ÉSm
AMATO
8WZWOSCHE
ESU 1895
DE VERWIKKELINGEN
IN NOORD-CHINA
MAANDAG 2 AUGUSTUS 1937
EERSTE BLAD PAG. a
J,
Hooldkonloori Der»Haacj
aan van M Cirdirvssr! 7*
Actieve Vertegenwoordiger; Gemwgd
Buitenland
VOOR DE AMERIKAANSCHE
00RL0GSD00DEN
Een Fransche gedenkzuil
onthuld
Roosevelt en Lebrun spreken
J redeswoorden
Op de top van een heuvel bij 't Fran-
.sche stadje Montfaucon, in het departe
ment van de Maas, is Zondag een ge-
dcnkteeken onthuld ter nagedachtenis
van de 180.000 Amerikaansche soldaten,
did den wereldoorlog op Fransch
gebied zijn gesneuveld. Het bestaat uit
5; een reusachtige Dorische zuil, bekroond
j: met het Vrijheidsbeeld. Tot de autori-
j{ teiten, die de plechtigheid bijwoon-
jr den, behoorden president Lebrun, de
r Fransche ministers Chautempe, Delbos
Jen Rivière, de Amerikaansche gezant
Bullitt, de oud-opperbevelhebber van 't
rimerikaansehe expeditieleger generaal
*i Pershing en maarschalk Pétain.
William Bullitt zeide, dat de Amerikaan
sche soldaten hun bloed geofferd hebben,
in de hoop, dat hun bloed den vrede zou
consolideeren. j Totdat wij hun vredeswen-
schen hebben vervuld, moeten wij voor den
vrede blijven strijden.
Generaal Persh ing wees er op. dat er,
naast de vele moeilijke problemen, die alle
naties hebben, een grondige afkeer bestaat
voor elke gewelddadige oplossing, omdat er
nog zooveel ipillioenen menschen bestaan,
die de gruwelen van den oorlog kennen.
Het laatste conflict is voor niemand van
voordeel geweest en heeft heel wat proble
men onopgelost gelaten.
Wantrouwen en haat heerschen nog. de
ruïneuze bewapening neemt toe. Indien
men geen einde maakt aan die dwaasheid,
is de toestand hopeloos, want een nieuwe
wereldoorlog zal het einde der Westersche
beschaving brengen.
Pershing deed een beroep op de wereld
pers om geen sensationeele berichten te
fpubliceeren, die internationale tegenstellin
gen scheppen. Men mag nochtans op de toe
komst hopen, besloot Pershing, omdat er
sedert lang vriendschappelijke betrekkin
gen bestaan tusschen de drie grooto wereld
democratieën.
Nadat maarschalk' Pétain herinnerd
ihad aan de Amerikaansch-Fransche vriend
schap van 1781 en van 191S, werd een radio
rede van president Roosevelt aange
hoord. Deze sprak in de marirtThrskazerne
laan de monding van de Pontomac.
Hij herinnerde aan de gemeenschappe
lijke democratische idealen van Frankrijk
en de Vereenigde Staten. Wij bevestigen
'thans ons geloof in het democratische
ideaal. Wij zijn 20 jaar geleden in den oor
log meegesleept, om dat ideaal te verdedi
gen. Aan de Maas en in de Argonnen heb
ben wij als kampioenen der menschenrech-
,ten gestreden. Noch Frankrijk, noch Ame
rika jvenscht veroveringen. Beide willen in
[vrede met alle naties leven, beide zoeken
Vriendschap met de vrienden der vrijheid.
Hij eindigde met een groet aan de Fransche
republiek.
1 Daarop nam: president Lebrun 't woord
Wiens rede naar Amerika werd uitgezon
den. Hij bracht hulde aan het jonge Ame
rikaansche leger. Frankrijk verheugt zich
er over, dat het den vertegenwoordigers van
•>dat leger en zijn opperbevelhebber opnieuw
zijn dankbaarheid kan betuigen.
