cvocfc orü&i vWuw€n
c ONRADS
-i
HANDWERKEN
K&G
WEKELIJKSCHE B IJ LAGE
Het wonder der
Zeepfabricage
Een kijkje bij Sunlight"
te Vlaardingen
In een vorig artikel gaven wij een kijkje
an het bedrijf der Sunlightzeepfabrieken te
jVlaardingen. Wij verhaalden daarin o.a.,
hoe de oliën en vetten de zeepziederij be
reiken, alwaar zij met behulp van loog in
zeep worden omgezet en hoe vervolgens
ideze zeep via een geheele serie vernuftige
anachines gekoeld, gedroogd, gesneden, ge
stempeld en verpakt wordt, waarna zij ge
reed is per Schip of trein haar reis door de
.wereld aan te vangen, als een nuttig en
onmisbaar product in dienst der huiselijke
hygiëne.
De fabricatie van toiletzeep gaat op een
zelfde wijze in .liet werk als die van de
Sunlightzeep. Bij het maken van de toilet
zeep gaat men uit van zeep, welke op ana
loge manier is gedroogd als de Lux. Hier
idus eerst het een en ander over deze Lux-
hereiding!
De zeep vloeit,, nadat zij de tanks heeft
[verlaten .tusschen twee cylindrische stalen
walsen door, die voortdurend met water
worden gekoeld. Door de koude der walsen
stolt de massa tot «en spierwitte, harde
zeep, die met messen ervan wordt afge
nomen. De thans verkregen witte linten
[vallen op een transportnet, dat door een
droogkast loopt, waardoorheen heete lucht
Wordt gezogen. De zeeplinten drogen daar
bij uit zoodat tenslotte een product wordt
[verkregen met een zeer laag vocht- en een
zeer hoog vetzuurgahalte. Wanneer de ge
droogde zeeplinten de droogkast verlaten,
worden zij naar een walswerk vervoerd.
(Tusschen de sneldraaiende stalen walsen
wordt hier de z-eep uiteen geperst tot uiterst
dunne, glinsterende schilfers. Deze machine
geeft tevens aan de schilfers de bekende
ruitvorm, waardoor zij zoo gemakkelijk op
losbaar wordt.
Vernuftige pakmachines verpakken de
Lux zoo, dat deze fijne ruitjes niet breken.
Een stroom van'Lux, regelmatig voortge
stuwd, vult vervolgens de schalen van
'clectrische weegmachines. Deze schalen
heeft men den vorm gegeven van kipkarre-
.tjes.. Wanneer een schaal zich met Lux
[vult wordt zij zwaarder, om wanneer het
Koor één pakje bepaalde gewicht is be
reikt, om te kippen. Tengevolge hiervan
stort zij de Lux uit door een terchter in het
geopende pakje, dat reeds door een ander
deel van de pakmachine gevouwen is en
geplakt. Het geheele mechaniek is zoodanig
geconstrueerd, dat het slechts functioneert,
indien de schaal inderdaad het juiste ge-
Wicht aan Lux inhoudt. Bovendien is aan
elke machine een controle-inrichting aan
gebracht, welke elk ledig of onvoldoende
gevuld pakje onherroepelijk uit de baan
[werpt. Onderwicht is dus uitgesloten.
