STADSNIEUWS
De Begrooting in den
Leidschen Raad
WOENSDAG 24 FEBRUARI 1937
TWEEDE BLAD PAG 6
ZIJ SLUIT ALLEEN OP
PAPIER ZEGT DE
HEER DE REEDE
Belastingverhooging z.i.
de eenige uitkomst
De concessie aan de
Eltax bestreden
Laat in den avond kwamen
B. en W. reeds aan 't woord
Gistermiddag werden de begrootingsdebat-
ten voortgezet De Voorzitter deelde eerst
echter mede, dat de heer A. J. Schoneveld
als raadslid heeft bedankt.
Eerste spreker is de heer Hessing (s.d.),
die aanvangt met een bestrijding van de uit
latingen van den heer v. d. Laan en op zijn
beurt de liberale partij allerlei verwijten
doet. Ook aan de bestrijding van den heer
Würtz besteedt spr. geruimen tijd, om ver
volgens met buitensporig veel citaten verzet
aan te teekenen tegen de vergunning die B.
en W. hebben verleend aan de Eltax tot het
instellen van een autobusringlijn. De tram
onderhoudt een vijfminuten-dienst Station
Hooge Rijndijk en de autobus zal voor een
groot gedeelte over denzelfden weg rijden.
Natuurlijk zal de autobusdienst daar reizigers
vinden. De N.Z.H.T.M. zal van deze buslijn
aanmerkelijke schade lijden. Wat is dit ook
voor een bediening van onze klanten? De
N.Z.H.T.M. is toch een behoorlijke afnemer
van electrische stroom. Rancune-maatregelen
van de N.Z.H.T.M. liggen voor de hand.
Spr. maakt voorts bezwaar tegen het feit
dat bij de Lichtfabrieken personeel moet af
vloeien, maar dat toch een werktuigkundig
bedrijfsingenieur wordt gevraagd. Vervol
gens verdedigt spr. zijn voorstel om meer
dan tot nu toe onderhoudswerk in eigen be
heer uit te voeren en ook zijn voorstel om
B. en W. te verzoeken in overleg met het
Economisch-Technologisch Instituut voor
Zuid-Holland en z. m. in samenwerking met
de werkgevers en de werknemers de moge
lijkheid te overwegen te Leiden een textiel
school te vestigen.
Tegenover den heer Goslinga merkt spr.
op niet te begrijpen waarom geen fictieve
bedragen op de begrooting mogen worden
geplaatst. Het Rijk doet dat ook op zijn be
grooting. De heer Goslinga verwerpt de voor
stellen met B. en W. maar stelt geen andere
daarvoor in de plaats. Spr. is tegen het voor
stel van den heer Eikerbout om de ongeval
len-risico van het gemeentepersoneel bij de
Rijksverzekeringsbank onder te brengen. De
reserve die op deze wijze kan worden ge
vormd wil spr. liever voor de toekomst be
waren. Tenslotte zet ook deze spr. uiteen dat
•hij het kabinet-Colijn niet je dat vindt. Lang
niet.
De heer v. d. Kwaak (c.h.) steunt het
voorstel van mevr. Braggaar—de Does om de
subsidie voor uitzending van kinderen naar
Vacantie-kolonies niet te verlagen. Spr.
vraagt toezicht op de naleving der venters-
verordening. Het oprichten van een centrale
reparatie-werkplaats voor schoenwerk van
werkloozen en het verstrekken van schoenen
aan schoolkinderen zijn mogelijk te combi
neren. Bestaat niet de mogelijkheid, dat ook
aan andere werkloozen gelegenheid wordt
gegeven hun vakbekwaamheid te onderhou
den. Voorts acht spr. een gediplomeerde ver
pleegster in het particulier tehuis voor ouden
van dagen in „Grenshoek" gewenscht.
De heer Lombert (r.k.) zegt dat ver
schillende in de geleidebrief bij de begrooting
gemaakte opmerkingen aanvechtbaar zijn.
Het toepassen van perspectief-bezuinigingen
acht spr. onjuist en de vermindering van de
storting in het vernieuwingsfonds van de
Lichtfabrieken ongeoorloofd. Spr. spoort
aan tot bezuiniging. Het wil er bij spr. r.iet
in, dat het bij de gemeente ook inderdaad
reeds ernst is met de bezuiniging. De onder
houdswerken kunnen ongetwijfeld beperkt.
Het aantal dienstrijwielen is veel te groot
(er zijn er 295). Ook op het aantal telefoon
gesprekken kan wel bezuinigd worden. Spr.
vraagt waarom de s.d. wethouders wel te
genwoordig zijn bij de ontvangst van het be
stuur der 3 October-vereeniging op het ge
meentehuis, maar niet meegaan naar het v.
d. Werfpark om getuige te zijn van dekrans-
legging. Aan de verkeersregeling in onze stad
ontbreekt het een en ander. Beter politietoe
zicht in de buitenwijken is noodig. Spr. ver
zet zich mèt den heer Hessing tegen de con
cessie aan de Eltax voor de nieuwe autobus-
lijn.