De Amerikanen voelden indertijd, dat de
belangrijkste beginselen, waarop de ge-
(heele liberale beschaving is gebaseerd, be-
"'dreigd werden.
Uit de opofferingen der dooden moeten
Frankrijk en Amerika leeren, dat zij ver-
leenigd moeten blijven, om te zamen met
'de andere landen, die vasthouden aan de
•menschelijke vrijheden, de traditioneele
deugden te beschermen, die alleen de be-
'schavïng en den vrede kunnen waarborgen.
DE SPAANSCHE
BURGEROORLOG
Rechtsche vorderingen
in Arragon
In de provincie Arragon hebben de recht
sche troepen, naar Havas van het front Dij
Teruel bericht. Zaterdag zeer veel succ°s
gehad. Op sommige phatsen rukten zij op
dezen eencn dag veertig K.M. op. Het ge
heele veroverde terrein zou een oppervlakte
van meer clan duizend vierkante mijlen be
slaan.
De vijand schijnt op dit front momenteel
in volledigen terugtocht te zijn. Hij bood
slechts weinig tegenstand en verloor zeer
veel gevangenen. De z.g.n. „ijzeren kolon-ne"
der linkschen schijnit naar Va'encia te vluch
ten. Een officieel communiqué uit Franco's
hoofdkwartier meldt, da*, de rechtschen zich
hebben meester gemaakt van een overvloe
dige oorlogsbuit.
Uit Albarracin wordt gemeld, dat de troe
pen van Franco op verscheiden plaatsen de
grens tusschen Teruel cn Guenca zijn over-
ceiirokkejL Het dorp Val de'Cuenca is bezet,
nadat de linksehe troepen het ontruimd
hadden. In dit dorp is het hoofdkwartier
der verdedigers in dezen sector gevestigd
geweest De rechtsche troepen blijven naar
het zuiden oprukken. Een van Terrierete op
rukkende afdeeling heeft het dorp Toril
bezet zonder een spoor van den vijand te
ontdekken. Dit dorp is een knooppunt van
de wegen tusschen Cuenca. Val de Cillo en
Rezas. Op deze wegen werden vervolgens
«enige afdeelingen linksehe ^roepen versla-
een en daarna werden de dorpen Val de
Cillo en Masegoso ten westen van Toril ver
overd.
De strijd bij Madrid
Aan heft front van Brunete zijn de krijgs
verrichtingen gestaakt. Men verzekert in
tusschen. dat de regceringstroepen dc laat
ste dagen den vijand op verscheidene pun
ten hebben kunnen terugdrijven, zoodat d*
streek van Brunete niemandsland is ge
worden. Ten oosten van Brunete, bij Cas
tillo de Villafranca en aan den linkeroever
van de Guadarrama hebben de regeerings-
troepen hun stellingen gehandhaafd.
In den sector van Usera hebben de link
sehe troepen een succes behaald door de
nationalisten uit een zeer moeilijk te nemen
loopgraaf, die ..de loopgraaf des doods" ge
roemd werd, te verdrijven. Het bezit van
deze loopgraaf is volgens hen zeer belang
rijk, daar het voor de nationalisten thans
onmogelijk zou zijn in deze richting naar
Madrid op te rukken. Uit Salamanca wordt
gemeld dat aan dit front twee politieko com
missarissen. Carlos Bcrtan Ayuso en Augus-
te Perez Carpio, naar de witten zijn over-
geloopen.
Volgens hen hoibben de republikeinen bij
den aanval op Usera 10.000 dooden en ge
wonden verloren.
Chamberlain en Mussolini
correspondeeren
In Rome gaat het gerucht, dat Muss o-
lini een persoonlijk schrijven zou hebben
ontvangen van den Britschen minister-pre
sident Neville Chamberlain. Een ver
klaring dienaangaande werd in officieele
kringen niet afgelegd. Zij zeggen, dat de
bespreking, welke de minister-president
kort geleden heeft gehad met den Italiaan-
schen ambassadeur een particulier karak
ter moet houden.
