De Grondwetsherziening
NATIONALE
red m
Dames- en Meisjeshanden
PUROL
UT
'QLMMKT
DONDERDAG 8 APRIL 1937
Eerste Kamer
Verdere behandeling der
voorstellen in de Eerste Kamer
Vergadering van 7 April 1937
Overzicht
De Eerste Kamer heeft de Grondwetsher
ziening in behandeling genomen.
Ter herinnering laten we hier volgen een
korte aanduiding van den inhoud van elk
der acht wetsontwerpen en het lot er van
in ae Tweede Kamer bij de eindstemming op
11 Februari j.l.
No. 1 wijzigt en vult aan de bepalingen
betreffende het inkomen der Kroon.
Het werd aangenomen met 91 tegen
5 stemmen. (Tegen de heer Sneevliet en de
vier communisten).
No. 2 geldt de schadeloosstelling en het
pensioen van de leden van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal.
Aangenomen met 92 tegen 4 stemmen
(Tegen oe communisten).
No. 3 bedoelt de mogelijkheid te openen
„ministers zonder portefeuille" te benoemen.
Aangenomen met 84 tegen 12 stem
men. (Tegen de 4 comm., de heeren Duys,
Arts. Lingbeek, Sneevliet, Van Houten en
de drie s.g.p.-ers).
No. 4 wil wat meer armslag geven ten
aanzien van de evenredige vertegenwoordi
ging; er zal een regeling kunnen komen
„binnen door de wet te stellen grenzen",
waarbij het niet verplicht zal zijn de wis
kundige evenredigheid zoo dicht mogelijk
te benaderen.
Aangenomen met 81 tegen 15 stem
men. (Tegen de heeren Van Houten, Arts,
Lingbeek, Westerman, Sneevliet. Duys, de
drie s.g.p.-ers, de vier comm. en de liberalen
Coops en Vos).
No. 5 bevat verscherpte bepalingen tegen
„leden van vertegenwoordigende lichamen,
die een streven tot uitdrukking brengen,
gericht op verandering van de bestaande
rechtsome met toepassing van onwettige
middelen". Zij zullen van hun lidmaatschap
vervallen kunnen worden verklaard.
Aangenomen met 60 tegen 36 stem
men. (Tegen de soc.-dem., vrijz.-dem., com
munisten en de heeren Van Houten, Snee
vliet, Duys, Westerman en Arts).
No. 6 betreft het openen van de mogelijk
heid „openbare lichamen voor beroep en be
drijf" in te stellen.
Aangenomen met 81 tegen 15 stem
men. (Tegen de 6 lib., 3 s.g.p., 4 comm. en
de heeren Lingbeek en Sneevliet).
No 7 houot veranderingen in van eenige
andere artikelen der Grondwet. Het wijzigt
den naam van Curasao in: de Nederlandsche
Antillen. Voorts opent het de mogelijkheid,
dat de zittingsduur van Tweede en Eerste
Kamer met een jaar wordt verlengd. Deze
mogelijkheid beperkt zich echter tot het ge
val van ontbinding van de Kamers der Sta-
ten-generaal. De verlenging van het man
daat sterkt zich dan ten hoogste uit over
het gedeelte van het jaar tusschen het bij
eenkomen der nieuw-gekozen Kamers en
den eersvolgenden derden Dinsdag van de
maand September, op welke dag de normale
zittingsduur van de Staten-generaal aan-
Een derde wijziging sluit ook veroordeel
den tot een vrijheiosstraf van langer dan
een jaar uit van verkiesbaarheid voor een
vertegenwoordigend college.
Tengevolge van aanneming van een amen
dement van den heer Goseling is een bepa
ling opgenomen waardoor de mogelijkheid
wordt geopend om staatssecretarissen te be
staat. Zulks blijkbaar om vooral de Katho
lieken te prikkelen.
Het zuiverst werd het complex van voor
stellen wel geschetst door Prof. Anema in
zijn korte maar heldere rede.
