KERK EN ZENDING
AEG
lAWITAlP
KING pepermunt
Elke dag fit
BRAAT-DELFT
ONZE STATENVERTALING
VRIJDAG 6 AUGUSTUS 1937
GEREF KERKEN
Beroepen: Te West-I Jsselmonde, cand.
K. J. Spier, hulppred. te Montfoort.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Retranehement. cand. A.
Donkers te Alphen a. d. Rijn. Te Nieuw-
Beijerland, cand. C. M. Laingeveld te
Maassluis. Te Assen, N. R. Heffing te
Eelde.
CHR. GEREF. KERK
Tweetal Te Vlaardingen, W. Heerma
te Aalsmeer en cand. E. du Marchie van
Voorthuysen te Apeldoorn.
Beroepen: Te Maarssen, cand. E. du M.
v. Voorthuysen te Apeldoorn.
Alg. Synode der Ned. Herv. Kerk
Veertiende zitting. De zitting
wordt met gebed door den president ge
opend. Na de notulen en aanvulling dek
stukken wordt begonnen met de behande
ling van het verzoek van den predikant te
Vries, gelegen in Drente. De gemeente heelt
uit een der fondsen reeds ƒ500 ontvangen.
Haar predikant heeft allerlei ernstige plan
nen voor den arbeid in zijn gemeente en
komt mog ƒ500 te kort. Helaas, de beschik
bare gelden zijn reeds verdeeld. Zoodat de
Synode genoodzaakt is dit verzoek af te
.wijzen.
De heer J. Boonstra heeft opgesteld de
eindredactie en de daarbij te voegen toe
lichting van een tweetal wijzigingen in
reglementen, die reeds behandeld en aange
nomen zijn. Het zijn art. 14 Reglement pen
sioenfonds en art. 13 Regl. predikantstracte-
menten. Prof. Haitjema heeft opgesteld de
eindredactie en toelichting van 3 wijzigin
gen, die ook reeds behandeld werden, art.
29 Regl. op het examen, art. 54 op de vaca
turen' en art, 7 van 't Regl. op het hooger
onderwijs. Deze artikelen met de toelichting
worden gezonden aan de provinciale kerk
besturen en class, vergaderingen, die er
straks hun consideraties over geven. De
VRAAGBAAK
voor
CHRISTELIJKE INSTELLINGEN
V ertrouwensadressen ten dienste van
Stichtingen van Barmhartigheid. Zieken
huizen. Sanatoria. Instellingen. Tehuizen.
VAMPYR.
STOFZUIGERS
3 TYPEN
PRIJS OP AANVRAAG
OOK IN HUURKOOP
N.V. ELECTRICITEITS MY AEG
Frederlkspleln 26 AMSTERDAM C.
Uw Brandverzekering
moet U sluiten bi} een coulante
Hóllandsche Maatschappij het
Nederl. Brandwaarborg Genp.
Anno 1821 en de
Firma Hogestijn en Co.
Heerengracht 258 Amsterdam
TOONZALEN
RUSTON DIESEL MOTOREN
horizont, en vertic. 10-2000 P.K.
Speciaal geschikt voor het opwekken van
electriciteit, aandrijven van pompen enz.
Prijs per KW. I.i cent aan brandstof en smeerolie.
Nadere inlichtingen op aanvrage aan
N.V.TECHN. BUREAU „STOCKPORT
v/h KIDERLEN Co.
Prinsegracht 359, Amsterdam C. Tel. 37762
Elke dag
Centrale verwarming
Oliestookinrichtingen
Metalen ramen
volgende Snyode beslist dan of zij definitief
aangenomen zullen worden. Hierma worden
zij nog onderworpen aan de hoofdelijke
stemming van de leden der prov. kerkbestu
ren en die der Waal6che commissie.
Uitvoerig wordt behandeld een verzoek
om rehabilitatie. Het moet helaas om aller
lei oorzaak afgewezen worden.
Het rapport over de motie-Kampen, uit
gebracht door dien heer Winkel, wordt aan
gehouden.
De heer Barbas brengt rapport uit over
gemeenten, die voor combinatie in aanmer
king komen. Ze zijn te klein in zielental en
daardoor niet in staat in eigen onderhoud
te voorzien, 't Eischt veel voorzichtigheid,
en veel overleg. De geestesgesteldheid is
aak zoo verschillend. Sommige gemeenten
zouden wel samengevoegd willen worden,
maar niet onder de herderlijke zorg van
dien predikant, die er au staat. Er is maar
een enkele gemeente, waar het zou gaan.
Ook dit rapport geeft aanleiding tot allerlei
beschouwingen, en voorstellen die de zaak
van de combinatie nog niet brachten tot
het gewenschte doel.
Wegens commissievergaderingen wordt de
zitting gesloten.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Nes en Wierum
Cand. H. W. Hemmes van Utrecht hoo^
i September intrede te doen te Nes en
Wierum, na vooraf bevestigd t'e zijn door
Dr. H. Stoel van Veenwouden.
Varik
Cand. C. Metselaar, hulppred. bij de
Ned. Herv. Kerk te IJsselmonde, hoopt 3
Sept. te half zes afscheid te nemen in de
kerk (Dorp) van IJsselmonde en 12 Sept.
des rpiddags zijn intrede te doen te Varik.
Des morgens zal hij bevestigd worden door
Ds. J. F. Röth van IJsselmonde.
