jUcauie £riitsdjr (ümtrmit Dr H. COLIJN KIEST. Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken WOENSDAG 26 MEI No. 1 van LUST GROOTSCHE OVATIE AAN ONZEN PREMIER êk abonnementsprijs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 235 Franco per post 2.35 portokosten Per week0.1P Voor hel Buitenland bij wekelijksche zending430 Bij dagelijksche zending530 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7 '/a c' Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936 NO. 6092 MAANDAG 24 MEI 1937 18e Jaargang Stottrttntttprijjtn: Van I tot 5 regels f t.I7'/i Elke regel meer 0.22'/» ingezonden Mededeelingefl van 1-5 regels 230 Elke regel meer045 Voor bel bevragen aas 1 tareau V wordt berekend 0.10 Met grooten aandrang ver zoeken wij onzen lezers op hun stem uit te brengen op Op deze wijze zal het best elke aanslag op de in het verleden verkregen vrijheden worden weerstaan, en kan voortgebouwd worden op de Christelijke grondslagen van ons volksleven EEN ERNSTIG VERMAAN Wij betreuren de noodzakelijkheid van de .verspreiding van een strooibiljet waarin predikanten der Ned. Herv. Kerk ons volk en speciaal de leden der Ned. Herv. Kerk opwekken om trouw te blijven aan het anti revolutionaire vaandel en op 26 Mei a.s. te stemmen op lijst 3: H. Colijn; maar nu zulks blijkbaar niet te vermijden is, omdat anderen de Kerk als instituut op onbe hoorlijke wijze in discussie brengen, nu danken we deze predikanten voor hun krachtig en waardig getuigenis. „De eenheid bewaard', slaat er boven dit strooibiljet en aat teekent de inhoud van de even eenvoudige als principieel e, even zachtmoedige als degelijke aanbeveling om op lijst 3 te stemmen. Alles wat den mede christen kan ergeren of ook maar prikke len, is zorgvuldig gemeden; maar ernstig .wordt gewaarschuwd tegen de betreurens waardige verdeeldheid van het Christelijk volksdeel, dat al te weinig indachtig is aan het woord van den apostel: „Indien gij el kander verbijt en vereet, ziet toe, dat gij van elkander niet verteerd wordt". Immers: „Op die wijze kan men niet verwachten, dat de Christelijke grondslagen van ons volksleven versterkt worden en de invloed van het positieve protestantisme op pol- tiek terrein en in de staatkundige leiding zal toenemen". Met groote ernst wordt dam gewaarschuwd om „de krachten niet te verspillen in poli tieke tweespalt", want deze „verdeeldheid maakt de positie, waarin de Hervormden verkeeren, dubbel moeilijk". Tegen de revo lutie streden de Christelijke voortrekkers op politiek gebied; „daaruit is de anti-revolu tionaire actie geboren en in zoo menig op zicht een zegen voor ons volk geworden". Met vrijmoedigheid bevelen de Hervormde predikanten, wier namen onder het strooi biljet staan, daarom de anti-revolutionaire lijst aan. Leg deze uitnoodiging om op Dr. Colijn te stemmen nu eens naast de gelukkig zeld zamer wordende pamfletten, welke op ker- kisme cn anti-papisme speculeeren en het 6lechts op afbraak der anti-revolutionaire partij gemunt hebben en ge wordt aange grepen door het onmiskenbaar verschil. En weer dachten we aan wat wijlen Dr. Buy tendijk in 1905 schreef, toen hij tot beter in- Ziaht was gekomen: „Hier kom ik tegen op, dat men de we zenlijke of denkbeeldige belangen der Ned. Herv. Kerk op de voorgrond dringt, maar de nog gewichtiger van 't Godsrijk in *t alge meen en van ons volk, vaderland en vorsten huis voorbijziet en verwaarloost". „Laat ons nuohter zijn. De strijd gaat niet om verschil van leerbegrippen der Christelijke Kerken onderling of over de prioriteit van deze of gene, maar over wat alle kerken en evange liebelijders