§WZWOLSCHE
MAANDAG 8 MAART 1937
EERSTE BLAD PAG. a j
Hoofdkantoori Den Hoacj
.oop von Me.rd.rvoort 74
Actieve Vertegenwoordigen Gevraagd
1 Buitenland
KRIJGT DUITSCHLAND ZIJN
KOLONIËN TERUG....
Wat zal dan het lot der
zendelingen zijn?
(Van onszen Duitschen Correspondent)
ITet jaar 1937 schijnt vrijwel geheel in
het teeken to staan van het koloniale
vraagstuk. Dagen achtereen houdt men
7:rh over het gansche land bezig met von
Ribbehtrop's rede op de Leipziger Messe en
uitvoerig bespreekt men het effect, dar
deze voordracht in het buitenland, met
name in Engeland heeft gehad. Het ant
woord van Eden kwam opvallend snel en
heeft aan duidelijkheid weinig te wcnschen
overgelaten. Voorshands ziet 't er niet naar
uit, dat deze vurigste van alle Duitsche
wcnschen in vervulling zal gaan en het ligt
voor de hand, dat men von Ribbentroos
positie te I.ondpn door Eden's afwijzend
antwoord ernstig bedreigd acht. Met over
maat van ijver worden al deze geruchten
van min of meer officieele zijde tegenge
sproken, maar niettemin is men voorzich
tig genoeg, om geen woord over de lang
durigheid" van zijn verblijf in Londen te
reppen. Merkwaardig genoeg bestaat te
Berlijn nog altijd het „Bureau-Ribbentrop'
en het ligt voor de hand dat men hieruit
afleidt, dat hi.i binnen afzienbaren tijd wel
weer naar Berlijn zal terugkeeren, om een
andere plaats in het politieke leven in te
nemen.
„De eisch naar koloniaal bezit wordt in
een zoo dicht bevolkt land als iets vanzelf
sprekends beschouwd", zoo hoorden wij den
FHbrer on 30 Januari j.l. tijden de Rijksdag-
z'tting bij Kroll zeggen. Wie zijn politiek
be'eid nu al rond vier moeilijke jaren van
d'ehtfcii kon volgen, die krijgt wel den in
druk, dat hij zich door wijzigingen in de
b"itenland=che politiek ook in dit geval
niet van zijn stuk zal laten brengen. Onder
de leuze „de aanhouder wint" wordt de
eisch van teruggave der vroegere koloniale
bezittingen in den vorm van voordrachten
en krantenartikelen breedvoerig behandeld
en waar men zulke beschouwingen over
het gansche Rijk meestal gelijktijdig kan
vaststellen daar ligt het voor de hand dat
ook in deze aangelegenheid de Wilhelm-
etrnsse de leiding in hajnden heeft.
Waarop berust het „recht" van de tegen
woordige bezitters der voormalige Duitsche
koloniën en hoe motiveeren wij onzen eisch
baar koloniën?
7iedaar de vraag van den dbg en hel
antwoord is eeri opeenstapeling van feiten,
welke samenhangen met den vrede van
Ve-sailles een verdrag dus, dat voor het
nationaal-socialistische Duitschland allang
peen rechtsgeldigheid meer heeft. Men ci-
t/w>rt de tegenaanvallen van graaf Brock-
dorf-Ranzau die zijn land Juni 1919 welis
waar als koloniseerende macht dapper ver
dedigde. maar in het toenmalige Frankrijk
geen weerklank kon vinden.
„Duitschlancte mislukking op het
gebied der koloniale civilisatie is zoo
duidelijk vastgesteld, dat de geallieerde
en geassocieerde mogendheden hun
toestemming voor een tweede proefne
ming onmogelijk kunnen geven. Zij
kunnen de verantwoordelijkheid niet
op zich nemen, 13 tot 14 millioen in
boorlingen, die door den oorlog hun
vrijheid hebben herwonnen, opnieuw
aan hun lot over te laten". Zoo luidde
de zienswijze twintig jaar geleden en
het ziet er niet naar uitt dat men in
toonaangevende kringen sedert dien op
andere gedachten is gekomen.
