De Wieringermeerpolder
3 MAANDAG 8 MAART 1937
KERK EN ZENDING
I GERFF. KERKEN
A- "enomen: Naar Schiedam, W. de
Gra? e Ommen.
Bedankt: Voor Uithuizen, B. Slingen-
i berg te Echten (Fr.).
j NED; HERV. KERK
Beroepen: Te Eemnes-Buiten, L. Vroeg-
I indewey te Waddinxveen.
Aangenomen: Naar Gameren, J. Bus
te Poortvliet. Naar Zelhem, O. Huistra te
j Midwolda.
CHR. GEREF. KERK
Bedankt: Voor Zeist, C. Smits te Slie-
drecht.
HUISBEZOEK
Hoe komt het dat de schapen schuw voor
ons zijn? Zijn wij zoo weinig herders ge
weest? vraagt Lemke, de hulpprediker uit
de nieuwe roman van P. J. Risseeuw: „Is
het mijn schuld". Uitgave J. H. Kok N.V.
te Kampen.
At'
BEROEPINGSWERK
De Kerkeraad der Geref. Kerk te Voor
burg heeft besloten het beroepingswerk
I thans ter hand te nemen, zoodat binnen af-
1 zienbaren tijd een tweede predikant kan
j worden verwacht.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Molenaarsgraaf
Cand. A. H. Sonnenberg van Ermedo
hoopt Zondag 9 Mei a.s. zijio intrede te doen
ibij de Ned. Herv. Kerk te Molenaarsgraaf,
na bevestigd te zijn door Ds J. J. Timmer
van Ermelo.
Asch (Betuwe)
Op Zondag 25 April hoopt camd. K.
Luyendijk van die Lier zijn intrede te
doen bij de Ned. Herv. Kerk te Asch. Be-
jvestiger is Ds J. J. de Vries van Schip
luiden.
Oldebroek
De heer J. I. vair» Wij ck, die geordenS
is tot predikant bij de Vrije Evangelische
Gemeenten in Nederland, en het beroep
jnaar de Vrije Evangelische Gemeente te
Oldebroek heeft aangenomen, zal Zondag
voormiddag 14 Maart a.s., in zijn ambt wor
den bevestigd door zijn ambtsvoorganger
Ds A. W. F. W a a r d e n b u r g van Utrecht
Ds van Wijck hoopt aan den avond van
Ünen dag zijn intree-predikatie te houden.
Wassenaar
Ds M P. F erin ga, gekomen van Moer
dijk, werd gisteravond door, den consulent,
Ds J. C. Houtzagers van Voorschoten,
bevestigd, bij de Geref. Kerk van Wassenaar
als opvolger van wijlen Dr J. C. Rullmann.
Ds Houtzagers deed zulks met een predikatie
over Joh. 3: 29. Hij teekende de positie van
den Dienaar des WoordE als die van Johan
nes den Dooper, door Wiens werk Christus
imeer, maar hij minder moest worden. Ach
tereenvolgens werd stilgestaan bij: lo. Het
verband, waarin deze geschiedenis voorkomt,
•2o. het beeld, dat er in wordt geschetst, 3e
de beteekenis er van voor dezen tijd. De
gemeente zong haar nieuwen leeraar staande
toe de zegenbede uit Psalm 134.
Woensdagavond doet Ds Feringa zijn In
trede.
LITURGISCHE CONFERENTIE
Het programma voor de vierd# Liturgi
sche Conferentie, die 31 Maart en 1 April a.s
'op het kasteel Hemmen zal wordfen gehou
den, vermeldt o.a de volgende onderwerpen:
De voornaamste typen in de Ohr. liturgie,
door Dr W. H. v. d. Pol; De taak van den
musicus iin dien eerediienst, door Leo Mens
yan Leiden; Liturgie ia het Oude Testament
door Prof. Dr A. J. Wensinck van Lei
den; Vragen betreffende de theorie en do
practijk van dien Eeredienst door Prof. Dr
IG. Sevenster van Leiden; Verwerkelij
king van den litungieohen vorm in de ge
meente, door Ds W. A. Zeydfler van Rot
terdam. Voorts zal een vergadering van de
theologische en de niet-theologische sectie
gehouden worden; een Muziekuur en Mor
gen-, Mididlag- en Avondgebeden,
NED. HERV. KERK TE GAMEREN
Weer in gebruik genomen
Het was voor de Ned. Herv. Gemeente van
Gameren Donderdag een blijde dag. Aan
den avond van dien dag werd het kerkge
bouw, dat verleden zomer door hemelvuur
getroffen grootendeels verwoest was, keurig
gerestaureerd, ingewijd. Om deze plechtigheid
te vervullen, was uitgerfoodigd Ds. S. G o-
verts, oud-predikant van Gameren, thans
te Bergschenhoek. Het kerkgebouw was
stampvol van gemeenteleden en verder ge-
noodigden en belangstellenden.