EMERITAAT Ds. M. HEFTING
Met ingang van 1 November as. zal Ds. M.
Hefting, Ned. Herv. predikant te Eist (G.)
met emeritaat gaan.
Ds. Hefting is geboren 23 April 1869 te
Nieuwolda (Gr.). Hij ontving zijn opleiding
te Groningen, gymnasium en universiteit.
Dan len April 1894 deed hij zijn intrede als
predikant bij de Ned. Herv. gemeente te
Siddeburen, 26 April 1897 te Warffum, 20
April 1902 te Dalen. Den 21sten Maart 1915
verwisselde ds. Hefting zijn standplaats Dalen
voor Eist. Hier werd hij benoemd tot lid van
het classicaal bestuur van Gelderland en tot
secundus lid van het prov. kerkbestuur. Dan
was hij voorzitter van de vereeniging Christe
lijk Hulpbetoon en van de afd. Over-Betuwe
van het Ned. Bijbelgenootschap. Verder
ds. Hefting lid van het hoofdbestuur van het
Ned. Zendingsgenootschap, bestuurslid van
de stichting Valkenheide en secretaris
de Ned. Evangelische Vereeniging.
Ds D. EILERTS DE HAAN t
In den ouderdom van 73 jaar is te Woer
den overleden de em. predikant D. Eilerts
de Haan.
Geboren 19-Febr. 1864 te Noordwolde, stu
deerde hij te Leiden en werd in 1890 pre
dikant bij de Ned. Herv. gemeente te Borger.
In 1904 verwisselde hij deze standplaats met
Heiloo waar hij tot 1931 is gebleven.
Hij was eenige jaren lid der Alg. Synode,
was voorzitter van het Prov. Kerkbestuur
van Noord-Holland, en is verder voorzitter
geweest van den Raad van Beheer voor de
predikantstractementen en van de Commissie
voor de diaconale armenzorg in de Ned.
Herv. Kerk.
Ds Eilerts de Haan was officier in de Orde
van Oranje-Nassau.
Zijn teraardebestelling zal Zaterdag as. op
Oud Eik en Duinen plaats hebben.
KERKDIENSTEN IN HET BUITENLAND
Ten gerieve van Nederlanders met va-
cautie, die in Frankrijk en België een kerk
dienst willen bijwonen, geven wij hier op
verzoek nog eens de lijst der Geref. kerk
diensten in Parijs, Brussel en Antwerpen.
P a r ij s:
Kerkgebouw: La Chapelle do l'église refor-
mée de Passy, rue Lekain, 35.
Godsdienstoefening: lederen Zondagmor
gen om 10 uur 30.
Inlichtingen: J. G. W arm enh oven,
295, Boulevard Davout, Paris (20e).
Zondag 8 Augustus, Ds. B. W. Gamzevoort
van Gent
Zondag 15 Augustus, Ds. J. Maaskant van
Brussel.
Zondag 22 Augustus, Ds. Ch. v. d. Vliet van
Slootdorp.
Zondag 29 Augustus, Ds. Z. de Mildt van
Renkum.
Zondag 5 September: Ds. J. W. de Jager,
van Zutfen.
Zondag 12 Sept Ds. J. van Wieren, van
Schiermonnikoog.
Zondag 19 September, Ds. J. Maaskant
van Brussel.
Brussel:
Kerkgebouw: Léon Lepagestraat, 35.
Predikant: J. Maaskant. Bouleivard du
Souverain, 406, Woluwe-St-Pieter.
Godsdienstoefening: 's Zondags 10 en 17 u.
Antwerpen:
Kerkgebouw: Sanderusstraat. 77.
Predikant: H. J. Winter, Jan Verbert-
laan, 52, Edeghem bij Antwerpen.
Zondag 8 Augustus Ds. de Jong van, Bun
schoten.
Zondag 15 Augustus Ds. Winter.
Zondag 22 Augustus Ds. Brouwer van Ro
zenburg.
Zondag 29 Augustus Ds. de Jager van
Zutphen.
Zondag 5 September Cand. Fijn van Draal
Zondag 12 September Ds. J. B. van Hae-
len van Gerkesklooster.
OECUMENISCHE WERELD
CONFERENTIE EDINBURGH
Opening van de conferentie
Het secretariaat van den Oecumenischen
Raad in Nederland meldt ons uit Edinburgh:
De opening van de tweede conferentie van
de beweging tot hereeniging der kerken vond
Dinsdagmorgen in de aloude Sint Gile's Ka
thedraal te Edinburg plaats. Daar waren ver
tegenwoordigers der Oostersche kerken in
vol ornaat: De aartsbisschop van de Russisch-
orthodoxe kerk in ballingschap, aartsbisschop
Germanos van de Grieksch-orthodoxe kerk,
metropoliet van Thyatira, de patriarchen
Nicolaas van Aksoem en Christophoros van
Leontopolis, An toni us van Bashier en als
nieuwe verschijning twee monniken van d<
Thomas-Christenen uit Britsch-Indië. Tegen
woordig waren ook weer de vertegenwoordi
gers dier jonge kerken van de zendingsvelden:
Britsch-Indië, Japan, China, Afrika en de
negerafgevaardigden van Amerika.
De bekende aartsbisschop van York dr
William Temple, hield een korte toe
spraak naar aanleiding van Efese 4 vers 13,
waarin sprake is van het komen tot één
geloof en één kennis van den Zoon Gods.
