Parijsche Wereld-Tentoonstelling
Een nieuwe stad aan de Seine-Oevers Rondwandeling langs de voornaamste Paviljoens
D. G. S. Wc zijn er al lang aan gewend ge
raakt en daarom merken we het haast niet meer
op, hoe wetenschap en industrie in onzen moder
nen tijd alsmaar geweldige vorderingen maken,
zóó geweldig, dat het ons wel eens angstig te
moede wordt, als we ons deze vooruitgang een
lioogst enkele maal realiseeren. Telkens weer
doet de wetenschap nieuwe ontdekkingen en on
middellijk achter haar staat de techniek gereed
om de grauwe theorie voor verwezenlijking vat
baar te maken. Hand in hand gaan de hersen-
arbeidere en de handwerkslieden voort op den on-
eindigen weg. die leiden wil naar de vervolmaking
van het menschel ij ke kunnen, dat welhaast onbe
grensd schijnt, zonder het evenwel te zijn. Slechts
Één is er Immers, Wiens kunnen onbeperkt is.
Wie Zijn machtig werk aanschouwt, ziet hoe ge
ring en zwak alle menschelijke pogingen zijn, hoe
groot ze op zichzelf ook schijnen mogen.
Juist door de steeds verder gnande ontdekkingen
van het menschdom gaat men evenwel hoe lan
ger hoe meer beseffen, hoe geweldig en ondoor
grondelijk het werk van Gods handen, hoe
grootsch Zijn schepping wel isl
Ge zult misschien zeggen: Wat heeft dit alles nu
toch te maken met do wereldtentoonstelling,
waarover ge schrijven zoudt? Ons antwoord moet
luiden: Zeer veel! Wie de Parijsche tentoonstel
ling aandachtig beschouwd heeft, wie daar gezien
heeft wat wetenschap en techniek vermogen en er
thuis eens rustig over nadenkt, zal dit verstaan.
Tot vele bezoekers zal het misschien niet door
dringen daarom juist willen we er hier op
wijzen dut de organisatoren van de internatio
nale tentoonstelling 1937 de bedoeling hadden, de
vooruitgang op de wetenschappelijk en industrieel
gebied aan te toonen en te demonstreeren. Daar-
De Russische proletariërs, over de Seine gezien.
toe hebben geleerden en industrieelen uit twee
en veertig landen hun beste krachten gegeven, in
samenwerking met tallooze kunstenaars, die hun
mooiste ideoén hier mochten uitwerken en hun
beste scheppingen tentoonstellen. Het resultaat is
geworden, dat in een kunstzinnige entourage te
zien is, hoe door hef uitwisselen van ideeën en
door verbetering van economische relaties veel
1e bereiken is. Dat was de opzet van de expositie
en naar onze meening is men daarin geslaagd.
Weliswaar wordt er een grandiose reclame ge
mankt voor Frnnkrijk en z'n voortbrengselen. Dat
is heel begrijpelijk en men moge het den Fran-
schcn ook gunnen. Zij hebben het toch maar aan
gedurfd, om in de jnren van crisiswee die ge
lukkig oen einde schijnen te nemen zooiets
geweldigs op touw te zetten. Er zijn wel Fransche
J»elastingbetnlers geweest, en ze zijn er nóg, die
Keer slecht te spreken waren over het uitvoeren
van een werk. dat zóóveel miMiocnen kostte, in
een tijd, dat er alom geldgebrek was.
Mogelijk daj deze menschen gedeeltelijk gelijk
hadden. Doch'ze vergeten de geweldige voordce
len. die de tentoonstelling met zich brengt, voor
deden die waarlijk niet alleen Parijs betreffen.
Alleen al de zeer groote toename van het vreem
de'ingenverkecr brengt tal van menschen en be
drijven groote voordeelen. Naast deze directe ba
len zijn er dan nog de indirecte: het nanknoopen
van nieuwe relaties, het dat anderen zien,
wat Frankrijk presteert en wat er te koop is.
