Land- en Tuinbouw in 1936
Wereldherstel brak zich baan
)SÓ
3oo
ZSo
/so
m
h
f 6 o /j?
Productenmarkten in 1936
ii
OT
MDONDERDAG 24 DECEMBER 193Ö
lAlweer een crisisjaar
achter de rug!
Hoeveel moeten
nog komen?
Dat zijn de verzuchtingen van duizenden
joeren en tuinders in ons land in deze laatste
i^en van 1936.
Er mogen dan hier en daar lichtpunten
lebben geflikkerd, spoedig waren die weer
verdwenen en lieten ze ons weer in het
•ekere waarheen onze koers te richten bij
jns pogen om uit de moeilijkheden, die de
ilgemeene wereldmalaise niet het minst de
-agrarische bedrijven berokkent, te geraken.
Bij het ingaan van 1937 is er zoo goed als
liets, dat uitzicht geeft op een goed jaar,
nets dat met blijde hoop vervult, want alles
iaT. onzeker, dat, al moge er even
ajioois ons toelachen en we noemen het al
leel gauw iets moois dit al spoedig we<
veJn het tegenovergestelde verandert.
Het jaar 1936 gaf op land- en tuin-
bouwterrein niet veel anders dan crisis-
narigheid, crisisrompslomp, crisiswee
roj te noteeren. Misschien ook wel omdat
dit de meeste indruk op ons maakt en
dus het meest spreekt.
Maar als zelfs de hoogtijdagen, de
tentoonstellingen in het teeken der be-
drijfsmoeilijkheden staan, dan is dit
wei een bewijs, dialt alles wat ons ter
rein betreft door de algemeene nood
toestand beheerscht wordt die op onze
bedrijven een donkerrood stempel zet,
I Het stempel van zorg.
Bij de opening van de eerste agrari-
dtche jaarbeurs, dit jaar als deel van de
).-Kajaars-jaarbeurs te Utrecht gehouden, heeft
olde secretaris-generaal moedgevende woorden
:proken en gewaagd van hoopvolle ver-
liichijnselen op economisch gebied. We hopen
lat hij die een ruime blik heeft op de al-
;emeene economische toestanden in de
-ereld en in ons land in het bijzonder, juist
afcezien heeft en dat deze opleving ook de
tgrarisch: bedrijven zal meetrekken. In 1936
as daar nog niet veel van te bemerken.
Alleen zooals we opmerkten een enkel
ichtpuntje, dat tijdelijk verscheen. Zoo b.v.
aanmerkelijke verbetering van de aard-
ippelmeelprijzen wat voor de Veen
koloniën van veel beteekenis is. De tarwe-
uw moge volgens den Minister voor
len Nederlandschen akkerbouwer het meest
foordeelig product zijn en bevredigende re
sultaten afwerpen, de prijs daalde in October
tóó dat de richtprijs met 50 cent verhoogd
moest worden. Het jaar was ingegaan met
r de zeer teleurstellende mededeeling van den
Minister, dat de -richtprijs verlaagd werd met
gulden en van 10 op 9 gulden werd ge
wacht. om „meer eenheid te krijgen in de
steun verleening aan de landbouwers".
Ook de verbouwers van suiker
bieten moesten een veer laten „ten
algemeenen bate" daar het areaal met
10 werd verlaagd; 5 hiervani
werd aan de Veenkoloniën gegeven en
de rest gereserveerd voor het weg
werken van mogelijke onbillijkheden
bij de verdeeling van het areaal.
Over het algeheel genomen (uitzonderingen
cijn er steeds en dus ook hier) is het in
tomen van den Nederlandschen
d ij zonder laag te noemen. De
>oekhoudbureaux hebt.n door hun publica-
ies dat duidelijk aan het licht gebracht. Uit-
1( jezonderd in de enkele gebieden waar het
Jfeemiddeld jaarinkomen van den boer op 1200
in 1600 gulden komt blijft het in verreweg
Jde meeste gevallen beneden de 1000 gulden
:n beloopt het vaak niet meer dan enkele
a ïonderden guldens, veel minder dan de
steuntrekkende werkloozen gemiddeld onit-
mgen.
