Werk voor jonge onderwijzers
WOENSDAG 30 DECEMBER 1936
TWEEDE BLAD PAG. 5
Onder geweldig enthousiasme der Haagsche bevolking maakte gister de Koninklijke familie een tocht langs een
5 K.M. lange route, waarlangs deputaties van vereenigingen een grootsche hulde brachten. H.K.H. Prinses Juliana
en Z.D.H. Prins Bemhard tijdens den tocht door de Residentie.
De groote hal van het be
Prinses Juliana versierd
gebouw te Rotterdam werd in verband met het a.s. huivelijk van H.KJH
vlaggen, terwijl tusschen de pilaren groenslingers werden gehangen. M
■- -
i 11
il 1
De fraaie verlichting op den Vijverberg in Den Haag met het verlichte gebouw van de Nederl. Handel Mij. De oude Delftsche Poort te Rotterdam in feestverlichting.
Nog steeds Hollands
beste 10 cents sigaar
lurger en militair
)e soldaat krijgt straf
In hooger beroep van het Bossche Krijgs-
aadvonnis is nu voor het Hoog Militair
«erechtshof gebleken, hoe het staat met den
loldaat, die veertien dagen moet opknap-
en, omdat hij een heer in burger niet de
oor dezen geëischte militaire groet bracht
De advocaat-fiscaal meende n.l., dat de
ifticier-in-burger van den soldaat de
ïilitaire groet volgens positieve aanschrij-
ingen van den minister van Defensie
erplicht was te eischen.
Al schrijft men honderd artikelen over
c noodzakelijkheid van krijgstuchtelijke
liscipline, welke bok volgens ons streng
ehandhaafd moet worden, wij begrijpen ex
nets van, dat een militair verplicht kan
morden voor iederen heer in burger in de
cuding te gaan staan, indien deze heer
iechts beweert, dat hij militair en zijn
meerdere is. Men dienke zich de consekwen-
ies even in.
Wij gelooven, dat de conclusie van de
oode pers juist is:
De zaak is nu duidelijk: de minister
behoort zijn onmogelijke aanschrijvingen
in te trekken en daarmee aan dit onzinnig
geval een einde te maken. Men beroept
zich op de krijgstucht, maar de krijgs
tucht is met het uitlokken van Köpenicka
des waarlijk niet gebaat, doch veeleer
geschaad.
Jtatenkieskring-centrale Gouda
De algemeene vergadering van de Anti-
sv. kiesvereenigingen in de Statenkieskring
Souda zal gehouden worden in het gebouw
«Daniël". Naayeratraat. Gouda. De agenda
'evat: bespreking van de voorstellen van
v>t Centraal Comité voor de verkiezingen
"Van 1937 en van de agendapunten van het
op 14 Januari te houden Centralen Convent.
De positie van vele jongeren, die in het
bezit zijn van de akte tot het geven van
lager onderwijs, is niet benijdenswaardig.
Zij hebben wel de bevoegdheid om
onderwijs te geven, doch kunnen deze in
de school niet uitoefenen ten gevolge van
de beperkende bepalingen, die in verband
met de bezuinigingen op het onderwijs nog
altijd werken. Aan degenen, die ten tijde
van de invoering der bezuinigingsmaatre
gelen reeds onderwijs gaven en op wacnt-
geld werden gesteld, werd de terugkeer tot
het onderwijs bij voorrang gewaarborgd
een maatregel, die men in het algemeen zal
moeten billijken. Maar onvermijdelijk gevolg
vain deze regeling is,'dat de jonge onderwijs
krachten in den regel niet voor een benoe
ming in aanmerking komen, hetgeen hun
positie vrij troosteloos maakt.
Men voelt het: hier moet wat worden ge
daan. Hier is trouwens reeds een en ander
op loffelijke wijze tot stand gebracht door
het particulier initiatief, door schoolbesturen
en onderwijzers, die een steunactie hebben
in het leven geroepen om kweekei ingen mol
akte in de school te plaatsen.
Deze zaak had ook de aandacht der Twee
de Kamer. Bij de schriftelijke gedachtenwis-
seling over de begrooting van Sociale Zaken
werd de wenschelijkheid uitgesproken iets
voor de jonge onderwijzers te doen, wat den
Minister van Sociale Zaken aanleiding gaf
steun voor een werkkamp in het uitzicht
te stellen. Maar dit bevredigde niet. Bij het
mondeling debat stelde dan ook do j. anti
revolutionaire afgevaardigde de heer
Schwartz de zaak opnieuw aan de orde in
een betoog, dat o.a. werd gesteund door de
heeren Faber (S.D.A.P.), Krol (C.H.), van
Houten (C.D.U.) en de Visser (Comm.).
