cuocft on7& vxotmm 0ONRADS K«G WEKELIJKSCHE BIJLAGE Een Zuidzee-opperhoofd bezoekt Europa Wat huizen en wat steden zijn Sinds Rousseau, de Fransche wijs ge. zijn ..Terug tot de Natuur" predikte, zijn heel velen geweest, die het in hun eigen, oude omgeving te benauwd werd, die gingen uitzien naar een nieuwe wijze van leven, naar een andere verhouding tot de natuur en tot de mede-menschen. De Amerikaan Thoreau bouwde zich, ofschoon hij een on derzoeker en geleerde was, eigenhandig eer hut bij de afgelegen vijvers van Walden, er arbeidde slechte zooveel met zijn handen, als hij voor het allernoodzakelijkst lichaamson- derhoud noodig had. Al de rest van den tijd besteedde hij aan studie en zwerven, zoowel door de bosschen als door de literatuur; een voorbeeld hetwelk onze Frederik var Eeden op eigen manier in het Gooische „Walden" zocht na te volgen. De Deen Bruun schreef zijn roman „Van Zanten's gelukkige tijd" en het ..Eiland der Belofte", waarin hij het leven op afgelegen tropische eilanden prees, ofschoon hij daarbij zich zelf hï goedmoedige spot niet spaarde. Ten slotte hebben wij, nu reeds weder eenige jaren geleden, het geval beleefd van den Berlijnschen tandarts Ritter, die naar de Galapagos-eilanden trok, om daar 'n nieuv natuurbestaan te ontdekken, een poging, di< met 's mans tragischen dood en veel andere narigheid is geëindigd. De Duitsche auteur Erich Scheurmann doet het anders. Hij heeft de origineele ge dachte gehad het Zuidzee-opperhoofd Tula- vii van Tiavea een reis naar Europa te laten ondernemen, om hem vervolgens te doen vertellen in een aantal ^redevoerin- gen", hoe hij ons, moderne blanken, ziet en ons leven beoordeelt. Wie meenen mocht, dat wij 's mans bewondering mochten heb ben gaande gemaakt door de ingenieuse manier, waarop wij de moeilijkheden, welke klimaat en natuur ons stellen, hebben weten op te lossen; door de tallooze uitvindingen; waarmede wij ons leven als tot een toover- sprookje gemaakt hebben, die heeft het heelemaal mis. Tuiavii spreekt ovei blanken die hij „de Papalagi" noemt aller minst op een waardeerenden toon. Hij acht hen zooiets als een stelletje zonderlingen, ivier „lendenschorten" onbetamelijk hoog zijn, zoodat er van het geheele lichaam haast niets te zien valt; wier voeten steken in ;,een soort kano met hooge randen, net ;root genoeg, dat de voet erin kan"; enz. >nz. De auteur heeft natuurlijk dezen Zuid- zeë-hoofdman slechts bedacht om op een .-ermakelijke, dikwijls ook wel rake manier leel het Europeesche leven tegenover de natuur" te stellen. Het resultaat is dan likwijls verbijsterend. Tuiavii heeft ook, aan de hand van Scheurmann, een Europeesche woning he- :ocht en wel zoo een, die wij zelf daarin igt ook reeds critiek „woonkazernes" loemen. ,;)De Papalagi" zoo vertelt ons opper- ïoofd dan later aan zijn ongetwijfeld adem- oos toehoorende stamgenooten wonen ils schaaldieren in vaste huizen. Ze leven usschen de steenen, als de duizendpoot usschen lavaspleten. Om hem heen, boven ïem en onder hem zijn steenen. Zijn hut gelijkt een opstaande kist van steen. Een cist met gaatjes, die in vakjes is verdeeld. Er is maar één plek, waar men die stee- len woningen kan binnen gaan of ze ver aten. Die plek noemt de Papalagi den in gang, wanneer hij zijn hut binnentreedt en len uitgang als hij er door naar buiten :aat. Op die plek is een groote houten vleu gel aangebracht, die krachtig teruggestoo- en moet worden, om