Een ernstige financieele vermaning
De heer Re ede (c.h.) zegt dat behalve de
crisis ook andere factoren een woordje mee
spreken bij de behandeling der begrootings-
positie. Spr. noemde o.a. de zeer groote be
dragen noodig voor rente en aflossing. De
opbrengst van de belastingen is niet vermin
derd en ook andere inkomsten zijn niet ver
minderd. Toch is het bedrag van de inkom
sten uit de Lichtfabrieken vermeerderd van
166000 in 1924 tot 1.737.000 in 1936. Uit
de reserves is in de laatste 5 jaar 1.250.000
opgesoupeerd. En dan spreekt men nog van
een sluitende begrooting. Men is eenvoudig
zijn kapitaal aan 't opmaken. De toestand is
critiek en dat is dan ook wel de reden dat
deze begrooting, die töt stand is gekomen
Onder s.d. invloed, in geen enkel opzicht de
roode signatuur draagt.
De begrooting is thans weer uitslui
tend op papier sluitend gemaakt. Be
zuiniging moet sterk doorgevoerd wor
den. Blijkbaar zal versobering aan de
Lichtfabrieken thans een feit worden.
Te lang heeft men daar de belangen
der gemeente op bedenkelijke wijze uit
het oog verloren.
De bezuinigingen door B. en W. overigens
voorgesteld, zooals de vermindering der sub
sidies, zijn klein-goed. Dit is kruideniers
politiek. De reserves zijn opgemaakt en
Burg. en Weth. komen met middelen die
de toets der critiek niet kunnen doorstaan.
Spr. noemt o.a. de egalisatie der pensioenen.
Hiermede maken we op, wat aan de toekomst
tfen goede zou moeten komen. Dit acht spr.
principieel verkeerd. Dat het Sijk dit ook
zou doen is niet juist. Met de bezuiniging
door de afvloeiing van personeel staat het
eenigszins anders. Maar toch rijst de vraag
wat hiervan terecht zal komen. Ook met de
voorstellen omtrent de herberekening der
pensioenen kan spr. zich niet vereenigen. Het
is een middeltje om het er te laten uitzien
alsof de begrooting sluit:
[Wat betreft de post renten van geldleenin-
gen (nml. de leeningen van de Rijksverzeke
ringsbank) gaat spr. met den heer Goslinga
mee. Deze post is eenvoudig camouflage. Re
serveering en kapitaalsafschrijving voor de
Leidsche Duinwatermaatschappij acht spr.
noodig. Met de waterwinning is het niet ge
heel in orde. In de Memorie van Antwoord
staat dat het niet de gewoonte is op obligatie-
bezit af te schrijven. Spr. zou wel eens willen
weten wie de auctor intellectualis van dit
mooie zinnetje is.
Er is maar één middel om de terug
gang van de gemeente te stuiten en
dat is: Belastingverhooging. Het is de
tijd van de s.d.a.p. om te zeggen: We
moeten het geld halen waar 't zit. We
mogen immers geen financieele avon
turiers zijn. Als we belastingverhoo
ging toepassen dan hebben we de
thans voorgestelde onjuiste en onge-
wenschte middelen niet noodig.
De heer Groeneveld (s.d.) dringt weer
aan op het financieel mogelijk maken der
zomerconcerten. Voorts zou spr. gaarne auto
buslijnen naar geïsoleerde stadswijken inge
steld zien. Aan de nieuwe lijn van de Eltax
heeft men niets. Deze concessie acht spr. bo
vendien ook niet juist. Het is heelemaal niet
onmogelijk dat dit de ondergang van de
stadstram beteekent. Spr. verdedigt zijn voor
stel om de subsidie voor de teekenschool
niet te verlagen.
De heer v. d. Re ij den (c.h.) brengt hul
de aan B. en W. voor het werk door het col
lege verricht. De benoeming van de twee
roode wethouders heeft dit voordeel gehad
dat de opposanten van vroeger, thans, zon
der veel leven te maken, de verantwoorde
lijkheid mee moeten dragen en daden.moeten
verrichten in plaats van alleen holle woor
den te gebruiken.
De heer Bergers (r.k.) is tegen optoch
ten op Zondag, omdat het o.a. de politie noo-
deloos werk geeft op den rustdag. Spr. steunt
het voorstel om het verspreiden van obscene
lectuur tegen te gaan. Dit is een groot kwaad
cnder de zon. Uitvoerig gaat spr. weer in op
de kwestie van de keurloonen. Voor varkens
betaalt men alles met alles, per stuk 7.60.
Buiten de gemeente bedragen de kosten
2.80. Dat verschil is toch waarlijk te groot.
Ook de bevoorrechting van grootere firma's
is onjuist.
De heer Schoneveld (a.r.) wijst er op
dat bij de uitvdbring van schilderwerk bij de
Lichtfabrieken het materiaal wordt geleverd
door de fabrieken zelf, terwijl het werk dan
door particulieren wordt verricht. Dit acht
spr. onjuist. Er zijn verschillende objecten
die voor normale aanbesteding in aanmer
king komen. Spr. bespreekt voorts de volks
huisvesting. De gemeente is moreel verplicht
aan het plan van „Ons Belang" mede te
werken. Spr. verdedigt zijn voorstel waarin
B. en W. verzocht wordt te willen bevorde
ren, dat het voorstel tot verlaging van de
huren van een groot aantal met overheids
steun gebouwde woningen, momenteel in be
handeling bij de Commissie van Fabricage,
uiterlijk 1 April 1937 worde ingevoerd, met
dien verstande, dat aan de huurverlaging te
rugwerkende kracht worde verleend tot 1
Jan. 1937.
