NA DE TRIUMFTOCHT VAN DR COLIJN
Het
laatste appèl levert
9500 toehoorders
Tusschen Ede en Amersfoort
DINSDAG 25 MEI 1937
TWEEDE BLAD PAG. 5
De Meizon brandde...
Be Eder-kuil vol
Dr Colijn groet zijn strijd
makkers uit Atjeh
De spreekbeurt in de „Eder Kuil" was
eigenlijk een verrassing; het was de toegift
die Gelderland kreeg bij de vier spreek
beurten die Dr. Colijn in deze provincie
reeds had gehad.
In ruime mate heeft men daarvan gepro
fiteerd. 3500 bezoekers maakten den kuil
vol en hadden het er voor over om eenige
uren in de brandende zon te vertoeven.
t Was er warm
Dat Dr. Colijn op deze plek rekenschap
heeft gegeven van zijn beleid over 4 jaren
geeft aanleiding te wijzen op een aardige
combinatie.
De Ederkuil was een plek waar vroeger
'de zandgraverij te Ede was. Prachtig gele
gen in het Geldersche natuurschoon. Het
voortvarende gemeentebestuur van Ede
heeft deze plek benut om er in werkver
schaffing een openlucht-theater te bouwen.
Dit theater, Dr. Colijn herinnerde daaraan
later zelf, is een vrucht van het crisisbeleid
van het kabinet-Colijn en daarom had deze
spreekbeurt iets eigens door haar omgeving.
Wat was het er warm!
De Mei-zon had met ongestoorde
kracht gebrand op de betonnen zitplaat
sen en door de gunstige ligging van de
„kuil" heeft de wind er geen toegang.
Dat is een weldaad, maar zelfs wel
daden kunnen je overrompelen.
Maar ach, wat geeft het. De Mei-zon
brandde, maar waar Colijn komt, daar
zijn menschen in onzen tijd. Het kostte
zweetdroppels, die vloeiden tot stralen,
maar men hield zich niet stil en
.waaide en juichte dat het een lust was.
Als het van binnen warm is, deert'
niets.
De landdag te Ede droeg het karakter
(van een gewonen landdag, die als hoofd
punt. °P het programma had de rede van
Dr. Colijn.
De leiding was bij ontstentenis van den
[voorzitter der Statenkieskieskring Mr. A. v.
'd. Deure, in handen van den heer B.
Geleynse, directeur van „De Rudolph-
stichting" te Achterveld.
Deze las bij dé opening Jesaja 40 en nam
'deze psalm als uitgangspunt voor zijn ope
ningswoord.
Het pand bewaren
De eerste spreker was Ds. T. H. F. R e m-
me te Amsterdam, die een rede hield over
het. onderwerp: „Het pand bewaren".
Het pand dat we hebben, aldus spr., is
Ons vorstenhuis en onze vrijheid, die we
ibeide in de bange worsteling in de ge
schiedenis verkregen hebben.
Als men ons nu vraagt: Mussert of Mos-
cou, dan antwoorden wij: Houdt wat ge
hebt, opdat niemand uw kroon neme. Wij
.willen het Holland der vrijheid houden,
maar dan in eenheid en trouw. Eendracht
maakt macht.
Dr. Colijn gaf zich vol liefde en trouw
aan ons land in tijden van bange nood;
Gods Naam zij daarvoor geprezen!
Ds. H. A. d e G e u s te De Bilt, leidde met
Oen kort woord den op komst zijnden Dr.
Colijn in. Hij wekte op om trouw te zijn.
Dr. Colijn komt en spreekt
Midden onder de toespraak van Ds. 'de
Geus verscheen Dr. Colijn, door het land-
dagmoderamen begeleid op het terrein. De
gansche kuil vol menschen rees op en
zwaaide en jubelde hem toe op dezelfde
enthousiaste wijze als overal. Een deed het
op bijzondere wijze, maar daarover straks.
Ds. de Geus achtte het zich een eere dat
hij Dr. Colijn mocht toespreken en ver
klaarde den leider dat wij hem trouw blij
ven, omdat hij het beginsel dat God in ons
midden heeft geplant en doen groeien op
zulk een eminente wijze draagt.