In de Assembly-hall, waar in 1910 op de
Internationale Zendingscomferentie de eerste
stoot gegeven werd tot het werk van
oecumenische beweging, werd de eerste ple
naire zitting gehouden. Staande werden her
dacht: de overleden dr. Brent, die de eerste
confenrentie te Lausanne als voorzitter
leidde, prof. dr. Adolf Deissmann, die
een belangrijke taak verricht zou hebben bij
de opening, en bovenal Nathan Söder-
b 1 o m. Een welkomstgroet werd overge
bracht namens de „Kerk van Schotland", de
„Episcopaalsdhe kerk" in Schotland, de Con-
gregationalistische kerk en de Baptistische
kerk, beide ook in Schotland.
Di- Leiper van het voortzettingscomité, dat
na de conferentie van Lausanne in 1027 be
noemd is, las een kort memorandum voor
het getuigenis van de kerk in de wereld
heden: „Oude moraal valt omdat de
overtuiging waarop ze rustte niet langer
stand houdt."
Mare Boegner memoreerde de poli
tieke, economische, geestelijke en religieuse
ontwrichting, die den achtergrond vormen
van deze conferentie. Dr Azariah uit
Britsch-Indië sprak de hoop der Indische
Christenen uit, dat deze conferentie hen hel
pen zou één te worden. John R. Mott
sprak ten slotte over het volstrekte werke
lijkheidsbesef, waarin deze conferentie ge
houden moet worden, dat evenwel open moet
blijven naar God.
's Avonds vond in de oude zeer fraaie
MacEwan Hall een receptie plaats van de
„Kerk van Schotland", die speciaal voor alle
vertegenwoordigers der conferentie georgani
seerd was.
Zendingsconferenties
Lunteren
De eerste week (2—9 Augustus) der Zen
dingsconferenties te Lunteren is begonnen.
Voorzitter is Ds. H. J. Drost van Aalten.
De cursussen worden gegeven door Dr. Chr.
Keyaser van Neuendettelsau over „Mission
unter Menschenfressern", zendeling P. N. Le-
gène van Zeist over „Vier brandende vragen
in verband met de zending in onzen tijd", en
zendeling W. J. A. Zwaan te Zeist over „De
Zending op de Sangir. en Talaudeilanden".
De eerste door den heer Legène besproken
vraag was: „Heeft de Christelijke Zending
nog recht van bestaan en heeft het Christen
dom nog iets aan te bieden aan volken met
andere godsdiensten?"
Terwijl het snoeimes hier in de begrootïn-
gen voor de zending gezet moet worden,
bereidt het communisme zijn propaganda ge
weldig uit, veroveren de Mohammedanen land
na land en dringt 't Boeddhisme in 't Christe
lijk Europa door. Bovendien leert de niet-
Chrietelijke wereld door de radio de Wester-
sche wereld heel anders kennen dan zij zich
voorstelde dat wij waren; zij merkt dat onze
dusgenaamde Christelijke maatschappij niet
alleen vol jazz-gejoel en decadentie is, maar
ook vol mamraondienst, verdeeldheid en haat.
Dit alles moet pessimistisch maken. Doch in
één opzicht blijft de zendingsmoed en zen
dingsplicht steeds onveranderd. Christus n.l.
is haar bron. Hij is ook 't recht der zending
In Zijn Naam trekken wy steeds in een heilig
moeten met Zijn boodschap de wereld in.
De tweede vraag (van den tweeden, dag)
was: „Welke is de eigenlijke nood der zen
ding in onzen tijd?"
Spreker antwoordde hierop, dat naar buiten
gezien, de crisis in den zendingsarbeid een
zuiver financieele lijkt te zijn, die door zuini
ger beheer, korting van salarissen, besnoeide
begrootingen enz. alsmede met maatregelen
tot verkrijging van meer geld moet worden
opgelost. Maar natuurlijk ligt hier méér ach
ter. De kerk is hopeloos verdeeld en massa's
geld en werk wordt „voor het eigen kerkje"
beisteed, terwijl het zooveel nuttiger op den
zendingsakker kon worden gebruikt. En ach
ter de krankheid der kerk ligt weer de krank
heid der zi e 1 e n, waarin voor allerlei plaats
is doch het eene noodige tekort komt. De
eigenlijke nood der zending is: de verhou
ding der gemeente tot haar Hei
land. De nood is overwonnen als de Heiland
in ons persoonlijk leven wordt binnengelaten
en daardoor ons hart brandende in ons wordt
voor de groote zaak van den Heere der ge
meente.
De derde vraag (voor den derden dag) was
heeft de Christelijke wereldzending nog kan
sen: „Zijn er gegronde redenen voor de hoop,
dat het Evangelie de uiteindelijke overwin
ning zal behalen?"
Spreker teekende bij het bespreken van
deze vraag de macht van het Boeddhisme, het
Hindoeïsme, het Mohammedanisme, het com
munisme. Ziende op deze machtige heirlegers
en de verdeeldheid en lauwheid in eigen kamp
kan er oorzaak zijn den overwinningsmoed te
laten zinken. Doch uit alle aardsche duister
nis komt de lichtgestalte naar voren van Hem,
die gezegd heeft: Mij is gegeven alle macht
in hemel en op aarde. In Zijn Naam trekken w(j
steeds voort met de zekerheid, dat Christus
leeft en triomfeeren zal.
