DrColijn spreekt voor 12.000 hoorders
Dr. H. COLIJN
Rekening en verantwoording
van vier jaar regeering
Calvinistische onverzettelijkheid
tegen elke ondermijning van
het gezag van Oranje en de
vrijheden des volks
Het Kabinet draagt het land krachtiger
over dan het dit vóór vier jaar ontving
DINSDAG 20 APRIL 1937
TWEEDE BLAD PAG. 5
In een wel zéér geslaagde massa
meeting heeft Dr. H. Colijn den ver-
zingsstrijd te Rotterdam geopend.
Geslaagd was deze meeting allereerst
als demonstratie van trouw van het
Anti-Revolutionaire volk en van be
langstelling van velen daarbuiten.
Twaalf duizend hoorders
vulden de machtige Nenijto-hal, die op
keurige wijze voor dit doel was inge
richt en zij allen hebben, dank zij de
moderne techniek, elk woord kunnen
verstaan. Vele duizenden, die graag
tegenwoordig zouden zijn geweest,
moesten worden afgewezen.
Geslaagd was de samenkomst ook
door de indrukwekkende rede
van den Minister-President, die een
krachtige verantwoording aflegde over
het gevoerde Regeerbeleid eii zonder
oratorische effecten, zonder zelfs maar
met een woord andere partijen te noe
men, positief uiteenzette wat de A.-R.
partij wil.
Ten slotte was de massale bijeen
komst geslaagd door de groote rust en
orde, die er heerschte en het enthou
siasme, waarmede men den grijzen
maar kloeken vaderlander toejuichte.
De trek naar het Westen
De trek naar het Westen der stad begon
al omstreeks half zeven. Weliswaar had een
voorzichtige toehoorster, die het zekere voor
het onzekere wilde nemen zich reeds om
half vijf 's middags van een zitplaats verze
kerd, maar overigens bleven de .hekken van
het Nenijto-tcrrein tot half zeven gesloten.
Van dat tijdstip af is echter een onafge
broken stroom van menschen de machtige
hal binnengekomen. Af en toe moest die
worden ingedamd, opdat men in de zaal de
orde zou kunnen handhaven, maar een kor
te pauze had reeds tot gevolg, dat zich bui
ten een geweldige file vormde. De politie
vrist daar echter raad mee want ook buiten
was alles prachtig in orde.
Te ruim 7 uur waren alle 4(500 zitplaatsen
in de zaal reeds ingenomen, daarna zijn nog
ruim 7000 andere bezoekers in de vakken
voor de staanplaatsen ondergebracht. Onder
leiding van den voorzitter der regelings-
eommïssie, den heer A. Borst Pzn. werden,
begeleid door het Chr. muziekgezelschap
„Excelsior" verschillende liederen gezongen,
waarbij het Lutherlied de forsche inzet was
Overigens kortte men zich den tijd met
het lezen van De Rotterdammer en er was
in het samendrommen der duizenden reedis
zooveel vreugde te beleven dat men ont
dekte, dat het bijna acht uur was voor men
er erg in had.
Om 8 uur was de geweldige Nenijtohal
één reusachtige menschenmassa, waarin de
.vrijgehouden paden de orde symboliseerden
Hier waren menschen van allerlei rang en
stand verzameld, één in het verlangen den
trouwen dienaar der Kroon bij ziin eerste
verantwoording voor het volk te hooren
aan het einde van een vier-jarige periode
Van schier onmogelijk hard werken.
Op het podium merkten we verschillende
notabelen uit het Rotterdamsche leven op,
w.o. den voorzitter van de Kamer van Koop
handel, den heer W. A. Engelbrecht, verschil
lende predikanten van bijna alle kerkge
nootschappen en zelfs den opper-rabbijn van
Rotterdam. Ook zagen we den burgemeester
van Delft Mr G. van Baren.
Precies op tijd werd de komst van Dr.
Colijn aangekondigd.
Toen de Minister-President, ver
gezeld van den voorzitter van de Cen
trale A.-R. Kiesvereeniging, den heer
Th. Heukels, het podium betrad,
braken van alle kanten stormachtige
toejuichingen los, die het karakter
van een grootsche ovatie aannamen,
toen Dr. Colijn even het spreekge
stoelte betrad om de menigte te groe
ten.
Men stond op de banken en zwaai
de met hoeden en zakdoeken, men
juichte, dat de wanden van de
Nenijto-hal er van trilden, maar met
een enkel handgebaar wist Dr. Colijn
het enthousiasme te bedwingen en
kon de rust weerkeeren.
