KERK EN ZENDING
AEG
4Mu4n
Anti-Revolutionaire Kaderdagen
KING pepermunt
Elke dag fit
VRIJDAG 6 NOVEMBER 1936
DERDE BLAD PAG. 10
(Vervolg van blz. 5)
De bezwaren van het. nieuwe stelsel waren
b.m. deze:
een eerste oefentijd, die voor de sedert
sterk opgevoerde eischen van de moderne
oorlogvoering te gering is, tevens een te ge
ringe mogelijkheid biedende voor de oefe
ning van het verlofskader;
te groot aantal lichtingen (15) waaruit het
oorlogsleger moet worden gevormd, waarbij
een te gering aantal herhalingsoefeningen,
fcoodat de oudere lichtingen in geen jaren in
de oorlogsverbanden hebben geoefend. Daar
hij komt, dat de mannen tot de 35-jarige leef
tijd aanstonds worden gemobiliseerd, terwijl
zoovele jongeren, die door het lotingsstelsel
van den gewonen dienstplicht zijn vrijge
steld, thuis blijven;
minder mobilisatie-zekerheid en snelheid,
waaraan door de z.g. vóórmobilisatie van
hen, die de opkomst onder de wapenen heb
ben voor te bereiden, moet worden tege
moet gekomen;
gedurende een belangrijk gedeelte van het
Jaar in vredestijd zijn geen geoefende
manschappen onder de wapenen.
De nieuwe organisatie kwam tot stand op
den grondslag van de in 1022 gewijzigde
dienstplichtwet, waarin het contingent en
de oefenngstijden zijn opgenomen. Hetgeen
verkregen werd, was het meeste wat ver
kregen kon worden; de dienstplichtwet
werd in de Tweede Kamer aangenomen met
50 tegen 48 stammen (de 2 afwezige Kamer
leden zouden tegenstemmers zijn geweest).
Bij het vraagstuk van de uitrusting van
het leger (in 't bijzonder de bewapening)
deden zich verdere moeilijkheden voor. Een
bewapeningsfonds van ruim f 100 millioen
werd noodig geacht, waarvan f 63 millioen
in de eerstvolgende jaren zouden moeten
worden besteed. Toen in de Tweede Kamer
in 1923 de Vlootwet werd verworpen, was
daarmede ook het vonnis over het bewape
ningsfonds geveld. In plaats van de instel
ling van dat fonds werd daarna op de Oor-
logsbegrooting jaarlijks een poet van f 4
millioen uitgetrokken, uitsluitend tot verbe
tering en uitbreiding van de uitrusting van
de landmacht.
In de jaren, volgende op de reorganisatie,
werd de bezuinigingsprocedure voortgezet-
Met de Marine, het verplaatsbare machts
orgaan van den Staat, was het niet beter
gesteld. Na de verwerping van de Vlootwet
(zie boven) werden wel enkele schepen aan
gebouwd, zooveel mogelijk passende in het
kader van het stelsel der Vlootwet, maar
tot de stelselmatige vorming van een zee
gaande vloot van voldoende sterkte kwam
het niet- In 1930 werd een „vlootplan" aan
vaard, gebaseerd op de defensiegrondslagen
voor Ned.-Indië", dat perspectief bood.
In het bijzonder voor de verdediging van
Ned.-Indië is de toestand van de marine
van beteekenis, omdat daar aan de marine
een zoo belangrijke taak is toebedeeld. In
de ovengenoemde „defensiegrondslagen"
wordt als doel van de weermacht in Ned.-
Indië genoemd, naast de handhaving van
het Neder]andsche gezag in den Archipel
tegen onrust en verzet binnen de grenzen
en verzekering van orde en rust", de „ver-
tvulling van den militairen plicht als lid
y&n de volksgemeenschap tegenover andere
volken".
Voor het Rijk in Europa is de vloot
geroepen tot een secundaire taak, nl.
tot steun van de kustdefensie. Maar ook
daarvoor kunnen zeegaande sahepen
niet worden gemist, omdat de verdedi
ging niet alleen passief, maar ook actief
moet kunnen worden gevoerd. En bo
vendien, in Nederland zijn voor de op
leiding van het vlootpersoneel, bestemd
voor den dienst in Ned.-Indië, schepen
noodig, ongeveer gelijkwaardig aan die
waarop dat personeel in Indië moet
dienen. Voorts moeten ook van Neder
land uit schepen kunnen worden ge
bruikt voor vlagvertoon en andere
diensten. Het thans in Nederland be
schikbare marinemateriaal is, behalve
de in de latere jaren gebouwde onder-
zeebooten, hopeloos verouderd.
