DRUKKERIJ v. d. LEE speciaal adres voor: kwitanties - reke-
MAANDAG 9 AUGUSTUS 1937
EERSTE BLAD PAG. 3
STADSNIEUWS
Vereeniging van Mathesianen
Ditmaal had bovengenoemde vereeniging
een excursie georganiseerd naar Pai'ijs. Aan
gezien alles zoo zuinig mogelijk moet gaan
was de vorvoerwijze derde klasse en er was
vanzelfsprekend een goede dosis goed hu
meur voor noodig om gelijkmoedig te aan
vaarden dat van slapen niet veel zou Jco-
Behalve dat de Belgische douane op barscho
toon tegen enkelen „kom mee" gelastte, hoe
wel bleek, dat bun pas wel in orde was
kwam men zonder verdere wederwaardighe
den in de „lichtstad" aan. Aangezien men
gedeeltelijk voor de tentoonstelling naar Pa
rijs kwam, was het dus plicht om volgens
een vastgesteld schema een bezoek te bren
gen aan de tentoonstelling, die zeer zekerde
naam „Wereld" kan voeren. Wat cr van de
paviljoens klaar is, is zeer de moeite waard.
Wat degelijkheid betreft staat Nederland
met haar paviljoen op een van de voor
naamste plaatsen, alhoewel de tegenhanger
Rusland-Duitschland, wat grootschheid en
volmaaktheid betreft, voortreffelijk moet
heeten. Opmerkelijk is dat deze laatste pa
viljoens volstroomen en dat voor het Hol-
landsche paviljoen het bezoek betrekkelijk
echaarsch is. Waarschijnlijk is de oorzaak
to zoeken in de boomen die er voor staan
en veel van de architectuur wegnemen.
's Avonds werd vanzelfsprekend do ver
lichting bewonderd, die werkelijk „schitte
rend" is en aller bewondering afdwingt.
De tweede dag werd besteed aan een
tocht door Parijs per autocar. O.a. werden
bezichtigd van buiten en van binnen de
Notre Dame, het Louvre, het beroemde
Fransche staatsmuseum, waar het zoo druk
is als in de Kalverstraat te Amsterdam, de
tuin de Tuilerien, de Sacré Coeur, de Montr
martre waar een onvergetelijk vergezicht
over Parijs de bezoekers 'boeit, de niet min
der mooie kerk Saint-Etienne-du-Mont en
de Regeeringsgebouwen.
De echte Hollandsche zindelijkheid blees
niet te vinden in de markthallen (de plaats
waar uitsluitend de consumptie-artikelen
worden verkocht). Het was er zeldzaam
vies en smerig. In Holland strijdt men
voor het versche broodje bij het ontbijt. In
Parijs was het versch maar zoo hard dat
de helft van het gezelschap ging „soppen".
Do derde dag werd zoek gebracht met een
„rondvaart de Moderne" langs de kerk de
Madeleine, Hotel des Invalides met de in
drukwekkende graftombe van Napoleon
Bonaparte en de graftombe's van zijn broers
en van den bekenden maarschalk Foch,
de Are de Triomphe met het graf van den
onbekenden soldaat, de Are de Triomiphe
du Carrousel en de moderne en zeer mooie
Boulevards. Des middags werd een bezoek
gebracht aan het „Samaritaine" warenhuis
dat volgens de ontvangen gegevens 7000
employé's heeft. Er was onder andere een
geheele verdieping voor verkoop van dr
meest uiteenloopende dieren van tropisch
visch tot konijnen en slagen (per meter)
en krokodillen toe.
's Nachts werd de reis aanvaard naar
Brussel per eerste klasse wagon (de derde
was overvol) hetgeen dus een meevallertje
%vas. Brussel was echter niet het einddoel
doch de Ougree-Marihae walswerken, bui
ten Luik in het plaatsje Ougree.. Nadat men
nog wat had rondgehangen in Brussel volg
de een voorspoedige reis naar Leiden, waar
Zaterdagnacht werd gedebarkeerd. De ex
cursie stond als steeds onder leiding van
'den heer M. van Zwieten de Blom, de po-
pulairen'leider van de V. V.M.
Geen spreekuur
De wethouder van financiën, de heer M.
'G. Verweij, is verhinderd op Woensdag 11,
IS en 25 Augustus a.s. spreekuur te houden.
Zelfstandige werkers in het
glazenwasschersbedrijf
Naar wij vernemen is hier ter stede opge-
rioht een plaatselijke afdeeling van den Ne-
derl. Bond van zelfstandige werkers in het
glazenwasschersbedrijf, met het doel in de
bestaande toestanden in dat bedrijf eenige
[verbetering te brengen.
In het voorloopig bestuur fiebben zitting
genomen de heeren W. Truyers, L. van Es Jr.
en H. Clavan, respectievelijk als .voorzitter,
secretaris en penningmeester.
Rij het visschen verdronken
Gistermorgen te 6 uur is in een haventje
nabij de Sumatrastraat drijvende gevonden
ihet lijk van den 64-jarigen J. B., die Zaterdag
macht was gaan visschen in een bootje en
.waarschijnlijk bij het uittrekken van zijn
jas overboord is geslagen en verdronken.
Het lijk is naar het politiebureau overge
bracht.
LEIDSCHE ONTSPANNINGSVEREEN.