De opening
Was er tevoren wel eenige aarzeling ge
weest wat voor volk de Nenijtohal vulde,
elke twijfel daaraan verdween, toen voorzit
ter Heukels liet zingen:
Het was althans in overgroote meerderheid
het volk, dat -het geklank ken'de.
dat hier bijeen was. Die meening werd ver
sterkt naarmate de avond verstreek. In
diepe stilte werd de Schriftlezing van Ps. 97
ge\olgd en in volmaakte rust straks de
groote rede aangehoord.
In zijn begroetingsrede zeide voorzitter
Th. Heukels dat elke vrees of men de
schier onbeperkte ruimte van de Nenijtohal
wel zou kunnen vullen was beschaamd, nu
bleek, dat nog vele duizenden het woord
van Dr. Colijn graag zouden hebben willen
hooren. indien de bouwpolitie dit had toe
gelaten.
Een in vele opzichten beslissende verkie
zingsstrijd vangt aan, aldus de heer Heu
kels. Men stelt ons voor het adagium Mus-
sert. of Moskou maar het antwoord zal
luiden: „Geen Mussert en geen Moskou
geef mij maar Colijn!" (daverend applaus).
De strijd gaat echter niet om pensonen,
maar om beginselen.
Tegenover elke dictatuur, die in wezen
revolutie is stollen wij als van ouds het
Evangelie. Steunend op den Bijbel, verde
digen wij de vrijheid.
Zich tot Dr. Colijn wendend zeide spr. dat
duizenden eiken dag him kniëen buigen om
ook voor hem Gods bijstand te vragen en
dat 't A.R. volk niet van 'hem vervreemd is
nadat het hem 4 jaar voor Koningin en var
derland heeft moeten afstaan, maar mèt hem
en achter hem de waoht bij het kruis wil
betrekken en met hem ten strijde wil
gaan om zich ook, kon het zijn, met hem tec
overwinning te doen leiden.
Colijns rede
Dr. C o 1 ij n, opnieuw met stormachtig
handgeklap op het spreekgestoelte begroet,
zeide zich te hebben afgevraagd, of het
eigenlijk wel noodzakelijk was dat hij zich
in dezen verkiezingsstrijd nog liet hooren
en zien.
We kennen elkaar, aldus spr.. toch al
sinds lang en wat het zien betreft, daar zou
achter in een zaal als deze toch niet veel
van terecht komen (vroolijkheid). Spr. wilde
echter gaarne toch spreken, allereerst om
een paar dingen recht te zetten.
Men heeft het A.R. program van 1933 ver
eenzelvigd met het program der Regeering
en is uitgegaan van het onjuiste uitgangs-
punt, dat dit partijprogram de maatstaf zou
zijn voor de beoordeeling der Regeerings-
daden en omgekeerd.
De onjuistheid daarvan springt in het oog
wanneer men overweegt dat de A.R. slechts
14 zetels behaalden, een zevende van het to
taal. Er trad dan ook een Kabinet op met
vogels van zeer verschillende pluimage en
het beginselprogram der A.R partij kón
onder die omstandigheden niet worden uit
gevoerd.
Evenmin als het sinds 1878 aan een Mac-
kay, een Heemskerk en een Kuyper gelukte,
slaagde ook spr. er in zijn drie Kabinetten
in om die beginselwenschen, die diep in
ons leven, volledig in het Regeeringsbeleid
te realiseeren.
Het Regeerbeleid alleen, zoo is spr.'s al-
gemeene conclussie, mag nooit tot gevolg
trekkingen leiden omtrent het beleid van
bepaalde politieke partijen, die in die Re
geering mede vertegenwoordigd zijn.
Na dit opgemerkt te hebben, wil spr. zeg
gen er geen bezwaar tegen te hebben, dat
men in deze verkiezingscampagne de A.R.
staatkunde, vertegenwoordigd in bepaalde
personen, extra onder de loupe neemt (ap
plaus).
Het valt niet tegen te spreken, dat. de lijn,
die door het kabinet gevolgd is geworden
zeer nauw aansluit, aldus spr., bij de lijn
door mij aangeprezen en door de A.R. Ka
merfractie voorgestaan. Slechts één reserve
heeft spr.. dat men dat beleid dan ook be
oordeelt naar wat de Regeering als
haar beleid heeft uitgestippeld.
