w
m
ffi
t
m
y
MAANDAG 5 APRIL 1937
EERSTE BLAD PAG. 3
Economie en Financiën
GEMEENTEFINANCIEN
IN DE DEPRESSIE-PERIODE
Geleidelijk ongunstiger
wordende toestand
Sterke daling der
beschikbare reserves
In een dezer darren verschenen publicatie
van het Centraal Bureau voor de Statistiek
worden eenige belangwekkende gegevens
.verstrekt over do gemecntefiirjanciën i
ofgeloopcn zeven jaar.
Hieruit blijkt, dat de inkomsten van dien
gewonen dienst voor alle gemeenten te za-
men volgens de primitieve begrootingen van
1929 tot. 1930 zijn geetgen van 602 millioen
tot 776 mililioen, de uitgaven van ƒ603
millioen tot ƒ779 millioen.
Het bedrag dor schulden is in hetzelfde
tijdvak gestegen van ƒ2.122 millioen ol
ƒ2.534 rmllaoen. De kapitaalsuitgaven daal
den van ƒ301 millioen over 1930 tot 1/1
millioen over 1934. Grootendeels werden
deze uitgaven gedekt door geldleeningen.
.Toestand geleidelijk ongunstiger
Dat de finamcieele toestand geleidelijk on
gunstiger is geworden blijkt, onder meer
(hieruit, dat dc rekeningen over 1929 en 923
gemeenten nog een batig slot van den g>
Monen dienst opleverden tot een totaa!
bedrag van 37 millioen, terwijl over 1934
dit nog slechts het geval was met 811 ge
meenten tot een totaal bedrag van 14 mil
lioen.
In verband hiermede steeg het aantal ge
meenten met een nadeelig slot der rekening
vain 155 ovior 1929 tot 200 over 1934 en het
bedrag dier sloten van 1.6 millioen tot 9
millioen.
Als gevolg vam de door de gemeentebestu
ren getroffen maatregelen tot verlaging van
de uitgaven en de sinds 1933 geldende rege
ling der rijksbijdragen in de werkloosheids
lasten is de financieele toestaaüd over vol
gende jaren iets verbeterd. Over 1935 lever
den de aldus gezuiverde rekeningen van
657 gemeenten een nadeclig slot op van in
totaal ƒ37 millioen en 407 gemeenten ecu
yoordfcielig slot van in totaal 2 millioen.
De beschikbare reserves vara, alle ge
meenten te zamen daalden van 87
millioen op 31 December 1931 tot 38
millioen op 31 December 1935.
Rendabele en niet rendabele schulden
Dat de verhoudingscijfers van de groep
van de grootste gemeenten in dien regel het
hoogst zijn en kleiner worden naar gelaing
zij betrekking hebben op-de groepen van
kleinere gemeenten, blijkt onder itt?«er dui
delijk uit het bedrag van de schulden, per
hoofd der bevolking op 1 Jainiuari 1936, welk
cijfer voor de groep van gemeenten boven
100.000 inwoners ƒ603 en voor de groep van
minder dan 2001 inwoiniers 50 beliep, ter
wijl voor alle gemeenten tezamen gemid
deld 299 gevonden wordt.
In het totale bedrag van de schulden op 1
■Januari 1936 ad ƒ2.534 millioen is ƒ607 mil
lioen begrepen aan rijksvoorschotten voor
woningbouw, uitvoering Lamdarbeiderewet,
enz.
ƒ1.556 millioen van eeirstgenoemd bedrag
'(61 pet.) kan geacht worden geldelijk ren
dabel te zijn, zoodat ƒ978 millioen (39 pet.)
geldelijk niet rendabel moet gerekend wor
den.
In deze bedragen is niet begrepen het be
drag vaa de door de gemeenten gewaar
borgde leeningen. Dit bedrag beliep op 1
'Januari 1936 in totaal voor alle gemeenten
tezamen 120 millioen.
Rente en aflossing
Nauw in verband met eten schuldenlast
Staan ook de verschuldigde bedragen voor
rente en aflossing op de sohulden. Voor
1936 is ia de gemeientebegrooting geraamd
voor alle gemeenten tezamen wegens ren ie
ƒ104 millioen en wegens aflossing ƒ79 mil
lioen. Hiervam komt alleen al voor de groep
der grootste gemeenten respectievelijk ƒ55
millioen en 40 millioen, ruim de helft uit
makende van het totale bedrag voor alle
gemeenten tezamen.
