Madrid handhaaft zich nog steeds
N,V. Timmerfabriek „VIOS"
DINSDAG io NOVEMBER 1936
EERSTE BLAD PAG. 3
Buitenland
DE A.S. WEENSCHE
BESPREKINGEN
Waarover zullen Italië, Hongarije
en Oostenrijk beraadslagen P
De Habsburgerkwestie
Aan de Oostenrijksche Reichspost
wordt uit Rome gemeld, dat de twee
voornaamste doeleinden van de confe
rentie van Weenen eijn een nauwer
aanhalen van de politieke en economi
sche entente tusschcn de drie staten,
die de protocollen van Rome hebben on
derteekend, en overeenstemming over de
practische middelen tot het bereiken
van een nauwere politieke en econo
mische samenwerking met andere Euro-
peesche staten.
De kwestie van de restauratie der Ham
burgers zal op de drie-mogcndheden-confe-
rentie, die Woensdag te Weenen wordt ge
opend, niet ter sprake komen, evenmin als
bij de voorbesprekingen tusschen Ciano
en de leidende Oostenrijksche persoonlijk
heden, aldus werd officieel met de ernot-
gte stelligheid verzekerd.
Hoewel men van oordeel is, dat hot
vraagstuk der restauratie uitsluitend van
binnenlandsch-politieken aard is, en ot-
ficieele Oostenrijksche kringen weigeren
bet uit een anderen gezichtshoek te bezien,
is het niet minder waar, dat overwegingen
van buitenlandsch-politieken aard de con
ferentie te Weenen ten aanzien van dit
vraagstuk een geresen eerde houding op
leggen.
Zooals men weet, heeft Joego-Slavië zien
tot dusver hevig tegen de restauratie dar
Ha/bsburgers verzet. Men weet eveneens, dat
de dure, in zijn te Milaan gehouden rede,
Joego-Slavië duidelijk de hand der vriend
schap heeft toegestoken. In officieuze Ween-
sehe kringen zou men het dan ook onlogisch
vinden, wanneer Mussolini de restauratie
7.011 willen begunstigen juist op een oogen-
blik, dat hij naar toenadering tot Belgrado
streeft.
Men heeft te Weenen tevens geconsta
teerd, dat Duitschland in zijn verzet tegen
restauratie volhardt.
Naar men in welingelichte kringen doet
opmerken, zal Rome, dat een zekere paral
lelisme tusschen zijn buitenlandsohe poli
tiek on die van Duitschland tot stand wil
brengen, er zorgvuldig voor waken, op de
conferentie te Weenen kwesties naar voren
1c brengen, die het van Duitsohlamd zouden
kunnen scheiden.
Kortom, men verklaart te Weenen, dat
geen enkele wijziging ten aanzien van het
vraagstuk der restauratie op komst is en
dat de conferentie te Weenen in elk geval
niet een dergelijke wijziging zal brengen.
Naar Reuter uit Rome seint, houden
echter ook daar de geruchten omtrent
een verloving van aartshertog Otto van
Habsburg met prinses Maria van
Savoye, dochter van den koning van
Italië, aan, ondanks de Italiaansche de
mentis.
Volgens deze geruchten zou het huwe
lijk gevolgd worden door de restauratie'
van Aartshertog Otto als koning van'
Hongarije, echter niet als koning van
Oostenrijk.
Naar de „Daily Tel." meldt, heeft voor
al het bezoek, dat baron Weisner, de
leider der Oostenrijksche monarchisten,
aan Rome heeft gebracht, aanleiding
gegeven tot geruchten, dat spoedig de
restauratie der Habsburgers verwacht
zou kunnen worden.
Men gelooft voorts, dat de Hongaarsche
rijksbestuurder, admiraal Horthv, tijdens
het bezoek, dat hij deze maand aan Rome
zal brengen, zijn toestemming zal verieenen
tot de restauratie van aartshertog Otto.
