KERK EN ZENDING
Ds A. H. Hilbers f
"AKKERTJES"
DINSDAG 5 JANUARI 1937
JfED. HERV. KERK
Aangenomen: Naar Molenaarsgraaf,
cand. A. H. Sonnenberg te Ermelo.
B e da n k t: Voor Hoevelaken, J. Lekker-
fcerker te Oldebroek.
GEREF. KERKEN
Tweetal: Te Holten, J. W. Dragfe te
Ottoland en J. Onssoren te Spijkenisse.
BAPT. GEM.
Beroepen: Te Haulerwijk, W. Slorp te
Lodz (Polen).
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Daarle
Voor een stampvolle kerk heeft Ds A. G-
'Oosterhuie Zondagmiddag afscheid ge
nomen van de Ned. Herv. Gemeente
Daarle. De scheidende leeraar had lot tet t
pekozen Hebr. 13:8. SprbepaaUetJn
hoorders achtereenvolgens Wi den
de rijkdom en de troost van deoen tekst
om ten slotte de predikatie met een woord
van toepassing te beëindigen
Hierna werden de ^ebruikeltjlce
leen gehouden. Ds Oosterhu.s wendde ztoh
tot den consulent Ds J. t
Vroomshoop. vervolgens tot Ds E. E. de
Looze van Den Ham, Dr It. Kohly van
Den Ham, Jjn aanwezige 'am'heteden ui
•Vriezenveen en Amsterdam en zijn zwager
Ds Hosp ers van Zeist.
Hartelijke woorden van dank richtte h.j
voorts tot den Kerkeraad. Kerkvoogden en
Notabelen, organist, onderwijzend personeel
en bestuur der Ned. Herv. school de Jon
ge lings- en Meisjesvereen., die catechisanten
en ten slotte tot heel de gemeente. Het ver
heugde spr. ten zeerste, dat de vr*
ike door zijn vertrek is ontstaan,
Heere wil en wij leven, spoedig weer zal
zijn vervuld, nu Ds Verkerk van Oude
.Tonge vrijmoedigheid heeft gevonden dc
'toezegging van beroep naar deze gemeente
aan te nemen.
Na de dankzegging werd Ds Oosterbuis
bp hartelijke wijze toegesproken door zijn
ambtgenoot Ds de Looie van Den Ham
namens den Ring Ommen en tevens ala
vriend, terwijl hierna het Koord werd ge
voerd door Ds v. Veenen voornoemd als
consulent en mede namens Kerkeraad en
Gemeente, op wiens verzoek den scheiden
'den leeraar werd toegezongen Ps. 121 4
Veenendaal
Zondag jl fle-eft Ds W. L Mulder, ge-
Komen van Hoevelaken, zijn intrede
gedaan bij de Ned. Herv. Kerk te V e enen-
daal, na in de Nieuwe Kerk bevestigd te
zijn door Ds S. C. v. Wijngaarden al
daar, die sprak naar aanleiding van Matth
419. Ds Mulder deed zijn intrede des
avonds in de Oude Kerk, sprekende over
Luc. 5 5b. Des morgens was hem Ps. 134 3
'des avonds is hem Ps. 11925 toegezongen
De nieuwe leeraar werd namens ring en
classis toegesproken door Ds. Schuur-
mans Stekhoven van Maarn, en door
Ds v. Wijngaarden namens D6 Bakker
die wegens het sterven van zijn moeder
afwezig was. Aanwezig was Ds Steen-
beek uit Bennekom, De v. d. .Graaf uit
Nijkerk, Ds Mevers uit Utrecht, Ds
Montfrans uit Barneveld en vele vrien
den uit Hoevelaken en Voorthuizen. Gewo
ne toespraken volgden. De kerk was des
lavonds zóó vol, dat velen terug moesten
ikeereru
IWezep
Ds A". H. J. G. v. Voorthuizen, predi
kant der Herv. Kerk te Wezep, nam Zondag
ijl. afscheid van zijn gemeente, wegens ver
trek naar Hi er den. Tot afscheidstekst
•was gekozen Handelingen 2032. Aan het
teind'e van den dienst wierd hij toegesproken
door ouderling Sneller en door Ds. Lek
kerke rk er van Oldebroek. Toegezon
gen werd Ps. 1214. Na den dienst was er
gelegenheid den scheidenden leeraar de
hand te drukken, waarvan door zeer velen
gebruik geimaakt werd.
Ds. O. Casemier t
Op hoogen leeftijd is te Ermelo-Veldwijk
Overleden Ds. O. Casemier, die van 1891
1905 predikant der Geref. Kerken geweest
is. Ds. Casemier, die in 1891 candidaat
geworden, diende van 18911894 de Kerk
.van Nieuwolda, van 18941901 de Krim en
.van 1901—1905 Oldekerk. Hier nam zijn
ambtelijke loopbaan tengevolge van
ernstig conflict met den kerkeraad een
de, kort daarop gevolgd dcor zijn uittre
den uit de Geref. Kerken.
Een veelbewogen leven de woorden
zijn ontleend aan de aankondiging van Ds.
Casemier's overlijden is thans geëindigd.
