Jlieiuire gjriifcsdjp (üottraul
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
AVANG
20 pCt. korting
PALTHE
Abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 235
Franco per post 2.35 4- portokosten
Per week0.18
Voor hel Buitenland bij wekelijkscbe
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/> ct
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
No. 6003
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
DONDERDAG 4 FEBRUARI 1937 17e Jaargang
gfobertmtieprfcen:
Van I tot 5 regels 1.17'/»
Elke regel meer 0.22'/»
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer0.45
Voor het bevragen aan 'I bureau
V wordt berekend 0.10
Ook Februari kan benui worden
Door de Prinsen-paar-lepel zijn wij nu glad heenVooral
de laatste dagen liep het extra druk met de opgaven van
nieuwe lezers. De verzending heeft regelmatig plaats,
zoodat, naar wij hopen, de exemplaren nog dezer dagen bij
de gelukkigen aanlanden.
Wil dit nu zeggen, dat thans de propaganda voor ons blad
stil moet staan? Zeker niet. Immers Februari is altijd zulk
een goede maand geweest voor dit nuttige werk. Met het
oog op allerlei wat om ons heen gebeurt, zal dit ook nu weer
het geval kunnen zijn. Breng de Christelijke Pers, breng
ons blad vooruit in uw omgeving en familiekring.
Ook thans iets ter aanmoediging. Wie een lezer aanbrengt
voor minstens één jaar, ontvangt een keurig premieboek,
hetwelk, wijl een groote voorraad reeds aanwezig is, binnen
enkele dagen na de inschrijving wordt toegezonden.
Wervers kunnen gebruik maken van de in dit nummer
voorkomende bon.
AFDEELING PROPAGANDA
ONVOLDOEND VERWEER
Eenige dagen geleden vestigden wij en
vele andere bladen de aandacht op een
sprookjesachtig artikel van A. B. K. in de
roode pers; waarin de schrijver met nadruk
betoogde, dat van eenig anti-godsdienstig
streven in de partij nimmer werd gerept.
Integendeel, „als ergens in het land de een
of ander, voor welk anti-godsdienstig oog
merk ook, ons platform trachtte te ge
bruiken. dan werd daar direct een stokje
voor gestoken".
Twee weken na het eerste artikel ging do
schrijver op de aangevoerde critiek in cn
zeer vrijmoedig werd boven het verdedigen
de hoofdartikel geplaat§t: „Onweerlegd";
„Leiders nóch partij".
Dit artikel heeft als nader bewijs niet
de minste waarde. Het is als zoodanig
hol en voos. Het zou alleen kunnen bewij
zen. dat discussie óver deze zaak vrijwel
hopeloos is; doch waarom begon de
schrijver er dan weer mee?
De kern van zijn betoog zou in deze pas
sage moeten zitten:
Het is in goed trouw voor ieder dui
delijk, met name in het huidig tijdsge
wricht, dat „anti-godsdienstigheid", zoó-
als daarover in ons betoog werd gespro
ken, beteekent: het best rij den van
de godsdienst Een staatkundig
streven alzoo, om door middel van de
macht, die de overheid ontplooien kan,
aan het vrije uitleven van godsdienstige
belijdenissen belemmeringen in de weg
te leggen. Niet of men de godsdienst
volgt of niet, is hier het kenmerk, maar
of men hem vrij laat, dan wel poogt hem
de voet dwars te zetten. Wij hadden ver
wacht, dat men dit onderscheid, vooi
iedereen toch duidelijk genoeg, niet uit
het oog zou verliezen.
Het is duidelijk, dat dit verweer geen in
druk vermag te maken, al zit er schijnbaar
een grond van waarheid in. De schrijver
toch wil blijkbaar zeggen: wij, sociaal
democraten keuren af, dat de Overheid de
godsdienst wil uitroeien, zooals men er in
dictatuurlanden mee bezig is.
Wij herhalen, daarin schijnt eenige waar
heid te schuilen: de S.D.A.P. wil de men
schen niet verhinderen naar de kerk te
gaan; misschien zal de stichting van Chris
telijke scholen ook geëerbiedigd worden.