Ds. Goverts hield een predikatie over 1
Petr. 2 5a en sprak over het fundament, de
steenen die toegevoegd worden en het ge
bouw dat wordt'opgetrokken. Met stille aan
dacht werd de rede beluisterd. Ten slotte
werd een woord van dank gesproken tot ar
chitect van Bilderbeek uit Dordrecht
en de aannemers die zulk schoon resultaat
wisten te bereiken. Verder tot de kerkvoog
dij met haar administrateur den heer A. d e
Hoop, die ook in deze de rechterhand der
kerkvoogdij was. De edelachtbare heer bur
gemeester C. Hobo werd bedankt voor zijn
tegenwoordigheid alsmede Ds. Be ens uit
Hedel, vertegenwoordigend het Classicaal
Bestuur en den Ring Bommel, en Ds. Boo
gaard als consulent. Deze beide predikan
ten wenschten besturen en gemeente geluk
met dit schoone kerkgebouw, waarna met
het uitspreken van de zegenbede de plechtig
heid besloten werd.
PROF. Dr. J. D. DU TOIT
De bekende Zuid-Afrikaansohe diichter,
bij bjl vertaler en psalm berijm er Prof. du
Toit, is 19 Februari j.l. te Bloemfontein ge
huldigd. Het Hbld. meldt daarover:
De „Fedierasie van Afrikaanse Kultuur-
verenigings" had het initiatief genomen.
Niet minder dan. twaalfhonderd menschop
waren in de gehoorzaal van het Bloemfon-
teinsohe 6ladhuis bijeengekomen. Dr. N. J.
der Merwe, voorzitter van de Federasie
stelde Totius' beteekenis als volksman in
het licht, Ds T. F. J. Dreyer van de Herv.
Gemeente te Standerton, Transvaal, hul
digde hem als werktuig in Gods hand, en
Prof. F. Postma, een collega van Prof. du
Toit aan de universiteit te Potohefstroom,
schetste hem als volksloeraar. Hij is. aldu«
spr., groot schriftverklaarder, en als hij op
den kamsol staat, treedt de persoon geheel
op den achtergfond. De toehoorders verken
ren diiep onder den indruk van Gods woord
Menigmaal is Totius na zoo'n preek gezegf:
„Ek het nie geweet dat. Gods woord so rijk
is, so duid el ik selfs oor moderne vraagstuk
ke nie." Vervolgens overhandigde Prof. D~.
Kesteil, van de Grey-uiniiversiteit te Bloem
fontein, Dr Totius een geschenk, een
miniatuurbeeld van Van Wouw's „Versla
gen Burgers" („verslagen" na het vernemen
van den vrede, die aan de twee republieken
de onafhankelijkheid heeft ontnomen), be
nevens een ohèque. Namens het heele volk
dankte de spreker Prof. doi Toit voor alles
wat hij voor het volk heeft gedaan.
KERKELIJKE PERS
Niet alleen de Geref. Kerk van Middel
burg, ook de Zeeuw sche Kerkbode
(onder redactie van Ds Heij en De Oussoren)
zal 8 Maatf, 50 jaren bestaan hebben.
KERK EN VREDE
De jaarlij ksohe algemeen© vergadering
van de vereeniging Kerk en Vrede zal Vrij
dag 18 en Zaterdag 19 Juni te Zwolle
worde n :g ehou den.
J. HENRI LEDEBOER
Naar wij vernemen, is de heer J. Henri
Ledeboer, Directeur van het Centraal Bureau
der Ver. van Reclasseerings-instellingen te
Amsterdam, voornemens, met 1 Juli as.
als zoodanig af te treden.