Voor ons blijft het merkwaardig, dat
Duitschland wél steeds luider den eisch
stelt van teruggave zijner voormalige kolo
niën, maar verder weinig of niets zegt over
de wijze, waarop men voornemens is, deze
overzeesrhe bezittingen te regeeren. Men
Bte't hierbij dus voornamelijk de Duit
sche belangen op den voorgrond maar
hoe denkt men de inboorlingen te behan
delen? Zullen ook zii gewonnen moeten
worden voor de „Weltanschhaung", zooals
we die door Rosenberg en Ley hooren ver
kondigen? Zal men de zending als een
onderwetsche overbodigheid van de hand
wijzen en ook hier een grootsch opgezette
propaganda ondernemen voor een wereld
beschouwing. die totdusver buiten Duitsch
land nog maar weinig weerklank gevon
den heeft? Wij raken hier opzettelijk een
teer punt aan. waarbij ook ons land nauw
betrokken is. Want zijn het niet zendelin
gen van verschillende nationaliteit, die het.
moeilijk werk ten uitvoer brengen, waar
voor men in nationaal-socialistische krin
gen sWhts weinig „Verstiindnis" zal heb
ben? Wij meenen te weten dat er vrii veel
N edeclan dsche predikanten, zendelin
- i, priesters en nonnen werkzaam zijn in
de -oormalige Duitsche koloniën, voorts
''schen, Franschen. Amerikanen, Ita-
L .on en Belgen. Ook moeten er nog Duit
sche missionarissen dienst doen en het wil
ons twijfelachtig toeschijnen, of de*e zich
jn hun werk door Berlijn laten beïnvloeden.
Bü een teruggave van deze overzeesche be
zittingen zou alles er wellicht heel anders
gaan uitzien en het verdient dus aanbeve
ling, dat deze en soortgelijke vragen nu
ook eens van toonaangevende Duitsche zijde
duidelijk beantwoord worden! Want als lid
van den Volkenbond heeft ook ons land
medezeggenschap over de mandaten en het
i.s de vraag of men er veel voor voelt, op
een on zichzelf begrijpelijken eisch van
Duitsche zijde in te gaan, voordat men pre
cies weet, welke gevolgen een verschuiving
van koloniaal voogdijschap voor de hierbij
betrokken inlanders zal hebben.
DE SPAANSCHE
BURGEROORLOG
Is de weg Madrid-Valencia
weer vrij
Nationalen maken een schip buit
Door een aantal kleine, overrompelende
aanvallen zouden de volksfronttroepen erin
zijn geslaagd, den weg van Madrid naar
Valencia opnieuw van de bedreiging der
nationalistische kanonnen vrij te maken.
De roode strijdbewegingen zouden zóó snel
zijn uitgevoerd, dat zij aan de rechtsehe
troepen reeds aanzienlijke verliezen hadden
toegebracht eer de nationalisten hun ver
weer konden organiseeren.
Verder wordt melding gemaakt van na
tionalistische attaques in den sector van El
Pardo, die tot in de eerste uren van den
Zondag voortduurden. De strijd golfde heen
en weer, maar de republikeinen konden in
ieder geval tot dusverre verhinderen, dat
de rechtschen het dorp, waaraan de sector
zijn naam ontleent, bezetten. De brug tus-
schen de Puerta de Hierro en El Pardo
werd door de soldaten van Miaja opgebla-
De nationalistische vliegers hebben in het
afgeloopen weekeinde talrijke nachtaanval-
len ondernomen in de onmiddellijke omge
ving van de hoofdstad. Methodisch te werk
gaande, namen zij tijdens een actie die vele
uren duurde, successievelijk de linksche
stellingen aan den rand van Madrid onder
vuur, waarbij men het met name voorzien
had op de voorstad Usera en de republi-
keinsche concentraties ten Oosten van Ar-
ganda. Vooral dit laatste bombardement
moet tot gevolg hebben gehad, dat zekere
bewegingen, die de regeeringstroepen zich
hadden voorgenomen, ten zeerste gehinderd
worden.
De stad Aranjuez is in ééfi etmaal twee
keer uit de lucht bestookt.. De geheële ac
tie schijnt verband te houden met de acti
viteit die de linksche troepen in den sector
van Toledo ontwikkelen. Volgens de laatste
cijfers zijn in Aranjuez en naaste omgeving
van deze bombardementen 47 personen het
slachtoffer geworden.
Ook in de buitenwijken van Madrid heb
ben de bombardementen dooden geëischt.
