Leiterku ttd'tq Ru b tie k
vA.
Je Mainticndrai. Het behoud der Oranje-
dynastie door Eduard Veterman. J. M.
Meulenliofl 1937.
Als dr. P. H. flitter Jr. voor het gedenkboek D e
Hechte Band een onderzoek instelt naar wat
Trins Willem I, de Vader des Vaderlands.
onze dramatiek over het Huis van Oranje heeft
voortgebracht, komt hij tot de oondusie, dat „de
geschiedenis van onze dynastie, hoezeer zij ver
weven is niet de geschiedenis van ons volk",
slechts „zelden onze groote Nederlandsche schrij
vers aanleiding hoeft gegeven tot dramatische
bewerking".
En toch hoe rijk is niet juist het Oranje-velle
den aan stof voor nationale drama's. En het is
immers ook niet noodzakelijk, dat de schrijvers
zioh uitsluitend bepalen tot de hoofdfiguren, de
regccrcnde stadhouders cn vorsten of feiten be
handelen, die elk Noderlandsch kind reeds op de
schoolbanken leert!
Dieper studie van het Oranjeverledcn brengt
6teeds meer aan het licht, de geheel ecnigo
plaats, welke Oranje in ons volksleven steeds
heeft ingenomen, maar ook dat er vele momenten
zijn geweest in onze geschiedenis, momenten bij
de groote massa vaak geheel onbekend, welke
zich voor „drainatisecring in grooten stijl" om
een uitdrukking van flitter te gebruiken, uitste
kend leonen.
En waar de levendige vorm van het drama, dus
de dialoog en handeling aan de geschiedenis be
wegelijkheid, en diepte en intensiteit schenken,
een directheid, welke het prozaverhaal mist, moet
elke poging, oin onze nationale dramatiek aan te
vullen mot boeiden uit het leven onzer Oranjes,
onze bijzondere aandacht en sympathie hebben.
Eduard Veterman heeft de taak op zich genomen,
de leemte aan
te vullen,
zijn „Vad
des V a d e
In
lands
wierp hij het
levensbeeld van
Willem van
Oranje.
**"en beteekenis-
vol begin!
Veterman heeft
beseft, dat wij
in den Zwijger
vinden dc eer
ste verklaring
van dc mystie
ke eenheid tus-
sclipn volk en
Vorstenhuis,
dat wij ij n leven en werk moeten verstaan en
doorvoelen, om te beseffen fot welke bron (je
krachten en inlensies der groote Oranjevorsten
cn -vorstinnen zijn terug tc leiden,
klaar een beteekenisvol begin ook in dramatisch
opzicht. In V ader des V a d c r 1 a n d s, dat een
reeks van fel bewogen en gekleurde verbeeldin
gen is, leverdo Veterman liet bewijs, dat hij in
staat is, ons volk te geven wat liet tot hiertoe
slechts noodo heeft gemist: dc dramatisccring van
do heerlijke historie van ons geliefd Vorstenhuis.
Dc verwachtingen, met Vader des Vadcr-
Eduard Veterman
lands gewekt, heeft Veterman in het. vervolg
daarop Je maintiendrai niet teleurgesteld.
En niet alleen, dat wij ook in dit jongste stuk
getroffen worden door een veelheid van afwisse
ling, vlotte dialogen, boeiende scènes, doordrin
gende psychologie, maar bovenal door een plots,
Jol licht, dat ons opgaat over een stuk geschiedenis,
dat zoo veelszins in het donker blijft, en toch van
zoo groot gewicht is geweest: de tijd direct na de
dood van Willem Vader.
Deze tijd was voor ons volk zeer moeilijk: do
leider, de man die voor allen dacht en handelde,
dien men vertrouwde, was weggerukt. Maar ook
gevaarlijk: er was slechts een prins van 17 jaar
om zijn vaders werk voort te zetten en er was
ijdelheid, ruzie, wantrouwen, corruptie en geen
volk, geen natie, maar onderling afgunstige en
kibbelende steden en gewesten!