In een brochure „Lumen plenum II of een
Kerkelijk Ikabod" heeft de overledene des
tijds zijn goed recht willen bepleiten.
In een in 1917 verschenen drietal preeken
onder den titel „Een drietal stemmen van
Sions wachttoren" heeft Ds. Casemier. toen
rustend predikant te Groningen o.m. her
dacht dat hij in 1891 het ambt aan
vaard had. In de eerste der drie preeken, ge
houden in de Waalsche Kerk te Groningen,
heeft hij dat jubileum herdacht met een
preek over Jes. 2111 en 12a. En in deze
preek is sprake van „gruwelijk onrecht" en
„goddelooze miskenning", hem aangedaan.
Op blz. 17 lezen wij: „Wat de menschen ddar
ten kwade hebben gedacht, heeft God ten
goede gedacht en aan het einde van deze
periode zeg ik. dat aan mij is vervuld ge
worden het woord van den profeet Ezeoh.
1218: „Menschenkind. gij zult uw brood
eten met beven en uw water zult gij met ont
roering en met kommer drinken." Over één
ding dank ik mijn God, dat ik de zonden
van die Kerk en Classis niet op mijn ge
weten heb! Ik sta in dezen met een reine
consciëntie voor Kajn God en Vader!"
In de jaren na 1905 is Ds. Casemier's leven
langs donkere wegen geleid; hij trachtte op
allerlei wijze in zijn onderhoud te voorzien,
maar tenslotte is dit tragische leven in
geestelijke duisternis, overgegaan. Velen zul
len zich den overledene herinneren ook
met groot mededoogen.
EMERITAAT Ds E. G. J. BAL
Het Prov. Kerkbestuur van Overijssel ver
leende aan Ds E. G. J. Bal, pred. bij de Ned.
Herv. Geimeente te Hellendoorn, eer
vol emeritaat, in te gaan 15 Maart 1937,
zulks na meer dan 40-jarige Evangelie
bediening. Ds Bal is 64 jaar oud en in 1895
candidaat geworden. Hij diende de gemeen
ten van Nijieveen, Holten, Meerenberg en
St Philipeland, en is 6edert 17 Aug. 1913 te
Hellendoorn^
De geheele gemeente
Evangelisatie-gemeente
Onlangs hebben wij iets vermeld over de
kerk van Korea en haar voorbeeldige opvat
ting van de taak der Evangelisatie. Maar wij
behoeven gelukkig zulk een voorbeeld niet
alleen ver weg te eoeken. In Nieuwer- en
Oude r-A m s t e 1 geeft de Geref. predikant
Ds G. Lugtigheid via zijn Kerkbode te
kermen, dat voor 1937 „het groote ideaal"
zijn inziens is: dat de gansche gemeente nie
mand uitgezonderd, Evangelisatiegemeente
zal zijn.
„Voor een bepaald onderdeel van ons
Evangelisatiewerk kunnen we een commissie
benoemen: doch wij mogen niet zelf het
grootste deel van de gemeente op non-activi
teit zetten door enkelen overmatig te be-
1 asten.
Mij dunkt, er is een betere methode.
Wij trachten nu ook werkelijk ieder te
doen medewerken; ieder de gelegenheid
te geven zijn ambtelijke roeping te vervullen.
Aldus: Onze gemeente is verdeeld in
drie wijken. In elke wijk vergaderen
de broeders en zusters van de wijk
éénmaal per maand.
In die vergadering onderscheiden we twee
gedeelten, welke door een pauze gescheiden
worden.
Het eerste gedeelte is gewijd aan Schrift
studie of bestudeering van ons kerkelijk
leven. Daar bespreken we met elkander de
vraagstukken van ons kerkelijk en geestelijk
leven, tot meerdere fundeering onzer ge
loofskennis.
Na de pauze bespreken wij het werk i'
wijk. En dat straat voor straat. De broeders
en zusters van, laat ik nu eens zeggen, de
Heemraadschapslaan, brengen rapport uit
over wat zij gedaan hebben voor de bevesti
ging en de uitbreiding van het Evangelie des
Konuikrijks in hun straat; welke bezoeken
j afgelegd hebben: welke lectuur verspreid
Zoo vormt elke straat een geheel,
waarin de broeders en zusters als le
vende cellen zijn.
Tenslotte bidden we met elkander en
vragen Gods zegen over het wijkwerk
af: gaan er dan weer op uit om de vol
gende maand weer te rapporteeren.
De'vergaderingen worden aldus gehouden:
De ééne week deze wijk, de andere week de
tweede, de derde week de derde. De dominee
leidt de vergaderingen en overziet zoo het
geheel van de gemeente.
Zijn er tragen in een wijk of straat, die
niet willen meewerken, dan gaan wij ze ver
manen en opwekken, naar het Woord des
Bijbels: „Laat ons op elkander acht hebben,
tot opscherping der liefde en der goede wer
ken"".
Hier is dus het ideaal èn de. praktijk hel-
_ïr voor oogen gesteld. Moge het prachtige
voorbeeld spoedig navolging vinden. G r ij p t
toch de kansen!