De situatie der partijen verschilt dit
was heel duidelijk - niet van die in de
Tweede Kamer. Links plus N.S.B. stemmen
tegen de ontwerpen 5 en 7, die door de recht-
sche groepen worden aanvaard.
Vandaag zal het vrij zeker wel tot stem
men komen.
Verslag
injr"varf d^Grondw*3* voorstellen 101 herzie
pretera o£n^S^*OT <R-K.). die de rü de
..De ba
iherzlenin
1taat heneden het
irrnfttfln"'athi t»* herzlen'n& la er niet e«
grooten etui. Intusschen zitten er enkeli
froote PqJme «fen .daaron) ls het dliei
al ziifipn herziening, onjuist. Ook
on twei npn h» vAr"i b" tWeede '«ing niet alle
gen vereischte meerderheid verkrü-
m?errttrhdM 0jlt)VerDej1- die vermoedelijk
meerderheid zullen vinden, moet muur 1
br6ed, gesproken worden.
daaVuit eenmaa' aanvaard, dan blijkt
van ^0derla,?dscheOvómrOpOrifs Tfelt^p behoud
mem?ire sle,sel- Ook heeft d.
interpretatief karakter
i het e
izien
drukpersvrijheid en
.-edig kiesrecht.
De lesje tie van bevoegdheid, waarover In he
worden vaetgele
legatie van mach
kwiiad. Z(j hangi
zijn bijna door
verzien. Daar.
luttlg kunni
Wat een gewoon mer.sch niet doën\.._
aan een Kamerlid ontzegd zUn.
Ten slotte werd gevraagd of de Regee-
ng zelf de tweede lezing verdedigen zal.
De heer ANEMA (A.R.) acht de herziening
uenkele concrete kwesties
de plaats voor stlchte-
Z\) zijn
beperkten
Hjke of minder stichtelüke *deck
Verder wordt de onschendbaarheid opge
heven voor Kamerleden, die opruien of ge
heimen schenden.
Bepaald wordt, dat de stemming bij hoof
delijke oproeping moet geschieden, wanneer
In de Tweede Kamer v ij f en in de Eerste
Kamer, de Provinciale Staten en Gemeente
raden drie leden dit verlangen en alsdan
mondeling.
Ten slotte wordt huiten twijfel gesteld,
'dat bij mobilisatie of het onder de wapenen
houden van dienstplichtigen o n v e r w ij 1 d
een voorstel van wet aan de Staten-Gene
raal moet worden gedaan om het onder de
wapenen blijven der dienstplichtigen zoo
veel noodig te bepalen.
Dit wetsontwerp werd aangenomen
met 56 tegen 40 stemmen. (Tegen soc.-dem..
de comm., de s.g.p., de vrijz.-dem. en de
heeren Van Houten. Sneevliet, Duys, Ling
beek, Westerman en Arts.)
No. 8 bevat wijzigingen in de Overgangs
artikelen.
Aangenomen zonder hoofdelijke stem
ming met aanteekening, dat de communis
ten tegen waren.
Nieuws leverde het debat niet op. Dat kon
ook moeilijk. Enkele redevoeringen waren
echter wel erg onbeduidend. Zoo b.v. die van
den heer de Zeeuw. Deze hield zich trou
wens meer bezig met wat niet in de herzie
ning was opgenomen, dan wat er wel in
iardeloi
ingr waarvan
'ordei^elf3 11111111611 ze daardoor eevaarljjl
De Grondwet 19 en moet blijven een
'rechtsregeling en geen tot niets bindende
regelen bevatten. Wel moet ze op bijzon
dere beginselen rusten.
joomingen op politiek 1
roote meerderheid
in.
Wat de herziening zelf betreft, betoogde
prof. Anema, dat nu de Regeering en de
meerderheid van het parlement meenen, dat de
door de Grondwetscommissie gewenschte wii-
iging op het punt van de persvrijheid niet
oodig is en de preventie ook zonder d»«
•jiziging mogelijk is. hü zich daarbij neerli
lemenL Ook daar ruiden ze op tot omver
ping onzer staatsinstellingen. In de pers
geschiedde hetzelfde. Dit Is de psychologisch!
ilechts als pijnstillende midde
len z(jn die bepalingen te beschouwen.