Dr. Colijn hield hierop zijn rede, die hij
met het oog op den tijd zeer moest bekor
ten, doch die hij later in Amersfoort vol
ledig uitsprak.
Hameraden uit Atjeh'
zondere plaats in de rij der hoorders be
zetten.
Op de eerste rij zaten Karei Jansen,
Rooseboom en C. Maressen, die al
len onder Dr. Colijn gediend hadden op
Atjeh en die met hem hadden doorstaan de
hitte van den dag en de zorgen van den
nacht in het tropenklimaat.
Vooral Karei Jansen was in zijn sas.
Op zijn borst prijkten wel vijf eeretee-
kenen die hij in den strijd verworven
had en hij zwaaide en juichte, bij het
zien van zijn oud-kapitein, dat het een
lieve lust was.
Als de spreker iets uitte dat door ap
plaus werd onderstreept, dan stond
Karei op, zwaaide met hoed en pro
gramma. Hij was in extase.
De blijdschap van de oud-strijders
steeg ten top toen Dr. Colijn direct na
het uitspreken van zijn rede van het
podium afkwam en de drie kameraden
hartelijk de hand drukte.
Karei Jansen juichtte het uit en zettei.
toen hij weer op zijn plaats was aan
gekomen, een driewerf hoera voor de
Koningin in, dat klonk als een klok.
Weer zulk een aardig moment, waaraan
de spreekbeurten van Dr. Colijn zoo rijk
zijn geweest.
Dr. Colijn vertrok, luide toegejuicht.
Ede lag nu weer achter ons; het einde
naderdenaar Amersfoort,
HET ALLERLAATSTE
APPÈL
De tent was vol
Van staatssocialisme moet
ik niets hebben
Een glorieuse uittocht
Amersfoort volgde nog op Ede.
Het allerlaatste appèl had men de ver
gadering daar genoemd en de kiesvereeni-
ging had daarop wel eenig recht Men had
een waardige ontvangst voor Dr. Colijn be
reid. Tusschen de Helle- en de Torenstraat,
het terrein dat in de volksmond „Rotnme-
lenburg" genoemd wordt, was benut. Een
reusachtige tent was opgeslagen, eigenlijk,
zoo zei het Dr. Colijn zelf, waren het er
De tent had ook de belangstelling van
de geheele stad. Politiemaatregelen wa
ren genomen om het verkeer te regelen,
want als men in een provinciestad van
ruim 40.000 inwoners 6000 menschen op
een punt in de binnenstad samentrekt,
dan gaat dat niet buiten het leven van
zulk een stad om.
Reeds meer dan een uiir van te voren
trokken de menschen naar dit punt aan de
rand van Plantsoen (West) gelegen. Gelei
delijk vulde de ontzaglijke ruimte zich,
waarbij de leider van de organisatoren van
dezen avond, de heer J. Stuurop door de
microfoon aanwijzingen gaf.
Dr. Colijn werkt op tijd. Precies om half 8
trad hij de tent binnen, begeleid door den
voorzitter van de kiesvereeniging, den heer
In de voorste rijen (het is vermel
denswaard) zagen we den ouden emiri-
tus-pred. te Amersfoort Ds. A. M. D o n-
n e r, nu te Zeist, de vader van onzen
oud-minister van Justitie. De bijna 80-
jarige had de reis van Zeist naar
Amersfoort nog ondernomen om in de
plaats, waar hij vroeger zooveel jaren
leiding aan den politieken strijd had
gegeven, deze glorieuse Colijn-avond
mee te maken.
Dr. Colijn voelt zich thuis
Toen Ps. 75 l en 4 gezongen en Jesaja
40 gelezen was en de voorzitter der K.V. in
gebed was voorgegaan, werd een kort wel
komstwoord gesproken.
Daarna verscheen Dr. Colijn in het spreek
gestoelte, wederom in een geweldige ova
tie toegejuicht.
Nu Dr. Colijn zijn verkiezingstournée heeft volbracht, is
de balans er van op te maken. Het is een triumftocht gewor
den zooals vóór hem nog nimmer een verkiezingsredenaar
heeft kunnen volbrengen. In de 43 vergaderingen waarin
hij zijn rede uitsprak was de belangstelling enorm en het
enthousiasme kende geen grenzen. Van Rotterdam (19
April) naar Amersfoort (24 Mei) is het ééu groot succes
geworden.