De kunst om iets aantrekkelijk te maken, verstaat
de Fran6chman uitstekend. Beter dan die, om op
tijd klaar te komenMen heeft dat kunnen
begrijpen uit de algemeene indruk, die we gaven
in het artikel in ons blad van Dinsdag jl. Daar
bij hebben we dan nog buiten beschouwing gelaten
liet wondere feeöt van de illuminatie en het vuur
werk, dat straks ook aan de beurt komt. Doch
in den grond van de zaak is dat alles maar entou
rage, al beschouwen velen het niet zoo. Daarom
willen we thans wat meer in détails treden, daar
bij beziende het Nederlandsche paviljoen in de
eerste plaats en voorts de voornaamste buiten-
landsche paviljoens. Voor zoover die althans go
reed waren
Het Nederlandsche paviljoen
Den aandachtigen bezoeker zal het terstond op-
vallen, dat in het paviljoen van onze natie waar
lijk geen bont allegaartje is bijeen gebracht. Zulks
is een gevolg van de verstandige maatregel van
het organisatie-comité, dat vaststelde, de inzen
dingen zeer beperkt te doen zijn en bovendien als
eisch stelde, dat het niet in hoofdzaak moest gaan
om reclame voor een bepaalde firma of persoon.
Men wilde den bezoekers zoo goed mogelijk een
beeld van Nederland voor oogen stellen en daarom
werden slechts de meest 6pecifieken takken van
handel en industrie toegelaten, die konden expo-
6eeren in een kunstzinnige en smaakvolle omge
ving. Het paviljoen is inderdaad, zooals minister
Slotemaker de Bruine het uitdrukte, „een natio
nale en cultureele manifestatie."
Tevergeefs zal men dan ook zoeken naar de over
het algemeen vrij banale stands van stofzuigers,
badkuipen, waschmiddelen en wat dies meer zij.
Gelukkig maar, want die hooren thuis in de
showroom van een bepaalde firma en niet op
een wereldtentoonstelling.
Doch laat ons thans binnentreden door de breede
glazen deuren, die leiden naar de prachtig lichte
hal, waar een groot aantal fotografieën den be-
Boeker een eerste indruk van ons land en ons
volk geven. Zoo komen we in de eerste zaal, die
geheel gewijd is aan het toerisme. Men ziet dat
onmiddellijk aan de decoratie en de verschillende
affiches langs de wanden. In kleine glazen kastjes
langs den linkerwand bevinden zich dan een
aantal specifiek-Hollandsche voorstellingen: pop
petjes in Volendammer en Zeeuwsche kleeder
dracht, natuurlijk op klompen, natuurgetrouw na
gebootste landschappen met onze befaamde molens,
bruggen en huisjes, onze kerken en onze bloemen
velden, alles reuze-aardig en fleurig. Verder door-
loopende komt men in een aparte hoek, gehpel
gewijd aan ons vlaggeschip: de Nieuw-Amsterdam,
dat men op een geschilderd raam ziet afgebeeld.
Door een vernuftige installatie wordt hier het
klotsen der golven natuurgetrouw nagebootst.
Voorts zijn er een groot aantal interieur-kieken
van het schip, modellen van hutten en salons,
zoo dat nien zich met wat fantasie aan boord van
den grooten stoomer kan wanen!
Bij het toerisme behooren natuurlijk ook do
Spoorwegen, en wat zouden die anders tentoonstel
len dan een model van een dieseltrein. Een paar
jaar geleden zou men dat niet gewaagd hebben, doch
het is nu zoo langzamerhand wel afgeloopen met
de aanvankelijke tegenslag hiermeeDe K.L.M.
wijst OP hóór groote werk: de HollandIndië-
JijD en de Fokkerfabrieken vallen helaas wat uit
fïen toon met een vrij smakelooze stand van
speelgoed-v 1 iegtu i gj es.