Morgen wordt de visch wedstrijd van tie
l. O. V. gehouden aan het Marekanaail. Per
salonboot „Wilhelmina" vertrekt men mor
genochtend vanaf de Havenkade. Zij die
zich nog niet opgaven, kunnen dat alsnog
op de boot doen. Daar wordt ook gestempeld.
Zaterdagmiddag-tournooi
Voor het Zaterdagmiddag-tournooi van de
L. O. V. werden de volgende wedslrijden ge
speeld:
P. C. en L.—Vios, 4—1, rust 1—1.
L. O. ,V.—Ge Boys, 4—2, rust 1—1.
KAMER VAN KOOPHANDEL
HANDELSREGISTER
Nieuwe Inschrijving. 7 Aug. 6978. P. J. Ver
hoef. Leiden, le Binnenvestgracht 9, groot
handel in levensmiddelen. Eig.: P. J. Ver
hoef, Leiden.
Wijziging. 6 Aug. Melkinrichting „De
Rhijnstroom", Leiden, Lage Rijndijk 6. Opr.
lil.: Driftstraat 42-, Leiden.
TEGEN EEN SPOORBOOM GEREDEN
Zaterdagnacht te 12.05 uur is de 36-jarige
H. v. E. uit Den Haag op den Morschweg met
zijn motor tegen een der gesloten spoorboo-
men van den overweg van de lijn Leiden-
Utrecht opgereden. De man viel en klaagde
over pijn in het hoofd. De E.H.D. bracht hem
naar het Academisch ziekenhuis, waar men
een hersenschudding constateerde.
BIJTIJDS GERED
Hedenmorgen is de 56-jarige schipper C
W. K., bij het lossen van balen turfstrooisel
van zijn schip, liggende in het Galgewater,
overboord geslagen. Zijn 23-jarige zoon
sprong in een roeiboot en roeide naar de
plaats waar zijn vader gevallen was. 1-Iij
mocht het genoegen smaken den drenkeling
in de boot te kunnen trokken. De man was
reeds bewusteloos, maar het gelukte de E.
H. D. de levensgeesten weer op te wekken,
BURGERLIJKE STAND
ONDERTROUWD: G Devllee en M C West
dorp T A v d Ster en N G Janssen G don
aas en J M Roozendaal J Starre 26 j. en E
d Kacnp 24 j. J de Beer 31 j. en E M Steen
bergen 27 j. C Chrispön gesch. 30 j. en H
irwater 2 3J. G J Blikman 2 j. en A M
Verdlckt 25 j. W Bekootl 27j en S v d Vliet
21 J. H v Wezel 24 en S M Ouwerkerlc 20 J
BEVALLEN: P Reüken—v d Burg d W N
Werkhoven—do Winter z J M Sloos—v Pijlen
- M M v Dam—Kortekaas d
OVERLEDEN: V Segaar— erwlg, vr.. 59 J.
UT DEN OMTREK
ALPHEN a.d. RIJN
Op het terrein van de werkliedenvereen
„Alphen" bij het boschpark vona' Zaterdag
avond het optreden plaats van de beroemde
Djiguiten-kozakken.
Het was een wonderlijk groepje< menschen,
met een aantal vlugge paardjes, dat daar
een groot aantal toeschouwers een avond
van zeldzame acrobatiek heeft getoond.
Deze kozakken waren werkelijk één geheel
met hun paarden. Het waren geen baarlijke
duivels cn ze aten geen vetkaarsen, maar
hum optreden deed toch wel zien dat ze na
komelingen waren van de kozakken uit
Napoleons tijd, waarover men ln zijn school
jaren zulke fijne verhalen hoorde. Dit wa
ren officieren van de voormalige Wit-Rus-
sische ruiter regimenten, die in het Czaristi
sche leger tegen de revolutionairen meege
vochten hebben. Op hun aanwezigheid in
Rusland wordt geen prijs gesteld. Thans is
hun woonplaats in België, in de omgeving
van Brussel en vandaar uit maken zij hun
tochten over a'e verschillende landen van
Europa, onder leiding van „Hetmann" P.e-
meleff
Groot is hun durf, hun stoutmoedigheid
kent geen grenzen. Maar zal er ook één
plaats wezen waar zij zich veiliger gevoelen
dan op de rug van hun trouwb dieren, waar
zij van jongsaf mee vertrouwd zijn?
En het was niet, te verwonderen dat het
publiek telkenmale door een hartelijk ap
plaus zijn waardeering toonde voor het ge-
bodene.
De salto-mortale, waarbij de berijder in
vliegende vaart onder het galoppeerende
paard doordraaide, was geweldig intjres-
sant. Het mummer de groote Pyramide werd
met zeldtzame bravour uitgevoerd. En zoo
waren er wel meer nummers die boven dc
andere uitstaken, maar wij zullen die niet
alle noemen. Het was een avond van prach
tige sport, waaraan de toeschouwers nog
lang een aa-ngename herinnering zullen be
houden.
VOETBAL
Ondanks de totaal ongeschikte tempera
tuur voor voetbal, is de ontmoeting van
A.R.C. Ill vegan Woubrugge II doorgegaan.