Zuiver staatsrechtelök is deze Grondwets
herziening niet gemotiveerd, maar om andere,
psychologische, redenen behoeft z(j niet te
worden afgewezen. En daarom zal de anti-
rev. fractie er gaarne voor stemmen.
Mr WERKER (V.D.) is verheugd. dat de
preventieve censuur niet in de herziening be
trokken is. ZU leidt altijd tot willekeur. Bij de
bestaande Grondwet is e-en verschijningsver
bod in de Strafwet toch mogelijk, al is het
goed. zich tweemaal te bedenken, eer men er
zonder portefeuille b<
de wijziging der Kieswet (E.V.) ontmoet geen
bedenking. Met het bestaande art 194 kunnen
we reeds openbare lichamen instellen. Het
nieuwe artikel wijst iets duidelijker in de rich
ting van ordening. Bij
volksvertegenwoordiging is een middel
dan de kwaal. De formules zijn zeer vai
dat zal in vele gevallen een oordeel mi
maken. Het open laten van zetels opent b
dien den weg tot 1
noodig geacht. Er is geen aanleiding vc
De heer DE ZEEUW (S.D.) wees op onbe
vredigde verlangens der R.K. bjj deze Grond
wetsherziening. Teleurstellend is het, dat de
N.S.B. haar opvattingen bij deze herziening
niet heeft duidelijk gemaakt ZIJ breekt wet
maar bouwt niet.
De herziening is zeer bescheiden van aard.
Enkele onderdeelen hebben een zoodanigen
vorm gevonden, dat de heer De Zeeuw hoopt
•rworpen zullen worden.
LEVENSVERZEKERING-BANK ROTTERDAM
VERZEKERD
BEDRAG
Een half milliard gulden
Ten aanzien van de vergoeding
z(jn ui
zijn zc^ in toi
ndo vergaderingen,
de bescherming van het parle-
oodig. De revolutionaire groe-
.k. Met het Rei
ten aanzien
wltzlgd zoudi
Het vraagt
heid blijft ongeregeld. Bli
n de delegatie
lakkelijk. Voor de vergoeding voor Tweede
nerleden wordt nog een gekwalificeerde
rderheid noodig geacht Maar met de dele-
^rheid. Dat 18 geen verhouding. D<
zorge
veriger
De heer DROOGLEEVER FORTUYN (Lib.)
van oordeel, dat
ibeteekenend ls al:
IIÜ keurt af. dat
langrlik,
De "noodhaak"'
KROPMAN (R.K.)
gen. De Regeering ziel
boek
plaats°i
de verklezln-
.le saamhoorigh
derd^ dooj- dit kabinet Wi
-spiegelen, wat er in
liet slechts een hand-
ïrondwet een hoogere
wet. En het gevoelen
is stellig bevor-
therziening voor
deze tijden waardig?
e Overheid zich tegenwoordig
irpen van kleine sn
wordt ook
i ook nii
:voegdheld
e.d De vrüe po!
ischt. Spr. acht
De heer KNOTTENBELT (Lib.) acht de be-
langrtikste der wiizlgingsvoorstellen van be-
voor de waardigheid van ons Parlement
parlementaire stelsel wordt bedreigd door
brulk maken van het parlementaire stelsel
•aden hebben zij
ig, hoewel leder
die als noodzakelijk beschouwde. De soc.-
domocratie heeft niet het recht zich aan te
i voorvechtster van de staatsgedachte
irst moeten ophouden arbeiderspartü
l bereid zün het algemeen belang te
MOLTMAKER (S.D.): En dat zegt
leken. Spr. verdedigt het
it om te arbeiden en betreurt dat nog
;ds geen vertegenwoordigers van groeps-
ngen uit de vertegenwoordigende lichamen
•eerd kunnen worden. Hier schuilen gevaren
in de ontwikkeling van ons parlementaire
>rden beschouwd.
lang nog hand
der Kamerleden wc
beperkt om de nat.-soc. leden te kunnen a
:«ten. Doch de heer Polak mag wel in
turant op de laagste wijze <>P het hoofd
•n bevrlenden staat smalen.
