YAN RIJN S
ÏSMOSTERD
CUOOt CM)l& VXOUWWi
BILTHOVEN-PLANTWIJCK
I Wordt Herfst buiten...
MODEVAKSCHOOL
y
WEKELIJKSCHE B IJ LAGE
WEET Gil, DAT
Bellevoysstraat 75 Telefoon 32631 36235
ROTTERDAM
Sedert April 1935 ook een uitstekend verzorgde
CHEMISCHE WASCH-lNBICHTÜïG
heeft geopend
Hebt gy reeds een proef genomen, zoo neen,
DOE HET DAN NU
SOESTDIJKERSTRAATWEG 37—3D
rusthuis
Mooie ligging. Alle comfort. Prijzen i
gelang der kamers vanaf ƒ125.— p. mncL
TELEFOON 2161 BILTFOVEN
P. C. BALK
Diploma Ned. Bond v. Ziekenverple*
gingen Ned. Vereen, v. Psych. en Neur.
De paddestoelen komen I
t Wordt nu het donkere jaargetijde. Dat
heteekent dus het seizoen van jagende wol
ken langs grauwe lucht; van stortregens,
die met zulk een geweld neersuizen, dat de
straten van de waterbellen bobbelen. De
kinderen zitten achter de bewasemde ruit,
waarlangs de droppels traag naar beneden
glijden, in wonder grillige kringellijnen en
zij kijken naar buiten, naar de kruinen van
iepenboomen, die nu geducht van den
storm te lijden hebben. De paraplu's van de
voorbijgangers ook! Die duiken er achter
weg en manoeuvreeren er tevens afwerend
mee, zoo dikwijls zij het probleem tegemoet
zien, hoe een hoek om te komen.
't Buiten wandelen is nu goeddeels ge
daan; 't is nu het weer, om geen hond of
kat naar buiten te jagen. En toch, weet U
wel, dat een flink nat najaar juist een rijke
paddenstoelenoogst belooft? Tusschen twee
buien door loont 't nu de moeite, plantsoen,
stadspark of bosch eens door te gaan. De
loofboomen worden kleurig in hun herfst-
gebladerte, warm rood en roestbruin of van
dat hééle lichte geel, dat eruit ziet of zij dl
de kleur, die een waterig zonnetje nog geeft,
opgezogen en zuinig bewaard hebben.
Over de gazons heeft de bladerendwarre-
ling al een eerste dunne laag van gevallen
loover gelegd en waar langs de voetpaden
het herfstkleed door den wind dik opeen
is geveegd, daar loopen de kinderen er
graag doorheen. Omdat het dan zoo gezel
lig sliert en ruisebt langs hun schoenen.
Ja, waar boomen staan en heesters, daar
is het nu nog wel mooi, bij den overgang
yan het seizoen, vooral ook als men oog
heeft voor die echte najaarskinderen, die
met zulke bescheiden plaatsjes genoegen
nemen: bij een boomstronk, op een beschut
te plek achter een "dikke stam, tusschen het
gras. Overal waar het maar stil is en voch
tig, daar staan zij te prijken, de zwammen,
de paddenstoelen. Hoe weinig menschen
houden daarvan; de meesten gaan er achte
loos aan voorbij, zoo zij er althans niet zulk
een sterke afkeer van hebben, dat zij ze op
zettelijk met den voet omstooten. Want deze
herfstwezentjes, met hun rechte, stille steel
tjes, die soms net als zuiltjes zijn, en met,
hun wonderlijke kleuren en „hoeden", mo
gen zich slechts in de liefde van heel wei
nigen verheugen. Zelfs kinderen, die anders
zoo graag rondsnuffelen in de natuur, om
bloemen te plukken of eikels en kastanjes
te rapen, komen er met de hand niet aan.