Ongetwijfeld mogen we hierin een terugslag zien op de
matei ooze critiek, die Dr. Colijn gewerd en waarbij zijn
persoon niet werd ontzien. Maar deze tocht is ook een
verkwikking geweest voor allen die Gods Naam in de
staatkunde tot openbaring willen brengen. God geeft
genade en eere.
Dr. Colijn moge in deze triumftocht zien de waardeering
die het Nederlandsche volk hem brengt voor de geweldige
taak die hij in de kracht Gods verricht. De taak is zwaar,
het zij zoo. Maar we staan om hem als een muur!
Biddend, beschermend, strijdend om Nederland uit de
klauw van de revolutiegeest te bewaren!
Morgen als één man om Dr. Colijn!
J. H. v. Lonkhuizen en den secretaris
van het Prov. Comité in Gelderland, den
heer Ad. Wiersinga te Arnhem.
Toen allen gezeten waren was er een
overzicht over de geweldige ruimte te ver
krijgen. Nu bijna alle A.R. georganiseerden
in Nederland een groote Colijn-avond heb
ben meegemaakt, behoeven we niet meer
te zeggen hoe de aanblik van .zulk een
groote juichende schare is.
Men zag stoere- bewoners van de vist
schersdorpen Bunschot en eji Spaken
burg in hun gestreepte baadjes of in hun
blauwe visscherstruien.
Er waren ouden en jongen,, autoriteiten en
eenvoudige menschen; Anti-revolutionairen
en niet Anti-revolutionairen; alles te samen
een enthousiaste schare.
Een onderhoud met?,6n?0hen 0I,hcmziltente
den Minister-President
Zeker, er is waardeering
Geen conclusies trekken
Het waren slechts enkele regels die we
ontvingen op ons verzoek, maar ze meldden
ons, dat Dr. Colijn onmiddellijk bereid ge-
onden werd om aan de A.R. pers gelegen
heid te geven even met hein te spreken over
Jt verloop van zijn verkiezingstournee.
..Het lijkt Z.Exc. het beste", zoo luidde het
briefje, „dat u hem op zijn reis van Ede
naar Amersfoort
Samen In de auto
Wie de „sensatie" ondergaat om met Dr.
Colijn te mogen reizen moet wel ontnuchterd
worden als hij het als sensatie wil zien.
Wat daarbij zoo bijzonder treft is de groo
te eenvoud die uit alles spreekt. Naast ons
le man die juist door 3500 menschen is
toegejuicht en die op weg is naar de laatste
samenkomst van zijn tournee, waar 6000
Te Overschie werd 'de heer C. Baumarirt gisteren In een buitengewone raads
vergadering, welke gehouden werd in het Vereenigingsgebouw, gehuldigd bij zijn
zilveren ambtsjubileum» De burgemeester dankt voor de hem gebrachte hulde.
.hunkerend verlangen; de man die op inter
nationale conferenties een gaarne geziene
figuur is; die door Mac Donald als de meest
representabele figuur van het continent
werd genoemd. Wat merkt men er van?
Niets.
Geen chauffeur in uniform, maar een
gewone rasechte Anti-revolutionair, die
uit liefde zijn leider door de provincie
rijdt; geen lijfwacht of opgesmukte W.A.
of wat al niet Geen „zweepje" voor zelf
verdediging of
Niets van dat alles.
Wat willen Jullie weten?
Nauwelijks had de auto de achteruitgang
van „De Eder kuil" verlaten of de lakonieke
vraag weerklonk: „Wat willen jullie nu
eigenlijk van mij weten."
„Excellentie, we zouden het op prijs stel
len als u ons de indruk kon weergeven, die
u hebt gekregen nu u uw verkiezingstour
nee bijna hebt volbracht".
„Ja", was het eenvoudige bescheid, „er is
wel zeer groote belangstelling geweest, maar
zet u er nu bij, dat zich dat niet tot de A.R.
samenkomsten heeft beperkt.
Ook in de vergaderingen waar de andere
ministers het woord voerden. Inzonderheid
bij minister Oud, was de belangstelling zeer
goed te noemen.