STICHTING RE VEEL-ARCHIEF
Vandaag is te Utrecht de algemeene
vergadering der stichting Reveil-archief ge
houden. Mr A. de Graaf van Zeist sprak
over: De wisselwerking tusschén de poëti
sche, de theologische en de sociale kanten
van het reveil. Na afloop der vergadering
is in de universiteitsbibliotheek, Wittevrou-
wenstraat 11, door prof. dr. M. J. A. de
V r ij e r geopend de tentoonstelling: Het
reveil in Nederland in de 19e eeuw, waar
aan verbonden is een tentoonstelling betrek
king hebbende op dr H. F. K o h 1 b r u g g e.
KERKBOUW
De pas opgerichte Chr. Geref. Kerk te
a s s e 11 zal spoedig overgaan tot den
bouw van een eigen kerk. De aanbesteding
heeft reeds dezer dagen plaats.
ren spenen I von. die een tekort tonnen
aan aandachts-concentratte, wenden zirh
tot het INSTITUUT KLEIN WARNSBORN
te ARNHEM. K'eine klassen. Individueel
onderwlis Geregeld toezicht, dag en nacht
Gezonde oinpevtng. Oir. P VAN AALTEN
Telefoon: Arnhem 22012
(A (tv.
ONDERWIJS
EN OPVOEDING
Afscheid Dr. A. van Voorthuysen
Welgemeende en alzijdige hulde
Vertegenwoordigers van het buitengewoon
onderwijs uit het geheele land waren Zater
dagmiddag in de aula van de Dalton-H.B.S.
te 's-G r a v e nh a ge bijeen om hulde te
brengen aan den scheidenden inspecteur van
het buitengewoon onderwijs, dr. A. van
Voorthuysen.
Tot de officieele genoodigden behoorden de
Minister van Onderwijs, prof. dr. J. R. S 1 o-
temaker de Bruine, prof. dr. G. A.
van Poelje, directeur-generaal van het
onderwijs, de Haagsche wethouder van On
derwijs, prof. ir. L. C. van der Bilt, prof.
dr. R. C a s i m i r, de heer R a 11 wethouder
van Onderwijs te Rotterdam.
Namens het huldigingscomité sprak de
heer C. de Jeu, voorzitter, een woord van
welkom.
De Minister spreekt
„Gij hebt een enorme stuwkracht
getoond en een zeer groot organisatie
vermogen aan den dae gelegd", zeide
prof. Slotemaker ie Bruine tot den
scheidenden inspecteur.
Met grooten eerbied sprak de Minister
van dr. van Voorthuysens wetenschappelij-
ken arbeid, litteraire bijdragen in tijdschrif
ten in binnen- en buitenland, over onderwer
pen van het lager onderwijs.
Voor jonge mensohen, die geen toekomst
in de maatschappij schenen te hebben, is dr.
van Voorthuysen een gids geweest. Niet al
leen moreel, ook financieel was naar de
minister opmerkte het werk van dr. van
Voorthuysen steeds volkomen verantwoord:
een tweeheid, die bij sociaal werk weinig
voorkomt.
Spr. is dankbaar, dat hij van dr.
van Voorthuysen nog geen afscheid be
hoeft te nemen, omdat deze afgetreden
inspecteur sinds 1 Maart als raadsad
viseur aan het departement van On
derwijs is verbonden.
De voorzitter van het huldigingscomité, de
heer C. de Jeu, schetste den levensloop van
den oud-inspecteur, die eerst huisarts te Fra-
neker en daarna schoolarts te Groningen
werd. Met ingang van 1 Januari 1921 werd
dr. van Voorthuysen benoemd tot rijksinspec
teur van het buitengewoon onderwijs.
Spr. huldigde mevr. v. Voorthuysen voor de
toewijding steeds aan haar echtgenoot betoond
en verzocht mevrouw haar man een exem
plaar van een boekwerk, bevattende opstellen
over de zorg aan het afwijkende kind be
steed, aan te bieden en zeide, dat een album
met persverslagen van den 24en Februari
aan dr. van Voorthuiysen nog zal worden
toegestuurd.
Nadat verschillende sprekers den scheiden
den inspecteur hulde en dank gebracht had
den, heeft deze gesproken.
Dr. van Voorthuysen dankt
Van alle huldiging te zijner eere heeft het
derwijsdag zoo
geslaagd is.