De vierde vraag van den vierden dag was
„Welke is onze taak in verband met de zen
ding in den tegenwoordigen tijd
Op deze vraag antwoordt spreker, dat niet
verbreeding, doch verdieping van basis hetgeen
is dat wjj noodig hebben. Bij elke vraag,
elke moeilijkheid, eiken nood is de oplossing
„Christus". Hoe meer wij derhalve in Chris
tus zy'n, hoe meer alle zwarigheid, beide
innerlijk en uiterlijk, wijkt. Het fundamenteele
aller zendingskwesties is de eenige kwestie
die in werkelijkheid bestaat, n.l. het geloof.
KORTE BERICHTEN
Tot Evangelist der Ned. Herv. Evangelisa
tie te 01 s t is benoemd de heer J. v. H a m,
evangelist te Woerden.
ONDERWIJS
EN OPVOEDING
HET NIEUWE LEERPLAN-WIS-
KUNDE 5-JARIGE H.B.S. EN HET
M.U.L.O.
Gelijk bekend zal met ingang van 1 Sep
tember voor de H.B.S. met 5-jarigen cursus
een nieuw leerplan-wiskunde gelden. Buiten
de eigenlijke bedoeling: de vormende waarde
van wiskunde te doen voorgaan bij het prac-
tisch nut, m.a.w. het fundamenteele theore
tisch inzicht gaat vóór bij het ontwikkelen
van technische vaardigheid, zal de toepassing
van de nieuwe orde ook invloed hebben naar
buiten en wel t.o.v. de toelating
M.U.L.O.-leerlingen op de H.B.S. Deze toch
vindt in de nieuwe regeling een zekere be
perking, niet alleen doordat het moeilijker
zal worden, die leerlingen te bekwamen
de H.B.S. buiten de H.B.S., maar ook, omdat
een overgang zonder examen dan niet meer
mogelijk zal zijn. Zonder nog te zeggen, dat
de overgang geheel gesloten zou worden, is
toch wel meer dan waarschijnlijk, dat de
eenheid van het wiskunde-onderwys op de
H.B.S. volgens de nieuwe orde, het zeer
wenschelijk maakt, dat men niet in de 3e of
4e klasse binnenvalt, doch van de eerste klas
af de H.B.S. bezoekt. Dit zal dus menigeen
dringen tot het direct beginnen met de H.B.S.
en niet via de M.U.L.O.-school er' „onder-
weg"instappen. Onmogelijk wordt dlit laatste
niet gemaakt, moeilijker wel. En voor kin
deren, die reeds de M.U.L.O.-school bezoe
ken, met de bedoeling, hen met het M.U.L.O.-
diploma te doen overgaan naar de H.B.S., is
uiteraard mits met examen de over
gang niet gesloten.
Li hot algemeen schijnt de nieuwe toestand
te wijzen in de richting van een scherpere
De ontvangst van den Bijbel
Zoo was dus nu de nieuwe Bijbel-verta
ling gedrukt en verschenen, en
moest thans overal worden ingevoerd.
Straks moest de kostbare in juchtlederen
band gebonden en met koperen klampen en
sloten versierde folio-Bijibel op het puitrum
liggen van leeraar en voorlezer in alle ker
ken der Republiek. Dan zou hij ook in de
gezinnen der kerkleden een eereplaats krij
gen.
Reeds vroeger hebben wij verteld, dat de
invoering in de kerken niet zonder tegen
stand geschiedde, zoodal' er eenige jaren
verliepen, eer de nieuwe vertaling in alle
openbare kerken der onderscheiden provin
ciën gebruikt werd. Heel wat 1 ij d e 1 ij k
verzet moest overwonnen worden. Wij, die
bij den Staten-Bijbel zijn opgegroeid, kun
nen het ons nauwelijks indenken, dat deze
niet allerwegen met gejuich werd begroet
en als een „nieuwigheid" met een zeker
wantrouwen werd ontvangen. Het dwepen
met en het zich vastklemmen aan het
oude is steeds een kenmerk van den ker-
keliiken mensch geweest Onder welk een
geweldigen tegenstand zijn allengs de or
gel s in de kerken ingevoerd! Sommigen
riepen uit: „De orgels in de kerken bewegen
onze trage harten" Maar anderen zeiden:
„De orgels zijn een inventie van den vorst
der duisternis": zij stelden de orgels gelijk
met beeldendienst en afgoderij. Onze vade
ren hebben alle pogingen aangewend om
het orgel geheel te doen zwijgen en de orga
nisten af te zetten. En de Overheid stond
den organisten toe. zoo zij muzikale stuck-
skens wilden spelen, zulks te doen, mits
dat zij „grave en stichtelijcke stuksckens
speelden en motetten en ligtvaerdigheit
achterlieten". Hoe heetf de groote Voetius
nog tegen de orgels in de kerk geijverd en
daverden vele preekstoelen van hevige uit
vallen tegen „allerlei verderfelijke nieu
wigheden"! Eerst langzamerhand vond in
de kerken de overtuiging ingang, dat het
orgelspel een middelmatige zaak was en dus
in de vrijheid der kerken kon gelaten wor
den.
Is het wonder, dat velen aanvankelijk ln
4en Staten-Bijbel een „noodelooze nieuwig
heid" zagen? Daarom gingen de kerken bij
de invoering van de nieuwe vertaling met
groote bedachtzaamheid te werk en beslo
ten de Synoden haar overal „met soetig-
hevt" in te voeren, „met de minste quetse
ende ongemack van de gemeente" of „met
de meeste sachrigheyt en discretie".