CHR. NATIONAAL ZENDINGSFEEST
Door Graaf Bentinck is het landgoed
Mid dacht en bij De Steeg welwillend
afgestaan voor het Christelijk Nationaal
Zendingsfeest, dat D.V. Woensdag 7 Juli zal
worden gehouden.
GEREF. KERK VAN SCHIEBROEK
Zondag is in de zaal Arcadia te Schie-
broek, waar tot dusver een deel der Geref.
Kerk van Hillegersberg haar Godsdienstoefe
ningen hield, de Geref. Kerk van Schiebroek
geïnstitueerd. Voorganger was Ds D. J.
Couvée van Hiilegersberg, die vóór de beves
tiging der ambtsdragers een predikatie hield
over Matth. 2 10 en 11. Hij werd toegespro
ken door den heer Scherphof.
DE OOST-JAVAANSCHE KERK
De Synode der Oo6t-Javaansche Kerk
werd onlange te Modjokerto gehouden.
Zij werd geopend met een toespraak van Ds
S. A. v. Hoogstraten, den waarn. voor
zitter. Deze kerk telt meer dan 30.000 leden
verdeeld over meer dan 60 gemeenten. De
Synode telt- 30 Javaansche en 3 Nederjand-
sche leden (zendelingen). Verschillende be-
lanrijke onderwerpen werden behandeld,
o.m. de invoering van de huwelijksordon
nantie voor Christen-inlanders met ingang
van 1 Januari en het daarmede in verband
staand instituut der huwelijksluiters.
De huidige voorzitter van de Synode, do
heer C. W. Nortier, directeur der Op
leidingsschool „Bale Wijata" te Malang.
moet om gezondheidsredenen deze functie
neerleggen.
EVANGELISATIE OP BREEDE SCHAAL.
De destijds door ons aangekondigde Evan
gelisatie-veldtocht, uitgaande van de Federa
tieve Raad van Kerken in N.-Amerika, is blij
kens de berichten een gezegende veldtocht ge
weest. Hij heeft geduurd van 13 Sept. tot 9
Dec. 1936; er werden 2000 samenkomsten
gehouden en een millioen hoorders bereikt,
onder wie 8000 studenten. De gemeenschappe
lijke secretaris van den Wereldbond der Ker
ken en den Algemeenen Raad van Praktisch
Christendom, Ds. H. L. H e n r i o d, heeft tij
dens zijn bezoek aan Amerika eraan deelge
nomen en schrijft daarover een enthousiast
artikel. De veldtocht, die gedurende 2 jareD
zorgvuldig was voorbereid en waaraan door
80 vooraanstaande persoonlijkheden werd deel
genomen o.a. ook door Stanley Jones en Kaga-
wa, is boven verwachting geslaagd. Elke stad
werd gedurende 4 dagen bezocht. Op den laat-
sten dag werd steeds een massa-meeting ge
houden, waarvan die te Philadelphia door het
grootste aantal bezoekers n.l. 20.000 werd be
zocht. Er werd gesproken over: „de Christe
lijke boodschap; bevordering van het persoon
lijk godsdienstig leven; het Christelijk gezin;
Christendom en de Sociale vraagstukken;
Christendom en de wereldproblemen." Op het
bezoek volgde dan een plaatselijke actie ge
durende enkele dagen. Zoo werden o.a. in Chi
cago in de op het bezoek volgende week 4
500 Evangelisatiebijeenkomsten belegd.
Het nieuwe jaar heeft voor de Chr.
Geref. Kerk van Groningen ingezet
met een zeer donkeren dag: haar pas
48-jarige herder en leeTaar Ds. A. H.
Hilbers is hedennacht na een kortston
dig en hevig lijden overleden. In verband
met een operatie aan het gelaat was hij
in het Diaconessenhuis opgenomen. Het
medisch ingrijpen heeft niet mogen ba
ten; na slechts twee dagen is Ds. Hilbers
ontslapen.
Ds. Hilbers werd op 17 Juni 1888 te Kam
pen geboren. Zijn eersite gemeente was
Drachten, waar hij 17 Nov. 1912 intrede deed.
Op 10 Juni 1917 kwam hij te Enschedé. Se
dert 1932 diende hij de gemeente van Gro
ningen.
Ds. Hilbers was curator der Theol. School
Ie Apeldoorn, deputaat voor de buitenland-
sche Zending en kerkvisitafor voor de clas
sis Groningen.
Ook wij gedenken hem dankbaar als de
schrijver van eenige artikelen voor onsblaa.
Ds. S. van der Molen te Rotterdam schrijft
°ns:
Met groote ontroering, vooral onder de Chr.
Gereformeerden in geheel Nederland, wordt
ernomen, dat Ds. A. H. Hilbers te Gronin
gen, na zeer korte ongesteldheid, door den
dood uit zijn arbeid en talrijk gezin is weg
genomen.
Ds. Hilbers toch stond nog in; de volle
kracht van het leven en nam door zijn be
kwaamheid, ijver en beminnelijkheid een
groote plaats in het kerkelijk leven in.
Zijn prediking was steeds uitnemend ver
zorgd. Schriftuurlijk-bevindelijk en warru
terwijl hij in elk zijner gemeenten niet hst
minst om zijn herderlijke zorg werd geliefd.