Rood schip aangehouden
De roode Spaansche vrachtboot „Galda-
mes", die op weg was van Bayonne naar
Bilbao, met tal van passagiers aan boord
en een belangrijke lading goederen, is_in
het gezicht van de haven van bestemming
door verschillende nationalistische schepen
waaronder de kruisers .Almirante Cervera"
en „Canarias", aangehouden. Deze aanhou
ding kon echter eerst geschieden nadat een
ware zeeslag was geleverd, waarbij gewa
pende schepen van de Baskische regeering
den vijand hevig bestookten. Volgens de
eerste berichten zouden twee vrouwen en
drie kinderen aan boord van de „Galda-
mes" om het leven zijn gekomen.
De minister van Justitie van de regeering
te Valencia heeft een decreet gepubliceerd
waarbij bepaald wordt, dat alle gevangenen
die kunnen aantoonen, dat zij gedwongen
werden de wapens tegen de republiek op te
heffen, zullen worden vrijgelaten.
De gevangenen, die zich uit vrije bewe-j
ging bij de militaire revolte hebben aange-j
sloten, zullen volgens de wet worden ge
straft.
DE CONTROLE OVER SPANJE
Zal thans op 13 Maart
a.s. ingaan
De subcommissie van de Londensche
non-interventie-commissie heeft Zater
dag 7Y2 uur vergaderd en is eerst des
avonds om half elf uiteengegaan. Thans
zou er feitelijke overeenstemming inzake
het controle-plan over Spanje zijn be
reikt*
De controle te land en ter zee zou op
13 Maart a.s. in werking treden.
Slechts een kwestie blijft nog onopgelost.
Duitschland is namelijk nog steeds niet be
reid zijn aandeel in de kosten van het plan
anders dan in marken te betalen. Lord P 1 y-
mouth verklaarde, dat dit het geheele p'an
in gevaar brengt, daar Engeland, Frankrijk,
Sovjet-RusJand en Italië niet méér willen
betalen dan hun reeds vastgesteld aandeel.
De Duitsche vertegenwoordiger in dc
commissie verklaarde geen nieuwe instruc
ties te hebben; hij zal zich opnieuw met zijn
regeering in verbinding stellen.
Portugal heeft zijn bezwaar tegen het bin-
nenloopen van Russische schepen in de Pór-
tugeesche haivens, laten vallen. De kwestie
van het insteJlen eener controle op de Cana
rische eilanden is tot een later tijdstip uit
gesteld.
Het zedenbederf in de
Ver. Staten
Senator Conghlin en het drankmisbruik
De bekende senator J. Cough lin uit
Brooklyn heeft een wetsvoorstel ingediend,
waarin bepaald wordt, oat het voortaan voor
vrouwen en meisjes verboden is, bars en
gelegenheden te bezoeken, waar alcoholhou
dende dranken worden geschonken.
Indien het voorstel van dezen senator
wordt aangenomen, zal tqjen alle vrouwen
en meisjes, d'e zonder begeleiding in een
bar worden aangetroffen en daar alcoholi
sche dranken gebruiken, proces-verbaal
worden opgemaakt wegens „slecht gedrag".
Senator Coughlin deelt in dit verband
mede, dat zijn voorstel vooral tot strekking
heeft om de jeugd te beschermen. Men kan
immers in Amerika iederen dag het bedroe
vende feit constateeren, dat tallooze meisjes
gedreven door een zucht tot onafhankelijk
heid, of uit aanstellerij, heel ostentatief bars
en dergelijke gelegenheden bezoeken, waar
sterke dranken verkocht worden.
Teneinde deze onhoudbare verderfelijke
toestand radicaal uit te roeien, heeft sena
tor Coughlin het wetsvoorstel ingediend, om
aan vrouwen en meisjes hij de wet te ver
bieden dergelijke inrichtingen te bezoeken.
Boeeharin en Rykof in ongenade
Officieel wordrt medegedeeld, dat in de
laatste plenaire zitting van het centraal uit
voerend comité van de bolsjewistische partij
besloten is, den vroegcren hoofdredacteur
van -de „Iswestia" Boeeharin en den
vroegeren voorzitter van den raad van volks
commissarissen, Rykof, die zich sedert ge-
ruimen tijd in hechtenis bevinden, uit de
partij te sftooten.
BLUM EN FRANKRIJKS
FINANCIEELE ZORGEN
„De verlegenheid van de schat
kist behoeft geen ongerustheid
te wekken
De Franscho minister-president Léon
Blum heeft Zaterdagavond voor de radio
een rede gehouden over de financieele poli
lick zijner regecring.