Daarna pas won in de gezinnen de
Staten-Bijbel het pleit. Want, hoewel door
de eenvoudige menschen nimmer begeerd,
werd hij toch van hooger hand, zij het met
zaehten dwang, ook aan de gezinnen op
gelegd. Zoo werd hij van kerk- en school
boek nog vrij spoedig huisboek. En de
rust trad weer in.
Het duurde niet lang of de gemeenteleden
kenden aan de vertaling zelfs een G o d d e-
1 ij k gezag toe. Met krappen en beslag kreeg
de. pronkbijbei in menig huis een eere
plaats. Huwenden ontvingen een trouw
bijbel cadeau als een veilig eompas op de
crooti ^«fszee. Driemaal daags werd in
tal van gezinnen de Bijbel gelezen. Het gold
als een goede gewoonte eenmaal per jaar
hem geheel door te werken. De Staten-Bijbel
werd straks beschouwd als een monument,
dat.de eeuwen zou trots eer en.
De taal van den BiibeL
We geven gaarne aan eenige taalgeleer
den het woord.
Dr. M. de Vries schrijft in de inleiding op
het bekende Woordenboek van De Vries en
Te Winkel: „In het ontwerp was voorgesteld
het aanvangspunt te bepalen op of omtrent
het jaar 1637. Het was in dat jaar, dat de
Statenvertaling des Bijbels het licht zag,
die op het Nederlandsche proza zulk een
beslissenden invloed heeft gehad"
Professor Verdam zegt: „De bijbelverta
lers en reviseurs hebben zich nauwkeurig
rekenschap gegeven van hun taak. Zij heb
ben de eenheid van taal in geheel Noord-
Nederland krachtig bevorderd. Zij zijn bij
alles van zeer gezonde beginselen uitge
gaan. De invloed van den bijbel kan men
zien op verschillende Wijzen: 1. in eigen
aardigheden van den bijbelstijl, oorspronke-
te huis hoorende in de talen, waaruit
de bijbel is vertaald, dus Hebraïsmen en
Graecismen; 2. nieuwe beteekenissen zijn
door het bij'belsche spraakgebruik eigen ge
worden aan verschillende woorden; 3. tal
van nieuwe woorden zijn in gebruik ge
bracht en oude in het leven gehouden; 4.
het bijbelsohe spraakgebruik heeft onze
omgangstaal en onze letterkunde doortrok
ken. Al neemt ook het kerkelijk leven af,
en al is ook ons volk niet meer uitsluitend
een Calvinistisch volk te noemen, de stem
pel van het bijbelsch spraakgebruik is een
maal op onze taal gedrukt en de indrukse-
len daarvan zijn onuitwischbaar".
Professor J. te Winkel schrijft: „Zeer
groot is de invloed van onzen Bijbel op onze
taal geweest, vooral nadat hij in opdracht
der Staten-Generaal van 1626 tot 1637 ver
taald was en in alle gezinnen dagelijks werd
gelezen. (Jammer, dat zulk een geleerd
werk door deze anecdote wordt ontsierd:
„Komt men van het gebied der gewone
spreek- of schrijftaal tot de zoogenaamde
tale Kanaans, die o.a. nog heden door
den politicus-theoloog Abr. Kuyper in de
couranten De Standaard en De He
raut geschreven wordt, dan treft men nog
veel meer Bijbelsche uitdrukkingen en zins
wendingen aan").
Dr. J. Heinsius zegt: „De taal der Staten
bijbels is een waardige vertegenwoordigster
van onze schrijftaal, maar bezit in nog ster
ker mate dan deze vormen die aan de tong
vallen onzer Zuidelijke broeders zijn ont
leend". (Geen wonder, waar zoovele Zuid-
Nederlanders onder de translateurs en revi
seurs werden gevonden!).
En professor Kalff schrijft nog: „Zoo is
door dezen gemeenschappelijken arbeid een
werk ontstaan, dat als monument onzer
taai-eenheid zijns gelijke in onze letterkunde
niet heeft; dat door de zuiverheid zijner
taal, de kracht en de sohere veriievcnheid
van zijn stijl op de ontwikkeling onzertaal
een ontzaglijken invloed heeft geoefend".
Door onze taalgeleerden wordt dus do
Staten-Bijbel om strij d geroemd en gepre
zen.
Een nieuwe Bijbelvertaling noodig?
Reeds in 1783 poogde men een verbeterde
of nieuwe vertaling te verkrijgen.
Zeker, er waren theologen, die den Staten
Bijbel als onfeilbaar beschouwden en
de vertalers als geïnspireerd, maar andere
Godgeleerden zagen in hem den arbeid van
feilbare mensclien.
Maar, al was men zeer schroomvallig in
het toelaten van veranderingen, niettemin
spraken sommigen uit, dat hier en daar niet
geheel juist was vertaald.
In het laatst der achttiende eeuw werd de
wensch naar een verbeterde overzetting dui
delijk gehoord.
Ook had men aanmerkingen op de kant
teekeningen. Men schreef:
1. Ze zijn te kort en daardoor menigwerf
onbeteekenend. 2. De plaatsing ervan onder
de pagina's is lastig. 3. Ze zijn veelal ver
ouderd.