Met de veehouderij is het over het
ilgemeen droevig gesteld. De indertijd in uit
licht gestelde richtprijs van 5 k 514 cent per
iter voor de con. umptiemelk is niet bereikt,
3 erwijl nog dezer dagen bij de behandeling
/an het Landbou vcrisisfonds door den Mi
nister is gezegd, dat een riohtprijs van 6 cent
Voor de melk niet te 'hoog genoemd kaïn
Worden. Of deze bij de nieuwe consumptie-
nelkregeling, die aan het eind van dit jaar
n het uitzicht gesteld werd en 1 April a.s.
werking zal treden, er beter op zal worden
een vraag, die wijselijk nog onbeantwoord
noet blijven. Wij verwachten er niet veel
ran. Wel te verstaan van eenige pri;sverbe-
ering. Niet onmogelijk is, dat de regeling op
tich zelf een beter functioneren van het dis-
ributieapparaat meebrengt. In zoover kan
iet voor eel geven.
Door het prijsgeven van de guldenwaarde
s de melkveehouderij opnieuw in 't gedrang
eekomen. Al is de toeslag op de melk sinds
ïien vergroot, toch is daarmede de schade
niet goed gemaakt. Door de veel hoogere
irijzen, die voor het veevoeder betaald moe
ien worden zijn de productiekosten van de
melk veel meer gestegen, dan waarmee de
toeslag verhoogd is. Deze is n.l. van 2,00 op
2.40 gebracht, terwijl volgens berekening de
verhoogde productiekosten op 0,60 gesteld
moeten worden.
Ook de pluimveeteelt is van
ie muntdepreciatie de dupe geworden. Deze
och zijn reeds gedupeerd door het feit, dat ze
;een restitutie van de graanrechten krijgen,
erwijl nu de voederprijzen nog eens extra
luurder geworden zijn. Daartegenover staat
iet verbod om de- eierprijzen extra te ver
mogen. Wel is door den Minister een bedrag
van 2 millioen gulden verstrekt om de eier-
prijs te stimuleer en, doch dat blijkt een on
voldoende effect te hebben. De groote oprui
ming die onder de kippen gehouden wordt,
_.rde prijs van de slachtkippen drukt,
is wel een bewijs dat kippen houden geen
winstgevend bedrijf is te noemen.
Voor de kleine boeren is wel wat
gedaan daar ze niet meer in staat waren om
zich zelf te helpen. Daar wordt groote ar
moede geleden. Door het toekennen van be
dragen van 25,40 of 50 gulden is in de eerste
Rood eenigszins voorzien, doch afdoende is,
zooals licht valt te begrijpen, dit middel niet.
De pachtwet, die reeds door de Tweede
Kamer is aangenomen, zal voor de pachters
veel verbetering kunnen geven en hen meer
bedrijfszekerheid verschaffen, doch geeft
daarentegen ook weer veel ambtelijke In
menging, waarvoor het boerenbedrijf niet
bijzonder geëigend is, al hebben de crisis
maatregelen de landbouwers er wel meer en
meer aan gewend.
De hypotheekboeren moesten vernemen,
dat de regeering afwijzend staat tegenover
een Staatshypotheekbamk.
De varkens hebben ook dit jaar
weer voor het onvermijdelijk rumoer
gezorgd. De beruchte baconcontracten
werden vervangen door vrije inschrij
vingen. die eerst bevlekt werden met
het opzetten van een z.g. kop, en by de
tweede inschrijving abnormaal laag
waren, doch al met al heel wat voor
deel gaven voor die Slaat der Neder
landen, daar er volgens de contracten
jarenlang 4,80 was gegeven voor het
zelfde als waar nu maar van 80 tot 99
cent voor betaald behoeft te worden.
De Bond van varkenshandelaren meende
reden te hebben om de varkenscentrale te
kunnen dagvaarden, daar men van oordeel
was, dat het Zwanenbergconcern onrechtma
tig bevoordeeld werd.
Voorts nam de heer S. van Zwanenberg
zijn ontslag wat minder betreurd werd dan
het heengaan van den heer W. de Jong als
voorzitter-directeur van de veehouderij cen
trale.
Nu we toch bezig zijn met enkele persoon
lijke aangelegenheden kunnen we ook herin
neren aan het conflict tusschen het Crisis-
zuivelbureau en den Minister van Sociale
Zaken, over het verdeelen der consenten, die
de Minister wilde reserveeren voor bepaalde
bedrijven, die daarvoor in aanmerking zouden
komen, wat het crisis-zuivelbureau aanlei
ding gaf om en bloc te bedanken.