Dit besluit zal, naar men verklaart, ge
paard gaan met de aankondiging van de
verloving van aartshertog Otto en prinses
Maria.
Vertegenwoordiger^ van de landen der
kleine entente Joego-Slavië, Tsjecho-Slo-
wakije en Roemenië bezien deze geruch
ten met een ander oog. Zij weigeren te ee-
Qooven. dat Mussolini en admiraal Horthv
de restauratie der Hongaarsche monarchie
in ernst overwegen, wijl dit onvermijdelijk
tot de hereeniging van Oostenrijk en Hon
garije zou leiden.
Onrust in de Antwerpsche haven
I11 de Antwerpsche haven wordt het weer
eens onrustig. Een aantal bootwerkers, dat
's nachts een schip moest lossen, is in sta
king gegaan, omdat zij de loonen van de
nachtploegen niet toereikend achtten.
De betrokken arbeiders-organisaties hou
den zich met het geval bezig. Zij zullen ge
lijkertijd zekere looneischen bespreken van
de scheepsherstcllers, wier loonen aanmer
kelijk lager zijn dan die van de lossers.
Men hoopt beide geschillen in enkele
'dagen tot een goede oplossing te brengen.
De Spaansche burgeroorlog
Bommenwerpers en artillerie
teisteren de stad
HEDEN DE BESLISSING
Dc tegenstand der roode troepen en
vooral de wensch van generaal Franco,
Madrid zooveel mogelijk te sparen, ver
tragen de algeheele inneming van de
Spaansche hoofdstad door de nationa
listische legers.
De druk der rechtschen in en rond
de hoofdstad wordt intusschen voort
durend krachtiger en dc uiteindelijke
overwinning in den strijd om Madrid
is dan ook slechts 'n kwestie van uren.
Ten «Westen van de hoofdstad wordt de
omsingeling bij het Escoriaal geleidelijk
om dc roode troepen, die hun basis hebben
gevestigd in liet klooster San Lorenzo del
Escurial, gesloten.
De vestiging van versterkte stellingen op
den rechteroever van de Manzanares is in
de aan de stad grenzende wijken voltooid
door de inneming van het station en den
spoorweg van Caceres, het hospitaal en de
universiteitswijk, benevens de geheele zóne
van Real Casa del Campo, hetgeen het mo
gelijk maakt, dat zes colonnes rechtschen
naar het hart van Madrid oprukken.
Terwijl het offensief voor de poorten van
Madrid aan de Zuidzijde zich ontwikkelde
hebben troependeelen van de colonne Cas-
tejon pogingen in het werk gesteld, ten
Westen van de hoofdstad den weg Avila
Madrid te bereiken. Zij zijn hierin geslaagd.
Sinds Zondag ligt ook deze weg onder
artillerievuur op een tiental kilometers van
Madrid.
Tegelijkertijd vallen de colonnes van
Rada en Escamez, die ten Zuiden van het
Escoriaal opereeren, aan op den weg vi
het Escoriaal naar Chapineria. De militie-
troepen trekken terug zonder strijd te leve
ren. Teneinde in oostelijke richting te kun
nen retireeren zullen zij van de secundaire
wegen ten noorden van Madrid gebruik
moeten maken.
Vernieuwde bombardementen
In den loop van gistermiddag hebben na
tionale bommenwerpers tot tweemaal toe
het Noordelijk arbeiderskwartier van Ma
drid gebombardeerd.
De eerste maal, tegen drie uur, versche
nen vier driemotorige vliegtuigen^ begeleid
door drie jachtvliegtuigen, boven het kwar
tier Quatro Caminos. De rooden openden
terstond uit gewoon geschut het vuur op
de vijandelijke vliegtuigen, terwijl een zes
tal rcgeeringsvlicgtuigen opsteeg, om de
bommenwerpers te verdrijven.