De VOORZITTER verzoekt den spr. zoo r
rer een mede-lid te spreken. De heer
assem Ia hier in fatsoenlük gezelsch:
De heer v VESSEM zal tegen stemm
halve tegen het
be-
ïererentie
verdaagd
Officieele Berichten
DEPARTEMENTEN
het departement van Handel Is bevorderd
tot administrateur Mr J. H. de Mol van Otter-
It o: is benoemd tot administrateur Dr T. P.
van der Kooij.
Bü het departement van Sociale Zaken zijn
:vorderd tot commies In vasten dienst mej. A.
C. W. Korten, mej. E. Mullem en Mr A. C. W.
J. Gispen; benoemd zijn tot commies B. J. ds
RUke en S. Roosendaal: bevorderd ls tot com
mies mej. J. H. Bakker.
Arbeidskrachten naar
Duitschland
Vragen van den heer Hlemstra
Het Tweede Kamerlid Hiemstra heeft
aan den Minister van Sociale Zaken ge
vraagd of het juist is, dat de Minister aan
de gemeentebesturen per circulaire ge
vraagd heeft, hun medewerking te ver-
leenen voor het plaatsen in Duitschland
o.a. van arbeiders als ongehuwde melk
knechten, melkersgezinnen, paardeknech-
ten, arbeiders voor bet verrichten van ak-
kerbouwwerkzaamheden en dat in ge
noemde circulaire de volgende zinsneden
voorkomen:
.,in geval van weigering zal moeten wor
den nagegaan of eventueele plaatsing bij
eenige werkverschaffing dan wel steun of
kasuitkeerine kan worden voortgezet. Zulks
geldt, mutatis mutandis, ook indien inwo
nende zoons geen gebruik wenschen te
maken van de hier geboden werkgelegen
heid."
Gevraagd wordt of de Minister bereid is
de in deze circulaire voorkomende verplich
ting te laten vervallen en de gemeentebe
sturen dienovereenkomstig in te lichten.
Zondagsarbeid in de
Hevea-fabriek
Er komt een einde aanl
Op de vragen van het Tweede Kamerlid
Van der Zaal in verband met het des
Zondagsavonds doen aanvangen van den
arbeid in de Hevea-Fabriek te Renkum,
heeft de Minister van Sociale Zaken als
volgt geantwoord:
Aan de Ilevea-Fabriek te Renkum is een
vergunning in den zin-der Arbeidswet 1919,
om op Zondagavond te 10 uur met den
arbeid aan te vangen, niet verleend. Wel is
in deze fabriek gebruik gemaakt van de
faciliteiten, toegestaan bij art.. 41 van het
werktijdenbesluit voor fabrieken of werk
plaatsen 1936 welk artikel onder meer be
paalt, dat onder zekere voorwaarden in
rubberfabrieken op Zondag tusschen 10 en
12 uur des avonds arbeid mag worden ver
richt voor het bedienen van vulcaniseer-
pensen, regenereerketels, mengwalsen en
de daarmee in onmiddellijk verband loo-
pende kalanders en van koordmachines en
de daarbij behoorende twijnmachines.
De vorenbedoelde arbeid is in art 41 van.
genoemd werktijdenbesluit opgenomen, om
dat in de practijk gebleken was, dat daar
aan in het algemeen behoefte bestaat. Met
het oog od den gang van het productie
proces moeten de werkzaamheden in de
betrokken fabrieksafdeelingen volgens de
in dit artikel aangegeven werktijdregeling
(z.g. semi-continu) kunnen worden verricht.