De regeering is van opvatting zoo ver
klaarde Blum dat een eenmaal geconso
lideerd economisch herstel tevens ec-n
financieel herstel zal teweeg brengen. Het
probleem van het geld en dat van de schat
kist zijn nauw met elkander verbonden.
Een optreden der regeering in dezen zou
dan slechts doeltreffend kunnen zijn, indien
het gelijktijdig op beiderlei gebied zou ge
schieden.
De schatkistbehoeften zijn bij het begin
van het begrootingsjaar geschat op 36 mil
liard. Daar komen nog bij 4 milliard van de
spoorwegleening, welke te Londen moet
worden afgelost. Dus in het geheel 40 mil
liard. Daarvan gaan 8 milliard af. die reeds
van 1 Januari af zijn betaald.
Blijft dus 32 milliard. De regeering acht
het mogelijk dit bedrag terug te brengen
op 26 milliard.
Wij willen de situatie voor de schatkist
baseeren op onbetwistbaar soliede en sta
biele wijze. Daar het cijfer, dat ik ,heb ge-
noemd. aldus Blum, voor de helft ongeveer
overeenkomt met de buitengewone credieten
voor de bewapening, hebben wij besloten
deze credieten te dekken met een groote
weerbaarheidsleening.
De verlegenheid van de schatkist behoeft
geenszins ongerustheid te wekken. De lee-
nine zal in de onderscheiden muntsoorten
van Frankrijk. Groot-Brittannië en de Ver.
Staten zoowel waarborg als keuze geven.
De leening zal steeds kunnen worden ont
vangen,; daar waar de betaling het voor-
deeligst'zal zijn. Zij, (lie hun kapitaal ovef
de grens- hebben gebracht, zullen dus geen
voorwendsel meer kunnen zoeken om niet
op deze leening in te schrijven. Zij zijn ge
vrijwaard tegen allo tegenwoordige en toe
komstige risico's, waaraan zij geprobeerd
hebben zich te onttrekken. De regeering
verwacht derhalve een terugkeer van uitge
voerd kapitaal dat thans buiten de gren
zen in omloop is.
Deze kapitaalsterugkeer wijzigt in één
slag de omstandigheden op de valutamarkt
Goudhandel weer toegestaan
Om deze terugkeer volkomen te maken
heeft de regeering de invoer en de handel
in goud' weer vrijgegeven. Voor het beheer
van het egalisatiefonds heeft de regeering
zich de medewerking verzekerd van des
kundigen. die in binnen- en buitenland een
groote naam hebben.
Ten slotte heeft Blum nogmaals in cate
gorische bewoordingen zijn vaste voornemen
herhaald, aan de driemogendhedenovereen-
komst naar letter en geest trouw te blijven,
d.w.z. af ta zien van controle en dwang.
Zonder eenige schaamte, aldus vervolgde
Blum, kunnen wij terugzien op de weg,
welke wij sedert negen maanden begaan.
Het oecoriomisch herstel is bereikt en het
gaat slechts om dat te verlengen en te sta-
biliseeren.
Ten slotte zeide Blum: Misschien heb
ik het recht het land er aan te herinneren,
dat een regeering, welke het land aan
spoort tot deze krachtsinspanning zich zijn
vertrouwen niet onwaardig is.
Hongersnood teistert
Noord-China
Steeds duidelijker treedt het aan den
dag, dat de hongersnood in Setsjoean
den omvang aanneemt van een der
zwaarste rampen, die dit deel van
China ooit hebben getroffen.
De vrees voor den honger heeft negen
millioen menschen van huis en hof
verdreven. Over de wegen, die naar de
naburige provincies leiden, trekken de
vluchtelingen, die hun voornaamste
bezit hebben meegenomen.
De langdurige droogte is de voor
naamste oorzaak van den nood. Zij
heeft negentig procent van de provin
cie in een woestijnachtig gebied ver
anderd.
Niet minder bedroevend ziet het er in
middels ook voor de provincie Honan uit,
waar reeds in 93 districten het bestaan vrij
wel onmogelijk is geworden. Een lid van
het comité voor nationale hulpverleening
heeft verklaard, dat in Honan iYz millioen
menschen aan den honger zijn prijsgegeven
Vele gezinshoofden bieden vrouwen en kin
deren te koop aan om in het bezit te ko
men van wat levensmiddelen. He» aantal
diergenen die in hun wanhoop de hand
aan zichzelf slaan, is onrustbarend geste
gen.