In politieke kringen achtte men het vrij
wel zeker, dat de brief verzonden zou wor
den niet alleen, doch dat hierin zou worden
geantwoord op een schrijven, dat van de
Italiaansche regeering ontvangen zou zijn.
Men twijfelt er niet aan,, of in beide brie
ven komt de wil tot uiting, de betrekkingen
tusschen beide landen te verbeteren.
Oud-strijders-appèl te Berlijn
Vertegenwoordigers van 14 naties bijeen
In het Olympisch sta da oh te Berlijn is
een oud-strijders-appèl gehouden, waarbij
vertegenwoordigers van veertien landen
aanwezig waren, waaronder Groot-Brittan-
nië. Frankrijk, Italië, Oostenrijk, Polen,
Roemenië, Hongarije. Finland en Liltauen.
Namens de buitenlandsohe delegaties
sprak de Franschman Henri Pichot, die
o.a. zeide: „Wij hebben naast elkaar of te
genover elkaar gestaan. Thans vormen wij
één enkel leger, dat voor den vrede strijdt
Europa is .te klein geworden voor een nieu
wen oorlog. Wij zijn uit veertien landen ee-
lcomen, om u Duïtschen kameraden, te zeg
gen. dat in onze landen de oude frontsolda
ten, de weduwen der gevallenen, de kindó
ren der dooden. en de overlevenden van don
oorlog den vrede willen.
De leider der Duitsche jeugd Von Schi-
ach, richtte zich o.a. tot de buitenlan
ders „om de boosaardige beweringen te
weerleggen, dat de opgroeiende Duitsche
jeugd voor militaire doeleinden wordjt op
gevoed". Hij noodigde de jeugd uit alle lan
den uit. naar Duitschland te komen om met
Duitsche jeugd kaïneraadschap te slui
=v\
5 C£*dt<J ZtCfi/U*. ohttO-CauoCO'
Zó*, 't f<ut
Zd. OfvtU
VERKADE-ZAANDAM
Is U reeds gebruiket van
volvet merk
SLDRIE TULPEN"
Siy Ze munt uit door fijne smaak.
y bijzonder hooge voedingswaar
de en hoog vitamine gahalte
De leider der Duitsche oorlogsinvaliden.
Oberlindover. die ten slotte hat woord voer
de zeide. dat de gedicteerde vrede van Ver
sailles bij de Duitsche soldaten den vun-
gen wensch naar een werkelijke vrede heeft
doen onstaan. In vier jaar van het natio-
naal-socialistische bewind is, aldus spre
ker, meer voor den vrede bereikt dan te vo
ren gehoopt werd. Nu de binnenlandsche
vrede is bereikt, moet men ook den buiten-
landschen vrede krijgen. Voor de Duitsche
frontstrijders is de ware vrede de onvoor
waardelijke toekenning van dezelfde levens
rechten en dezelfde eer aan de volken, die
met elkaar vrede willen sluiten. Vol eerbied
voor. de offers, die de tien millioen dooden
van den wereldoorlog hebben gebracht, is
Duitschland ibereid rijn buren de hand tot
samenwerking te reikeu
Zwitserland wijst twee
Duitschers uit
Wegens incorrect gedrag
In de Zwitsersche stad Freiburg zijn de
zer dagen twee Duitsche studenten gear
resteerd, die ervan verdacht worden finan-
cieele spionnage ten nadeele van particu
lieren te hebben verricht
Het feit kon niet wettig bewezen worden,
zoodat van een strafvervolging moest wor
den afgezien. Op voorstel der justitieele
autoriteiten heeft de bondsraad echter be
sloten tot uitwijzing van de beide Duit
schers uit Zwitserland, wegens incorrect
gedrag tegenover het land waar zij gastvrij
heid genoten.