En wanneer we thans het internatio
nale terrein overzien, dan ontwaren we weer
een wedloop der bewapeningen en overal
de brandstof opgehoopt, die straks een fel
uitslaande brand kan veroorzaken. En dat
alles, niettegenstaande na het Volkenbonds
verdrag nog andere verdragen zijn tot stand
gekomen, oie alle er op gericht waren de
oorlogskansen te Verminderen. We noemen
het verdrag van Locarno, het z.g.n. Rijn-
verdrag, feitelijk èen samenstel van verdra
gen, waarvan het hoofdverdrag een veilig
heidsverdrag is, gesloten tusschen Duitsch
land, Frankrijk, België, Engeland en Italië
(1925); voorts het verdrag van Parijs (Bri-
andKellogg-pact) tot uitbanning van den
oorlog (1927); en eindelijk het z.g. Preven
tieverdrag tot ontwikkeling van de midde
len tot het voorkomen van den oorlog (1931)
welk verdrag, als zijnde nog niet bekrach
tigd door het vereischte tiental Staten, nog
niet in werking is getreden.
Het voorgaande, zoomede enkele belang
rijke feiten op internationaal terrein van
den jongsten tijd, als ook wijzigingen in het
gebruik van strijdkrachten, zijn oorzaak
dat van dreigende gevaren voor Nederland
kan worden gesproken.
De Regeering heeft ingezien, dat de be
staande toestand van onze weermacht niet
kan worden gehandhaafd. Erkend werd, dat
er in 't bijzonder op het gebied van het
oorlogsmaterieel een ernstige achterstand
bestond, waarin zoo spoedig mogelijk moest
worden voorzien. Daartoe is een Defensie
fonds ingesteld van f 53.4 millioen, dat de
gelegenheid biedt op korte termijn de meest
dringende aanschaffingen te doen, terwijl
jaarlijks tot het betalen van rente en aflos
sing een annuïteit van f 3.57 millioen op
de Defensiebegrooting wordt gebracht gedu
rende 20 jaren.
Enkele andere voorzieningen kwamen tot
stand', zooals de aanschaffing van een es-
cadron pantserwagens.
Wat de marine aangaat, zijn ten aanzien
van het materieel voor de Indische defen
sie kort geleden de voornemens van de Re-
gccring bekend gemaakt, althans voor de
naaste toekomst. De zeegaande vloot zal
dienen te bestaan uit 3 kruisers, 12 torpedo-
boot-jagers en 18 onderzeebooten, waarvan
thans aanwezig 3 kruisers, 8 torpedoboot-
jagers en 14 onderzeebooten.
Wat mogelijk is bij materieel-voorzienin-
gen is echter niet mogelijk bij het treffen
van voorzieningen ten aanzien van het per
soneel; uitbreiding van de jaarlijksche lich
tingen en verlenging van de eenste oefen
tijd brengen belangrijke kosten mede, welke
niet uit een fonds betaald kunnen worden,
maar rechtstreeks op de begrooting van
gewone uitgaven moeten drukken. Vandaar
da! met het oog op de begrootingspositie
personeels voorzieningen nog goedde„els ach
terwege zijn gebleven. Wel zijn enkele ver
beteringen tot stand gekomen als invoering
van het capitulantenstelsel en verlenging
van de eerste oefentijd van het dienstplich
tig kader, maar het opheffen van de bezwa
ren verbonden aan het thans geldende stel
sel, zooals die in den aanvang zijn geschetst,
is nog achterwege gebleven.
Het brengen van belangrijke offers zal
niet kunnen uitblijven, maar het gaat dan
ook om het hoogste nationale goed.
Dankbaar, maar nog niet voldaan
IV. Poltiek beleid In algemeenen zin.
(Punten 13. Voorstel Verkiezingsmani
fest:
„1. krachtige handhaving van het gezag,
zoowel hier te lande als in de Overzeesche
Gewesten;
2. behoud van de grondslagen, waarop het
Nederlandsche staatsleven steunt: de eerbie
diging van de vrijheid van godsdienst en
geweten; de bewaring van de rechtmatige
volksinvloed op het landsbestuur;
3. versterking vaa het Christelijke huwe
lijks- en gezinsleven; de handhaving van de
publieke eerbaarheid; de bescherming en
verbetering van de Zondagsrust").
Inleider de heer J. Schouten.
Te bespreken punten;
la. Het karakter van de ontwikkeling der
politieke verhoudingen in verschillende lan
den van Europa.
b. De doeleinden en de werkzaamheid der
extremistisch-revolutionaire stroomingen.