De nationale bombardementsvliegtuigen
ontweken echter, nadat zij hun bommen-
last hadden laten vallen, de regeerings-
jagers verdwenen met groote snelheid in
Zuid-Westelijke richting. Zij waren zóó on
verwacht boven Quatro Caminos versche
nen, dat de sirenes niet tijdig genoeg in
werking konden worden gesteld. De bevol
king merkte eerst iets van den aanval, toen
het volksfrontcrsgeschut het vuur opende.
De roode artillerie kon tegen de hoog vlie
gende nationale vliegtuigen echter niets
uitrichten.
Eenigen tijd later verschenen drie natio
nale bommenwerpers boven de arbeiders
voorstad Valecas en wierpen daar twaalf
bommen omlaag. Ook dit eskader werd be
schermd door jachtvliegtuigen. Niettemin
verscheen plotseling boven de bommen-
vliegtuigen een rood jachtvliegtuig en er
ontspon zich een verbitterd luchtgevecht.
Hoewel het roode vliegtuig er tenslotte in
slaagde vlak over zijn tegenstander heen te
vliegen en er een salvo uit zijn machine
geweren op af te vuren, draaiden de natio
nale toestellen zonder zichtbare schade om
en verdwenen in dc richting van Manza
nares.
Zware artillerie in actie
Volgens Reuter ging gisteravond de zware
artillerie der belegeraars voort Madrid te
bombardeeren. Dc granaten vallen met een
gemiddelde snelheid van drie per minuut
rondom de slachtplaatsen, waar de verdedi
ging zeer sterk is. Een granaat is op 50 M.
van het ministerie van oorlog neergeko
men. Het park Casa de Campo is thans
voor een groot deel in handen der aanval
lers.
Reeds openbaart zich een paniekstem
ming onder dc Madrilenen tengevolge van
het onafgebroken bombardement en de her
haalde aanvallen der vliegtuigen.
Wordt Spaansch Marokko autonoom?
De „Times" meldt uit Casablanca, dat er
op grond van inlichtingen, ingewonnen bij
vooraanstaande Marokkanen te Tetouan,
alle reden is om aan te nemen, dat de tus
schen hen en den leider der Spaansche
nationalisten, Generaal Franco, gevoerde
onderhandelingen hebben geleid tot een
overeenkomst, krachtens welke aan de
stamhoofden der Riff-Kabylen autonomie
zal worden verleend, in dier voege, dat hun
op hinnenlandsch gebied volkomen de vrije
hand zal worden gelaten, doch dat van
Spaansche zijde op hun buitenlandsche be
trekkingen toezicht zal worden uitgeoefend.
Verscheiden namen zijn genoemd als mo
gelijke hoofden van den nieuwen staat, doch
het meest schijnt wel een lid van het Otto-
maansche Huis, dc vroegere Turksche kei
zerlijke familie, in aanmerking te komen.
De autonomie zou van kracht moeten
worden, zoodra generaal Franco erin ge
slaagd is, de orde in Spanje te herstellen.
Uit Parijs meldt het blad. dat men ir
officieele kringen aldaar het bericht om
trent de verleening van autonomie aan
Spaansch-Marokko noch kan bevestigen,
noch kan tegenspreken. Van hoogst gezag
hebbende zijde wordt echter verklaard, dat
de verwezenlijking van een dergelijk be
sluit voor Frankrijk volkomen onaanvaard
baar zou zijn.
Men kan aannemen, dat de Quai d'Orsay
zich met betrekking tot deze aangelegen
heid zoo spoedig mogelijk met het Britsche
Foreign Office in verbinding zal stellen.
Spaansche ambassade te Berlijn
voor Franco
Nadat dc vertegenwoordiger van de
Spaansche volksfront regeering in Berlijn,
Rovira, Zaterdag on venvacht de ambassade
verlaten had en de sleutels van 't gebouw
aan zijn chauffeur had overhandigd, hec&t
de voormalige Spaansche ambassad
Agramontc y Cortijó, uit naam van
Franco-regeering bezit genomen van het
ambassade-gebouw in de Gross-Admiral-
Prinz-Heinrich-st rasse.