.Werkloosheidslasten
In het totale bedrag van 142 millioen,
'dat door de gezamenlijke gemeenten over
1935 werd uitgegeven aan werkloosheidslas
ten met 'inbegrip van de buitengewone bij
dragen aan de werklooaenkassen, werd door
het rijk bijgedragen tot een bedrag vam. ƒ99
millioen (70 zoodat 43 millioen (30
door de gemeenten zelf werd gedekt Van
laatstgenoemd verhoudlingscijfer werd het
laagste cijfer aangetroffen voor de groep ge
meenten van 50.001100.000 inwoners (26 IS)
en het hoogste cijfer voor de groep gemeen
ten van minder dom 2001 inwoners (41
Kon. Ned. Zout Industrie
In 1936 heeft de Kon. Ned. Zoutindustrie
'de omzet kunnen verhoogen. Blijkens het
jaarverslag bedroeg de zoutproductic
76.812.440 (70.962.973) kg.
Thans kan het totaal verbruik van
Nederland van ca. 150.000 ton per jaar
geheel worden gedekt.
Het winstsaldo bedroeg f 327.795 (v. j.
1 322.565). Uitgekeerd wordt een dividend
.van 11 pet. (onv.). Voor de plaatsing van de
vergroote productie in het buitenland is een
reserve gevormd van f 400.000.
De opleving in de V. S.
Weinig geremd door de stakingen
In haar maandoverzicht constateert dc
National City Bank of New York, dat, niet
tegenstaande de beperkingen, waaraan som
mige industrieën, als gevolg van stakingen,
onderhevig zijn. het aantal industrieën, waar
de bedrijvigheid „boom" proporties heeft
aangenomen, zich blijft uitbreiden, terwijl
Vele bedrijven reeds nagenoeg op volle ca
paciteit werken. De automobiel- en banden
productie is verminderd in verband met
stakingen, terwijl het zakenleven in vele
plaatsen belemmerd wordt door stakingen.
Deze onderbrekingen remmen oogen-
schijnlijk de algemeene opleving, doch
wanneer men de industrie als geheel
beschouwt, blijkt, dat de gevallen, waar
da productie belemmerd wordtj de uit-
DE INTERNATIONALE
SUIKERCONFERENTIE
Welke landen
vertegenwoordigd zijn
De fouten van het
Chadbourneplan vermeden
In de Locarnozaal van het Engelsche Mi
nisterie van Buitenlandsche Zaken te Londen
zijn heden de besprekingen aangevangen
tusschen die landen der wereld welke bij
een regeling van het uiterst moeilijk en ge
compliceerde suikervraagstuk het grootste
belang hebben. De moeilijkheden rondom het
zoete product dateeren niet van gister of
eergister, doch zijn reeds jaren acuut. De
kiem werd gelegd in de naoorlogsjarcn toen
lal van landen. Engeland voorop, ten
koste van enorme uitgaven en niet behulp
an rigoureus protectionisme een suikercul
tuur uit den grond stampten, welke tenslotte
leidde tot. een volkomen ontwrichting van
Ge markt. Het zoete product heeft nu e
maal de eigenschap overal ter wereld, w
men ook komt, voorspoedig te gedijen
bij aldien kon het niet uitblijven, dat de
controverse tussohen riet en biet al scherper
vormen aannam.
De pogingen om de volledig vastgeloopen
cultuur weer te saneeren zijn al evenmin
van recenten datum. In de thans wijkende
depressieperiode kwam het Chaa'bourne-plan
(1931) tot stand doch dit werd een volslagen
mislukking, doordat men verzuimde naast
de productielanden ook de consumptie-
landen in ce overeenkomst te betrekken.
Ons blad heeft destijds op dit plan een vrij
stevige critiek uitgeoefend welke in de latere
jaren vrijwel door de feiten werd bevestigd.
Bovendien strandde het plan omcat men de
lange duur van de crisis niet had voorzien
en omdat men de gevaren van het econo
misch nationalisme en het protectionisme
onderschatte. Na 1931 zijn de besprekingen
en het contact onderling nimmer verbroken
en nog tijdens de economische wereldconfe
rentie in 1933 was de suikercommissie een
van de meest actieve afdeelingen waarin het
meeste werk werd verzet
Nadien hebben er zoowel te Londen als te
Brussel nog herhaaldelijk conferenties plaats
gehad doch tot resultaten is men nooit ge
komen omdat Engeland
de voet dwars zette
en eerst eens wilde afwachten tot betere
tijden voor het product zouden aanbreken en
de prijs in zooverre zou zijn opgeloopen dat
een conferentie met bevredigende resultaten
tot de mogelijkheden zou behooren.
Nu het laatste halfjaar het getij ook op de
suikermarkt gekenterd is, mag men gerust
zeggen dat nog nimmer de kans op een
regeling van het suikervraagstuk zoo groot
geweest is als thans. Het initiatief van de
heeren MacDonald en Colijn verdient dan
ook alle lof, omdat het tijdstip van de Con
ferentie ter juister tijd is gekozen. Daarnaast
heeft men de primaire fout van 1931 thans
weten te vermijden doordat de initiatief
nemers de uitnoodigingen eerst verzonden
hebben toen zij er zeker van waren, oat
althans eenigc van de voornaamste con-
sumpt ie I anden aan de conferentie-
tafel vertegenwoordigd zouden zijn.