Het was somtijds nog een vinnige partij
voetbal. Tot een kwartier voor de rust boek
te A.R.C. een 3O-achterstand maar men
wist in te loopen tot 3—2. Na de rust scoor
de A.R.C. spoedig tweemaal. Langen tijd
bleef het 4—3 maar 2 minuten voor het
einde maakte Woubrugge gelijk. De resïee-
rende tijd was voor midvoor Zoutman ech
ter nog voldoende om A.R.C. weer de lei
ding en de overwinning te bezorgen. Genoem
de speler scoorde alle doelpunten voor
A.R.C. Door deze overwinning kwam men in
het bezit van een fraaie medaille, door Wou
brugge beschikbaar gesteld.
WEEKDIENST
Chr. Geref. Kerk van R eedestraat. Dinsdag
7.30 uur Prof. Wisse van Driebergen.
HILLEGOM
BENOEMING
De heer H. Postma, thans onderwijzer
aan de o. 1. school, is tot hoofd benoemd te
Scherpenzeel aan de o. L school aldaar.
PERSONALIA
De heer P. J. Bakker is geslaagd voor het
examen Hoogduitsch M. O. (huisacte). Mej.
M. E. v. d. Poll behaalde het diploma steno
grafie, systeem Groove.
BOUWWERKEN
De (bouw van een villa met garage aan
den Heerenweg te Lisse is opgedragen aan
de fa. Veenman—Vink alhier, voor rekening
van den heer J. Kraak.
ORANJEVEREENIGING
De inzameling van de Oranjevereen.,
welke in de afgeloopen week is gehouden,
bracht op de som van f 209. Hierbij is niet
inbegrepen de recette van de voetbalwed
strijd welke j.l. Zaterdag op het Q. Buys-
terrein werd gespeeld. De aftrap voor deze
aardige wedstrijd geschiedde door den bur
gemeester mr. W. J. Woldringh v. d. Hoop.
Na een spannende kamp wist Q. B. met 31
van Katwijk te winnen en heeft hiermede
foor de tweede maal beslag gelegd op den
uitgeloofden Juliana—Berphardbeker, welke
door het Kavwijksch Weekblad was beschik
baar gesteld.
PREDIKBEURT
Woensdag 11 Augustus hoopt des avonds
om half acht in „Casa Cara" voor te gaan
de heer Schoonderbeek van Ede, godsdienst
onderwijzer.
KATWIJK AAN ZEE
SLOEP K.R.B. WEGGEDREVEN
De sloep van de K.R.B. welke zich op het
ZuidersVrand bevindt, is waarschijnlijk door
onbekenden in zee geduwd, waarna ze ver
der is afgedreven. Ter hoogte van Noord wijk
is ze evenwel opgepikt door de K.W. 134,
reederij gebr. Taat, welke de sloep naar
IJmuiden heeft gebracht. Ook de wagen is
in zee gereden; getracht zal worden deze bij
hoog water weer op te visschen.
GEVONDEN VOORWERPEN
Gymnastiekschoen, beige dameshand
schoen, vulpen, doublé halsketting met han
ger, badpak met witte badhanddoek, knie
kous. bruine dameshandschoen, paar witte
handschoenen, blauwe pullover, blauwe bla
zer, bruine riem, zilver ringetje met letters
J. R., bruine kinderschoen, zak met brood,
1 paar bruine sandaaltjes, wit truitje, zwart
zijden onderjurk, tasch met boterhammen,
9 kleine en 3 groote vlaggen, portemonnaie
inh. 60 ct., groen fluweelen jasje. Inlichtin
gen op het politiebureau van 9—12 uur v.m.
AANTAL BADGASTEN
Het aantal vertoevende badgasten ln onze
gemeente is de 11.000 reeds ruim overschre
den.
COLLECTE
De j.l. Zondag gehouden collecte voor de
Chr. jeugdorganisatie heeft opgebracht de
som van f 171.60.
DE V.V.V.-FEESTWEEK
Aan badgasten en burgerij is door het
bestuur van V.V.V. een feestprogramma
voorgezet dat er wezen mag. Hedenmorgen
vond een wedstrijd plaats voor autopeds.
Dinsdag 3—5 n.m. tobbetje-roeien jongens
en meisjes van 10 jaar en ouder en 7—9 uur
n.m. stoelendans.
Woensdag 2.15 uur n.m. hardloopen (80 en
100 M.) en estafetteloop 4 x SO M. voor jon
gens boven 16 jaar en 9 uur n.m. vertoont
de directeur der Visscherijschool, in samen
werking met de heer H. Ph, Bloot, de be
kende Visscherijfilm.
Donderdag 7 uur n.m. behendigheidswed-
strijd met auto's.
Vrijdag lampionoptocht; 10.30 uur n.m.
schitterend vuurwerk. Prijzen worden be
schikbaar gesteld voor de mooiste versierde
en verlichte voertuigen en voor de kinder
groep die de mooiste lampionversiering
heeft.
Het feest wordt Zaterdag 14 Augustus be
sloten met een zwemwedstrijd voor dames en
heeren.
V00RSTRAAT 13a ningen briefhoofden - geboorte- en
Telefoon 49 verlovingskaarten - huwelijkskaar-
K A T W IJ K AAN ZEE ten - rouwcirculaires, enz., enz. enz.
