KERK EN ZENDING
PONTIER &KARREMAN
.WOENSDAG 30 DECEMBER 1936
DERDE BI AD PAG jo
Ds. C. F. WESTERMAN
Op 71-jarigen leeftijd overleden
Na oen kortstondige ziekte is gister
avond te Amsterdam op 71-jarigen
leeftijd overleden Ds C F. Westermann,
em.-predikant der Herst. Ev. Luth. Ge
meente aldaar.
Slechts een paar maanden heeft Ds. Wes
termann. de tot ver buiten den kring der
Luthcrsehe Kerken bekende Amsterdam-
sche prediker en schrijver, van de rust nio
gen genieten. Op 1 Nov. j.l. had hij afscheid
genomen van de Herst Ev. Luth. Kerk in
's lands hoofdstad na een diensttijd van 45
jaren. En thans reeds is, na een ernstige
ongesteldheid, het einde gekomen van een
leven, dat met toewijding van alle krachten
van hoofd en hart liceft gestaan in dienst
,van Kerk en Evangelie. Velen zullen zich
ook door zijn radiopreeken den sym
pathieken Evangeliedienaar herinneren,
hem gedenkende als een spreker, wien de
warmte der overtuiging en de liefde tot den
Heiland van het gelaat te lezen waren. Elke
kerk heeft haar presentabele figuren; zulk
een was Ds. Westermann voor de Luth.
Kerken, die in hem een voorganger vun
groote beteekenis hebben verloren en naar
wien ook buiten den kring zijner Kerk
gaarne geluisterd werd.
Carel Ferdinand Westermann werd 2
Aug. 1SG5 te Amsterdam, waar zijn vader
ambtenaar ter secretarie was en vele jaren
de Ev. Luth. Gem. als ouderling diende, ge
boren. Hij studeerde aan het Stedelijk Gyiu
nasium en aan het Ev. Luth. Seminarium
te Amsterdam, w.o. Prof. dr. Chantepie de
la Saussaye zijn leermeester was, aan wien
hij veel heeft te danken. In 1SS8 werd Ds.
Westermann bevorderd tot candidaat in de
theologie met het praedicaat cum laude.
Ernstige ziekte verhinderde hem zijn stu
die voort te zetten, waarom hij naar Gries
bij Meran in Italië vertrok tot herstel. Voor
zijn verdere vorming bracht Ds. Wester
mann ook eenigen tijd door in Bethel, de
stichting van Von Bodelschwingh en aan
de Universiteit te Berlijn. 6 April 1891 ver
hond de jubilaris zich te Wildervank aan
zijn eerste gemeente, sprekende over 2 Cor.
4:5. In 1895 vertrok hij naar Schiedam.
Door zijn arbeiden in den omtrek van zijn
eerste gemeente, bewerkte hij dat in Pekela
voor het eerst een rechtzinnig predikant
beroepen werd, n.l. zijn vroeg gestorven
vriend, wijlen Ds. J. H. Bogeholtz. 24 Juni
1000 deed Ds. Westermann zijn intrede in
de Herst. Ev. Luth. Gem. in zijn geboorte
stod.
In zijn ambtelijke loopbaan beeft rle
overledene zich op onderscheiden gebied be
wogen. Vele jaren was hij voorzitter van de
afd. Amsterdam van de Ned. Middcrnachl-
zendingver., terwijl hij deel uitmaakte van
het hoofdbestuur dezer organisatie. Ook de
'Amsterdamsche Chr. Oranjevereen., waarvan
hij eere-voorzitter was,, diende hij veel jaren
als voorzitter. Ook was hij voorzitter van de
kerkelijke commissie van het Heret Evang.
Luth. Kerkgenootschap en eveneens voorzit
ter van het Ned. Lutih. Genootschap voor
In- en Uitwendige Zending en eere-voorzit-
tcr van den Luth. Kinderzendingsbond.
Veel heeft Ds. Westermann ook geschre
ven. Hij was hoofdredacteur van het tijd
schrift „Een vaste Burg is onze God" en
van het weekblad „De Wartburg". Ook ver
schenen van ziin hand artikelen in verschil
lende tijdschriften en schreef hij een boek
over het leven van Maarten Luther en een
werkje getiteld: „Geloof, hoop en Kefde".
De verdiensten van Ds. Westermann von-
'den erkenning jn zijn benoeming tot officier
in de orde van Oranje-Nassau.
In „De Warthung" schreef Ds. J. C.
Schroder destijds ter gelegenheid van
het 40-jarig ambtsjubileum van Ds. Wes
terman in 1931:
„Het is op het terrein van het Ned. Luth.