De heer Jongeleen (s.d.) verdedigt zijn
voorstel om de subsidie voor de verpleging
aan de wijkgebouweni niet te verminderen.
De vergadering wordt daarna geschorst tot
's avonds 8 uur.
AVONDVERGADERING
In de avondvergadering is het woord aan
den heer Schüller (s.d.), die, nu 't zijn
beurt is. allereerst den heer v. d. Laan om
zijn uitlatingen kapittelt om daarna te ver
dedigen zijn voorstel om ter bevordering Van
de werkgelegenheid een Gemeentelijk Bu
reau voor werkverruiming in te stellen. Dit
voorstel sluit aan bij het voorstel-v. Eek c.s.
inzake de contactcommissies. De meer-werk-
actie moet ook in Leiden ter hand worden
genomen. Spr. zou gaarne zien, dat zijn voor
stel in prae-advies werd genomen.
Openbare Werken en
V olksgezondheid
Voorts verdedigt spr. zijn voorstel om B.
en W. uit te noodigen plannen en kostenbe
rekeningen te maken en in te dienen voor de
demping van het laatste stukje Levendaal en
voor de verbreeding van de Jan van Goyen-
brug. Het uitvoeren van werk door straat-
makers in daggeld acht spr. verkeerd en voor
de gemeente onvoordeelig. Het werken in ta
rief is nog steeds de beste regeling. De ra
ming van benzine voor de Reinigingsdienst
was aanvankelijk naar spr. meende 10.000 L.
te hoog. De raming is nu verlaagd. Spr. heeft
voorts bezwaar tegen de roekelooze wijze,
waarop met oud materiaal wordt omgespron
gen. Laat men maar eens op de hulpwerf
gaan kijken. Goede en slechte steenen liggen
er door elkaar. Spr. hoopt dat de Voorzitter
eens naar de hulpwerf zal gaan
De Voorzitter: Om puin te sorteeren.
D eheer Schüller: om te zien
hoe het er gesteld is. Spr. dringt aan op
spoedige behandeling van zijn interpellatie
inzake de handelingen van het bestuur van
„Tuinstadwijk"'. Die zaak loopt nu al een
jaar. Is het omdat vroeger een hoofdambte
naar der Lichtfabrieken de administratie
heeft gevoerd, dat men deze zaak niet wil
onderzoeken? Ook dit jaar stelt spr. weer
voor het opnemen in het bestuur der Ge
meentelijke Woningstichting van een bewo
ner van de woningen der Stichting. De uit
voering van eventueele saneeringsplannen
zou spr. gaarne zien opgedragen aan wo-
ningbouwvereenigingen. Daarna bespreekt
spr. uitvoerig de zaak van de volkshuisves
ting die, volgens spr., door B. en W. steeds
maar sleepende wordt gehouden, terwijl
goedkoope arbeiderswoningen noodig blij
ven. B. en W. maken weer reclame met de
voorbereiding van saneeringsplannen. Maar
hoeveel jaren moeten daar weer niet over
heen gaan? Een groot aantal woningen
dient onbewoonbaar te worden verklaard.
Wanneer B. en W. weigerachtig blijven hun
plicht te doen zal spr. overwegen gebruik te
maken van het recht, dat hem bij art. 19 der
Woningwet wordt verleend.
De heer Wilbrink: O zoo!
De Voorzitter: Nu zijn wy geheel ver
pletterd!
Personeelszaken
De heer v. d. Voort (s.d.) bespreekt een
aantal personeelszaken. Vooral de wijze,
waarop de losse incasseerders bij de Licht
fabrieken worden behandeld acht spr. on
juist. De rechtspositie der arbeidscontractan
ten is nog steeds niet geregeld. Het politie
personeel is in Leiden een stiefkind. De be
vordering der agenten 2e klasse zonder diplo
ma tot agenten le klas vindt niet plaats om
dat een prikkel tot het behalen van het di
ploma dan zou gaan ontbreken. Spr. méént
dat dit geen argument is, omdat alle agenten
2e klasse die voor bevordering in aanmer
king zouden komen, hun studie om de een
of andere reden hebben moeten staken. Spr.
geeft in overweging een klein examen in te
stellen om de moeilijkheid op te heffen.
Spr. verdedigt daarna een voorstel om een,
volgens hem een zeer zachte vorm van mede
zeggenschap voor het gemeente-personeel, in
te voeren. Deze medezeggenschap betreft be
zuinigingsmaatregelen direct de belangen
van het personeel rakende.
Mevr. d e C 1 e rd e B r u y n (s.d.) breekt
een lans voor een tehuis voor ouden van da
gen in het voormalig militair Invaliden-huis.
Mèt den heer v. d. Kwaak dringt spr. aan op
toezicht op en een gediplomeerde kracht in
het particulier Tehuis voor Ouden van Da
gen aan den Hooge Rijndijk.
De heer Sne 1 (s.d.) meent dat een aantal
werken in werkverschaffing worden uitge
voerd, die toch als normaal moeten worden
aangemerkt. De werkverschaffing is een mid
del geworden om de loonen te drukken. Moge
in dit euvel verbetering komen. De werk
loosheidscijfers in onze stad zijn zeer onbe
vredigend. Hier behandelt spr. uitvoerig de
merites van „Het Plan".