Ik meen daaruit te mogen aflezen, een
stil protest tegen de evenredige verte
genwoordiging, waardoor men niet zoo
zeer op de partijen als wel op bepaalde
personen zal gaan stemmen."
„Acht u dat verblijdend Excellentie
of niet?"
„Verblijdend of niet, het doet er niet
toe 't is eenvoudig te constateeren. Als je
kiespijn hebt, dan heb je dat of het je
verheugt of niet.
Het zou mooi zijn als ons volk zoo ge-
vesteerd was, dat het geheel op de beginse
len was ingesteld en dat het zich daarnaar
richtte, maar dat is niet zoo en we hebben
er mede te rekenen.
Er blijft altijd een groote groep die niet
op een partijlijst haar stem uitbrengt, doch
die uit allerlei bijoogmerken handelt als ze
bij de stembus komen.
Denkt maar eens even in.
In 1933 behoorde slechts een zevende deel
van de stemmers op de A.R. lijst tot de
engere groep van geestverwanten; 70.000 le
den en 500.000 stemmen. Daarbij dient niet
vergeten te worden dat we toen den 14den
zetel met een overschot verkregen hebben,
zoodat we dus procentsgewijze ook vooruit
zullen moeten gaan om ons zeteltal te behou
den.
Laat ik beginnen, aldus was de eer
ste opmerking van den spreker, met te
zeggen dat ik mij hier thuis gevoel
(daverend applaus). Dat bedoel ik niet
in den zin, dat ik mij onder u thuis
gevoel, maar ik heb in deze tent in het
begin van de verkiezingscampagne ge
sproken (in Groningen) en nu beëindig
ik de campagne met mijn 43e spreek
beurt hier in dezelfde tent (gelach).
Er is veel om dankbaar to zijn. Dank
moet gebracht aan de vele organisatoren
die al de vergaderingen op zulk een uit
nemende wijze hebben georganiseerd. Het
werk is dikwijls groot geweest.
Spr. is hier gekomen om zijn kijk op de
regeeringspolitiek te stellen tegenover die
van de velen die in de afgeloopen jaren
critiseerden. Dat beteekent niet aldus spr.
dat ik mij van de verantwoordelijkheid zou
willen losmaken. Integendeel, daar
van laat ik geen tittel of jota va 1-
1 e n, maar mijn kijk daarop is anders dan
die van deze heeren.
Hierop liet spr. de volledige redevoering
volgen die we in groote lijnen reeds zoovele
malen verslagen hebben.
Dat beteekent niet dat het ons vervelen
zal, want bij de meerdere malen dat we het
voorrecht hadden om als A.R. journalist
onzen leider te volgen, was zijn rede steeds
weer nieuw en frisch. Door een plotselinge
zinswending wist de spr. ons dan op eens
weer een andere kijk op de dingen te geven.
Een nieuw beeld liet ons soms dan een
vraagstuk weer van een andere zijde zien.
Het plan van den arbeid
besprekend, wees spr. erop, dat de ge
dachte van dit plan heusch niet
nieuw is. Lang voor het plan in het
brein van sommige menschen is opge
komen heeft spr. reeds gewezen op het
uitvoeren van publieke werken, maar
spr. heeft het altijd binnen de
grenzen van het gezonde ver
stand willen houden.
Ook hier heeft spr. er nog eens op gewe
zen dat de beperkende bepalingen die het
bedrijf op het oogenblik aan alle kanten
binden, zullen moeten verdwijnen.
Europa is een kruitvat
In zijn peroratie wees Dr. Colijn erop dat
het slaande blijven alleen mogelijk is vooi
hem, die zijn hulp afsmeekt van den Ko
ning, Die hemel en aarde regeert.
Het is niet uitgesloten,, dat nog moei
lijker jaren over ons zullen komen.
Europa is een groot kruitvat waarbij
slechts één vonk behoeft te komen
om het te doen ontvlammen.
En hoe zullen we kracht ontvangen, nu
alles om ons stormt en giert, om door te
zetten en te volharden tot het einde toe,
zonder geslingerd te worden naar links of
naar rechts? Slechts als wa staan op het
vaste fundament. Hoe we dat kunnen krij
gen:
Tc Sla d' oogen naar 't gebergte heen,
Vanwaar ik dag en nacht,
Des Hoogsten bijstand wacht.