De tuinbouw in alle vertakkingen lijdt
niet minder dan de landbouw. Vooral omdat
we voor onze tuinbouwproducten aangewezen
zijn op het buitenland. En het buitenland
legt ons nog steeds groote belemmeringen in
de weg; als daar zijn conitingeniteeriingen, de-
viezenregelingen, verhoogde invoerrechten en
invoerverboden. De autarkie, die in verschil
lende landen, welke vroeger goede klanten
van ons waren, hoogtij blijft vieren, maakt
het onze tuinders bijzonders lastig, waar nog
bij komt, dat onderscheiden landen ook een
plaats op de wereldmarkt gaan innemen als
leverancier, waar ze voorheen afnemer
waren.
Amerika laat onze narcissen wel weer
binnen komen, doch weet wat met de eene
hand geopend wordt met de andere weer
potdicht te sluiten door de voorwaarde van
de heetwaterbehandeLing te stellen.
De saneering in <je bloembollenteelt
heeft heel wat beweging onder de bollen-
kweekers gebracht en, helaas, verdeeling
bracht, wat zeer te bejammeren is, daar
eenheid thans meer dan ooit noodig is.
Ook in het bollenibedrijf wandelt men
evenmin als elders in de tuinbouw op rc
De snijbloemencultuur heeft een zeer nood
lijdend bestaan, steun wordt niet verleend
de prijzen zijn ver hemden de kostprij;
en de regeling van de minimumprijzen i
niet van beteekenis om het nadeelig verschil
tusschen kostprijs en opbrengst eenigszins
weg te werken.
Toch moet men de energie bewonde
ren, die tot uiting kwam in verschil
lende tentoonstellingen, welke dit jaar
gehouden werden. De Primavera te
Rotterdam, Kleurenpracht in Amster
dam, 't Volle profijt te Enschedé, de
Westlandsche bloemen- en fruitten-
toonstelling te 's-Gravenzande (die te
Poeldijk was een mislukking doch ging
niet van de tuinbouw uit) en meer
andere, ze getuigen van de veerkracht
en de ondernemingslust van velen in
land- en tuinbouw. Ook het oprichten
van een nationale vereeniging voor de
griendcultuur is daarvan een bewijs.
Het rapport van de commissie-Van
Loon over de crisismaatregelen heeft enkele
nieuwe perspectieven gegeven. Zal dit rap
port uitgangspunt vormen van wijziging in
de uitvoering der crisismaatregelen, dan zal
aan de verschillende centrales meer uitvoe
rende macht gegeven worden, waardoor de
administratieve maatregelen aanmerkelijk be
perkt kunnen worden en bovendien de pro
ducenten meer gelegenheid krijgen hun eigen
belangen te behartigen, terwijl daarnevens
verschillende werkzaamheden van crisismaat
regelen, die een blijvend karakter gaan ver-
toonen kunnen overgebracht worden naar de
Directie van Landbouw.
In de land- en tuinbouwbedrijven,
waar men vooral wat de productie be
treft zoozeer leert kennen de afhan
kelijkheid van Hem, die hemel en
aarde schiep en nog onderhoudt en
regeert, gevoelt men thans wellicht
meer dan op andere terreinen, hoe be
angstigend het is als God zijn zegen
onthoudt aan het werken der men-
schen. Alleen blijvend vertrouwen op
Hem kan ons bewaren voor opstan
digheid en ontevredenheid.
Dat vertrouwen wenschen wij onze
boeren en tuinders in deze moeilijke
tijden opnieuw toe.
Mag in 1937 een gunstige wending
komen in de reeds jaren durende cri
sisnood, die over onze bedrijven kwam.
Opgaande Conjunctuur in
de V.S.
Ook e :miga verbetering
in den economischen
toes and van ons land
Zal de bewapenings
wedloop de hausse
verder stimuleeren?
„The best prophet of the future, is
the past", schreef Lord Byron. Bestu
deer het verleden, als ge de toekomst
wilt voorspellen", zeide Confusius en
vele andere groote denkers schreven
analoge gedachten neer. Het streven
om een tipje op te lichten van de sluier
waarin de toekomst is gehuld is ner
gens zoo' groot als op de beurs en
daarom is het logisch, dat men op het
eind van een jaar, als de scheurkalen
der gelijkenis gaat toonen met een
versleten dubbeltje, een terugblik
werpt in het verleden om daaruit zoo
mogelijk een prognose te maken voor
de toekomst.
Over wat er dit jaar In financieel opzioht
in de wereld is gebeurd, valt heel wat te
schrijven, want 1936 was rijk aan schokken
de gebeurtenissen. De voornaamste daarvan
was wel de val van het goudblok en het
scheen of eind September de valutachaos
in de wereld haar hoogtepunt had bereikt.
