VORSTELIJKE GASTEN
OP DE „DE RUYTER"
De Wieringermeerpolder
DONDERDAG 5 NOVEMBER 1936
TWEEDE BEAD PAG. 5
Electrificatie van het
spoorwegnet
Bovenleiding op het baanvak
EdeArnhem voltooid
Met de electrificatie van de lijn Ede-
Arnhem wordt door de Ned. Spoorwegen
goede vorderingen gemaakt. De boven
leiding van dit baanvak is thans vol
tooid.
De masten zijn geplaatst, tot aan de split
sing van de lijnen Utrecht—Nijmegen op
het spoorweg-emplacement te Arnhem. Op
dat punt zal 't onderstation voor de stroom
voorziening worden gebouwd. De fundee-
ring is daarvoor reeds gelegd.
WILDE STAKING TE ENSCHEDE
Bij de weverijen van de N. V. van Heek
en Co. en van de N. V. Nico ter Kuile en Zn.
te Enschede is een wilde staking van
wevershulpen uitgebroken. Ongeveer 100
jeugdige personen zijn in staking gegaan,
omdat ze loonsverhooging wenschen. Vooral
voor de andere wevershulpen van 20 jaar
en ouder acht men de loon en te gering. De
betrokkenen deelen mee, dat hun actie ge-
heel los staat van elke politieke partij.
Aantal moties aangenomen
In de groote'zaal van den Haag-
sohen Dierentuin is gistermiddag een
drukbezochte vergadering gehouden
van den Ned. Bond van Sigaren-
winkeliersvereenigingen.
De Voorzitter, de heer L. P. J o n g e j a n s
zette in zijn openingswoord uiteen, dat de
nood in het sigarenwinkeliersbedrijf ten top
13 gestegen. De. vraag dient te worden ge
steld of een bestaan voor den bonafide-
sigarenwinkelier nog mogelijk is
Wij wenschen, zei spr., dat het sigaren-
verkoopbedrijf voor wat den detailhandel
betreft, uitsluitend in handen van den siga
renwinkelier blijve, dat een verbod van leve
ring van sigaren, sigaretten en tabak door
fabrikanten rechtstreeks aan particulieren
worde ingesteld, dat de verkoop van siga
ren e.d. in café's worde beperkt en dat het
bedrijf van den grossier en den winkelier in
den sigarenhandel streng gescheiden worde.
Een groot aantal sprekers hebben hierna
het woord gevoerd. Aan het einde der bijeen
komst werden eenige moties aangenomen,
waarin de vergadering zich o.m. uitsprak
vóór spoedige herziening der Tabakswet,
overeenkomstig liet advies van den Midden-
standsraad van 1935 en tegen de wijziging
van art 3 der Winkelsluitingswet, dit laatste
in verband met den verkoop van tabaks
artikelen in hotels, café's, restaurants en
soortgelijke inrichtingen. Bovendien werd
Verbod en gebod
I-Iet orgaan van de Ned. Lutii. Bond vooi*
Chr. Sociale Actie „Maarten Luther", her
innert er aan, dat het in Duitschland ver
boden is om de geschriften van Friedrich.
Julius Stahl te citeeren, omdat deze groote
jurist een geboren jood was.
Reeds op vrij jeugdige leeftijd heeft hij
evenwel het Joodsche geloof vaarwel ge
zegd en heeft hij belijdenis des geloofs in d«
Luthersche Kerk afgelegd. Later is hij een
der grootste reclitsphilosofen der Luther
sche Kerk geworden.
En omdat Stahl een Jood was, worden
zijn schrifturen thans verboden! Dan ver
volgt Maarten Luther:
Nederlandsche Lutheranen! Begrijpt gij
nu de beteekenis van Stahl voor ons volks
leven? i
Luthersche hoogleeraren, predikanten
en studenten! Gij die tot geestelijke lei
ding geroepen zijt! Ligt in dit Duitsche
verbod voor U niet een duidelijk ge
bod om ons de rijkdom van Stahls ge
dachten te ontvouwen?
Wij willen onze Christelijk-sociale ar
beid op sociaal-economisch en sociaal-
politiek terrein zoo gaarne doen beheer-
schen door onze Luthersche beginselen.
Doch daarbij hebben wij wetenschappelij
ke voorarbeid noodigr.
Kom over en help oust
Koninklijke belangstelling
voor de schietoefeningen
Een zegetocht naar
het station
De Koninklijke Familie heeft gister
een vaartocht gemaakt met de jongste
aanwinst der Marine: Hr. Ms. kruiser
„De Ruyter". Deze vaartocht, die be
gunstigd werd door schitterend herfst
weer, heeft zich uitgestrekt van IJmui-
den tot de reede van Texel. Tevens heeft
Prins Bernard, die H. M. de Koningin
en H.K.I-I. Prinses Juliana vergezelde,
voor het eerst kennis gemaakt met dc
Nederlandsche Marine.