Temidden van het toerisme hoort de 6tand van do
Alg. Nederlandsche Vereeniging voor Vreemdclin-
Lichtstrepen en vuurbollen rond
den verlichten Eeifel-toren.
gen verkeer, die propvol zit met nuttig propaganda
materiaal. De heer J. L. Simon, die hier den
scepter zwaait, beheerde al eens eerder een der
gelijke stand en doorkneed als hij is in dit werk,
,weet hij aan het uit "te reiken materiaal een zoo
nuttig mogelijke bestemming te geven. Overigens
is er veel belangstelling voor deze stand en er
worden tallooze onbenullige dingen gevraagd
maar er komen toch ook heel wat menschen. die
serieuze vragen hebben. Dit is wel een zeer mooi
stink reclame voor ons kleine, voor vreemdelingen
zoo aantrekkelijke landje. Als we dan de ontwik
keling van de posterijen nog hebben gadegeslagen
zijn we inmiddels nl beland in de ruimte, waar
gedemonstreerd wordt, wat samenwerking tus-
schen kunst en industrie vermag. Daar ziet men
het kunstzinnige, wereldberoemde Leerdam-glas
werk en plateel in al z'n variaties, een pracht
verzameling ex li.bris en drukwerk, voor belang
stellenden in de typografie om van te smullen,
begeerenswaardige sieraden en de beste voort
brengselen dor textiel-lridustrie. de laatste, jammer
genoeg, wat onbeholpen geëxposeerd.
Een ruim verblijf is dan bestemd voor de reli
gieuze kunst. Op den achterwand daarvan is een
rijke muurschildering aangebracht, uitbeeldende
de gelijkenis van den verloren zoon. Voorts is te
zien het reeds bekende, mooie orgel als ge het
juist treft, kunt 8C ^et ook hooren een schoon
model van een katheder, een kunstig gesmeed
hek, verschillende doopvonten en beeldhouwwer
ken, een en ander opgeluisterd met schilderwerk.
Ondertusschcn zijn we via een trapje linksaf ge
gaan naar de afdeeling, waar het boste werk van
onze decorateurs en handwerkslieden te zien is.
Enkele smaakvolle kamers geven een goed beeld
van de moderne Nederlandsche woninginrichting,
evenals een aantal mooie diapositieven. Een kost
bare stand van de Amsterdamsche diamant-in-
diustrie voltooit deze afdeeling. Op de galerij, die
Het Belgische paviljoenmet links er naast het Zwitsersche.
306
men hier kan betreden, wordt in beeld gebracht
door middel van foto's en diapositieven do
groote vooruitgang op stedebouwkundig gebied.
Daarbij js men niet weinig verwaand op het model
,van den Rottordamschen tunnel, die dan toch ein
delijk tot uitvoering zal komcnl
Het voornaamste is hiermee wel gereleveerd, wat
Biet Nederlandsche gedeelte betreft. Toch moet ge
niet vergeten het paneel over de drooglegging van
de Zuiderzee, het model van de arbeiderswoning
en den tuin met bloemen uit Boskoop en Aalsmeer
te bezoeken. Alvorens ge daar aan toe zijt, komt
evenwel eerst nog het deel betreffende onze kolo
niën.
Nederlandsch-Indië in beeld
Waar men dadelijk na het binnenkomen do
ingang daarvan passeert, beginnen we met de
„pendopo", waar men tegen betaling van luttele
centen een voorstelling van Indische films kan
(bijwonen. In Inaië is de „pendopo" een groote
receptie-zaal in de open lucht, waar men gasten
ontvangt en uitvoeringen geeft. Hier heeft men
noodzakelijkerwijs de pendopo met muren moeten
omringen, waar de techniek nog geen openlucht-
bioscoopvoorstellingen bij daglicht mogelijk maakt.
Deze omstandigheid heeft men nu benut om keu
rige muurschilderingen aan te brengen, die een
duidelijk beeld geven van het Indische leven irt
steden en dorpen.