Maar, wil zij in de grond iets anders dan
de N.S.B., die zegt, dat men de jeugd pas
tot een gaaf volk kan opvoeden als de ker
kelijke invloeden geweerd worden en dat de
Kerk vrij blijft, zoolang zij zich houdt bui
ten beoordeeling van het staatkundig leveu?
En wij herhalen onze pertinente vraag,
waar het stokje gebleven is, dat men had
behooren te steken vdor het anti-godsdien
stig geschrijf, dat de heer Vliegen geplaatst
kreeg in Voorwaarts van 23 Dcc. 1936
toen hij in een berucht geworden Kerstarii-
kel zei, dat „wij socialisten, gesteld dat wij
de Messiasgedachte huldigden, ze toch niet
zouden belichamen in een persoon". Waar
op ter verklaring volgt, dat wij, dat zijn d
socialisten, gelooven, „niet in een verlosser,
maar wèl in een verlossing".
Dit wil toch niet anders zeggen dan dat
deze leider namens de socialisten ver-
klaart: in onze politieke actie wijzen we
Jezus en Zijn leer af. Wat is dat anders
dan anti-godsdienstige actie?
En doet de schrijver niet hetzelfde, wan
neer hij zegt:
„Indien ik, zelf godsdienstig zijnde,
met menschen, die anders denken, in het
staatkundige wil samen gaan dan zal ik,
juist uit hoofde van mij
godsdienstige overtuiging,
vooropstellen, dat ten aanzien van het
godsdienstige elke inmenging bij voor
baat uitgesloten is"?
Doch een zoodanige godsdienst is ijdèl.
De geboortedag van
Prins Bernhard
JUISTE DATUM 29 JUNI
Een misslag in de geboorte-akte
Omtrent den geboortedag van Z.K.H. Prins
Bernhard is zooals wij reeds eerder medd-
den een vraag gerezen. In de geboorte
akte van den Prins staat n.l., dat hij is ge
boren te Jena op 28 Juni 1911, des voormid
dags om kwart voor drie uren, terwijl in de
van 24 Nov. 1936, Slbl. No. 2, houden 1e
naturalisatie van Prins Bernhard, staat, dat
de Prins is geboren op 29 Juni 1911 te Jena.
Aan de redactie van de „Gemeentestem
is de vraag voorgelegd welke datum juist
is en de vrager (die wel min of meer rijn
werk zal vindeh in den burgerlijken stónd),
veronderstelt vanzelfsprekend, dat de datum
de geboorte-akte wel juist zal zijn, on
danks de omstandigheid, dat in de wet eu
op diverse kalenders een andere datum
wordt genoemd.
De redactie van genoemd blad heeft
zich, blijkens een mededeeling in het
laatstverschenen nummer, gewend tot
het Departement van Justitie en van die
zijde is medegedeeld, dat 29 Juni de
juiste datum is. In de geboorte-akte heeft
een misslag plaats gehad en naar het
schijnt worden maatregelen genomen tot
verbetering van de betreffende akte.
Centrale voor werkloozenzorg
Opening Internaat voor opleiding
tot Huishoudelijke Beroepen
Op Dinsdag 9 Februari a.s. zal te Haar-
m worden geopend het Internaat voor
opleiding tot Huishoudelijke Beroepen, uit
gaande van de „Centrale voor Werkloozen
zorg", gesticht op initiatief van den Baad
Nederlandsche Kerken voor practisch
Christendom.
De openingsrede zal worden gehouden
dcor den heer Meyer de Vries, hoofd
inspecteur v. de Werkverschaffing. Voorts
zal een rede worden uitgesproken door den
loco-Burgemeester van Haarlem, den heer
W. Roodenburg, alsmede door de Pre
sidente van de Commissie Vrouwen-Crisis-
zorg, Mevr C. A. W. Kammeraat—Bek..'
k e r.
Mej. E. Boeke, Directrice van het In
ternaat, zal een woord van dank spreken.