Genootschap, dat ik het voorrecht heb ge
had nu reeds vele jaren met Ds. Wester
mann te mogen samenwerken. Na het over
lijden van Ds. C. A. Evelein in 1917, werd
Ds. Westermann Voorzitter van het Genoot
schap. en mocht ik van hem het Secreta
riaat Uitwendige Zending overnemen. Ik
zeg: mocht. En ia, ik beschouwde het als
'een voorrecht. Maar gemakkelijk was het
niet, want Ds. Westermann is specialiteit
on zendingsgebied en ik was betrekkelijk
een nieuweling. Maar daardoor komt 't, dat
ik veel van hem heb mogen leeren. Zijn
voorbeeld werkte bezielend, en al ben ik er
mij volkomen van bewust, dat ik nu, na
jaren, nog niet in zijn schaduw kan staan,
wat betreft zijn veelomvattende kennis van
hot zendingswerk, toch moet mij een woord
van bartelijken dank uit de pen vloeien
voor al datgene, waarmede ik winst heb
doen tengevolge van de sarnenweT-
zijn tong is vlot de mijne veeleer zwaar.
„Na bet overlijden van Ds. P. van Wijk
Jr.. kwam er een wijziging in de redactie
van „De Warfburg". en sedert eenige jaren
3ieb ik mijn bescheiden deel in de zorgen
voor ons orgaan. Want de hoofdzorg draagt
Ds. Westermann, maar hij heeft de kracht
om ze te dragen, waar hem groote journa
listieke gnvon 7-:n opschonken en schrijven
(hem in het bloed rit"
De teraardebestelling is bepaald op Zater-
tlag a.s. en zal plaats hebben te twee uur
op de begraafplaats Zorgvliet.
NED. HERV. KERK
Aangenomen: Naar Daarle (toez.),
M. B. Verkerk te Oude Tonge. Naar
Brielle (toez.), D. Westerveld te Marken
(eil.). Naar Kloosterhaar, J. J. van Zorge,
cand. en hulppred. aldaar.
Bedankt: Voor Ooltgensplaat, L. Blok
te Brandwijk. Voor Oostrum, A. v. d.
Mast, cand. en hulppred. te Bussum.
HULPPREDIKER
Bij de Ned. Herv. Kerk te Kralinge n
Rotterdam is benoemd tot hulpprediker
cand. J. A. Dankbaar te Bloemendaal.
Cand. J. Lafeber, die voorheen werk
zaam was in de Evangelisatie voor de Geref.
Kerk van S t r ij e n heeft zijn benoeming tot
hulpprediker van de Geref. Kerk van Wes
tervoort aangenomen. 17 Januari a.s.
hoopt hy zijn arbeid aan te vangen. Het
werk omvat de verzorging van dat gedeelte
van de gemeente, diat te Lobith woont, Evan
gelisatie, ook onder de Rijnschippers, en
arbeid onder de verstrooiden in Rijn-Prui
sen, noordelijk gedeelte.
Cand. Lefeber zal in de gelegenheid zijn
om één Zondag in de maand andere kerken
te dienen en blijft bero"-' ^r.
Ds B. BALJON
Het Prov. kerkbestuur van Noord-Holland
heeft aan ds B. Baljon, predikant te Hout-
wijk en Polanen, eervol emeritaat ver
leend, tegen 5 Februari 1937.
Ds Baljon is 59 jaar oud, werd in 1902
candidaat en heeft sedert 5 Febr. 1905 de
gemeente van Houtzijl en Polanen gediend.
Ds. J. H. SILLEVIS SMITT
Ds. J. H. S i 11 e v i p S m i 11, predikant der
Gereformeerde Kerk te Semarang, hoopt
November 1937 met Europeesch verlof te
gaan.
FEDERATIE VAN HERVORMDE
DIACONIEëN
In 1936 traden tot de Federatie 42 Diaco
nieën toe, waardoor het ledental thans 673
bedraagt.
BARON EDOUARD PRISSE T
De bekende voorman der Belgische Zen
dingskerk baron Edouard Prisse, ingenieur,
oud-voorzitter van de Ver. van Ingenieurs der
Universiteit van Gent, is te Brussel op
86-jarigen leeftijd overleden.
De Belgische Zendingskerk herdenkt in
1937 haar 100-jarig bestaan. Een synodale
commissie heeft de voorbereiding ter hand
genomen.
CHR. GEREF. KERK TE MIDDELBURG
Naar we vernemen heeft de kerkeraad der
Chr. Geref. Kerk te Middelburg de Gasthuis-
kerk aldaar aangekocht. Voorheen was deze
kerk het eigendom van de Geref. Kerk van
Middelburg en twee jaar geleden ging dit
historisch gebouw over in particuliere han
den. Daaruit kocht de kerkeraad der Chr.
Geref. Gem. het thans. Het kerkgebouw
biedt plaats aan ongeveer 600 personen en
heeft ook centrale verwarming.
Zondag 3 Jan. as. 's morgens om 10 uur
zal het gebouw officieel in gebruik worden
genomen, waarbij ral voorgaan de consulent,
Ds L. Kleisen van Vlissingen.