Naar den Minister is gebleken, wordt
door de Directie der Hevearfabrtek, in
overleg met de arbeidersorganisaties
getracht te komen tot een zoodanige
régeling, dat met de bedoelde werk
zaamheden in den nacht van Zondag
op Maandag eerst te middernacht wordt
begonnen, waardoor dus nu die rege
ling practlsch uitvoerbaar blijkt, het
werken op Zondag een einde zou
P. T. T.
Aangewezen is als directeur van het past- en
ilegraafkantoor te Enschedé de referendaris
er P.T.T., M. H. van der Wolde, thana te Gro
ningen.
is_yerplaatst van Assei
ïoemd zijn tot adj.-accountant der dir.
bel. in tijdelüken dienst J E. Brummelkainp te
erdajn en a. Vroom te ZaltbommeL
HOFBERICHT
ïoemd la tot dame du palaia van H. M. de
Koningin mevr. RL baronesse van Harinxma
thoe Slooten geb. baronesse Van Harinxma
thoe Slooten.
CONSULATEN
De heer W. N. H. v. d. Vorm ls als waaxn.
•nsul-generaal voorloopig belast met de waar
neming van het consulaat van Denemarken te
Dr F. Hlnsch ls erkend en toegelaten als
'nsul-generaal van 'araguay te 's-Gravenhag;6.
HONIG'S BOUILLONBLOKJES thans 6 voor 8 cl. en 25% zwaarder dan de meeste ande
VRIJDAG 9 APRIL
HILVERSUM I. 1875 M. Algemeen Program
ma, verzorgd door de NCRV. 8.00 Schrift
lezing, meditatie, gewijde muziek (Gr.pl.).
9.30 Gelukwenschen. 10.30 Morgendienst.
11.00 Pianovoordracht. 12.00 Berichten.
12.15 Gram.pl. 12.30 Orgelspel. 1.30 Gram.
pl. 1.45 Ensemble v. d. Horst. 2.30 Chr.
Lectuur. 3.00 Vervolg concert. 4.00 Mezzo
sopraan en piano. 4.455.45 Declamatie
en gram.pl. 6.30 Causerie over kamerplan
ten. 7.00 Berichten. 7.15 Literair halfuur.
7.45 Reportage. 8.00 Berichten ANP. Herh.
SOS-Ber. 8.15 NCRV-Orkest. 9.00 „Am
sterdam in de Nederl. dichtkunst". 9.30
Vervolg NCRV-Orkest en solist. (Om 10.00
Berichten ANP). 10.3011.30 Gram.pl.
Hierna Schriftlezing.
HILVERSUM II. 301 M. 8.00 VARA. 10.00
VPRO. 10.20 VARA. 12.00 AVRO. 4.00
VARA. 7.30 VPRO. 9.00 VARA. 10.40
VPRO. 11.00 VARA. 8.00 Gram.pl. 10.00
Morgenwijding. 10.20 Declamatie. 11.10
Declamatie. 11.30 Orgelspel. 2.00 Declama
tie. 2.30 Trio. 4.00 „Melody Circle". 5.00
Voor de kinderen. 5.30 De Flierefluiters.
6.50 Gram.pl. 7.00 „Hoofdmomenten uit de
geschiedenis der Ned. arbeidersbeweging",
causerie. 7.30 Berichten V.G.P. 7.35 Reli
gieuze causerie. 8.00 Instr. Kwintet. 8.30
„Open vensters", lezing. 10.10 Zang. 10.30
Berichten ANP. 10.40 Avondwijding.
DROITW1CH. 1500 M. 12.05 Orgelconcert.
1.35 Trio. 2.20 „A rolling stone". 3.05 Po-
litiemuziekcorps. 4.20 BBC-Midlandorkest.
5.35 BBC-Harmonie-orkest. 6.45 Octet. 7.30
Voor tuinliefhebbers. 9.40 „Scott's last
expedition", causerie. 10.00 BBC-Orkest,
BBC-Koor en solisten. 11.05 Trio.
RADIO PARIS 1648 M. 11.35 Poulet-kamer-
orkest. 3,20 Kamermuziek. 4.50 Zang. 5.05
Celloconcert. 7.05 Piano-voordracht. 7.35
Vocaal vrouwenkwartet. 7.50 Piano-con
cert. 8.20 Gevar. concert.