Tegenover allen
lof, die spr. ge
bracht is, wil hij
twee dingen naar
voren brengen. In
de eerste plaats,
dat hij steeds zijn
werk met liefde
heeft ged^n en
ten tweede dat
het hem in de
wereld ongeloof
lijk is meegeloo-
„U gaat dienen het mooiste gedeelte van
het onderwijs", heeft oud-minister D e
V i s s e r spreker eens gezegd en dat heeft
hij zijn geheele leven nooit vergeten.
In het buitengewoon onderwijs ontmoette
spr. groote geestdrift van de leerkrachten en
hij is deze geestdrift gaan deelen. Waarom
die geestdrift er is?
Omdat er al veel bereikt is, wat prikkelt
om voort te gaan op den ingeslagen weg.
Voor de ondervonden medewerking dankte
spr. en wel in het bijzonder het departement
3ran onderwijs.
Hij is overtuigd, dat men voor de
toekomst geen zorgen omtrent het bui
tengewoon onderwijs behoeft' te heb-
Tot zijn opvolger, dr. van Hout e,
zeide spreker tenslotte: „U gaat dienen
het mooiste gedeelte van het onder-
Tenslotte bestond er gelegenheid dr. van
Voorthuysen in de leeraarskamer van
gebouw de hand te drukken en de tentoon
stelling in de lokalen te bezichtigen, welke
een overzichtelijk beeld bracht van de aan
deze inrichting gevolgde onderwijsmethode.
In de gangen waren buffetten opgesteld.
Hier speelde een orkest van leerlingen.
Des avonds heeft het Comité aan Dr van
Voorthuysen een maaltijd aangeboden, waar
bij pl.m. 60 personen aanzaten.
ring zal als referent optreden Drs. J. v. An-
d e 1 van Den Haag, inspecteur der Lycea,
met het onderwerp: „Naam en wezen van het
Christelijk Middelbaar Onderwijs", 's Mid-
zal een excursie gehouden worden naar
het kasteel Doorwerth en het Legermuseum,
na het gezelschap zich in de Westerbou-
wing te Oosterbeek aan een gemeenschap-
pelijken lunch vereenigen zal.
VER. VOOR CHR. PAEDAGOGIEK
Dinsdag 30 Maart as. komt de Verg. voor
Chr. Paedagogiek in algemeene vergadering
bijeen te Utrecht in het Gebouw voor K.
W., des avonds 7 uur. Referent is Prof.
Dr .W. J. Aalders van Groningen, die
spreken zal over „Gewetensvorming".
Examens
Academ. Examens. Leiden. Doet. rech
ten: de heer F. C. de Klein, doctoraal Ro-
maansche taal- en letterkunde: de heer C.
F. Schotborgh.
Amsterdam. Cand. rechtsgeleerdheid dr
W. Diamand.
BEGRAFENIS A. KROON
Groote belangstelling
te Renkum
(Van ornzen eigen verslaggever).
Te Ginneken overieed op 74-jarigen
leeftijd de bij de meeste Renkummers nog
we bekende hoer A. Kroon.
De overledene vertegenwoordigde van 1902
tot 1924 het dorp Renkum in den gemeente
raad en verdedigde daar op dikwijls ui*n-ï-
mende wijze de A. R. beginselen. Van 1919
tot 1923 was hij tevens wethouder, terwijl hij
in 1919 eenige maanden als waarnemenu
burgemeester optrad.
De heer Kroon heeft enkele jaren zitting
gehad in 't bestuur van Renkums oudste Chr.
schooi en mocht de Geref. Kerk achtereen
volgens dienen als administrateur, diakeu
en ouderling.
hij medeoprichter van de Boe-
CONCENTRATIE BIJ HET
PROT. CHR. ONDERWIJS
Sedert November 1933 werden wegens con
centratie bij het Prot. Christ. Onderwijs 20
soholen opgeheven n.l. die te Bayum, Ro-
clcanije, Gaastmeer, Rotterdam (4 scholen),
Jutphaas, Scheveningen, Bodegraven, Kam
pen, Bunschoten, Doesburg, Hellevoetsluis,
Groningen, Watergraafsmeer, Zaandam, Nij
megen, Gouda en Baarn, terwijl andere con
centraties in voorbereiding zijn.
Verder werden opgeheven zeven Prot. Chr.
Muloscholen n.l. die te Loosduinen, Amster
dam, Arnhem, Elburg, Schildwolde, 's-Gra-
venhage en Hilversum.