En tegenover zulk een volk en zulk een land
het nog altijd zeer machtige Spanje do
Armada was in 1584 nog niet gebouwd! en een
hoogst bekwame veldheer: Parma.
Hoe groot was het gevaar, dat het werk van
Oranje alsnog zou ineenstorten!
Maar nu was daar een man, die het vaderland de
geweldige dienst heeft bewezen, met laaie volhar
ding de eenig-juiste oplossing der bestuurs- en
militaire moeilijkheden doorgezet te bobben: de
benoeming van Maurits tot stadhouder, nl. Johan
van Oldenhamevelt. Oldenbamevclt heeft het
Oranjehuis „behouden", eerst tegenover dc Holland
sohe regenten, zooals Buys, die Maurits nog als
kind beschouwden, daarna tegenover Leicester,
die hem als een gevaarlijk tegenstander uit de
weg wilde ruimen.
Het motief van Je mainliendrai is dus: „de stuur
loosheid der onmondige Nederlanden, na het
voortijdig afsterven van hun Vader, die ten
slotte slechts een einde kon nemen in de oplos
sing door Oldenbarnevelt van meet af voorge
staan: .vóe zoon van Oranje aan het hoofd der
gemeenschap".
Willem van Oranje had een staat gegrondvest
Prof. van Hamel heeft in een meesterlijke studie
de draagwijdte van deze daad aldus omschreven:
„Dc intrede van onze eigen internationale
positie onder de volken van Europa is onafschei
delijk verbonden met het Huis van Oranjc-Nassau.
De Zwijger bracht haar tot uitdrukking in den
chaos van een wereldje van opstandelingen, van
eigengerechtigde stedenheeren en vroedschappen,
van elkaar wantrouwende provinciën. Die streden
en ploeterden elk op hun eigen houtje; zonder veel
ruimer perspectief. Heel ver zouden die beroerin
gen hen waarschijnlijk op zich zelf niet hebben
gebracht. De Zwijger smeedde niet alleen met
hoeveel moeite en tegenwerking! dc eenheid van
binnen! Hij bracht ook internationaal de onmis
bare verbindingen tot stand. Wat anders een rebel-
leerend stukje van de Spaansclic monarchie zou
eijn gebleven kwam door Oranje toi een inier-
nationaal begrepen slaatsbcstaaru Nooit zouden de
plaatselijke en gewestelijke besturen op zichzelf in
staat zijn geweest, die internationale positie te
kneden. De andere mogendheden aanschouwden
hen als een .veelheid, waaraan pas Oranje de spits,
de afsluiting gaf."
Niet slechts nationaal gezien, maar in de jaren na
's Prinsen dood vooral internationaal, was „het
behoud der Oranje-dynastie" voor Nederland een
levenskwestie. Deze gedachte heeft Veterman in
zijn drama fel belicht. Hij schetst ons daartoe
eerst de tegenstand in ons land tegen de verhef
fing van den jeugdigen Maurits en daarna de
onverantwoordelijke dwaasheid om de leiding van
den strijd des vaderlands te leggen in de handen
Het opnieuw gerestaureerde Waardhuis van het
Waterschap „De Eederwaard" te Alblasserdam*
Dit huisje werd gebouwd in het jaar 1599 en heetto
toen „Gemeene Landthuijs". Tegelijkertijd werd
toen de sluis gemaakt, die nog heden de rivier
dc Noord met de Aiblas vert>indt, hetgeen blijkt
uit gedenksteen die in de sluis is aangebracht.
Het gebouw moet blijkens dc nog aanwezige mu
ren zijn vergroot en verbouwd.
Aangezien het den laatsten tijd bouwvallig werd
en mede door de verbreeding van den Dam moest
de voorgevel een meter worden teruggebracht.
Dit wenk is door samenwerking tusschen dc ge
meente en liet bestuur van het Waterschap in
werkverschaffing tot stand gebracht. Vorig jaar,
in September is men hieraan begonnen.
De toen bestaande voorgevel werd geheel afge
broken. terwijl de zijgevel eveneens weid ver
nieuwd.