In tegenwoordigheid van ongeveer 150
leden der Spaansche kolonie werd de rood
goud-roode vlag der Franco-regecring op
het gebouw gcheschen, terwijl kennis werd
gegeven van het overnemen der leiding
over de werkzaamheden door Agramonte.
In politieke kringen te Berlijn wordt ver
klaard, dat dc Wilhelmstrasse deze aange
legenheid beschouwt als een binnenland-
sche Spaansche kwestie, die de Duitsche
regeering niet raakt.
Dir.: J. KASTELEIN J Pzn.
Westdam 2, WOERDEN, TeL 119
VERZUIM NEET alvorens U afsluit OOK ONS PRIJS aan te vragen
(Adv.)
COMMUNISTISCHE PROPAGANDA
IN ENGELAND
In het Britsche Lagerhuis heeft de con
servatieve afgevaardigde Sanderson een
interpellatie gehouden over de in het En-
gelsch gevoerde radio-propaganda van sov
jet-Rusland, waarbij hij de regeering vroeg,
of maatregelen werden overwogen om aan
deze propaganda een einde te maken.
Lord Cranbourne antwoordde, dat
niets een dergelijke actie der regeering
scheen te rechtvaardigen, daar de Russische
uitzendingen waren gewijd aan verschil
lende aspecten van het dagelijksch leven in
de sovjet-unie.
Toen Sanderson Bleef aandringen,
verzocht Cranbourne hem, het Foreign Of
fice alle inlichtingen op dit geibied te ver
strekken, waarover hij zou kunnen be
schikken.
Sanderson verklaarde daarop, dat 15
uren zendtijd ieder week in Rusland werden
gewijd aan anti-Engelsche propaganda.
DE ITALIANEN IN ABESSINIE
Stamhoofd gefusilleerd
Een der drie laatste opstandige stamhoof
den in Choa, Dedsjasj Balcia, die over 200
gewapende krijgers beschikte, is tijdens
politie-operaties, nabij Abe verslagen door
een onder bevel van Italiaansche officieren
en onder-officieren staand detachement in
boorlingen, behoorende tot de troepen van
den vroegeren sultan van Djimma, Abba
Giofar, die de zijde der Italianen gekozen
heeft.
De Italianen namen talrijke vijanden ge
vangen, o.a. den Dedsjasj zelf, die onmid
dellijk gefusilleerd werd,
National, ichc Spaansche soldaten brengen hun strijdmakkers, die bij de aanvaile
ivond. in veiligheid achter het terrein va n den strijd.
op Madrid nabij Getale, werden
uy a ongevallen
7* 9 verzekering
MaoUcftoppif - Stteeh
(Adv.)
HET JAARLIJKSCH BANKET
VAN DEN LORD MAYOR
Een rede van Baldwin
Mac Donald wordt tijdens
toespraak onwel
Tijdens het jaarlijksche banket van den
Lord Mayor van Lonaen heeft minister
Eden een dronk uitgebracht op het diplo
matieke corps. In het bijzonder heette hij
Von R i b b e n t r o p welkom, terwijl hij
verder vriendelijke woorden richtte tot den
Poolschen minister Beek, die mede aanzat.
Mac Donald
In een tafelrede zeide minister-president
Baldwin te hopen dat het met Italië tot
stand gekomen handelsverdrag de Engelsche
handel zal kunnen veroorloven zich te her
stellen op een basis, welke een geleidelijke
terugkeer tot normale toestanden zal kun
nen begunstigen.
De betrekkingen tusschen Groot-Brittan-
nië en Italië zijn in de Middellandsche Zee
niet uiteenloopend, doch aanvullend. Dit is
de waarheid en er is alles mee te winnen,
wanneer men zich hier en in Italië daarvan
rekenschap geeft. De Britsche regeering
heeft door haar actieve steun aan de niet-
inmenging niets nagelaten om te verhinde
ren, aat het Spaansche conflict zich buiten
de grenzen van dit land zou uitbreiden.