Te IJmuiden begaf de Koninklijke Fami
lie zich aan boord. Allereerst bezichtigden
de Koninklijke Gasten, nadat men ue pieren
achter zich had gelaten, het schip.
Vóór in de volksverblijven werd begonnen
en daar vandaan ging men de dekken rond.
H.K.H. Prinses Juliana toonde veel belang
stelling voor dc zeer ruime ziekenboeg.
Prins'Bernard legde zeer veel interesse aan
den dag voor dc technische deelen van het
schip: in dc machinekamer liet de Prins
zich uitvoerig op de hoogte stellen; ook
H.K.H. Prinses Juliana kwam er nader
hand een kijkje nemen.
In het iet blijf van den Commandant
Werd geluncht, waarna liet schip in gereed
heid werd gebracht voor de schietoefenin
gen, die 's middags werden gehouden.
Op een gegeven oogenblik klinkt alarm.
Dc posten worden geheel bezet, de water-
di-hte deuren gesloten. Het doel is een
schijf, welke door de sleepboot „Utrecht"
Wordt gesleept. De Koninklijke Gasten ver
schijnen op de brug en even later worden
de projectielen afgevuurd.
Na enkele salvo's bezwijkt de kleine schijf
reeds: een der masten is doormidden ge
schoten. Nauwelijks zijn de schoten gelost,
of Hr. Ms. „De Ruyter" hult dc schijf in
een nevelgordijn dat weldra de schijf aan
het oog onttrekt: tegelijk weerklinken de
salvo's van de luchtafwecr-mitrailleurs.
Een vliegtuig wordt weggeschoten
Ondertusschen wordt de vliegtuigkatapult
klaar gemaakt voor het wegschieten van
het aan boord mede gevoerde vliegtuig. Een
wenk met een waarschuwingsvlag, een
handle wordt overgehaald en in een oog
wenk heeft het vliegtuig de katapult ver
laten. Na een grooten cirkel om den krui
ser te hebben beschreven, verdwijnt liet in
dc verte.
H. M. de Koningin volgt dit ook voor
vele opvarenden geheel nieuwe schouw
spel met zeer veel belangstelling vanaf
de navigatie commandobrug, H.K.H.
Prinses Juliana en Z.D.H. Prins Bernard
vanaf het dichter bij het vliegtuig ge
legen mitrailleurdek.
Snel draait dan de kruiser het Schulpen-
gat in, voorbereidingen voor het vertrek
van de hooge gasten worden getroffen: de
saluutbatterij wordt bezet en de eerewacht
mariniers treedt aan bakboord aan. Na liet
vallen van het anker worden de hakspieren
en motorsloepen tegelijk uitgevoerd, de be
manning .treedt aan volgens de paradeer-
rol. Het gevolg van de koninklijke gasten
neemt plaats in de kleine motorsloep welke
weg vaart en op eenigen afstand van den
kruiser blijft liggen. Commando's klinken:
stilte aan dek, front maken naar stuur
boord: H.K.H. Prinses Juliana en Z.D.H.
Prins Bernard verlaten het schip, even
daarna ook H. M. de Koningin.
Als H. M. het schip verlaten heeft, klinkt
op commando van den commandant een
driewerf „hoezee" langs de dekken.
Den Helder in vlaggentooi
De bevolking van den Helder heeft
gister de gelegenheid aangegrepen om de
Koninklijke Familie een hartelijke huldi
ging te bereiden. De blijdschap van de bur
gerij over de aanwezigheid der Vorstelijke
Personen is vooral tot uiting gekomen tij
dens den rit van de Koninklijke. Stoet van
de buitenhaven naar het station. Duizen
den hadden zich langs den weg geschaard
en van huis tot huis was de vlag uitgesto
ken. Het wachten duurde lang, doch einde
lijk even voor half 4, weerklonk het doffe
gedreun van het eerste der 35 door de „De
Ruyter" af te geven saluutschoten, het be
wijs dat de commandantssloep met de
hooge gasten zich van den dwars voor den
havenmond liggenden oorlogsbodem had los
gemaakt. Terwijl boven en om den kruiser
•uilgrijze kruitdamp der schoten liing.
zette de motorbarkas snel koers naar den
landingssteiger.