Aanvankelijk was een uitnoodiging ver
zonden aan de volgende 24 landen: Australië,
België, Britsch-Indië, Brazilië, Canada,
China, Cuba, San Domingo, Duitschland,
Engelanc, Frankrijk, Hongarije, Italië,
Japan, Nederland, Peru, Polen. Haïti, Por
tugal, Sovjet Rusland, Tsjeoho Slowakije,
de Ver. Staten, Zuid-Afrilta en Joego Slavië.
Op een enkele land na hebben, alle de
uitnoodiging aanvaard.
Italië heeft de wensch te kennen gegeven,
niet officieel aan de conferentie te willen
deelnemen. Hetzelfde geldt voor Canaca.
Voorts zal Japan, in welk land de suiker-
producenten zich tegen deelneming ver
klaarden, slechts door een waarnemer ter
conferentie vertegenwoordigd zijn, evenals
China. Al de landen welke ter conferentie
aanwezig zijn vertegenwoordigen tesamen
90 pet. eer wereldproductie. Reeds in den
loop van de vorige week zijn voorloopige
besprekingen aangevangen ten aanzien van
de vraag hoe de v r ij e m a r kt waai
capaciteit op 3^4 millioen ton
ROTTERD. DROOGDOK MIJ
Voordeelig saldo 1936 f 1.150.010
(v.j. f 306.347)
Toenemende bedrijvigheid
in den scheepsbouw
Dividend 5 pet. (v.j. 3)
De bedrijfsresultaten van de Rot-
terdamsche Droogdok Maatschappij
zijn blijkens het heden verschenen
jaarverslag in 1936 aanzienlijk
verbeterd. Het voordeelig saldo van
de winst- en verliesrekening bedraagt
1.150.010,— (v.j. 306.347,—). Er
wordt 5 pet. dividend uitgekeerd (v.
j. 3 pet).
De Directie deelt in het jaarverslag
mede, dat de reeds in het vorig jaarver
slag geconstateerde opleving in 1936 flink
heeft doorgezet. Vooral op reparatiegebjed
was er het geheele jaar door veel werk. In
Augustus anders een van de slapste
maanden voor dit bedrijf,, waren alle dok
ken weer volop bezet en niet kleine onder
brekingen is dit tot nu toe zoo gebleven.
De scheepsbouw en de daaronder ressor-
teerende houtbewerking gaf een geleidelijk
toenemende opleving te zien. Er wordt in
deze afdeeling nog niet op volle capaciteit
gewerkt, doch dc bedrijvigheid blijft op be
vredigende wijze toenemen, zoo zelfs, dat
in het nieuwe jaar bij de Scheepsbouw Mij.
.Nieuwe Waterweg" naast het reparatie-
verk, ook weer de bouw van schepen ter
hand genomen kon worden.
De machinefabriek was doorloopend be
zet en dit zal voorloopig zoo wel blijven.
Tijdige aanpassing aan de veranderde om
standigheden, alsmede behoud van de li
quiditeit, hebben het mogelijk gemaakt
snel van de nieuwe opleving te profiteeren.
De depreciatie en de verdere verlaging
an vaste lasten heeft onze positie tegen
over het buitenland weer sterker gemaak.
Toch is er naast optimisme, reden tot om
zichtigheid. De opleving is voor een deel
op onnatuurlijke wijze ontstaan en de
voortschrijdende ordening bergt naast
enkele voordeelen ook gevaren in zich,
terwijl het verkrijgen van materiaal niet
altijd even vlot verloopt.
Al is het moeilijk voor de toekomst een
juiste prognose te stellen., toch ziet alles er
veel rooskleuriger uit dan twee jaar gele
den.
wordt geschat, of ongeveer 10 pet. van de
wereldconsumptie zal worden verdeeld.
Men ziet hieruit, hoever de wereld n
in het suikermoeras is verzeild geraakt.
Slechts een tiende van het wereld verbruik
van suiker kan nog door de vrije markt
worden opgenomen. Nationalisme en pro
tectionisme hebben tot deze uitwas geleid en
het is begrijpelijk, dat op de thans aange
vangen conferentie alle landen er op uit
zullen zijn een zoo groot mogelijk percentage
in de wacht te sleepen.