Te Tientsin ontstaat
Japansch-Fransch incident
China bereidt zich voor
op zware offers
Te Tientsin heeft een Japansch-
Fransch incident plaats gehad, waarbij
enkele Fransche soldaten liclito verwon
dingen hebben opgeloopen, hetgeen tot
wederzijdsch misnoegen heeft geleid.
Oorzaak der botsingen was de wensch
der Japanners, op te rukken over de
internationale brug, hetgeen de Fran
sche troepen, die dit punt bezet hielden,
in opdracht van het consulaire corps
geweigerd hebben.
Tijdens dc gevechten in de omgeving van
het Oosterstation werd een Fransch deta
chement bestaande uit drie Franschcn en
vier Annamieten. aangevallen. Dat detache
ment was in het station op post gezet, op
grond van het protocol van 1901 in zake de
verdediging van de bui teniandschc conces
sies. De Japansche soldaten wilden deFran-
schen, na hen te hebben ontwapend, blind
doeken, doch de Franschen slaagden er in
te ontsnappen en zich in een der wacht
kamers te barricadeeren. De Japanners heb
ben hen daarop beschoten en een sergeant
en een soldaat licht gewond. Pas na zes
uur werden de gewonden door de Japan
ners verzorgd. De Fransche troepen kon
den het detachement eerst den volgenden
morgen hulp verleencn. Wapens en uitrus
tingsstukken van het detachement zijn,
ondanks de Fransche protesten, nou steeds
niet teruggegeven.
Bovendien hebben dc Japansche troepen,
naar Havas verder meldt, geweigerd de
Fransche vrachtauto's door te laten, die
levensmiddelen moesten brengen van de
concessie naar het Fransche arsenaal, dat
zich op 7 km daar vandaan bevindt, zoodat
de verbinding tusschen de Fransche troa-
pen in het arsenaal en die in de concessie
is verbroken.
De woordvoerder van den Japanschen
generalen staf deelde hieromtrent aan de
oors mede dat de Japanners ontevreden
waren over de veiligheidsmaatregelen in
de Britsche en Fransche concessies, waar
door de Japansche troepen, die de Chinee-
sche soldaten bij het Oosterstation wilden
aanvallen, niet door de concessies konden
trekken.
Havas wijst er echter op, dat het corps
consulaire en de bevelhebbers der buiten
landsche troepen te Tientsin de Fransche
autoriteiten hadden belast met de bescher
ming van de internationale brug en de neu
traliteit der concessies. Bovendien had de
commandant van het Japansche garnizoen,
generaal Katsoeki, den Franschen consul
beloofd, dat hij ingeval van vijandelijk
heden, de neutraliteit van de internationale
brug zou verzekeren.
Op het oogenblik is de situatie zoo, dat
de japansche troepen aan den Chineeschen
oever van de Haiho liggen en de Fransche
troepen aan den overkant.
Van Japansche zijde was ook verklaard,
dat de Italiaansche autoriteiten wél door
tocht aan de Japansche troepen hadden ver
leend. Volgens officieele berichten heeft de
Italiaansche consul er echter tegen gepro
testeerd, dat de Japansche soldaten door
de concessie zijn getrokken.
Omtrent den toestand in de buitenland-
sche concessies wordt gemeld, dat er gebrek
aan levensmiddelen is waardoor de prijzen
zijn verdubbeld.
De Japansche artillerie heeft de voor
malige Oostenrijksche concessie gebombar
deerd, om er de Chineezen uit te verdrij
ven, die hen beschieten.
Daar de Japanners ook van plan zijn
Hsiaulioe te bombardeeren, waar Chinee
zen Japansche katoenfabrieken zouden heb
ben aangevallen, hebben dc buitenlanders
de aangrenzende gewezen Duitsche conces
sie ontruimd.