Baldwin maakte nog een toespeling op de
aanwezigheid van den Poolschen minister
Beek en zeide, dat de Britsche regeering
zich bij voorbaat verheugt op de ontwikke
ling van een nauwe samenwerking tusschen
Groot-Brittannië en Polen, die beiden de
zaak van den wereldvrede een oprecht hart
toedragen.
Tijdens de toespraak van minister-presi
dent Baldwin, gevoelde Ramsay Mac
Donald zich onjyel worden. Zijn dochter
geleidde hem naar een aangrenzend ver
trek, waar lord Dawson hem onderzocht.
De Vijfmogendhedenconferentle
Baldwin zeide, dat er een kwestie is,
welke thans dc bijzondere aandacht van de
regeering vraagt. Het betreft de voorbereidin
gen voor de bijeenkomst van de vijf groote
mogendheden van West-Europa om te
derhandelen over een nieuw verdrag ter
vervanging van de overeenkomsten van Lo
carno.
Dit nieuwe verdrag, aldus Baldwin, zal
naar wij hopen op zichzelf reeds een eerste
stap zijn voor een Europeesche regeling.
Spr. verklaarde er zeker \an te zijn, dat alle
aanwezigen wenschen, dat de gedachten-
wisselingen over deze kwestie tot concrete
en gelukkige resultaten zullen leiden.
Roosevelt als sociaal hervormer
Een rijk werkprogramma
In een boodschap aan de derde natio
nale conferentie voor de arbeidswet
geving, verklaarde Roosevelt zich ook
voor zijn tweede regceringsperiode voor
stander van een program van sociale
hervorming en verbetering van de ar
beidsvoorwaarden.
„Het komende jaar", aldus zegt Roo
sevelt in zijn boodschap, „zal voor de
Amerikaansche wetgeving van bijzon
dere beteekenis zijn".
De volgende principieele hervormingen
worden overwogen:
Veilige en gezonde arbeidsvoorwaarden;
voldoende v erzorging en ondersteuning voor
arbeiders, die het slachtoffer zijn geworden
van arbeidsongevallen of beroepsziekten, of
die de ouderdomsgrens hebben bereikt; rede
lijke verkorting van den arbeidstijd; waar
borging van een voldoend jaarlijksch mini
mum-inkomen; zorg voor gezonde wonin
gen en afschaffing van den kinderarbeid.
„Ik geloof", aldus gaat Roosevelt in zijn
boodschap o.a. verder, „dat het land de af-
geloopen week op ondubbelzinnige wijzeden
wetgevers en de regeering opdracht heeft
gegeven er naar te streven de hierboven
aangestipte hervormingsplannen te ver
wezenlijken.
Ik verzeker u, dat de bondsregeering voor
nemens. is, het hare bij te dragen tot ver
wezenlijking van deze ideeën en de afzon
derlijke staten bij hun pogingen te steunen,
indien hun plannen een karakter en een
beteekenis krijgen, welke het geheele land
Diplomaten te Londen
De Poolsclie minister van Buitenlandsche
Zaken Bock, die momenteel Ie Londen
ertoeft, heeft aldaar oen wij langdurig
onderhoud met Eden gehad.
Na afloop van de besprekingen verklaar
de Beek, dat hij buitengewoon tevreden was
er hot resultaat van het besprokene.
Aan liet. dejeuner, dat Eden Beek beeft
aangeboden, zaten 'ook aan Neville Cham
berlain, Halifax, Duff Cooper, Philip Sas-
soon, Winston Churchill en Austen Cham
berlain.
Beck zal verder achtereenvolgens bespre-
ingen hebben met Baldvvn, Neville Cham
berlain en Eden.
Prins-regent Paul van Joego-Slavië, die.
zooals gemeld, eveneens een bezoek aan
Londen zal brengen, zal naar Ilavas meldt,
"'oensdag a.s. arrivecren.