In dit verband dringt zich de vraag naar
voren, of de conferentie wel groote kans van
slagen heeft. Deze vraag is des te belang
rijker nu tijdens de voorloopige besprekin
gen, welke vorige week te Londen gehouden
zijn. gebleken is, dat er groote belangen
tegenstellingen te overbruggen zijn. Er
werken echter eenige gunstige factoren, die
moed geven op een bevredigende afloop der
conferentie. Allereerst dat op deze conferen
tie regeeringen zijn uitgenoodigd. De afge
vaardigden zullen zich dus namens hun
land kunnen binden. Bij het Chadbourneplan
was dit niet het geval. Voorts schijnt het
wereldsuikerverbruik thans reeds
de prodnetie te overtreffen
en beweegt de consumptie zich in stijgende
lijn. Tenslotte: de Nederlandsohe gedele
geerden kunnen op de Londensche confe
rentie wel zeer sterke troeven op tafel leg
gen. De Javasuikerproductie heeft zich in de
'sjaren zeer groote opofferingen getroost
om haar positie te saneeren Zij is in dit
laatste wonderwel gcslaaga. Het is gelukt
de productiekosten zoo sterk te verlagen dat
reeds voor de depreciatie aanpassing aan
het prijspeil in de andere landen was be
reikt. En toen de gulden van zijn gouden
oetstuk viel, was Java met één slag het
goedkoonstc productieland ter wereld. Java
zal van het verhoogde concurrentievermogen
de vruchten gaan plukken. De toekomst
dus ook de afloop der conferentie kan
zonder vrees worden tegemoet gezien. En
anneer zij mislukt, zal dat zeker niet liggen
in onze gedelegeerden. De naam van onzen
Minister-President staat daar borg voor.
Het lijdt geen twijfel of de besprekingen
zullen wel enkele weken duren. Dit neemt
niet weg, dat wij met goeden moed, zonder
onze verwachtingen al te hoog te stellen,
de afloop der conferentie tegemoet zien.
zonderingen vormen, terwijl de indus
trieën, die in staat zijn zonder beper
king voort te werken, meerendecls haar
productie nog uitbreiden en haar arti
kelen gemakkelijk kunnen .verkooperu
Het aantal werknemers in het be
drijf kon geleidelijk aan worden uit
gebreid. De stijging heeft zich in het
nieuwe jaar voortgezet, zoodat einde
Maart het 4e duizendtal werd over
schreden. De bouw van de ^Nieuw
Amsterdam", welke vlot verloopt,
heeft hiertoe in belangrijke mate bijf
gedragen.
Met de uitbreiding der inrichtingen werd
oorlgegaan. Onderhanden zijn nog een
nieuwe modelmakerij met modellenberg-
plaats; een verbouwing van de bestaande
modelmakerij tot scheepmakerswerkplaats;
belangrijke uitbreidingen van de koper
slagerij, waarin onder te brengen een elee
trische laschwerkplaats en eenige andere
bestaande inrichtingen, terwijl binnenkort
nog de aankomst van eenige groote moder
ne werktuigen voor de machinefabriek ver
wacht wordt.
Het verslag geeft hierna een overzicht
van de in 1936 afgeleverde en thans nog
onderhanden zijnde werken.
Nadat, de totale winst A 1.150.010,58 (v.j.
306.347,—) is verminderd met het voor af
schrijvingen bestemde bedrag a 875.010,58,
blijft als te verdeelen winst 275.0T"
welk bedrag aangewend wordt tot het uit-
keeren van 5 pet. dividend (v.j. 3 pet.).
Koersen van aandeelen
Indexcijfer In Maart weer hooger
Het Centraal Bureau voor de Statistiek
deelt de volgende indexcijfers van koersen
van aandeelen mede (basis 1921/'22 100):
1936 1937 1937
4e le
kw. kw. Jan. Febr. Mrt.
56.6 73.5 70.4 75.1 75.
99.5 110.3 104.6 114.2 115,6
1. Nijverheid
2. Bank- en cre-
dietinst,
3. Scheepvaart
4. Andere ondern. 50.3 63.4 59.3 65.3 65.8
Totaal 1 t/m 4 44.8 57.7 54.7 58.7
5. Ind. fondsen 72.9 93.2 88.5 93,2
6. Petroleum 125.9 135.5 131.2 138,7 137,5
Totaal 1 t/m 6 53.2 67.9 64.4 68.7 70.7
DE PRIJSSTIJGING DER
LAATSTE MAANDEN
Grooter dan in het eerste
halfjaar van den oorlog
Ongezonde bewapenïngsstimulans
De Engelsche „Economist" hoeft een arti
kel gewijd aan cte prijsstijging van de laat
ste zes maanden: rubber, cacao, tin* zijn on
geveer 50 gestegen, lood en koper zijn
bijna verdubbeld, zink is zelfs 150 in prijs
gestegen- Dgl. bewegingen, aldus merkt het
blad op, kan men niet voldoende verklaren
met „natuurlijke aanpassing". De prijsstij
gingen in het laatste halfjaar zijn zelfs groo
ter geweest dan die op de vrije markten ue
New-York gedurende de eerste 6 maanden
van dien oorlog van 1914! De huidige stijging
doet denken aan. een achtergrond van nood
zaak, ja van paniek bij de verbruikers en
aan een groote lust tot hausse-speculatie bij
de speculanten.