Ds. Hilbers was curator aan de Theo!.
School en deputaat voor de Buitenlandscha
Zending. De Generale Synode diende hij
meermalen als tweede scriba, terwijl hij dc
laatste Synode te Zwolle mocht presideeren.
Voorts was hij redacteur van de Kerkbode
voor Groningen en Omgeving, mede-redac
teur van dc precken-serie De Levensbron en
geregeld medewerker aan Luctor et Emer.'o,
het blad voor den Bond van J. V.en, waar
hij schreef over Kerkelijk Leven en nu juist
bezig was met het Joodsche Probleem.
Altijd trok Ds. Hilbers rechte lijnen en
toonde hij zich zeer principieel, terwijl zijn
godsvrucht klaarblijkelijk was in alle om
standigheden voor allen die, in welke ver-
houding ook, met hem omgingen.
Het is wel opmerkelijk dat Groningen voor
de tweede maal zoo plotseling haar leeraar
verliest. In 1929" verloor de gemeente n.l. even
plotseling haar toenmaligen predikant Ds
Ds H. Biesma.
De begrafenis zal Vrijdag te Groningen
plaats hebben.
DE OXFORDBEWEGING
EN DE FEESTWEEK
Blijkens een ons gezonden communiqué
heeft de Oxfordgroep dezer dagen haar ten
ten te 's-G ravenhage opgeslagen, om de
jeugd in de nationale feestweek te bereiken
Zij heeft, dank zij die medewerking van het
gemeentebestuur van Den Haag, de beschik
king gekregen over het schoolgebouw Nij-
kerklaan 9, waar eenige honderden jonge
mannen van 17 jaar en ouder ontvangen
kunnen worden. Hierdoor is voor hen de
gelegenheid geschapen om temidden van dc
feestvreugde van Den Haag „hun gevoelens
van eenheid op te dragen aan het hooger
en blijvend saamhorigheidsgevoel in
Christus". Tusschen de bijeenkomsten, die
des morgens en 's middags worden gehou
den, begeven de deelnemers zich in de feest
stad. De Oxford-groep wendt zich hierin tot
alle jonge mannen in Nederland en steil
zelfs tribuneplaatsen verkrijgbaar.
BIJBELSCHE HANDWIJZER
Mission9bole vonden v
Bijbelsohe aanwijzingen voor allerlei om
standigheden.
Als het leed in uw leven komt, lees Joh. 14.
Als menschen u in de 6teek laten: Psalm 27.
Als gij gezondigd hebt: Psalm 51.
Als de zorgen u benauwen: Matth. 6 19-34.
Als ge in gevaren verkeert: Psalm 91.
Als ge terneergeslagen zijt: Psalm 34.
Als God u ver weg schijnt: Psalm 139.
Als ge moedeloos zijt: Jes. 40.
Als de twijfel u overvalt: Joh. 7 17.
Als geen eenzaam en angstig zijt: P6alm 23,
Als ge uw weldaden vergeet: Psalm 103.
Als uw geloof versterking behoeft: Hebr. 11
Als ge volkomen „eronder zit": Rom. 8 31-39
Als ge moed voor uw taak noodig hebt:
Jozua 1.
Als de wereld grooter schijnt dan God
Psalm 90.
Als ge rust en vrede noodig hebt: Matth
1125—30.
Als ge zekerheid des geloofs behoeft: Rom.
8 1—30.
Als ge uw vaderland verlaat: Psalm 121.
Al6 ge bitter en critisch wordt: 1 Cor. 13.
Als uw gebeden eigen belang dienen: Ps. 67
Als ge geld wilt opstapelen: Mark. 10 17-31
Als ge vruchten van uw geloof zien
Joh. 15.
ONZE NATIONALE
ZANGBUNDEL
KUN JE NOG ZINGEN, ZING DAN MEE
door J. VELDKAMP en K. DE BOER.
153 algemeene bekende school-volks-
liederen met pianobegeleidingen.
30sto druk. Prijs geb. 3.25, ingen. 2.50
In elke boek- en muziekwinkel verkrijgb.
P. NOORDHOFF N.V.. GRONINGEN
DE TOESTAND VAN DEN PAUS
Een officieel bulletin
Gistermiddag is een communiqué gepubli
ceerd over den gezondheidstoestand van den
Paus. Hierin wordt medegedeeld, dat 'hij lijdt
aan aderverkalking, welke vooral de hart
spier heeft aangetast, zoodat het rhythme
van den hartslag onregelmatig werd. Begin
December veroorzaakte een toenemingvan
deze onregelmatigheid een onvoldoenden
'bloedsomloop waardoor de zieke gedwongen
werd het bed te houden. Dank zij de rust
en de goede verzorging nam deze hartzwakte
langzaam af. De Paus kreeg thans evenwel
meer pijn in het linkerbeen, terwijl ook het
rechterbeen pijn ging doen, gepaard aan voe
dingsstoornissen van nerveuzen oorsprong.
Men twijfelt in de kringen van het Vati-
caan, of hij wel ooit zijn talrijke en moeilijke
bezigheden zal kunnen hervatten.
GIFTEN EN LEGATEN
Het Ned. Herv. Diaconessenhuis te M e
p e 1 ontving een gift van 1000.