JAARBOEKJE GEREF.
EVANG. COMMISSIES
De zevende jaargang van het Jaarhoekje,
door het Verband van Evang. Commissies van
Gereformeerde Kerken uitgegeven, wykt
samenstelling geheel af van z'n voorgangers
Inplaats van de lijst der aangesloten commis
sies, welke nu op eenige bladzijden is samen
gebracht geeft het boekje de ter Conferentie
in Juni 1936 gehouden referaten in extenso
weer en levert dusdoende een veel belangwek
kender inhoud dan tevoren. Bij het verband
zyn nu ruim 250 Commissies aangesloten.
Het jaarboekje is een uitgave van W. D.
M e i n e m a N.V. te Delft.
Naar wij vernemen hebben de regenten van
het R. K. St. Josephziekenhuis te Heer"
aan deze ziekeninrichting een kerkzaal voor
Protoeianten doen aanbouwen. Met ingang
van de Kerstdagen jl. zal er eiken Zondagmid
dag een kerkdienst worden gehouden. Voor
gangers zullen naar toerbeurt zijn de Ned.
Herv. predikanten, de Gereformeerde predi
kanten en de Ev. Luth. predikant van Heerlen
en Treebeek.
DE TOESTAND VAN DEN PAUS
Uit Vaticaanstad komen minder goede be
richten over 's Pausen toestand. Gelijk het
meer gaat, komt ook de waarheid van dezen
hoogen patiënt niet terstond ten volle open
baar en houdt men de berichten zoo lang
mogelijk aan den gunst igen kant. Te verber
gen is echter niet, dat inzonderheid door zijn
energiek zich verzetten tegen de voorschrif
ten tot algeheele rust, en mede tengevolge
der felle been jicht, aan het hart te hooge
eischen gesteld worden, zoodat men met
groote zorg den toestand' volgt.
VRAAGBAAK
voor
CHRISTELIJKE INSTELLINGEN
V ertrouwensadressen ten dienste van
Stichtingen van barmhartigheid. Zieken
huizen. Sanatoria. Instellingen. 1 ehuizen.
Fijne
Vleesehwaren Conserven
Worstsoorten
B. LINTHORST A ZONEN - WIL*
MOFLEVERAT1C1ERS
ONDERWIJS
EN OPVOEDING
Unie van Chr. Onderwijzers
Een veertig-jarig bestaan
Heden kwam de Unie van Chr. Onder
wijzers te Utrecht in Noord-Brabant"
onder leiding van den heer T. C. Bos al
daar, in jaarlijksche algemeene vergade
ring bijeen, waarbij tevens het veertigjarig
bestaan werd gevierd.
De voorzitter opende om half elf de ver
gadering, die druk bezocht was, met het
doen zingen van Ps. 146 1 en 4, gebed cn
het lezen van Ps. 103.
Hierna hield hij de
Openingsrede,
waarin hij er op weesL dat de voorgelezen
Psalm een van de zuiverste weerklanken
is, van wat leeft in de ziel van hem, die
een moment beleeft, dat noopt tot terug
zien. Ook bij het 40-jarig bestaan van do
Unie is daar de gedachtenis aan Gods
weldaden ©enerzijds, het diepe besef van
zoovele tekortkomingen anderzijds. Van
middag zal de oud-Voorzitter van de Unie
do heer P. v. Duyvendijk te Dordrecht,
zijn herinneringswoord spreken, waarom
spr. maar dadelijk het gebeuren van den
dag wil overzien.
In de crisisjaren bleek meer dan dui-.
delijk de nauwe relatie tusschen het onder
De Veha radiator
herkent U aan de
,V E H A"
Ingeperst aan de
onderzijde van
Iedere radiator
RADIATORW VOOR «flTRAlf VKWARMHq
MAKELAARS
IN ASSURANTIËN
GELDERSCHE KADE 21
ROTTERDAM
TELEFOON 11187/8
VRAAGT PREMIES/CONDITIES
STOOMWASSCHERIJ
„DE PAUW"
FIRMA FRANS DE WIT
OUDEWATER TEL. No. 39
Het adres voor een heldere wasch,
geringe.slijtage, concurreerende prijs.
Vraagt inlichtingen ot oersoonlijk bezoek
Voor inrichtingen sterk verminderde prijzen
\vij6budget en de economische toestand.
Zullen we dat ook in de volgende jaren
blijven zien, als de welvaart weer mocht
keerén? Tal van onderwijstoestanden
schreien om verbetering. Allereerst zij ge
noemd: de groote klassen. Menigeen vat de
verhooging van Je leerllngenschaal alleen
maar op als verzwaring der onderwijzers-
taak. Is men zich er wel van bewust hoe
de klassc-6feer zich wijzigt, hoe de middel
matige en slechte leerlingen tekort komen,
Fn daarmee in verband: het benauwende
werkloosheidsprobleem. Straks, als op 1 Juli
1937 de beletselen voor de betrekkingloozen
misschien wegvallen, staat daar een reserve
gereed, die 50 van het geheelc corps telt
Rn als derde: het instituut kweekeling met
acte.