Naast een aanvankelijk geleidelijke ver
betering is in het laatste kwartaal van 1936
een sprongsgewijze stijging ingetreden onder
leiding van de metalen.
Verklaarbaar wordt dit door de devaluatie
van het goudblok en het Monetair Accoord,
hetwelk voor een groot deel een einde maak
te aan de internationale valuta-speculatie;
vele beroepsspeculamten richtten daarom
hun activiteit thans op de goederenmarkten.
De voorraden van de meeste goederen wa
nen al gereduceerd tot ongeveer normale
hoogte en de invloed van de nieuwe vraag
deed zioh onmiddellijk voelen. De toeni-
mende moeilijkheden van de werkelijke ver
bruikers om hun behoeften te dekken en
dan nog tegen stijgende prijzen, veroorzaak
ten een soort van psychologische revolutie,
vooral onder de metaalverbruikers, die tot
nu toe niet meer dan hun loopend verbruik
hadden gedekt, maar thans ook voorraden
wilden vormen, wat weer een verdere stij
ging uitlokte, terwijl deze marktsituatie nog
meer speculanten aantrok. Op dit oogenblik
kwam de Britsohe regeering met baar bewa-
Hoogste stand te Hernösand 769.3.
Laagste stand te Valentia 750.5.
Stand vanmorgen halftwaalf 758.2.
WEERVERWACHTING
Meest zwakke tot matige wind uit Ooste
lijke richtingen, half tot zwaar bewolkt of
betrokken, weinig of geen regen, weinig
verandering in temperatuur.
ALGEMEEN WEEROVERZICHT
Het luchtdrukverschil is sinds Zaterdag
uiterst gering geworden. De depressie, welks
Zaterdag voor het Kanaal lag. was gister
morgen nog boven Centraal-Europa aan
wezig doch is thans nauwelijks meer terug
te vinden. Op de oceaan ligt een stationnaire
depressie. Secundairen hiervan brengen
regen langs de kusten van de Golf van
Biscaye en het Kanaal en verder in Ierland
en op de Noordzee.
Op het vasteland is het over groote gebie
den windstil en heersoht veel mist. Ook in
Engeland en om het Kanaal wordt mist ge
meld. In het Oostzeegebied waait het matig
uit Oost en is de lucht betrokken met hier
en daar lichte regen. Alle middelgebergten
en de Alpen zijn in wolken gehuld, de top-
stations melden windstilte of slechts zwakke
winden en betrekkelijk lage temperaturen
(Santis op 2500 m. minus 5 graden C.).
In Scandinavië komt nog lichte vorst
voor doch ook hier heerscht windstilte of
zwakke wind.
Het is te verwachten, dat in onze omge
ving de wind tusschen Oost en Zuid zal
blijven of Zuidwest zal worden met bewolkt
en vochtig weer met kans op nu en dan
een weinig lichte regen.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen halftwaalf 7.4 C
6 APRIL
Zonsopgang 5.26 uur, zonsondergang 6.41 uur
Maan op vm. 3.04 uur, onder nam. 0.54 uur
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN:
6 APRIL
Van 's avonds 7.11 uur tot 's morgens 4.54 uur
was. omdat zijn raadgevingen niet van me-
dischen aard waren geweest. Hij had slecht*
een advies gegeven, zooals dat in het dage-
lijksch leven honderden malen wordt ver
strekt. Wie zegt tegen iemand, die hoofd
pijn heeft: ga een eindje omloopen, zou dan
ook strafbaar zijn.
Ten aanzien van de toepassing van art.
436 sub. 1 Wetboek van Strafrecht en de
wet op de uitoefening van de Geneeskunst,
verwees pleiter naar zijn pleidooi
eenige weken geleden voor deze Rechtbank,
toen hij den magnetiseur P. van S. verde
digde.
Wat nu de kruiden betreft, deze had de
drogist verstrekt, niet verdachte.
Spr. concludeerde mitsdien tot vrij
spraak subs, ontslag van rechtsvervol
ging, meer subsidiair schuldigverklaring
zonder oplegging van eenige straf of een
zeer clemente straf.
Utspraak 18 April.
LICHAMELIJKE
OEFENING
De C.K.B.-competitie
Uitslagen van Zaterdag 3 April
Ild-Iiollnnd Noord. Klasse I: Neerlandla
—Fiks 1—10. VES—Pernix 5—3. ToneeroVEO
lib: Excelslo:
Files 2KVS 0—
Tonegro 2
IJsvogela
KVS 2—Ex
vogels 3Vitesse 2 7—2. TO]
2KVS 3 5—3 Klasse Illb: VEO 2—Ex
bek.. Zeemeeuw-en—Neerlandla 2 4
l-Holli
ODI 72, SnelThor 6—:
1—4 gest-, Klasse
l0. Rapivo—TOP 2—3.