Protestantsche Kerkmuziek
Een fantasie ter gelegenheid van het
Vorstelijk huwelijk
In de maandelijksdhe muziek-uitgave
onder redactie van W. Zorgman te Velp
„Protestantsche Kerkmuziek" ie van de
hand van Willem Zorgman verschenen een
Fantasie over „Wilhelmus" en „Dat 's Hee-
ren zegen op u daal", ter gelegenheid van
het huwelijk van H.K.H. Juliana en Z.D.H.
Overal bij Apotheker»
en Drogisten 12,stuks in
koker 52 cent, 3 stuks
in zakdoosje 20 cent.
Nederlandsch Fabrikaat
De koorts daalt onmiddellijk.
De besmetting wordt gestuit.
De ziekte-duur wordt ingekort,
Steeds goede resultaten met:
(AKKER-CACHETS)
Recept van Apotheker Dumont
Prins Bernhard. Na een ialeiding, gestemd
op het oude Wilhelmus, volgt het koraal,
dan een variatie, daarop een knappe door-
eenwerking van de motieven van de beide
liederen, en ten slotte een regelmatig?
contrapuntische ineenstrengeling van de
beide melodieën. Door overgangen van bes
naar f en fis en vandaar weer naar bes, is
ook in dat opzicht voor levendigheid ge
zorgd. Een muziekwerk, dat wij onzen or
ganisten van harte kunnen aanbevelen,
temeer omdat het voor een middelmatig
speler geen groote moeilijkheden bevat.
Kerk en Staat in Duitschland
Zoowel van de kansels der Belijdenisker-
ken als van die der R.K. kerk zijn op Nieuw
jaarsdag boodsohappen, manifesten, herder
lijke brieven of hoe men ze noemen wil.
voorgelezen, waarin nog eens weer de
positie der Kerk t.o.v. den Staat werd be
sproken. Nieuwe gezichtspunten werden
zooals te begrijpen is, niet meer geopend;
men is van 1933 af feitelijk nog geen meter
naar een werkeJijken vrede gevorderd. In
de Roomsóhe opvatting zou men de kern
ook der Protestantsche kunnen lezen: „De
Kerk zal Hitier niet kunnen helpen in zijn
kruistocht tegen het bolsjewisme, indien
haar eigen leven en optreden wordt onder
mijnd en beperkt".
is nu wel een negatieve omschrijving
maar zij bevat toch de volledige zienswijze
ant ook de Belijdeniskerken zien terdege
in, dat de dam, door Hitier c.s. opgeworpen
i het bolsjewisme, ook hen beschermt
De Prot. Kerk in Spanje
De waarheid vastgesteld
Kort geleden gaf prof. dr. Adolf Keller van
Genève een-« zeer de aandacht trekkende
mededeelin t over de Prot. Kerk en predi
kanten in Spanje, waarin hjj op grond van
zeer betrouwbaar schijnende rapporten meldde
in het Spanje van generaal Franco veel
Protestantsche predikanten om der wille van
hun geloof gedood waren. Deze rapporten zijn
niet betrouwbaar gebleken. Op verzoek der
regeering van generaal Franco werden naspo
ringen gedaan en bleken, gelijk prof. dr. Keiler
zich haastte om bekend te maken, nagenoeg
al de „gedooden" gezond en in goeden wel
stand.
Het hoofdblad van Genève, het Journal de
Genève, dat zich voor het geval interesseerde,
heeft thans nog precieser gegevens gepubli
ceerd, namelijk als volgt: „dat één Rrotestant-
sche predikant ds. Juegnez Martelo ter dood
werd veroordeeld en deze den 4en September
j.l. werd geëxecuteerd, niet in verband met
zijn Protestantsche belijdenis, maar omdat hij
propagandist der roode revolutie was". Uit de
enquête blijkt, besluit het blad, dat in het
nationale Spanje „niemand om zijn religieuze
ideeën wordt vervolgd en nog veel minder ge-
executeerd".
willen roepen om de mogelijkheid van tot stand
komen van een dergelijke uitgave te onderzoe
ken.
De vergadering besloot, zulk een commissie
te benoemen
SOMMEN UIT DE 18e EEUW
Voor hen, dié de rekensommetjes van o:
tijd wat zwaar vinden, drukken wij hier een
drietal uit de jaren 1773, 1775 en 1781 af,
welke door J. M. de Feijter V a 1 c o o g h zijn
verzameld. In 1773 werd te St. Maarten opge
geven:
Een vader heeft eenige kinderen, waarvan
het getal der dochters, der zonen en van beide
te zamen eene arithmetische progressie is. Ook
zijn het getal der dochters en dat der zonen
trigonaal getallen, wier wortels malkander
volgen. Vrage naar het getal zonen en doch
ters. Antw. 6 zonen en 8 dochters.
Te West-Knollendam in 1775 op een examen:
Een onderwijzer, wandelende met al zijne
scholieren ontmoet een' zijner goede vrienden,
die hem toespreekt: „Zijt gegroet, meester!
met uwe 300 scholieren". De meester ant
woordde: „dat is te veel geteld, want waren er
5 maal zooveel als er nu zijn, dan waren er
zooveel boven de 300 als er nu beneden zijn".