Gemeld wordt nog, dat tweeduizend
vluchtelingen in botsing zijn gekomen met
troepenafdeelingen. Vier personen werden
gedood, het aantal gewonden is echter veel
gróót er,-
Het internationaal snelheidsconcours voor vliegtuigen., dat te Cairo plaats vond
werd gewonne door den Italiaan Zappetta. Het toestel van den winnaar na de
vlucht, welke hem den len prijs opleverde
ONTPLOFFING IN DE FRANSCH
SPAANSCHE EXPRESS-TREIN
"ïjdens douane-controle
aan Fransche grens
Een anarchist aangehouden
Een hevige ontploffing heeft groote
opschudding verwekt onder de passa
giers van den Spanje-express, die aan
het grensstation Cerbère even had ge
stopt om de Fransche douane in de ge
legenheid te stellen de passen te con
troleeren van de personen^ die zich van
Spaansch naar Fransch grondgebied
wenschten te begeven.
Er heerschte op het station de gewone
drukte van ieder grensstation, waar een in
ternationale trein zoo juist is binnenge-
stoomd, toen eensklaps een hevige ontplof
fing weerklonk. Verschrikte reizigers en
douane-beambten zagen, hoe een der wa
gons van den express als gevolg van de on
verwachte explosie ernstig werd gehavend.
Van de inzittenden was echter wonder bo
ven wonder niemand gewond.
De politie begon onverwijld haar werk.
Het bleek, dat een der passagiers van den
wagon in de op de ontploffing volgende
verwarring was ontkomen. Wie was deze
man? Hij werd later op den dag te Per-
pignan aangehouden en verklaarde Jean
Saeles te heeten, het beroep van ingenieur
uit te oefenen en uit Toulouse te komen.
Voorts betoogde hij, hoegenaamd niets met
de oorzaak van. de ontploffing uitstaande
te hebben.
De politie heeft het echter raadzaam ge
acht, den man voorloopig in hechtenis te
houden, ten einde hem op ieder gewenscht
oogenblik voor.een verder verhoor ter be
schikking te hebben. Uit eeij nauwgezet
onderzoek naar 's mans antecedenten is
reeds gebleken, dat hii anarchist is. De mo
gelijkheid rijst dus, dat. men: hier të doen
heeft met een anarchistischen aanslag, die
een demonstratie vormt van ontevredenheid
over het besluit der Londensche non
interventie-commissie om de Fransch-
Spaansche grens të versperren.
De uitgifte der Fransche
defensieleening
Eenige dagen uitgesteld
De uitgifte van de Fransohe defensie
leening zal eenige dagen worden uitge
steld. In verband hiermede zal ook de
radio-rede van den president der Fran
sche republiek Lebrun, die een aan
sporing zal bevatten om op deze leening
in te schrijven, voorloopig worden uit
gesteld, n.J. tot na de aanneming van de
betreffende wetsvoorstellen.
Degrelle wordt Karaer-candidaat
Naar verluidt zou op een Rex-bijeenkomst
tc Brussel zijn besloten, door het aftreden
van den Rex-afgevaardigde Olivier en
van zijn drie plaatsvervangende candidaton
binnenkort een tusschentijdsche Kamerver
kiezing te Brussel te forceeren.
Degrelle zou het voornemen hebben
zichzelf bij deze gelegenheid candidaat te
sle.len, teneinde aan de kiezers de gelegen
heid te verschaffen zich uit te spreken, heizij
voor „Rex" of voor de huidige regeering.
Briands gedachtenis gevierd
Op het kleine kerkhof van Cocherel, waar
vijf jaar geleden de stoffelijke resten van
Aristide Briand werden bijgezet, hebben
zich gisteren tal van vooraanstaande
Fransche persoonlijkheden verzameld om
er de nagedachtenis te eeren van hem. die
zooveel voor het behoud van den vrede
heeft gedaan.
Tal van kransen werden op de graftombe
gelegd, waarna door alle aanwezigen één
minuut stilte in acht werd genomen. Ook
te Pacy-sur-Eure vond een plechtigheid
plaats bij het monument, dat hier ter na
gedachtenis van Briand is opgericht Hier
werd het woord gevoerd door den onder
staatssecretaris van Binnenlandsche Zaken
Au baud, en den ex-premier Bon cour,
die de herinnering aan Briand eerden, door
te wijzen op zijn groote verdiensten in het
belang van den vrede.