De expositie-ruimte is weer verdeeld in verschil
lende groepen. In de afdeeling toerisme vindt ge,
behalve de informatie-stand, weer tal van schil
derijen, beeldhouwwerken en modellen, die een
goede indruk geven van onze koloniën. Wegen-
en bruggenbouw worden duidelijk in beeld ge
bracht, er is een aardige stand betreffende het
karteeringswerk en er wordt propaganda gemaakt
Een carnautiqucin aantocht.
Doorkijkje nder den Pont d'léna.
voor kapok, koffie, rubber en wat dies mècr zij.
In een afdeeling met prachtig batik-werk kan men
twee inheemsche vrouwen bezig zien met het
ontzaglijk tijdroovende, maar mooie batikken.
Voorts kan men nog kennisnemen van de be
kwaamheid der inlanders in het smeoen en be
werken van sieraden, van bun vaardigheid in het
bewerken van hout en van de typische inlandscho
architectuur, dit alles omringd door vele schilde
rijen, foto's en diapositieven.
Hebt ge nu dit alles aandachtig bekeken, dan is
het lang niet onmogelijk, dat ge reuze-trek hebt
gekregen in een heerlijke kop koffie. Tja, als ik
maar in Hollano was, hooren we ons al toevoegen,
want de Parijsche koffieInderdaad, die is
voor ons, verwende Hollanders, niet te genieten.
Geen nood! Als ge het paviljoen van Nederland
en z'n koloniën verlaat, komt ge precies terecht
bij een buffet, waar de lekkerste koffie, die ge U
maar denken kunt, geschonken wordt tegen een
in Holland niet gekende prijs. Dat is óók propa
ganda! Wilt ge eens iets aparts genieten, bestel
dan eens „café-frappee". Thuis gekomen zult go
stellig ook eens probeeren, dat te maken!
Enkele buitenlandsche paviljoens
De meeste menschen zullen niet veel gelegenheid
hebben om talrijke paviljoens van vreemde mo
gendheden nauwkeurig te gaan bezien, omdat'
daartoe de tijd ontbreekt. Toch is zulks zeer in
teressant en leerzaam, soms ook vermakelijk. Het
valt niet te verwonderen, dat er hier en daar eens
wat politieke propaganda gemaakt wordt, al is
het natuurlijk niet do bedoeling. Wie liet niet zien
wil, moet maar een oogje toeknijpen en boven
dien, het zijn uitzonderingen. Lachwekend is
evenwel het geweldig groote Russische paviljoen.
Daar is het een en al communisme, wat de klok
6laat. Op alle mogelijke manieren tracht men aan
te toonen, hoe ontzaglijk veel er gedurende de
afgeloopen twintig jaar in Rusland verbeterd is.
Wat er niet veranderde of achteruitging, daarover
wordt —'zeer begrijpelijk overigens gezwegen...
Het geheel is op waarlijk bombastische wijze ge
drapeerd met roods vlaggen <cn portretten ycjt
Stalin. Er is een bezoeker geweest, die 39 conter-
feitscls van dezen machthebber telde
Nu we er toch in de buurt zijn, willen we meteen
even het blinkend-witte Deensche verblijf binnen
stappen. Veel werk is daar gemaakt van luxe
artikelen. sieraden van zilver, alsmede van glas-
cn plateel werk. Deze industrieën schijnen in De
nemarken een steeds grootere plaats te gaan in
nemen.
Oostenrijk heeft de reizende menigte zoo langza
merhand al ontdekt, maar de bewoners van dat
land verstaan ook de kunst van reclame-maken
uitstekend. Achter een groote glazen ruit in den
Voorgevel die toch al voor het grootste oeel uit
glas bestaat prijkt een foto-montage, geweldig
van omvang en smaakvol van samenstelling. Men
behoeft dus nog niet eens binnen te komen om
dit te zien. Toch is een bezoek wel aan te be
velen. Vlak bij de entree bevindt zich een afdee
ling ter eere van de groote componisten, en dat
waren er in den loop der eeuwen vele. Verder
wordt veel aandacht geschonken aan de byoutj-
rieén en de techniek, alsmede aan het vreemde
lingenverkeer, dat onder andere heel mooie be
wegende reclames heeft. De moeite waard zijn
ook enkele smaakvolle woning-interieurs.