Het parasiteeren van de maatschappij
op de niet- of schandelijk slecht betaalde
werker, ging hier en daar alle perken
buiten. Als crisis-verschijnsel zal het met
de crisis hebben te verdwijnen. Dpze drie
ernstige kwalen zullen met hetzelfde mid
del bestreden dienen te worden: een bc-
hooilijke verlaging van de leerlingenschaal
Voor onze jongeren begint het te dagen:
voor tijdelijke vervanging mogen ze be
noemd worden. Ernstig hebben we ons, al
dus spr., te beraden over de vraag, of het
niet wen schel ijk zal zijn, dat straks wette
lijke regelingen worden getroffen om de
jongeren slechts geleidelijk tot de school
toe te laten. Ons antwoord is bekend. In
het orgaan heeft de heer Fiegon met name
de laatste maanden er veel over geschreven
Te betreuren is het, dat de Vereeni-
ging van Chr. Onderwijzers enz. elk
wettelijk voorschrift verwerpelijk
acht met een beroep op de vrijheid
van ons bijzonder onderwijs. De reeds
aangevangen samenwerking tusschen
de beide organisaties, die zonder vol
komen overeenstemming op dit punt
toch best een vruchtbaar resultaat
had kunnen hebben, werd door „de
Groote'' verbroken. Volkomen duide
lijk is de reden daarvan ons nog niet
De heele historie leert ons wel, dat de
U.nie haar eigen plaats nog altijd
heeft. Mochten we, zoo besloot spr.
steeds klaarder onze taak zien en die
ook met kracht aanvattenl
Hierna werden de jaarverslagen van
secretaris en penningmeester, de heeren A.
P. Jungcurt te Den Haag en J. M. v. d.
Repe te Delft, die bereids in het orgaan
zijn afgedrukt, goedgekeurd, en de pen
ningmeester, gehoord het rapport van de
afd. Kennemerland. gedéchargeerd. Het be
leid van het hoofdbestuur en van de redac
tie van het orgaan, verwierf eveneens de
goedkeuring der afgevaardigden. De con
tributie werd bepaald op 3/5 van het
netto-salaris. Aangenomen werd een voor
stel van het hoofdbestuur inzake een uit-
keering aan den penningmeester en ver
worpen een voorstel van de afd. Rotterdam
om zich uit het V.O.J.O.-werk terug te
trekken.
In de middagvergadering hield de oud
voorzitter, de heer P. v. D u y v e n d ij k van
Dordrecht, de gedachtenisrede, waarna het
bestuur recipieerde.
CTTR. KWEEKSCHOOL
TE LEEUWARDEN
Nu de Chr. Kweekschool, directeur de heer
J. E. v. B u u r e n, te Leeuwarden, geen sub-
sid'e meer ontvangt heeft het bestuur beslo
ten de kweekschool om te zetten in een vriie
Chr. Kweekschool, waa^an er in ons land nog
viertal bestaan. Reeds voor hiervoor actie
werd gemaakt kwam van een onbekende een
gift van f 100 binnen voor dit doel. Van vele
zijden werd gesteund en men meent dat wan
neer men jaarlijks f Soon kan byeenbrengen.
de school in stand zal blijven.
Jubileum W. F. H. van der Wart
Op 1 Januari zal het vijf-en-twintig jaar
geleden zijn. dat de heer W. F. H. van der
Wart werd benoemd tot Directeur van
Groot-Emaus", de bekend© Inrichting voor
Achterlijke kinderen te Ermelo.
Opgeleid aan de Chr. Kweekschool te Den
Haag. begon de jubilaris zijn loopbaan als
onderwijzer aan de Keucheniusschool aldaar.
Reeds toen gaf hij buiten de schooltijden
privaat-onderricht aan achterlijke kinderen.
In 1933 werd hij verbondon aan het Med.
Paed. Instituut van den heer A. J. Sohreu-
der, eerst te De Bilt, later te Arnhem.
In Februari 1909 werd hij hoofd der
school van de toen nog jonge Stichting
„Groot-Emaus'.'. die aanvankelijk stond on-
ler directie van wijlen den heer F. Kortlang.
Deze stichting was toen nog slechts in wor
ding en moest haar bestaansrecht nog be
wijzen. Bij de komst van den heer van der
Wart was er één paviljoen en een één-klns-
sige school met 12 leerlingen. Toen door de
verrassend snelle groei der Stichting het be
heer over twee Inrichtingen ('s HeerenIno
en Groot-Emaus) den hoer Kortlang to
zwaar was geworden, werd de heer van dei
Wart op 1 Januari 1912 Directeur tevens
hoofd der school. Sinds 1919 werden deze
functies echter gescheiden en werd de heer
van der Wart als hoofd der school opge
volgd door 't tegenwoordige hoofd, den heer
H. Leene. Sinds kon de Jubilaris al zijn
krachten wijden aan de algemeene leiding
der Stichting.