Vrage naar het aantal scholieren. Antw. 100.
Te Midwoud werd in 1781 dit opgegeven:
Het vaste tractement dezer plaats bestaat
in een zeker getal guldens. Indien hun Edel
Achtbare te raden wierde hetzelve 1/6 er
te verlagen of 1/6 min f 6 te verhoogen, zoo
zoude het tractement telkens een rationaal
kwadraat zijn, welks wortels 2 verschillen.
Vrage naar het tractement. Antw. f 150.—.
EXAMENS
Heilgymnastiek en massage. Den Haag
Geel. de dames: J. Lopes de Leéo Laguna
en R. H. A. Straus tie Amsterdam en de
heeren P. C. Goerres, Oldeboorn; W. Kretz,
Overechie; G. van Schaik, Maartensdijk;
J. Wielink, Utrecht; W. Lindebom,
Haarlem; D. J. Riem, Den Haag; S. de
Vries, Amsterdam. Herexamen 3, af ge
ONDERWIJS
EN OPVOEDING
Prof. J. D. DU TOIT
Naar wij vernemen, zal in het yporjaar
voor eeniige weken in ons land komen Prof.
J. D. du Toit, hoogleeraar aan de Theol.
School van Potchefstroom. Zijn naam is
nauw verbonden met de vertaling van den
bijbel in het Zuid-Afrikaansch.
A. DUBOIS f
De heer A. Dubois, van wiens overlijden
we gisteren melding maakten, is door
meerdere bladen, ook door ons, gehouden
voor den schrijver der overbekende Fran-
sche leerboekjes. Ten onrechte. Deze was
de reeds overleden heer H. Heynen te 's-Her
togenbosoh, die van het pseudoniem Dubois
gebruik maakte voor zijn taalboekjes. De
nu overledene was oud-leeraar in de Fran-
sche taal aan de H.B.S. te Almelo.
CHR. BUITENGEWOON L.O.
De daartoe gekozen commissie heeft in
overleg met den inspecteur voor het Bui
tengewoon Lager Onderwijs, De Wer"
als de meest geschikte plaats aangewezen
voor een eventueel te stichten school voor
Chr. Buitengewoon Lager Onderwijs in
Land van Altena.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
LEERAREN LEVENDE TALEN
Ter jaarvergadering van de Vereen, van
leeraren in de levende talen heeft de heer W.
LM.E. vanLeeuwen een referaat gehou
den over samenwerking van de leeraren in de
verslhillende levende talen. De Spreker achtte
den tijd voor coördinatie rijp. Nog vinden veel
leeraren algemeene kennis van de litteratuur
van grooter belang dan feitenkennis, aan wel
ke spr. echter nog steeds zeer groote waarde
blijft hechten; het op den achtergrond komen
is als een gevaar voor de cultuur te beschou
wen. Ook de wenschelijkheid om dit verschil
in inzicht te overbruggen wijst op het leven
diger worden van het verlangen naar coördi
natie. De leeraren moeten niet langer door hun
eigen vak uitsluitend te dienen zichzelf ei
onderwijs dat ze geven isoleeren, en het laat
ste waardeloos maken.
Zoekt men intusischen samenwerking vooi
het geheele land, dan stuit men op moeilijkhe
den doordat de doelstelling van het litteratuur
onderwijs bij de onderscheidene docenten uiteen
loopt. Spr. oppert het denkbeeld van het doen
verschijnen van een synchronistisch
overzicht van de algemeene litteratuur
geschiedenis met bloemlezing. Hij hoopt dat
de vereend ging een commissie in het leven zal
Uit de Tijdschriften
In 't Zendingstijdschrift „De Macedoniër]
vertelt Da. P. J. L a m b o o y lezenswaardig»
dingen over „De muis als afgod" bij IndiJ
sche volken. De heor H. Meyerink be
handelt Koloniale jeugdvragen; dit artikei
vormt een uitnemende achtergrond voor
het artikel, dat wij 14 Dec. j.l. hebben op
genomen over een onderhoud met Dr. van
Doorn, den jeugdleider der N.C.S.V. in
Indië. Wij onderstreepen inzonderheid, wal
de schrijver aan het slot vam zijn belang:
wekkend artikel opmerkt:
„De eenig juiste houding voor ons Hol.
landers is, hen begrijpend en vol vertrou.
