iqpE
na
MAANDAG 9 AUGUSTUS 1937
EERSTE BI AD PAG 2
wkZWOISCHE
Hoofdkontoor. Oen Ho
Loon vonMcird.rvoor
Actieve Vertegenwoordigen Gevraagd
DE ZIONISTEN EN DE
PALESTINA-DEELING
Groote meerderheid is voor
de Britsche voorstellen
Heden stemming over de resolutie
Nu het einde van de politieke debat
ten op het Zionistencongres nadert,
verwacht men, dat 80 tot 90 procent
van de afgevaardigden zich zal uitspre
ken ten gunste van onderhandelingen
over het verdeelingsplam voor Pale
stina.
Hedenochteiid zal weer een zitting
warder gehouden, diünaa1 voor pers
en publiek toegankelijk, en daarin zal
een resolutie, waarin de souvereine
Joodsche staat in begins.I, doch alleen
bij vervulling van zekere voorwaarden,
wordt aanvaard, aan het oordeel van
de gedelegeerden onderworpen worden.
In deze resolutie za1 het gebruik van
het woord „verdeelinig" zorgvuldig ver
meden worden. Gestemd zal worden
vóór de vestiging van een souvereinen
Joodschen staat, doch dit beteekent
niet, dat afstand wordt gedaan van de
eeuwenoude aanspreken op geheel
Palestina noch van de beloften van den
Britsten mandataris, dat het een
Joodsch Nationaal Tehuis zal worden.
T Prof. dr. Chaim Welzmann, in zijn
Irvaliteit van leider der Zionistische es
tieve, zal, wanneer da motie inderdaad wordt
aangenomen zooals de algemeene verwach
ting is, Woensdag aan de mandatencommissie
van den Volkenbond rapport uitbrengen. Dan
zal, naar men meent, spoedig een aanvang
kunnen worden gemaakt met het voeren der
onderhandelingen.
De oppositie tot zwijgen gebracht
Gelijk gemeld Is, heeft prof. Weizmann vier
voorwaarden gesteld, waaraan voldaan zou
moeten worden voor de aanvaarding van
souvereinen Joodschen staat. Ten aanzien van
het verkrijgen van ieze concessies zijn de
gedelegeerden over het algemeen optimis
tisch gestemd en sommigen verwachten zelfs,
dat het wellicht mogelijk zal zijn, tijdens de
onderhandelingen méér te krijgen.
Hoewel men, zooals gezegd, aanneemt, dat
'öe resolutie ten gunste van de onderhande
lingen met groote meerderheid zal worden
aangenomen, toch is er tot het laatst toe tij
dens de geheime debatten oppositie gevoerd
tegen een dergelijke houding. Zoo werd o.a.
nog scherpe critiek uitgeoefend op het ver-
deelingsproject door den president van de
Amerikaansche Zionistenorganisatie, rabbijn
Wise. Anderzijds bleek de leider van de
Arbeiderspartij, David Ben Gurion, welke
partij met 45 pet. der gedelegeerden verte
genwoordigd is, een voorstander van het door
.Weizmann verdedigde standpunt. Hij betoog
de, dat een Joodsche staat niet het einde van
het Zionisme beteekent, doch slechts het begin.
Men moet het volgens dezen afgevaardigde
slechts beschouwen als een nieuw stadium.
United Press verneemt nog, dat het congres
zeer goed beseft, *Lat de aanvaarding van het
eouverein bewind over een gedeelte van het
Palestijnsohe land als een der voornaamste
moeilijkheden de verhuizing van 300.000
Arabieren uit dit gebied medebrengt Over
de practische mogelijkheid van deze verhui
zing waren de meeningen tijdens de geheime
debatten sterk verdeeld. Tegenstanders wezen
er op, dat de Arabieren ongeveer de helft
van de bevolking van den toekomstigen Jood
schen staat uitmaken. De voorstanders geven
toe, dat men hier te doen heeft met een bij
zonder lastig probleem, doch zij trachten aan
de hand van de voorbeelden van bevolkings-
ruil der Grieken en Turken na den wereld
oorlog te betoogen, dat een kunstmatige volks
verhuizing op groote schaal zeer goed moge
lijk geacht moet worden.