gemeen hebben". Dit werd vóór dertig jaar geschreven; het is ook nu nog urgent. Laat ons nuohter zijn als Colijn en onze stem uitbrengen op Lijst 31 BENEDEN PEIL Het spijt ons> dat wij het zeggen moeten, maar het Eerste Verkiezingsnummer van „Het Liberale Weekblad" is beneden peiï. Eenerzijds geeft het een imitatie van „Volk en Vaderland", anderzijds valt het de anti revolutionairen op zoo bekrompen-ouder- .wetsche en smalend-vrijzinnige wijze aan, dat de aanbevolen Kamercandidaten zich er voor zullen schamen. Onsmakelijk is reeds de eerste zin: Van Lidth de Jeude heeft een korter Regeeringsdienst dan Colijn. Maar hij is een man van het formaat van Colijn. We zullen niet strijden over van deze vergelijk'ng, eenvoudig, omdat men zulke vergelijkingen niet moet maken. Doch bespottelijk wordt het, als men een eindje verder leest: Wat hij in de paar jaar van zijn Mi nisterschap verricht heeft, is ongelooflijk Evenals Colijn oogst hij de lof van alle partijen. En het toppunt wordt bereikt in deze bloed- en bodem-tirades: Het geslacht Van Lidth de Jeude is van Geldersche stam. De geschiedenis van het geslacht is een aaneenschake ling van hoogst verdienstelijk werk en buitengewone capaciteiten. Mr. Wendelaar is een Amsterdammer. En bestuursman. Dr. Bierema is een Groninger. C. J. van Kempen is een Zeeuw. Het meer deftige weekblad der liberalen De Vrijheid heeft gespot met de zotte geslachtsregisters over de N.S.B.-sche can- didaten; wat zegt het hier nu van? Imita tie is reeds op zich zelf belachelijk. Kwaadaardig is echter de wijze waarop men de politieke vrienden vermaant niet op Dr. Colijn te stemmen. Daartegen te waarschuwen is ieders volste recht, mits op waardige, principieele wijze. Doch zie hier een brok van een gefingeerd twee gesprek tusschen een liberalen Piet, die op Colijn wil stemmen en den redacteur van het weekblad: Onze Redacteur: Dan is U zeker anti- revolutionnair. Dan is u voor Zondags rust tot hej uiterste. U is voor de bijzon dere school boven de openbare. En u is waarschijnlijk goed kerksch? Piet: Och nee man, ik ben, wat ze in de wandeling noemen vrijzinnig, ik ben niet ongodsdienstig, maar niet zoo stijl (bedoeld zal zijn: steil); ik ben Remon strant Die doorgezette Zondagsrust vind ik niet goed voor m'n zaken, en mijn kinderen gaan op de openbare school. Onze Redacteur: Dus eigenlijk is u liberaal. Hier voegen we geen woord commentaar aan toe, dan alleen dit: Als wij geschreven hadden, wat Piet zegt, dan waren wij sma- ders van het liberalisme genoemd. Maar we zullen deze definitie van een „liberaal" toch eens onthouden. BOERENBEDROG Het politieke advies van Landbouw en Maatschappij is boerenbedrog in de volle zin des woords. We hebben onlangs de brochure van L. en M. besproken, welke onder de schijn van onpartijdige voorlich ting de N.S.B. in gunstig licht plaatste. De leidraad voor de Kamerverkiezingen, welke de bond thans uitgaf, is het logische gevolg van de toen aangenomen houding. De wijze, waarop het hoofdbestuur de N.S.B. aanbe veelt is echter geraffineerd bedriegelijk. De kiezers, zoo heet het, laten zich bij het uitbrengen van hun stem in het alge meen leiden door drie factoren, L w.: de godsdienstige overtuiging; de staatsvorm en economische en sociale vraagstukken. Over de eerste factor spreekt het hoofd bestuur niet; het acht zich daartoe niet competent. Dat zwijgen is zeer w e 1 s p r e kend. Ook over punt twee wil het zich liever niet uitlaten. Dat teekent eveneens. Maar wat het derde beginsel betreft laat de leidraad, hoe gecamoufleerd het advies ook is, geen onzeker geluid hooren. Neen, het ruwe