Van der Palm schreef, dat over de
meeste duistere gedeelten van den Bijbel in
een tijdsverloop van twee eeuwen nieuw
licht ontstoken was. Zijn eigen Bijbel
ging er dan ook goed in, zelfs in spiit van
de tegenwerking der orthodoxie.
Zoo won almeer de gedachte veld, „dat
de veranderde inzichten van onzen tijd
(1847) ook de behoefte aan eene op eenigs-
zins andere leest geschoeide vertaling des
bijbels hebben doen geboren worden". Het
bezwaar van dezen schrijver (Dr. D. Har-
ting) was. dat de vertalers uit dogmati
sche bekrompenhei'd hun toevlucht
tot allerlei toevoegsels hadden creno-
men. Met kracht werd door hem het zooge
naamde inlasschingssysteem 'bestreden.
Van het jaar 1843 af stelde ook de Sy
node van de Nederlandsche Her
vormde Kerk pogingen in het werk om
een nieuwe vertal ine: tol' stand te brencen.
Reeds in 1844 was aan haar een verzoek van
het Bijbelgenootschap uitgegaan om
een „getrouwe uitgave van de Statenover
zetting overeenkomstig de hedendaagsche
taal en spelling te willen bevorderen".
Van alle rijden werd dus de behoefte
aan een nieuwe overzetting levendig ge
voeld. Zeer velen waren van oordeel, dat de
Staten-Bijbel, hoe voortreffelijk ook voor
zijn rijd, niet meer aan billijke eisdhen vol
deed.
In 1S67 kwam een Nieuwe Synodale
Verta 1 ing van het Nieuwe Testa
ment gereed. De orthodoxen beoordeelden
haar echter zeer ongunstig, misschien ook
omdat de Synode het werk had verricht'.
Anderen, mannen van gezag, waren in hun
oordeel heel wat milder.
Ook in onze dagen is de roep om een nieu
we Bijbelvertaling weer levend. Van mo
derne zijde (Dr. Oort c.s.) zag de békende
Leidsche overzetting het licht.
Verschillende geleerden van orthodoxe
richting zijn nog steeds bezig een nieuwe
vertaling van het Nieuwe Testament te be
werken. Zij is bijna klaar en wordt, door ve
len met groote belangstelling te
gemoet gezien.
En ook van Gereformeerde zijde,
zielfs uit den boezem der Gerefomeerde Ker
ken zelve, is er gewezen op de noodzakelijk
heid eener nieuwe Bijbel-vertaling of ook op
de herziening van de oude. De Generale
Synode van de Gereformeerde Kerken van
1914 benoemde zelfs een commissie van 7
leden (onder wie mannen als Prof. Bavinck
Prof. Grosheide, Prof. A. Noordtrij en Prof.
Ridderbos) om de Kerken van advies te1
dienen in al de kwesties, die gerekend kon
den worden bij het stuk der Bijbelvertaling
Ier sprake te brengen. In 1907 betuigde de
Generale Synode van Rotterdam haar in
stemming met de pogingen om te komen
tot een nieuwe vertaling, hoewel nog in
1912 de Heraut had uitgesproken, dat de
tijd voor een nieuwe vertaling niet gekomen
was.
Wat uit dit alles geboren zal worden, zal
de tijd ons ieeren.
De zegen van den Staten-Bijbel
Naar Potgieters woord is de taal van den
Staten-Bijbel „het mannelijkst Hollandsch
dat ooit geschreven werd".
En Busken Huet getuigt: „Noch Hooft,
noch Huygens, noch Vondel, noch zelfs de
populaire Cats, zijn in zulke mate de taal-
meestes van het Nederlandsche volk ge
weest als de overzettex-s van den Staten-
Bijbel".
Zelfs de kantteekeningen zijn van betee-
kenis en kenmerken zich door beknoptheid.
Pi-of. van Veldhuizen bekende: „Er is iets
beschamends in, na het lezen van een
nieuw boek over een nieuwe kwestie, te
ontdekken, dat de kantteekeningen er al
over meepraten. En dat is vaker het geval
dan men denkt."
Maar veel hooger staat de geestelijke
zegen, door den Staten-Bijbel verspreid.
Ons volk is door hem een theologiseerend
volk geworden.
De Staten-Bijbel heeft niet. zonder reden
de geslachten overleefd. Nog is bij voor het
nakroost een nooit genoeg te waardeeren
schat van 's Heeren verbondstrouw in de
lijn der geslachten.
Hoevelen zijn door dezen Bijbel gesticht
en bemoedigd, vermaand en vertroost!
En nog steeds is deze Bijbel de weg-
w ij z e r naar een beter Vaderland.
Prof. Van Veldhuizen schreef eens: „Ik
denk er niet aan dit meesterstuk te gaan
bedillen." Men gevoelt, dat men met' een
massief stuk werk te doen heeft, met een
heerlijk-wloeiende rhythmen. het ongepas
te om een monument van eeuwen te be
krassen. De Staten-Bijbel is geheeten „een
eerezuil" voor de Dordtsche Synode en men
zal superieur werk moeten leveren om
dien eerezuil te overschaduwen.
Ik sluit mijn artikelen-reeks.
We danken onzen God voor ,'t kostelijk
geschenk van den Staten-Bijbel.
Die Bijbel is bij duizenden exempla
ren verspreid, ook door het Nederlandsch
Bijbelgenootschap (Amsterdam, Heeren
gracht 366), dat dan ook recht heeft op een
eervolle vermelding.