Indien de Regeering heeft gezegd: wij
zullen ons best doen verdere inzinking van
het bedrijfsleven tegen te gaan. moet men
daar niet van maken, dat beloofd was, dat
men het bedrijfsleven weer tot zijm vroege-
ren bloei zou brengen en wanneer gezegd is;
wij zullen ons best doen de werkloosheid te
bestrijden moet men daar niet van maken,
dat is toegezegd, dat men de werkloosheid
zou opheffen.
Wat is er van het vierhoeks
program terecht gekomen
Spr. herinnerde aan het bekende vier
hoeksprogram van het Kabinet van 1933 en
wilde nagaan in hoeverre is nagekomen
wat in uitzicht is gesteld.
Gezagshandhaving
Met de gezagshandhaving was het in Ne
derland in de jaren vóór 1933 niet 8e"
steld. Spr. denkt daarbij niet allereerst aan
de droeve gebeurtenissen bij onze Marine.
Overzicht van de geweldige, menigte vn de Nenijtohal, die met gespannen aandacht -naar Dr. Colijn luisterde.
Het nieuwste portret van Dr. H. Colijn,
H.Pzn. (Reproductierecht A. W. Sijthoff
Dat was slechts een symptoom van een pro
ces dat reeds lang gewerkt had. Het was
veelal het Zerrbild, van wat men onder
goede gezagshandhaving heeft te verstaan,
wat men aanschouwde. Dit Kabinet heen
met vaste hand, zonder veel rumoer en op
hef een andere koers ingeslagen en gezorgd,
dat ieder weey kreeg, wat hem toekwam,
gezorgd dat zij die met de handhaving van
het gezag belast waren den steun der Re-
gecring ondervonden.
Zonder verheffing mag spr. zeggen, dat
Nederland in Europa onder de rustige en
ordelijke landen een zeer vooraanstaande
plaats inneemt (daverend applaus), dat
naar het oordeel van alle buitenlanders, die
ons land bezoeken Nederland een bevoor
recht oord is, waar rust, orde en gezag wor
den gehandhaafd.
Bedrijfsleven en werkloosheid
Bij de bespreking van wat de Regeering
heeft gedaan voor het bedrijfsleven voegt
spr. ook de bestrijding der werkloosheid,
omdat deze daar nauw mee samenhangt.
Met kunstmiddelen was natuurlijk wel
iets te doen tot bestrijding der werkloosheid,
doch een juiste bestrijding daarvan hing ten
nauwste samen met een omkeer, die moest
komen in het bedrijfsleven.
In 1933 was het bedrijfsleven in de ge-
heele wereld zeer ingezonken, maar wel met
e in Nederlana. Tien landen hadden hun
munt reeds losgelaten en ook de vastheid
in het geldwezen .had zeer geleden, zóó ge
leden, dat terwijl in cle periode 19291933
de omvang van het goederenverkeer in Ne
derland in hoeveelheid daalde tot 75%, de
waarde daarvan terugliep tot 40%.
In het bouwbedrijf was een teruggang in
bedrijvigheid tot 50% en in den scheeps
bouw zelfs tot 1/7 van wat deze in 1929 nog
had bedragen.
Het aantal werkloozen was gestegen tot
ruim 300.000.
Door het vorige Kabinet was reeds een
begin gemaakt met het treffen van enkele
maatregelen, maar bijna alles was nog in
staat van voorbereiding.
Nederland was op de wereldmarkt te
duur geworden om nog te kunnen concur-
reeren en dit hield de noodzakelijkheid in
zich aan te sluiten bij de veranderde om
standigheden. Spr. heeft daar het woor
.aanpassen" voor gekozen en men heeft
daarom zijn politiek gestempeld als „aan
passingspolitiek" in zoo ongunstig mogelij
ken zin, alsof er ooit iets verkeerds in zou
kunnen schuilen, indien een mensoh zich
aanpast bij omstandigheden die geheel ver
anderd zijn (vroolijkheid).
De export was lamgelegd en indien er te
duur geproduceerd werd zou het afzetgebied
steeds meer verloren gaan. Velen hadden
bezwaar te buigen voor de macht van do
feiten en wilden liever daaraan ontkomen
door te devalueeren. De Regeering heeft 'dat
van het begin af ongewenscht, maar ook
onmogelijk genoemd.