De staking in de Britsche
vliegtuigindustrie
Het aantal stakingen 5n de Britsche vlieg
tuigfabrieken, die in het kader van het be-
wapemmgsprogramma opdrachten voor de
regeering uitvoeren, breidt zich voortduren I
uit. Vierduizend man zi.i<n in staking bij ,1e
Rolls Royce-fabrieken en 2000 man bij Ie
Fairey-fabrieken. De arbeiders eischen loons-
verhooging en verbetering der arbeidsvoor
waarden.
Volgens de „Sunday Express" zou het In
het voornemen der regeering liggen, de ver
tegenwoordigers der vakbonden uit te non-
digen tot een conferentie om de kwestie met
epoed te regeflen^
Oostenrijksche monarchisten
demonstreeren
De Oostenrijksche monarchisten hebben
Zondag te Weenen een groote demonstratie
gehouden. Op de eere-tribune van het Renz-
circus, waarin deze demonstratie plaats had,
hadden twee leden van de regeering plaa's
genomen, n.J. vice-kanse'.ier Hulgerth en
onderstaatssecre'rais R 0 t h.
De voorzitter van de liga, S t e i n e r, heeft
commentaar geloverd op de jongste rede van
bondskanselier Schuschnigg. Hij eisch-
tc voor het volk het recht op zich uit te
spreken over het grondbeginsel van de
restauratie.
O.a. zeide hij: „Indien het vaderlandsche
front de uitdrukking van den wil van het
volk is, dan zal eens de dag komen, waarop
dit front het signaal zal geven voor den
terugkeer der Habsburgers".
De vergadering juichte luide den naam
„Oti'o von HahS'nirg" toe.
Na de bijeenkomst werd een optocht ge
vormd, weJke onder het roepen van „leve
Habsburg" door de straten tpok.
Een twaalftal nationaal-socialisten, die ge
tracht hadden de vergadering in het Renz-
cireus te verstoren door het werpen van
stinkbommen, werd gegrepen en aan de
politie overgeleverd, zonder dat hun opzat
had kunnen slagen.
Hoe de „Loekia" explodeerde
De eenige overlevende van de bemanning
van de bij Kaap Bagur op een mijn geloo-
pen Grieksche tankboot „Loekia", .Tuan C.a-
nalitza, heeft in het ziekenhuis van Bagur,
waarheen hij na zijn redding is vervoerd, de
volgende verklaring afgelegd:
Ik bevond mij, op het oogenblik dat de
ramp n-taats green, met dten scheepsdokter in
de cabine van den kapitein, die ziek was,
toen plotseling een ontzettende explosie het
schip geweldig schudden deed.
Ik rende naar boven. Langs de machine
kamer, waaruit geweldige vlammen en hce-
te stoomstralen naar buiten sloegen, bereik
te ik het dek. Volkomen uitgeput van de
doorstane emotie, sprong ik in zee en werd
-eenigen tijd later gered door 'n vaartuig dat
Idoor den vuurgloed van de brandende „Loe-
jkia" gewaarschuwd, derwaarts gekomen was
!Er waren trouwens nog venscheiden andere
schepen, meerendeels visschersvaartuigen, in
de' buurt, die trachtten de „Loekia" te nade
ren. om zoo mogelijk den leden der beman
ning nog redding te bieden. De op dat oogen
blik woedende storm heeft helaas die pogin
gen verijdeld.
De „Loekia" zonk ongeveer zeven zeemijlen
van de kust
Tot dusver zijn vijf lijken van de beman
ning naar de kust gedreven en daar gebor
gen.
OG&EBROOO
ROTTERDAM, TEL. 53949 - OEN HA AO, TEL. 3332»»
GEMENGD NIEUWS
In de Roer gegleden
Expediteur verdronken
Zaterdagavond om ongeveer zes uur is de
22-jarige expediteur J. Creemers, bij het
schoonmaken van zijn vrachtauto aan de
Loskade der Roer te Roermond vermoe
delijk door uitglijden te water geraakt
verdronken.
Pas later op den avond werd hij vermist.
Zondagmorgen om tien uur heeft men na
geruimen tijd dreggen het lijk opgehaald.
Creemers was de oudste zoon en kostwin
ner van een gezin van dertien kinderen.