Hot was ruim half vier toen zij terzijde
an de torpedojagers in het volle gezicht
der wachtenden kwam en het hooge gezel
schap duidelijk waarneembaar was: de Ko
ningin, zittend op de achterbank, niet vóór
haar, staande, de Prinses en Prins Bernard.
Uiterst vlug voltrok zich het aanleggen aan
den steiger en het debarkeeren van de
hooge. gasten. Het eerst was het de Ko
ningin, die de sloep verliet, onmiddellijk
gevolgd door den commandant d r marine
te Willemsoord, viee-admiraal T. I,. Kruys,
die den tocht met de „De Buvter" had mee
gemaakt. Onmiddellijk achter hem volgde
de Prinses, daarna, blootshoofds, Prins
Bernard.
Na zich met enkelen der autoriteiten te
hebben onderhouden, inspecteerde H. M. de
met de vooruitgestoken geweren stram in
de houding staande eerewacht der adelbor
sten, met wier vaandel bij het passeeren
van de Koningin de gebruikelijke groet
werd gebracht.
Een zegetocht
Na deze inspectie liief het publiek
een spontaan gejuich aan, dat bleef
voortduren totdat de hooge gasten met
het kleine gevolg in de gereedstaande
auto's hadden plaats genomen en van
deze plaats vertrokken. De route naar
het station was één zegetocht. Op tal
van plaatsen barstte het enthousiasme
der menigte los, welker belangstelling
uiteraard vooral ook uitging naar Prins
Bernard.
Met den gewonen sneltrein van 15.55 uur,
waarin het. salonrijtuig was gehaakt, verlie
ten de Vorstelijke. Personen den Helder.
Om kwart voor zes arriveerden zij in de
Residentie'.
ROFFELRIJMEN
AANPAKKEN
week-end, ten volle zullen kunne
genieten."
Haagsche Post,
'k Heb zelden met meer blijde hoop
Een schoolbericht gelezen
Dan dit, dat mij verzuchten deed:
Och mocht het hiér zoo wezen!
Wie kinderen-die-leeren heeft
Zal gaarne onderschrijven:
Er schijnt voor de moderne jeugd
Geen vrij moment te blijven.
Dc jeugd wordt op-, wordt voort-
De scholen concurreeren gezweept
Wie 't meeste in de kortste tijd
De kinderen kun leeren.
Ze blokken van de morgen 'vroeg
Tot 's avondsen ze zuchten
Verheugd wanneer ze eens per week
Een uurtje mogen luchten.
Er is geen tijd aan sport of spel
Een middag te spendeeren,
De „vrije middag" is voor hen
Tot donker toe studeer en!
(Ik zwijg maar van het Zondagswerk
Dat stil wordt toegelaten;
Er zijn zoo van die zondetjes
Waarover we niet praten!)
Voor catechetisch onderwijs
En jeugdvereenigingen
O nmisbaa r naar d,e theorie
Die geldt in onze kringen
'Geen tijd, of nagenoeg geen tijd!
Waarom niet? durf ik vragen,
Alleen om stoffelijk gewin
Te heden als ze slagen
Dat mag niet het voornaamste zijn!
Wij móéten samenspannen
Om eindlijk dezt, geest der eeuw
Voorgoed te overmannen!
Aan ons de taak, aan ons de plicht
Dc groote trom te roeren
Om 't huiswerklooze week-end ook
In Holland in te voeren.
Het zal een groote zegen zijn
Voor ons, onze gezinnen.
De opvoeding der jeugd moet bij
Jeruzalem" beginnen.
(Nadruk verboden) LEO LENS
SIGARENWINKELIERS IN
VERGADERING BIJEEN
De nood ten top gestegen
het hoofdbestuur van den bond opgedragen
om met alle ten dienste staande middelen
te bevorderen, dat alsnog door wijziging van
de voorgestelde vestigingswet kleinbedrijf
de mogelijkheid wordt geopend om terstond
tegen het euvel der overbezetting direct-wer-
kende maatregelen te nemen.
Onder geweldige belangstelling arriveerde gisteren de Koninklijke Familie te Ifmuiden voor het maken van een tocht aan
boord van Hr. Ms. nieuwe kruiser „De RuyterDe begroeting van de Konink lijke gasten bij aankomst.
Wie de stevige, flinke badhanddoek
en de twee theedoeken gratis wil
ontvangen, moet hiervan thansdirect
werk maken. Voor 8 uitknipsels
Radion .'n top-prestatie", ont
vangt U een sterke badhanddoek
en voor 5 dezer „top-prestaties"
2 flinke theedoeken.