[Weizmann naar Genève
1 Uit Genève méldt United Press, dat
men Prof. Weizmann binnenkort
in de Volkenbondsstad verwacht. Hoe
wel het niet mogelijk is hem officieel
door de mandatencommdssie te doen
hoore.i, neemt men aan, dat het hem
mogelijk zal zijn in particuliere bespre
kingen met verschillende leden dezer
commissie het standp mt van het
Zionistencongres kenbaar te maken.
Wanneer de resolutie betreffende de
aanvaarding van het verdeelingsbegin-
sel wordt aangenomen, zal het zionis
tencongres zijn zienswij- officieel aan
de Volkenbondscommissie en de man
daat-mogendheid mededeelem.
De resolutie zal de Zionistische executieve
vermoedelijk machtigen met de mandaatmo-
gendheid te onderhandelen op voorwaarde dat
de uiteindelijke oplossing bevorderlijk zij
voor het Nationaal Tehuis, zooals dit door de
Joden wordt opgevat, en dat deze oplossing
mede bijdrage tot de wezenlijke oplossing
van het Jodenvraagstuk in andere landen.
DE SPAANSCHE
BURGEROORLOG
Regeeringstroepen
trekken terug
Kapitein der ttMongioia" overleden
Zondagmiddag stieten afö'eelingen van
de voorhoede van het vijfde legercorps van
Franco aan hei front van Aragon, too
zuiden van Rubioles. op posten vau de
volksfronttroepen, die den aftocht dekten
van een sterke legerafdeeling, die in het ter
rein zonder wegen trachtte te ontkomen aan
een omsingeling en het dal van de Guadala-
viar trachtte te bereiken.
Thans is de vraag wie van beide het eerst
dit dal zal bereiken. Komen de volksfront
troepen het eerst, dan kunnen zij ontkomen,
zijn het de troepen van Franco, dan
moeten de linkschen ofwel zich overgeven
ofwel slag leveren om zich een doortocht ie
banen.
Men schat de afdeeling linkschen op 3- tot
4000 man.
In den sector van Motril zijn de volk*
fronttroepen aanzienlijk opgerukt
In het rechtsche garnizoeD te Motril zou
muiterij uitgebroken zijo.
De gebombardeerde schepen
Het radiostation te Marseille heeft oen
draadloos noodsein ontvangen van hei m
„Ktistikis", dat op 18 mijl ter. westen «bl
Algiers door een vliegtuig is geuombardeet^
De „Ktistikis", welke van Grieksche naiio
naliteit is, heeft later geseind buiten 4e ge
varenzone te zijn beland.
De gezagvoerder van het Italiaenschf
schip „Mongioia", die tijdens 't luchtbom
bardement aan de long werd gewond, is in
midc'els overleden. Hij was m Algiers naar
een ziekenhuis gebracht doch be'weet tij
dens het chirurgische ingrijpeiL
De toestand van den Nederlandschen
waarnemer Bruin, die een dubbele arm
breuk opliep, is bevredigend.
Rood Spanje wordt godsdienstig!
Kerk en priester mogen
hun functies hernemen
Een van de leden der Val ene ia-regee
ring, de Bask I r u j o, heeft verklaard,
dat de republikeinsche Spaansche regee
ring thans ook geneigd is godsdienst
vrijheid te verleenen, „opdat generaal
Franco zich niet langer erop zal kun
nen beroepen, de verdediger des geloofs
te zijn".
Men zal thans beginnen met aan 14.000
katholieke priesters en kloosterlingen ver
blijfsvergunning in linksch Spanje te ver
leenen en hoopt later de kerkgebouwen te
kunnen vrij geven. Dit laatste zal slechts
geleidelijk geschieden, daar verscheiden
kerken op het oogenblik als opslagplaatsen
dienst doen.
Nader verneemt United Press, dat een der
eerste resultaten van het besluit van den
kabinetsraad deze zal zijn, dat katholieken,
die in den tijd van den burgeroorlog zon-der
assistentie van een priester in het huwelijk
getreden zijn, thans voor de kerk zullen
kunnen hertroywen. Ook zal spoedig een
groot aantal katholieke kindertjes door de
priesters gedoopt kunnen worden, terwijl
voorts de geestelijkheid verlof zal worden
gegeven, de graven van particulieren en sol
daten, die voor het republikeinsche Spanje
gestorven zijn, in te zegenen. De correspon
dent van United Press verneemt, dat te Ma
drid, Barcelona, Valencia en andere steden
reeds een aantal priesters bovengenoemde
permissie ontvangen heeft.