Echter, als de nood het hoogst is, is de red
ding in den regel het meest nabij. Toen ner
gens uitkomst scheen in de totaal ontred
derde valutaverhoudingen, werd het mone
tair drieihoeksverorag tusschen Groot-Brit-
tannië, de Ver. Staten en Frankrijk gebo-
i, waarbij zich later België, Zwitserland
Nederland aansloten. Deze overeenkomst
op internationaal monetair terrein achten
wej dg meest bemoedigende gebeurtenis
het afgeloopen jaar, omdat hiermede een
belangrijke stap werd gedaan in de rich
ting der internationale stabiliteit der valu
ta's. Zeker, we geven het toe, de voor-oor-
logsche verhoudingen zijn niet ten volle
weergekeerd. Toen wist men, dat een pond
sterling twaalf gulden en de mark zestig
cent waard was. Onbezorgd, gelukkig en
tevreê ging het grootste deel der bewoners
in dit tranendal door het leven.
Onzen Minister-President dient men toe
te geven, dat men het monetaire acooord,
dat eiken dag kan worden opgezegd, met
eenige reserve dient te bezien. Ook sluiten
we er de oogen niet voor, dat van een nor
maal verkeer geen sprake kan zijn zoolang
handel nog aan vele banden gelegd is
door contingenteeringen, clearing etc. etc.
Maartodh is er geen reden tot pessimis-
_j, omdat het recept van Confusius pog
altijd niet verouderd is.
Wie 'de wereldgeschiedenis nagaat, weet,
dat magere en vette jaren elkander altijd
hebben opgevolgd, dat geen crisis zoo lang
duurde, of er kwam eens een eind aan, en
wed juist dan als niemand een uitweg meer
zag. Met vertrouwen mag daarom de toe
komst worden tegemoet gezien, want sdj
beigt nog groote mogelijkheden in zich,
Men denke maar aan het luchtverkeer,
dat nog in het allereerste stadium van op
bloei verkeert, aan de radio, telefoon, elec-
triciteit, kortom er zijn tal van factoren aan
te wijzen, die voor de toekomst het goede
doen verwachten als het herstel maar door
wil zetten en de opleving m stand kan wor
den gehouden. De beurshausse van 1929
vond haar aanvangspunt in de internatio
nale valutastabilisatie van 1925. Ook thans
vond een valutastabilisatie plaats, echter op
een tijdstip waarop het wercldherstel zich
reeds eenigen tijd had baan gebroken. Daar
om mag de hoop worden uitgesproken, dat
deze internationale overeenkomst de op
gaande wereldconjunctuur yerder zal sti
muleeren en dat het gelukken moge de ex
cessen van de jaren 1929 te vermijden.
„De depressie is voorbij"
juichte enkele weken geleden de
National City Bank of New-York.
Doch zij zette tegelijkertijd een dom
per op deze vreugde door te wijzen op
het groote aantal werkloozen, dat zich
nog steeds in de V.S. bevindt en onge
veer vier millioen man bedraagt. Toch
moet ook hier de keerzijde van de me
daille in het oog worden gehouden.
Immers: het is en blijft voor Roosevelt
een enorm succes, dat dit aantal nog
geen vierde bedraagt van wat het en
kele jaren geleden was.
Toen de Amerikaansche President aan het
bewind kwam stond deze voor de vrijwel
hopelooze taak een leger van 17.000.000
werkloozen aan werk te helpen. Men moet
zeggen, dat Roosevelt er men moge over
zijn proefnemingen denken wat men wil
in geslaagd is zijn financieele- en economi
sche politiek met succes door te voeren. Dat
hij hierin geslaagd is dankt hij aan .de
rijke economische natuurlijke hulpbronnen
waarover het land beschikt Roosevelt heeft
op kunstmatige wijze „koopkracht gescha
pen". De devaluatie van den dollar, de wij
ziging in de bankwetgeving, de bonusultkee-
ring aan de oud-strijders, de accumulatie
van de goudvoorraden tot een ongekend
record, de budgetaire politiek van de Over
heid en last not least de wijziging van de
mentaliteit van het publiek, hebben het land
er bovepop geholpen en het gaat in regel
matig tempo vooruit.
De eerste presidentsperiode van Roosevelt
is intusschen voorbij en de verkiezingen be-
teekenden voor hem onlangs een ongekende
overwinning. De massa heeft zijn politiek
het verleenen van behoorlijke bestaans
voorwaarden voor het Amerikaansche volk
goedgekeurd, en men mag aannemen, dat
de V.S. een tweede periode van constructieve
welvaart tegengaan. Dat Wallstreet hierop
nog niet gunstig heeft gereageerd is voor een
groot deel te wijten aan politieke invloeden.