Het gevolg dezer werkzaamheid. Het optre
den van de andere politieke partijen tegen
over of ten aanzien van die stroomingen.
c. De gevolgen en de beteekenis van een
en ander voor ons land.
2a De lessen, welke wij voor ons land
hebben te trekken uit de ontwikkeling der
toestanden en verhoudingen in andere lan
den.
b. Ons principieel standpunt.
c. De huidige politieke constellatie.
Hetgeen in de staatkundige strijd op de
voorgrond moet worden gesteld.
De doeleinden, waarvoor wij die strijd
moeten aanbinden.
Onze verhouding tot de andere politieke
partijen.
De mogelijkheden, welke de staatkundige
situatie biedt.
Do houding, welke wij ten aanzien van
die mogelijkheden hebben aan te nemen.
CHR. GEREF. KERK
Tweetal: Te Bussum-Naarden, M. Baan
te Rijnsburg en W. Holtrop te Hilversum.
Beroepen: Te Doesburg, M. Baan te
Rijnsburg.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Oosternieland (toez.),
cand. D. Kramer te Berlikum.
BEROEPBAAR VERKLAARD
De classis 's-Gravenhage der Geref. Ker
ken heeft in haar gister gehouden vergade
ring praeparatoir geëxamineerd en met alge-
meene stemmen beroepbaar verklaard de
heeren J. v. Apeldoorn, Galileistraat 134,
K. J. Kraan, Loosduinscbekade 111 (telef.
337454), C. Moens, Eikstraat 29 (telef.
333196), D. G. Molenaar, Galileistraat
41 en C. A. de Ridder, Pomonalaan 41
(telef. 358551), allen te 's-Gravenhage en A.
v. d. Berg, te Voorburg, Parkweg 129, allen
candidaten aan de Vrije Universiteit.
Al deze heeren zullen gaarne des Zondags
de kerken dienen en een e.v. beroep terstond
in overweging nemen.
Voorts heeft de classis peremptoir geëxami
neerd en met algemeene stemmen toegelaten
tot den dienst des Woords en der Sacramen
ten de heer K. Schouten, te Amsterdam,
cand. aan de Vrije Universiteit en beroepen
predikant bij de Geref. Kerk van Wate
ringen.
Door het Prov. Kerkbestuur van Gelder
land werden tot de Evangeliebediening in de
Ned. Herv. Kerk toegelaten de heeren C. C.
T. Postma te Utrecht en A. G. Krone-
man te Driebergen, beiden candidaten van
de Utrechtsche Universiteit.
De heeren H. A. V i s s e r te Gorssel, cand.
aan de R. U. te Groningen en A. H. S o n-
nenberg te Ermelo, id. aan de R. U. te
Utrecht, zijn door het Prov. Kerkbestuur van
Noord-Holland toegelaten tot de Evangelie
bediening in do Ned. Herv. Kerk.
De heer H. v. d. Akker te Ermelo, cand.
aan de R. U. te Utrecht, is door het Prov.
Kerkbestuur van Friesland toegelaten tot de
Evangeliebediening in de Ned. Herv. Kerk.
Door het Prov. Kerkbestuur van Noord-
Brabant met Limburg is tot de Evangeliebe
diening in de Ned. Herv. Kerk toegelaten de
heer J. Batelaan, hulpprediker te Bos
koop, wonende Wilhelminastraat 18 te Bode
graven.
Het Prov. Kerkbestuur van Zeeland heeft
tot de Evangeliebediening in de Ned. Herv.
Kerk toegelaten G. H .W. Medevoort,
van de universiteit te Utrecht, en C. d e R u,
van de universiteit te Leiden.
VIJFDE PREDIKANT TE MIDDELBURG
Het aanvankelijk voornemen van den ker-
keraad der Ned. Herv. Kerk te Middelburg,
om geen vijfden predikant te beroepen in de
vacature van wijlen Ds de Visser, is losge
laten, zoodat binnenkort een viertal zal ge
steld worden.