NAT. CHR. ONDERWIJS VEREEN.
Op Zaterdag 20 Maart zal de Nat. Chr.
Onderwijs-Vereen. haar jaarvergadering
houden te Amsterdam in Krasnapolsky te 2
SCHOOLDAG TE ROTTERDAM-ZUID
Op dien Schooldag, die op 13 Mei a.s. te
Rotterdam-Zuid zal worden gehouden hoopt
in de middagvergadering op te treden Prof.
Dr. J. Waterink en in de avondvergade
ring Dr A. H. E d e 1 k o o r t, Ned. Herv. pre
dikant, beiden te Amsterdam.
LEERAREN BIJ HET CHR. M. O.
De 21e jaarvergadering
De 21e jaarlijksche algemeene vergadering
van de vereeniging van leeraren bij het
Christelijk Middelbaar Onderwijs wordt ge
houden op Woensdag 24 en Donderdag 25
Maart a.s. te Arnhem.
Woensdagavond heeft in het 'gebouw van
het Chr. lyceum de huishoudelijke zitting
plaats.
Donderdag 25 Maart vangt 's morgens om
10 uur in Restaurant Royal de openbare
gadering aan die gemeenschappelijk met de
vereeniging van leeraren aan Chr. Gymnasi:
en Lycea gehouden wordt. In deze vergade
Verder
renteenbank te Renkum en de Nat. Veevc
zekering-Mij. te Utrecht.
Velen, vooral onder de „kleirfe luiden"
mocht de overledene gedurende een reek*
van jaren met raad en daad terzijde s'aac
Zaterdagmiddag werd zijn stoffelijk over
schot op de Algemeene Begraafplaats 'c
Renkum in het familiegraf onder groote be
langstelling ter aarde besteld.
Vooraf werd in de vergaderzaaJ bii öo
Geref. Kerk een huisgodsdienstoefening ge
houden onder leiding van Ds. Telder, van
Breda. Behalve de familie en vele bekenden
hier aanwezig de wethouder Jhr. J.
Beelaerts van Blokland. Ds. Telder las Psalm
18 en hie'd naar aanleiding daarvan een
ertroostende toespraak.
De kist werd door de Jeden der A R Kle*-
vereen. grafwaarts gedragen. Aan de geojM-n-
de groeve wees Ds. T e 1 d e r op iet rots
vaste geloof da.t den overledene ook in zijn
grootste lijden niet had verlaten.
De heer B. Crum voerde het woord na
mens den Kerkeraad der Geref. Kerk en ais
vriend.
Namens de A.R. Kiesvereen. van Breda
sprak de heer v. Kampen
De heer Molenaar, van Bussum, ge
tuigde van het vele goede voor de familie
verricht.
De heer H o 11 r u s t, uit Ut recht, herdacht
den medeoprichter van de Nat. Yeeverz.-Mij.,
terwijl de heer Spek, beroepen predikant
van Nijeveen, in gevoelvo'Je w.-orden getuig
de van de eenige troost in leven en sterven,
welke de overledene in ruime mate had mo
gen ervaren.
De heer A. K r -on Jr., zoon van den
grafwaarts gedrageno, dankte voor de laat-
e eer zijn vader bewezen.
Onder de vele aanwezigen merkten wij
nog op den heer J. M. B. Beuker, dir. der
Papierfabriek v. Gelder en Zonen en den
oud-wethouder Dr. Haverkorn, van Rijswijk.
De a.s. Kamerverkiezingen
De Chr. Hlst. lijst
De Chr. I-list. Unie zal, blijkens een pu
blicatie in de „Nederlander", bij de Tweede
Kamerverkiezingen uitkomen met de vol
gende candidatenlijst, welke geldt voor het
geheele land met uitzondering van de pro
vincie Limburg:
Jhr. mr. D. J. de Geer, 's-Gravenhage; II.
W. Tilanus, 's-Gravenhage; J. Bakker, M?-
naldum; J. M. Krijger, Vriezenveen; prof.
dr J. R. Slotemaker de Bruine, Wassenaar;
mej. mr. C. F. Katz, Amsterdam; Tj. Krol,
Haren; J. Weitkamp, Hardenberg; jhr rnr
J. W. II. Rutgers van Rozenburg, Bilt-
hoven; W. J. A C. Bins, Weesperkarspel;
H. van Boeijen, Voorburg; mr G. E. van
Walsum, Rotterdam; G. Seunninga, Coevor-
den; M. Marra, Lioessens, gem. Oostdonge-
radeel; mr M. Ch. de Jong, Arnhem; J. C.