Japans economische schade
De eigenlijke strijd tusscli China en
Japan wordt op hert oogenblik meer op eco
nomisch dan op militair gebied gevoerd. In
het Zuiden, waar reeds een ndeuw incident
tusschen de Chineesche en Japansche auto
riteiten dreigt, neemt de anti-Japansche
agitatie, naar Domei meldt, met den dag
toe. De Chineesche kooplieden te Sjanghai
hebben alle orders op Japansche goederen
geannuleerd, te Hankau doen de Chineezen
ZOETE MOST
Fa. H. j. Phaff Winschoten
geen zaken meer met de Japanners; evenals
te Swatau weigerden de havenarbeiders te
Canton Japansche goederen te lossen. Ook
vele Chineesche expediteurs weigeren Ja
pansclie goederen te verzenden.
De door de Chineezen uitgeoefende boycot
werkt vooral nadeelig in op de Japansche
katoen- cn kunstzijde-industrie, doch ook
voor dn oorlogsindustrie, de scheepvaart
maatschappijen cn de steenkolenmijnen, die
.och eigenlijk eerder voordeel van de situa
tie zouden moeten hebben. Men schrijft de
koersdalingen aan de Japansche beurzen
toe aan de vrees voor strenge controle der
regcering. Volgens de „Asahi" is de beurs
niert meer. zonals aanvankelijk, van meening
dat de Chineesche kwesties spoedig gere
geld kunnen worden. De aanvraag van een
nieuw crediet van 300 millioen yen versterkt
de opvatting in economische kringen, dat
de staat van oorlog met China van langen
duur zal zijn.
Volgens de Chineezen zullen er echter ook
spoedig belangrijke militaire operaties
plaats hebben, en wel in de omgeving van
Lioeliho. ten Zuiden van Peiping. waar een
Japansche pantsertrein door de Chineesche
voorhoede in dat gebied werd gedwongen
terug te keeren. Volgens Japansche berich
ten ligt er reeds een groote Chineesche troe
penmacht ten noorden van Pautingfoe.
Oproep aan de Chineesche vrouwen
Mevrouw T s j i a n g K a i-s j e k heeft
een centrale bond van vrouwenvereni
gingen opgericht voor een doeltroffen
der samenwerking der vrouwen bij den
steun aan het veldleger. De vrouw van
den maarschalk verklaarde, dat China
gedwongen is de zwaarste offers voor
zijn eer te brengen. Men moet grocre
verliezen aan menschen en goederen ver
wachten, doch thans moet elke Chinees
voor zijn land vechten. De vrouwen van
China zullen bewijzen, dat zij even va
derlandslievend zijn als de vrouwen
ven andere landen.
De Chineesche generaal Tsjau Teng
die bij de gevechten rond Peiping doodelijk
werd gewond, heeft even voor zijn dood den
volgenden brief aan zijn moedor geschrr
ven: ..Tk kan mijn plichten als zoon en tegen
over miin vaderland niet nakomen. Vergeel
mij. dat ik sterf'.
Uit Tokio wordt gemeld, dat veertig !e
den van het parlement in een vergadering
hebben vastgesteld, dat de regeeringspoli
tiek in zake het sluiten van plaa'selijko
overeenkomsten in Noord-China, onvol
doende is, en dat gestreefd moet worden
naar een afdoende oplossing van het Chi
neesche probleem-
Doktersstaking in Versailles
Papieren rompslomp werd tè groot
Het ziet er voor de zieken en speciaal voor
hen. die onder de ziektewet vallen, niet
prettig uit, want 570 geneesheeren in het
district Versailles zijn in staking gegaan.
Reden: de bureaucratie, de papieren romp
slomp. die de behandeling veel en veel in
gewikkelder maakt, dan het ziektegeval zelf
veelal is.