Men kan met erkentelijkheid akte nemm
van 's Ministers toezegging om aan het in
het leven roepen van een werkkamp voor
jonge onderwijzers geldelijke steun te bie
den, maar deze kant moet het gelijk de
A.R. afgevaardigde opmerkte niet uit. De
hulpverleening kan cultureel zijn: dan
worden de gelden doelmatiger besteed en de
jonge onderwijzers, die tegen een bescheiden
toelage als kweekeling met akte in de school
worden geplaatst, worden in de lijn van
hun maatschappelijke bestemming geholpen
Aan het onderwijs, dat door de inperking
het aantal leerkrachten geleden heeft,
zou deze maatregel bovendien zijdelings ten
goede komen.
Een dergelijke oplossing heeft nog dit
voor, dat zij zich aansluit bij hetgeen reeds
uit het particulier initiatief is tot stand ge
komen. Van Protestantsch-Christelijke zijde
is op dit gebied reeds werkzaam de V.OJ.O.
(voor jonge onderwijzers), een comité, in
het leven geroepen door de Ver. van Chr.
onderwijzers en onderwijzeressen in Neder
land en Overzeesche gewesten en door d«e
Unie van Christelijke onderwijzers en onder
wijzeressen in Nederland. Deze organisatie,
die werkt met een tachtigtal plaatselijke
comité's, heeft met steun van personeel en
schoolbesturen reeds belangrijke bedragen
bijeengebracht om daarmee de plaatsing van
kweekelingen met akte in de school moge
lijk te maken. Ook in de kringen van het
openbaar onderwijs is men diligent. In de
1 laatste nummers van De Bode 6taat te lezen,
dat men ook daar voor dit doel geld inza
melt; voor de arbeid der Joka (Jongerenkas),
die anderhalf jaar geleden werd opgericht,
heeft de redactie van De Bode zelfs iedere
veertien dagen een hoekje in dat orgaan
gereserveerd.
Waar nu het particulier initiatief ter zake
een weldadige bedrijvigheid heeft aan den
dag gelegd, is er alles voor te zeggen dit
werk van Rijkswege te steunen. Wettelijke
bezwaren daartegen kunnen niet worden
aangevoerd, althans de Lager onderwijswet
bevat geen enkel voorschrift, dat deze werk-
loozenzorg verbiedt. De geschiedenis leert,
hoe ook voorheen de voorstandera van bij
zonder onderwijs belangrijke offers voor hun
60hool hebben gebracht. En wanneer men
ten aanzien van het openbaar onderwijs het
bezwaar zou willen aanvoeren, dat daar een
overeenkomstig intermediair wordt gemist
doordat uitsluitend de gemeente optreedt,
zij er op gewezen, dat ook nu reeds menige
afdeeling van Volksonderwijs en menige
oudercommissie uitgaven voor het openbaar
onderwijs voor haar rekening neemt.
De groote moeilijkheid bij het zoeken naar
werkverschaffing is vaak een geschikt abject
te vinden om de werkloozen arbeid te doen
verrichten, die bij hun maatschappelijke be
roep past. De omstandigheden maken dit
helaas maar al te vaak onmogelijk. Hier
biedt zich echter de beste gelegenheid aan,
die zich denken laat, hier kan productief en
passend werk tot stand worden gebracht
En dat ligt immers geheel Ln de lijn van
den tegenwoordigen Minister van Sociale
Zaken, die met het twee-op-een-stelsel in de
bedrijven geen ander oogmerk heeft dan
plaats te maken in fabriek en werkplaats.
Het geldt hier een zaak, die in onderwijs
kringen sterk leeft; een oplossing in de aan
gegeven richting zou daar ten zeerste wor
den gewaardeerd. Daartoe is noodig, dat de
Minister omtrent deze aangelegenheid over
leg pleegt met zijn ambtgenoot van Onder
wijs, aansluiting zoekt bij de arbeid, die
door verschillende organisaties op dit gebied
reeds werd tot stand gebracht, en voor dit
doel de gelden beschikbaar stelt, die de Mi
nister aanvankelijk voor arbeid van jonge
onderwijzers in werkkampen had willen be
stemmen. Men behoeft er niet aan te twij
felen of het resultaat zal aan alle partijen
tot voldoening strekken.