De Prins zal ten huize van den Hertog en
Hertogin van Kent verblijven.
Ook de Belgische minister-president Van
Zeeland zal op 27 November a.s. een be
zoek brengen aan Londen op uitnoodiging
van het Britsche comité der internationale
Kamer van Koophandel.
BERLIJN HERDENKT ZIJN DOODEN
Berlijn heeft gisteren dc dooden van de
nationaal-socialistische beweging herdacht.
Op alle openbare gebouwen en van alle
particuliere huizen woeien vlaggen.
Naar de graven en de plaatsen, waar na-
tionaal-socialisten vermoord zijn, zijn
wachten der partij-afdeclingen opgei rokken.
Op de graven werden kransen neergelegd.
Met de deputaties der partij-afdeelinger.
trok ook de Berlijnsche bevolking in groote
icharen naar de graven.
DUITSCHE WAPENS NAAR
OOSTENRIJK?
Duitschland streeft er, volgens een bericht
in de „Reichspost", naar Oostenrijk wapens
te leveren in ruil voor een belangrijken
invoer in Duitschland van hout, vee
melkproducten uit Oostenrijk. Het blad
meldt verder, dat een Duitsche delegatie,
die desbetreffende onderhandelingen zal
moeten voeren, 15 November naar Weenen
zal vertrekken.
Danzig wil Duitsch zijn
Forster praat z'n mond voorbij!
For ster, de leider der nationaal-socïa-
listen in Danzig, beeft tijdens een bijeen
komst der partij o.a. verklaard, dat „de
geheele oppositie in Danzig vóór 1 Januari
a.s. definitief uitgeschakeld zal zijn".
Forster gaf voorts als zijn overtuiging te
kennen, dat Danzig in den loop van 1937
weder bij het Duitsche rijk zou worden ge
voegd.
In Polen o.a. te Gdynia, zijn groote be
toogingen georganiseerd tegen de „wille
keur der Danziger autoriteiten
In een resolutie verklaren de betoogers,
dat geheel Pommerellen, het bolwerk ven
Polen, gereed is om te antwoorden op de
ruwheden en gewelddaden, door de autori
teiten van de Vrije Stad tegen Poolsche
onderdanen bedreven.
In het water gewaaid
Arbeider te Utrecht verdronken.
Op de werf van de firma R. J. Koker,
houthandel en oagerij, gevestigd Lauwe
recht te Utrecht, heeft zioh tengevolge
ivan den hevigen wind gister een ernstig
ongeluk voorgedaan, waarbij een 31-ja-
rige arbeider het leven heeft gelaten.
Op deze- werf lag langs den waterkant
een partij hout opgestapeld. In verband met
de windkracht bes'ond er gevaar dat di:
hout in het water zou waaien, zoodat den 31-
jarigen arbeider II. werd opgedragen het
hout in een huisje op de vverg te borgen.
Toen H. zijn werk aanving en een plank
optilde, werd deze door den wind gegre
pen, waardoor H. zijn evenwicht verloor en
in het water viel. Eenige ■voorbijgangers
slaagden or na eenige minuten in den
man met behulp, van een dreg uit het water
te halen.
De inmiddels ontboden G. G. D. Been
getracht de levensgeesten bij bet. slacht
offer op te wekken, hetgeen niet meov
mocht baten.
Ingezonden Stukken
Vrtendelüko Lezeressen cn lezers,
een oog-enblik uw aandacht
woi-w van Pa van der Steur,
.an ruim 1000
i'lke hij te Masejang". Nel
O.-Indië, opvoedt tot nuttige leden der r♦-
schappij? Is het u ook bekend, welke z>
dit werk medebrengt en hoe „Pa" als een
Wat doet ge liever?
DUUR WONEN in een huurhuis en
Uw leven lang huur betalen?
of GOEDKOOP WONEN IN EEN
EIGEN HUIS cn toch in 20 jaar het
huis geheel afbetalen?