Ds. B. v. d. BERG
Donderdag 12 Nov. a.s. zal het 25 jaren ge
leden zijn, dat Ds. B. v. d. Berg, em. predi
kant der Chr. Geref. Kerk van Maassluis
wonende te Kampen, te Vlissingen in het
ambt werd bevestigd. Ds. v. d. Berg is in
1911 beroepbaar gesteld en heeft achtereen
volgens de gemeenten van Vlissingen, Sneek,
Den Helder en Maassluis gediend. In 1929
ernstig ziek geworden, heeft Ds. v. d. Berg
zich genoodzaakt gezien emeritaat aan te
vragen. Op 18 Jan. 1931, toen hij 53 jaar was,
werd zijn afscheidspreek door Ds. Bijleveld
in de Chr. Geref. Kerk van Maassluis voorge
lezen. Ds. v. d. Berg is 4 Juli 1878 te Kampen
geboren en dus thans 58 jaar.
JUBILEUM Ds. J. DUURSEMA
In het gisteren geplaatste bericht over het
-j-jarige ambtsjubileum van Ds. J. Duur se-
ma is ten onrechte vermeld, dat zijn gade nog
leefde. Mevrouw Duursema is een paar jaren
na de diamanten bruiloft overleden.
Ds. N. LOFVERS
As. Zondag viert Ds. N. Lofvers, predikant
bij de Ned. Herv. Gem. van Warffum, zijn
40-jarig ambtsjubileum. Ds. Lofvers is de
schrijver van een spel „Jozef en zijn broe
ders".
J. BROUWER DE KONING t
Te Haastrechtis in den ouderdom van
„j jaren overleden de heer J. Brouwer de
Koning pres.-kerk voogd, der Herv. Kerk
aldaar.
GEREF. KERK TE HEERDE
Men schrijft ons:
In alle eenvoud is j.l. Zondagmorgen de
nieuwe galerij van de Geref. Kerk te Heerde
in gebruik genomen. Het zitplaatsenprobleem
werd in deze kerk al dringender, waarom de
kerkeraad besloten had om onder leiding van
den architect B. W. Plooy uit Amersfoort
tot uitbouw over te gaan. Een zeer gelukkige
oplossing werd gevonden, doordat de voor
gevel tusschen de beide zware torens nap
voren gebracht werd. De nieuwe galerij in
nisvorm biedt plaats aan een 160-tal perso
nen.
In den dienst des Woords van j.l. Zondag
morgen heeft de plaatselijke predikant Ds.
Chr. W. J. Teeuwen naar aanleiding van
Ps. 48 vers 1215 de uitbouw in gedachtenis
gebracht, waarin hij ojd. het aandeel dat de
gemeente zelf aan deze uitbouw gehad heeft,
memoreerde.
DE NOOD DER ZENDING
Als Nederland vijf ton bij
elkander brengt, is de
Zending gered
Hulp gevragd voor „Oegstgeest"
De leiders van het omvangrijke Zen
dingswerk, dat uitgaat van „Oegst
geest", zooals men dat gewoon is aan
te duiden, hebben ons uiteengezet in
welken treurigen financieelen toe
stand dit werk van toewijding en op
offering, van liefde en geloof, deze ar
beid om Christus' wil en op Zijn bevel,
in dezen tijd verkeert.
Om den lezer eenigermate op „Oegstgeest"
te oriënteeren, moge dienen, dat te Oegst
geest bij Leiden is gevestigd het bureau
van de Samenwerkende Zendingscorpora
ties, die de z.g.n. Genootschapszending ver
zorgen, d.w.z. de Zending, die niet recht
streeks van de Kerken uitgaat. Hier wor
den ook in de Zendingsschool zendelingen
opgeleid.
Omvang van het werk
De arbeid is geconcentreerd op Oost-
Indië, waar thans namens bovengenoemde
corporaties 75 zendeling-leeraren, 20 zende
ling-artsen, 22 verpleegsters en ongeveer
1000 inlandsche helpers het Zendingswerk
verrichten. Naast tfe talrijke Zendings
gemeenten bevinden zich onder de hoede
van deze groep verbreiders van het Evan
gelie circa 700 zendingsscholen en als
vrucht van den zendingsarbeid 32 Hol-
landsch-Indische scholen.
Moet dit werk worden afgebroken?
Is het nu wel tot ons volk doorge
drongen, dat het hier slechts aange
duide omvangrijke werk van Evange
lieprediking, ziekenverpleging, onder-
derwijs enz. in nood verkeert?
Hebben wij allen gelezen, dat over do
maanden November en December slechts
de helft van het traktement of salaris
kon worden uitbetaald?
Niet alleen de 120 Europeesche gezinnen
van zendings-arbeiders worden hierdoor ge
troffen, ook de gepensioneerde zendelingen
en eveneens ieder die te Oegstgeest werk
zaam is.
De feitelijke toestand is dus, dat een be
langrijk deel van het Zendingswerk beden
kelijk gevaar loopt te worden afgebroken
Een offer gevraagd
Dat mag niet
Dat komt de eer van ons Christen*
volk te na.