FRIESGHE BOTERDRA3BELKOEKEN
Oudste adres
Ve*,s'
loo
V, „lt de e»"
Cb de 1
In bussen 6 st 0.50; 10 st 085;
Luxe bussen 10 st. 0.00; 1? sL 1.50;
Boven 2.— franco
Telef. 20 Gironummer 30584
J. C. REPKO - WORKUM
Fa. H. J. Phaff - Winschoten
DE JAPANSCH-CHINEESCHE
VERWIKKELINGEN
Begin der Chineesche
mobilisatie
Tsjang Kai Sjek organiseert
het verzet tegen Japan
De centrale Chineesche regeering heelt
op ruime schaal een wervingsactie voor
het leger ingezet, geldende voor man
nen tusschen 18 en 45 jaar. In de ver
spreide manifesten wijzen de autoritei
riteiien op de eer, die de hoedamgneiu
van soldaat medebrengt Zij verzekeren,
dat China met een leger van veertig
millioen man iederen vijand kan terug
drijven en verklaren verder, dat de bur
gers, die zich aan hun plicht traenten ie
onttr^ken, streng gestraft zullen woi
den.
Krachtens de wet op den militairen
dienst plicht maakt de regeering een ne
gin met het onder de wapenen roepen
van de mannen tusschen 20 em 2b jaai.
De conferentie van den nationaien verdn
digingsraad, waaraan de militaire leiueit
van geheel China deelnamen, is thans uit
eengegaan.
Alle legerchefs gaven als hun meening ie
kennen, dat zij het volkom en eens zijn uici
de zienswijze van maarschalk Tsjiang Kai-
sjek. volgens welke de legers tegenstand
aan Japan moeten bieden, wanneer naai
men^verwacht de onderhanueliugspogiL
gen schipbreuk leiden.
Het officieuze Japansche agentschap Do
mei formuleert het besluit van der. miüta>
ren raad nog scherper en seint: Besloten to,
den Japanschen troepen in Noorrl-China te
genstand te bieden en een tegenaanval te
beginnen, teneinde het grondgebied rond
Peiping en Tientsin op de Japauners te her
overen.
De waarnemers te NanKing blijven
oordeel, dat onder den druk der Japans.hb
troepen militaire operaties 'e wachten zijn
in het gebied van Tsjahar. Dat zou het sein
zijn voor een „verdedigingsoorlog".
Kawagoe's komst nutteloos
Uit Nanking wordt aan het blad Nitsji
Nitsji geméld, dat d< leden uer Japanseue
ambassade en de militaire en marine-a.Ui
ché's Kawagoe, den Jnnansehen simlM-
sadeur, die op het oogenbliK te Sjanghai
vertoeft, hebben doen weten, dat zij zijl.
komst naar Nanking nutteloos achten, dam
de tegenwoordige toestand elke mogetijh
heid tot vreedzame regeling door diploma
tieke onderhandelingen uitsluit
De correspondent van de Nitsjt-Nnsp
voegt er nog aan toe, dat Kawagoe zijn vei
trek naar Nanking zou hebben uitgesteld.
Chlneesch vliegtuig in zee
Nabij Tsjelang, een honderdtal kilometer
benoorden Hongkong, in een streek, welke
berucht is om de zeerooverij, is een Ch'
neesch vliegtuig van de lijn Hongkong-
Swatau in zee gestort Het toestel vervoeide
zeven passagiers en een bemanning van
vier personen.
Twee oorlogsbodems van de Brltscne vloot
in het Verre Oosten .de torpedojager „Thra
cian" en de onderzeeër „Otis". heDbt-ii oen
onderzoek i-ngeateld en volgens de jongste
berichten heeft de „Thracian" acht inzit
tenden van het vliegtuig, die erin geslaagd
waren land te bereiken, aan noord genomen.
Omtrent het lot van de drie overieen is
niets bekend.
De verwijdering van
Duitsche journalisten
Naar aanleiding van het bericht, dar en
kele Duitsche journalisten van de Britsche
regeering aanzegging hebben gekregen,
Engeland ve verlaten, deelt het D.N.B. mede,
dat de Duitsche rgeeering door deze Engel-
sche maatregelen zeer pijnlijk is getroffen.