PROMPTE BEDIENING NETTE UITVOERING
HOE DE DUITSCHE HOOFDSTAD GROEIDE
RADIO
VOORSCHOTEN
VACANTIEWEEK SCHOOLKINDEREN
Vrijdag j.l. was de laatste dag der vacan-
tieweek van de kinderen der beide Chr.
scholen. Evenals de vorige dagei^ waren
zij weer in groepen met de autobussen van
de Gebr. Deurlo naar het strand aan de
Wassenaarsche Slag gebracht. De firma D.
v. d. Nieuwendijk en de fam. van Hattura
hadden verschillende mooie prijsjes be
schikbaar gesteld, terwijl de heer H. Ouds
hoorn, brood en banketbakker, voor eea
groote doos met versnaperingen had ge
zorgd.
Toen de tijd van vertrek naderde, riep de
heer G. C. Verrips hoofd der Geref. school
allen bijeen, omdat, zeide hij, men zoo niet
van elkander wilde gaan. De burgemeester
de heer Berkhout en de heer D. de Jong,
waren bij dit- afscheid aanwezig. Dankbaar
zijn wij, aldus de heer Verrips, dat de
Heere ons gebed heeft verhoord en wij zulk
schoon weer hebben gehad. Allereerst past
ons Zijn grooten Naam te danken voor de
vele zegeningen die wij ontvingen. Bijzon
der erkentelijk is de commissie voor de
aanwezigheid van burgemeester Berkhout.
Spreker zegde allen dank voor hun mede
werking, in 't bijzonder den heer P. J. H.
Picron, die zich zoo buitengewoon heeft
ingespannen voor dit werk. Oud van jaren,
maar jong van hart-, is hij de man, de kin
dervriend. die de stoot heeft gegeven tot
deze prettige dagen.
Nadat alle aanwezigen tenslotte hadden
gezongen Ps. 6S 10 „Geloofd zij God met
diepst ontzag", heeft de heer Pieron met
dankzegging gesloten en trok de geheele
karavaan dankbaar weer met de bussen
huiswaarts.
VERKEERSVERBETERINGEN
Naar wij uit bevoegde bron vernemen zal
met ingang van 15 Augustus a.s. in onze
gemeente, het gedeelte rijweg, Haagsche
Schouw—Leiden, dus ook de Rijndijk, aan
gewezen worden als voorrangsweg.
Bovendien zijn bij de Haagsche schouw
nog meer veranderingen tot stand gekomen
en te wachten. Sedert kort is door het aan
brengen van vluchtheuvels en rijwielpaden
het verkeer op dit zeer drukke punt reeds
in verlegen banen geleid.
Thans zal er toe worden overgegaan om
de betegeling van de rijwielpadovergangen
in liet- wegvak, door te trekken met tegels
en zal door het Rijk een moderne kwiklam-
penverlichting worden aangebracht. Dit
zal één der eerste wegen zijn die door het
Rijk wordt verlicht
GEVONDEN
Een herinnerings-medaille van db opening
Wilhelminapark; een actetasch met gereed
schap. Inlichtingen bij de politie des voor
middags tusschen 9 en 10 uur.
WOUBRUGGE
KOEIEN TE WATER
Zaterdagnacht liep een koppel koeien van
den veehouder H. onbeheerd op den Kerk-
weg en wilde een bezoek brengen bij den
kruidenier Van 't W. De brug, toegang ge
vende tot dit perceel, Ibleek niet bestand ve
gen de vracht en stortte ineen. Hierdoor ge
raakten twee koeien te water doch konden
door de inmiddels wakker geworden bewo
ners weer op het droge worden gebracht
AANVARING
Op de Woudwatering had Zondagmiddag
een aanvaring plaats met een opkruisend
zeiljacht van de jachthaven „Groenewold"
en een eveneens opkruisend zeilbootje van
den booüenverhuurder van D. Het zeiljacht
greep met de giek het tuig van liet bootje,
waardoor de mast afknapte en het bootje
vol water liep. Het jacht voer vast in den
wal. De opvarenden kwamen met de schrik
vrij.
Burgerlijke Standen
ALKEMADE. Gehuwd: J A Bosman 27 J
A J Turk 21 i A LuUt 47 J. en A Vreeken
SU 3.
Bevallen: E W M Schoode Koning s SM
J J HeUn—Peetera x S W Penninss—Straat
hof d S J PennlngsStraathof d
Overleden: P. Wesselman 81 j F J War
merdam 31 J.
Ingezonden Stukken
(Bulten verantwoordelijkheid der Redactie)
KERKGANGERS MOETEN WACHTEN
Gisterenmorgen, mij begevende naar de
kerk mijner geboorteplaats, kwam ik voor
ae Leiderdorpschebrug, die opgehaald was
om een pleizierboot door te laten. Toen dit
geschied was, wilde de klep niet meer naar
beneden en moesten de kerkgangers een
klein half uur wachten eer dat zij over de
brug konden gaan. Als men nagaat, dat hier
menschen 9tonden die naar drie verschil
lende kerken gingen, begrijpt men dat het
getal, dat de dupe was van dece stagnatie,
zeer groot was. Dat de menschen te laat in
de kerk kwamen, is te begrijpen. Nu was
het gélukkig droog en stil weder, doch voor
hen, die een eind geloopen hadden en dan
een langen tijd moesten wachten in de zon,
viel dat ook niet mede.
Zou zulk een ongewensohte toestand niet
kunnen worden voorkomen door een bepa
ling te maken, dat de brug een half uur
vóór den aanvang der kerken niet geopend
mag worden en ook niet bij het uitgaan van
dezelve. In de gemeente Leiden zijn alle
bruggen op Zondag gesloten, opdart de be
ambten op dien dag kunnen rusten.