Dat zou beteekenen een geleidelijk
prijs geven van een arbeid, die toch
immers de liefde van elk Christen
moet hebben. Wie is geen warm voor
stander van de Zending?
Doel van dit artikel is ieder op te wek
ken een bijzondere gave te schenken voor
dezen zendingsarbeid. Men kan dit doen
door te storten op het postgironummer 6074
te Oegstgeest ten name van het Zendings-
bureau onder het motto: „Voor den nood
der Zending" Desgewenscht kan men een
postwissel zenden naar genoemd adres, ter
wij. de gift ook in het kerkezakje of bij den
predikant voor dit doel en onder dit motto
kan worden afgegeven.
Wij laten hier verder nog eenige mede-
deelingen volgen, die de noodkreet uit
Oegstgeest ten volle rechtvaardigen.
De financieele worsteling
Gedurende de jaren 19321936 bleef het
totaal van het budget ongeveer op hetzelfde
peil ruim 9 ton.
Eenerzijds werd getracht dit te verminde
ren door salariskorting. (Het peil der sala
rissen is nu lager dan in 1914), en door de
grootst mogelijke bezuiniging op andere uit
gaven. Maar daartegenover verminderden de
subsidies der Regeering voor onderwijs en
ziekenverpleging, zoodat de Zendingskas
moest bijspringen om het werk in stand te
houden.
Ten slotte bleven tot dusver in 1936 de
inkomsten met ruim 1 ton achter bij die
van 1935 tot denzelfden datum. 1935 sloot
reeds met een tekort van f 30.000.— en
daar er thans geen beschikbare kapitaals
reserves meer bestaan, moest dit op een
debacle uitloopen, tenzij de Zendingsweek
(1—8 Nov.) 2 x het bedrag van vorige jaren
zou opbrengen.
Slechts wanneer de inkomsten van
dit jaar over de twee laatste maanden
f 456.000,— opbrengen zal het mogelijk
zijn de salarissen ten volle uit te be
talen.
Hoe het in 1937 met de salarissen zal gaan
is nog niet te zeggen. De ramingen uit Indië
zijn nu pas volledig ontvangen; daaruit
wordt nu de totaalraming opgesteld. Het
laat zich oanzien dat deze met minstens
VRAAGBAAK
voor
CHRISTELIJKE INSTELLINGEN
Vertrouwensadressen ten dienste van
Stichtingen van Barmhartigheid. Zieken
huizen. Sanatoria. Instellingen. Tehuizen.
Fijne
Vleeschwaren Conserven
Worstsoorten
HOFLEVERAT1C1ER3
RUSTON DIESEL MOTOREN
horltont. en vertic. 10-2000 P.K.
Speciaal geschikt voor het opwekken van
eiectriciteit, aandrijven van pompen enz.
Prijs per KW. I.l cent aan brandstof en smeerolie.
Nadere inlichtingen op aanvrage aan
N.V. TECHN. BUREAU „STOCKPORT
v/h KIDERLEN Co.
Prinsegracht 359, Amsterdam C. Tel. 37762
Uw Brandverzekering
moet U sluiten bij een coulante
Hóllandsche Maatschappij Het
Nederl. Brandwaarborg Genp.
Anno 1821 en de
Firma Hogeslijn en Cö.
Heerengracht 258 Amsterdam
VAMPYR.
STOFZUIGERS
3 TYPFN
PRIJS OP AANVRAAG
OOK IN HUURKOOP
N.V. ELECTRICITEITS MY AEG
Frederiksplein 26 AMSTERDAM C
Elke dag
Iets kan spreekwoordelijk zijn,
„Zoo goed als HAAS' Azijn!"
TOONZALEN
fiHBES
voor Kerken, Scholen en Instellingen
van Weldadigheid in Nederland
'sGravenhage, Javastraat 58
Controleeren van Administraties
van Kerken, Scholen en Instel
lingen van Weldadigheid
25% besnoeid zal moeten worden. Ge
tracht zal worden de salarissen op het peil
van 1 Januari 1936 te laten, maar dan zal
veel van het werk moeten worden stop
gezet of afgesneden.
Intusschen is een reorganisatie van
de Binnenlandsche Actie en Propa
ganda ondernomen, waarbij inzonder
heid een nauwere aanslui
ting b ij de Ned. Herv. Kerk
wordt nagestreefd.