Toch komt er reeds kentering in de hou
ding, die men in Nederland ten opzichte
van de paddenstoelen inneemt. Het kan
reeds gebeuren, dat men in het najaars
bosch een enkele man of vrouw tegen komt
met een mandje of een tasch, waarin de
eetbare poorten als goede buit verzameld
worden. Want champignons, mits met zorg
uitgezocht er zijn ook zeer veel gevaar
lijke, giftige soorten kunnen een heerlijk
en gezond voedsel vormen, hetwelk men op
velerlei manieren kan toebereiden. De
fijnere keuken immers heeft haar recepten
voor champignonssoepen, voor paddenstoe
len-ragouts, voor gebakken paddenstoelen,
enz. Men verwerkt ze bovendien in salades,
in eiergerechten, zelfs als tafelzuur en zoet
zuur. Men ziet ze steeds meer in de etala
ges van delicatessen- en groentenwinkels te
koop liggen; er bestaan ook in ons land
naar wij meenen, speciale champignon-
kw eek er ij en.
De paddenstoel is in de natuur een ge
heimzinnige, sprookjesachtige verschijning.
Zij komén zoo merkwaardig plotseling uit'
den bodem te voorschijn, zoodra de herfst
bladeren den vochtigen bodem gaan bedek
ken. Dan ziet men ze in heele groepen bij
elkander, soms heel klein en nietig, maar
ongelooflijk fraai en teer, zoo men ze beter
bekijkt; soms ook als eenzame figuurtjes,
rank en blank, net het werk van een fanta
sierijken banketbakker. En hoog aan den
stam van een oudeto olm kunnen zij uit een
oksel of een knoest te voorschijn komen,
zoo groot en vleezig, dat zij wel wonder
volle, dikke geel-bruine schalen gelijken,
onbegrijpelijke ornamenten aan het boom
lichaam, dat van deze samenwoning met
zulk een parasiet zeker geen voordeel heeft!
Hoe verklaart men dit, dat snelle te voor
schijn komen van deze najaarskindcren?
Wel, onderzoek van deskundigen heeft uit
gewezen, dat zij voortbrengselen zijn van
een organisme, dat op onopvallende manier
door winter en zomer heen in den bodem
voortteelt. Dit organisme bestaat uit zeer
fijne draden, die zich als een bijna onzicht
baar netwerk vertakken en steeds bezig zijn
hun voedsel te trekken uit den organischen
afval, waarmede boomen en struiken den
grond rond hun voet in 't najaar bezaaien.
In het mooie boekje „Paddenstoelen zoeken
Een fraaie opname van een „Berkeriboleet",
HANDWERKEN
Een gebreid kleedje
Het hierbij afgebeelde kleedje is gebreid
yan Artikel 785, van de N.V. Artsilk, Breda,
en wel van twee strengen nr 12, bruin; 1
streng nr 16, oranje; 2 strengen nr 14, beige.
Men werkt met twee breinaalden nr 3, Inox.
Opzetten 196 steken met bruin, steeds een
naald recht, een naald averecht; 12 naalden
met bruin. Vervolgens 36 steken bruin, 26
oranje, 72 beige, 26 oranje, 36 bruin, dus
30 naalden.
Dan 14 steken bruin, 48 oranje, 72 be
48 oranje, 14 bruin, (16 naalden).
Daarna 14 steken bruin, 48 oranje,
bruin, 26 beige, 26 bruin, 52 oranje, 14 bruin
(30 naalden).
x. 14 steken bruin, 24 beige, 48 bruin, 2i
beige, 48 bruin, 24 beige, 14 bruin. Zoo 44
naalden.
14 steken bruin, 72 beige, 24 oranje,
beige, 14 bruin (30 naalden).
Dit is de helft van het kleed. Nu begint
men weer bij x en werkt in omgekeerde
volgorde de andere helft.
Dan haakt men met bruin aan vier kan
ten 1 vaste, twee lossen, 1 steek overslaan.
Hierin knoopt men de franje, die een lengte
heeft van 15 cM.
N.B. Op de werkteekening stelt het zwart
gedrukte bruin voor; wit beteekent beige en
oranje.