Het geitouw is nu opgetrokken in de Renaissance
stijl. Het ontwerp hiervoor werd gemaakt door
den heer A. van Essen, architect te Voorburg. Het
toezicht op den bouw berustte bij den heer C. H.
Sprik, opzichter van de Noderwaard. Het gebouw
zal binnenkort officieel in gebruik worden
genomen.
van een vreemden souverein. En onder en naast
dat alles zien wij de figuur van den zoon van
Oranje groeien en toenemen in kracht, wijsheid
en invloed op het volk. Prachtig zijn die lijnen
in het stuk getrokken: de neergaande van de ge
dachte der Oranjelooshcid, de opgaande van dc
innige wezensverbondenheid tusschen Oranje en
ons volk, welke ook in Maurits tot zoo grootsche
en roemenswaardige resultaten heeft geleid.
(Slot volgt)
Vonkjes
Een kleine vergissing van tijd tot tijd.
Verzoent ons met iemands voortreffelijkheid.
Weten is beperkt, domheid grenzeloos.
Geven zonder pijn te doen is betrekkelijk ge
makkelijk; veel moeilijker is het te weigeren zon
der pijn te doen.
Het meest droeve scheiden, is het afscheid dat
geen pijn meer doet.
Wicn lijden lijden is, wordt lijden een niet lijden,
SUSO.
De Vader 'des
Vaderlands luiste
rend naar de
voorlezing van
het Wilhelmus.
(Reproductie van
'n oud schilderij.)
270
'K HOU VAN HOLLAND
15en 3, 1, G, 7 is een edelknaap.
2, 4, 10 is een jongensnaam.
Een 10, 1, 9, G is een lichanmsdec..
Een 3, 9, 8 is een dier, dat goed springen kan.
Een 2, 1, 5 wordt in dc keuken gebruikt.
III. Letterraadsel
Hier heb je weer 1G hokjes. Daarin mogen inge
vuld worden: 4 A* 2 E. 1 G, 2 L, 1 K, 2 N; 2
S, 1 W, 1 D. Van links naar rechts cn van boven
naar beneden krijg je clan: 1. een zwemvogel, 2.
een 6tand; 3. een rivier in Rusjand en 4c een
weekdier.
IV. Weet je dat?
Welke kerstboomkaarsjes branden langer, de
witte of de gekleurde?
VOOR KNUTSELAARS
Een tafel voor 't poppenhuis
'k Vraag zo vaak: IIoc zou het komen,
Dat ik zo van Holland hou?
Zijn 't zijn bossen, zijn 't zijn bomen,
Zijn rivieren, breed en blauw?
Zou 't zijn strand zijn of de kruinen
Van z'n altijd blonde duinen,
Is het hierom? Is het daarom?
Dat ik zo van Holland hou?
Is 't de weelde van z'n weide,
't Schouwspel van z'n akkerbouw,
't Prachtig feestkleed van z'n heide,
In haar bloei van paars en blauw?
Schets van kerkjes op de hemel
Achter golvend graan-gewcmel,
Is het hierom? Is het daarom?
Dat ik zo van Holland hou?
Zijn 't z'n wisselende luchten,
Soms zo helder, soms zo grauw;
Zijn 't z'nbloemen of z'n vruchten,
Hyacinthen, rood-wit-blauw?
Zou 't de roem zijn van 't verleden,
d'Oude glorie zijner steden,
Is het hierom? Is het daarom?
Dat ik zo van Holland hou?
Och! het is het al te zamen,
Beelden, oud en lief en trouw;
Veel en vroeg gehoorde namen
En dc driekleur, hoog in 't blauw.
Wapperend van dak en toren
In het land, waar 'k ben geboren.
Het is hierom, het is daarom,
Dat 20 van Holland hou!
We hebben voor het poppenhuis van onze kleine
zus al meer dan een aardig stukje gemaakt.
Nu gaan we een tafel maken. De tekening hier
onder zegt hoe we dit moeten doen.
zoveel liefde bij den ouden Dirk en de ouders van
Marius. De jongens sloten warme vriendschap en
Laurens' zusje voelde zich geheel thuis in het
andere gezin.