de hut te kunnen be reden. Maar dat is nog maar een begin; ■ele houten vleugels moeten teruggestootcn vorden. voor men werkelijk in de hut is. De meeste hutten worden bewoond door neer menschen, dan er leven in een heel Samoa-dorp. Daarom moet wie een bezoek raat brengen, precies den naam weten van le „aiga" (familie), die hij bezoeken wil, Vant iedere aiga bewoont een eigen drel 'an de steenen kist, het bovenste of het mderste het middelste, het linksche, het cchtsche, of dat aan de voorzijde. Vaak ;ennen zij nauwelijks elkanders namen en vanneer zij elkander bij het insluipgat ont- noeten, groeten zij met een onwillige hoofd- ieweging of beginnen te knorren als vijan- lige insecten. Tuiavii beschrijft vervolgens niet zonder enige moeite, omdat het hem niet zoo eeri- -oudig is, het begrip „trap" behoorlijk mder woorden te brengen, hoe hij bij de leur -van een bovenwoning belandt en daar >p een ding drukt, nl. de bel, „dat een chreeuw geeft, waardoor de aiga geroepen vordt". Dan tracht hij zijn hoorders een lenkbeeld te geven van de verdeeling der ;amers. 1 „Iedere kist de Papalagi noemen het Lamers heeft in de muur een gat, de rrootere hebben er zelfs twee of drie, waar- loor het licht naar binnen komt. Die gaten ijn dichtgemaakt met een stuk glas, dat ir uit genomen k n worden, wanneer erin Ie kamer frissche lucht moet komen^ wat zeer noodig is. Er zijn ook vele kisten zon der licht- en luchtgaten. „Wij allen zouden in zulk een kist spoe dig stikken, want nooit waait er-een fris sche wind, zooals in iedere Samoaansche hut. Ook kunnen de geuren van het kook huis geen uitweg vinden. En de lucht, die van buiten naar binnen komt, is meestal niet veel beter. Het is moeilijk te begrijpen, dat een mensch in zoo'n omgeving niet sterft, dat hij van verlangen niet verandert in een vogel, dat hij geen vleugels krijgt wegvliegt om de zon te zoeken en de fris sche lucht. Maar de Papalagi zijn zeer ge steld op hun steenen kisten en merken niet meer, hoe schadelijk ze zijn. Iedere kist heeft zijn eigen bestemming. De grootste en lichtste is bestemd voor de fono (feesten, samenkomsten) van het ge zin en voor het ontvangen van bezoek; een andere voor de slaap. Daar liggen de slaap- matten, dat wrl zeggen, ze zijn geplaatst op houten stellingen, met lange pooten, zoo- dat de lucht onder de matten doorstroomen kan. Een derde kist is bestemd voor het tot zich nemen van voedsel en het maliën var rookwolken; in een vierde worden de etens waren bewaard, in een vijfde wordt gekookt en in de -laatste en kleinste gebaad. Dat ts de allermooiste kamer. Ze is behangen mot spiegels, de vloer is met bonte tegels ver sierd en in het midden staat een groote schaal van metaal of steen, waarin bezond (warm) en niet-bevond (koud) water vloeit. In die schaal; zoo groot als een echt ko ningsgraf, ja nog grooter, stappen de Papa lagi om zich te reinigen en het vele zand van de steenen kisten af te spoelen. Tuiavii's kijk op het Europeesche woon huis is, gelijk men ziet, niet erg flatteus. Hij schijnt er voor te zijn, zooveel mogelijk zijn dag in de open lucht door te brengen, en aan het strand, zoo maar in de bran ding, zich dagelijks te baden. Dat de arbeid, welke stedelingen verrich ten hem ook vreemd en wonder voorkomt, blijkt uit het volgende: „Tusschen die kisten brengen de Papa lagi hun geheele leven door. Zij zijn nu eens in de eene, dan weer in de andere kist; dat wordt geregeld naar