De leiding van de samenkomst zal berus
ten op den heer W. J. Hemmes, voor
zitter van de Centrale.
MINISTER SANDLER
IN ONS LAND
Vriendschappelijk bezoek
aan Minister De Graeff
Geen besprekingen over
Oslo-Conventie
Heden heeft de Zweedsche Minister
van Buitenlandsche Zaken, de heer
Sandler, terugkeerende uit Brussel, een
bezoek gebracht aan zijn Nederörad-
schen ambtgenoot, Minister de Graeff.
Wij vernemen, dat dit bezoek geenerlei
verband houdt met de geopperde ge
dachte eener nauwere economische sa
menwerking tusschen de zoogenaamde
Oslo-Staten De komst van den heer
Sandler moet louter begrepen worden
als de inlossing van de reeds geruimen
tijd geleden door den Zweedschen Mi
nister gedane belofte om een vriend
schappelijk bezoek aan den heer de
Graeff te brengen op zijn terugreis van
België naar Zweden.
De heer Sandler heeft dan ook slechts
enkele uren in de residentie vertoefd,
waar hij ten huize van Minister de
Graeff de lunch heeft gebruikt.
De Zweedsche Minister van Buitenland
sche Zaken heeft gister in het koninklijke
paleis te Brussel de Belgische en buiten
landsche pers ontvangen.
Hij verklaarde o.a. dat de conventie van
Oslo aan de onderteekenaars een kader van
economische samenwerking heeft gegeven
Wel heeft de wereldcrisis belet dat de sta
ten alle voordeelen verkregen welke mó
gelijk zouden zijn geweest, doch onder de
huidige omstandigheden is bij alle onder
teekenaars weer hoop gerezen.
Zweden is bereid aan alle practische be
sprekingen deel te nemen. Hoewel overeen
komsten tusschen twee landen slechts een
beperkt effect hebben moet het he lang hier
van niet onderschat worden. Alle landen
hebben belangen op de groote wereldmark
ten en men moet van de huidige gelegen
heid' gebruik maken om de hinderpalen,
welke de ontwikkeling van den handel in
den weg staan, op te ruimen. Tusschen
België en Zweden die opmerkenswaardige
contactpunten hebben, kan een groote sa
menwerking op Internationaal gebied ont
wikkeld worden. Dt feiten moeten worden
beschouwd zooals zij zich voordoen, de voor
uitgang hangt af van de samenwerking en
niet van Isolatie of de vorming van bloes.
Officieele Berichten
ONDERSCHEIDINGEN
Benoemd is tot ridder ln de Orde van Oranje-
Nassau: mevr. de Wed. L. M. H. de Hesselle
Bex te Heerlen. Toegekend is de aan de Orde
van Oranje-Nassau verbonden eere-medallle in
zilver aan: F F van Diepenbos te Amsterdam.
CONSULATEN
De vice-consul der Nederlanden te Nagroya
(Japan), de heer Sadaruml Ishihara, is over
leden. Het vlce-consulaat is voorloopig geslo
ten. Do waarneming der zaken van het vice-
consulaat is opgedragen aan het consulaat-
generaal der Nederlanden te Kobe.
STAATSEXAMENS VOOR MUZIEK
Voor het jaar 1937 is ingesteld een rege-
exnmens voor muziek. Benoemd z(jn tot leden:
dr J. Wagenaar te Den Hang en S. Dresden te
Amsterdam: prof. dr A. Smijers te Utrecht en
tot secretaris: F. van Be(jnum te Den Haag.
lalr
Ned.-Ind. leger is eervol c
leend als hoofd<
Ned. Roode Kruis, zulks onder dankbetuigl
voor de door hem in die functie bewezen dien
sten. Den heer Bakker is de medaille van h<
Roode Kruis verleend.
vtJf Jaren b<
noemd: tol
Roode Kri
hoofdcoi
is de hee
P. J.
Ned.
commissaris van het Ned. Roode Kruis en tol
Jegercommissaris van het Ned. Roode Kruis, de
heer W. J. Lucardie, zulks onder gelüktijdi&
eervol ontslag als militair commissaris van het
Ned. Roode Kruis.