ONZE SCHOONE MOEDERTAAL
Wij lazen ergens:
In een hier ter stede verschijnende krant,
■nog al conservatief en bijzonder gesteld op
de spelling De Vries en Te Winkel, omdat
die nieuwigheden, zooals „Spelling Kolle-
wijn" en „Spelling '34" het Ned<erlandsch in
de grond bederven, was het volgende te
lezen:
Kunst
TOSCANINI
Arturo Toscanini is een zeldzaam mensch,
zooals er weinigen aij-n en waren. Deze zeld
zaamheid dankt hij niet alleen aan zijn
machtige kunstenaarspersoonlijkheid, maar
wellicht in gelijke mate aan de were id. die
hem verheerlijkt en bewierookt. De gang
van een dirigent door deze tijdelijke were d
is meea'al belangrijk gemakkelijker, dan die
van een componist. De eerste, de hersch-n>-
per, zal vaak heirbanen vinden, terwijl de
laatste, de schepper, zichzelf met boven-1
menscheJijke moeite door de wildernis van
wanbegrip, conventie en middelmatigheid
een pad moet openhakken. De met palm
takken overs'rooide heirbaan, waarover dej
groote dirigent onder de toejuichingen der
massa voortschrijdt, dankt toch zijn ontstaan
alleen aan den pioniersarbeid van den niu-j
ziekvinder. Deze komt steeds, chronolo
gisch gerekend, achteraan.
Het leven van den grooten ziener Richard
Wafoier b.v. was vol van strijd en vergui
zing, dat van den grooten bezieler Tosca-1
nini, die het werk van den Bayreuther kolos j
voor onzen tijd doet herleven in fonkelende,
fascineerende schoonheid, is vol van den
wierook der vereering. Waarom? Dc muziek
van Wagner is klassiek en -vertrouwd ge
worden, niemand vindt haar meer absurd.
Toscanini voJvoent dus slechts een opdracht,
zij het op grandioze wijze, een opdracht, hein
verstrekt door de muziekliefhebbers der g<*-
heele wereld. Wagner deed nooit anders dan
tegen opdrachten ingaan, hij s'reefd-e ze
voorbij en vo-lhracht de reuzentaak, do
menschheid tot een ander niveau op te tre-k-
Er is meer! De wereld heeft in haar diep
ste wezen behoefte aan heldenvereering: zij
zoekt onvermoeid naar „Uebermensehen" Is
er ergens aoo'n wonderwezen ontdekt, dan
snelt zijn faam hem web'4- den ge-
heelen aardbol vooruit; ieder is begeerig,
hem tie zien, zijn grootheid te verheerlijken, j
Men vervaJt dan zeer dikwijls-in overdrij
ving, veri-iest e'Ük gevoel voor proporties,'
omdat men al bevooroordeeld is: ds
man is toch immers een wonder en een
wonder is toch niet met tijdelijke begrip
pen te verklaren!
Indien de criticus aan deze daverende
Hosanna's zou meedoen, verloor hij het recht
op zijn naam. Dan zou hij gelijk zijn aan een
weigerende rem en verantwoordelijk moeien
gesteld worden voor deszclfs funeste ge-
We willen dus geen nieuwe altaren op
richten. waarop al weer heerlijk reukwerk
zou moeten ontstoken worden. Er dwarrelt
reeds te veel wierook om Arturo Toscanini. j
de nevels beletten nu al hut vrije uiizicht
Men doet de waarheid geweld aan door te
beweren, dat Toscanini de grootste der thans
lovende dirigenten is. Hoogstens is hij h rt
in het. Italiaansche en Wagner-genre, maar
zeker niet in Schubert, Debussy en Me-nde's-
sohn. Bruno WaJter, Pierre Monteux, Georga
Szel i, Paul Paray, Issay Dobrowen zijn in
hun gebieden minstens even groot, om van
onzen Mengelberg maar niet eens te spreken.
Zij, die dezen Italiaan den groots-ten dirigent,
van alle tijden achten, spreken hun mond I
nóg meer voorbij, ook al, omdat dit oor
deel oncontroleerbaar is: het werk van den
componist blijft, dat van den dirigent ver
gaat, in den door ons bedoelden zin a'thans,
het historisch-cultureele werk van Mendels
sohn en Mengelberg b.v. kan hier, als ander
soortig dus, buiten beschouwing blijven.