Thans willen wij iets veiiellen over de
fabricage der Lux-toiletzeep. De gekoelde
zeep die aan witte linten de walsen heeft
verlaten, moet voor zij haar verderen weg
door de fabriek aflegt, worden geparfu
meerd. De parfums voor toiletzeepen be
staan uit mengsels van zoogenaamde ethe
rische oliën. In het Zuiden van Frankrijk,
in Engeland en in de Balkanlanden perst
men deze zeer fijne oliën uit bloesems met
heerlijke geuren. Zoo sterk geconcentreerd
zijn deze oliën, dat men daarvan slechts
zeer weinig noodig heeft om een groote
hoeveelheid toiletzeep sterk te parfumeeren
Het parfumeeren geschiedt in een meng-
xnolen, welke de zeep grondig met het toe
gevoegde parfum dooreenwerkt, zoodat de
massa de geur gelijkmatig aanneemt. Ver-
.volgens verdwijnt ze in een kneedmachine,
welk ae massa homogeen samendrukt en
in linten weer terug geeft die er droog en
hrokelig uitzien. Al deze geurige brokkelig
heid wordt in de stangenpers gestort, die
een zcepstaaf zonder einde produceert. Deze
zeepstangen worden over een loopende band
gevoerd en op maat afgesneden en gaan
onder een etempelmachine door, welke ze
in tabletvorm geperst weer aflevert. Even
als dat bij de Sunlightzeep-fabricage het
geval is, worden ook deze Lux-tabletten op
ide loopende band verpakt en tenslotte door
nijvere meisjeshanden in de groote cartons
iii rij naast rij gelegd, gereed voor de ver
dere expeditie.
Gelijk men weet zijn Vim, Rinso en
'Radion eveneens producten van de Vlaar-
dingsche fabrieken. Deze wasoh- en reini
gingsmiddelen moeten worden afgeleverd
in zeer fijnen poedervorm. Zooals men zal
begrijpen heeft men daarvoor weder een
bijzondere machine noodig en wel een van
groote capaciteit. Deze machine bestaat uit
een zware betonnen toren, in welks binnen
ste zich een draaischijf bevindt, die duize
lingwekkend snel, met 6000 toeren in de
minuut, rond zijn eigen as wentelt. De
vloeibare zeep, die door een pijpleiding
3>oven in de toren wordt aangevoerd, valt
neer door de heete lucht, welke in de toren
wordt geblazen, en daarin een saort van
kunstmatigen storm aan den gang houdt.
Vol-automatiscH vullen en sluiten
Daarna komt zij op die razenid rondzwie
rende schijf terecht, welke de snel drogen
de zeepmassa in millioenen fijne deeltejs
van zich afwerpt en als een fantastische
sneeuwjacht doet rond dn rond dwarrelen.
Zoo krijgt men een prachtig luchtig en
droog product, dat nog eens door een flinke
zeefinstallatie wórdt gevoerd zoodat men
er van verzekerd is, dat &een enkele grof
heid in het poeder achter blijft. Nadat het
poeder geheel is afgekoeld, wordt het auto
matisch naar de verpakkingsmachines ge
transporteerd, die per uur een 350 pakjes
kan afleveren. Hoe dit toegaat? Wel, van
een rol vloeipapier worden automatisch
stukken afgesneden, die om vormblokkën
gevouwen en geplakt worden: om deze zak
jes heen-worden op hun beurt de cartons
gevouwen. Het aan één zijde dichtgeplakte
carton met binnenzakje passeert daarna 't
vulstation, alwaar de vulling ook weder
electrisch wordt gecontroleerd en vervol
gens gesloten. Het binnenzakje yvordt door
een vernuftig aangebracht stel hefboom
pjes als een harmonica samengevouwen,
zoodat uitlekken van de inhoud uitgesloten
moet worden geacht. Vervolgens worden dr
lipjes van het carton van gom voorzien,
naar binnen gedrukt en vastgeplakt. Op
papier is dit alles hee] eenvoudig; het is In
een paar woorden gezegd. Doch ook deze
bewerkingen geschieden door zulk een
prachtig uitgedachte machine, dat men ei
eenvoudig verstomd bij staat, te kijken, en
gelijk de zegswijze is, nauwelijks zijn oogen
durft te gelooven.