optreden van de N.S.p., de uiterst felle en vaak overdreven critiek van de N.S.B. heeft niet de sympathie van het hoofdbestuur, maar er wordt de nadruk op gelegd, dat op economisch gebied en inzon derheid wat betreft de bet eekenis van de landbouw, de N.S.B. sympathiek staat ten aanzien van de doelstellingen van L. en M., terwijl in vele andere opzichten het optre den van de N.S.B. en speciaal de door haar beoogde politieke her-oriënteering „onze volle instemming" heeft. Ziezoo, nu weten de leden van L. en M. wat zij te doen hebben. De godsdienst ie voor het staatkundig leven van zoo weinig beteekenis, dat zij deze wel kunnen uit schakelen. Ook de vraag over de staats vorm is zoo onbeduidend, dat het geen ver schil maakt of men in het vrije Nederland dan wel in dictatuurlanden leeft. Maar eco nomische en sociale vraagstukken los van de godsdienst dus zullen beslissen en vóór de N.S.B. doen kiezen. Het hoofdbestuur van L. en M. weet dus blijkbaar niet, dat de economische leer van de N.S.B. vastzit aan haar levensbeschou wing. En zoo'n college, dat over de diepste beginselen geen meening heeft, treedt op als gangmaker voor de N.S.B. Met blindheid geslagen? Geen sprake van: het is boerenbedrog. HET ROODE, MAAR ARME NOORDEN. Onze sociaal-democraten "hebben gewel dige propaganda gedreven met „het roode Noorden" waar geluk en welvaart heer schen, waar althans een opleving te con- stateeren is, zooals wij niet kennen. In ons blad, maar vooral ook in „Neder land Waakzaam", dat ons veel van dit werk uit handen nam, is met de stukken aangetoond, dat het meer bluf dan werke lijkheid was, vooral wanneer men landen en toestanden eerlijk met elkaar vergeleek. Thans troffen we in de „Limburger Koerier" een tweetal artikelen aan van correspondent in Zweden, die tot precies dezelfde conclusie komt. Een rood pamflet zegt van de drie Scandinavische landen: „Hier heerschen geluk en welvaart"; maar dit is reeds bedrog, zegt de schrijver, want de drie genoemde staten zijn absoluut on gelijkwaardig. „Denemarken is zoo gelukkig en web varend, dat het midden in een zware eco nomische crisis geraakt is, die nu al jaren aanhoudt en zooveel welvaart opgeslurpt heeft, dat de Deensche kroon het laagste *an alle staat en bijna niet op peil te hoa- den is. Het socialistische Denemarken, waar het socialisme nu al dertien jaar regeert, is er het ergste aan toe en zoo afhankelijk van het buitenland en zoo weinig zelfstandig, dat het als een knipmes buigt naar het Nazirijk en naar Engeland, dan links en dan rechts om den klant niet te verliezen en geen centen blijkt te hebben om zijn door ontwapeningsleuzen afgetakelde lands verdediging op te kalefateren." Met groote zorg gaat men de toekomst tegen en de buurrijken overwogen wel om Denemarken te helpen, maar... zoo breed heeft men het zelf ook niet Is er dan geen opleving? Ja zeker, maar daarvoor zijn vooral in Zweden twee bedenkelijke oor zaken. „Er is schier geen mensch, die in Zweden ontkent, dat men aan de bewapening ver dient Gelogen zegt men in Nederland sche socialistische kringen de welvaart is vooral aan den woningbouw te danken.' D.w.z.: de oorlogsindustrie bracht geld ii 't laatje en toen kon men woningen bou wen, waaraan zoo heel groote behoefte is. „De huren zijn schrikbarend hoog en naar onze opvattingen onbetaalbaar. Het grootste deel der woningruimten bestaat uit één kamer en een keuken. De woon kamer is zeer vaak door bedsofa's ook slaapkamer, ook bij beter gesitueerden Geef mij dan de Nederlandsche degelijk heid tegenover de Scandinavische schijn- luxe." Zijn de arbeiders dan zoo tevreden? De schrijver