MOEDERS
MOLE NAAR's
KINDERMEEL
Het aangewezen voedsel voor
Uw lieveling!
en eten" zegt Dra M. Kruseman er he£ vol
gende van:
„In de herfst ruiken wij in de bosschen
vaak een kruidige lucht, die gedeeltelijk af
komstig is van het afgevallen blad, doch
ook en niet voor een gering gedeelte, van
de zwamvlokken der paddenstoelen, die in
de bosch-humus leven.
Slechts gedurende een korte tijd zijn de
hoeden der paddestoelen zichtbaar. De
plant leeft verreweg het grootste gedeelte
van het jaar onderaardsch, voor ons vrij
wel onzichtbaar, als een fijn netwerk van
zwamdraden, dat de humusdeeltjes van de
bodem omspint.
De zwamdraden zien er uit als een fijn
spinnewebaehtig weefsel. Zij halen 't voed
sel uit de bodem en maken het mogelijk,
dat in zeer korten tijd de hoeden der pad
denstoelen boven de grond komen, wanneer
in liet najaar de omstandigheden hiertoe
gunstig zijn. In enkele dagen komen dan
heele toeffen zwammen uit de grond te
voorschijn.
In de hoeden worden de uiterst kleine
sporen gevormd, die door de wind worden
verspreid. Deze geven als zij uitgroeien
weer een nieuwe zwamvlok in de humus
laag. Een zwamvlok kan in achtereenvol
gende jaren steeds opnieuw paddenstoelen
vormen. Kenners weten goed de plekjes te
vinden, waar jaar op jaar bepaalde soorten
te voorschijn komen. De weide-kringzwam
is hiervan een welbekend voorbeeld. Ook
boutpaddcnstoelen ontplooien onder gun
stige omstandigheden jaarlijks uit dezelfde
knoestgaten van oude boomen hun hoeden:
de zwamvlok blijft in het hout leven.
In de humusbodem van onze bosschen
leven echter vele zwamvlokken van ver
schillende soorten dooreen. Daarbij kan een
gunstig jaar voor de eene soort juist wei
ongunstig zijn voor een andere. Zoodat, eik
najaar weer, het' bosch een ander aspect
vertoont en men steeds voor verrassingen
staat, wat er nu weer eens zal zijn te
vinden.
Goede paddenstoelenjaren zijn meestal die
waarin een nat najaar volgt op een zonnige
warme zomer. Na natte zomers zijn er vaak
geweldige hoeveelheden van enkele soorten
te vinden. Droge zomers, die vaak niet veel
doen verwachten voor den mycoloog (pad
denstoelenliefhebber), brengen nog dikwiils
een verrassing in de vorm van zeer zeld
zame soorten, die in gewone jaren niet
worden gevonden, daar het bekende woon
gebied hijvoorbeeld oostelijker of zuidelijker
dan ons Jand ligt".
Wie van paddenstoelen wat meer zou
willen weten, bijvoorbeeld over het herken
nen van de eetbare soorten, de manier
inzamelen, de behandeling in de keuken,
enz., die kunnen wij aanraden het boven
genoemde werkje, dat bij Nijgh en VanDit-
mar N.V. te Rotterdam verscheen, eens aan
te schaffen.
In de bekende Libellenserie, (uitgegeven
door Bosch en Kcuning, te Baarn), ver
scheen eveneens een aardig boekje, geschre
ven door K Hana: „Onze Paddenstoelen".
Al geeft deze „Libel" geen keukenrecepten,
toch is ook zij zeer waardevol door haar
aardige beschrijving van het onderwerp
door de serie zeer mooie fotografieën. Wat
Hana over de zoogenaamde „sporen" dei-
paddenstoelen schrijft, is te aardig om het
hier niet tevens te vermelden.