den stand van de zon. Hun kinderen groeien op, hoog boven de aarde, hooger vaak dan de hoog ste palmboom, tusschen de steenen! Van tijd tot tijd verlaten de Palalagi hun parti culiere kisten, zooals ze dat noemen, om te gaan naar een andere kisten, waar zij hun werkzaamheden verrichten, waarbij ze niet gestoord willen worden en hun vrouw en kinderen niet kunnen gebruiken. Gedurcn- dien tijd zijn de vrouwen en meisjes in het kookhuis bezig en koken of maken voet huiden (schoenen) glimmend, of .wasschen lendeschorten (kleedingstukken). Wanneer ze rijk genoeg zijn om bedienden te houden moeten die het werk doen en gaan zij zelf bezoeken maken of nieuwe eetwaren halen. Nu staan die kisten meestal in grooten getale dicht Bij elkaar, door geen palm, geen struik van elkaar gescheiden, als menschen die schouder aan schouder staan en in iedere kist wonen zooveel menschën als in Samoadorp. En daartegenover, een steenworp ervan verwijderd, staat een twee de rij kisten, ook weer schouder aan schou der en ook daarin wonen menschen. Dus is er tusschen die twee rijen maar een nauwe spleeti: die de Papalagi straat noemen". Ik heb spleten gezien, waarin het voortdurend een gedrang was en waar menschen door stroomden als dikke modder". Dat zijn de straten, waar de reusachtige glazen kisten gebouwd zijn. waarin allerlei dingen liggen uitgestald, die de Papalagi noodig heeft om te kunnen leven: lendeschorten, hoofd siersels, hand- en voethuiden, eetwaar, vleesch en ook echt voedsel zooals vruch ten en groenten en nog -vele andere dingen. Ze worden zoo neergelegd, dat iedereen ze kan en zeer aanlokkelijk schijnen. Maar niemand mag er iets van nemen, al heeft hij het nog zoo noodig, zonder daartoe vergunning te hebben gekregen en een offer te hebben gebracht. Tuiavii raakt er voorloopig nog niet over uitgepraat. Het drukke verkeer, de trams, die heen en weer rijden, het geraas en hel lawaai, de rook en het stof, dit alles vat hij tenslotte samen: de Papalagi noemt het „stad". Hij is er buitengewoon trotsch op: al wonen er menschen, die nooit een hoorn, nooit een bosch hebben gezien. „Er zijn er wel enkelen, die een groot verlangen in zich dragen naar de zon het licht en naar de bosschen, maar wordt over het algemeen beschouwd als een ziekte, waartegen men zich verzetten moet", constateert ons Zuidzee-opper.hoofd koelbloedig, zich volkomen onbewust van 't geweldige sarcasme, hetwelk zijn schep per, de romanschrijver Scheurmann, hem in den mond legt Dit boek is ontstaan, temidden van een periode, die nog van oorlogs-ellende en -ver bittering vervuld was. Zijn critiek op de Europeesche cultuur als zoodanig is tuurlijlt onbillijk. Maar schuilen er geen elementen van waarheid in, al is het beeld, dat ons wordt voorgehouden, er een, ontstaan in een lachspiegel? HANDWERKEN Bloesje voor Overgooiertje Voor dit overgooiertje met blousje heeft men noodig: 150 gram Patons en Bald wins' „Rose" of „White Heather" Fingering- wol, 4 draads en wel 90 gram blauw en gram wit, 1 paar breinaalden nr 4 en 1 paar nr 3, een stukje elastiek en 3 paarl- moeren knoopjes. (Zie ons blad van 18 Maart j.l.) Afmetingen. Blouselengte vanaf de schou der IS cm. Bovenwijdte 50 cm. Mouwlengte (ondermouw) 6 cm. Lengte van de over- gooier vanaf de schouder 42 cm. Wijdte onder de armen 52 cm. 13 steken is 5 cm. Voorpand van de blouse: Met witte wol en naalden no 3 zet men 62 steken op. Ie toer: 2 r., x 1 a 1 r., vanaf