Tenslotte zijn we in deze sector rechts van het
Trocadero nog even binnengewandeld in het
kleine, eenvoudige Joodsche paviljoen, waar de
mogelijkheden voor immigranten in Palestina en
wat ze daar reeds tot stano brachten, in beeld
gebracht worden. Er zijn grafieken omtrent de
politieke en sociale structuur en zelfs een Oos-
tersche hof met een waterpu^ kan men hier bezien.
Als we nog even oversteken naar de zijde van het
Nederlandsche paviljoen, kunnen we daar en
passant gaan bekijken wat Duitschland
exposeert. De politiek heeft men er niet geheel
buiten kunnen laten, doch storend is het hier niet
En als steeds krijgt men weer groote bewonde
ring voor wat onze Oosterburen op het gebied
van techniek weten te presteeren, wanneer men
zoo eens door oe geweldige zaal dwaalt. Er zijn
prachtige stands over optische industrie, men kan
zien, hoe ver men al gevorderd is met de ver
vaardiging van synthetische rubber, oe motoren
industrie is goed vertegenwoordigd, enfin, er is
hier voor den technicus zeer veel te genieten. Het
geheel is gevat in de entourage van een massale
zaal, met groote, zware luchters en wandschilde
ringen van meer aan gewone afmetingen, kortom:
het is allemaal echt Duitsch, dus technisch goed
verzorgd en groot opgezet.
Nu zijn we zoo langzamerhand lang genoeg in het
gedeelte vlak bij de ingang gebleven, dus we pas-
seeren de geheel vernieuwde Pont a'Iéna en stap
pen aan de andere Seine-oever links eerst het
Belgische paviljoen even binnen. Onze Zuider
buren hebben een groot, rood-steenen gebouw in
gericht voor het eigen land en de koloniën en het
dient gezega: het is mooi, flink ruim en overzich
telijk. Er wordt de noodige aandacht besteed aan
de voortbrengselen van eigen land, waarbij in
concurrentie met Nederlana een uitnemende stand
betreffende de diamantindustrie zeer de aandacht
trekt. Men ziet hier het hcele proces, zooals het in
de slijperijen wordt toegepast, van haver tot gort
uitgeheeld. De verzameling diamanten, die ten
toongesteld wordt, heeft een waarde van 400 mil-
lioen francs
Geografisch is het niet heelemaal juist, maar op
de tentoonstelling grenst Zwitserland aan België.
De bergbewoners hebben een licht en ruim huis
gebouwd, waarin voornamelijk propaganda ge
maakt wordt voor het toerisme, dat immers zoo
zeer belangrijk is Verbazend veel foto-werk enz.
valt hier te bewonderen, zoodat men wel een zeer
goede indruk van het vele natuurschoon in de
Zwitserscho bergen krijgt. Voor de rest is het vrij
vanzelfsprekend dat de befaamde uurwerk-indus
trie zich van haar beste zijde toont. Heel aardig
Dit plaatj was te doen om het Nederlandsche
paviljoen (links achter de boomen) doch het
Noorsche valt beter op
Wondere combinatie van licht en vuur op 't water,
om al dit interessante, vaak fijne werk eens te
gaan bekijken.
Italië kon het ook niet laten, do politiek een duch
tig woordje te doen meespreken, al is dit hier niet
zoo storend als in het Russische paviljoen. De
manier, waarop geschermd wordt met de verove
ring van Abessinië, zal echter verschillende men
schen onaangenaam aandoen. Overigens is het
paviljoen grootsch en stijlvol opgezet en is marmer
bij de afwerking niet gespaard.