geeft dit antwoord: „Toen dit jaar in geheel Scandinavië nieuwe arbeidscontracten moesten afgeslo ten worden, regende het stakingen tegen de vakbondleiders in. Die werden in Noor wegen door koninklijke besluiten de kop ingedrukt en men voteerde in Denemarken een wet, die beide partijen dwong, het voorstel van den rijksbemiddelaar te aan vaarden en uit te voeren." Bij dat alles komt dan nog, dat de Scan dinavische rijken zoozeer onder geboorte beperking lijden, dat van regeeringszijde onlangs een ernstige waarschuwing tot de bevolking is gericht met de mededeeling: met minder dan vier kinderen per gezin gaat onze natie te gronde. Echter, toen een minister voorstelde om voor de ambtenaren een kindertoeslag in te voeren, rees in het geheele corps onver biddelijk verzet. Ziedaar de zegeningen van het roode Noorden. HET ONGELUK MET HET DUITSCHE VLIEGTUIG De Duitsche vlieger F. Jaekel, die Vrijdag middag het doodelijk ongeluk te Zij ld ijk veroorzaakte, is Zaterdagmiddag op vrije voeten gesteld, nadat het mchtvaart-ministc- rie te Berlijn een waarborgsom had toe gezegd. Het is nog niet uitgemaakt of Jaekel voor den Necjerlandsclien of voor den Duit schen reohter zal terechtstaan. Drieduizend partijgenooten voor zijn woning Iietsoptocht werd een daverend succes Door prachtig weer begunstigd 's-Gravenhage, Zaterdagavond Als een pijl uit een boog suizen we achterop een motor over den Duinweg om den kop van den stoet nog op tijd te bereiken den stoet van 2000 geestdriftige anti-revolutionairen, die nog eens met klem de aandacht van het kiezersvolk vestigen willen op hun onversaagden leider: Dr. H. Colijn! Het weer werkt wel buitengewoon mee, dezen laatsten Zaterdagavond vóór den grooten dag van 26 Mei. En dus is de belangstelling voor die onafzienbare reeks van peddelende Colijn-propagandisten overweldigend. Met name in Schevenihgent waar de menschen in sommige straten zes rijen dik staan en waar zelfs door de dakramen menige zakdoek de lucht in gaat. Doch eigenlijk is die belangstelling tot dusver, nu de helft van den veer tien kilometer-tocht er al op zit, over al respectabel geweest. Geen ven ster hebben we practisch onbezet ge zien en op de tallooze kruispunten waar de politie het verkeer moest stopzetten, aanschouwden ze bij honderden, dat de anti-revolutionaire partij er voorloopig nog niet over denkt voor anderen het veld te rui men! Dat valt trouwens ook herhaaldelijk te be luisteren door de stem van een luidspreker wagen, die het on twijfelachtig rond doet schallen: Wij wijken niet in tijd van nood, Wij vreezen niet voor zwart of rood, Wij willen eendracht sterk en hecht, Wij kampen voor het heilig recht! Wij hebben niets aan plannen, Die toch geen crisis bannen, Daar is ons volk niet mee gebaat, Wij willen mannen van de daad! Al$ goed anti-revolutionair trilt er iets in je, wanneer het oor door zül-ke klanken getroffen wordt, klanken die soms nog eens terugkaatsen zoodat de echo het con trast tusschen looze beloften en tastbare handelingen overtuigend accentueert. Inmiddels, we zeiden het reeds in den aanvang, is uw verslaggever tot den Duin weg gevorderd. Het eerste gedeelte van den tocht heeft hij meegemaakt in een der laat ste auto's, die het wielrijders-regiment hier en daar onderbreken. Ze zijn alle met fraaie beschilderde doeken omspannen, om aldus den volke te verstaan te geven, wat de A. R. P. wenscht en niet wenscht, waar deze partij naar streeft en waarvoor ze werkt. Minister de Wilde in z'n element In den tuin van een betrekkelijk beschei den villa, die op 't kadaster als nummer 18 staat aangeduid, ontdekken we dan opeens