ECHTPAAR OM HET LEVEN
GEKOMEN
Auto m den Singel
te Amsterdam
De oorzaak is onbekend
Om half twaalf is gisteravond een
auto, komende van het Spui op den
Singel te Amsterdam, door de
zware leuning die daar langs de
gracht staat, in het water gereden. De
wagen verdween onmiddellijk geheel
onder water. Van het toesnellende pu
bliek sprongen onmiddellijk drie bur
gers in het water. Zij doken, om te
trachten de deuren open te krijgen en
de menschen, die zich in den wagen
bevonden, te redden. Hun pogingen
slaagden niet, want, zooals zij zeiden,
stond de wagen op zijn kop en de deu
ren waren niet open te krijgen.
De brandweer ving onmiddellijk
onder groote belangstelling van een
zeer talrijk publiek aan de auto te
lichten.
Een aantal auto's aan de overzijde
van de gracht wierpen het licht van
hun schijnwerpers over het water om
de reddingspogingen gemakkelijker te
maken.
Nadat de brandweer met behulp van
een kraan eenigen tijd gepoogd had,
de auto boven water te brengen, slaag
de zij er na 25 minuten in, den wagen
op te halen. Het bleek een kleine vier-
persoons auto te zijn, waarin zich de
lichamen bevonden van den heer en
mevr. da S. Q., wonende in de Vijzel
straat te Amsterdam. De toestand van
den wagen, die met den radiator naar
beneden in het water had gestaan,
wees er op, dat de inzittenden vergeef-
sche pogingen hadden gedaan, zich te
bevrijden. In de auto werd een hamer
gevonden, waarmee de voorruit was
ingeslagen. In het zeildoek van de kap
was een gat, waardoor de inzittende
dame getracht had uit den wagen te
komen.
De directeur van den Geneeskundigen
Dienst, Dr. Heyermans, moest van beide
slachtoffers den dood constateeren en deed
hun stoffelijk overschot overbrengen naai
Binnengasthuis.
De politie ging zekerheidshalve nog eeni
gen tijd door met dreggen, welke arbeid na
eenigen tijd door een politieboot werd over
genomen.
De oorzaak van het ongeval is thans nog
onbekend. De auto heeft wel groote snelheid
gehad, doóh is een eind verder dan de bocht
door het hek gevlogen.. De politie heeft
eenige ooggetuigen omtrent de mogelijke oor
zaak gehoord. De heer en mevr. da S. Q.
kwamen terug van een tocht naar Haarlem.
Het tragisch ongeval trok veel belangstel
ling van het op dat uur huiswaarts keerende
publiek, dat zwijgend aan beide zijden van
de gracht bij het dreggen stond toe te zien.
De uitlating van Hitier
Schriftelijke vragen van Mr. van Vesseni
Het Eerste Kamerlid Mr. Van Vessem
heeft vragen gericht tot den Minister van
Buitenlandsche Zaken omtrent de zinsnede
in de door den Duitschen leider en rijks
kanselier uitgesproken rede betreffende de
erkenning van Nederlands neutraliteit.
Mr. van Vessem vraagt of de Minister be
reid is mede te deelen:
a. wanneer en in welken vorm de
betreffende verzekering door de Duitsch-o
regeering is gegeven;
b. hoe deze verzekering luidt?
TEWATERLATING
NIEUW-AMSTERDAM"
Plechtigheid op 10 April a.s
Historisch oogenblik nadert
De Nederlandsche scheepvaart gaat
thans in snel tempo een historisch
oogenblik tegemoet. De dag nadert,
waarop het grootste mailschip van de
Nederlandsche koopvaardijvloot, de
„Nieuw-Amsterdam", welke voor de
Holland-Amerika-Iijn in aanbouw is, te
water zal worden gelaten. Naar wij ver
nemen zal deze plechtigheid plaats vin
den op Z a te r da g 10 A pr 11, des
middags om vier nnr. Het schip, dat
op de helling van de Rotterdamsche
Droogdok Mij. wordt gebonwd, begint
langzamerhand de voltooiing te nade
ren. Na de tewaterlating zal het echter
nog wel een Jaar duren voor de R.D.M.