EEN KERKGANGER.
l., 9 Aug. 1937.
10.35
ParUs R; 12.20 Keulen: 13.20 Brussel VI; 14.20
Keulen; 15.20 London Reg; 16.05 Parijs R; 16.20
London Reg; 17.20 Brussel Fr; 18.20 Weenen;
18.55 Brussel Fr; 19.20 Parijs R; 23 20 Berlün
Programma 4: 8 Brussel VI; 9.20 Diversen;
35 Droitwich; 1S.20 Diversen;18.40 Londen R;
1.55 Droitwich
DINSDAG 10 AUGUSTUS
.mma 3: 8 Keulen; 10.50 Parüs R; 12.20
13.20 Brussel VI; 13.55 Keulen; 14.20
Droitwich; 17 Keulen. 17.50 Biussel VI; 18.50
Londen Reg.; 19.20 Keulen; 20.05 Dcutschl. s.;
20.30 Keulen: pl.m. 21.20 Rome of dlv.
4: 8 00 Brussel VI.: 9.20 Divereen:
10.35 Droitwich 12.05; Londen Reg.; 17.20 Droit-
:h; 18.20 Diveusen: 18.45 Droitwich; 21.00
Brussel Fr.; 21.20 Droitwich; 22.20 Londen Reg.
Agenda
De avond-, nacht- en Zondagdienst der
apotheken wordt van Maandag 9 tot en met
Zóndag 15 Aug. a.s. waargenomen door de
apotheken: G F Reyst, Steenstr. 35, tel. 136.
A J Donk, Doezastr. 31, telef. 1313 en J.
Doedens, Wilhelminapark no 8, Oegstgeest,
telcf. 274
LAATSTE NIEUWS
Wilde staking bij de
Amsterdamsche Droogdok Mij.
In den loop van deze morgen is wederom
een wilde staking uitgebroken bij de Am
sterdamsche Droogdok Maatschappij, aan
de overzijde van het IJ. Ongeveer negentig
sjouwerlieden hebben vanmorgen, na een
goed uur gewerkt te hebben, de werf ver
laten. Zij eischen een loonsverhooging van
tien cent per uur.
Proces tegen Ds. Niemöller
uitgesteld
De op morgen bepaalde datum voor de
behandeling van het proces tegen Ds. Nie
möller kan niet gehandhaafd worden, daar
nog een omvangrijke hoeveelheid bewijs
materiaal moet worden onderzocht.
PRINS EN PRINSES CHICHIBU
Zijn herstellende
Naar wij vernemen, gaat de gezondheids
toestand' "zoowel van den Japanschen prins
Chichibu als van de prinses, die in Hotel
des Indes logeeren, zeer goed vooruit. Men
kan wel zeggen dat zij bijna geheel hersteld
zijn.
Een datum van vertrek is nog niet vast
gesteld.
KERKNIEUWS
GEREF. KERKEN
KERK EN ZENDING
DE ONOMKOOPBARE PREDIKANT
Op Zondag I zegt een kerkganger, bij den
uitgang, tot den collectant, die hem de col
lecteschaal voorhoudt: „Zeg aan uw domi
nee dat ik hem voor eiken psalm, die er
meer wordt gezongen in den dienst, een gul
den zal geven".
Op Zondag H beveelt de predikant, naar
gewoonte, de collecten in warme bewoordin
gen aan bij zijn gehoor, wederom grooten-
deels bestaande uit „Hollandsche" pension
gasten. wier gaven in het drukke seizoen
tot sluiting der kerkelijke begrooting, voor
de kleine en arme verspreide gemeenten
allengs onmisbaar zijn geworden. En hij
komt op de hem gebrachte boodschap
den gezangenhatenden kerkganger terug
met te zeggen, dat hij diens wenk niet kan
opvolgen en aan diens verzoek niet zal vol
doen. Naar zijn oordeel zou een vriend van
gezangen met zijn guldens gezangen kun
nen koopen. En het huis des gebeds, zegt
de Schrift in Johannes 2, mag geen huis
van koophandel zijn.
Op Zondag III maakt zich, na den dienst,
aan den predikant een kerkganger bekend,
ook een pensiongast uit „Holland" en mede
een vriend van het domineerend psalmge
zang in den kerkdienst, die den voorganger
om zijn onomkoopbaarheid prijst en zijn
deugd met een bankbiljet van f 25, voor den
nood der kerkvoogdij, wenscht te eeren.
(„Ons Godsd. Leven")
CHR. VERZORGING VAN
KRANKZINNIGEN
Blijkens het 53e jaarverslag der Ver. tot
Chr. verzorging van krankzinnigen telden
de 5 stichtingen en 6 klinieken en sanatoria
der Vereeniging op 31 Dec. 1936 een be
volking van 53S9 personen, t.w. 3936 patiën
ten, 1035 personen verplegend personeel en
428 ander personeel. De bezittingen der Ver
eeniging staan te boek voor een som van
5.3 millioen gulden.
Het 344 bladz. tellende verslag bevat uit
gebreide gegevens over alle stichtingen af
zonderlijk; ook het verslag der jaarvergade
ring van 1936 is opgenomen. Bij het over
zicht der voornaamste gebeurtenissen is
een portret opgenomen van den in 1936
overleden hoofdboekhouder, den heer P.
van der Kam, die in 44 jaren trouwen
en ongerepten dienst den groei der Ver
eeniging heeft meegemaakt en wiens steun
zooals in het verslag wordt opgemerkt,
„niet genoeg te waard eeren is geweest".