Na al hetgeen wij hierboven en in one-
vorige artikel over de inrichting en het be
drijf der Sunlightzeepfabrieken hebben ver
teld, zal men zich afvragen, hoe nu .liet
leven wel is der talrijke „fabrieks'-meisjes
die aan de machines en in de overige werk-
hallen haar bestaan vinden. Natuurlijk
geven wij er de voorkeur aan, dat meisjes
in speciaal vrouwelijke vakken hun week
loon verdienen; het dienstboden-vraagstuk
.heeft verschillende facetten, doch een der
oorzaken van het gebrek aan geschoold
huispersoneel, waarover zooveel wordt ge
klaagd, is voorzeker de fabriek, die zoovele
goede krachten van ander werk weglokt.
Is de fabrieksarbeid eentonig? Ja en neen.
Ons persoonlijk lijkt het weinig aanlokke
lijk voor een meisje haar dagen aan een
machine door te brengen, die zoo geperfec-
tionneerd is, dat er van een arbeidster
slechts enkele handgrepen worden gevergd,
welke steeds in dezelfde reeks, schier zon
der onderbreking, terugkeeren. De directie
heeft, om wat meer variëteit in de taak
dezer meisjes te brengen, als systeem inge
steld dat zij regelmatig van afdeeling naar
Groote Markt No. 8
HANDWERK-BENOODIGDHEDEN
afdeeling rouleeren, zoodat zij na 'n bepaald
tijdsverloop, weder voor een andei-e taak
worden gesteld. Bovendien heeft de arbeid
plaats in een hygiënische omgeving, en
wordt bij opgevroolijkt door muziek. Wij
zeiden reeds eerder dat deze muziek een
zeer gunstigen invloed heeft op bet. arbeids-
tempo; men werkt makkelijker bij 't vroo-
lijke, lichte rhithme van een populair lied.
De Sitnlightzecpfabrieken kennen de ar
beidsweek van vijf dagen; Zaterdag en Zon
dag heeft het personeel vrij en kunnen de
meisjes dus in eigen huis doorbrengen,
eventueel als hulp in moeders huishouding.
Wij geven toe, het vraagstuk is daarmede
niet opgelost, doch wie weet een uitweg,
die in alle opzichten kan voldoen? Onze
maatschappij is zoozeer op weg naar alge-
heele mechanisatie, dat de moderne fabriek
met haar technische wonderen en haar
goedkoope, goed verzorgde massa-product
niet goed meer kan gemist worden. De tik
tak' der machines is de polsslag geworden
van deze eeuw.
Had u ooit vermoed, wat er allemaal vast
zit aan het voortbrengen van een goed
stuk zeep, en dat dierlijke en plantaardige
vetten van allerlei herkomst verwerkt zijn
in het zoo allédaagsc.he tablet, dat u dage
lijks ter hand neemt?
Overgooiertje
Benoodigd: Voor een overgooiertje
met blouse samen 150 .gram Patons en
Baldwins „Rose" of „White Heather" Finge
ring-wol, 4-draads en wel 90 gram blauw
en 60 gram wit. Verder .heeft men noodig
een paar breinaalden no 4 en 1 paar no 3
een stukje elastiek en 3 paarlmoeren
knoopjes.
Afmetingen: Lengte van de over
gooier vanaf de schouder 42 cM. Wijdte
onder de armen 52 cm. 13 st. is 5 cm.
Voorpand van de overgooier: Met blauwe
wol en naalden no 4 zet men Si steken op.
Brei 10 toeren recht. Hecht de witte wol
aan en ga verder als volgt:
le toer: recht. i
2e toer: 1 r., aver, tot op 1 st. na, 1 r. De
le en 2e toer 1 maal met blauw en 1 maal
met wit herhalen. De witte wol afbreken.
Met blauwe wol breit men recht verder,
terwijl men in de 5e en iedere volgende
8e toer aan beide einden van de naald
1 steek mindert tot er 72 steken overblij
ven. Brei 5 toeren zonder minderen. Met
naald no 3 gaat men verder als volgl:
le toer: 2 r., x draad naar voren, 2 r. sa
men 1 a., l.r, vanaf x herhalen tot op
2 st. na, draad naar voren, 2 r. samen.