200 de eerste proelvaart kan maken,
zoodat het in den loop van 1938 in den
Transatlantischen dienst zal kannen
worden opgenomen.
MERKWAARDIG
GOUDEN JUBILEUM
Hoe de Koningin eens uit
groot gevaar gered werd
Een merkwaardig goudien jubileum zal op
19 Februari de heer Anton Kabelaar vieren.
Het zal op dien dag juist vijftig jaar geleden
zijn, dat hij.... de Konitiiigin het leven
redde. Dit feit kwam ons dezer dagen ter
oore en wij hebben Anton Kabelaar, die op
de Ajnsterdajmsche Veerkade 35a in Den
ITaag woont, opgezocht, en hem gevraagd
of hij ons het relaas van het gebeurde nog
eens wiild-e vertellen.
Het was op 19 Februari 1887. dien verjaar
dag van Koning Willem III, toen Koningin
Emma met Prinses Wilhelmina waren uit
gereden voor een rijtoer door de residentie.
Op Scheveningen sloegen de paardien van
het rijtuig, waarin-de vorstelijke personen
gezeten waren, op hol. De postillons werden
er afgeworpen, en de koetsier kon de bees
ten niet meer houdien.
Den geheelen Scheveningsohen weg hol
den de paarden oogetoomd voort en begaven
zich, zooals paarden dat doen, naar de stal
len. Het zou niet te overzien zijn wat er
gebeurd was, als de paarden met het rij
tuig achter zich aan getracht zouden heb
ben de stallen binnen te rennen. Op het
Noordeindte echter stond Anton Kabelaar
met het rijtuig van Dr Stein, in wiens dienst
hij indertijd was, te wachten.
Kabelaar bedaaht zich geen oogenblik,
toen hij de hollende paarden zag aankomen,
sprong van de bok en pakte de brieschende
paarden bij de teugels. Hij werd een eind
meegesleurd, doch eiradelijk gelukte het hem
3 beesten tot sti'lstaad te brengen.
Koningin Emma heeft dien koenen koet
sier dadelijk aangeboden in dienst te komen
van het hof. De koetsier heeft deze betrek
king echter niet aangenomen, omdat hij zich
te zeer aan Dr Stein gehecht voelde.
Hij ontving van de Koningita een fraai
gouden horloge met inscriptie: Aan Anton
Kabelaar, 19 Februari 1887, dat bij nog
steeds zorgvuldig bewaard heeft.
Later, na den dood vam Dr Stein, heeft hij
getracht als gewoon koetsier dien kost te
verdienen, wat aanvankelijk -nog wel ging,
maar omdat rijtuigen nu eenmaal uit de
mode raakten, hoe langer hoe minder op
leverde.
Eenige jaren geleden heeft hij het koet
siersvak er maar aan gegeven, ook al om
dat hij er te oud voor werd. Thans is hij
76 jaar. Het is te hopen, dat het Anton Ka
belaar, die thans onder behoeftige omstan
digheden leeft, op dien dag van zijn merk
waardig jubileum niet aan belangstelling
zal ontbreken.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen
In de Tweede Kamer heeft Minister
De Wilde het voorstel inzake de revo
lutionaire vertegenwoordigers verdedigd,
Het bezoek van den Zweedschen Minis-:
ter Sandler aan ons land.
In Amsterdam is een auto ïn de Singel
gereden, waarbij twee personen zijn om
gekomen.
De gemeenteraad van Amsterdam heeft
een voorstel-Gulden inzake een wolken
krabber aangenomen. Ook de Centrale
Markt kwam in behandeling.
De eilanden Ameland en Marken zijn
thans uit hun isolement verlost.
De bezette General-Motors-fabrieken
zijn nog niet met geweld ontruimd.
Ciano en Roestoe Aras hebben be
sprekingen gevoerd over de Turksch-Ita-
liaansche problemen.