Wolthuis, Vroomshoop; M. de Looze, Kapel-
Ie bij Goes; R. M. Minnema, Koudum, gem.
Hemehimer Oldephaert en Noordwolde; mr
J. J. R. Schmal, Voorbuig; J. Rustige, Am
sterdam.
De lijst in den kieskring Maastricht is
voor de eerste tien plaatsen gelijkluidend;
daarachter volgen:
G. J. van der Stoel, Wassenaar; A. N.
Vaandrager, Rotterdam (Charlois); mr J.
W. U. Doornbos, Arnhem; E. Kamphuis,
Kootwijkerbroek, gem. Barneveld; jhr V. P.
A. Beelaerts van Blokland, Heerjansdam;
ds J. Langman, De Lier; E. S. van Veen,
Gramsbergen; ir M. J. IJzerman, Almelo:
J. de Ruiter, Harich, gem. Gaasterland; II.
Kingma, Bussum.
NIEUW BONDSBUREAUReeds lang werd door den Ned. Bond van J.V. op
G.G. behoefte gevoeld aan een nieuw Bondsbureau. Aan den architectden
heer A. v. d. Kraan te Rotterdam werd opgedragen een plan te ontwerpen. De
aanbesteding vond vorige week plaats. Laagste inschrijver was de fa. Ringnald'is
te Doorn voor 29.728. De gunning zal deze week plaats vinden. Het nieuwe
gebouw zal, evenals het tegenwoordige te Amersfoort worden gevestigd.
Exploitatie van de bodem
XX*);
B. J. Van de 18000 H.A. nuttige cultuurgrond kwam
Zooals we reeds zagen, al heel spoedig na de drooglegging
een enkel deel in aanmerking voor het verbouwen van cultuur
gewassen. Maar aan het exploiteeren van de bodem was nog
veel risico verbonden. Te veel om dit risico door pachters of
eigenaars te laten dragen. Daarom werd besloten, dat de
grond voorloopig in staatsexploitatie zou komen. Hiervoor
\yerd in het leven geroepen een stichting: de landbouwcul-
tuurmaatschappij „de Wieringermeer". Deze landbouw-cul-
tuurmaatschappij werkt onder de hoofdleiding van de Directie
Van de Wierngermeer en ontvangt voorlichting van de
landbouwwetenschappelijke afdeeling.
De geheele polder werd voorloopig verdeeld in zestig be
drijven, ieder van circa 300 H.A. De dagelijksche werkzaam
heden geschiedden onder toezicht van een bedrijfsleider,
waarvan er thans nog slechts een veertig-tal in functie zijn,
daar er in de loop der jaren geheel gewijzigde .toestanden
kwamen. Deze verandering ontstond, deels door het reeds
Verpachten van bepaalde gedeelten, deels ook door de drang
om tot een zoo zuinig mogelijke exploitatie te komen, die
eischte, dat de dure landbouwwerktuigen en de meer en meer
gebruikt wordende paarden (in de eerste jaren van exploi
tatie kon op de slappe gronden geen paardentractie benut
worden), zoo intensief mogelijk gebruikt werden en dus van
het éene bedrijf naar het andere moesten overgaan. Zoo
moesten de graslandbedrijven in de hooitijd hulp hebben van
de akkerbouwbedrijven en omgekeerd. Om dit .te regelen
Werden boven de bedrijfsleiders weer inspecteurs aangesteld
fen daarom konden verschillende van de zestig bedrijven bijeen
gevoegd worden, wat vereenvoudiging gaf. Thans zijn er nog
een dertigtal bedrijfsleiders, die nu opzichters heeten. Ook
ïijn er enkele bedrijfsleiders in algemeene dienst voor de dis
tributie der werktuigen, de grondstoffen, de ontvangst en de
aflevering der geoogste producten. Voor het groote werktui
genpark is een goed geoutilleerde smederij en montagewerk-
plaats ingericht door de Landbouwcultuurmaatschappij, hoe
wel er thans ook door de smeden, die zich in Slootdorp en
Middenmeer vestigden, zoowel voor de particulieren, de
pachters, als voor de cultuurmaatschappij gewerkt wordt.
l Zooals we reeds opmerkten konden eerst geen paarden
gebruikt worden wegens de slappe bodem, en ook niet omdat
de verzorging der paarden moeilijkheden meebracht. Later
\eranderde dit langzamerhand en komen er hoe langer hoe
meer paarden.