Het doet ons genoegen te mogen consta-
teeren, dat het antwoord van den Minister
het vinden van een bevredigende oplossing
niet a priori onmogelijk heeft gemaakt Hij
voerde weliswaar aan, dat den Minister van
Sociale Zaken alleen geen andere mogelijk
heid openstond dan het subsidieeren van eeo
Wtj leveren franco door geheel Nederland:
'n Half Baconvarken
gerookt, zonder kop en pooten, weg.
circa 25 K.G. a 70 cent per K.G.
werkkamp, dat overigens ook aan cultu-
reele doeleinden kan worden dienstbaar ge
maakt, maar erkende anderzijds, dat er wet
licht aanleiding bestaat om met den Mi
nister van Onderwijs overleg te plegen om
trent de mogelijkheid der hierboven bespro
ken oplossing en over het vraagstuk van de
verdeeling der kosten.
Dit is het begin van de goede weg, die
naar we hopen tot't beoogde doel zal leiden.
Wij vertrouwen, dat het in uitzicht gestelde
overleg op kortervtermijn zal plaats
hebben. De zaak, waar het om gaat, is het
waard-
Oranje-Nassau's Oord te Renkum
Hoe het Kerstfeest gevierd werd
Een verpleegde schrijft ons:
Ook ditmaal is het Kerstfeest in uranje-
Nassau's Oord te Renkum opgewekt ge-
v'erd.
De Directeur-Geneesheer Dr F. L. Ouden-
el a 1 memoreerde in een speciale samen
komst met de verpleegden het Vorstelijk
Huwelijk, dat komende is en wekte op dit
Kerstfeest blij te willen vieren.
Hierna volgde een orgelbespeling door
den heer J. F. van Zutphen van Wagen in
gen, waarna Ds v. Mier uit Utrecht het
woord nam om in een korte toespraak de
beteekenis van het Kerstfeest uiteen te
zetten.
Vervolgens deed zich het Zusterkoor
hooren in een tweetal Kerstliederen. Op ge
voelige wijze vertolkte mej. E. C Hoekstra
uit Arnhem, als solo-zangeres de liederen
„Bist du bei mir" en „Ave Maria".
Pastoor Wolters uit Renkum hield daarna
een korte toespraak.
De directeur Geneesheer sprak een slot
woord aan het eind waarvan de aanwezi
gen slaande zongen het eerste couplet van
ons aloude Wilhelmus, gevolgd door een
daverend „Lang leve de Prinses!"
Hierna werd overgegaan tot het uitreiken
van een aardig geschenk aan ieder der
patiënten, namens H.M. de Koningin.
Een bijzonder woord van dank komt toe
aan de directie, de eminente hoofdzuster
Rombout en de andere zusters die groote
vreugde hebben gebracht in he! leven van
hen, die door hun lijden zooveel, in deze
dagen vooral, moeten ontberen!
Grove onbetamelijkheid
Ons politiek re6peot voor den tegen
woordigen voorzitter van de Vrijheidsbond
Mr. Wendelaar, is, zooals men weet. niet
bijster groot. Niettemin wellicht: juist
daarom komen wij op tegen de grove
onbetamelijkheid (het zachtst denkbare
woord) die het Nationale Dagblad
zich verooi looft door tusschen haakjes
nol iter de naam Mr Wendelaar te schrij
ven: „geen letter te veel zetten, zetter".
Teder begrijpt dat het NSR-darblad aan
de laatste letter van het alfabet vóór de
naam van den heeT Wen Haar gedacht
beeft. Zóó ©en politieke tegenstander ba-
strijden is voor een N.S.R -dagblad weg
"©legd; ieder ander zou er zich voor ge
meeren.
DE VOORGENOMEN
GRONDWETSHERZIENING
Beknopte historische uiteenzetting
van de Regeeringsvoorstellen
tot Grondwetswijziging
Bij „Drukkerij Libertas" te Rotter
dam versoheen heden een flinke
brochure onder bovenstaande titel van
de hand van den heer J. Verduyn,
Leeraar M.O. Staatsinrichting te Voor
buig.
Deze glasheldere uiteenzetting van
de beteekenis der voorgestelde wijzi
gingen in onze Grondwet verschijnt
precies op tijd om de noodige voor
lichting te geven.
Immers, deze zaak komt over een paar
weken in de Tweede Kamer aan de orde en
men kan de behandeling het best volgen,
wanneer men in deze brochure naslaat,
waarover het precies gaat. Terecht schreef
dr. J. W. N o t e b o o m in een aanbevelend
voorwoord:
Wie belang stelt in de toekomstige
staatkundige ontwikkeling van ons land
mag aan deze herziening niet achteloos
voorbijgaan. En zulks nog te minder,
wijl de grondwetsherziening bij de ko
mende Kamerverkiezingen voor een be
langrijk deel de inzet van de verkiezings
strijd zal bepalen.