Kerst-catalogus
Meinema's nieuwe catalogus van kerstboe
ken is voor ieder belangstellende gratis
verkrijgbaar. Raadpleeg deze catalogus
alvorens U kerstboeken bestelt. Of vraag
een kistje met de nieuwe boeken ter inzage
aan Uw boekhandelaar of aan de N.V. W.
D, MEINEMA, Delft.
HET EVANGELIE IN OOST-EUROPA
De M i s s i o n s b o t e, die maandelijks
mededeelingen doet over den arbeid op het
Zendingsveld in Oost-Europa, bevat o.m het
verslag van een inspectiereis, door Pastor
B. G t z e te Warschau, den leider van dit
werk, door Roemenië gemaakt. Van 'n zeer
voorspoedigen groei getuigt het werk in
Bessarabië; daar werden in 1919 de eerste
60 geloovigen tezamengehracht. Thans vindt
men er pijn. 12.000, verdeeld over 350 ge
meenten.
Men moet zich van de jaarlijksche confe
rentie der afgevaardigden van deze gemeen
ten maar niet een Generale Synode als te
Amsterdam of een Algemeene Synode als te
's-Gravenhage voorstellen. Pastor Götze, die
haar bijwoonde, vertelt, dat tal van broeders
den nacht doorbrachten in't ruime .bede
huis te Kischinef, waar zij, onder dekking
van een mantel of deken, op den harden
grond sliepen. En dat niet alleen omdat er
geen voldoende hotelruimte was. maar om
dat deze broeders te arm zijn, een eenvou
dige hotelkamer te betrekken.
KERSTBOODSCHAP
Het plan van den arbeid, waarop de
S.D.A.P. haar getrouwen onthaalt, wordt in
een der soc.-dem. bladen aldus aangekon
digd: „Uit het donker komt een wonder:
't is het plan. dat opmarcheert". Hierop
heeft Ds. P. Prins ditmaal zijn Kerstbood
schap geïnspireerd, met dien verstande dan,
dat hij op een beter, een werkelijk reddings
plan, het volle licht laat vallen: „Christus,
en dien gekruist". De uitgever W. D. M e i-
n e m a te Delft heeft er een symlbolisch ge-
illustreerden folder van gemaakt en die zal.
omdat nu eenvoudiger papier gekozen is. een
heel goedkoop, doeltreffend verspreidings
middel zijn voor de Evangelisatie-Commis
sies in den Kersttijd. Waar nog bij komt, dat
men de achterzijde van het tractaatje kan
laten bedrukken met de aankondiging van
kerkdiensten, samenkomsten e. d. Men vrage
even een proefexemplaar aan.
ONDERWIJS
EN OPVOEDING
ONDERWIJSBENOEMÏNGEN
Middelburg. Geref. ULO-school. Tot
vakleeraar-kw. m. a.: de heer J. C. Bei-
me rs te Apeldoorn.
Urk. Rehobothschool. Tot tijdel. onderwij
zer: de heer Ph. Schild te Hardinxveld.
A. JANSE
Naar wij vernemen, is de toestand van d<
heer A. J a n s e, hoofd der Chr. school te
Biggekerke, gunstig te noemen. Het her
stel van krachten gaat bevredigend voort,
zoodat hij met Januari weer ztfn arbeid hoopt
te kunnen hervatten en half December naar
Biggekerke terug te keeren.
JAN LIGTHART GEëERD
Gister heeft in die Jan Ligthartschool voor
B.L.O. te Amsterdam de onthulling
plaats gehad van een portret-re lief van den
paedagoog Jan Ligthart, in opdracht van het
gemeentebestuur van Amsterdam vervaardigd
door den beeldhouwer J. C. S c h u 11 s z.
DE UITKEERING INEENS
De Gemeenteraad van Utrecht heeft
aan B. en W. een crediet van 648.823 ver
leend om voor 13 schoolgebouwen aan bestu
ren van bijzondere lagere scholen de uitkee-
ring te doen bedoeld in artikel 205ter der
Lager Onderwijswet.
DE UNIE-COLLECTE
LUat
Transport v
GrUpskertc
Oldehove
Oldekerk
Ee
TUnJe
Koekange
Meppel
NtJeveenKolderveen
AneGramabergon
WUlc bü Duurstede
IJsselsteln
Krommenie
Noord-Schal
Gr. IJpoldi
Barend
land
:ht
Hoi
Tlnte bü Brlelle
Waddlnxveen
ZegwaardZoeter
f21.984.65
126 06
182.50
99.60
83.15
49.65
64.10
219.05
Z 69.72
78.42
62.19
133.18
1.075.63
112.66
109.35
65.9<:
61.60
226.50
93.65
68 63
61.38
126,06
162.53
61.38
60.30
Totaal van 225 Locale comtté'a
Examens
Academische Examens
Amsterdam. Vrije Universiteit. Gesl.:
Klass. Letteren: cand.ex., de heer a. Staat
Barendrecht (cum laude).