De groote voordeelen van de rupsband-tractor kwamen en
komen nog wel zeer sterk naar voren. Daarnaast worden ook
pog gewone wieltractoren gebruikt.
Voor dit grootbedrijf zijn ook de andere werktuigen, de
ploegen, de graanmaaiers, de zaaimachines, de kunstmest
strooiers, grooter en vaak van andere vorm dan die op het
„oude land" gebruikt worden. Toch zijn de voordeelen, die
deze nieuwe werktuigen in de Wieringermeer lieten zien, de
aanleiding geweest, dat sommige dezer ook reeds in particu
liere bedrijv enin Nederland zijn ingevoerd. Ook is een groote
maaidorschmachine, zg. combine, aangeschaft, die algemeene
bewondering wekt.
Deze nieuwe werktuigen te bedienen was eerst een groote
moeilijkheid,, omdat er zoo goed als niemand was, die ermede
op de hoogte was. Ook deze moeilijkheid is men gelukkig te
boven gekomen.
Voor het opslaan van de oogst werden groote kapschuren,
iandbouwhangars gebouwd, hoewel ook wel het graan in
klampen opgetast werd, die met riet werden afgedekt. De
kapschuren ziet men als men de polder doorreist, op ver
schillende plaatsen. In het geheel staan er negen en wel vijf
girote en vier kleine. De eerste hebben een afmeting van 55
M. bij 27 M. en een hoogte van 13.60 M. tot de nok en
M. aan de zijkanten. Ze bergen 700 ton graanstroo, zoodat
ze de oogst van ca. 140 H.A. kunnen bevatten. De kleinere
bergen 450 ton en dienen dus voor ca. 90 H.A.
Wat de arbeiders aangaat, deze moeten als vanzelf spreekt
van elders komen. In vaste dienst zijn er eenige honder
den, waarvan de kleinste helft uit de randgemeenten kwa
men en het grootste deel in de polder woont. De Rijksdienst
voor Arbeidsbemiddeling verleent hier tusschenkomt. Daar
men deze arbeiders niet kent heeft de opzichter een buitenge
woon zware taak en vordert het van hem een groote mate
van menschenkennis en geschiktheid met vreemd personeel
om te gaan.
Naast en onder het dertigtal opzichters zijn er ook nog
eenige voorwerkers, die ieder 25 30 arbeiders onder zich
hebben.
De uitgifte der gronden
Natuurlijk kan moeilijk een een beslissing over de gronden
genomen worden vóór deze een normale cultuurwaarde heb
ben en vóór de algemeene toestanden in de polder een vaste
\orm hebben aangenomen.
Men mag aannemen, dat de gronden in de polder om
streeks 1940 dezelfde waarde zullen hebben als gelijksoortige
gronden in het „oude land".
Dan zal men waarschijnlijk handelen volgens het voorstel
van de in het door de Zuiderzeeraad opgemaakt rapport.
In dit rapport wordt aanbevolen verschillende stelsels van
uitgifte toe te passen, n.l. tijdpacht, erfpacht en verkoop,
waarnaast dan een gedeelte gebruikt zal kunnen worden
voor staatsexploitatie.
De regeering heeft zich met deze voorstellen vereenigd en
was van oordeel, dat het aanbeveling verdient om elk stelsel
over een ongeveer gelijke oppervlakte toe te passen.
Als men dan aanneemt, dat ca. 3000 H.A. voor staats
exploitatie bestemd zal worden, blijft er voor elk der andere
systemen ca. 5000 H.A. over.