De aanpassing zou onmogelijk zijn
geweest indien men depreciatie van
de munt had toegepast en nu wij
door omstandigheden gedwongen wer
den om den gouden standaard te ver
laten nu zien we de vruchten van de
gezonde aanpassing. De uitkomst
heeft de Regeering volledig in het ge
lijk gesteld (donderend applaus).
naar een krijtteekening i
te Leiden.)
i H. Lambooy
In geen enkel land is het nog mogelijk
gebleken om tot aanpassing over te gaan
na devaluatie en in de landen die vrijwillig
devalueerden, zit men nu met de moeilijkhe
den die men eerst heeft ontweken en die wij
nu achter den rug hebben (daverend ap
plaus). Ook is juist gebleken dat deprecia
tie op zichzelf niet leidt tot vergrooting van
den uitvoer Dezer dagen is dat door een
autoriteit op monetair gebied en een groot
voorstander van depreciatie. Prof. Ohlinh
uit Zweden eerlijk toegegeven. Dat op het
oogenblik onze uitvoer stijgt maakt <1c
vruchten van de door ons gevolgde ge
dragslijn zeer duidelijk zichtbaar (applaus).
De basis om te kunnen uitvoeren was er
reeds vóór het verlaten van den gouden
standaard, al ontkent spr. niet, dat uitvoer
door de depreciatie nu ook is gestimuleerd.
De volgorde was elders verkeerd en in Ne
derland goed (applaus).
Wanneer men het heeft over de aanpas
sing" denkt men steeds aan de Regeering.
Het is echter door de kloeke zin van de on
dernemers en 't verstandig inzicht van de ar
beiders geweest, dat het tot aanpassing b
het bedrijfsleven kon komen.
Al kwam men daar in het openbaar niet
altijd vooruit, men moest toegeven, dat al
leen langs dien weg der aanpassing tot een
beteren toestand was te komen.
Wat de Regeering deed
In Nederland kon ieder vrij invoeren; we
hadden op handelspolitiekgebied niets aan
te bieden. Dat is veranderd.
De Regeering heeft de handelspolitiek
dienstbaar gemaakt aan het bedrijfsleven.
Er werden 50 verdragen gesloten, waardoor
de uitvoer of veilig werd gesteld of kon
worden vergroot; voor 132 soorten van
goederen werden contingcnteeringsmaat-
regelen getroffen om onze binnenlandsohe
markt voor ondergang te behoeden; in
meer dan 200 gevallen kon cle Regeering
door steun te verleenen belangrijke op
drachten in ons land houden en daardoor
werkloosheid bestrijden. Voor 200 mill
per jaar werd uitgegeven om onze bodem
productie voor algeheele vernietiging te be
hoeden. Dat alles is geweest werkloosheids
bestrijding.
En dat waren dan nog maar indirecte
maatregelen.
Ook op directe wijze is de werkloosheid
bestreden. Spr. noemt het Werkfonds, waar
aan 100 millioen is uitgegeven; de werk
verschaffingen aan rond 50.000 werkloozen.
Toch zal, wie oppervlakkig wil zijn,
zeggen, dat ondanks dit alles het werk
loosheidscijfer groot er is geworden.
Het bedroeg op 1 Jan. 1933 rond 345.000
en op 1 Jan. 1937 zelfo 422.000. Zie je wel,
dat er 77.000 meer zijn dan in 1933! roept
men uit
Er zijn slnde 1933 niet minder dan
176.000 nieuwe krachten op de arbeids
markt verscbenen en als men daar
rekening mee houdt mag men zeggen,
dat in 1937 ruim 100.000 menschen
meer in het arbeidsproces zijn opgeno
men dan in 1933,
Hiermede wilde spr. niet zeggen dat c.c
cijfers nu mooi zijn en den geesel der werk
loosheid wil hij niet. verkleinen, maar als
men tegen de Regeering zegt.: gij hebt niets
gedaan, dan is het antwoord: er werken
100 000 menschen meer dan in 1933! (Dave
rend applaus).
Had er méér gedaan kunnen worden?
Eén groote partij kwam met een Plan om
drie jaar lang telkens 200 millioen uit te
geven voor werkloosheidsbestrijding, waar
door de werkloosheid tot de helft zou kun-
verminderen. Spr. heeft wel eens ge
dacht: als men dat gelooft, waarom dan
niet 400 millioen (gelach) dan was men
de geheele werkloosheid kwijt Er moet dus
al iets zijn, waardoor men zelf twijfelt aan
de juistheid van eigen doelstelling. Bij dit
Plan begaat men de groote fout. dat men
de arbeidsgelegenheid te sterk vastkoppelt
aan de eigen consumptie, welker mogelijk
heid beperkt is. Nederland kan nooit, be
staan van" wat het zelf opeet, het moet uit
voeren en het Plan van den Arbeid legt den
bijl aan den wortel van onzen uitvoer.