Nu is niet ieder in staat de grondwets
voorstellen zelf te raadplegen of breede
staatsrechtelijke verhandelingen over die
vokrstellen te bestudeeren. Wat men
noodig heeft is een goede, gemakkelijk
te volgen gids. En een zoodanige gids
vindt men in dit geschrift, hetwelk in be
knopte vorm een overzicht biedt en te
vens de belangrijkste vraagstukken,
waarover het bij deze herziening gaat. Ln
hun historisch verband laat zien.
Daarom kan dit boekje velen van
dienst zijn en met name ook op onze anti
revolutionaire kiesvereenigingen, propa
ganda -en Arjaclubs met vrucht worden
gebruikt.
Het geschrift zal, naar we vertrouwen,
zijn weg wel vinden.
Dat laatste vermoeden en vertrouwen wij
">ok. En niet alleen anti-revolutionaire orga
nisaties kunnen van deze studie profijt trek
ken, ook anderen kunnen er hun voordeel
mee doen. Want hier wordt objectieve en
historische voorlichting geboden.
Dit laatste blijkt zelfs uit de volgorde,
waarin de onderwerpen zijn behandeld. De
schrijver volgt geheel de voorstellen der Re
dering en deze sluiten zich aan bij de in
houd der tegenwoordige Grondwet. Dat
daarbij het inkomen der Kroon volgt op de
vrijheid der drukpers, welke vooropgaat,
'ijkt on zich zelf ietwat vreemd; maar komt
•'©heel met de rangorde in de Grondwet over-
Dit doet er echter niets toe; het voor
naamste is, dat men in dit labyrinth van
wetsbepalingen een veilige, betrouwbare
-'ds heeft. Na het citaat uit het voorwoord
van een tot oordeelen bevoegde behoeven
vil er niets meer aan toe te voegen.
Men vrage bij de uitgeefster, die voor een
assend kleed zorgde, de voorwaarden aan.
"narop rieze goedkoope brochure bij getal
n te krijgen is. En men doe het spoe
dig.
Onze Schoenindustrie
Geeft de
mode
aan
Officieele Berichten
GERECHTSWEZEN
Benoemd is tot kantonrechter-pïaatsverv. In
het kanton Zevenbergen: M. P. Ringelberg ta
Zevenbergen.
NOTARIAAT
Benoemd Is tot notaris binnen het arrondla-
sement Den Haag, ter standplaats Leiden. (va<
cature-M. G. Bon), J. Fuhri Snethlage te Naar*
COMMISSARIS VAN POLITIE
Aan S. W. J. van der Mark ls op grond van
art 98 van het Alg. Rijksambtenarenreglement
ontslag verleend uit zijn ambt van commissaris
van Politie te Nijmegen.
RIJKSGEBOUWENDIENST
Aan den bouwk. ambtenaar le kL bJJ den
Rijksgebouwendienst. C. B. J. de Jager te Den
Haag. is de persoonlijke titel van bouwkundig
hoofdambtenaar verleend.
THESAURIER-GENERAAL
Op grond van art 98 van het Alg. Rijksamb
tenarenreglement, Is aan mr L. A. Rles. thesau
rier-generaal bb het Dep. van Financiën, we
gens ongeschiktheid voor het door hem be-
kleede ambt, anders dan op grond van ziels- of
igebreken, eervol ontslag uit 'a Rijk*
DEPARTEMENT VAN JUSTITIE
Op grond van art 98 van het Alg. Rijksamb
tenarenreglement Is aan mr W. F. Fruln. raad
adviseur ln algemeenen dienst bU het Dep. van
Justitie, wegens ongeschiktheid voor het door
hem bekleede ambt, anders dan op grond van
,zieJ?.", of lichaamsgebreken, eervol ontslag uit
s Rijks dienst verleend.
Het geschenk van de B.VX.
Het geschenk dat de B.V.L. aan het Vor
stelijk Bruidspaar zal aanbieden, is gister*
middag in „Pulchri Studio" door de speci
ale commissie bestaande uit de heeren A»
C. de Neeve. D. O. Norel en H. J. P. van
Hoek aan de nationale landstormcommis.>ie
die het geschenk zal aanbieden, overgedra
gen.
Het geschenk bestaat uit een fraai schil*
derij. geschilderd door Willy Sluiter voor
stellende het défilé voor H.M. de Koningin
tijdens den landdag van den B.V.L to Bar*
neveld op 7 Juli 1935.