Daar de Britsche regeering, aldus hef
Duitsche bureau, heeft getoond op het
standpunt te staan, dat 't verblijf der desbe
treffende personen in het belang der
Duitsch-Engelsche betrekkingen onge-
wenscht moet worden geacht, zal van den
kant van Duitschland begrijpelijkerwijze
eveneens in overeenstemming met dat
standpunt gehandeld worden.
BELGISCH SCHIP GERAMD
IN HET KANAAL
Zevenhonderd passagiers
in levensgevaar
Kapitein houdt het hoofd koel
en redt de situatie
Omstreeks middernacht ls het Brit
sche s.s. „Elan MacNeil" ter hoogte
van Duinkerken in aanvaring genomen
met de Belgische Kanaalboot „Princes-
se Marie José" die op weg was van Do
ver naar Oostende met 709 pass., on
der wie 350 Engelsche meisjes. Aan den
voorstcv engeraakt, dreigde de Bel
gische boot te zinken, doch de kapitein
kon het schip in de nieuwe buiten
haven van Duinkerken brengen
Hier begon men met het aan land
brengen der passagiers. Tot dusver jhjii
vier gewonden naar het ziekenhuis ge
bracht.
Omtrent deze aanvaring, welke eon zeei
tragisch verloop zou Kunnen hebben ge
had, zoo de Belgische kapitein uiet net
hoofd had koel gehouden, meldt het
„Nieuws v d. Dag" nog het volgende:
Ter hoogte van de haven van L»uinker
ken, op omstreeks vier K M uit de kust,
doemde plotseling uit den lichten mist, die
over het Kanaal hing. liet Britsche ÏU.OUO
ton groote vrachtschip „Clan MacNeil!" op,
dat dwars op de „Princesse Marie José"
kwam. En nog vóór de commando's „volle
kracht achteruit", die op beide schepen ge
geven werden, uitgevoerd hadden kunnen
worden, voer het vrachtschip de passa
giersboot recht in de flank. De passagier
werden door elkaar gesmeten en een hev
ge paniek maakte zich van hen meester,
terwijl het water bruisend binnenstroomde
in het schip, dat bij den hevigen schok van
de borstwering tot de kiel gescheurd was
Terwijl de menschen wild van angst rond
ren len en zelfs de brug bestormden, hield
de kapitein het hoofd koel.
„Volle kracht vooruit", commandeer
de hij den machinist ln de machine
kamer. Aan uitbrengen dei booten oi
afwachten van hulp viel niet tc deu
ken, zóó snel stroomde het water bin
nen. Terwijl de marconist zijn nood
seinen de lucht inzond, terwijl beneden
de ketels tot springens toe verhit wer
den, wendde hij den steven land
waarts en stuurde zijn zinken* schip
regelrecht op de haven van Duinker
ken aan
De „Princesse Marie-José" won de
race met het onheil. Juist bijtijds werd
de kust bereikt en kon de kapitein
zijn schip op een zandplaat zetten.
Sleepbooten, door de radio geatarmeerd.
kwamen aanvaren en namen de passagiers
over. Doktoren stonden gereed om de ge
wonden te verbinden. Vier hunner zijn in
het ziekenhuis opgenomen; twee meisjes
van het Engelsche reisgezelschap heeft
men een boen moeten amputeeren, terwijl
gevreesd wordt, dat een derde hetzelfde lot
zal moeten ondergaan.
De „Princesse Marie-José" die nagenoeg
in tweeën gevaren is, schijnt als verloren
beschouwd te moeten worden. Het Engel
sche schip, dat nauwelijks beschadigd is,
wacht in de haven op het onderzoek, dat
de aansprakelijkheid voor dit ongeluk, dat
bijna een ontzettende ramp geworden was.
moet vaststellen.
Rusland wit Amerikaansche
slagschepen bestellen
De Russische regeering heeft te New
York onderhandelingen geopend over den
bouw op Amerikaansche werven van drie
voor de Sovjets bestemde slagschepen, o.a.
een van 35000 ton, bewapend met kanonnen
van 16 duim.