De
heeft in het afgeloopen jaar een behoorlij
ken omvang aangenomen. De auto-producen
ten hebben een mooi 1936 achter den rug en
-/.ij hopen op een nog mooier 1937. Vermoede
lijk zal over het afgeloopen jaar de totale
productie 4.600.000 eenheden bedragen
4.119.811 wagens). Men rekent voor 1937 op
een productie van 5.000.000 wagens.
In 1929 bedroeg de productie ca. 5V£ mil
lioen eenheden, zoodat het peil van voor de
crisis nog niet is bereikt. Een groot aantal
wagens gaat in leeftijd reeds den gemiddel
den levensduur te boven en dit rechtv
digt de verwachting, dat nu het economisch
herstel verder om zich heen grijpt, ver
ging op toenemende schaal zal plaats vin
den. De omstandigheden zijn daarbij
loopig nog van dien aard, dat de belangstel
ling grootendeels op wagens van niet te
dure prijsklasse gericht zal zijn.
De oliesituatie is in 1936 sterk verbeterd.
De jarenlange pogingen om productie en
consumptie met elkander in evenwicht te
brengen beginnen thans resultaat af te wer
pen. De sancering van deze bedrijfstak is
thans een heel eind gevorderd en de Maat
schappijen hebben over het afgeloopen jaar
mooie winstcijfers kunnen boeken. Shell
Union trof zelfs een regeling voor het ach
terstallige preferente dividend zonder dat
het haar bijzondere krachtsinspanning
kostte. De laatste weken 'hebben bovendien
verschillende ondernemingen de prijzen kun
nen verhoogen, hetgeen natuurlijk de renta
biliteit verder verbetert.
De staalindustrie heeft een prachtjaar ach
ter den rug. De bedrijvigheid bedraagt mo
menteel 79 pCL van de capaciteit, hetgeen
een nieuw hoogterecord is sinds het begin
van de herstelperiode.
Een maand geleden was de bedrijvigheid
74 pet, bij het begin van dit jaar 70 pet.
verleden jaar 48 pet tegen 62 pet. in 1929.
Eenige fabrieken werken thans weer op
meer dan 90 pet. van de capaciteit en zelfs
werken eenige ondernemingen op volle
kracht De prijzen zijn tot de hoogste stand
sinds 1929 gestegen. De grootere koopkracht,
de toenemende consumptie, de algemeene
opleving heeft de vraag naar kapitaalsgoe
deren sterk geprikkeld.
Aanvankelijk in zeer bescheiden mate
heeft ons land van de betere internationale
verhoudingen geprofiteerd. Toch gloorde de
dageraad reeds onder het regiem van den
gouden standaard. De depreciatie van den
gulden door velen verlangend verbeid
bracht echter een volslagen omwenteling in
de mentaliteit te weeg. Op de beurs brak
zich een ongekende haussebeweging baan en
men zag koeien met gouden horens alom
uit den grond als paddestoelen oprijzen.
Wekenlang had het optimisme de overhand
en eerst de slechter wordende politieke ver
houdingen in ons werelddeel deden het pu
bliek tot bezinning komen.
Nu valt niet te ontkennen, dat de laatste
weken de teekenen zijn toegenomen, welke
op een verbetering van den economisohen
toestand van ons land duiden. De deprecia
tie van den gulden kwam op het meest gun
stige oogenblik: juist toen zich overal het
economisch wereldherstel duidelijker accen
tueerde en voor Ned. Indië een „grondstof
fen-hoogconjunctuur" was ingetreden (waar
over elders meer). Kort na de deprecia
tie verklaarden tal van Directies van Ned er-
land sóhe Maatschappijen, dat zij hiervan
een gunstige invloed op de winstcapaciteit
verwachten, terwijl de afzetmogelijkheden
in buiten- en binnenland vermeerderden. In
de cijfers van onze handelsbeweging is dit
laatste intusschen nog niet erg merkbaar go-
worden, doch inderdaad zijn er nu toch
weer takken van industrie, die op volle ca
paciteit werken. Vooral de verklaring van
Philips, kort na het vrij sombere jaarver
slag, werkte hier als een openbaring. Onze
werfindustrie. die kort geleden nog aan den
rand van den afgrond stond, is momenteel
- behoorlijk va.n werk voorzien en zelfs
slaagt men er weer in buHénlandsche op-
c-hten te veroveren. Daaruit blijkt wel,
dat de aanpassingspolitiek van het kabinet-
Colijn nog zoo kwaad niet is geweest en dat
bezig zijn de achterstand op onze con
currenten in te halen. En moeten we nog
wijzen op onze scheepvaart, die de laatste
maanden steeds meer schepen in de vaart
heeft gebracht, terwijl nieuwe schepen op
stapel worden gezet? (De H.A.L.l). Men heeft
hier het leed achter den rug en uit het
koersverloop op de beurs blijkt wel. dat men
voor onze Scheepvaartwaarden de toekomst
gunstig inziet De meeste fondsen hebben
trouwens
een aanzienlijke koersstijging
achter den rug. Dit moet straks ook weer
tot uiting komen in de belastingontvangsten
van de Overheid, die veel reden heeft om
yfo
</oo
/txrrz
A cC**n. 'fcc&et.