Hollandla—BI. Wit
3: DIO—Maassluis
lajn-Zuid—Or. Nas-
•0 Klasse Ha: 's-Gravendeel—Snel
0—4,. Or. Wit 2—AKC n. bek. K 1 a s s e lila;
Illb: Or
2—0
peningsprogram en haar voornemien
voorraden van materialen aan te leggen.
Het blad zet hierna uiteen, dat vóór Se.pt
1936 de verbetering van het algemeen prijs
niveau alleszins gerechtvaardigd was. Doch
de abrupte prijsbewegingen daarna moeten
in ander licht worden bezien. Toch schijnen
de prijzen zich wel op het huidig niveau te
kunnen handhaven; bij rubber is zelfs, vol
gens „The Econ." een verdere prijsstijging
te waohten.
Het gevaar voor de goederenmarkten ligt
dan ook bij de tiendenz op langen termijn,
niet bij mogelijke tijdelijke dalingen. Duurt
cle huidige positie lang en hebben de produ
centen geruimen tijd geen controle over de
markt, dan zal de geschiedenis zich herha
len: de „boom" zal leidien tot een nieuwe en
dure depressie, en alle moeiten van vooruit
ziende producenten tot stimuleering van het
verbruik en het vindien van nieuwe ge
bruiksmogelijkheden onder handhaving van
een behoorlijk prijsniveau zullen weer
zijn geweest.
Haag'sch magnetiseur
staat terecht
„De wet op de uitoefening van de ge
neeskunst is schier onuitvoerbaar", al
dus betoogde mr. Van Deventer voor de
Haagsche Rechtbank, die in hooger be
roep de zaak tegen den 65-jarigen mag
netiseur J. Z. te behandelen kreeg.
..Er loopen honderden magnetiseurs rond,
die hun bedrijf straffeloos uitoefenen, en af
en toe pikt het O.M. er een uit en stelt een
vervolging tegen hem in".
Zoo was het ook den bejaarden Z. gegaan.
Hij had den electricien V., die over ischias
klaagde en zijn beenen niet zoo goed meer
kon gebruiken, in „trance" wijzen raad ge
geven, welke V. evenwel niet had opgevolgd.
Integendeel, hij was naar de politie gegaan
en had den magnetiseur aangegeven en deze
"•as door den Haagsehen Kantonrechter tot
50 boete veroordeeld.
In hooger beroep zette hij voor de Recht
bank uitvoerig uiteen welke zijn wijze van
werken was.
Als er iemand bij hem kwam om raad,
ging hij op een stoel zitten en kwam in
„trance".
Als medium sprak hij dan voor den be
roemden Poolschen dokter Klabaroasky, die
reeds duizenden genezen had. Zijn vrouw
schreef alles op, wat hij zeide en dit „re
cept" stelde zij den patient ter hand.
„Spreekt uw vrouw dan Poolsch?" infor
meerde de president.
Verd.: „In de geestenwereld bestaan
geen verschillende talen. Ze spreken in
de' taal van het medium, dat ze hebben
uitgezocht".
Pres.: „Dus in dit geval Hollandsche".
Verdachte beaamde dit.
Getuige V. was niet verschenen, doch zijn
verklaring werd voorgelezen. Het was bij
hem op de gebruikelijke wijze gegaan. Z
was naast hem komen zitten en was dade
lijk in slaap gevallen.
„Dat is zoo", zeide verdachte, „als ik ga
zitten, val ik zóó in slaap en dan treedt
mijn geest uit".
„Blijft u dan maar staan", verzocht hem
de pinsident
Op het recept, dat Z. gedicteerd had, ston
den eenige algemeene raadgevingen over
het gebruik van bepaalde voeding en voorts
van verschillende kruiden, die gehaald
moesten worden in de drogisterij Het Gou
den Leeuwtje.
Deze bleek een kroidenspoeialist te zijn.
Voor he» advies had V. f 2 betaald.
Daar. zooals reeds gezegd, V. het advies
iet had opgevolgd, kon de genezende wer
king er van niet worden vastgesteld.
De oficier van justitie, mr. P. R. Blok,
eischte bevestieing van liet vonnis van
den Kantonrechter.
Mr. dr. L. W. R. van Deventer, raadsman
Vltet
BI. Wit 2—De Gr<
1—0 gest.. ODI 2—R'dam-Zuad 2 15.
llnnd. Klasse II: VIOS—ZKC 21
e III: Meervogels 2—Or. Nassau 2 11.