Naast God is het ongetwijfeld aan zijn
groote activiteit en toegewijde zorg te dan
ken, dat „Groot-Emaus" tot grooten bloei
gekomen en alom in den lande een goede
naam heeft verworven.
Zijn drukke werkkring belette den Jubi
laris niet, zich te geven voor velerlei arbeid
buiten de Stichting. In onderscheiden ver-
eenigingen bekleedde hij en bekleedt hij nog
een bestuursfunctie. Hij was mede-oprichtor
van de Vereeniging tot bevordering van het
Chr. Onderwijs aan achterlijke kinderen,
waarvan hij vele jaren secretaris was. Be
kend is zijn brochure over het onderwijs
aan achterlijken, verschenen in de serie
„Verdieping en Belijning". Voorts is hij
stuurslid van Inrichtingen van Lager en
Middelbaar Onderwijs van den Centr. Bond
voor Chr. Philantropische Inrichtingen en
sedert 1933 lid van de Voogdijraad te Zwolle.
Eenige jaren geleden erkende de Regee
ring zijn verdiensten door zijn benoeming
tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Ondanks zijn drukke werkkring staat de
Jubilaris nog in ongebroken kracht en mag
hij zijn werk nog doen met onverflauwde
activiteit en opgewektheid.
Daar de Jubilaris deze gedenkdag in
stilte wenscht te vieren, zal hij zich door af
wezigheid aan alle huldebetoon onttrokken.
ONDER WIJSBENOEMIN GEN
Delft. Elout van Soeterwoude-school. Tot
tijdel. onderwijzeres: Mej. M. C. Harten-
berg, aldaar.
Doetinchem. Rijkskweekschool. Tot
directeur: de heer H. J. Pi k, oud-dir.
de opgeheven Rijkskweekschool te Zierikzee.
Hollandscheveld. C.V.O. Tot kw.
m. a.: de heer H. Zijlstra aldaar.
A. OFFRINGA
De heer A. Offrïnga, hoofd der Koningin
Emmaschool te Leeuwarden is Donder
dagmiddag by het oversteken van de straat
door een auto gegrepen. Met een gebroken
arm en. een hoofdwonde werd hy naar het
Diaconessenhuis overgebracht
DE RIJMPRENT VAN BOUTENS
Het gedicht van Dr P. C. Boutens, dat op
7 Januari aan de Nederlandsche schooljeugd
zal worden uitgereikt ter herinnering aan het
vorstelijk huwelijk, wekt verschillende re
acties. Er is een R.K. school, welke gewei
gerd heeft, de rijmprent uit te deelen. Er
zijn ook andere wegen: een onderwijzer bij
het Gem. MULO te Amsterdam heeft er een
paraphrase op gemaakt, zoodat een school
kind het begrijpen kan. Dat dit noodig
was, zegt wel iets. (Men zie ook ons blad
van 29 Dec. j.l.).
Examens
Hellfrymnaattek en Manage. Den H a a
SchrifteltJk examen Ned. Gen. v. Heilgymn. en
Ma>Sfla.ge. Gesl. de dames A. C. Honders en I.
v. Leer, Amsterdam; S. I. Bartlema, Bussum;
de heeren J. B. Schreiner, Amsterdam; A.
Schwantje. Rotterdam- L Th. G. J. Wagenvoort,
Sittard; Th. J. Bosman, Den Haag; T. Numan.
Rai
r. d. Vlugt, Haai
1st en -telefonist. Den
Dec. 1936 gehouden
J&en
Sept.
•tlflci
/legrafist. Gas!, voor het certlfici
Je heeren M. L. Bergen, Amsterdam; O. J.
i.osier. Vlissingen; voor het certificaat 2e kl.
4e heeren A G. v. d. Aa, Zaltbommel; W. Bas-
de. Middelburg; H. Bennlnk. Groningen; P. J.
3erenbak, Den Haag; G. G. v. d. Berg, Delft;
D. B. v. Binnendijk Den Haag; B. Bos, Gro-
ïingen; A. Broelman, Rijswijk (Z.H.); F. A
.annemeiler, Den Haag; J. DalmetJer, Heem
stede: A P. v. Dorsser. Vlissingen; Ch. Draaljer.
botterdam: K. H. C. Dreyer. Amsterdam; P.
Drijver, West-Terschelling; G. v. Dijk. Rotter
dam: W. GeTdlng. Assen: C. Hoefnagel en P.
Janssen, Rotterdam; W. Okx en J.
berg. Den Ha
tificaat rad
de heeren: L. Ketelaar, Rotterda
Vildeboer, IJmulden; E. H. J. Zeev
v. Ommeren, Ro
Weasel.