Verleden jaar Maart werd deze kwestto
'pds besproken, doch de Amerikaansche
regeering maakte bezwaren op grond van
het feit. dat de schepen en kanonnen na rto
voltooiing geïnspecteerd en officieel goed
gekeurd zouden moeten worden door (to
Marine der Vereenigde Staten, terwijl ook
kanonnen van zestien duim een struikel
blok vormden. De Sovjet-Russische reg e-
ring heeft thans echter afgezien van het
vorzoek tot inspectie, terwijl de jongste be
slissing der Amerikaansche regeering, ka
nonnen van zestien duim te gaan gebrui
ken, oen weg heeft geopend voor het toe
staan van een dergelijk fabrikaat.
Brazilië huurt Amerikaansche
oorlogsbodems
Senator Walsh, die voorzitter is van de
Amerikaansche commissie van vlootzaken,
heeft bij het Congres een motie ingediend,
welke dc marinc der Vereenigde Sititen
machtigt aan Brazilië zes torpedojagers,
die de leeftijdsgrens hebben overschreden,
te verhuren. Dit is geschied op verzoek van
minister Hull, die in een brief o.a. ver
klaart, dat de wensch van sommige landen
om toegang te krijgen tot de grondstoffen
en de heftige wijze waarop deze landen te
werk gaan om aan dezen wensch te vol
doen, Brazilië beducht heeft gemaakt.
Willen de Polen een koning?
Hertog van Windsor zon favoriet zijn
Tijdens het vacantie-verblijf van de her
tog en de hertogin van Kent in Polen
heeft het gerucht gegaan, dat aan dezen
het verzoek zou zijn gericht,' de oude Pool-
sche koningskroon te aanvaarden. Volgens
de „Sunday Referet" verluidt thans, dat do
Foolsche monarchisten voornemens zouden
zijn, zulk een verzoek te doen aan den her
tog en de hertogin van Windsor. De
monarchistische partij in Polen zou hebben
ingezien, dat de hertog van Kent geen bui-
tenlandsche kroon kan aanvaarden, doch
men is in deze kringen van oordeel, dat
dit den hertog van Windsor wel vrijstaat
Deze monarchistische partij bestaat
hoofdzakelijk uit rijke leden van den ouden
adel, die, omdat zij zoowel het nationaal
socialistische Duitschland als de Sovjet
unie vreezen, van oordeel zijn dat Polen
sterker zou staan wanneer het nauwer con
tact zocht met het Britsche -ijk
Ook op de terugreis naar Frankrijk heeft
de „Normandie" een nieuw record behaald
Het schip heeft n 1 den afstand van Bis
hop Rock tot Ambrose Light, totaal 2.936
mijl. afgelegd in 94 uur en zeven minuten
met een gemiddelde snelheidheid van 31.20
mijl per uur.
Zooals men zich zal herinneren was de
zelfde afstand in omgekeerde richting op
2 Aug. j.l afgelegd in 95 uur en twee mt-
nufcen, op zich zelf reeds een nieuw record
daar het schip hiermede zijn hoogste snel
heid met zes uur verbeterd had.
Toen de „Normandie" in Maart van dit
jaar den blauwen wimpel heroverde, be
droeg de snelheid gem'ddeld 31 mijl. Het
is thans de eerste maal, dat ©en passa
giersschip met een snelheid van meer dan
31 mijl per uur over den Atlantischen
Oceaan is gevaren.
Kort Nieuws
o T,hetfor£' in het En*elsche graafschap
ouffolk, is Zaterdag een vierling geboren.
Zondagavond zijn echter twee dezer vier
kinderen overleden.
Zaterdagmiddag is de trein van Brus
sel Oostende bij het binnenkomen van
het station te Brugge ontspoord. Locomo
tief en tender sloegen om. De stoker werd
ernslig gewond; de machinist en een vijf
tiental reizigers liepen lichte verwon
dingen op.
Te Praag is een militaire vrachtauto
met zestien inzittenden bij het inhalen van
een ander voertuig in een bocht omgesla
gen. Acht personen werden zwaar en vier
licht gewond. Van de zwaargewonden zijn
er vier in het ziekenhuis overleden; de
toestand van twee der zwaargewonden is
ernstig.
Aan het strand van Denneville (Fr.)
nabij Garteret is een bootje met acht per
sonen, waarvan vijf kinderen, door den
stroom meergevoerd en omgeslagen. Zes
inzittenden zijn om het leven gekomen; een
meisje van acht en een jongetje konden
worden gered.