x herhalen tot het eind der toer. Deze toer wordt nog eenmaal herhaald. (ftdtf&uetd mer£ Ti.V. .Mtsilk"-Breda 3e toer: 2 r., x draad naar voren g r. samen, la, Ir., vanaf x herhalen tot het eind der toer. De le toer 3 maal herhalen, tenvijl men aan het emd der laatste toer 1 steek meerdert. Met naalden nr 4 gaat men nu verder als volgt: le toer: recht 2e toer: 1 r., aver, tot op 1 steek na, 1 r. De le en 2e toer 5 cm lang .herhalen, ein digend met de le toer. Ga nu verder als le toer: 1 r. 29 a., 3 r., 29 a., 1 r„ 2e toer: recht 3e toer: 1 r., 29 a., 3 r., omdraaien. De 2e en 3e toer 1 maal .herhalen. 6e toer: 1 r., draad naar voren, 2 r. sa men, recht tot het eind der toer. 7e toer: 1 r., 29 a., 3 r. 8e toer: recht De 7e en 8e toer maal herhalen. 11e toer: 3st. afkanten, r. aver, tot op 3 st na, 3 r. Terwijl men aan de voorkant een rechte rand van 3 steken houdt, min dert men aan de kant van het armsgat 1 steek in de volgende en verder od andere toer. Tegelijkertijd maakt men in de 5e volgende toer een knoopsgat. Wanneer men nog 27 steken over heeft, breit men 9 toeren zonder minderen. In de volgende toer maakt men weer een knoopsgat. Ga nu verder als volgt: le toer: 1 r., aver, tot op 3 st. na, 3 r. 2e toer: 3 r., 2 r. samen, recht tot het eind der toer. Se toer: als ïe toer. De 2e en 3e toer 1 maal herhalen. 6e toer: 3 r.f 2 r. samen draad naar voren, 2 r. samen, recht tot het eind der toer. Van de le tot de 6e toer 1 maal herhalen, dan nog 1 maal de le, 2e en 3e toer. Vorm de schouders als volgt: 'le toer: 3 r., 2 r. samen, recht tot op 7 st. na, omdraaien. 2e toer: aver, tot op 3 st. na, 3 r. Se en 4e toer: 3 r, 5e toer: 4 r., draad naar voren 2 r. saj recht tot het eind der toer. Afkanten. Zet nu 3 st. op en brei de steken, welke zijn blijven staan aver, op dezelfde naald over. Ga dan verder als volgt: le toer: recht. 2e toer: S r., aver, tot op i st. na, r. De le en 2e toer 2 maal herhalen. 7e toer: 3 et. afkanten, recht tot eind der toer. Terwijl men een rechte rand van 3 st. houdt, mindert men aan het arms gat om do andere toer 1 steek, totdat er 27 st overblijven. Brei 11 toeren zonder minderen. Ga nu verder als volgt: le toer: recht tot op 5 st. na, 2 r. samen, 3 r. 2e toer: S r. aver, tot op 1 st. na, r. Dez© 2 toeren 1 maal herhalen. 5e toer: recht tot op 7 st na, 2 r. samen, draad naar voren, 2 r. samen, 3 r. 6e toer: als 2e toer. Van de le tot toer 1 maal herhalen, dan nog 1 maal de le toer. Vorm de schouder als volgt: le toer: 3 r., aver, tot op 7 st. na, om draaien. 3e en ïe toer: 3 r. 5e toer: 3 r., aver, tot op st na, r, 7e toer: recht tot op 5 st. na draad naar voren, 2 r. samen, 3 r. Afkanten. Groote Markt No. 8 HANDWERK-BENOODIGDHEDEN SINAASAPPELVLA: (4 personen), 4 sinaas appelen, 1 citroen, 2 dl water, 5 k 6 eet lepels suiker, 4 eetlepels maizena. Wasch de sinaasappels goed af en neem er zeer dun een gedeelte van de schil af. Snijd de sinaasappels en de citroen door, pers ze uit en doe 't sap met de schilletjes do suiker en het water in een pannetje. Breng alles te zamen langzaam aan de kook en voeg er al roerende voorzichtig de maizena bij, die met wat koud water aan gemaakt is. Leat de vla even doorkoken, neem er de schilletjes uit, laat ze onder af en toe roeren bekoelen tot er geen vel moer op komt en doe de vla in een schaaltje. HAVERMOUTKOEKJES: (4 pei-sonen), 100 gr. havermout, 100 gr. bloem, een vierde Eet meen visch maar