2e toer: 2. r x 1 a, 1 r, vanaf x herhalen
tot het eind der toer. De 2e toer 12 maal
herhalen. Met breinaalden no 4 breit men
9 toeren recht. Ga nu verder als volgt:
le toer: 6 r, aver, tot op 6 st. na, 6 r.
2e toer: recht.
3e toer: als de le toer.
ie toer: 3 st. afkanten recht tot het eind
der toer.
5e toer: 3 et afkanten, 3 r, 24 a, 12 r, 24 r,
3 r.
6e toer: 3 r, 2 r samen, recht tot op 5 st. na
2 r. samen, 3 r.
7e toer: 3 r, 22 a, 14 r, 22 a, 3 r.
Se toer: als de 6e toer.
9e toer: 3 r 20 a, 3 r, 10 st. afkanten, 3 r,
20 a, 3 r. Nu breit men verder op de
laatste 20 steken, terwijl men in de vol
gende en verder om de andere toer aan
beide zijden van de naald 1 steek mindert
(binnen de rand) tot er S steken over zijn.
Brei 24 toeren recht. Afkanten. Hecht de
wol aan de halskant weer aan en brei op
de overgebleven steken verder.
Achterpand: Met blauwe wol en naalden
nr. 4 zet men 84 steken op. Brei precies
hetzelfde als bij het voorpand tot. het gerib
de gedeelte gereed is. Met naalden nr, 4
Dit jaar, nu Paschen zóó vroeg valt, dat
een werkelijk „witte" Paschen niet tot de
onmogelijkheden behoort en de eigen tuin
nog vrijwel niets biedt, is het voor de huis
vrouw niet zoo eenvoudig een menu klaar
•te maken, dat smakelijk is en toch aan den
voordeeligen kant blijft.
Een lekker bordje soep behoort er bij le
zijn. Sommigen vinden 't misschien vreemd
maar het dure vleesch is daarbij overbodig.
Uitsluitend groenten zijn slechts noodig;
prei, selderij, knolselderij, wat bloemkool
en wat plakjes winterwortelen geven een
geurig soepje, waaraan men op het bord
enkele druppels Maggi's Aroma toevoegt en
wat fijngehakte peterselie.
Paschen zonder eieren Is geen echte
Paschen, dus nemen wij die ook, maar we
maken daar een beetje meer werk van dan
gewoon koken. Gevuld met ham vormen ze
een smakelijk, hartig spijsje, dat het bij
zonder goed doet bij bloemkool of prei,
Aardappelen geven we erbij in den voim'
van puree of gemengde aardappelsla, die1
bij vrijwel ieder in den smaak valt.
Een sinaasappelslaatje geeft een slot aan
den maaltijd, dat gewaardeerd zal worden.
Wie zeer verstandig is geweest heeft het
vorige jaar snijbiet in zijn tuin gezaaid en
krijgt nu reeds van de uitgeloopen wortels
die heerlijke malsche blaren, die in smaak
en uiterlijk veel van spinazie hebben.
GROENTESOEP. P/4 L. kokend water, ï/2
kopje gewasschen rijst, een stukje prei,
knolselderij, bloemkool, plakjes winter-
tel, paar spruitjes enz., 2 theelepels zout.
Snijd de groenten m stukjes en wasch ze.
Doe ze in het kokende water, voeg de ge
wasschen rijst toe cn het zout en laat alles
heel zachtjes uur koken. Maak de soep
af met een beetje fijngehakte peterselie.
VEELKLEURIGE „HAPJES". Eenige koude'
gekookte aardappelen (groot formaat), 1
koude gekookte biet (niet te dik), een
paar hardgekookte eieren, een paar
augurken, wat veldsla of wat ster-kers,
Uw Gezondheid is er meê gebaat
Eet meen visch
maar dan van
JANSEN Keizerstraat 26
Tel' ->n 56175
®en paar lepers mayonnaise, wat azijn.
Maggi's Aroma, olie_ peper en zout, wat
fijngehakte peterselie.