Erkennen wij de wijsheid en waardeeren
wij de goedheid van den Heere onzen God.
dat Hij ons dit heilig, lichtend, levend boek
(den Bijbel) gegeven heeft, waarmee Hij
Zijn verkorenen vergadert, heiligt, zegent
an geslacht tot geslacht.
Hebt de Schi-iften hartelijk lief.
Wee u, als gij den Bijbel verwerpt, want
gij zoudt II e m verwerpen, die het Leven is
Velen hebben wel de schelp, maar niet de
parel. Den kandelaar maar niet het licht.
Laat de Bijbel voor u rijn een kraelht Gods
tot zaligheid.
Dr. H. KAAJAN
VIII stond in ons blad van 22 Juli J.l.
scheiding tusschen ie twee schooltypen
H.B.S. en M.U.L.O., In dit opzicht zal dan
ook voor ouders, die nog vóór de keus staan,
ernstig mder het oog zijn te zien, of zij niet
beter doen, hun kinderen terstond, van de le
klasse af, ter H.B.S. te zenden. In elk g^val
voorkomt dit de teleurstelling, die zou voort
vloeien uit het nu scherper geaccentueerd!
wordende verschil tusschen het wiskunde
onderwijs van de M.U.L.O.-school, dat meer
op technische vaardigheid is, en dat van de
H.B.S., dat nu meer op fundamenteele be
grippen zal worden gericht.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Doetinchem. Gem. Gymnasium. ToC
leerares Fransch: Mej. Dr. J. C. Schilper-
oort.
Oldebroek: Chr. Dorpsschool. Tot on
derwijzer (vac. B. Brink): de heer J. Akster
Bz., kw. m. a. aan deze school.
STATISTIEK VRIJE JEUGDVORMING
Tot dusver ontbrak in ons land een statis
fiscih overzicht: van de vrije jeugd vorming*
Doordrongen van de groote beteekenis, wel-
ke jeugdwerk en jeugdbeweging bezitten,-
heeft het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek, afdeeling Ondenvijsstatistiek, ge
tracht in deze leemte te voorzien. Dank zij1
de hartelijke medewerking van allen, wier
medewerking daartoe werd ingeroepen, is
dit streven thans met' succes bekroond ert
kon de eerste editie van de Statistiek der
Vrije Jeugdvorming 1937 het licht zien.
Examens
Stnatsex. Toel. UnlveraUelt. Amersfoort,
Na voortgezet ex. slaagden nog voor dlpl. AL
de heeren M. L. Kuitenbrouwer en D. C. L,
Reinders en de dames S. Winkler en D. C,
Henny; voor dipl. B de dames A. J. Schouten:
en H. Schouten.
Hoofdakte
Amsterdam. Gesl. de heeren P. Blokkooij,
W. J. Maas. L. Sterk, K. F. Straatman en N. W,
"Arnhem. Gesl. J. Ii v. d. Have, Ede. Af
gewezen 7.
Den Haag. Gesl. de heeren J. H. v. Baaren,
Deldefi; J. F. Elkenbroek. Delft
Groningen. Gesl. mej. H. Smit WijsteTj
de beer G. v. Eerden, Groningen.
Haarlem. Ge®]. de dames M. J. v. AndeT,
Aikmaar: L. J. M. Verhaart, Oudorp: de heeren'
J. G. Reinders, Beverwijk: P. Ritschi, Duiven-*
drecht.
Leeuwarden. Gesl. de heeren S. de Boer,
"V-.mme'.s; J- Stnneima, Huizum: R. Straatsma
Oen kerk; R. Tuinstra, Wllsrijp.
Rotterdam. Comm. I. Gesl. de heeren 7,
L. Goeman en H. P. Oggel, Rotterdam: L,
Weeda. Strijen. Comm. II. Gesl. J. J. v. d,
Ham. Krimpen a. d. IJssel; L. F. Nieuwland,
Dlrksland: M. Hulge. Nleuwdorp: J. Wagema-
ker. Renesse: T. v. d. Meer. Abbenbroek.
Utrecht. Gesl. de heeren J. W. Rebel, Bus-
sum: E. v. d. Molen. Utrecht Afgew. 6.
Zwolle. Gesl. mej. B. A. A. Been, HengeloJ
de heeren H. Zwaag cn J. de Vries, Enschedé,
Frnnnch M.O. A. Utrecht. Gesl. de dames
J. C. Engelhard. Amsterdam J. H. Meyerlnk
Hengelo; de heer J. C. Kense, Leerdam.
hoven.
EngelKch M.O. A. Utrecht Gesl. de damea
C. W. Merhottein, Den Haag: II J. Middelberg.
Zoetermeer: J. L. Scholtens. Aerdenhout: de
heeren A. J. A. Drlessen. J. J. de Jong en W,
A. v. Kesteren, Den Haag: B. J. Timmerman,
Voorburg.
:h E.O. Utrecht Gesl. de dames A,
n H. M. J. Braham, Amsterdam; _M. M*
k kemp er. Dep Bosch: M. J\_
n Broek,.
Amsterdam: 'li J. M. Riengerink, Enschedé; A,
W. Bosma, Drachten: A. M. Burger Nieuw ert
St Joosland: L. Cerfontalne. Maastricht: F. J,
H. Corbey. Berchem (België): J. M. Dekkers,
Etten (N.B.); J. M. D. Everaen. Maastricht:^-.