F. C. Muys en A. W. Schuijer. Den Haag: H.
Klein StadskanaalP. B. Stol. IJmulden: J.
M. Schroevers. Middelburg: H. J. Aben. Schie
dam: G. Grocneveld en F Vlns, Rotterdam: E
J. Boshoven, Schlebroek; H. Sm.lt, Amsterdam.
lek M.O. Akte A. Leldsche opleiding.
g. Gesl. de heeren J. Kerkhoff en
J. M. Tigchelaar, Den Haag; J. H. v. d. Ree.
Rotterdam.
ENGELSCH SPORTVLIEGTUIG MAAKT
EEN NOODLANDING
(Van onszen correspondent)
Het Eragelsche Tiger-MoUh-sportvliegtuig
GA.E.R.M., op weg van Lympe (Eng.) naar
Berlijn via Amsterdam, bestuurder W. E.
Loope, vlieger-luitenant, maakte gistermiddag
4.15 te Klundert, wegens mist, een ge
slaagde noodlanding op het weiland van
wed. Crezee.
De reis betrof vervoer van diplomatieke
stukken.
De bestuurder, de heer W. E. Loope, is
verbonden aan
Berlijn.
CHR. NATIONALE ACTIE
Fusie met andere groepen moet
vrijwel uitgesloten worden geacht
De secretaris van het bestuur der Chr.
Nationale Actie zendt ons een breed verslag
hetwelk wij zoo good als onverkort opnemen:
Maandag 28 December kwam de Chr. Nat.
Acie in vergadering bijeen te Utrecht. Deze
goed bezochte bijeenkomst stond onder lei
ding van den heer M. Note boom, die na
de gebruikelijke opening een welkomst
woord sprak Spr. betoogde, dat wij elkan
der moeten zoeken en vinden op de basis
der beginselen. In Maart j.l. is het beginsel
program aanvaard als accoord van gemeen
schap, terwijl de commissie opdracht ver
kreeg met andere partijen te onderhandelen
om contact te verkrijgen. De geruchten van
de Maasbode deden ongerustheid ontstaan.
Thans zal rapport over de stand van zaken
worden uitgebracht. Temidden van de ver
warring dezer tijden wordt de Oranjeliefde
openbaar bij 't komend huwelijk.
De huidige regeering wil niet alleen
samenwerking tusschen de Chr. partijen be
vorderen, maar deze ook uitstrekken tot
hen. die uit traditie nog Christelijke zeden
hebben behouden. Daarmee wordt de anti
these verloochend.
Anderen willen een bepaalde godsdienst
opleggen aan het volk. De juiste grens van
gezag en vrijheid ligt in beider gebonden
heid aan Gods Woord.
Nadat de secretaris, de heer Schouten hit
verslag der vorigo vergadering had gelezen
verkreeg de heer Jansen het woord om het
rapport uit te brengen. Hieruit stippen we
aan dat blijkens d© redevoering van Ds.
Lingbeek op de jaarvergadering der II. G.
S. deze principiecle bezwaren had tegen
eenige artikelen van ons program Derhalve
had het geen zin verdere pogingen tot con
tact te doen Met een commissie uit de S. G.
v. werd driemaal geconfereerd. Er waren
echter eenige verschilpunton, die niet over
brugd konden worden. De S. G. P. kon niet
medegaan met de vrijheid van godsdienst,
zooals deze in ons program vermeld stond.
Ook persoonlijke pogingen van Prof. Vis-
scher om tot overeenstemming te komen
leverden g"°en resultaat op.
Een schrijven aan het hoofdbestuur der
C. H. U. werd beantwoord met de mededee-
ling te moeten wachten op een vergadering
van dat hoofdbestuur. Sinds het verzenden
van het eerste schrijven op 8 October werd
niets meer vernomen. Wat het contact met
de A. R. P. betreft werd eerst geconfereerd
met een commissie uit het C. C.. die zich
bepaalde tot het vragen en geven van in
lichtingen. Beginselvragen werden niet be
sproken.
Na een vergadering van het C. C ont
vingen wij bericht, dat verdere samenspre-
king diende te geschieden op de •basis van
het program van beginselen van de A.R.P
Hierop is geantwoord, dat dit program door
ons niet als basis kon worden aanvaard
Er bestaat geen hoop, dat er ernstige toena
dering is to verwachten.
Uit de breede discussie, die op dit rap
port volgde valt te vermelden de nadere
toelichting, die Prof. Visschcr gaf. Hij zeide,
dat hij zich steeds op het standpunt had
gesteld, dat al het Geref. Volk één moest
zijn. Daarbij had hij zich losgemaakt van
alles, wat persoonlijk was, want het gaat
om Gods Naam en zaak. Daarom had hij
toen de onderhandelingen van de commis
sie met Ds. Kersten c.s. niet wilden vlotten
deze zelf ter hand genomen. Toen was hij
zoover gekomen, dat hij een overeenkomst
met Ds. Kersten persoonlijk gesloten had
en meende dat er een nieuwe toekomst voor
het Ger. voik zou aanbreken. Thuisgekomen
ontving hij een telegram van Ds. K. dat deze
er op terugkwam. De kwestie is deze, dat (to
geschiedenis leert, dat de beginselen -en do
praktijk der Vaderen anders zijn dan Ds.