Snijdt de koude aardappelen en de biet in
niet te dunne plakken, zóó, dat de bieten
schijfjes iets kleiner zijn dam de aardappel
plakjes en ze dus bij het op elkaar stapelen
trapsgewijs komen te liggen. Laat de beide
soorten ieder afzonderlijk een uurtje
„marinceren" in wat door elkaar geroerde
olie, azijn, Maggi's Aroma, peper en zout.
Snijd intusschen ook de eieren en do
groote augurken in plakjes (niet te dun),
maak de sla schoon en sla ze goed droog.
Maak nu trapsgewijs toeloopende stapel
tjes van een aardappelplakje, een bieten-
schijfje, een plakje augurk en een plakje
ei met in 't midden van het dooiergedeelte
een klein nopje fijngehakte peterselie.
Maar de sla (of de sterkers) aan met wat
olie, wat azijn (of citroensap), wat Maggi's
Aroma; spreid ze uit op een vlakken scho
tel en schik er de veelkleürige stapeltjes'
regelmatig op. Leg (wat niet strikt noodig
is) op de sla hier en daar een theelepel
mayonnaise, maak op het. uiterste randje
sla een omlijsting van vierde- of achtste
partjes hardgekookt ei.
(Wie voor het gerecht wat meer geld be
schikbaar heeft, kan de buitenplakjes ver
vangen door tomaat: in dat geval wordt
het grootere tomatenplakje als onderste
laagje gebruikt, terwijl het aardappel
schijfje daar dan op komt te liggen),
breit men 9 toeren recht. Ga nu verder als
volgt:
le toer: 6 r, aver, tot op 6 st. na. 6 r.
2e toer: recht
3e toer: als de le toer.
4e toer: 3 st. afkanten, recht tot het eind
der toer.
5e toer: 3 st. afkanten, 3 r. aver, tot op 3
st. na, 3 r. Brei verder recht, terwijl men
in de volgende en verder om de andere
toer aan beide einden van de naald 1
steek mindert (binnen de rand) tot er 54
st. overblijven. Ga verder als volgt:
le toer: 3 r., 16 a., 16 r., 16 a., 3 r.
2e toer: 3 r., 2 r. samen recht tot op 5 st.
na, 2 r. samen, 3 r.
3e toer: 3 r., 14 a., 18 r., 14 a., 3 r.
4e toer: alsde 2e toer.
5e toer: 3 r., 12 a. 3 r., 14 st. afkanten, 3 r,
12 a., 3 r. Brei op de laatste 18 st verder,
terwijl men in de volgende en verder om
de andere toer aan beide einden van de
naald 1 steek mindert (binnen de rand)
tot er st. overblijven. Brei 20 toeren
recht. Afkanten. Hecht de wol aan de
halskant aan en brei hetzelfde op de over
gebleven steken.
Binnenkort hopen we het model te publi-
ceeren van het hierbij behoorende blousje
WEKEUJKSCH KNIPPATROON
Nr. 838: ensemble bestaande uit een japon
met aangeknipt cape'je.
Als materiaal heeft men diagonaal ge
streepte wollen stof gekozen, die in verschil
lende richtingen verwerkt is. Een wit piqué
kraagje, een roode ceintuur en een rood
koordje aan de hals zorgen voor de garnee-
ng.
Benoodigd materiaal; 5.50 meter van 00
centimeter breedte. Het patroon, is te ver
krijgen in maat 44: bovenwijdte 102 centi
meter; taillewijdte: 86 centimeter; heupwijd
te: 110 centimeter. Door het al of niet aan
knippen van naden kan men het patroon
passend maken voor het eigen figuur. Prijs
van het patroon 25 ets plus 5 ets voor ad
ministratie-, portokosten en omzetbelasting.
Dit patroon is te verkrijgen bij de afdeeling
Knippatronen van 3e Uifgeversmaatschap'
„De Mijlpaal", Singel 91, Amsterdam-centrier
Toezending zal geschieden na ontvanic
van het bedrag, döCt' kan worden overL
maakt per postwissel; in postzegels of yj
per postgiro: 41632.