Laurens leerde luisteren naar de stem van Gods
Woord en naar de stem van zijn geweten.
Op de dag van moeders thuiskomst liep de ge
nezen zieke tussen twee gelukkige kinderen in,
rijk in de vriendschap van mensen, die zij voor
haar ziekte ternauwernood kende. Zij vond het
heerlijk dat Laurens een vriend en haar dochtertje
een vriendin gevonden had. Samen las het drietal
's avonds in Gods heilig Woord: „De Heere aan
schouwt uit de hemel alle mensenkinderen. Hij
weegt iedere hart"
Nooitkon Laurens het doosje met rentezegels
aankijken, zondor dat hij zich het gebeurde her
innerde. Zijn hart ging met wanne dankbaarheid
uit naar Dirifc, die zelf het verlies der rentezegels
Vergoedde.
„Wanneer ik het hem ooit betalen kan, dan geef
ik het hem weer," nam Laurens zich zelf voor.
Hij zou zijn best blijven doen, zichzelf trachten
op te werken, om eens het brood voor moeder te
kunnen verdienen.
Dat hij dit doen kon, dat Laurens in volle eer
bleef bij zijn chef, de jongen voelde het zuiver en
beider, dankte hij aan de vergevensgezindheid
van den ouden hoer. Bovenal aan den Heere,
Wien te dienen Laurens tot lust geworden was.
II. room moor.
III. Ophaalburg.
IV. dc Hoogstraat tc Rotterdam (geen klinkers,
maar asphalt).
V. angstschreeuw.
OPLOSSING
van dc kunstjes cn spelletjes in de vorige kinderkrant
I. 64 steden-vraagstulc
Op ondenstaande tekening kun je nagaan hoe je
dit vraagstuk moet oplossen. Had je deze oplosl
sing ook gevonden?
Zoals je aan bovenstaande optelling ziet is er een
vouw gemaakt in het papiertje, waarop de sorn
staat. Daardoor passen twee helften van getallen
zo op elkaar, dat de uitkomst van de optelling
gelijk blijft.
RAADSELS
I. Welke hoed?
Welke hood past op geen enkel hoofd?
II. Welke plaats is dal?
Het geheel bestaat tilt tien letters en noemt i
1 X
n
plaats in Groningen,
Fig. I en II zijn de poten van dc tnfel. Fig. I
de smalle kant, II de lnngc zijde. Tckc.i doze
figuren op stevig karton en snijd ze uit. Van elk
twee stuks. Dan nog een rechthoek voor bet blud
groot 13X9 cM. Heb je de vijf stukken netjes uit
gesneden, dan gaan we ze omwoelen met raffia.
Zoek lange gelijke draden op en maak ze vochtig.
.Wind eerst om de onderkant van dc poten. Je
ziet, dat hier kleine rechthoekjes uitsneed.
Hier halen we het raffia door. Dit voorkomt het
afglijden van de draden, als wo straks in do
breedte gaan winden en we krijgen meteen dio
einden goed bedekt. De richting, waarin wc win
den kun je goed zien op dc onderste tekening. Is
de draad opgewerkt, dan 6teek jo hem heel go-
irinkJielijk weg tussen liet vlechtwerk. Het blad
voor de tafel moet eerst in de lengte cn daarna
in de breedte omwoeld worden.
Vlecht tenslotte van een andore kleur raffia
de randen in net tafelblad. Gewoon vlechten, tweo
op twee neer. Voor liet aanhechten van poot aan
poot en poten aan blad, gebruik je een stopnaald
niet een draad raffia. Stevig aanhalen.
't Is een aardig tafeltje. Later geef ik nog wol
©ens een knutselwerkje voor 't poppenhuis. Want
nog veel meer meubeltjes kunnen we maken. Een
geheel ameublement.
OPLOSSING
van de raadsels ln de
I.
vorige Kinderkrant
II. Reken-puzzle.
287,