HOOGE HYPOTHEEKRENTE BETA
LEN ol het RENTEBEDRAG GEBRUI
KEN, om uw schuld af te lossen?
Vraagt een prospectus aan bii dc N.V.
BOUWKAS ,,ROHYP", Spuistraat 219,221
Amsterdam (0.).
1935 138.000.
"950 kinderen, dus per kind en
inderua.-'l ni-'-t veel voor volle-
verpleg-ing en opvoeding. En toch geeft
jaar 1
het Pa groote zorgen dit bedrag bijeen te krij
gen; het gelukt hem slechts door het aanbren
gen van een „sluitpost" en deze postvormt
Pa's eigen traktement, dat hU ontvangt als
godsdienstrleeraar. En zelfs dan moet hij daar
naast nog putten uit het suppletiefonds, want
de subsidie uit 's Lands kas werd geschrapt,
de gunstisre schoolgeldregcllng werd ingetrok
ken. de Technische sohool te Djokjakarta (een
toevlucht voor meer begaafde Steurtjes) werd
opgeheven, alles als gevolg van de drastische
bezuiniging op de Staatsbegrooting.
„Moe" van der Steur. Pa's echtgcnoote en
trouwe medewerkster, ging heen. evenals mej.
Otto. z(jn trouwe helpster. Pa staat thans ge
heel alleen voor alles, en toch wil hij zijn
„kinderen" zoo gaarne alles geven als voorheen.
Een hoogtepunt in het sobere leven der
„Steurtjes' vormde tot nu toe het jaarlijksche
Kerstfeest. Pa combineert dit met een feest
voor de kinderen der militairen van het gar
nizoen en voor de oud-strijders ter plaatse;
aldus maakt hjj een 2000 menschen, groot en
klein, gelukkig.
Lit jaar zal het Pa moeite kosten zelfs zulk
een eenvoudig Kerstfeest te vieren, tenzij er
wat extra's binnenkomt. Wilt gij daartoe me-
de-helpen? Zend dan uw bijdrage aan het Comité
voor het „van der Steurfonds". Parklaan G te
Zeist (postgiro 16G060). dat zich gaarne met de
overmaking der bijdragen naar Indiië belast.
Hoogachtend,
Het Comité van BIjstamd voor de
arbeid van Joh. van der Sleur
in Indië.
DE LENGTE VAN HET
MENSCHDOM
We worden al maar grootei
en zwaarder
In Europa en Amerika wordt de mensch
grootcr. Wij weten wat Nederland betreft,
dat de gemiddelde lengte der lotclingon
tusschen 1863—1867 en 1921—1925 mot 6.o7
c.m. is toegenomen. In do Vereenigdo sta
ten was al sedert geruimen tijd opgemerkt,
dat de studenten aan dc Harvard Univer
siteit van thans langer waren dan de beide
vorige geslach'en: dit verschijnsel bleek hij
onderzoek ook bij andere Universiteiten cn
hoogescholen \oor te konen: de nieuw an-
komenden waren gemiddeld 5 c.m. langer
en wogen 3% K.G. meer dan hun vaders en,
grootvaders toen die student werden.