Spr. dringt aan op een onderzoek naar het
aantal jeugdige werkloozen. Voorts bepleit
spr. de erkenning van de Leidsche Werkloo-
zenvereeniging op gelijke voet met de vak-
vereenigingen.
De heer v. Rosmalen (c.h.) spreekt
over den desolaten toestand van een aantal
particuliere straten. Deze zaak heeft spr.
reeds meermalen ten berde gebracht maar
totnogtoe zonder resultaat. Het overzetveer
aan de Rijn- en Schiekade willen B. en W.
niet opheffen. Maar dient dan het loon van
den bediener van het veer niet verhoogd?
De heer Tobé (r.k.) vindt afvloeiing
van overtollig personeel noodzakelijk. Men
kan hier f 3-1000 bezuinigen alleen wat de
Lichtfabrieken betreft. Ook op andere be
drijven zal in dit opzicht nog wel bezuinigd
kunnen worden. Spr. spreekt zijn misnoegen
uit over het gebruiken van een gemeentelijk
gebouw als show-room voor een inkoop-
vereeniging met uitstalling van artikelen
voor een particuliere fabriek. Spr. is sterk
gekant tegen het voorstel-Hessing om onder
houdswerk in eigen beheer uit te voeren. Het
is spelen met de belastinggelden. Een com
missie voor werkverruiming is geheel over
bodig. Het plan van den arbeid is theorie,
een mooie suggestie, maar in de practijk zal
er niet veel van terecht komen. Van de s.d.
wethouders had spr. gedacht, dat ze groote
veranderingen teweeg zouden brengen. Maar
het is alles bij het oude gebleven.
Wethouder Tepe komt aan 't woord
Thans komen B. en W. aan 't woord
en wethouder Tepe opent de rij. Spr.
is geen tegenstander van medezeggen
schap. Reeds 20 jaar geleden stond hij
op 't standpunt, dat er in de medezeg
genschap iets goeds kan schuilen. Spr.
heeft echter het bezwaar, dat in deze
zaak nog steeds geen communis opinio
bestaat. Op grond van dat feit moet
spr. de medezeggenschapsvoorstellen
afwijzen.
Er zijn verschillende soorten van medezeg
genschap, nml. een adviseerervde medezeg
genschap en een mede-beslissende medezeg
genschap, beide zoowel aan de voet als aan
de top. De adviseerende medezeggenschap
aan de voet heeft men hier. De beslissende
medezeggenschap aan de voet en aan de top
heeft men nog nergens. Het voorstel-v. d.
Voort heeft geen nut. En spr. ziet er ook een
gevaar in, omdat te sterke invloed zou kun
nen worden uitgeoefend op den leider van
een bedrijf. De zaak is nog veel te onzeker.
Laat men afwachten hoe het in Amsterdam
uitpakt.
De rechtsregeling voor het los personeel
komt spoedig in georganiseerd overleg. Op
de kwestie van de schoenreparatie voor
werkloozen wil spr. niet vooruitloopen.
Het voorstel-Goslinga in zake verstrekking
van warm voedsel bedoelde de heele school
kindervoeding om zeep te brengen. Deze
zaak komt nog aan de orde in verband met
andere zaken. De bezuiniging op het be-
waarschoolonderwijs zal door den wethouder
van Financiën behandeld worden. De plan
nen kan spr. nog niet openbaar maken, om
dat de Commissie van Onderwijs deze zaak
nog behandelen moet. De heer Goslinga sprak
van het koopen van een kat in de zak, wat
deze onderwijsbezuiniging betreft, maar zulk
een kat heeft ook de heer Goslinga wel eens
verlttcht en dan niet voor f 11000.maar
VOÓr f 30.000.—.
De heer Goslinga: Men kan er beter
een verkoopen dan koopen. (Gelach).
Daarna sluiting.
De heer A. J. Schoneveld
gaat heen als raadslid
A. 3. Schoneveld
meegedeeld heeft
de heer A. J.
Schoneveld als
raadslid bedankt.
Zulks *taat in ver
band met 't feit,
dat de heer Scho
neveld, die bij den
Armenraad werk
zaam was, tenge
volge van
voeging
controlediensten
van dan Armen
raad, den Socia
len Dienst en
Maatschappelijk
Hulpbetoon ia
gemeentedienst
overgaat en dus niet langer raadslid mag
zijn. De heer Schoneveld. die ook vroeger
reeds korten tijd zitting had in den Leid
schen raad (n.l. van 7 Sept. 1920 tot Sepu
'23) nam op 16 Juli 1934 de plaats van mu
wijlen den heer Huurman in en werd bij de
verkiezingen van 1935 als no. 4 van de a.r.-
lijst herkozen. Zijn candidatuur werd vooral
van arbeiderszijde hartelijk aanbevolen en
.het spreekt vanzelf, dat speciaal de sociale
aangelegenheden zijn belangstelling hadden.
In 't bijzonder interesseerde hij zich voor
volkshuisvestingsvraagstukken. De heer
Schoneveld maakte deel uit van de commis
sie van Financiën, van de commissie van
beheer over he.t openbaar Slachthuis en vart
de commissie voor den G. G. D. en den
Keuringsdienst van Waren, wei een bewijs
dat zijn belangstelling niet eenzijdig was.