wen tegemoet te treden in hun rechtmatig
nationaal streven. Maar dan is het ook
voor ons noodig, dat we ons grondig De
keeren van den superioriteitswaan van ona
ras. Een zware eisch voor ons Europeanen
die immers in dien waan zijn opgevoed
En de Javaan voelt het heel gauw aan, als
men van uit dien waan eeij of ander vraag
stuk met hem behandelt. Die eisch kun
alleen ten volle vervuld worden door hel
geloof in Christus, in wien noch Javaanj
noch Hollander, noch Minahasser, noch
Chinees is
In zijn maandelijkschc kroniek „Vail
mijn Uitkijk" citeert Ds. D. Pol uit 't Od
gaan van Simavi het volgende over de
artsen in Nederland en Ned. Oost-Indië:
„Holland heeft op zijn 8 millioen inwo»
ners ruim 5000 artsen; dat is een verhou»
ding van 1 arts op 1600 inwoners. Indië
heeft op 60 millioen inwoners slechts 140Q
artsen (Hollandsohe zoowel als Indisbhe)j
dat is een verhou dilig van 1 arts op 43000
inwoners. In goed Hollandsch wil dat zeg'
gen: Medische Noodl"
De reeds nu verschenen Januari-afleve»
ring van „Onder eigen vaandel" bevat o.m,
de lezing door Ds. A. A. vn Ruler ge:
houden voor de Friesche predikant en verg
over „Kerk en Yer|x>nd". Van m- Dr. C|
J. de Vogel is er een eerste an..rel ovex;
„De legende van Renan en de 20e eeuw']
handelende dus over het des'ijds veel be
sproken boek van Renan over „La vie dö
Jésus". Van een referaat door Ds. P. ten
Have gehouden over het Christelijk jeugd
werk, is het eerste gedeelte opgenomen,
Dr. F. W. C. L. S c h u 11 e schrijft over
Tertullianus en de krijgsdienst. In zijn
Kroniek overziet Ds. A. B. te Winkel ia
talrijke verschijnselen, welke verlevendig
ging van het Hervormd besef weerspiegel
len of begeleiden. Voorts bespreekt hij in
den breede het voorstel van een nieuwfl
kerkorde (reorganisatie-voorstellen Kerk'
herstel en Kerkopbouw). Inzake het artikel
de Belijdenisschriften merkt Ds. te W. op:
„Bijzonder gelukkig is in dit artikel net
vastleggen der belijdenisschriften als nog
geldend en tevens de zorg, dat deze belijde
nis nu maar niet een statisch ding is, maai1,
dat de belijdenis levend moet zijn. ZooweJ
ten opziohte van het feit, dat de belijdenis
in liet midden der Kerk leven moet, als hei
feit, dat aan den uitbouw der belijdenis ge-
regeld aandacht moet worden geschonken.
Datzelfde kunnen wij ook zeggen, wanneer
de proponentsformule bekeken wordt Wij
zien toch recht, wanneer wij nu ook onder-
stellen, dat bij alle bepalingen, die er ver»
der gemaakt zijn of worden, die belijdenis
een factor is. die immer verondersteld wordt
en telkens geldend wil zijn? Wij zijn dan
toch uit het moeras, waarin wij thans zijn,1
dat de een zegt: de historische belijdenis
is de belijdenis der kerk en de ander: de i
gee9t en hoofdzaak van belijdenisvragen eri
proponentsformule".
HET KERKELIJK
JAAR 1936
I
Kon het jaaroverzicht van 1935 vrijwel
geheel gezet worden in de lijst van een
niet sterk bewogen kerkelijk leven,
jaar 1936 daarentegen geeft meerdere be
langrijke momenten en verschijnselen te
boeken. Bijna alle zijn ze een voortschrij
ding van- wat we toen aanwezen als span
ningen onder de oppervlakte. En al is er
nog geen sprake van emotionoele gebeur
tenissen of scherpe conflicten, veel meer
dan in 1935 is in den nu afgesloten jaarkring
openbaar geworden, dat het kerkelijk
ven van ons .and in gisting is, al is het
resultaat daarvan nog niet te overzien.
Dit geldt voor beide grootste kerkforma-
t-ies. De pogingen tot reorganisatie van dc
Ned. Herv. Kerk teekenden zich duidelijker
af en evenzoo de begeleidende verschijnse
len. eenerzijds de verhouding der Kerk tot
ft» communistische predikanten, anderzijds
haar gedragslijn t.o.v. de Zending. In de
Geref. Kerken waren het de verschillende
opvattingen Lo.v. meerdere leerstukken,
welke zich scherper afteekenden
zittingen der Generale Synode van Amster
dam hun accent kregen; waarbij te voegen
is de noodig gebleken positie-bepaling dezer
Kerken t.o.v. sommige politieke partijen.
Kan men de genoemde zaken al niet ver
klaren uit een en dezelfde bron, in beide
Kerkgroepen wordt allengs openbaar een
tendenz naar.de noodzakelijke bezinning op
den inhoud der geestelijke waarden, waar
over men beschikken kan in de naaste toe
komst, die nog meer dan het heden kerk-
afwerend zal zijn.
In zooverre kan er sprake zijn van een
teeken des tijds, dat in stijgende mate aan
dacht verdient en gebed vraagt.