C. H. v. d. Grint. Oosterhout; de heeren C. Th,
Bevelander. Den Haag; W. J. Buys. N«megen3
H. W. Engelhart, Den Haag: J. D. F ossen. Was
senaar: H. A. de Keyzer, Dordrecht; H. Th. J,
v. d. Wildenberg, Vlijmen; J. v. d. Mel, Zasm-
dijk; P .L. de Block. Bergen op Zoom: S. de
Bruin. Haren (Gr.); C. Eckhardt, Llenden; Th,
A. C. v. Grinsven. Heerlen: E. J. M. Jonker,
Zierikzee; F. B. A. Meyer. Maastricht; J. M. A,
Dultach L'.O. Den Haag. Gesl. d-e heeren
J. Adriaamse. Breda: M. Arels. Spe-klholfcerheddea
Al van Erven. Doetinchem: M. Jochemsen. Nij
megen: J. Kester. Volendam: P. van_ Lieshout,
..otterdam: de heeren: B. A. Bertels,
Amsterdam: A. Koot. Utrecht; W. Kortland,
An del. Utrecht: J. R. Noorman, den Helder; C,
Glessendam: T. v. d. Leest, ten Boer: J. vart
Theunessen. Gouda: W. Versteegh. Den Haag3
M. de Vries. Workum; de diames M. Heiligers,
Amsterdam: H. Maarssen, Maastricht en P,
Landsman. Utrecht.
Coal.? flt
Diei
oijvucl. ^.C.en;' a! de Jong. Amsterdam: A. v,
Wijk. Utrecht; D. J. Brons. Errnelo: S. E. Sa-
methini. Den Haag: H. Segaar. Rotterdam; S,
Bakker. Vlissingen: de heeren: L. A. J. ten
Bokum. BilthovenJ. M. de Bruyn. Botter
dam- N". Cohen. Amsterdam: J. H. Eggens1,
Sohiêdam: T. M. Gilhuis. Utrecht: li Jansen,
Amsterdam: J. B. v. Venroov, den Haag: E. A,
Boonstra. Haren; R. G. v. d. Helm. Uithuizen?
P. J. Hiemstra, Groningen: H. Mulder. Nleuw-
Weerdinge; P. W. Nysen. Maaswiel; M. J. M,
Nillesen. Gennep: S. Oosterhof. Nylamer: P. J,
H Stevens. Eindhoven: J. A Izeboud. Middel
burg: P. R. H. Op de Kdel, Echt: J. B. Kuis,
Barger-CoimpascuumC. W. J. v. d. Leur, St,
Michielsgestel: T Tamminga, Leeuwarden.
ii «leesonderwijs.
(K XIIG- -
G. H. de Jongh. Waalwijk: R. A. I,
ter Kuile, Den Haag: E. van Popta, IJmuldena
L Prast. AmsterdamJ G Rozenboom. Oegsr-
geest: L. M. Sciaronp. Eindhoven; J. de Smidt,
TJmniden: W. Stevenhagen, Amsterdam; J. H,
v. Uchelen, Delft
Handelskennis U.O. Den Haag. Gesl.' ïL
Thijs. Veenendaal (U.); R. H. Timmer. Zut-
nhen- P. Miedema, Leeuwarden: R. Terpstra,
Kollumerpomn: E v d Ve>en. Leeuwarden: A,
J. Loonen. Eindhoven; E. Linde. Hengelo (O.),
Nijverheidsonderwijs. Den Haag. Akte N
TXa (handteekenen en decoratief teekenert),
Gesl. de heeren G. 'Aalbers, M. E. Kamermans,
Amsterdam.
Akte N.j. H. Bos oh. NIJverdaT (zonder ad
verklaring van voldoende paedagoglsch in
zicht): J. Buist. Huizum: J. Zeeman. Koog a. d.
Zaan (zonder de verklajring van voldoende pa*-
daeoglsch Inzicht).
Akte Nï
Lank
terdai
FCayen, Den Haag; P. H. 'Ai
i Brooke. Diere
C. U. Gortz. Mierlo-
Hout: J. A. v. Koeveringe. Dieren: G. J. Mensch,
Borculo: J L. Looysohelder, Pannerden.
Den Haag. G"sl. de heeren C. Antheunisse,
St Laurens: J. Bimmel, Vllssingen; J. J. dei
Kam. Middelburg: J. L. Ii Knljff. DordrechtJ
C.'J. de Rijk. Baarland.
Wildenburg, Gilze.
heer J. W. v. d.
WARD-EXAMEN
Bij het te Rotterdam op 28 Juli gehouden
tarnen slaagden voor het le Ward-getuig-
schrift de dames M. Duurkoop, P. M. M,
Fossen, M. P. J. Fossen, M. P. Hoogewey, H,
Jongeling, B. Schrier, H. v. Weeld'en, H. Ze
venbergen, H. v. d. Mast, allen te Rotterdam;
A. A. de Haan te Nieuwerkerk a. d. IJssel en
M. Kijne te Vlaardingen en de heeren C.
Storm te Vlaardinger-Ambacht: G. Versteeg
J. H. Bedek er te Rotterdam; A. de Boer
IJsselmonde, J. L. Bol te Kralingsche Veer,
F. D. Klein te Nieuwerkerk a. d. IJsselj
C. J. Verhey te Pernis en L. Snoek te Hille-
gersberg.