Hij is, al treft u 't felst verdriet.
Uw wachter. Die uw voet
Voor wankelen behoedt.
De vergadering zong deze verzen uit Ps.
121 op verzoek van Dr. Colijn staande en ze
voegde er spontaan aan toe het vierde
de bede voor Dr. Colijn:
De Heer zal u steeds gadeslaan.
Nadat Dr. Colijn in een roerend dank
gebed de belangen van land en volk aan
God had opgedragen werd de samenkomst
gesloten.
Maar het einde was er nog niet.
In de zaal zong men nog het „Wilhel
mus" en daarna juichte men Dr. Colijn, die
zich nog even op heit podium met de be
stuursleden onderhield, hartelijk toe.
Er werd een groote kring gevormd die
Uitdrukkelijk meen ik te moeten
vaststellen dat er uit het drukke
vergaderingbezoek geen enkele cow-
clusie is te trekken voor den uit
slag van de stembus.
Wel waardeering
„Zouden we dan ook niet Excellentie,"
zoo luidde onze volgende vraag, „deze con
clusie mogen trekken, dat er bij het volk
waardeering is voor het beleid van het ka
binet in de laatste vier jaren?"
Volmondig luidde het antwoord: „Ja,
dat geloof ik wel, vooral als we zien dat
ook de andere ministers zulk een groote
belangstelling hadden.
Ons volk in zijn breede lagen heeft
de rust en de standvastigheid van het
beleid gewaardeerd. De regeering, die
onder mijn leiding stond, heeft een
richtlijn aangenomen bij haar optreden
en ze is daarvan tot het einde toe niet
afgeweken. Ik meende dat dit in over
eenstemming was met de grondslagen
van ons volkskarakter.
Wel een „beetje druk"
Verder moet u vermelden dat ik de
tournee met brro°t persoonlijk genoegen heb
volbracht Het was wel een beetje druk,
maar ik heb het best kunnen volbrengen.
Het zwaarste was Friesland, waar ik vier
maal op een middag en avond heb gespro
ken te Dokkum en Heerenveen. Ik heb toen
een verkoudheid opgeloopen die mij wat
hinderde bij de volgende spreekbeurten.
De tent is een uitkomst geweest. Die heeft
voorkomen dat ik op nog meer plaatsen
spreken moest dan ik gedaan heb.
Overigens, zoo merkte Z.Exc. schalks op.
kunnen ze ook lastig zijn, want in Hengelo
moest ik 10 minuten stoppen omdat de re
gen die op het zeil kletterde het gesproken
woord onverstaanbaar maakte. Toen heb
ben we maar gezongen, dat kun je beter
volhouden tegen den regen.
De organisatie was overal magnifiek. De
kiesvereenigingen hebben veel lof verdiend.
Nergens ondervond ik eenige moeite, en ik
heb heel veel andersdenkenden, zelfs links
georiënteerden, onder mijn gehoor gehad."
De rust in de verkiezingsstrijd
We hadden nog een vraag: „Aan welke
factoren acht u het toe te schrijven Excel
lentie, dat de verkiezingsstrijd zoo rustig is
verloopen!"
„In de allereerste plaats had het ka
binet vijf partijen achter zich en deze
hebben zich er vrijwel van onthouden
elkaar aan te vallen. Daarbij is vooral in
het volk de behoefte sterker naar'meer
dere eenheid in de natie."
„En de persoon van den leider van
het kabinet, Excellentie?"
..Misschien, misschien, maar lang niet
|/|FQT voor ge gaat kiezen, het
K Ir I zeer gunstig beoordeelde
l»l«w I populaire boek v. D. Hans:
„Parade der politieke partijen".
ROFFELRUMEN
EIND GOED AL GOED
In Rijswijk woont een abonnee
Die in het oog der N.S.B.
Een groote flater heeft begaan,
Zoo kondigt Musserts dagblad aan.
De man hing in een oude boom
Vol bloesem, heerlijk als een droom,
Colijns zoo welbekend portret
En had daaronder dit, gezet:
„Een oude boom in bloesempracht,
Hierbij wordt aan Colijn gedacht".