Uiteraard dacht men allereerst aan de
uitmuntende levensomstandigheden in ia
Unie en de wonderdadige Amerikaansche
lucht. Het Journal van het Amerikaans..' e-
Geneeskundig Genootschap komt echter in
een uitvoerige studie over dit onderwerp
tot de slotsom, dat ook in Europa de men
schen langer en zwaarder worden. In Noor
wegen vermeerderde de gemiddelde lengte
der recruten tusschen 1878/'87 en 1923/"25
met 3.01 c.m., in Zweden tusschen 1846/'50
en 1919/22 met 4.5 cm., in Denemarken tus
schen 1852/'56 en 1904/'05 niet 3.69 c.M. en
in Zwitserland tusschen 1792/'99 en 1861/72
met 95 c.m., in Italië tusschen 1855/'59 en
1896 met 2,1 c.m. liet Journal vat zijn bevin
dingen als volgt samen: 1. De zoon is groo
tcr dan dc vader; 2. bij dc studenten ver
toont zich in de laatste 80 jaren vermoede
lijk reeds langer, een merkbare jaarlijksche
vermeerdering van de lengte. Deze is niet
van jaar tot jaar dezelfoe. Het sterkst was
zij bij hen, die tusschen 1SG0 en 1S70 geboren
zijn (gemiddeld jaarlijks 0.15 c.m. meer);
bij de geborenen tusschen 1905 en 1910 be
droeg deze toeneming slechts 0.07 c.m. 3. De
gemiddelde jaarlijksche vermeerdering voor
de geheele studentenbevolking in de laatste
S0 jaren heeft naar schatting 1 c.m. voor
elke 12y2 jaar bedragen. 4. De toeneming is
eenigszins kleiner voor de geheele bevolking,
zij beweegt zich waarschijnlijk tusschen 0.06
en 0.07 cm. in 't jaar. 5. De gemiddelde leng
te van studenten van oud-Amerikaanschen
bloode in Massachusetts en omgeving is
thans 178.03 c.m., d.w.z. zij behooren tot de
grootste menschen der wereld (dus toch een
Amerikaansch record!) cn zijn 4 of meet
centimeters langer dan het gemiddelde der
bevolking in haar geheel. 6. Een verhouding
van beteekenis tusschen leeftijd en lengte
is bij studenten van 17- tot 23-jarigcn leeftijd
niet aangetroffen. 7. De vermeerdering be
liep in een menschenlceftijd, als men dien
genvidd. op 35 jaren stelt, 3.53 c.m.
Ook het gewicht neemt toe; bij mannelijke
studenten met gemiddeld 0,11 Kg. in de
aalste 50 jaren. Deze vermeerdering is niet
zoo sterk als bij de lengte; een merkbaar
verschil wordt eerst waargenomen om de
tly3 jaar, bij de lengte om de 8x/2 jaar- De
menschen worden dus slanker, hoewel
zwaarder dan hun ouders.
Meisjestudenten zijn gemiddeld 2.93 c.m.
Tcoter dan haar moeders en gemiddeld 2
Kg. zwaarder. Geen wonder dat zij zich be
zorgd gaan maken over haar slanke lijn.
G. T. Bowles van dc Harvard universiteit,
die over „Het nieuwe tye van den Ameri
kaan" een verhandeling heeft geschreven,
meent dit verschijnsel ten deele te moeten
toeschrijven aan grooter geneeskundige zorg
voor kinderen die uit hun kracht groeien
vóór zij den rijpen leeftijd en een normaal
weerstandsvermogen tegen ziekten hebben
bereikt. Vervolgens aan hetgeen hij zonder
toelichting „cultural modernization" noemt,
vermoedelijk bedoelende dc sterk verbeterde
school- en studie-inrichtingen. Voorts: meer
en beter voeding en meer lichaamsoefening.
Wellicht komt ook een psychologische oor
zaak in het spel: ds huwelijkskeus.
De Amerikaansche schrijver is van mee«
ning, dat het aantal kleine en lichte men
schen zal afnemen tot, in de verhouding tus
schen groet en klein, ec-n maximum zal zijn
bereikt.
MET EEN POOK GEWOND
Een leerling-machinist, gistermorgen rij
dende op een trein van Utrecht naar A ra
ster d a m heeft zich onderweg met een
pook-ijzer ernstig verwond. Hij werd van het
station Weesperpoort naar het O.L.V.-gast-
huis te Amsterdam gebracht, waar men een
kaakfractuur conta teerde.
Koning Leopold in gesprek m et een der oudste deelnemers
aan het te Brussel voor den k oning gehouden défilé, van de
Belgische burgers, die in den oorlog werden gedeporteerd.