In een wijderen kring zijn het de ervarin
gen der buitenlandsche Kerken, met name
die in Rusland en Duitschland, in Oosten
rijk en Spanje, welke als een wolk
sombere getuigen rond de binnenlandsche
liggen. Zij vormen mèt deze tezamen
geheel van diep ernstige vragen, gesteld
aan een generatie, van welke, doordat zij
tevens besloten ligt in den materieelen nood
des tijds, dubbele inspanning gevergd wordt
voor het bewaren der haar toevertrouwde
panden van geestelijk en kerkelijk bestand
Moest alzoo in het moederland in 1936
alle aandacht gespannen zijn op het be
waren, in Indië werd in toenemende
mate voortgearbeid aan het bouwen. De
voortschrijdende zelfstandigwording der in-
landsche kerken vroeg zoowel in Herv. als
Geref. kringen nieuwe ordeningen. Ook de
eerste Synode der Prot. Kerk in Indië, te
Batavia gehouden van 9—12 Juni, en de be
vestiging van den eersten predikant te Ba
tavia op 29 Maart feeteekenen belangrijke
stappen in den uitbouw van het kerkelijk
leven in Ned. Indië. Een donkere plek, in
1938 nog donkerder geworden, was de voort
durende financieele worsteling om een slui
tend budget voor de Zending der samenwer
kende corporaties (Oegstgeest).
In hét buitenland bleef de Duitsche
Kerkstrijd aandacht vragen; ingrijpende
wendingen hadden er lot op het jaareinde
nog niet plaats. In Oostenrijk ondergingen de
Prot. Kerken den toenemenden druk
leed te zien. In Polen poogt de Regeering'
door nieuwe wetten de Kerk ondergeschikt'
te maken aan den Staat Van Rusland kan
men slechts zeggen, dat de laatste zicht»
bare resten van het kerkelijk leven -in
1936 aangetast werden, opdat 1937 werkelijk
schijne wat de Sovjetleiders begeerd hebben!
Godsdienstvrij.
In de rij der meest bekende figuren van
den Christelijken levenskring heeft 1936
zware bressen geslagen. In den aanvang
moesten reeds twee hoogleeraren van naanj
ten grave gedragen worden: Prof. H o e k<
stra en Prof. Bouman. Uit den predi-
kantenkring werden o.a. weggenomen: Ds
van Leeuwen, de geestelijke verzorger
van Bronovo in Den Haag; Ds T a z e 1 a a r,
de voortrekker van Jachin; Ds Bakhui
zen v. d. Brink, de oud-secretaris dei
Algem. Synode; Dr J. C. Rullmann, de
kerkhistoricus; docent A. W i n c k e I, de
voorganger der Vrije Evang. Gemeente; Ds
van 't Sant, de eminente Haagsche
herder en leeraar; Ds J e r o m i n u s, de
hooggewaardeerden prediker der Haagsche
Baptisten Gemeente; Ds Bateïaan, een
der noode gemiste voormannen van den
Geref. Bond; Ds Westermann, de nestor
der Luth. predikanten te Amsterdam. En
verder majoor Bultermann van hel
Leger des heils en de heer Velthuysea
van de Middernachtzending.
Ook in den kring van het Christelijk on
derwijs werden wonden geslagen; wij behoe]
ven slechts zes namen te noemen: van
Andel, Roosje n, de Graaf f, Fok
king a, van D ij 1 en Lens.
Doch niet alleen door den dood, ook dooi
ouderdom of ziekte werden bekende mannén
van hun ambtswerk gescheiden; wij denken
aan den Groningschen pastor Ds K n a p, aan
den Rotterdamschen prediker-schrijver Di
C a 11 e n b a c h, aan den Lut-herschen predi:
kant Ds Wal 1 i en van Weesp, aan het af
scheid van Prof Dr A. Noordtzij uil
Utrecht.
Ook van enkele overgangen gewaagt de
kroniek van 1936. In April legde Prof:
Wisse het hoogleeraarsambt neer aan de
Theol. School der Chr. Geref. Kerk en keerde
terug tot het predikambt In Augustus nam
Dr v. d. .Vaart Smit afscheid van zijn
GMtieente te Zwijndrecht, om zich geheel te
wijden aan zijn Ned. Chr. Persbureau. Dr
K. Dijk van 's-Gravenhage, in Septembef
benoemd tot hoogleeraar te Kampen in de
vacature-wij len Prof. Hoékstra, zal begin'
1937 zijn ambt aanvaarden. Dr Nauta van
Woubrugge ruilde eveneens den kansel tegen
den katheder, aan de Vrije Universiteit
Evenzoo Dr Stegenga van Amsterdam^
die hoogleeraar aan het Luthersch Seminarie
werd.
In het buitenland zijn gedurende
1936 tal van bekende figuren uit hun arbeid
opgeroepen; wij herinneren slechts aan
Otto Schabert (Rusland-arbeid); Prof:
M o r e h e a d, eere-president van het Lutlii
Wereldconvent; Dr Yui, voorzitter van den
Nat. Christenraad in China; Prof. Mack
intosh (e F.dinburg; DrBaltazd.r, dé
bisschop van Debreczen; bisschop Amund
sen van Denemarken.
Internationaal kerkelijk leven kwam
in 1936 tot uiting in een drietal groote con-[
gressen: in Juni het Intern. Calvin.-Congros'
ie Genève; in Juli het Wereld-Zondags-
schoolcngres te Stockholm; in Augustus!
de oecumenische vergadering te ChambyJ
De Wereldconferenties van Oxford'
l ^an' Edinburu in 1937 oefenden in 1936 reedt.
ielnk een martelSk ÏÏLm a Ihun invlOTd 0P Programma's van meni-
e ijk een smartelijk beeld van geweld enige vergadering in binnen- en buitenland;