Lelden. Gesl.: Rechten: cand.ex.. de heeren
M. M. Taytelbaum, J. Zwanenburg. W. J. l, P.
Gertenbaoh en P. van Zallnge.
Indologie: doet. ex.. de heer H. D. J. v. Bargen
Delft. Gesl.: Werktulgk. ing.: cand.ex„ de
heer A. H de Jong
Econ. Wetensch.:
i J. de Geus
Gesl.
P. N. Carsch.
Handelswetenschap:
cand.ex., de heeren A. W. J. Meyer, P. L. v. d.
Velden, K. Munting
A. Verboom.
r d a m. Gesl.
krulden)ersdiiiploma heeft tot resultaat gehad,
dat van de 103 candidaten er 64 geslaagd zijn,
van wie vier met lof.
GEMENGD NIEUWS
POGING TOT DIEFSTAL
Twee mannen aangehouden
De politie te Amsterdam heeft twee
mannen van resn. 24 en 25 jaar aangehou
den. die een poging tot diefstal hebben ge
pleegd in een hulpschool van de gemeente
aan den Kramatweg, waar levensmiddelen
voor den dienst van maatschappelijk^n
steun zijn opgeslagen. Een der mannen was
reeds door verbreking van het slot van de
buitendeur binnengedrongen, toen hij ge
snapt werd en evenals de ander, die op den
uitkijk had gestaan, werd aangehouden
Beiden zijn in het bureau Linnaeusstraat
opgesloten.
AAN DE GEVOLGEN OVERLEDEN
De 6-jarige N. Wulffraat uit de Hard
draverstraat, die Dinsdagmiddag in de
Insulindestraat door een auto werd aange
reden en met een schedelbreuk ln iet
ziekenhuis aan den Lergweg ter verpleging
werd opgenomen, is aldaar gister aan, de
gevolgen overleden.
DE NIJENRODE-ZAAK
VOOR HET HOF
De financieele positie
van Onnes
Opwindende debatten
Gisteren zette het Gerechtshof te A m-
sterdam de behandeling voort van de
Nijenrode-zaak.
Het verhoor in de zaak tegen den vercL
Onnes werd voortgezet.
Mevrouw Onnes, 4 décharge gedagvaard
is de eerste getuige, die voor 't hekje komt.
Betreffende de relatie met Koning ver
klaart getuige, dat haar man wel eens had
gezegd, dat Koning zoo „lastig" was.
Het Hof hoort hierop getuige-deskundige
Hamelberg, accountant. Deskundige
heeft een onderzoek naar de geldmiddelen
van Onnes ingesteld vlak voor en na de
inbraak.
Betreffende de liquiditeit was desk. tot de
conclusie gekomen, dat verdachte zich tot
einde Febr. 1932 kon redden. Daarna zou
hij moeten overgaan tot verpanden, beleenen
of verkoopen van kunstvoorwerpen. Als hij
geen f 10.000 voor de gebroken beeldjes had
gekregen van de verzekering, zou hij reed3
eerder debet hebben gestaan bij zijn bank.
Voorts had verd. pas f9.000 van Goudstik
ker gekregen.
Getuige-deskundige Ho ge weg, die jaren
lang accountant voor Onnes' Handelsver-
eeniging is geweest, verklaart, dat het ver
lies van diewennootschap over 1930 f 184.000
en over 1931 f 10.000 heeft bedragen. Do
heer Onnes stond f27.000 debet bij de N.V.
Getuige vulde ook het belastingbiljet in:
op 1 Mei 1932 was de opgave f20.000 inko
men, maar dat ging weg aan onkosten. Het
vermogen van Onnes bedroeg nog wel
f560.000.
„Rijk en geen geld",
zoo kenschetste getuig1© den vermogensto*
stand van Onnes.
Mr A. S t e r n h e i m advocaat en accouiv
tant, wordt vervolgens gehoord. Getuige ia
de accountant van Goudstikker. Getuigo
geeft inlichtingen over de financieele ver
houding tusschen Onnes en Goudstikker^
Begin 1932 zocht verdachte een groot cre
diet. dat hij via Goudstikker poogde te vin-
den. Onnes had f80000 noodig „om rustig
te kunnen blijven wonen". Over dit crediet1
is langdurig onderhandeld; Onnes had
Goudstikker gevraagd voor dit bedrag borg
te blijven. Dit werd echter geweigerd
In Febr. 1932 had verdachte een voorschot
gevraagd op de f12.000 „salaris", die Goud
stikker ieder jaar op 1 Maart moest betalen.