de figuur van onzen Min. van Binnenland- sche Zaken. Het daverende gejuich, dat we reeds in de verte vernamen, dringt nu stormachtig tot ons door, zóó, dat 't het motorgeronk luide overstemt. Zie hem daar staan, mr J. A. de Wilde, n z e Mr de Wilde, temidden van zijn familiekring, met een stralende blijdschap pp het gelaat. Geestdriftig zwaait hij z'n jonge en ook tal van oudere vrienden toe, alsof hij zeggen wil: Toe maar, laat ook maar eens zien, dat je er nog bent! En ze laten het zien, ondubbelzinnig, met hoorngeschal en hoera-geroep, zóó enthousiast, dat alle hoon en smaad -op zijn regeerbeledd met één slag zijn uitgewischt. Maar we moeten voort, kunnen ons niet bij het vertraagde tempo van den stoet neerleggen, omdat over enkele oogenblikken Statenlaan 151, de woning van onzen minister-president, in het zicht komt Gewaarschuwd door zijn haast onafschei delijke echtgenoote met wie van te voren alles vertrouwelijk in kannen en kruiken werd gedaan verschijnt dan op het juiste moment het populaire tweetal op het bordes „Zij die stemmen gaan, groeten u!" bull- dert de luidspreker tegelijkertijd. En hoewel uiterlijk onbewogen kan het niet anders, of deze woorden moeten zelfs een ervaringrijk man als minister Colijn treffen tot dien in de ziel Als een cri de coeur.*a Langzaam, uitenst langzaam, draaien thans de fiets- en auto-wielen rond, opdat hun bestuurders maar zoo lang en zoo luid mogelijk uiting kunnen geven aan hun hartelijke genegenheid, ja sterker, aan hun onwrikbare trouw en onwerstaanbare sympathie. Als een ,.cri de coeur" galmt het door het groene loover: „Leve onze minis ter-president!" „Leve Dr. Colijn!" Het is één jubelkreet, welke het „regi ment" laat hooren, nog krachtig onder steund door een kleine duizend andere mannen en vrouwen, die reeds geruimen tijd te voren te voet naar deze plek ge togen zijn. Terwijl de fleurige karavaan verder trekt, gevoelens de omstanders als bij intuïteie dat het niet bij een minzaam wuiven blij ven zal. Er wordt geconfereerd op het bor des, het snoer van den luidsprekerwagen wordt uitgelegd, de microfoon^standaard opgesteld enDr, Colijn treedt met zijn vrouw naar vorentot buiten het tuin hekDoodstil is het nuNog even vliegt een bestelauto voorbij, waarvan de chauffeur opvallend correct groetEn dan steekt de grijze ipremier rustig de handen in z'n jaszak om te beginnen met de mededeeling, dat hij nog maar een paar uur geleden voor 7000 mensnehen in Hilversum sprak Een krachtig „neen" Doch ik begrijp ,zoo gaat hij lachend voort, dat ik er hier met toekijken alleen ook niet afkomen kan. Gaarne wil ik daar om een enkel woord zeggen over den ko menden stembusdag. Hoe het zal gaan we ten we niet. Naar den uitslag kunnen we slechts gissen. Maar één ding staat vast, dat zij, die voornemens zijn ee naanslag te plegen op de vrijheden van het Nederlandsche Volk, geen meerderheid zullen beha len! (Donderend applaus). Integendeel, aldus vervolgte hij dan met stemver heffing. ik ben er ten volle van overtuigd, dat Woensdag ons rust- en ordelievend volk er blijk van zal geven, zijn gezonde mentaliteit nog niet te hebben verloren (daverende bravo's). De groote meerder heid zal toonen haar constitutioneels instellingen op hoogen prijs te stellen en een krachtig néén roepen tot hen, die de hand er naar uit durven steken! (Driemaal onstuimig „hoera!") En nu, ik weet niet hoe het met u is, maar ik ben den geheelen dag in touw ge weest en het wordt zoo langzamerhand weer kinderbedtijd. Aanvaardt dus den tocht naar huis en overdenkt allen nog eens ern stig, wat u op den komenden Woensdag te doen staat. Op