KEULEN 456 M. 8.50 Gram.pl. 11.20 Omroep
kleinorkest. 1.35 Gevar. concert. 3.20 or
kest. 5.20 Dresd. Philh. Orkest. 7.30 Voor
oud-strijders. 9.50 Schumann-concert.
BRUSSEL 322 en 484 M.: 322 M.: 11.50 Sa
lonorkest. 5.05 Kamermuziek. 6.20 Gram.
pl. 7.20 Salonorkest en solisten. 7.50 Radio-
tooneel. 8.50 Salonorkest.
484 M.: 11.40 Zang. 11.50 Omroeporkest.
12.50 Zang. 4.20 Omroeporkest. 5.50 Piano
voordracht. 6.35 Zang. 7.20 Voor oud
strijders. 9.4510.20 Accordeon-muziek.
Het Engelsche
Koningspaar
bracht een be
zoek aan West-
minster Abbey
te Londen, ten
einde de voorbe
reidingen voor
de a.s. kronings
plechtigheden in
oogenschouw te
nemen. Het ver
trek van Konin
gin Elizabeth na
afloop van het
blijven ondanks alle
Huishoudelijke arbeid
gaaf, zacht en blank door
Purol (geel en wit) beiden in doozen van 30 en
60 ct., tube 45 ct. Verkrijgb. bij Apolh. en Drogisten.
De heer Fentener van Vlissingen
Een reis per vliegtuig naar den Balkan
Naar ons ter oore komt, zal de Presi
dent van de Internationale Kamer van
Koophandel binnen korten tijd per
vliegtuig een reis maken naar den
Balkan, om enkele groepen van de
Internationale Kamer van Koophandel,
welke in de Balkanlanden gevestigd
zijn, te bezoeken-
De heer Fentener van Vlissingen heeft
voor dit doel een vliegtuig van de
K.L.M. gecharterd.
De heer Fentener van Vlissingen zal ver
gezeld zijn van de secretaris-generaal van
de Internationale Kamer, de heer Vasseur,
den heer Owen Young, vertegenwoordiger
van de Engelsche groep en door den heer
Riedberg vertegenwoordiger van de Duit-
sche groep.
Het gezelschap zal op 20 April van
Amsterdam vertrekken.
Op den 29sten wordt de terugreis aan
vaard
Er moge aan herinnerd worden dat de
president van de Internationale Kamer van
Koophandel in den laatsten tijd verschil-
lende nationale groepen der Kamer heeft
bezocht. Thans zal hij het contact met de
Balkangroepen opnemen.
Ir A. Wurfbain t
Op 63-jarigen leeftijd te te 's-Graver,
h a g e overleden Ir. A. Wurfbain. direc
teur der Oost-Borneo-Mij-, voorzitter van den
raad van bestuur der K.L.M. en lid van
den raad van bestuur der K.N.I.L.M.
Het gebeurde met de „Andra"
Officieele berichten bevestigen, naar
uit Bilbao wordt gemeld, dat het s.s.
„Andra", dat onder Panameesche vlag
voer, bij het verlaten van de haven van
Bilbao door den rechtschen kruiser
„Almirante Cervera" tot zinken is ge
bracht-
De „Andra" was de vorige week te Bilbao
aangekomen, met een groote lading levens
middelen voor de Baskische regeering.
Toen het schip in volle zee werd aange
vallen had het geen lading meer aan boord.
Naar wij van de zijde van het Neder-
landsch Bevrachtingskantoor vernemen,
bevonden zich aan boord van het onder
Panameesche vlag varend stoomschip
Andra", dat bij Bilbao door een kruiser
van de Franco-beweging aangevallen en tot
zinken is gebracht en omtrent het lot vau
welker bemanning nadere mededeelingen
ontbreken, zeventien Nederlanders. Het
Nederlandsch Bevrachtingskantoor was
voor de reederij, welke haar agent in België
heeft, als cargadoor opgetreden. Of tijdens
de reis van het schip een aantal Nederlan
ders van boord is weggeloopcn, kon men
ons van genoemde zijde niet bevestigen.