Is Toscanini universeel? Ook al niet. want
dan zou hij bóv. een meer Wienerisch ge
aarde- creatie van Schuberts „Unvollëridetë"
gegeven helblben. We durven zelfs beweren,
dat onze Van Beihum, die .letterlijk eflk genre
beheerscht, universeeler is.
Toscanini is waarlijk groot, omdat een
kunstwerk in zijn bewustzijn in volle kracht
herleeft, bovenal, omdat hij in staat is, deze
herleving met vlammende scherpte in den
klank te realiseeren. Hij betoovert de musici,
weet hun spel tot een ongewone lichtheid pn
wonder.ijke transparante op te voeren. Zijn
markeering van het rhythme is ten hoogste
bewonderenswaardig, zijn uitbuigen van het
instrumentale timbre (soms schijnen men-
schelijke stemmen te zingen!) zeer opmer
kelijk. Maar het spel is kristalhard, een en
kele maal zelfs morsdood. Toscanini is een
geweldenaar, een imperator, die de muzi
kanten doorloopend on-der hoogspanning
houdt.. Hoogspanning is echter altijd gevaar
lijk; zij kan doodeJiik worden, in dit geval
voor de persoonlijkheid der uitvoerenden.
Nog nimmer ook hoorde men het Residentie-
Orkest zooveel kleine slips begaan.
Het programma, dat het Residen'ie-Or-
kest (om te vermoeden redenen niet het
Con cerfgëbou w-Orkest. hoewel het optreden
daarvan *och voor de hand had gelpgen!)
afwerkte, was buitengewoon rommelig sa
mengesteld. Gezien het doel (om Toscanini's
veelzijdigheid te demonstreeren) kon men
echter het eigen-lijk onvergeeflijke ditmaal
vergeven! Ter eere van den hobo-virtuoos
en kunstenaar Jaap Stotijn werd het con
cert ingeleid met Rossini's ouverture „La
Scala di Set-a". De Italiaan Toscanini speel
de hiermee zdjn grootste troeven uit Stotijn
bewonderden we ln zijn onmogelijk zware
solo bijna nog meer. Het tempo was zeker
geforceerd; heit leek wel, alsof een te snel
draaiende gramofoonplaat de ouverture pro
duceerde!
Behalve Schubert hoorde men „La Mer"
van Debussy. Toscanini's klan-kbeheerselrng
was, vooral in de slotmaten, meesterlijk. Ook
verder bij Mendelssohn („Nocturne" en
„Scherzo" uit de „Mids^mmernigh'sdream"-
muziek) en Wagner (ouverture „Tannhau-
ser" met Bacchanaal en de Mei.stersingor-
Ouverture) scheen het in de ontstellen 1-
plotse'inge crescendi en decrescer.di. alsof
het geluid aan zij-n handen vastzat! Hij deed
met het orkest naar zijn fanatiekpn wil,
daarbij geholpen (di-t. dienit men vooral niet
te vergeten!) door het groote vakmanschap
der orkestleden, die zich voor meer da-n hon
derd procent gegeven hebben en ■'ens'ot'e
bijna nog enthousiast*er waren dan bef pu
bliek. Het ensemble was extra versterkt 'op
de basis van acht contrabassen, ce'li en alt
violen).
De uitzonderlijk vita <e zevent'cbirize
maestro, de legendarische held var: Milten.
Weenen, Bavreuth en New-York, de muz'ek-
heiligdommen der wereld, heef' ook in Rot
terdam triomfen gevierd,. De bewondprears
hebben xv&Ar voor hun geld ontvangen- aan
hun gejuich kwam schier geen einde On
vermoeid vertoonde zich de groote man tel
kens en te'kens weer, daarbij ook hot rkest
in den persoon van concertoees"er Swaap
in de hulde betrekkend.
Deze gala-avond zal onvergete'ijk blijven,
voor velen ook door de grandioze toile'*e-
en auto-show, zooals men in Rotterdam er
maar hoogst zelden één te zien krijgt!
Minister Slotemaker de Bruine negroe'te
den maestro op het podium namens de tt«j-
geering.
Een rechercheur on wee pp he'^e
bij den betrokkene aain. Hij werd open
gedaan door den huisheer zelf, die hem
uitnoodigde boven te komen.
Wat is nu erger: zooicts of „mensen" en
„flessen
En wat vond men, toen men den rechetv
efheui: opengemaakt had?