De heer Schoneveld sprak altijd met groo
te kennis van zaken en had toet respect van
den geheelon raad.
We zetten dit alles in dien verleden tijd,
hoewel dit eigenlijk onjuist is daar de heer
Schoneveld in deze begrootingsdagen zijp
aandeel in de beraadslagingen nog neemt.
Maar het zal dan nu toch spoedig afge-
loopen zijn. De raad en vooral de a. r.-frac-
tie zal hem ongaarne zien heengaan.
De opvolger van dien heer Schoneveld
op de a.r. lijst is de heer P. v. d. Tas, di
recteur van de Middenstandsbank alhier.
Berst wordt weer no. 1 van de lijst, de heer
J. G. van Es benoemd, maar deze zal zijn
benoeming waarschijnlijk wel niet aan
nemen.
Het economisch leven onder
leiding van den staat
Lezing van den heer A. Knetsch
Op uitnoodiiging van de Studieclub van
den Chr. Besturenbond sprak de heer A.
Knetsch over ..Het economische leven onder
'leiding van den Staat".
De samenkomst, die in Gebouw Patrimo-
nieuw werd gehouden, werd op gebrui
kelijke wijze door den voorzitter, den heer
D. Hendriks geopend.
De heer Knetsch, die vervolgens gelegen
heid kreeg zijn rede uit te spreken, ving
aan met er op te wijzen, dat omstreeks 1300
een nieuwe tijd aanbrak. Met het einde der
feodale maatschappij, berustend op het leen
stelsel, eindigen de middeleeuwen en vangt
deze nieuwe tijd aan. In de 14de en 15d«
eeuw zien wij de politieke ontwikkeling
gaan in de richting van een centraal gezag.
De ontdekking van Amerika (1492) en de
zeeweg naar Indië (1498) openden toenter
tijd wijde perspectieven. Spr. toonde verder
aan, dat de eischen van den nieuwen tijd
tot nverheidsbemoeiiing leidden.
Uitvoerig weidde spr. nu uit over het Mer
cantilisme, dat ten doel had de binnenlanó-
sche nijverheid en de buitenlandsche han
del te bevorderen en dat tevens moest lei
den tot concentratie van de Staatsmacht
Achtereenvolgens besprak de heer Knetsch
hoe men in Frankrijk Engeland en Duitsch
land, dit doel tracht te hereiken om ten
slotte ook een bespreking aan Nederland tp
wijden. De industrie werd in ons land zeer
lang verwaarloosd. Handel en scheepvaart
waren nummer één.
Voortgaande wees spr. er op, dat het Mer
cantilisme niet op wetenschappelijke basis
is gefundeerd. De opvatting van het stelsel
is machtsvorming en steunde geh'eel op den
Staat. Reactie moest hierop volgen. „Terug
naar de natuur" werd de leuze, „laat maar
waaien" de hoogste wijsheid'op economisch
gebied.
Als spr. dan eerst nog uiteengezet had,
dat de nieuwe richting op economisch terrein
zich meer toelegt op de besturing der eco
nomische verschijnselen, behandelde spr.
tenslotte de bemoeiing van den Staat in den
tgenwoordigen tijd op dit terrein.
Een uitgebreide bespreking volgde op dit
referaat waarbij nog veel door spr. werd
verduidelijkt.
BUURTVEREEN. „HOOIGRACHT"
Op do dezer dagen gehouden vergadering
iyan de Hooigracht-bewoners, werd o.m. dooi
den penningmeester verslag uitgebracht
over de ontvangsten, en uitgaven, betrek
king hebbende op de laatste versiering.
Ook werd mot algemeene stemmen beslo
ten een Buurtvereen. op te richten.
De leden van het versierings-comité tra
den af en een nieuw bestuur werd geko
zen. Het nieuwe Bestuur bestaat uit de hee
ren: Dr. J. G. van Es, voorzitter; A. van
Duyn, Secretaris; J. A. N. Brugman, Pen
ningmeester; Th. C. van Kamp, A. v. d.
Ouweelen en J. J. van Weerlee.
Besloten werd om den Hookrracht-bcwo-
ners een door hen zelf te bepalen maande-
lijksche bijdrage te verzoeken en die maan
delijks te doen innen.
Op deze wijze zal er een :as gevormd wor
den, waaruit de benoodigde gelden voor even
tueele versieringen geput kunnen worden.
Het bestuur is opgedragen een concept
reglement vast te stellen en dit op een bin
nenkort te houden algemeene vergadering
ter beoordeeling voor te leggen.
DE ORANJEFILM IN HET H.G. OF
ARME WEES EN KINDERHUIS
Het was voor de Weeskinderen van bo
vengenoemde instelling gisterenavond een
aardige attractie dat zij de OranjefiJm
mochten zien. In de feestelijk versierde zaal
waren alle kinderen, het Bestuur en genoo-
digden bijeen en zagen in het eerste deel
Hitsen van het Vorstenhuis sinds 1900
waarin tal van historische momenten voor
kwamen. In het tweede deel werd de Ver
loving. Ondertrouw. Beëediging en de
Tlaagsche feesten in beeld gebracht, terwii'
het derde deel geheel gevuld werd met de
groote dag van het Vorstelijk HuweJijk. Wat
hebben de kinderen genoten en wat klapten
ze als de lachende gezichten van het Vorste
lijk Paar telkens weer od bet doek kwamen.