Innd. Klasse II: Fluks—Mik den
>ek. Klasse UI: Animo 2—Fluks
De C.N.V.B.-competitie
Uitslagen van Zaterdag 3 April
Afd. Rotterdam. KI nas e I: ZW 1—Or. Wit 1
7—0, DW 1Olympia 1 0—8 Klasse II:
ODS 1WIA 1 0—4. TOG 1—Odlveo 1 ultgeaU,
Centrum 1—Zwerver 1 3—2 Klasse III:
HSM 1—Condors 1 6—4, ASW 1—SH 1 2—1
Res. klasse I: PVV 2Pro Patria 2 7—1,
Or. Wit 2—Zwaluwen 2 11—0 Res. klasse
II: VVO 2—Or. Wit 3 4—0. ZweTver 2—Zwart
Wit 2 6—0, WIA 2DW 2 uitgest. Res.
klasse III: Conders 2—Jodan Boys 1 24
Res. klasse IV: DOS 3DOTO 2 60 Doto
n. o. Junioren: Pro Patria a—Steeds
Hooger a 1—2, Centrum a—Rijsoord a 3—0.
Afd. Utrecht: Klasse I: ODO 1Gero SV 1
27. Excelsior I—DESTO 1 64 Klasse U:
BI. Wit 1Gero SV 2 11. EDO 2—DESTO 'i
NIET
CeWONNEAl
DE IN DE POR
Douwe Egberts Echt* friesche Heeren-Baai en'
Varip&a Nederlands geurigjte pijptabak.
Boys 1—Vol
L4 K 1 a
1—ZSV 1 9—0 Klasse lila: Sportclub 2—
Elburger Boys 2 uitgest., Vitesse 2Olympia 2
15 Junioren: Be Qudck aVitesse a
'—4. DOS a—Be Quick b 2—0.
Afd. Twente-West. Klasse I: DES 1
iTroomsh. Boys 1 72. Sparta 1—Excelsior 1
—5 Klasse II: HVV 1—DES 2 0—4, Or.
Cassau 2Kloosterhaarsche Boys 1 43. Excel-
2—Volharding 2 1—4. DHV 1Victoria 1
lhardlng
I: Or. Nassau 1—
-Stormvogels 1 7—2
2—Juliana 2 0—1,
4. Excel
Afd. Friesland. K1
Swaluwen 1 3—1, Bl. Wit
Klasse II: Zwaluw
YVE 2—Zwaluwen 3 0—3.
1. Twente-Oont. Klasse I: Sportlust 1
Sparta. 2 71 Klasse II: BCSV 2Juliana
3 51, Spar to 4Sportlust 2 42. Sparta 3
na 2 2—0 Junioren:: Sportlust- a—
Aohllles a 50. Sparta bSparta a 48.
Afd. Apeldoorn. Klasse II: SSS 1VIOS 1
—1 Klasse lib: WH 1—SDO 2 7—4.
Afd. Zuld-Gelderlnnd. Klasse I: Veluwe-
oom 1SKV 1 4—4. UVS 1—Juliana 1 3—2
1 a s s e II:: MULO 1—Veluwezoom 2 terr. afg-
uliana 2—DTS 2 uitgesteld.
Afd. Den Haag. Klasse I: WAC 1—CS11
'SL n. o.. LooadulnenVitesse 1 15 J u-
loren: CSL a—DJS a 1—9. WAC aDJS b
Afd. Noord-Holland. Zwaluwen 1Jong Holt
SCHAAKRUBRIEK
Oplossing der opgaven
van I April
I. Eindspel Kostitsch-Jaffe.
Zooals meestal het geval is bij stellingen,
welke aan het practische spel zijn ontleend,
zijn hier diverse oplossingen motie lijk. Er
zijn zelfs verschillende beginzetten moge
lijk. ITet gaat hier echter niet zoozeer om
den sleutelzet als wel om het oplossings
verloop. dat wij eerst in algemeene trekken
weergeven. Zwart kan n.l. niet voorkomen,
dat de witte koning hetzij op c2, hetzij op
g2 komt. Op dat moment is de zwarte
koning aan het veld e2 gebonden, want
zoodra de witte koning dit veld bezetten
kan is het zwarte veld onhoudbaar gewor
den. Zwart moet dus looperzetten gaan
doen. Wit gaat nu met een zijner torens
een open lijn bezetten en vervolgens den
zwarten looper aanvallen. Vervolgens moet
deze toren schaak geven op de e-lijn, waar
door zwart óf het veld e2 moet opgeven óf
zijn looper moet pennen. In beide gevallen
gt de witte koning binnen naar e2.
Hiermede is de strijd practisch beslist en
wit wint in weinige zetten.
Hieronder volgt één oplossingsmogelijk
heid. Beide partijen kunnen op onderschei
den plaatsen anders spelen, doch het Raat
hier slechts om de idee van het eindspel
1 Ke5 Kd3: 2. Kf5 Ko2: 3. Kg4 La7; 4. Kg3
Le3; 5. Kg2 (hef eerste doel is bereikt) La7:
6. Tal Ld4; 7. Ta4 Le3 (of dlD; 8. TXdl
KX<11; 9. TXd4f Ke2; 10. Tf4 en wint):
8. Te4 Kd3 (of dlD; 9. TXdl KXdl; 10.
TXe3 Ke2; 11. Tf3 en wint); 9. Kf3 La7;
10. Te7 Ld 4; 11. Td7 en 12. TXd4 plus 13.
Ke2 en wint.