ALLES wat U noodig hebt voor JAPON- of MANTELSTOFFEN al
vindt U het voordeeligst bij: STOFFEN HUIS J. MONNICKENDAM, j«
HOOGSTRAAT 351 HOEK SPUI ROTTERDAM
Ook kunt U Uw japon laten knippen voor 1.—; knippen en rijgen 2.—; Mantel- L
knippen 2.—; knippen en rijgen 3.—Japon geheed gemaakt 7.50.
Nieuwste platen ter inzage.
Wol uit bananenschillen
Manchester, het centrum der Britsche
textielindustrie, is thans een succesvolle
concurrent geworden van Duitschland en
Italië. Het heeft namelijk een procédé ge-
onden voor de vervaardiging van wol uit.
bananenschillen.
Eerst was Duitschland gekomen met wol,
vervaardigd uit hout, toen volgde Italië
met wol uit. mellc, maar Lancashire is er in
geslaagd de inhoud van de vuilnisbak pro
ductief te maken.
De „Victoria Mill" te Manchester, in het
district Droylsden, kon kort geleden een
garen produceeren uit de vezels van bana
nenschillen, dat met succes tot een wollen
stof" was te weven.
„Wij hebben", aldus verklaarde een direc
teur van 3e „Victoria Mill" tegenover een
•ertegenwoordiger van de United Press",
„jarenlang onderzoekingen gedaan in deze
richting. Ons doel was, oen synthetische
'ol te ontdekken, welke warm en soepel
•as en bij vermenging met kunstzijde tot
eerste klasse kleedingstoffen verwerkt kon
worden. De idee kwam bij me op, toen ik
eens een banaan schilde en de sterkte van
de vezels opmerkte. Het garen, dat thans
an deze schillen vervaardigd wordt, is
soepel en licht zeer elastisch en kreukvrij
en de kosten om het te verven zijn betrek
kelijk laag.
De grondstof is zeer goedkoop, daar wii
an de gemeentereiniging voldoende kun-
ien betrekken. 1-Iet maakt namelijk niets
uit, of de schillen vuil zijn".
UW DAGELIJKSCH KOPJE KOFFIE
UW DAGELIJKSCH KOPJE THEE
N.V. Kanis Gunnink, Importeurs, Kampen
LATEXO ELASTIEI
Vervaardigd van de orig. gespoten-
Lactron rubber(h"aden. Vernie
onnoodig.
HUIZE „WESTEINDEN
TE 's-GRAVENH AGig
biedt aan Dames en Meisjes een aangenjaac
Tehuis voor korten of langeren tijd. ZL
matige prijzen 1.50 3.p. d.) vo„
logies met volledig pension; desgew. aJle
kamers met ontbijt. Gevestigd sedert IS
Geheel verbouwd en gemoderniseerd.
IS-EEN HAARVER
W?>v D1EP
SQ' r VERFT EN
STOOMWASSCHERIJTh.B
OOSTMAASLAAN 93 Telefoon 52?
ROTTERDAM
WijWASSCHENenSTOOMEN ALLE^
„MERCÜRIUS"
HAVERMOUT
VtUGKOKENO
Stoom-Wasch- en Strijkinrichtingf"
AURORA" L
W. SPIERENBURG C.Wzn."
UTRECHT
KONINGSWEG 56 - Telef. 11165|e
Postrekening No. 43430 Opgericht 1856|e
Geheel naar de eischen des.?,1
tijds ingericht Wascht;i]
uitsluitend met nortonwaterr
VRAAGT TARIEVEN
'N PERZISCH TAPIJT Pf
GOED en GOEDKOOP bi) PERZISCHE TAPIJTEN I!
D C C U I n?' STATIONSWEG 15A»-
,)D b 3 li I II ROTTERDAMf