DE „HERTOG HENDRIK" KEERT TERUG
Hr. Ms. „Hertog Hendrik" wordt heden
middag omstreeks half vier n.m. in Den
Helder terugverwacht.
OOG. UW BEURSI
VCOMAAU UIT
tHollandsche
DOOC^OEBeNU-GV£N
(54
Dien middag voelt Neeltje zich afgemat. Tegen de kerk
gang en de emotie van een ernstig doorleefde preek zijn haar
zwakke krachten nog niet geheel bestand. Haar moeder merkt
hoe bleek zij is en hoe slap haar handen zijn bij het werk, zij
•stuurt haar naar bed.
Als Piet naar haar komt kijken ligt zij met open oogen
waarin zich de matheid van haar gedachten weerspiegelt. Hij
komt bij haar staan en verlegt het kussen. Zij neemt zijn hand
en kijkt hem met haar vermoeide oogen aan. „We moeten niet
meer ieder alleen ons leven willen gaan", zegt ze zwak, „we
moeten het samen doen; jij moet me helpen".
Hij antwoordt niet, maar kijkt door het raam naar buiten
over de wijde polder. Dan voelt hij hoe haar smalle hand de
zijne drukt. s
„Ja zegt hij ontroerd, haar weer aankijkend. „Weet je
nog toen we hier pas waren jij hebt 't toen al gezegd, en
ïk heb er om gelachen;; het was meisjesgedachte, dacht ik.
Maar jij hebt gelijk gehad";
Zij herinnert het zich niet. „Wanneer?" vraagt zij ver
wonderd.
„We stonden samen voor het hek. 's avonds, en we keken
uit over de polder", vertelt hij; „toen zei ik: Als we nu nog
maar wat geluk hebben. Maar jij zei, dat het niet meer noodig
was; we waren al gelukkig, zei je, want we hadden elkaar.
En dat was waar, Neels".
Zij denkt na, doch schudt dan het hoofd, dat bleek op het
kussen ligt. „Ik weet het niet meer", zegt ze peinzend, „maar
als ik dat gezegd heb. heb ik het niet goed gezegd. We
kunnen toch alleen maar gelukkig zijn als we God in ons
leven betrekken. Als Hij op Nooit Volmaakt komt wordt het
hier volmaakt".
Piet trekt zijn hand uit de hare terug en staart weer in het
wijde polderland. Maar zij neemt zijn hand weer en drukt
die zoo sterk zij kan. „Het is moeilijk. Piet", zegt zij, zwaar
ademend, „maar het moet. Misschien heb ik het nog wel
moeilijker voor je gemaakt, omdat ik altijd op vaders vroom
heid gekeken heb. Dat was verkeerd. Want er is niemand
.eender. Jij bent anders dan vader, maar voor God was hij
niets beter dan jij, en dat heb ik vergeten vergeef het me".
Haar oogen zijn wijd naar hem opgeslagen. „Vergeef het",
klaagt zij. als hij niet antwoordt, doch weer in de verte van
de polder staart. Zij drukt zijn hand en trekt hem naar zich toe.
Dan buigt hij zich voorover. „Ja", zegt hij. haar kussend.
„We zullen het voortaan anders doen. Piet", murmelt zij.
In de late avond van dien Zondag, zit Willem van den
Berg in zijn stille kamer. De knechts en meiden zijn naar bed:
hij is alleen achter gebleven. Als elke avond heeft hij zijn
rondgang over de woning gemaakt, deuren en hekken, die
nog open stonden, gesloten, maar is niet als alle andere
keeren dadelijk daarna ook zelf naar naar bed gegaan. Hij
zit in zijn stoel en heeft een dicht geslagen bijbel voor zich
liggen. Er rijzen vreemde, dringende stemmen in zijn ziel, die
hem aanklagen en gericht met hem houden willen.