Od een ontwaakten overweg bij Tou
louse iR een geheel bezette autobus door een
juist oasseerenden trein gegrepen en eenige
meters meegesleurd
Vfiprtien inzittenden van de autobus wer
den ton deele zwaar eewond. Vier hunner ver-
keeren in levensgevaar.
Een bruine zomerteint
staat sportief en charmant en beschut tevens
tegen de brandende ultra-violette stralen der
zon. AMILDA-zonncbruincrême bevordert
een snelle, mooie natuurlijke huidbruining,
Flacon 90 ct. Tube 60 ct. Doos 50 en 25 ct.
ee*rt^> C&tCtrC&jU.
cthAZ. 6 tvt&c#.
verkade. zaandam
Geynengd Nieuws
BOMMEN OP DE
„MONGIOIA"
Nederlandsch marine-officier
gewond
Kapitein aan zijn verwondingen
bezweken
Zooals wij reeds ln ons blad van j.L
Zaterdag hebben gemeld, is de Neder-
landsche marine-officier J. Bruin
aan boord van het Italiaansche schip
„Monqioia" gewond tengevolge van
een bom nit een Spaansche vlieg
machine. De bom spatte niteen op
slechts enkele meters van het schip.
De kapitein van het schip kreeg een
granaatscherf door een der longen en
ls aan de gevolgen overleden.
De speciale correspondent van de „Voor
uit" te Algiers heeft zich naar de kli
niek aldaar begeven, waar de heer Bruin
wordt verpleegd. Hij heeft daar een onder
houd met hem gehad, waarbij de heer
Bruin het volgende vertelde:
Miin arm aldus de heer Bruin is op
twee plaatsen gebroken en rust thans in
gipsverband. Vermoedelijk is het aanval
lende vliegtuig van Franco geweest, doch
officieel kan ik mij daarover niet uitlaten
omdat de niet-inmenging geheimhouding
vereischL
Hoe heeft u de wond opgeloopen?
Ik bevond mij aldus vervolgde de heer
Bruin aan bakooord en leunde over de
verschansing, in gezelschap van den com
mandant Franco Salari. Plotseling ver
scheen er een Spaansch vliegtuig boven
ons. Wij keken er naar en daar het op een
hoogte van 300 meter vier keer om hot
vrachtschip heen vloog, zei de comman
dant nog tot mij: „De bestuurder amuseert
zich blijkbaar, tenzij, voegde hij er lachend
aan toe. hij zich in zijn eentje oefent"
Nauwelijks had hij deze woorden
uitgesproken, of er kwam ©en bom j
van onder de machine los en viel i-n
het water. Een geweldige watermassa
sprong omhoog. Wij waren nog niet
vaft onze verbazing bekomen, of een
tweede bom viel op niet meer dan
twee A drie meter van bakboordzijde
van het schip neer en groef als het
ware een geweldige kuil onder het
schip, dat opgeheven werd en toen
zwaar neerplofte.
Ik had de indruk, alsof de boot doormid»
den brak, alles aan boord kraakte, de dra- f
den van de radio-antenne knapten af.
Ik >verd met buitengewone kracht, ten
gevolge van de sterke luchtverplaatsing
door het ontploffen van de bom veroor
zaakt. door de deur van de commando-post
geworpen. Ik tuimelde met dezelfde vaarf J
door de tweede deur van deze post er rolde
de tranpen af
Bij het opstaan voelde ik niet de minste
pijn, maar weldra bemerkte ik, dat ik mijn
recht *rarm niet meer kon opheffen en dat
d©ze gebroken moest zijn. Toch heb ik den
eommandant. dien ik, weer boven gekomen, i'
'.waar bloedend zag liggen, nog een weinig
kunnen helpen. Want de commandant had
in dezelfde tijd, dat ik de trappen afviel,
«en scherf van de bom door een der longen i
ckregen."
De heer Bruin maakt het than6 naar om
standigheden redelijk wel. Hij zal 40 dagen
rust moeten houden. Medische hulp was
aan boord niet aanwezig. De dokter van de
„Conté di Savoïa", die draadloos te hulp
was geroepen, verbond de gewonden aan j
boord.