Tijdelijk kan men misschien wat meer
menschen aan het werk zetten, maar na
korten tijd zit 1110,1 weer voor hetzelfde pro
bleem en een veel hooger schuld.
Het aantal nuttige werken, dat kan wor
den uitgevoerd is ook niet onbeperkt Spr.
herinnert aan wat de Règeering in crisis
tijd heeft gedaan aan wegenverbetering en
bruggenbouw. Natuurlijk kan men naast de
Moerdijkbrug een tweede brug gaan leg
gen (vroolijkheid) en naast den weg Rot
terdam—Den Haag. die 1 millioen per km
kostte, een tweeden weg, doch daarmee
komt men er niet.
In de jaren 19201936 is in Nederland
lim 200 millioen aan openbare werken
uitgevoerd en er staan nog 400 millioen aan
merken op het program.
En als men ondanks alles wat de Regee
ring heeft gedaan het voorstelt, dat zij
hardvochtig is tegenover het lot der werk
loozen, dan zegt spr.: als er één ding 1*
geweest, dat mij slaap heeft gekost (en dan
moet er .heel wat gebeuren) dan is het ge
weest de zorg over het probleem der werk
loosheid. (Donderend applaus).
Indien spr. had ingezien, dat op nog
andere vruchtbare wijze de werkloosheid
kon worden bestreden, dan was het ge
beurd. Men mag echter als Regeering één
ding nooit uit het oog verliezen, dat men
wat mcn begint, ook moet kunnen volhou
den. We hadden heel goed nog 100 millioen
of nog meer kunnen uitgeven en na 4 jaar
kunnen zeggen: mijne heeren ik groet U,
wij gaan naar huis, gij zorgt nu wel voor
de zorgen, die wij nalaten, maar, zegt spr.,
met stemverheffing, dat is geen Anti-Revo
lutionaire politiek! (Daverend langdurig
applaus).
Men moet instaan ook voor de gevolgen
van wat men doet
Samenvattend zegt spr., dat in vier
jaar tot steun van het bedrijfsleven
800 millioen is uitgegeven, dat aan
werkverschaffing en steun alleen door
het Rijk 300 millioen en door de ge
meenten nog eens 300 millioen is uit
gegeven. Door dat alles is de span
kracht der natie tot het uiterste ge
strekt geworden.
Het moet ook mogelijk zijn om in de
toekomst nog te doen. wat Tioodfg is, want
de werkloosheid zal nog lang op ons
drukken.
Met geld alleen bestrijdt men die niet. In
Amerika heeft men er ongehoorde sommen
voor uitgegeven en het resultaat is, dat
men er 10 millioen werkloozen heeft, zoodat
de werkloosheid daar verhoudingsgewijs
twee maal zoo groot is als hier. Beterschap
alleen te verwachten van herstel van
het bedrijfsleven en spr. wordt nooit
moede om het te zeggen die is weer af
hankelijk van de hervatting van onzen
uitvoer.
Er zijn niet onbelangrijke lichtpun
ten. Was de toename der werkloosheid
in het laatste kwartaal van 1935
160.000, in hetzelfde kwartaal van 1936
daalde dit aantal tot 32.000, dus tot
Zoo juist is verschenen: EEN FRAAIE REPRODUCTIE VAN HET PORTRET
van Zijne Excellentie
Het portret is vervaardigd door den kunstenaar H. LAMBOOY H.Pzn. en uitge
voerd in zwart krijt. Hij is er uitstekend in geslaagd de karakteristieke reliefs,
welke het gelaat van deze groote figuur vertoont, weer te geven.
De reproductie is een getrouwe weergave van het origineel.
Prijs groot formaat
Prijs midden formaat
Prijs brietkaartformaat
VERKRIJGBAAR IN ELKEN
39 X 49 c.M.
23 x 29 c.M.
ƒ1.25
ƒ0.75
ƒ0.15
BOEKHANDEL
Uitgave van: A. W. SIJTHOFF's Uitg. Maatschappij N.V., te Leiden
De ministerpresident Dr. H. Colijn
tijdens zijn eerste verkiezingsrede, die
door 1£000 belangstellenden werd aan
gehoord en telkens door luid applaus
onderbroken.