dan van JANSEN Keizerstraat 26 Telefoon 56175 liter koud water, 50 gr. suiker, iets zout, desverkiezend een theelepel fijne kaneel vet. Week de havermout ongeveer een half uur in koud water met iets zout, roer er voorzichtig de bloem, de suiker en de kaneel door. Laat wat vet in de koekepan heet worden, leg hierin 'een paar lepels van het beslag voor één koekje, waarvan 3 of 4 tegelijk kunnen worden gebakken en bak de koekjes aan weerskanten bruin en gaar Leg de koekjes op een schaal en strooi er wat suiker over, KAR WEI-KOEK. Benoodigd: 200 gr. bloem, 4 eieren, 200 gr. suiker, 200 gr. boter, 15 gr karweizaad. Bereiding: De boter tot room roeren, dan één voor één de eieren de suiker, de ge zeefde bloem en het karweizaad toevoegen. Een broodblikje besmeren met boter, be strooien met paneermeel en de massa er in doen. De cake ruim een uur bakken in een matig warmen oven. GEVULDE UIEN: Benoodigd: 4 Lissabon- sche uien, 150 gr. half kalfs- half var kensgehakt, peper zout, y2 lepel azijn, 1 ei 50 gr. boter, paneermeel. Bereiding: De uien schoonmaken en was schen, gaar koken in 1 y2 1. kokend water en zout. 't Gehakt vermengen met ei, brood, melk, zout en peper; 4 ballen ervan draaien, die in het uiennat worden gaargekookt, gedurende 15 minuten. De uien uithollen en vullen met den bal gehakt; ze in een* vuur vast schoteitje leggen met de boter 1 dl uiennat en fijn gewreven uienresten. Het schoteltje 15 minuten in den oven zetten, telkens bedruipen met het vocht en even voor het opdoen azijn toevoegen, de uien toet een weinig paneermeel bestrooien. ANANASPUDDING. Benoodigd: y2 I. room 1 glas of blik ananas, 100 gram suiker, 20 gram gelatine. Bereiding: De ananas zoo noodig in blok jes snijden, de gelatine oplossen in y2 dl. kokend water, hierbij het sap van de ana nas voegen, de suiker, het vocht een weinig laten (bekoelen, do room stijf-kloppen met 1 of 2 eiwitten, het vocht hierbij doen en de stukjes ananas. Als de pudding geleiachtig begint te worden, ze in een omgespoelden vorm doen. In plaats van ananas kan men andere vruchten nemen. WEKELIJKSCH KNIPPATROON Het voorjaar nadert en iedereen voelt een onweerstaanbare wensch in zich opkomen om iets nieuws to hebben om aan te trek ken. We brengen ditmaal een voorjaars mantel van soepele wollen stof. Men kan de jas naar believen voeren met zijde. Benoo digd materiaal: 3 meter van 130 centimeter breedte. Het patroo:n is te verkrijgen in maat 44: bovenwijdte: 102 centimeter; taille wijdte: 86 centimeter; heupwijdte: 110 centi meter. Door het al of niet aanknippen van naden kan men het patroon passend maken voor het eigen figuur. Prijs van het patroon 25 ets. plus 5 ets voor porto- en admini stratiekosten en omzetbelasting. Dit patroon is te verkrijgen bij de Afdee- ling Knippatronen van de Uitg. Mij Do Mijl paal, Singel 91, Amsterdam-centrum. Toe zending zal geschieden na ontvangst van het bedrag, dat kan worden overgemaakt per postwissel, in postzegels of wel per post giro: 41632. Den lezeressen wordt vriendelijk verzocht bij bestelling duidelijk het nummer van het gewenschte patroon en tevens naam en adres zoo volledig en nauwkeurig mogelijk op te geven. Gelieve verder uw bestelbrieven voldoende te frankeeren, daar deze anders niet door ons gefrankeerd worden. Men vookomt daardoor onnoodige vertra ging in de verzending. Bovenstaand patroon is ook" naar r verkrijgbaar, prijs is dan 85 cents per stuk. Verder leveren