'N
•f
-11;;
N
i
x*-
V
i
De Amsterdamsche Beurs m 1936
Rubberprijs op hoogte
record sinds jaren
In de thee- en suiker
cultuur zijn de moei
lijkheden nog niet over
wonnen
Krachtig herstel op de
beleggingsmarkt
Wat zal de Amsterdamsche beurs in 1937
te zien geven? Wallstreet zal ook nu de toon
aangeven, waarbij men natuurlijk rekening
heeft te houden met de splitsing tusschen
grondstoffenlanden en de staten die zich
met het veredelingsverkeer bemoeien. Het is
aan geen twijfel onderhevig of de koloniale
afdeeling zal de grootste aandacht trekken,
omdat men groote verwachtingen heeft van
de stijging der grondstoffenprijzen waardoor
de rentabiliteit van tal van cultures is ver
beterd Onderstaand staatje illustreert dui
delijk welke verbeteringen het prijsverloop
de laatste jaren
I.
3 8 gj
5 %4
1
d
g
i -9
3 Ia
fcc
1
i* S t- c
O
O c c
sjalt
ad 3 jZ
oJ o
Ij
al tf
75 =3
co
O
W W
Deze prijsstijgingen zijn voor een deel het
resultaat van een verbetering, die is inge
treden in de statistische positie van de be
trokken producten. Voor rubber geldt dit al
heel sterk. Het jaar 1934 heeft voor deze tak
van bedrijvigheid de restrictie gebracht en
allengs heeft deze internationale overeen
komst een uitstekend effect gesorteerd. UIL
1936 zal de wereldvoorraad geslonken zijn
tot 580.000 ton (v. j. 711.000 ton), terwijl het
verbruik zich de laatste jaren als volgt
heeft ontwikkeld: 1932: 692.000 ton; 1933:
824.000 ton; 1934: 944.000 ton; 1935 942.000
ton; 1936 (raming): 1.000.000 ton. De V.S. ne
men hiervan bijna de helft voor hun reke
ning. De productie was in het laatste jaar
870.000 ton, zoodat de voorraden met 130.000
ton konden dalen. De stijging van de rub
berprijs heeft het Internationaal Comité on
langs doen besluiten de restrictie te ver
zachten en de exportquota voor het eerste
en tweede kwartaal 1937 te stellen op 75 en
SO pet. van de standaardtonnage, hetgeen
voor het eerste kwartaal neerkomt op een
stijging met 10 pet. vergeleken met het laat
ste kwartaal van 1936. Waar de prijs niet is
gedaald zijn qus de vooruitzichten voor on
ze rubberondernemingen opnieuw verbeterd.
A'dam Rubber passeerde dan ook de 300!
Echter zal moeten worden afgewacht of de
maatschappijen de quota-verhooging zullen
kunnen bijhouden, m.a.w. of zij over de
hulpmiddelen beschikken om op korten ter
mijn hun productie tot 75 pet op te voeren.
Hoe het echter ook zij de toename van het
autoverkeer en de verdere gunstige verwach
tingen hieromtrent zal ook aan de rubber-
situatie in 1937 ten goede komen. Gevaren
van de zijde der synthetische en geregene
reerde rubber zijn vooralsnog niet te wach
ten.
De vooruitzichten van de theecultuur
De tweede cultuur, die echter minder
goede vooruitzichten biedt dan de rubber, is
de thee. Men worstelt hier nog altijd met
de moeilijkheden welke voortvloeien uit de
te groote aanplant zelfs in de eerste cri
sisjaren van de grootere ondernemingen.
ten aanzien van de Staatsontvangsten de
toekomst optimistisch in te zien.