II. Eindspel van G. M. Kasparjan).
Wit heeft twee kwaliteiten minder en moet
dus zijn heil in een directen mat-aanval
zoeken. 1. Pe8 (dreigt Pg7+ Kg6 Lf5 mat).
Hiertegen helpt slechts 1Kg6. Nu
worden door 2. hof TXh5 (gedwongen) 3.
f5f TXf5 de beide zwarte torens dichterbij
gelokt en met 4. g4! aangevallen. Door het
wegspelen van toren f5 kan zwart het drei
gende mat nog afwenden dus 4Te5,
maar het looperoffer 5. Lf5t haalt hem
eer terug, dus 5TXfö. Nu is echter
a 6. Pg7! een zeer merkwaardige, symme
trische stelling ontslaan,, welke wij hier
onder in een diagram weergeven. Het is
duidelijk, dat op den volgenden zet mat op
15 of h5 volgt
III. (Probleem van C. C. W. Mann).
1. Dal d3; 2. Dc3 e3; 3. eXd3 enz. Of 1
c3; 2. Da2f c4; 3. Da5t enz. Of 1e3;
2. Dhlf e4; 3. Dh5f enz.
Het tournooi te Margate
Aljechin leidt thans
De uitslagen vaa de vierde ronde van het
tournooi te Margate luiden:
Aljechija»—Thomas 1—Oj Buerger—Keres
9—1, Tylor—Foltys y2y2, Alexander—Miss
Menchik afgebr., MilnerFine afgebr.
De 6tand in de hoofdgroep luidt thans:
1. Aljechin 3 pot, 2. en 3. Fine en Keres
2y2 pnt., 4. Thomas 2y> pnt, 5. Foltys 2 pnL,
6. Milner 1 pnt, 7. Buerger 1 pnt, 8. Miss
Menchik y2 pnt, 9. Alexander y2 pnt, 10,
Tylor y2 pnt.
De HoUlaiders in de reeervegroepen spee_-
den als volgt: v. Doesburg—Schelfhout 10,
LaadauGolombok y2y>v. SetersHeath
10, ColeSoheffer afgebr., Wimtser— Prins
afgebroken.
Boekbespreking
Eindspiele, door dr. Ludwig RfidL
Schachverlag Hans Hedevvigs Nach-
folger, Leipzig C. I. Prijs: ing. R.M.
2.50; geb. R.M. 3.20.
Er hebben zich gedurende de laatste ja
ren groote veranderingen voltrokken in do
organisatie van het Duitsche 6chaak\vezen.
Een der gewichtige besluiten, welke geno
men zijn, is, dat er een geheel nieuwe serie
leerboeken zal verschijnen, waarin volgens
een logisch samenhangend plan alles zal
worden beschreven, wat men dient te weten
om goed schaakspelen te leeren. Geen onder
deel zal worden overgeslagen, aan elk on
derdeel zal gelijke aandacht worden be
steed.
In het voor ons liggende 3de deel uit deze
series gewijd aan de behandeling van het
eindspel, is dc schrijver bijzonder goed in
zijn opzet geslaagd. Systematisch worden
achtereenvolgens de onderscheidene eind
spel-typen behandeld en toegelicht met be
hulp van voorbeelden, welke de Fzer ter
oefening zelf moet oplossen. Op deze wijze
leert men het best de moeilijkheden kennen
en overmeestert men hiet snelst de grondbe
ginselen, welke men ia het algemeen dient
toe te passen.
Hoe dikwijls komt het niet voor dat een
speler in den loop van een partij een wer
kelijk beslissend overwicht heeft verkregen,
doch er niet in slaagt de partij te winn n.
omdat hij niet weet, weike gedragslijn hij
moet volgen. D-rgelijke zaken kan men uit
RödTs boek voortreffelijk leeren. Hieronder
een eenvoudig voorbeeld.
0
1
n
I
pi..
Wit speelt en wint
Wit moet zijn koning links om den
voeren ia de richting van het veld bó.'.h t
van den zwarten koning het verst verw i'-
derd is. Dus: 1. Kdl—c2 KfS—e7 2. Kc2— hl
Kp7d7 3. Kb3bt Kd7c6 4. Kb4c4 en
wit heeft een typische winststelling bereikt
welke gemakkelijk gewonnen is, bijv. 4.
Kc6dB 5. Kc4—b5 Kd6c7 6. Kb5—có
Kc7b7 7. Kc5d6 enz.
Dit simpele voorbeeld mog* voldoende rijn
om de Instructieve waarde vaa het bespro
ken boek aan te toonen. Wij kunnen het den
zwakken broeders in het eindspel dan ook
aanlfeveaen, JJ, j j SIj