Kersten zich voorstelt. Op Ds. K. rust met
betrekking tot deze zaak een groote ver
antwoordelijkheid. Het is prinzipienreiterei
als Ds. K. meent, dat deze regeering, zooals
wij nu hebben, de bevoegdheid zou moeten
hebben om kerken te sluiten. Het is daar
om absurd de samenwerking van het Geref.
volk schipbreuk te laten leiden op derge
lijke ficties. Dat heeft nooit een Gerefor
meerde geleerd.
Het is onze roeping om als wij Gerefor
meerd zijn en in ons de begeerte leeft, dat
ons volk onder invloed van die beginselen
komt, dit zoo te doen dat dat doel treft, zoo
zeide de Professor. Ik houd mij aan Gods
Woord de Heere vertrouwt zelfs niet op
Zijn volk, wij vertrouwen op God. Ik moet
van de a.r. niets hebben Ik heb Ln 1930 aan
Dr. Colijn een nota overhandigd, waarin ik
hem nadrukkelijk heb verklaard, dat als
liet zou doorgaan met de beginselv^rzaking,
ik dan met de partij zou breken. Met zijn
rede in de Kamer is Dr. Colijn praktisch in
d© liberale lijn gekomen. Als ik dan liberaal
wil wezen kan ik wel naar de liberale
staatspartij gaan. Wij kunnen alleen staan
naar een regeering die Gods Woord res
pecteert.
Na nog eenige discussie, waarin een en
ander nader werd toegelicht wordt de con
clusie van het rapport aanvaard, waarin
wordt uitgesproken, dat de organisatie
voortgezet dient te worden. Onderhande
lingen zijn daarmee wel niet geheel uitge
sloten, maar zij mogen niet langer ophouden
onze organisatie te voltooien. Fusie met
andere groepen is nu uiteraard uitgesloten.
Het was intusschen zoo laat geworden,
dat het punt: hoe onze houding bij de vol
gende verkiezingen moet zijn, niet meer kon
worden afgehandeld, zoodat dit op een bin
nen korten tijd te houden vergadering op
nieuw aan de orde zal komen.
Prof. Visscher sloot met dankzegging.
KUNST EN LETTEREN
G. WAANDERS f
Zo is dan," in dezelfde maand als Piet
van Re-nssen, ook deze Christen-dichter ons
ontvallen. „In Jezus ontslapen, Gerrit
Waanders, iin den leeftijd van bijna 52 jaar",
luidt het doodsbericht van 24 December jl.,
dat ons zo juist bereikt.
I-Ieden is zijn stoffelik overschot in het
weinig bekende, stille, Enter (O.) begraven,
Het is wel diep-tragisch dat die beiden.
Van Rensscn en Waanders elkaar met een
verschil van enkele weken in het graf
volgen.
Want het was Piet van Rens9en, die in
1932 bij mij kwam met een bundel verzen
van een „onbekend" Christelijk dichter
waarmee hij zó intens en diep verheugd
was. dat ik mij er over verwonderde.
Het was in de tijd. dat Van Rerrssen,
meer dan ooit speurde naar vergeten oud-
Hollandsche geestelijke pioëzie. Floe hij in
E."ter terecht kwam, weet ik niet Waar
schijnlijk door zijn vriend, de dichter
Risrvms. die te Deventer woont.
Het tekende Piet van Renscen volko
men. zoals hij zich van d-at ogenblik af.
beijverde om te komen tot een keuruitgave
Hoogste 6tand te Budapest 776.1.
Laagste stand te Janmaycn 733.3.
Stand vanmorgen halftwaalf 769.5.
WEERVERWACHTING
Zwakke tot matige later wellicht kracht!)
Zuidwestelijke tot Zuidelijke wind, nevel
tot zwaar bewolkt of betrokken, aanvank
lijk nog weinig of geen regen, kouder de
nachts, overdag iets kouder.