Inzenden aan Lever's Zeep Mij.N.v.,
Afd. Spec. Cadeaux, Vlaardingen;
maar denk er om alleen uitknipsels
top-prestatie" en beslist geen
andere. Is in Uw woonplaats een
Sunlight Geschenkendepot of een
tijdelijk inwisseladres, dan kunt U de
artikelen aldaar persoonlijk afhalen.
Zorg, dat U van alle extra voor
delen van Radion profiteert! Uw
was, met Radion gewassen, zal
witter worden dan ooit, want het
zuurstofhoudende Radion sop dringt
door het gehele weefsel heen en
verwijdert alle vuil.
Haal nu wat Radion in huis, want
21 November is de laatste dag van
deze speciale Radion aanbieding.
XI
B. J. Dit begreppelen ïs in betrekkelijk korten tijd ver
richt, want reeds in de herfst van 1932 kwam men er mee
gereed, dus twee jaair na het droog worden.
Een gedeelte van dit werk is met de hand gedaan en gaf
aan vele arbeiders, die dagelijks met autobussen van de rand
plaatsen werden gehaald, gedurende langen tijd werk. Een
ander gedeelte werd met speciaal daarvoor geconstrueerde
greppelmachiries getrokken.
Al naar de aard van de grond werd de afstand van de
greppels genomen op 11 M. (voor kleigrond) en op 15 M.
(voor zandgrond). De diepte nam men overal gelijk, nl. 60
c.M., terwijl de bovenbreedte voor kleigrond bepaald werd
op 85 c.M. en voor zandgrond, die natuurlijk veel losser is
en dus niet zoo steil kan blijven staan, op 1.15 M.
liet graven der greppels met een greppelmachine
Toen alle greppels gereed waren hadden ze een gezamen
lijke lengte van 14.000 K.M., dat is meer dan het derde ge
deelte van de omtrek van de wereld.
Maar behalve dit begreppelen werd ook nog bij wijze van
proef begonnen met enkele perceelen te draineeren en wel
niet alleen om het draineeren zelf alsook om de verschillende
systemen van drainage te beoordeelen. Daartoe werd in de
herfst van 1930 in het randgedeelte bij Kolhorn een z.g. ont-
waterings-proefveld aangelegd, groot ca. 25 H.A., waarop
fcaast elkaar het begreppelen en het draineeren volgens ver
schillende systemen werd beproefd. Ter vergelijking bleven
daar, zooals men ook op de Andijker proefpolder had gedaan,
enkele gedeelten in de natuurtoestand, dus onbewerkt liggen.
Naast de gewone drainage, die met de hand geschiedt,
werden ook de verschillende machinale drainages toegepast,
zooals de molbuisdrainage met houten kokers (systeem prof.
Visser), toepassing van geperforeerde metalen buizen
(systeem Rud. Sack), het drainage-systeem van J. Bruins, ter
wijl ook met de draingreppelploeg van Matthysen werd ge
werkt.
Gewijzigd drainage-systeem
Zooals we reeds opmerkten, heeft de gewone drainage op
jonge grond groote bezwaren, waarom men dan ook besloot
de gronden te begreppelen. Maar juist dat begreppelen gaf
een nieuw idee aan de hand. Men had n.l. opgemerkt, dat
langs de wanden van de greppels, op de taluds dus, zeer vele
en vrij diepe en breede scheuren ontstonden, die ook in de
natte tijd bleven en van groote beteekenis bleken te zijn voor
het snel afvoeren van het hemelwater. Dit feit was aanleiding
om van de gewone werkwijze, bij het draineeren toegepast, af
te wijken. Gewoonlijk toch gaat men dadelijk na het leggen
der drains in de gegraven sleuven, deze met de uitgegraven
grond weer dichten. Nu men echter zag, dat de ingedroogde
aarde het water veel sneller doorliet, paste men dit toe en liet
de sleuven een poos liggen en de uitgegraven grond drogen.
Langs de wanden der sleuven ontstonden nu de scheuren, die
men ook bij de greppels gezien had en waardoor het water
snel heen trok. Nadat deze scheuren ontstaan waren en de
uitgegraven grond droog was geworden, werd met deze laat
ste de sleuf weer gedicht, nadat men op de kragen der buizen
eerst turfstrooisel had gedaan om verstopping met de nog
slikkende grond tegen te gaan. Dit systeem voldeed zoo goed,
dat men in 1933 al begon om ook reeds begreppelde gedeelten
van de polder op deze wijze te ontwateren.