Het is al enkele weken geleden, dat hij voor het eerst van
zijn leven een inbreuk gemaakt heeft in de volgorde van het
bijbellezen, dat op zijn woning 's middags en 's avonds plaats
vindt. Bij het avondeten was hij aan de gelijkenis van den
barmhartigen Samaritaan gekomen, maar hij had de kracht
gemist dat gedeelte voor te lezen.
Dit liet hem niet met rust, want Juist dat overslaan besefte
hij als een zonde. Moest hij niet de geheele bijbel als Gods
Woord aanvaarden? En als dat Woord nu zóó was. zooals
het daar stond, moest hij dat dan ook niet aannemen?
Maar dan verzette hij zich weer. want hoe was dat dan te
rijmen met dat, wat de kracht van zijn geloofsleven uit
maakte. het geloof aan een rechtvaardig God. die de zonden
straft.
..Wij hebben de plicht die menschen te troosten en te hel
pen". heeft dominee Velt gezegd, toen zij het over Bruining
hadden. En deze woorden hadden hem evenmin met rust ge
laten, ook al wierp hij herhaaldelijk tegen, dat het de Heere
Zelf was Wiens hand oordeelend op dat huis drukte. Want
dat zij hun kind verliezen moesten, dat hun twee van de
beste koeien afgenomen werden, dat zij nu aan de rand van
de ondergang staan. was het de Heere niet die het deed en
doet. Wiens straffen zij dragen moesten?
En toch kan de groote. stugge boer de verwijten, die hij in
zijn hart hoort, niet doen zwijgen. Vooral na vanmorgen niet,
toen dominee Velt over de volmaakte weg gesproken heeft,
die God met ieder der menschen gaat. Ook met hem, Van den
Berg. En was het ongeluk, dat hij veroorzaakt had, wellicht
ook niet een pad, dat de Heere met hem gaan wilde, een pad
dat voerde langs de plaats waar een man verslagen lag, die
zijn vijand was en die hij helpen, wiens nood hij lenigen
moest?
Zijn nood lenigen, juist zijn nood? vraagt de boer bitter.
Waarom o Heere. voert Gij mij juist langs hem? Maarten de
Keizer, mijn neef, dreigt ook door het faillisement van
Leemans meegesleept te worden, waarom mag ik die niet
helpen, is die niet nog méér mijn naaste?
Maar Van den Berg kent de gelijkenis te goed. Hij weet
dat God hem langs Bruining voert en hem aanwijst, den ge-
haten vreemde, als den naaste, dien hij helpen moet, zooveel
Of die zich zal laten helpen, werpt hij tegen; daar is hij
ook nu nog te trotsch voor.
Ook dit argument helpt niet Hij ontkomt er niet aan. Wat
Bruining doet moet hij zelf weten. Hij, Van den Berg, voelt
zich een taak gewezen. En of deze nu dwars tegen alle levens
beginselen ingaat, die hij zich heeft opgebouwd, dwars tegen
zijn geloof aan Gods rechtvaardig oordeel en veroordeel, het
helpt hem niet, hij móét gehoorzamen.
Het is zwaar. Maar dominee Velts preek heeft hem van
morgen ook dit geleerd: „Met mijn God spring ik over een
muur". En Gods weg. de weg die hij met Van den Berg
langs zijn vijand Bruining gaat. is volmaakt
Zijn ruwe handen vouwen zich op de bijbel. „O Heere",
bidt de boer, „gee^mij de moed om met U die weg te gaan"!
Dan opent hij het boek. en leest: „Een zeker mensch kwam af
van Jeruzalem naar Jericho, en viel onder de moordenaars
„Maar een zeker Samaritaan reizende, kwam omtrent hem,
en hem ziende, werd hij met innerlijke ontferming bewogen-
en hij tot hem gaande, verbond zijne wonden, gietende daar
in olie en wijn; en hem heffende op zijn eigen beest, voerde
hem in de herberg en verzorgde hem".
'(Wordt vervolgd)'