Tusschen de film werden door een meisjes
koor verschillende feestliederen gezongen,
welke in een door een weesjongen fraai ge-
teekend programma waren opgenomen.
Het is een mooi geslaagde avond geweest
waarmee de beer Joh.. Geijtcnbeek, die
deze mooie film vertoonde, veel succes
oogstte.
KAMER VAN KOOPHANDEL
VOOR RIJNLAND
HANDELSREGISTER
Nieuwe inschrijving. 22 Februari. 6S93.
Massaro Bartoli, Leiden, Haarlemmer
straat 46a, granietwerkers; consumptie-ijs-
faihricatie. Venn.: C. Massaro en S. Bartoli,
Leiden.
Wijziging. 20 Februari. Firma Kooy en
Kool, Alphen a. d. Rijn, Gouwsluischeweg
68a, bakkerij-grondstoffenfabriek. Venn* N.
H. Kooy (H.V.).
22 Februari. LIandelshuis „De Ringklem",
Leiden, Kamerlingh Onneslaan 53, produ-
ceeren van en handeldrijven in ringklem
men. E.: F. G. Rosier Jr., Leiden.
23 Februari. J. J. Dingjan, Leiden, Llooge
Rijndijk 1, bleekerij. De zaak is omgezet in
een vennootschap onder firma onder den
naam: firma J. J. Dingjan en Zoon (B.P.).
Ven-n.: .Tos. Joh. Dingjan en Joh. Jos. Ding
jan, Leiden.
A. de Moov H'n Rijnsburg. Vliet Z.Z 3,
rund- en varkensslagerij: handel in kruide
nierswaren. Wijz. hande'sn. in: H. de Mooy
Azn. Wijz. uitgeoef. bedr.: thans alleen rund
en varkensslagerij. Uittr. F. A. de Mooy, dd
Sept. 1936. N. E.: H. de Mooy Azn., Rijns
burg.
FRIESLAND-HOLLAND BANK NV
AMSTERDAM
4/2%SCHULDBR I EVEN a lOO
in coupures van 10 00.—, 500.— en 100.—
Beursnoteering is aangevraagd.
HET RESIDENTIE-ORKEST
EEN FEESTELIJK SLOT
Prof. Georg. Szell - Ida Handel
Muziek van zonneglans en lichtende
vreugde; muziek die gloeit als goudtopazen
en karbonkels; muziek, spattend als vuur
werk, uitwaaiend in regenboogkleuren; mu
ziek die in fonteinen omhoogspringt en u
overplast met een regen van vreugde.
Dat zijn allemaal goedkoope vergelijkin
gen, doch we weten geen betere.
Het was dan ook een avond, waar
in de muziek in haar ongereptheid
van absolute muziek tot ons kwam.
Muziek waarbij niet zwaar behoefde te
worden gedacht en gemediteerd, doch
die men eenvoudig als een verkwik
kend bad over zich voelde komen.
Voor de eerste maal werd te Leiden de
weinig gespeelde Vierde Symphonie van
Anton Dvorak uitgevoerd. Wc zullen er niet
veel van zeggen. Alleen dit ééne, dat degene,
die in de meest misanthropische stemming
in de Gehoorzaal kwam, na het aanhooren
dezer Symphonie zich in de meest behaag
lijke stemming zal hebben gevoeld, is. vooral
in onzen tijd al lof genoeg. Het is alles
Tsjechische levensblijheid. Geen problemen'
De merel die in den vroegen morgen in hel
hoogste topje van een boom de opkomende
zon bezingt, stelt zich ook geen problemen.
De wilde zwanen die om dezen tijd des
nachts hoog door het luchtruim vliegen en
hun welluidend geschal laten hooren, stel
len zich ook geen problemen. En toch zijn
zij koninklijke vogels, de vogels van Apollo.
Deze muziek bezit de koninklijke zorgeloos
heid van de zwanen, de luchthartigheid die
waardig is. Zij was ons nieuw en tegelijker
tijd vertrouwd. Zij wemelt van frissche,
bijna populair aandoende melodieën, doch
gedragen door een zonnige kleurenpracht
en zeldzaam frissche rhythmen. Zij verebt
somtijds tot een stil maar intens pleizier, om
dan weer aan te groeien tot een openbare
vreugde waarover eindelijk gouden fanfaro
nades van de bazuinen heenklateren.
Het Adagio! Hoe eenvoudig van melodiek
is dit in wezen. Het is of een mannelijke
en een vrouwelijke partij elkaar wederkee-
rig verhalen van hun uiterst gelukkige
stemming, tot eindelijk een fraaie fluitsolo
komt, voortgezet door den concertmeester
En dan volgt het opgetogen spel van het
geheele orkest, waarboven weer de trompet
ten schateren.
Men bewondert de prachtige instrumen
tatie. Zeker, dit is geen moderne muziek
en toch ontdekt men, welke prachtige vond
sten en combinaties geheel ongezocht door
Dvorak worden benut.
Nobel ook het Allegretto gracioso, in den
grond eenvoudig en toch zeer rijk aan mu
zikale fantasie.
Zoo treft ook de Finale door eenvoud en
charme. Dit alles is argelooze lyriek van
een buitengewone bekoring.