In het jaarverslag wordt, in verband met
het feit dat de belangstelling in dezen arbeid
der barmhartigheid reeds yeruimen tijd aac
't verminderen is, de vraag gesteld:
„Waarom zenden met name de Kerkeraden
die het recht van een afdeeling hebben, geen
voorstellen, wenken, vragen voor de Agenda
en één of meer afgevaardigden naar de Jaar
vergaderingen, die de laatste jaren op een
der stichtingen worden gehouden, om hier
door de opkomst te bevorderen?
„Waarom blijven de meeste Gereformeerde
Kerkeraden van verre staan, inplaats
met blij moedigen ijver mede te doen aa
getuigen, werken en strijden voor dit werk
van Gods ontfermingen?"
In het verslag over „Veldwijk" komt een
soortgelijke opmerking voor: „De Kerken, wie
de geestelijke verzorging op onze Stichtingen
ter harte dient te gaan, zijn hiervan nog
veelszins onkundig. Heel het werk der barm
hartigheid tot Christelijke verzorging van
Krankzinnigen gaat te veel buiten de Kerken
Berlijn bestaat 700 jaar
Van 1U tot 22 Augustus zal te
Berlijn 't 700-jarig bestaan der
Rijkshoofdstad gevierd worden.
(Van onzen Duitschen correspondent)
Op waarlijk grootsche wijze is men in
officieele kringen voornemens het 700-jar.g
bestaan der Rijkshoofdstad te vieren. Merk
waardig genoeg kan men hierbij niet terug
blikken op soortgelijke feesten uit den vroe-
geren tijd, want bij het nagaan van de ge
schiedenis der stad Berlijn komt men tot
de ontdekking, dat hier van een officieel
stadsjubileum g nooit sprake is geweest!
Wij noemen dit merkwaardig, omdat er !n
de Mark Brandenburg meerdere kleinere
steden zijn, die de laatste jaren ook hun
~00-jarig bestaan herdacht hebben, zich be
roepende op de officieele herdenking van
haar 500-jarig bestaan van twee eeuwen ge
leden. Zoo heeft bijvoorbeeld Brandenburg
reeds eenige jaren geleden zijn 700-jarig
bestaan herdacht.
Berlijn, vereenigd met de vroeger zelf
standige stad Cölln is lang niet fle ouilsti
stad in het gebied van de Spree en di.
Havel. En bovendien wil het ons uiterst
moeilijk toeschijnen, om nauwkeurig vast
te stellen, in welk jaar laat staan op
welken datum beide zelfstandige plaals-
jes tot één zelfstandige stad vereenigd zijn.
Het oudste document, waarover men be
schikt, is een bakkersvergunning uit het
jaar 1272, maar wat van nog ouderen da
tum is, kan nauwelijks als betrouwbaar op
historisch gebied benut worden.
In verhand hiermede vestigen wij do aan
dacht op een geschiedkundig werk van 1SS0,
geschreven door Adolf Streek fuss, het meest
klassieke boek over de Rijkshoofdstad, het
welk onder den titel ,500 jaar Rerlijncche
geschiedenis" den groei van visschersdorp
tot wereldstad behandelt In die jaren vm
de vorige eeuw was men met het gcscbieo
kundig onderzoek klaarblijkelijk nog lang
niet ver genoeg, om het jaar en den datun
vast te stellen, toen Berlijn en Cölln de
stedelijke rechten mochten ontvangen.
Vast staat alleen, dat Berlijn zijn ontwik
keling voor een belangrijk deel te danken
heeft aan de vorsten van Brandenburg en
Pruisen, dat wil zeggen: aan het. Huis IIo-
henzollern. Zij waren het. die dpels met
overmaat van ijver, deels mot koe! overleg
uit twee visschersdorpen een stad liohban
gemaakt, die pas veel later tot ..Reidhs-
hauptstadt" geproclameerd kon worden.
De weg van visschersdorp tot wereldstad
was niet gemakkelijk. Tn de breedte groeide
Berlijn pas in de laatste honderd jaar en
het valt niet te verwonderen, dat de stads-
vaderen van vroegere eeuwen naast de ver
fraaiing ook de uitbreiding der stad tracht
ten te bevorderen. De ook in onzen tijd voor
feestelijkheden en politieke demonstraties
nog vaak genoemde „Lustgarten" dateert
uit den tijd van Johann Georg, tijdens
wiens bewind ook menig practisch bouw
werk in het oude centrum tot stand is ge
komen.
ons, die onder het bewind van Friedricli
E b e r t hier naar de opzweepende redevoe
ringen der toenmalige volksleiders kwamen!
luisteren, om er in den nationaal-sócialistii
schen Staat de fanatieke uiteenzettingen
van Go eb be Is of Goering te „vee-
slaan" is dit een leerzame gewaarwording.