we niet alleen patronen van het model dat we hier publiceeren, doch van ieder gëwenscht model. Toezending van een afbeelding of schetsje met .vermel ding van maten is voldoende. Prijs van patronen naar maat tijnf een mantel: 85 ets; japon: 80 ets; lingerie en kinderkleeding fi 45 ets; blouse: 40 ets.; en rok: 35 ets per stuk. ALLES wat U noodig hebt voor JAPON- of MANTELSTOFFEN yindt U het .voordeeligst bij: STOFFEN HUIS J. M0NNICKENDAM, HOOGSTRAAT 351 HOEK SPUI ROTTERDAM Ook kunt U Uw Japon laten knippen voor Lknippen en rijgen 2.Mantel knippen 2.—; knippen en rijgen 3.— Japon geheel gemaakt 7-50. Nienwste platen ter Inzage. Rugpand: Met witte wol en naalden nr 3 iet men 62 steken op. le toer: 2 r. x, 1 a., 1 r., vanaf x herhalen tot het eind der toer. Deze toer 1 maal her halen. 3e toer: 2 r., x draad naar voren, 2 r. samen, 1 a., 1 r... vanaf x herhalen tot het eind der toer: De le toer 3 maal herhalen, terwijl men aan het eind der laatste toer 1 st. meerdert. Met naalden nr 4 gaat men verder als volgt; le toer: recht, 2e toer: r., aver, tot op pi na, ra Deze 2 toeren herhalen tot het werk even lang is als het voorpand tot onder de arm, eindigend met een aver. toer. Aan het be gin van do beide volgende toeren kant men 3 st. af. In de volgende en verder om de andere toer mindert men aan beide einden van de naald 1 steek, totdat er 51 steken over zijn. Ga dan verder zonder minderen, totdat het armsgat even groot is als bij het voorpand, eindigend met een aver. toer. Vorm de schouders als volgt; le toer: recht tot op 7 st na Omdraaien. 2e toer: 8 a., 21 r., omdraaien, 3e toer: 29 r., omdraaien. 4e toer: 21 r., omdraaien, 5e toer: 2 maal (6 r., draad naar yoren, 2 r. samen)' recht ïot het eind der toer, 15 st aver, afkanten, dan 21 recht en weer; 15 st. aver, afkanten. Mouwen: Met witte wol en naalden no zet men 20 st op. Brei om de andere toer recht en aver., terwijl men aan het eind van iedere toer 2 st. opzet totdat er 48 st op de naald staan. Brei 4 cm zonder meer deren, eindigend met aver. toer. In de vol-» gende toer x 4 r., 2 r. samen, vanaf x her, halen tot het eind der toer. Met naalden! no 3 breit men 8 toeren recht. Losjes afkan ten. De 2e mouw wordt evenzoo gebreid, 'N PERZISCH TAPIJT P GOED en GOEDKOOP „BESHI R" PERZISCHE TAPIJTEN STATIONSWEG 15A BOTTERDAM LATEXO ELASTIEK Vervaardigd van de orig. gespoten Lactron rubberdraden. Vernieuwing onnoodig. Ecntg r«- N V Ned- Elaitiefcfebr.. Oostsrbeek HUIZE „WESTEINDE' TE 's-GRAVENHAGE biedt aan Dames en Meisjes een aangenaam Tehuis voor korten of langeren tijd. Zeer matige prijzen 1.50 k S.— p. d.) voor logies met volledig pension; desgew. alleen kamers met ontbijt. Gevestigd sedert 1863. jeheel verbouwd en gemoderniseerd. Westeinde 31, Telef. 113932 Westeinde 27, Telef. 110573 Stoom-Wasch- en Strijkinrichting AURORA" W. SPIERENBURG C.Wzn. UTRECHT KONINGSWEG 56 - Telef. 11165 Postrekening No. 43430 Opgericht 1856 Geheel naar de eischen des tijds ingericht Wascht uitsluitend met nortonwater VRAAGT TARIEVEN HOOFDKANTOOR LEEUWARDEN STOOMWASSCHERIJTh.BOMBEKE OOSTMAASLAAN 93 Telefoon 52545 ROTTERDAM HELDERHEID en AFWERKING ONGE-EVENAARD EEN HAARVERF* UW DAGELIJKSCH KOPJE KOFFIE UW DAGELIJKSCH KOPJE THEE allebei van N.V. Kanis Gunnink, Importeurs, Kampen „EN FA" HAVERMOUT VtUGKOKEND «f Q CENT PER O PONDSPAK H-V. KON. PELLERIJ „MERCURIUS"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1937 | | pagina 10