Nu zijn er nog enkele paviljoens, bijvoorbeeld dat
van de ereenfgde Stuten, die we gaarne ook wat
nauwkeuriger beschreven zouden hebben, doch
gezien liet feit, dat die zelfs aan de buitenkant
nog niet eens gereed waren, is ons dat helaas niet
mogelijk.
De feërie van het licht
Tenslotte de verlichting. We overdrijven niet als
we zeggen, dat men alleen daarvoor al een reis
naar Parijs zou kunnen maken. Wat de samen
werking van wetenschap en techniek hier tot
stand gebracht heeft, is waarlijk verbluffend Tal
looze schijnwerpers storten hun overvloedig'licht
uit over de verschillende bouwwerken, verlichte
fonteinen Inngs, mnor ook óp de Seine toovcren
ongekende kleursymphonleén tevoorschijn, o,, be-
Sfe"?, T" 8cl,iot"" an" all« kanten do veelkleu-
nge stralen van vuurwerk in den nnclitolhken
ÏpTifeCM tem,"<!n van 'm al|M rijsl niajesiueu.
de Elfolluien als een enorme llchtzuil, Dorl, do
verlichting is hier niet constant dezelfde Vcrnuf-
telingen hebben onder het groote restaurant bij
den Pont d' Iéna een kunstig orgel geconstrueerd
en op de tonen daarvan veranderen de belichtin
gen en kleuren, gecombineerd met het vuurwerk
in wondere harmonie met de melodieën. WiP dit
voor het eerst ziet en hoort, staat stomverbaasd
en zegt vol diepe bewondering: „Hoe is dut nu
mogelijk!"
Wat dit alleen al gekost heeft, is ons niet bekend
en we zullen er ook niet naar gissen. Vast staat,
dat zeer groote bedragen hiervoor noodig geweest
zijn. Want de verlicht tig omvat niet uitsluitend
de tentoonstelling zelf. Wie zich 's avonds er heen
begeeft men kan dan beter niet met de onder-
grondsohe gaan zal opmerken dnt verschillende
groote bouwwerken in de stad zelf door strijklicht
beschenen worden. Vanaf het Rond Point des
Champs Elysees ziet men bijvoorbeeld de Arc do
Triomphe op Etoile majestueus oprijzen. Veie
boulevards zijn voorzien van een nieuwe, speciale
verlichting, die niét alleen den weg beschijnt.,
maar ook van onderaf de boomen en grasga/.ons,
die daardoor in de duisternis een eigenaardige,
frisch-groene kleur aannemen. Om de verlichting
van de tentoonstelling te zien moet men, hoewel
de paviljoens gesloten zijn, het terrein betreden.
Het beste is dan weer door de hoofdingang Tro
cadero te gaan en dan, na wat rondgeneusd to
hebben, een Seine-vaart te maken. Ge zult U in
een sprookjesland wanen als ge ziet hoe ter weers
zijden van den Pont d' Iéna het Duitsche en Rus
sische paviljoen als massieve licht-blokken ver
rijzen. hoe fonteinen in de schuinte of loodrecht
tot vijftig meter hoogte spuiten, hoe op den Pont
Alexandre transparante zuilen, in lichtblauwe en
zilverkleur, ten overvloede bestreken worden door
breede lichtbundels, die als het ware een schuin-
omhooggaande weg vormen. Doch het mooiste
komt pas, als het vuurwerk op de tonen der
muziek een woordje gaat meespreken op de Seine,
die als van onder water geïllumineerd lijkt. Under
droge en scherpe knallen, onder lichtende vuur-
etrepen vormt dan het opgespoten wuter doffe
schermen als gordijnen, waarop zich alle kleuren
van den regenlioog projecteeren, van rood tot
violet met de meest verrassende mengingen. Hoog
uit den zacht verlichten Eiffel schieten lichtstra
len en vuurbollen honderden meters hoog in de
lucht en vol bewondering staart men en fluistert)
IIoc bestddt het
107,