De dokters moeten lange vragenlijsten In
vullen en voor hun recepten gebruik maken
van officieele formulieren. De apothekers,
die dus de gewone recepten ontvangen, wil-
DINSDAG 3 AUGUSTUS
HILVERSUM I 1875 M. AVRO-Uitzendinj
8.00 Reportage Jamboree en Orgelspel,1
10.00 Morgenwijding. 10.15 Gewijde mu
ziek (gr. pl.). 10.30 Jetty Cantor's ensem-
ble (Om 11.00 Huish. wenken). 1.00 En«
semble, soliste en gram of oonpl aten. 4.31
Kinderhalfuur. 5.30 Tipica-orkest. 7.00
Jamboreeklanken. 7.40 Cembalo-voor
dracht. 8.00 Berichten ANP. 8.15 Muziek-
corps. 9.00 Dialoog. 10.30 Actualiteitsflit-
sen. 11.00 Berichten ANP.
HILVERSUM O 301 M. KRO-Uitzending
8.009.15 en 10.00 Gramofoonplaten. 11.30
Godsdienstig halfuur. 12.15 De KRO-Me-
lodisten, solist en gramofoonplaten. 2.01
Vrouwenuur. 3.00 Gramofoonplaten. 4.00
KRO-Kamerorkest. 4.45 Gramofoonplaten
5.00 KRO-orkest. 5.45 Felicitatiebezoek
6.15 De KRO-Melodisten en solist. 7.15
Hippische causerie. 8.00 Berichten ANP
8.15 KRO-koor en -orkest, gramofoonpla
ten en declamatie. 10.00 Reportage We
reldjamboree. 10.30 Berichten ANP. 10.40
Reportage Internationaal Katholiek Espe-
ranto-Congres.
DROITWICH 1500 M. 11.35 Orgelspel. 12.50
Orkest. 1.30 Cricketreportage. 1.50 Trio,
2.20 Londens Brandweer-muziekcorps.
3.20 Kwintet. 4.35 Zigeuner-orkest. 5.40
orkest. 6.45 Orgelspe1. 7.20 Radiotooneeb
8.35 BBC-orkest. 9.40 Causerie over Ame
rika. 10.35 Kwintet.
KEULEN 456 M. 12.20 Fabrieksorkestconcert
1.35 Omroep-Amusementsorkest. 4.20 Ge
varieerd programma. 7.10 Het Omroepor
kest. 8.30 Omroeporkest. 9.20 Sted. Orkest
Osnabrück.
BRUSSEL 322 cn 484 M. 322 M.: 12.20 orkest
5.20 orkest. 8.20 Ed. Loiseau's orkest.
484 M.: 1.302.20 orkest. 5.20 Kamermu
ziek 7.35 Liter air-muzikaal programma.
8.20 Pianovoordracht. 9.20 Symphonies
concert.
len geen medicijnen afleveren, tenzij de bur«
gemeester van de gemeente, waar een arm-
lastige zieke is ingeschreven, het recept af«
teekent. En op zijn beurt weigert de burge»
meester dat te doen, daar de gemeento
reeds aan de ziektekassen betaalt
Door de staking der dokters moeten arm*
lastige zieken in de ziekenhuizen worden
opgenomen. In het departement Seine et
Oise blijven de dokters echter de zieken ver-»
zorgen.
DORIÖT'S NIEUWE NEDERLAAG
Doriot, leider van de Parti Populairé
Francais en eertijds burgemeester van St
Denis, die onlange uit dit ambt werd ont
zet heeft Zondag een nieuw politiek échec
geleden. Gisteren is nl. te St Denis, zijn
oude bolwerk, een tusschentijdsche kamer*
verkiezing gehouden. Hierbij is de commu
nist Grenier met 9.522 stemmen gekozen.
Doriot's candidaat Malo .vereenigde 4563
stemmen op zich.
Bij de algemeene Verkiezingen van 19*36
had Doriot Grenier bij de herstemming met
een geringe meerderheid (11.585 tegen 10 887)i
verslagen. Bij de onlangs gehouden raads
verkiezing verkregen de Volksfrontcandi-
daten rond 10.500 stemmen, die van Doriot
bijna 7000
Met deze Fransche „autoritaire" partij
gaat het dus blijkbaar óók al niet al le
florissant!