Was men in de eerste jaren 1930 tot en met 1933 op
heel bescheiden schaal met het draineeren doorgegaan, het
nieuw, sedert 1931 eerst voorzichtig toegepast systeem, gaf
dusdanige resultaten, wat de ontwatering betreft, te zien, dat
men reeds sedert 1934 er een groote uitbreiding aan heeft
gegeven en het op ruime schaal op de reeds begreppelde
gronden gaat toepassen. In de bodem der bestaande greppels
worden nu de sleuven gegraven, waarin de drains gelegd
worden. De uitgegraven grond gaat men na drogen weer op
de buizen werpen of men doet er dadelijk uitgedroogde aarde
van de zijkant der greppels gestoken op. Men behoeft nu
niet meer op de scheuren in de greppelwand te wachten, deze
zijn er reeds in.
Het is gebleken, dat de bezwaren tegen het draineeren van
jonge grond op deze wijze voor een goed deel ondervangen
kunnen worden. Wel treden e: na enkele jaren vrij veel ver-
De aanvoer van drains geschiedt met rupsbandlrekkers
stoppingen op, als gevolg van het groot gehalte aan ijzer en
aluminium, dat zich in het doorzakkende water bevindt, maar
tegenwoordig kan men de verstopte drains tamelijk gemak
kelijk en goedkoop reinigen door schoonspuiten en doorsteken.
Dit is in elk geval voordeeliger dan de meerdere exploitatie
kosten van begreppeld boven die van gedraineerd land.
Wat al de graafwerken in de polder aangaat kunnen
enkele cijfers een idee geven van wat de waterafvoer in een
moderne polder wel vergt.
In totaal werden gegraven: 19 K.M. hoofdkanalen met een
breedte op polderpeil van practisch 29 M. (theoretisch
28.80 M.71 andere kanalen met een breedte van 22,75 M.,
149 K.M. tochten van 10.50 M. breed en 985 K.M. slooten
met varieerende breedte. Dadelijk moet opgemerkt worden,
wat we trouwens reeds deden, dat de genomen breedten bij,
het tegenwoordig bedrijf niet meer noodig zijn, daar auto-
tractie de plaats van scheepsvervoer heeft ingenomen.
Al met al is er een groote massa aarde verwerkt. Millioenen
kubieke meters. Een ruwe berekening brengt ons op 8 a 9
millioen.
De kanalen, slooten, tochten enz. nemen een belangrijk deel
van het cultuurland weg. Ongeveer 2000 H.A., dat is dus
10 pCt. van de oppervlakte, is niet als cultuurland in gebruik.
Doch hieronder vallen ook de terreinen voor de drie dorpen
Middenmeer, Slootdorp en Wieringerwerf en de in de polder
aangelegde wegen.
Aanleg van wegen
Deze wegen zijn voor de polder natuurlijk van groote
beteekenis, daar ze de comunicatie met de randgemeenten en
onderling mogelijk maken. Er is een tamelijk druk verkeer.
Gelegenheid om de drie dorpen te bezoeken is er met de
autobusdiensten te over. Men heeft geregelde verbinding met
Amsterdam via Hoorn. Er gaan autobussen van Alkmaar via
Winkel en via Wieringerwaard, van Schagen via Kolhorn en
via Wieringerwaard, en van Medemblik. Bij onze verschillende
bezoeken, die we aan de polder brachten hebben we meer*
malen van deze diensten gebruik gemaakt en geconstateerd*
dat men niet van gelegenheid is ontbloot om naar elders te
gaan of van elders te komen. Er zijn meerdere en dichter
bevolkte gedeelten van ons land waar het niet zoo goed met
die gelegenheid is gesteld.
Voor het verkeer in de polder is een wegennet aangelegd
van 245 K.M. derde klaswegen. De commissie Lovink had;
in haar rapport voorgesteld dat men met het oog op de kans
dat het verkeer dit zou eischen dadelijk wegen van voldoende
breedte zou aanleggen en noemde 15 M. als de meest ge-:
wenschte maat. Men heeft zich hieraan gehouden. Doch
het rijvlak is voorloopig maar 2.50 M. breed gemaakt, terwijl
sommige gedeelten waar het meeste verkeer langs gaat 3,50
en 4.50 M. breed zijn genomen.
Een van de vaste bruggen, zooals men er zeven en veertig in ds
volder heelt.
Spoorwegen zullen wel niet in de polder behoeven te
worden aangelegd. Toch heeft men met de mogelijkheid
rekening gehouden en twee tracee's ervoor beschikbaar qe.
houden.
Voor de wegen zijn een aantal bruggen noodiq qe.
weest In totaal 59. waarvan een 12 tal beweegbare De
vaste bruggen hebben met het oog op de vaak hooge scheeps-
ladingen, die men bij het vervoer van landbouwproducten
heeft, een doorvaarhoogte van 4 M. Althans het meerendecl
*1 X stond in ons blad van 27 October.