De ontscheping te Algiers ging nog vrij
moeilijk. De doodelijk gewonde comman-
dant moest op de rug van een matroos naar
beneden, naar de kade worden gedragen,
•was voor hem een zeer pijnlijke ma
noeuvre. die hij moedig loorstond. Helaas:
de bomscherf was tot de rugwelvel door- i
gedrongen. Commandant Salari wa/> nieS
mear tc redden.
Op het terrein achter de IJsclub aan het
Bezuidenhout te Den Haag is Zondag
morgen tegen 12 uur het Belgische vlieg-
vuig OO-A.R.B., van de Nationale Lucht- j
vaartschool te Evere, bij Brussel, bestuurd
door den heer Jacobs uit Leiden, gedaald.
Het toestel was op Schiphol opgestegen en
onderweg naar Texel. Het was echter uit j
den koers geraakt.
Er was aan hev vliegtuig niets bescha
digd. Het is om half vier weer vertrokken,
ras nog een passagier aan boord.
[OOOR JAN VAN*BATEN BURG
„Nu heb ik je gevonden, bedrieger, duivelsdienaar! Hoe
heb je me listig omgekocht! Waar is mijn loon, jou leugen
knecht? Of ben je de belofte vergeten en herinner je je mijn
gestorven zoon niet meer? Je dacht zeker, dat je me na je
laatste harde woorden voor goed had afgeschrikt? Zoon oud,
afgetakeld vrouwmensch kon je wel van je af douwen, hè?
Maar ik ben moeder en hier(vrouw Tabbaart gilt en
slaat zich met de vuist op de borst) hier brandt de liefde
voor m'n kind en de haat tegen jou. tegen jou, vervloekte
Pastoor Marten heft afwerend de hand. Hij praat er tegen
in, maar zijn woorden worden niet verstaan. Hij kijkt schuw,
geagiteerd, over de hoofden van de menschen, in de richting
.van de herberg, waar de schoutsdienaars zich ophouden.
Pastoor Cuelen grijpt de pols van de razende vrouw. Rus
tig optredend, wil hij haar tot kalmte dwingen, tot zichzelf
laten komen. Maar ze rukt zich los, tiert en scheldt voort,
hijgend, als een niet te temmen wild dier. Ze is gevaarlijk,
deze razende, die niet meer weet wat ze doet. Dichter dringt
ze op pastoor Marten toe. die maar slecht terugwijken kan,
door het opdringende volk. De ergernis brandt hem op het
gelaat.
Maar de knechten van den schout banen zich reeds een weg
door de menigte. Toch haasten ze zich niet genoeg. Liesbeth
Brouwer is hen voor. Ze is op vrouw Tabbaart toegeloopen
en houdt haar stevig omvat. Uit deze sterke greep kan ze
zich niet losworstelen. Liesbeth voelt de heftige tegenstand,
ziet de bijna niet te stillen uitbarsting van haat. Hoe zal dit
verzet breken?
„Niet zoo, vrouw Tabbaart. Kom tot jezelf. Zie, hier ben
ik, vrouw Liesbeth Brouwer. Ik zal je helpen. Je staat niet
meer alleen. Je draagt het niet meer alleen. Ga mee!"
Vrouw Tabbaart hoort de indringende, sterk overredende
woorden. Een hart dat haar zoo tegemoet komt, heeft macht
over haar. Dus zakt de wilde opstandigheid ineen. Een snik
breekt uit haar keel. Ze laat zich meevoeren tusschen het
volk door, steunend op de sterke arm van Liesbeth. Van een
daemon bevrijd, voelt ze zich nu klein, angstvallig bijna, maar
tevens weldadig opgenomen in de bescherming van deze stoere
vrouw, die zich haar nood aantrekt.
De schoutsdienaars willen doorzetten. Maar pastoor Mar
ten wenkt hen, ze moeten het er maar bij laten. Een kort
oogenblik nog moet de pastoor de onaangename nieuwsgierig
heid van het omstaande volk dulden. Dan keert aller aandacht
zich in een andere richting.
Bij de herberg „De Zwaan" ontstaat beweging. Gyselbrecht
Rabat is naar buiten gekomen en bestijgt zijn paard. Burge
meester Dhulle, vergezeld van enkele schepenen, schrijdt
langzaam tusschen het terugwijkende volk door.