Getroost men zich de moeite, den „Werde-.
gang" van Berlijn eens wat nader te bestu-
deeren, dan komt men tot de merkwaardige
ontdekking dat genoemde „Lustgarten" ook
reeds in vroegere eeuwen een belangrijke
rol in het volksleven heeft gespeeld. Voor
Johann Georg maakte omstreeks 1570
uit het moeras een groententuin, maar deze
verwilderde later en de Groote Keurvorst
moest zich dientengevolge 70 jaar later op
nieuw met den Tiergarten occupeeren. Hij
liet er een fraai park van maken. "Maar do
„Solclntenkoning" Friedrich Wilhelm, de
strenge vader van den Iateren Frederik den
Groote, paf de voorkeur aan een exercitie
veld en zoo moest de Lustgarten zich trt
den loop der eeuwen onderwerpen aan do
luimen der verschillende vorsten van Ho-
henzollern, om in onze twintigste eeuw
„verheven" te worden tot vergaderplaats
van politieke demonstraties...
Do Groote Keurvorst was tevens de eer
ste ondernemende bouwmeestef op den
troon der Hohenzollern, die de uitbreid'ng
en verfraaiing der stad ter hand nam. Aan
hem heeft Berlijn zijn Dorotheenstrasse en.
Friedrichswerder te danken, hij" uitte zijn
afkeer tegen de vele „schandvlekken" der
stad en bevorderde de verbetering door ver
zachting der toen al hooge belastingen der
burgerij.
Tot een representatieve hoofdstad van
Pruisen groeide Berlijn pas tijdens het
doortastend bewind van Frederik I, die
reeds in het eerste jaar zijner werkzaam
heid als koning de Friedrichstrasse liet
aanleggen het begin van een stadswijk,
welke twintig jaar later reeds 23 straten
omvatte! Er ging geen jaar voorbij, of Ber
lijn werd een nieuw gebouw rijker, want
Koning Friedrich had een architect van for
maat te zijner beschikking: Schlüter,
wiens naam tot in onzen verwenden tijd is
blijven voortleven in den volksmond te
Berlijn! Pas door ziin toedoen kón Berlijn
als residentie der Hohenzollern met Pots
dam gaan wedijveren. In Schlüters glans-
tijd noemde men Berliin bij wijze van com
pliment „Athene van het Noorden".
Het tegenwoo-dig bewind schijnt na
tuurlijk zonder zulks te zeggen deze
voorbeelden van energie en ondernemings
lust to volgen. Sedert jaar en dag werd cr
tc Berlijn niet zooveel neergehaald en neer
gezet- De ondergrondsche spoor wordt be-
langiiik uitgebreid, waarvan het rumoer
aan 'den Potsdamer Platz getuigenis aflegt,
het „Regierungsviertel" in de Wilhelm-
strasse en de Voss-strasse eveneens en komt
men naar de buitenwijken, dan ontdekt men
haast overal nieuwe huizen, villa's en voor
al... regeeringsgebouwen, die den indruk
van kazernps maken.
Zoo gaat dp Rijkshoofdstad onder protec
toraat. van dr. Goebbels het feest van
haar 700-jarig bestaan met rassche schreden
tegemoet
ZENDINGSCONFERENTIE
TE LUNTEREN
Indrukken van de eerste dagen
Groote verscheidenheid
Men schrijft ons uit Lunteren:
Die naam maakt bij eiken oud-Lunteraan
iets wakker. Het wekt herinnering aan de
verkwikkende rust, die we hier vonden, aan
de vriendschap hier gesloten, aan den strijd
op het Zendingsveld, waarvan we houden,
aan de geloofsversterking hier gekregen.
Kortom: „Lunteren": daar hoorden we Jezus
vragen: „Wie zijt gij en wat doet gij in Mijn
Koninkrijk?" En we kunnen er niet van
tusschenuit antwoord te geven op de roe
ping, die van boven komt, die alleen totali
ter is en mag zijn. En we gaan bidden om
geloof!
Maandag 2 Augustus!
Alles is gereed om te beginnen. De barak
ken wachten op de deelnemers. De eerste
week gaat beginnen. Reeds bij de eerste
kennismaking voelen we de eenheid en de
gemeenschap. Hoe kan het ook anders als
God ons samen brengtl Daarvan zingen we,
want zonder het zingen en het zanguur is
Lunteren niet te denken. Lunteren, ja, dat
is ook een gezellige kout aan tafel en het
leutig spel. Dit alles werkt mee om ons één
te doen voelen en te doen zijn. En als de
voorzitter Ds. J. H. Drost bij de opening
Psalm 67 leest, danken we God, dat Hij ons
laat zien dat volken, niet maar enkelingen,
maar volken tot Hem komen, Hem loven!
We denken aan de massabewegingen in
Britsch-Indië en aan de overstelpende zege
ningen op andere Zendingsvelden. We kun
nen het niet aan! „God zij ons genadig en
zegene ons. Hij doe Zijn aanschijn over ons
lichten".
We bidden om een goed coenferentie. Op
den wandeltocht door de heerlijke bosschen
schalt het lied over de velden. Als we sa
men onder de groote lamp het avondlied
hebben gezongen, worden de lichten gedoofd.
Het is zoet slapen in Lunteren!
Den tweeden dag begint het werk. Na de
bijbelbesprekingen van Ds. J. R. Wolfens-
b erger, die deze week met ons Johannes
VI zal behandelen, met als thema: „Ik ben
het brood des levens", splitst de conferentie
zich in vier groepen. De heer C. K ij n e be
handelt in zijn studiegroep: „Het rassen
vraagstuk en het Christendom!" De heer W.