En Prof. Georg Szell toonde opnieuw welk
een buitengewoon begaafd dirigent hij ia
toen hij ons deze muziek voor liet spelen.
Na de pauze waren we getuige van
het optreden der 13-jarige violiste Ida
Handel. Zij speelde het vioolconcert
van Brahms, waarin de violistische
moeilijkheden liggen opgestapeld..
Doch het spel was bewonderenswaar
dig. Met een rustige en kordate ze
kerheid betreedt dit jonge kind het
podium. Van af het eerste oogenblik
toont zij, dat zij zeker is van haar
zaak.
Het zeer moeilijke passagespel vindt een
beheerschte vertolking. Stokvoering, vinger
zetting, loongeering, dat alles karakteri
seerd de geboren violiste, die een voortref
felijke school heeft doorloopen. Bij name in
de hoogere ligging is haar spel uitermate
brillant. De overigens zeer nobele tonen op
G- en D-snaar kunnen en zullen op den
duur nog aan draagkracht winnen.
Alle voorwaarden zijn aanwezig om dit
spel tot de hoogste orde te kunnen op
voeren. Hoe prachtig zong de viool in de
gedragen passages, wanneer het thema
weer in zijn volle schoonheid uit de varia
ties te voorschijn kwam. Hoe technisch
voortreffelijk werden de cadenzen gespeeld
en wel meesterlijk was hoe de cadenzen
het thema weer in de hoogste positiegre
pen in ongerepte zuiverheid te voorschijn
kwam
Ik denk ook even aan de orkestrale in
leiding van het Andante, met de schitteren
de hobosolo van Jaap Stotijn en hoe ver
volgens dit toongedicht vol elegische ver
rukking op bewonderenswaardige wijze
door de violiste werd voorgedragen.
Een storm van toejuichingen barstte na
de finale los. Trouwens na het eerste deel
was de geestdriftige, bewondering van de
stampvolle zaal reeds op overtuigende wijze
gebleken.
De hulde gold in de eerste plaats de
kleine violiste, doch eveneens den voor-
treffelijken dirigent en het orkest.
En eindelijk werd de avond besloten met
drie fragmenten uit „La Damnation de
Faust"; „Menuet, des Follets"; „Danse des
Sylphes" en „Marche Hongroise". Ik heb
hier te Leiden in al die jaren deze drie
stukken nog nimmer zoo zeldzaam mooi
hooren spelen; nimmer zoo fijn rhythmisch
gekarakteriseerd de „Danse des Sylphes",
nimmer zoo knetterend en vurig de „Marche
Hongroise". Het was, huiselijk gezegd, de
muzikale uitsmijter van dezen avond, een
orgie van klankkleuren, melodie en rhyth-
me, waarbij de leider zijn orkest en toehoor
ders opzweepte tot een geweldige geestdrift.
En nu roepen we het Residentie-Orkest
een hartelijk tot weerziens toe. onder warme
dankbetuiging voor alles wat het ons dezen
winter' bracht.
Frauduleus ingevoerd
sigarettenpapier vervoerd
Gisteravond is op het station alhier door
Rijksambtenaren aangehouden zekere G. v.
Z., wonende te Ancldoorn, die frauduleus
ingevoerd sigarettenpapier vervoerde. Een
groot kwantum sigarettenpapier en het
zgn. smokkelvest. waarin 't vervoer plaats
vond is in beslag genomen.
Door de Rijksambtenaren is tegen van Z.
proces-verbaal opgemaakt
RADIO
DISTRIBUTIE
9.50
Deutschl.s.. 11.20 K. Denmark, 12.20 Brussel VI,
12.50 Droltwtch. 13.20 Brussel VI.. 14.20 Keulen,
14.50 Parüs R-. 16.20 Keulen. 17.20 Brussel Fr,
18.20 Londen Reg., plm. 18.55 Ween enor d v,
plm. 20.35 Londen Reg.. 22.Ween enof dlv., I
22.50 Berlün. 23.2o diversen.
nma IV: 8— Brusel VI.. 9.20 Gram.«
10.35 Droltwlch, 11.50 Londen Rcg.,
13.35 Droltwlch. 14.25 Londen Reg., 15.20_ Droit-
wlch, 18.20 Dlveraen, pLm. 18.35 Brussel Fr.,
19.35 Droitwlch.
DONDERDAG 25 FEBRUARI
Programma III: 8— Keulen of dlv.. 12.05 pi
•Us R.. plm. 13.05 Brussel VI., 14.20 Grom,niu
GRD, 15.05 Deutschl.s., 15.35 Londen Reg., 16-23
Paris P.P of dlv., IC.50 Keulen. 18.25 ParUs R,
19.30 Berlün. 20.20 Rom? of diversen.
Programma IV; 8.— Brussel VI.. 9 20 Gram.,
muz. GRD. 10.35 Londen R.. 13.35 Droltwlch,
plm. 14.20 Londen 'Rcg., 15.35 Droitwlch. 18.2D
Diversen, plm. 18.40 Brussel Fr.. 19 20 BeromunJ
ster. 19.30 Sportpraatje door den heer J. G. A.1
Jansen, journalist; 20.Beromunster. 20.251
Droltwich. 20.55 Brussel Fr.. 21.20 Droltwlci,!
plm. 21.40 Brussel Fr.. 22.20 Droitwlch.