ALGEMEEN WEEROVERZICHT
De hooge druk breidde zich over de Zuid
lijke helft van ons waarnemingsgebied ui
In de kern. over ccntraal-Europa gelegen,
de barometer nog gestegen. Over Zui
Duitschland en Oostenrijk komt nog mati|
vorst voor, evenals in de randstaten. Lich
vorst wordt over Zwitserland, midden-
Noord-Duitschland. Polen en het hinnenlai
van Scandinavië aangetroffen. In de koi
van het hoogedruk-gebied blijft do mistto
stand aanhouden. Over de Noordelijke hel
van het waarnemingsgebied nam de depn
sie weer in omvang en beteekenis toe. 1
depressie-kern. ten Zuidwesten van IJslai
gelegen, werd weer dieper. Bovendien daa
de barometer flink over de Farocr en Scho
land, terwijl e©n ander daalgebied laii)
de kust van Noord-Seandinavië trekt Ov
Zuid-IJsland en de Faroer vielen, onder c
pressie-invloed, reeds vrij zware regens,
het overige gebied was de neerslag nog lich
De Zuidwestelijke wind, welke over Scho
land en de Noorsche kust vrij krachtig i
bracht over vrijwel het geheele waarnemin)
gebied temperatuurstijging.
Voor morgen is hij tijdelijk nachtelijke o
klaring eenige. afkoeling te verwachte
Daarna is weer toenemende bewolking I
wachten, later wellicht met toenement
wind. De regenkansen zijn aanvankelijk no
klein.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen halftwaalf 7.4 C.
31 DECEMBER
Zonsopgang 8.12 uur, zonsondergang 3.54 d
Maan op nam. 8.30 uur, onder vm. 9.41 u)
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN'
OP HEBBEN
31 DECEMBER
Van 's avonds 4.24 uur tot 's morgens 7.41 n*
van Waanders' poëzie, welke onmiddellj
door hero was herkend en erkend als wa
Christelijke poëzie, haar hoogtepu
bereikend in het magistrale vers: „M
b e 1 ij d e m/'\
Het was voor mij een eer, dit vers vi
het eerst te mogen publiceren in Call'
bachs Negende Kerstboek. Onm
dellijk hierna schreef Van Renssen er
artikel over in ons Zondagsblad van
December 1933, onder motto: Een Chrl
tel ij k dichter. „De lezing van deze
dichten moet ieder er van overtuigen, d
wij hier met een dichter te doen hebtx
die niet alleen van origine, maar in wez
een Christen is, met peëzie, die ni
Christelijk pretendeert te zijn, maar die
allen eenvoud, wezenlijk en geheel v!
zelve, Christelijk is".
„En niemand zal ooit Christelijke poëi
kunnen voortbrengen, dan die de literai
Streberei is buitengetreden, alle eerzuc
heeft afgelegd, als Franciscus is arm
worden. In deze stilte ontwikkelde zii
Waanders; aan deze ootmoed rijpte h
van uit deze eenvoudigheid 6chreef hi
aldus van R. in genoemd artikel.
Reeds vrij spoedig na publicatie in ol
Zondagsblad kreeg ik brieven uit Indi
uit verschillende deelen van ons land. H
vers over Psalm 27 „Zoo ik niet had
loofd" was een openbaring voor velen.
Predikanten vroegen een afdruk om h
door te geven aan de Gemeente in de pr
dikatie.
Alleen de officieel© christelijk-literai
wereld bleef vrijwel onberoerd
Waanders was een stille in den land
Zijn eerste gedichten vonden een plaats
het oude, reeds vergeten „Maandblad vo
Letterkunde" waarover Wapenaar n(
sprak bij zijn jubileum.
Piet van Renssen vond een serie ong
publiceerde verzen ergens in een kast..
Zo was G. Waanders; een eenvoud
man, die een eenvoudig beroep uitoefen!
en leefde zonder contact met de officie*
literaire wereld, ja z^lfs zonder het initi
tief tot uitgave van zijn verzen.
Wij hebben toen pogingen aangewei
een kleine keur uit dit werk te doen u
geven. Het gelukte bij Callenbach, te N
kerk, alwaar de bundel „Mijn belijden" no
verkrijgbaar is.
Roeland Koning, de christen-schild*
sneed uit hout een sobere suggestie
band: een omhooggehouden toorts. Symbo
van „de lampen brandende".
Het treft ons diep, dat beide dichtei
van Renssen en Waanders nu in diezelfi
Decembermaand gestorven zijn.
Zij waren zéér verschillend. Toch vondf
zij elkaar, in de mystieke band van h
geestelijk lied.
Moge ook het werk van den Christe
dichter Waanders de plaats ontvangen
het hart der Cnri6telijke Gemeente. Ds
zal zijn werk de tijd verduren en z|
geestelijk lied de Christenen der komem
tüden kunnen vertroosten en versterk*
in het geloof.
P. J. RISSEF.U1
Heden hebben de minister van Hand®
prof. Gelisren, vergezeld van den secretaril
generaal van zijn departement, mr. van Rhii
en den directeur-generaal van handel,
H?rs>ohfeld een bezoek gebracht aan 1
Zw-^enbergs fabrieken te Oss.
Bij deze eelerrenhei 1 heeft d>e minister d«
heer van Zwanenberg mededeeling gedaa
van een KormVlük Besluit, waarbü hij
benoemd tot Ridder in de Orde van d«
Nederlandsen Leeuw