Roosevelt heeft een zes-jarig opbouw-»
plan gevormd voor de verwoeste waters-
noodgebieden.
DOELEN HOTEL
AMSTERDAM-CENTRUM
Kamers incl. Holl. Ontbijt vanaf f 4.—
Rustige sfeer in het centrum van de stad
Ieder modern comfort Telefoon 40661
De Stadt-Schanke
Lcidscheplein 5-9 Tel. 33072 Amsterdam
DINER I DINER DINER
75 c.
1.25
ELK DINER E
i TOPPRESTATIEI
HOTEL-HAMDORFF
LAREN (Gooi)
Speciale tarieven voor langer
verbliji en week-ends
Casino Japansche tuin
TROTTEURS
voor Dames
en Heeren
DE DORDRECHTSGHE ONDERLINGE
CREDIETVEREENIGING N.V.
DORDRECHT Groenmarkt 64
Anno 1871
B O U W-C R E D I E T E N
EFFECTEN
op ALLE prijzen
van chemisch reinigen en verven
(Advll
Ingwensen Co.
Keizersgracht 382
Amsterdam
Belast zich met de uitvoering
van Eiiectenorders, het lncas-
seeren van Coupons en het
nazien van Lotingen.
TeL 32121 en 33879, onder Beurstijd 31207
(Adv.)
„HUIZE OKKENBROEK"
POST BATHMEN (0.)
Tel. Heeten 11. Heerlijk rustoord In
ongerepte natuur. Hel en Dennen. Alle
moderne comforts. Prima reierenties van
H.H. Doctoren en Particulieren.
VRAAGT PROSPECTUS
fAdv.i
Geen beleediging van Hitier
De heer Ankersmit vrijgesproken
AMSTERDAM 4 Febr. Het Gerechtshof
heeft vandaag uitspraak gedaan in de straf
zaak tegen den hoofd-redacteur van het
dagblad ,Het Volk", den heer J. F. Anker-
smitt, die terecht stond wegens beleediging
van het hoofd van een bevriende staat, in
casu Hitler. Het Hof vernietigde het von
nis van de rechtbank en sprak verdachte
vrij van het hem tenlaste gelegde.
De „Condé" naar Antwerpen
gesleept
Het Fransche s.s. „Condé", dat nabij T e r-
n u z e n in aanvaring is gekomen met het.
Zweedsche s.s. „Bullaren", is door de ber
gers dichtgemaakt en zooveel mogelijk lens-
gepompt. Vervolgens is het schip vlot ge
bracht e-n naaF A.ntwerpen- opgesleept.
Studeer voor een vak met toekomst
Volg een goedkope, schriftelijke opleiding tot
RADIO-MONTEUR
RADIO-TECHNIEK
Gratis pleatsingsbureau
Vraag zonder verplichting inlichtingen bij AS-S-O.
Nieuweplein 31, Arnhem, Telefoon 24597
Dr. H. NANNINO's
Zetpillen tegen Aambeien
werken pijnstillend en genezen in
korten tijd de ontstoken slijmvliezen.
Verkrijgbaar bij alle Apothekers en Drogisten
s II. 1.50 per doosje vsn 12 stuks
Dr. H NANNINC', Pkar«. a.m. F.Wi.k. N V, DEN HAAC.
De vliegtocht
van ir. J. E. F. de Kok
Ir. J. F, .F. de Kok. directeur-generaal van
de Koninklijke, vergezeld van den he*r
Schmidt Crans chef-instructeur van de
Nat. Luchtvaart School, is gister in den
laten namiddag met zijn Havilland-vlieglulg
„Dragon Fly", de PH.-K.O.K. te Turijn aan»
gekomen.
De onregelmatigheden
te Vlissingen
Verdachte op vrije voeten
In aansluiting op het bericht van gister
kunnen we thans nog mededeclen. dat de
rechtbank te Middelburg het verzoek om
den verdachte P. G. L. in vrijheid te stel
len, heeft ingewilligd. L. is gisteren naar
Vlissingen teruggekeerd.