Wat de genoemde 3000 H.A., die voor Staatsexploitatie
bestemd zou blijven, aangaat, daartegen is in het voorjaar
van 1936 door de drie centrale landbouworganisaties verzet
gerezen, waarom ze zich tot de regeering hebben gewend om
hun bezwaren tegen een zoo uitgebreide Staatsexploitatie
kenbaar .te maken. Ook tegen het nemen van een proef van
zoodanige omvang had men bezwaar, daar zoovele land
bouwers en veehouders zich telkens opgeven, wanneer weer
een aantal boerderijen in pacht worden uitgegeven. Om aan
het aantal aanvragen zooveel mogelijk te kunnen voldoen
achtten de landbouworganisaties het niet goed een zoo groote
oppervlakte in Overheidsexploitatie te laten en meende men,
dat een proefbedrijf van ca. 400 H.A. voldoende zou zijn.
Zooveel te meer liefhebbers kunnen dan een boerderij betrek
ken, want voor goed land zijn er altijd nog zeer veel
gegadigden.
De commissie-Vissering was van oordeel, dat tijdpacht
grooter nadeelen, dan voordeelen heeft en adviseerde dan
ook om alleen als overgangsmaatregel naar erfpacht het land
in tijdpacht uit te geven.
De commissie voelde het meest voor erfpacht met ver
anderlijke canon.
Th^ps zijn reeds meer dan 100 boerderijen in tijdpacht
uitgegeven. Deze bperderijen zijn van verschillende typen.
Waarover straks nader.
Wisselende pachtsommen
De voornaamste voorwaarden voor de pachters zijn:
De verpachting geschiedt voor den tijd van zes achter
eenvolgende jaren.
Na het einde van den pachttermijn bestaat het uitzicht op
Verlenging van grondgebruik.
Voor iedere hoeve wordt een grondpachtsom vastgesteld.
Deze grondpachtsom is verschuldigd bij het indexcijfer 100.
Dit indexcijfer wordt jaarlijks voor weiland" en bouwland
afzonderlijk bepaald. Voor weiland is het afhankelijk van
den gemiddelden melkprijs in het aan de vaststelling voor
afgaande kalenderjaar, voor bouwland wordt het afgeleid
van het algemeen indexcijfer voor akkerbouwproducten, zooals
dit door de Directie van den Landbouw is bepaald. Wordt
het indexcijfer vastgesteld op b.v. 80, dan is slechts 80 van
de grondpachtsom verschuldigd, wordt het indexcijfer vast
gesteld op 120, dan is 120 van de grondpachtsom verschul
digd. Bij het indexcijfer 70 en lager moet 50 van deze
grondpachtsom betaald worden en bij het indexcijfer 130
en hooger moet 150 betaald worden. Er derhalve een
minimum, maar daarnaast ook een maximum pacht.
Ook de grondpachtsommen zijn wisselend en stijgen
gedurende de eerste pachtperiode geleidelijk. Ze zijn voor
ieder bedrijf afzonderlijk vastgesteld en varieeren van
25 50 in het eerste en tweede, tot 50 80 per H.A.
in het vijfde en zesde pacht jaar. De vastgestelde sommen
houden niet alleen rekening met den oogenblikkelijken
cultuurtoestand van den grond, doch sluiten ook in een steun
aan den komenden pachter. De vastgestelde sommen zijn
grondpachtsommen, waar om heen de pachten schommelen
al naarmate het indexcijfer daalt of stijgt.
Als pachters worden alleen aangenomen:
le. degenen, die landbouwtechnisch voldoende geschikt
zijn om een hun toe te wijzen bedrijf te exploiteeren:
2e. degenen, die over voldoende bedrijfskapitaal kunnen
beschikken om zoodanig bedrijf in stand te houden.
Voor een akkerbouwbedrijf wordt een bedrijfskapitaal van
300.— per H.A., voor gemengde- en weidebedrijven van
250.— per H.A. geëischt.
Met inachtneming van deze beide factoren zullen als pach
ters in aanmerking worden gebracht:
a. degenen, die persoonlijk over voldoende bedrijfskapitaal
beschikken;
b. boerenzoons, wier ouders of verwanten in staat en
bereid zijn, hen aan het benoodigde bedrijfskapitaal te helpen:
c. degenen, die hoewel zelf over een gedeelte van het
benoodigde bedrijfskapitaal beschikkende, voor het restee-
rende gedeelte door verwanten worden geholpen, wanneer op
grond van hun antecedenten overigens voldoende vaststaat,
oat zij, eventueel met inwonende kinderen, door noeste vlijt
in staat geacht kunnen worden het gewenschte bedrijf naar
behooren te exploiteeren.
XIX stond in ons blad van 3 Maart 1.1.