Intusschen moet het beleggend publiek
natuurlijk afwachten of de hooggestemde
verwachtingen in vervulling zullen gaan. De
koersverbeteringen, die hebben plaats ge
vonden zijn immers niet gebaseerd op een
werkelijk ingetreden verbetering van het
j?'edrijfsleven maar alleen op een vermoe
delijke verbetering daarvan. De groote vraag
is nu maar of men het bij het goede eind
neeft gehad. Hiertegenover kan gesteld wor
den, dat de beurs in den regel niet ver mis
tast, zoodat er alle reden is om de economi
sche toestand van ons land gunstig in te
zien. Daarmee zeggen we natuurlijk niet, dat
met één slag alle werkloozen weer aan het
werk zullen gaan. De opleving zal zich in
zeer geleidelijk tempo voortzetten. Naar
mate meer werkloozen in het bedrijfsleven
emplooi vinden zal de welvaart verder ora
zioh heen grijpen, de koopkracht stijgen, de
R^ümuleèrd.06116"1611 6n het herstel worden
Voorwaarde daarbij is natuurlijk, dat
ook de internationale opleving aan
houdt We zijn nu eenmaal in sterke
mate afhankelijk van het buitenland.
Voor de V.S. behoeft men niet te vree
zen, iets anders is of de opleving eb
ders zaJ aanhouden, waar deze vooral
gunstig beïnvloed wordt door de acti
viteit in de bewapeningsindustrie.
Doch waar het einde van de bewape
ningswedloop hoe te betreuren op
zich zelf nog verre van beëindigd is
zal het resultaat tenslotte wel zijn, dat
d® hausse over de geheele wereld
sterke* zal worden gestimuleerd.
Vandaar dat nog onlangs het Restrictie-
Comité het percentage voor het jaar 1937—'38
vaststelde op 17Vs pet., zoodat de restrictie
op het niveau van thans gehandhaafd blijft.
Vooral voor de kleinere zelfstandige onder
nemingen zijn de vooruitzichten niet zoo roos
kleurig omdat de „interne restrictie" in deze
cultuur een woordje meespreekt en voor
1937/'38 te stellen is op 45 pet. tegen 32 pcL
in 1933. Het wereldverbruik van thee is in
1935 licht gestegen, doch onderging in het
afgeloopen jaar weer een daling, zoodat de
voorraden in November 215 millioen lb be
droegen (v.j. 227 millioen lb). Het is dus
dringend noodig, dat de restrictie gehand
haafd blijft. Intusschen heeft de cultuur wel
eenigszins geprofiteerd van het loslaten van
den gouden standaard. Sinds Maart was de
prijs onveranderd gebleven op ongeveer 36
a 37y2 ct. per pond. In October steeg zij ech
ter tot 48 ets., welke in November gehand
haafd kon blijven. Een verbetering van de
financieele resultaten zal dan ook op den
duur niet kunnen uitblijven. Nadeelig wer
ken echter weer de exportheffing in Ned.-
Indié en de hoogere scheepsvrachten. De po
sitie van het product is daarom niet zoo
fraai als de noteeringen van sommige thee
fondsen wel doen denken.
In de suikerindustrie
botert het niet erg. De gewijzigde monetaire
verhoudingen hebben wel is waar een prijs
verbetering gebracht, doch niet in die mate
als werd verwacht, zoodat het opbrengst-
cijfer van de suiker voor de meeste maat
schappijen nog beneden kostprijs ligt De
laatste maanden heeft de Nivas alles in het
werk gesteld om de voorraden op Java te
doen verminderen, en vooral de laatste
weken werden een aantal groote afdoenin
gen gemeld, welke echter een speculatief
karakter hebben gedragen.
Door deze verkoop politiek wil men de
beslissing van de Ned. Ind. Regeering over
de aanplant 1937 zoo gunstig mogelijk
beïnvloeden. Men neemt aan dat de nieuwe
oogst zal worden ingesteld op een hoeveel
heid van 1.100.000 en 1.200.000 ton suiker (v,
j. 1.300.000 ton)
Het zijn speciaal de alleenstaande fabrie
ken die er belang bij hebben dat de nieuwe
aanplant niet veel lager wordt dan in het
afgeloopen jaar, welke slechts 45 pet. heeft
bedragen van die in de normale jaren 1929
1931, daar anders de meeste fabrieken geen:
aanplant voor 1937 in den grond kunnen
brengen. Voor de grootere concerns is deze
factor niet van zooveel belang. Voor hen
wordt slechts het tijdstip eener rendabele ex
ploitatie verschoven naar de verdere toe
komst. Een gunstige invloed ging uit van
het bericht, dat nu eindelijk ook in Neder
land de Javasuiker een zij het bescheiden
afzetgebied zal vinden.