mij behoeft ge nog niet eens te stem men, zoo besloot de premier vol vroolijk- heid, mits ge rnv stem maar uitbrengt op lijst 3! Na doze korte toespraak barstten de juich kreten opnieuw los, totdat Dr. Colijn met gebaren kenbaar maakte nog iets aan 't ge sprokene te willen toevoegen. Leve de Koningin! Een driewerf hoera op de Koningin ver- Dr. Colijn spreekt op het trottoir voor zijn woning staande de defileerders toe Naast Z. Exc. mevrouw Colijn. VOORNAAMSTE NIEUWS Dit Nummer bestaat uit TWEE bladen Heden is te Amsterdam de flottieljelei der „Tromp" te water gelaten. Nabij Enschedé zijn twee jongens over-* reden en gedood. Vergadering van de NederlandscK Zuid-Afrikaansche Vereeniging. De algemeene vergadering van de Bond van Chr. Arbeiders in de Bedrijven vaü Voedings- en Genotmiddelen. Conferentie van het Verband vaü Geref. Evang. Commissies. De Geref. jeugdorganisaties hebben ge* zamenlijk een Congres gehouden. De Amerikaansche financier en philan- troop J. D. Rockefeller is op 97-jarigeö leeftijd overleden. Gister hebben te Brussel tienduizenden Vlamingen voor amnestie betoogd. Engeland zet zijn bemoeiingen inzake het terugtrekken der Spaansche vrijwilli* gers voort. De roode kruiser „Jaime Primeiro" zou ernstig door bommen zijn beschadigd. met OCWTENOVOEB DROOGGEPERST VUURVAST MATERIAAL. Zuiver van vorm en maatvast. N.V. Vereenlgde Nederlandsche Chamotte-Fabrieken l_GELDERMALSEN Tel. 3 en 69 zoekt hij dan, en spontaan wordt aan dien wensch voldaan, onderstreept met twee cou pletten van het Wilhelmus. „Leve mevrouw Colijn!" roept er opeens een der dames en als de menigte ook te barer eere een driewerf .hoera!" heeft uit gebracht klopt onze minister-president haar op den schouder met de toevoeging „Dat is voor jou vrouw De intusschen gekeerde stoet rijdt thans aan de andere zijde van de Statenlaan voorbij, op een afstand van slechts één me ter van het echtpaar Colijn. Het enthousias me is onbedaarlijk. Een enkele maal wan neer de aftocht even stokt, onderhoudt me vrouw Colijn zich nog vlug een oogenhlik met een der meetrekkende dames. Doch! veel tijd is daarvoor uiteraard niet Deze propaganda-tocht had z'n begin om 7 uur en om 9 uur moet hij eindigen. Dus gaat het verder, straat uit straat in. tot de startplaats is bereikt. Daar lossen de deelnemers zich op in de publieke massa, dankbaar gestemd, dezen schoon en avond, die als de slot-apotheose der verkiezmgs-actie mag worden beschouwd te hebben meegemaakt INBRAKEN TE HAARLEM OPGEHELDERD Onlangs ia te Haarlem ingebroken in het „Deutsohes Heim", in het Kenaupark. waarbij een bedrag van 112 werd gestolen! Bij oü-derzoek bleek, dat deze inbraak ge pleegd was door een 38-jarigen koopman, die reeds in het huis van bewaring was in gesloten wegens een poging tot inbraak te e n n e b r o e k. Bij zijn verhoor heeft üe man verklaard, ook betrokken te zijn ee- weest bij een op 31 Maart van het vorig jaar te Haarlem gepleegden inbraak in het kantoor der N.V. de Veluwe aan de Leid- schevaart, waarbij een geldkistje met 500 werd ontvreemd. Hij heeft hierbij twee me deplichtigen gehad, nl. een 42-jarigen inwo ner van Bloeonendaal en een 42-jarigen Haarlemmer, die thans eveneens gearres teerd zijn. Het geldkistje haddien zij in het water aan de Leidsohevaart geworpen, waar het, nadat de politie op de door de mannen aangedoiiden plaats gedregd had, is terug gevonden. Studeer voor een vak, dat (linke personen een goede toekomst biedt. Volg onze degelijke, goedkope, schriftelijke opleiding tot RADIO-MONTEUR RADIO-TECHNIEK

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1937 | | pagina 1