Goudstikker had toen f3000 vooruit gegc-1
ven.
Verdachte: Dat was geen geld om van
te leven, doch voor een handelstransactie.
Hoewel ik schatrijk was, liep ik vast, wan
neer ik me geen contanten kon verschaffen.
Van „vastloopen" zoodat ik me zorgen
moest maken, is geen sprake. Dat hoeft
iemand, die zes ton aan kunstwerken bezit
niet te doen.
President (tot verd.): U had er groot
belang bij, dat de kunstwerken verkocht
werden. Zoo is deze inbraak eigenlijk een
geforceerde verkoop, die zeer voordeelig
voor u was. Wanneer u op de gewone wijze
een kunstvoorwerp verkocht, moest u de
helft van de winst aan Goudstikker geven.
Nu kreeg u de heele verzekeringssom zelf...
Verd. Onnes (opgewonden): Ik heb
nooit gezegd, dat de inbraak me geen
voordeel opleverde. Maar daarvoor be
gaat men toch geen misdrijf, daarvoor
offert men zijn leven toch niet. Ik ben
voor verliezen niet bang. In oorlogstijd
heb ik, drie millioen voor Nederland ge
offerd. Dat kan ik bewijzen. Maar een
misdaad doet men niet voor geld. Als
een erftante van me sterft kan ik het
aangenaam vinden, maar dan heb ik
toch geen moord begaan!
Dan wordt een vijftal schilderijen ter
tafel gebracht, die nauwkeurig bekeken
worden. Onnes veegt met zijn zakdoek wat
stof weg
Nadat nog enkele getuigen zijn gehoord,
wordt de zitting geschorst.
Na de pauze ontspint zich een financieel
debat tusschen den procureur-generaal en
Onnes, waarbij de laatste zich herhaaldelijk
opwindt. Voorts komt getuige Witbrandj
nog enkele verklaringen afleggen.
Een Incident
Een incident doet zich voor bij het Ver*
hoor van Grotjohan, een der „verhui»
zers". Hij windt zich sterk op en hij pro*
testeert er tegen, dat hij kort geleden rs
veroordeeld voor een andere zaak en da£
toen de Nijenrodezaak erbij is gehaald.
Grotjohan wil een uitvoerige verklaring
afleggen. Hij smijt een tasch op het tafeltje
voor het getuigenhekje: „Hier meneer da
president is de tasch waarin we de schilde
rijen hebben vervoerd. Nu kunt u zelf eens
zjen, dat er onmogelijk zeven schilderijen in
konden worden meegenomen. Als Onnes
beweert, dat er zeven zijn gestolen is hij een
leugenaar. Meer en meer windt Grotjohan
zich op. Hij is nauwelijks tot bedaren te
brengen. De verdedigers, die hem hebben
gedagvaard als getuige, deelen mee, dat zs
van zijn verhoor afzien. „Niet omdat wa
bang voor hem zijn. maar omdat we geen
prijs stellen op verklaringen van een zoo
opgewonden getuige".
„Ik wil alles zeggen, alles, de heele zaak
en ik wil nu gehoord worden".
De president schorst de zitting: „Het hol
zal in raadkamer gaan, om er over te be
slissen of Grotjohan nog gehoord dient te
worden. I
De rust in de zaal keert weer. Druk wordt
het incident besproken en de verwachtingen,
over de a.s. onthullingen van dezen opg^
wonden getuige zijn hoog gespannen. Da
zitting wordt weer heropend.
„Laat Grotjohan maar naar voren komen",
zegt de president. „Ik zal vragen stellen en
daaraan zult u zich bij de beantwoording
moeten houden".
Onthullingen blijven echter uit. Het eenl-
ge nieuws is de tasch. waarin de schilde
rijen zijn vervoerd en die bij de inbeslag-
genomen suikken wordt gelegd.
Er worden nog eenige getuigen gehoord
o. w Mees Gerritsen, de vroegere com
pagnon van Biesing, de leveranciers van da
„verhuizers".
Getuige Mees G. besluit zijn verkaring
met de mededeeling, dat hij er heelemaal
niet van overtuigd is, dat Onnes achter d«
De zitting wordt dan geschorst tot Vrij
dagochtend 10 uur.