Tabaksveilingen vielen mee
Do afloop der tabaksveilingen in 1936 is
meegevallen. De geldelijke opbrengst van de
Sumatratabakscamp. was rond 5.200.000,
hooger dan vorig jaar. Over heel de linie
zijn de prijzen gestegen en voor het volgend
jaar koestert men hooggestemde dividend
verwachtingen. De financieele positie oer
ondernemingen is naar men mag aanne
men door de resultaten van de afgeloopen
campagne wederom versterkt zoodat de pers
pectieven gunstiger zijn dan in jaren het
geval is geweest.
Algemeene Fondsen
Over de oliesituatie hebben we reeds het
een en ander opgemerkt Kon. Petroleum
passeerden met H.V.A. de 400. Men verwacht
voor dit fonds in het nieuwe jaar een mooi
interim-oividend. Ongetwijfeld is de positie
van ons olie-concern in 1936 aanzienlijk ver
stevigd, mede tengevolge van de sterk ver
meerderde inkomsten uit hoofde van de re
geling van het achterstallig preferent divi
dend Shell Union. Maar ook uit anderen
hoofde is er stellig reden te venvachten dat
onze olie-octopus met fraaie resultaten over
het afgeloopen jaar zal te voorschijn komen.
De koersen van Philips hebben tal van
fluctuaties meegemaakt. De depreciatie is
aan het fonos ten goede gekomen en de
koers kon een 100-tal punten monteerem
Een soortgelijk verloop valt op te merken
voor de overige fondsen gelijk blijkt uit de
bijgaande grafiek, die vooral de depreciatie
hausse op de Amsterdamsche beurs duide
lijk weergeeft
De beleggingsmarkt
In het eerste halfjaar was de beleggings
markt zeer stil en tenslotte vooral wat de
pandbrievenmarkt betreft volkomen vast-
geloopen tengevolge van de vertraging wel
ke was ingetreoen in de behandeling van
het Vastelasten Ontwerp door de Tweede
Kamer. Toen dit verworpen werd, was dit
onmiddellijk aanleiding de toekomst meer
optimistisoh in te zien. De depreciatie van
den gulden kwam ook hier volkomen onver
wacht en herstelde met één slag het ver
trouwen. Men gaf er zich rekenschap van
dat oe constante waardedaling op de vaste
goederenmarkt nu wel een einde zou nemen,
en dit kwam tot uiting in de koersen der
pandbrieven die aanhoudend verbeterden.
Het rentedalingsproces zette geleidelijk door
zoodat al spoeoig verscheidene hypotheek
banken weer konden overgaan tot uitgifte
van 4 pet. pandbrieven, terwijl enkele instel-
lingem thans zelfs 3Va pet- pandbrieven
afgeven hetgeen sinds tientallen jaren niet
meer is voorgekomen. Ook kon worden over
gegaan tot aflossing van hoog rentende
stukken, zoodat de hypotheekbanken straks
op hun beurt weer concessies zullen kunnen
aoen aan huiseigenaren. Het proces gaat
niet snel, doch er zijn lichtpunten in de al
gemeene situatie, die niet mogen worden
onderschat. Doordat het vertrouwen in de
hypotheekbanken is teruggekeerd is tevens
de gezonde basis, nl. het vertrouwen waar
op alle crediet berust, weer bereikt
De Staatsfonosenmarkt is de laatste
maanden voortdurend vast gestemd, de on
langs uitgegeven 3 pet. leening noteert hijna
pari en tal van gemeenten en provincies
hebben op de beleggingsmarkt weer c<
sieleeningen kunnen plaatsen. Ook
nieuw geld opgenomen. De depreciatie he*ft
ook hier een versnelling van het renteda
lingsproces gebracht, ook al wil het beleg
gend publiek er nog niet erg aan!
Tenslotte: over 1936 valt wel een boek
vol te schrijven doch dit valt buiten het
bestek van dit artikel. Daarom grijpen
we terug naar het begin en herinneren
aan wat Bilderdijk schreef: „In 't ver
leden ligt het heden, In het nu wat
worden zal". We spreken de wensch uit
dat de opwaartsche conjunctuur, in het
verleden aangevangen, die momen
teel voortduurt in de toekomst ver
der om zich heen zal grijpen zoodat we
een periode van meer normale omstan
digheden. mogen tegengaan.