Het „Nationale" Dagblad doet
Hiervan den volke kond, met spoed
En met een foto van 't geval
Waar Volk en V. om gieren zal.
Want toen Daan Duuk dit rijmpje las,
Vertelt het blad, bedacht hij ras
Twee regelsplakte die er aan
Zoodat er onder kwam te staan:
Maar altijd is reeds einde Mei
,,De bloesempracht finaal voorbijT'
Daan Duuk dacht na die rake zet:
Des Führers Eer is wéér gered!
En Musserts kraaiende orgaan
Was mogelijk nog meer voldaan.
Maar onze leepe abonnee
Was nog niet heelemaal tevree,
Hij voegd' een waarheid als een koe
Er als een waardig slot aan toe:
,Maar is September tn het land
,JJan zijn de vruchten in de mand!"
(Nadruk verboden) LEO LENS
Dr. Colijn zelfs deed opmerken: „Als u hier
blijft kom ik niet weg'.
Toch kwam hij weg.
Buiten stelden de duizenden zich op
langs den weg die de auto nemen zou
en toen ze wegreed, was er een groot
gejuich.
Wie twijfelt er nog aan: Deze man
die de zorgen van het volk draagt,
wordt zelf door zijn volk gedragen.
Dat dan de stembus morgen spreke.
DE TRIUMFTOCHT
VAN DR COLIJN
154800 hoorders
bij 42 redevoeringen
De verkiezingstournee van Dr. Colijn, die
op 19 April te Rotterdam begonnen is, en
gister te Amersfoort tot een goed einde
werd gebracht, is een triumftocht gewor
den door het land, zooals voorheen wellicht
nog nimmer een verkiezingsredenaar heeft
uitsluitend. De begeerte naar rust wordt
grooter.'
Als één man achter den leider
„U zult toch wel de overtuiging gekregen
hebben, dat het A.R. volk als één man ach
ter u staat?"
„Zeker, daar ben ik van overtuigd, maar
in het algemeen drukke bezoek dat onze
vergaderingen heeft gekenmerkt, zit ook
het element dat de A.R. beginselen dichter
bij ons volk komen. Er is groeiende een
beter begrijpen en waardeeren van de A.R.
beginselen.
Daarbij heeft de houding an
de Kamerfractie ook veel goeds
gedaan. Haar optreden heeft
zich in de achter 1 iggen de j aren
gekenmerkt door een vaste hou
ding en die heeft zij steeds ge
handhaafd, zelfs in zeer moei-
lijke gevallen."
We naderden Amersfoort.
Langs den weg passeerden we reeds
groepjes menschen, die vanaf Woudenberg
en Leusden zich naar de tent spoedden.
Een groepje jongelui die hun borst sier
den met de plaatjes met den lijstaanvoer
der van lijst 3 juichten Dr. Colijn hartelijk
toe... en hijzelf incasseerde het met een
glimlach en een handgroet.
Zoo is Dr. Colijn: eenvoud, rust en harte
lijkheid.
Het aantal toehoorders was ongetwijfeld
een record en het ging onze aanvankelijke
schatting van 100.000 verre te boven.
In totaal sprak onze minister-president
voor 154.800 toehoorders.
De specificatie luidt als volgt:
12000
Gron. (Stad en Prov.)
12000
Utrecht
4000
Gouda
2000
Oud-Beijerland
2000
Leiden
2000
Dordrecht
5000
Aalten
4000
Leeuwarden
8500
Dokkum
2500
Heerenveen
2500
IJmuidcn
3000
Haarlem
3000
Schiedam
5000
Honselersdijk
7000
Oldebroek
3500
Zetten
3000
Zwolle
4500
Middelburg
3100
Oostburg
1600
Arnhem
3200
Alkmaar
3800
Amsterdam
12000
Assen
4000
Hoogeveen
3300
Hengelo (O.)
4500
Sittard
2000
Eindhoven
2300
Nieuwendijk (N.-Br.)
2500
Breda
2500
Den Haag
8000
Hilversum
7000
Ede
3500
Amersfoort
6000
Totaal
154800
Door H. M. de Koningin is gisteren de Tromp" te water gelaten. De boot oliidt
zijn element in. v J