JANTJE WELGEMOED EN ZIJN VADER
door G. TH. ROTMAN tNadruK verloden)
Nauw'lijks ziet de arm' agent
't Tolhek voor zijn oogen,
Of zijn rijwiel is er al
Tegenaan gevlogen!
En 't gevolg, zooals je ziet,
Is, dat hij er over schiet;
Heb je van je leven!
Kijk de man eens zweven!
100. In een glijvlucht daalt hij dan
Sierlijk naar beneden,
Bibberend van angst en schrik
Over al zijn leden.
Met een hevig plonsgeluid
Er zijn sabel recht vooruit
Schiet hij even later
Regelrecht in 't water
(Wordt vervolgd).
F '<36
„De Heilige Schrift," begint de zwakke stem van De
Grave, maar hij komt niet verder, want zijn ondervrager
Valt hem onmiddellijk in de rede:
„De Heilige Schriftwat heb je daarmee te maken?
Je hebt met de kerk en haar dienaars van doen. Kom, kom,
een eenvoudig molenaar als jij kan een boek als de bijbel
piet verstaan. Dat behoor je aan de -geleerden over te laten."
„De bijbel gaat mij boven alles. Ik heb er de waarheid door
leeren verstaan. Als ge me van dwaling wilt overtuigen,
kan dat alleen als u me uit dat Woord onderwijst."
De inkwisiteur bedenkt zich even. Dan kruist hij de armen
jpver de borst en zegt op goedwillende toon:
„Best, De Grave, dan zal ik je daaruit leeren, en ik hoop
|dat je het van mij zult aannemen, want het gaat om je ziel."
De Grave knikt instemmend. Toch laat hij zich door de
■welwillende toon van den kettermeester niet misleiden. Hij
•v cet uit ondervinding hoe de meeste verhooren met dezelfde
meegaandheid beginnen, om spoedig in felle haat te veran
deren. Dus moet hij op zijn hoede zijn. Met bovenmensche-
iijkc inspanning tracht hij zijn afgematheid te overwinnen
en zijn gedachten -te bepalen bij het onderwerp, dat ter
sprake gebracht is. Een gebed om wijsheid en kracht begint
ïn hem op te waken.
„Zie je," begint Tittelman op bijna vaderlijke toon, „je
denkt misschien dat wij de bijbel niet kennen, maar dan
vergis je je toch. Kijk, Jan, -toen de Heere het Avondmaal
instelde, heeft Hij letterlijk gesproken, doelende op het brood:
Dit is Mijn lichaam. Als je de bijbel gelooft, zooals je be
weert, dan moet je gehoorzaam beamen, dat het brood of
de ouwel verandert in het lichaam van Christus. De bijbel
zegt het zoo, weet je dat wel? Blijf je niet langer eigenwijs
verzetten, maar voeg je als een berouwvolle zoon naar de
leerstellingen van de kerk, die overeenkomen met de Hei
lige Schriften."
De Grave begrijpt dat het weer dezelfde weg opgaat als
bij vroegere twistgesprekken. Altijd dezelfde nietszeggende
argumenten, waarvan de steeds te herhalen weerlegging
uitermate vermoeit. Toch klinkt zijn antwoord zoo overtuigd
mogelijk:
„Christus zegt ook: Ik ben de weg, en: Ik ben het brood,
dat uit den hemel nedergedaald is. Zoo goed als dit geeste
lijk moet worden verstaan, moet ook de uitspraak bij het
Avondmaal geestelijk worden opgevat."
Tittelman haalt ongeduldig de schouders op.
„We zullen hier niet langer over redetwisten, hoewel ik
je gemakkelijk kan weerleggen. De autoriteit van de kerk
heeft toch zeker ook nog wel een woordje mee te spreken.
Zie je. De- Grave, dit grieft me altijd zoo diep, dat jullie,
dwalenden, het gezag van de kerk niet erkennen. God heeft
geleerde en wijze mannen gegeven om de eenvoudigen te
onderrichten. Laten we eens over wat anders beginnen. Wat
denk je van den Paus? Laat eens hooren."