Daarop verschijnen twee gerechtsdienaars, met den veroor
deelde in hun midden. Cozijnken volgt, loopend naast het
paard van den baljuw. De laatste, wien alles veel te langzaam
gaat, wendt zich geagiteerd tot den beul, er op aandringend
dat hij spoed zal maken. Cozijnken spreekt hem niet tegen,
maar zijn kalm zwijgen is als de houding van een volwassene
tegenover een opgewonden kind.
Hoe zal hij ook spoed maken? De Grave kan nauwelijks
voort. Strompelend en hinkend gaat hij tusschen de rijen en
de korte gang naar zijn offerplaats wordt enkele malen onder
broken, om nieuwe laatste krachten te verzamelen. Hier en
daar klinken half bedwongen kreten van medelijden.
„Groet mijn vrouw en kinderen en blijf in de waarheid,
die u verlicht h^eft", zegt hij tot Jan Brouwer, als hij dezen
genaderd is. en zich onmiddellijk daarop tot het volk rich
tende, verheft hij zijn stem zoo luid mogelijk: „O, menschen,
dit geschiedt voor de waarheid. Ik bid u. blijft in de waarheid!"
De gerechtsdienaars duwen hem voort, aangezet door de
driftige, luide woorden van den baljuw, die met zijn paard
achter hen opdringt. Maar als een der paters van Heynsdijk
den lijder spottend naar zijn welstand vraagt, bijt Gyselbrecht
Rabat hem toe: ..Zwijg toch, gij loondienaar! Deze sterft als
een man, gij kunt slechts zwelgen als een zwijn!"
De Grave heeft nog enkele schreden te doen. Nog eenmaal
toeft hij, bleek, met smartelijk vertrokken gelaat. Hij leunt
zwaar op den eenen schoutsknecht. De voet. die hem het
meest pijnlijk is. sleept over de ongelijke keien. Hij staat vlak
voor de pastoors Cuelen en Marten. Aan de andere kant staat
Liesbeth, haar arm geslagen om de zielige figuur van vrouw
Tabbaart.
Jan de Grave steekt zijn geboeide handen op en bidt:
„O lieve barmhartige en hemelsche Vader, wil het toch
mijn vervolgers vergeven, hetgeen ze mij doen voor Uw
Goddelijke Naam! O God, wil hen verlichten met de waar
achtige kennis Uws Woordsl"
De baljuw kan dit gebed, dat de brandende pijn In hem
verergert, niet verdragen. Hij rijdt terzijde van de groep, de
omstanders opzij dringend. De vlam slaat uit zijn gezicht, zijn
verwrongen trekken zijn nauwelijks herkenbaar. Hij schreeuwt:
,,'t Is je vaak genoeg gezegd, De Grave, je hebt niet anders
gewild. Je hebt het jezelf te wijten. Je hebt het alleen jezelf
te wijten!"
Dan tot Cozijnken:
„Doe uw werk! Doe dan toch uw werk!''
Gewillig hinkt de gemartelde verder. Ze hebben geen
moeite met hem. Hij begeeft zich in het huisje van stroo,
plaatst zijn pijnlijke voeten op de dorre takken en recht zijn
rug tegen de paal in het midden.
Hij spreekt tot Cozijnken als een vriend:
„Sta ik zoo goed, mijnheer?"
„Ja Jan, zoo sta je goed."
Vlug legt de beul hem het koord om de hals. Dan grijpt
hij de stok om de strop aan te halen.
Nog eenmaal de stem van den lijder, die de oogen gesloten
heeft voor den monnik met het toegestoken kruis
„O Heere God! O hemelsche Vader, ontlerm U mijner! O
barmhartige Vader, ontvang mijne geest!"
dan vaart. even. een lichte huivering door de menigte,
die het levenlooze lichaam, scheefgezakt aan de paal, ziet
hangen, onder de zwijgende hemel.
Maar als de vlam boven hun hoofden uitslaat en de rook
naar boven optrekt, zijn velen de klop van het bewogen hart
reeds meester. Daarom rekken zich de halzen en worden de
kinderen opgetild. Laat ons nu kijken.
Jan Brouwer, wat achteraf geraakt, ziet om zich heen.
Iemand heeft zijn arm aangeraakt. Anthoon Geerolf staat
achter hem.
(Wordt vervolgd).