J. Zwaan, oud-dienaar des Woords op de
Sangi- en Talaud-eilanden, spreekt in zijn
cursus over de Zending op die eilanden.
Dr Chr. Key sser spreekt over: „Mis
sion unter Mensohenfressern". Hij teekenl
ons: „Das Doppelgesicht der Papuaseele".
Zendeling W e s 6 e 1 d ij" k neemt ons mee
mar een Kerstfeest viering in Napoe op
midden-Celebes. Van heinde en ver komen
de Christenen op 24 December hierheen
om het Kerstfeest te vieren, om te luisteren
naar de verkondiging van de blijde bood
schap, dat de Zaligmaker is geboren. Zc
luisteren naar de vertelling van den goe
roe; leekenspclen van bijbelsche, vooral
Oud-Testamentische verhalen voeren ze op
's Avonds bij den Kerstboom leggen vele
menschen getuigenis af; een spreekkooi
verkondigt het: „Vreest niet", ewz. uit Lu
kas II. Den tweeden Kerstdag worden ei
zangwedstrijden gehouden, lichtbeelden ver
toond. vele maaltijden gehouden. Naar den
Kerstdag, „den grooten dag", zien do Chris
tenen verlangend uit. Kerstfeest vieren is
gemakkelijk in Napoe. Maar daarna moe
ten ze terug, het leven weer in, met zijn
ontnuchtering, hardheid en verleidingen.
Daar is het moeilijk Christen te zijn. Thuis
waar de familie hen van Christus wil af
trekken. De maatschappij, die gebaseerd is
op en doortrokken van het heidendom
brengt (hen ia conflict. Christus wil ia heel
het leven koning zijn. Dan ontdekt de in
lander, dat niet alleen afgodendienst, maar
ook polygamie, haat. ontucht, zonde is.
Hier mag de zendeling laten zien wie Jezus
Christus is.
Ook de inwendige zending wordt niet
vergeten. Ds J. Overduin houdt een
causerie over „Huisbezoek". Spreker begint
met te zeggen, dat het erg goedkoop is, in
teresse te hebben voor de sending to de
verte. Het gezonden zijn in eigen omgeving
wordt dan wel eens vergeten. Dit is een
verschuiving van den ernst van de ver
lossing van Christus. Onze roeptog ligt ia
onze naaste omgeving.
Wij moeten Zijn getuigen zijn, door
ons leven de wereld is doodmoe van
mooie woorden en geen afstand schep
pen of bewaren. Naast de menschen gaan
staan in hun nood en schuld en met de
gave der onderscheiding leeren luisteren
naar den specialcn nood die er in elk leven
is. en bedenken, dat do eenheid in alleu
nood is: gemi6 van Christus. Ons past
boete! Wij moeten niet gaan debatteeren,
discussieeren. Ook niet zenuwachtig wor
den. Dat is gebrek aan vertrouwen, aan
geloof, dat God zal voleinden wat Hij begon.
PROTESTANT EN R.K.
.Uit Pescarola in Italië komt de beschrij
ving der begrafenis van den eenigen Pro
testant die aldaar woonde. Deze man was
eens in Zwitserland tot het Hervormde ge
loof overgegaan en trachtte nadien in zijn
vaderland zijn nieuwe geloof te verbreiden.
Lezen of schrijven kon hij niet. Hij spande
zich echter onafgebroken in voor verkoop
van bijbels en bijbelgedeelten. Zijn ijver, ge
paard met voorbeeldigen Christelijken le
venswandel. gaven hem in het zuiver
roomsch-katholieke dorp zooveel ingang,
dat bij zijn begrafenis thans de geheele be
volking van het doro met inbegrip van ds
gemeente-autoriteiten aanwezig was en
uiting gaf aan haar hoogachting.
Een bericht van vriendelijke verhouding
tusschen roomsch-katholiek en Protestant
komt uit Schönenwerd. kanton Solothurn,
in Zwitserland. Aan de eerste-steenlegging
van een nieuwe roomsoh-katholieke kerk
namen ook vertegenwoordigers van de Pro-
festantsche gemeente en de Oud-Katholieke
kerk deel. Uitgesproken werd daarbij, dat
men bij handhaving van eigen geloofsover
tuiging toch wilde doen uitkomen dat men
elkander erkende als werkende aan het tij
delijk en eeuwige welzijn der menschheirt
en daarin een gezamenlijke eenheid mani
festeeren wilde.
B. J. TER BRUGGE
10 Augustus a.s. wordt de heer B. J. ter
Brugge Sü jaar. De heer ter Brugge, dio
reeds wie jaren in Blaricum woont, heeft
als leeraar bij het midelbaar onderwijs een"
langen en eervollen staat van dienst achter
den rug.
De a^. jubilaris was 5 jaren 'ang voorzitter
van de vereen, van leeraren bij het Middel
baar Onderwijs te Amsterdam, 15 jaar lid
van de commissie van toezicht op het lager
onderwijs aldaar. 30 jaren lid. waarvan
eenige jaren als secretaris, van de commis
sie tot het afnemen van de akte-examens
l.o. hoogduifsch te 's-Gravenhage en verder
32 jaar lang lid van de commissie der fede
ratie-examens voor Duitsche handelscorres-*
pondentie (Mercurius-diploma).
ALGEMEENE ZENDINGS-CONFERENTIE
De 50e Algemeene Zendings-Conferentie
wordt gehouden van 2! - October (e Am
sterdam.