Jan De Grave antwoordt niet dadelijk. Zijn blikken gaan
door de zaal en blijven even rusten op het verveelde gelaat
van Hubrecht Dhulle, die achterover in zijn zetel geleund,
onverschillig voor zich uit kijkt. Dan ziet hij ook de an
deren, het bleeke gezicht van Jan de Poorter, met zijn
schrandere oogen en de immer raadselachtige trek om zijn
mond; de stoere gestalte van Hendrik Vliet, onbehouwen
maar rondborstig van aard, wat op zijn open gelaat te lezen
staat; de gebogen figuur van den secretaris, die alles op-
teekent en van wiens gezicht dus weinig te zien is; de
stugge deftigheid van de meeste anderen, wier koel-waar-
dige houding schijnt te bewijzen, dat er geen zweem van
deernis met den gevangene in hen leeft; hij ziet ze allen voor
zich en hier vlak bij hem de rijzige gestalte van den heer
inkwisiteur, die hem de verpersoonlijkte macht der kerk
lijkt, het ijzeren geweld, dat hem neerdrukt, steeds dieper,
tot het hem verpletteren zal.
Ze kijken hem allemaal aan, ze wachten op hem. 't Is
dezen moegekampte of ze op hem aankomen, of ze in een
steeds nauwer wordende kring om hem heen sluiten, zij
allen om hem alleen.
Dit is de overmacht. Wat zal hij, krank, gebroken riet,
tegen hen allen?
Plotseling een gedachte, een openbaring, die hem in
eenen ontroert en vervoert. Het gaat hier niet om hem, om
Jan De Grave, maar om het Godsrijk. Zijn leven, zijn ster
ven is een moment in de zware worsteling om de triomf van
het licht. Wat doet het er toe al komen ze op hem aan, al
overloopen ze hem. als God bezig is zulk een groot werk
te doen? Wat beteekent zijn verstuiven voor de storm der
vervolging, als daardoor het Godsrijk voortgang heeft? Zijn
blik verheldert, een glimlach breekt door op rijn verkom
merd gelaat, nu hij zich zoo begenadigd weet.
Die verandering bij hem is voor allen merkbaar. Petrus
Tittelman ziet hem opmerkzaam aan en maakt bij zichzelfi
de opmerking, dat de warmte den gevangene toch goed doet*
Dan herhaalt hij zijn vraag:
„Wat denk je vaa den Paus, Jan De Grave? Is hij nielj
de stedehouder van Christus?"
Het antwoord klinkt vrijmoedig, rustig bovenal:
„Neen. mijnheer, hij is een mensch als wij allen, zondes
de macht, als waarop gij doelt. Christus alleen is de Koning
van Zijn kerk en ik vind in mijn bijbel geen enkele aan*
wijzing, dat hij in de plaats van Christus, de kerk regeereri
zal."
Weer beweging in de zaal. De inkwisiteur bijt zich op de
lip. Zelts de royale Hendrik Vliet trekt een diepe rimpel in
2ijn voorhoofd, een bewijs dat zijn sympathie voor De Grave
het even zwaar te verantwoorden heeft.
Tittelman verlaat zijn plaats bij de schouw en komt vlak:
voor den beschuldigde staan, met de handen in de zij. Hij
zegt:
„Dat is een stoute bewering, die ik gemakkelijk kan weer
leggen. De pastoors Cuelen en Marten hebben in de kerker
daarover lang genoeg met je gehandeld en ik ben hier niet
om met je te twisten. Uit wat je tot nu toe gezegd hebt is
duidelijk gebleken, dat je de plakkaten des Konings hebt
overtreden en daarover geen berouw toont. Om echter de
aanwezige heeren ten volle te overtuigen van je kettersche
afdolingen, zal ik je nog verdere vragen stellen."
'(Wordt vervolgd)