Agenda
Vrijdag 26 Febr. Stadsgehoorzaal, 8 uur,;
8 uur, Gemengd Koor „Sursum Corda",!
uitvoering „Les Béatitudes".
De avond-, naoht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 22 tot en
met Zondag 28 Febr. a.s. waargenomen door
de apotheken:
SCHOORSTEENBRAND
Door de politie is gistermiddag een schoor
steenbrand gebluscht in 't perecel Schutte-
straat 11, bewoond door S. B.
Burgerlijke Stand
ONDERTROUWD: Th. J. Klefn 23 Jr enP.G
Kamberg 23 Jr.
OVERLEDEN: C. van Hage zn 17 Jr J,
Kleen zn SO Jr S. M. ded Visser zn 12 Jr.
UIT DEN OMTREK
ALPHEN a.d. RIJN
GEBOUW SCHIETVEREEN „N. EN O."
De schietvereeniging „Ned. en Oranje
exploiteert reeds verscheidene jaren eefi»
eigen gebouw voor het houden harer schiet*
oefeningen. Stond dit gebouw eerst aan hetl
het einde der Van Boetzelaarstraat, de door-I
gaande bebouwing maakte in 1931 verplaat-l
sing noodzakelijk en de vereeniging huurde!
voor den tijld van 5 jaren een perceel grond
groot 320 M2. aan de Rozenstraat voor 10 et.!
per c.A. per jaar.
De vereeniging, die thans in financieele
moei lij kb eden verkeert, wenscht geen ver-I
lenging der huurovereenkomst en moet van
de exploitatie van een eigen gebouw afziend
Zij stelt aan den gemeenteraad voor het ge
bouw voor den prijs van f 96 van haar over;
te nemen, zijnde de huurprijs van den grond i
der laatste drie jaren, welke nog aan da,
gemeente moet voldaan worden.
Van dit gebouw wordt ook geforuik ge
maakt door den Bijz. Vrijw. Landstorm en
de Burgerwacht voor het houden van haar',
oefeningen. Zij betalen daarvoor een vergoo
ding van resp. f 90 en f 40 per jaar.
Burg. en Weth. stellen aan den Raad voor
tot deae transactie te besluiten.
15-JARÏG BESTAAN RING ALPHEN EN
OMSTREKEN NED. HERV. J. V. OP G. G.
De ring Alphen a. d. Rijn en Omstreken
van den Bond van Ned. Herv. Jongel.-Veree-
nigingen op Geref. Grondslag, herdacht zijn»
15-jarig bestaan in het gebouw Rehoboth
aan de Hooftsitraat.
De eere-voorzitter, de heer A. J. Dekker,]
opende met Schriftlezing en gebed.
De heer G. Visser, onderwijzer aan een
Chr. school alhier, hield een inleiding overl
Fil. 3, waarna een bespreking volgde.
Door den heer G. Boer, uit Bodegraven, j
werd ingeleid het onderwerp: „Belijdenis
doen", waarop eveneens een leerzame be-
spreking volgde.
De heer Dekker gaf een overzicht over de
jaren die heengingen. Met leedwezen werd
door hem geconstateerd dat het aantal ver
een igingen dat bij den ring aangesloten is
verminderde, doordat er eenige overgingen
naar andere honden.
Enkele vooraanstaande bestuursleden van
den ring werden door spr. herdacht, waar
na hij zich in 't bijzonder richtte tot Ds. Ba
telaan, 2de voorz. van den ring, die in ver
band mét zijn herderlijk werk elders gaat
wonen. Spr. zegde hem hartelijk dank voor
alles wat hij tot den bloei van dit J. V.-werk
heeft bijgedragen, waarna Ds. Batelaan d-j
bekende zegenbede uit Psalm 134 werd toe
gezongen.
Ds. Batelaan dankte voor de hem toege-
wenschte zegen en eindigde dezen avond
met dankzegging.
SCHAKEN
Het 2de tiental "der Alph. Schaakclub
speelde Maandagavond voor de competitie
4de klasse van den Leidschen Schaakbond
een wedstrijd tegen „Taveno III" uit Leiden,
met het volgende resultaat:
A.S.C. „Taiveno III"
A. Breedijk—H. Ie Nobel
D. Posthuma—J. Martijn
F. van Oort—J. Pet iet
G v. d. HorstL. Platerlnk
II. Verschuur—AVermond
B. SmidtB. Wijling
D. VroomM. Hondbeek
Jac. den HoedG. Spierenburg
A. H. BalkJ. Bij level d
W. den HoedB. Ouwerkerk
Totaal 55 I
Maandagavond werden de volgende par-;
tijen in de onderlinge bordenwedstrijd de?
Alph. Schaakclub gespeeld:
Groep I:
D. Brunt—R. Posthuma 1—0
G. Post—H. Vroom 1—o 1
Groep III:
Amsterdam—J. den I-Ioed
GoedhartJ. Kempen
J. v. d. Horst- Rehnurmans
GoudbergVerhagen
10 j
02*1
1-0
1-1'I
Uitslag der beide gespeelde par ijen. I
EIERENSTRUIF
Gistermorgen kwam de eierhandelaar G«
uit de poort bij bakker D. in de Van Man«|
dersloostraat. Juist passeerdejcen yracht»!