„De minimale afmetingen brengen mee,
dat een spore ook zoo goed als niets weegt
en juist hierop berust de makkelijke ver
spreiding. Om een afstand van bijvoorbeeld
vijf centimeter te vallen hebben de meeste
sporen reeds anderhalf twee minuten
noodig. In die tusschentijd is er natuurlijk
veel kans geweest op een klein windzuchtje
langs de grond, dat direct zoo'n spore een
heel eind weg voert Paddenstoelen, welke
hoog in een boom zitten zijn nog in veel
voordeeliger conditie. Volgens een Engelsch
geleerde moeten hun sporen er wel eenige
uren over doen eer ze de grond bereiken.
Hoewel de sporen zelf onzichtbaar blijven,
kunnen we toch hun vallen in huis waar
nemen. We zetten een paddestoel daartoe
rechtop op een tafeltje, waarna we de ka
mer zoo donker mogelijk maken. Nu laten
we onder de hoed een scherpe lichtbundel
vallen, bijvoorbeeld uit een zaklantaarn, en
gaan rustig kijken, zóó dat het licht niet
GESTOOFDE KNOLSELDERIJ: (4 pers.)
3 selderijknollen, 3 dL. bouillon of melk,
15 gram bloem, 40 gram boter.
De knollen in schijven snijden, dik scihillen
en in dunne reepjes snijden, wasschen
gaar koken in kokend water en zout. V
volgens op een vergiet laten uitlekken en
stoven in een sausje, gemaakt van de boter,
de bloem en de bouillon.
CHAMPIGNONS: (4 pers.) 750 gram cham
pignons, 150 gram boter, 10 gram bloem,
halve eetl. gehakte peterselie, zout, peper
De champignons goed wasschen en afbor-
selen, daarna overgieten met kokend water
en gaar stoven in de boter met zout
peper. Vervolgens de bloem door de cham
pignons strooien, alles met elkaar even la
ten koken, dan de peterselie er door roeren.
KERRYSOEP VAN WITTE BOONENNAT:
(4 pers.) 1 y2 L. boonennat, 1 ui, halve
eetl. kerrv, 50 gram boter, 45 gram
bloem, 50 gram gehakt, stukje oud
brood zonder korst, zout, peper, noot
muskaat.
De fijngesneden ui met de boter en de
kerry lichtgeel fruiten, de bloem er bij
voegen er, langzaam bij kleine scheutjes
tegelijk, het boonennat. Onder af en toe
roeren de soep 15 min. laten doorkoken.
Het gehakt mengen met het stukje ge
weekte en uitgeknepen brood, wat zout,
peper, nootmuskaat. Inplaats van balletjes
kan men ook dobbelsteentjes brood bruin
bakken in boter en bij de soep geven. Het
gehakt wordt 10 min. meegekookt.
SPEKPANNEKOEKEN; 400 gram bloem, 400
gram boekweitmeel, 400 gram rook-
spek, 1 L. melk, halve Liter water, 2
gram zout, 60 gram gist.
Maak een beslag van de bloem, het meel,
de melk het water, de gist en het zout
iaat het ongeveer een half uur op een warme
plaats rijzen. Het spek in dunne plakjes
snijden,. dri9 plakjes in de pan uithakken,
hierop een lepel beslag gieten en de panne-
koek aan beide kanten bruin en gaar
bakken.
TOMATENSOEP (voor 4 personen).
1 blikje tomatenpuree en y2 L water; of
1 pond tomaten, 40 gr. boter (2 afgestreken
lepels). 40 gr. bloem (5 afgestreken lepels).
y2 L. melk. 1 middelmatig groote ui. 50 gr
geraspte (niet te oude) kaas. 5 gram zout
(V2 afgestreken lepel) en desgewenscht iets
peper.
Bij gebruik van tomatenpuree:
Snipper de ui zeer fijn en sröoor deze gaar
in de boter, zonder bruin te laten worden
(i 20 min.). Voeg de bloem toe en vermeng
deze goed met de boter. Doe ook de toma
tenpuree en het zout erbij; maak van alles
een gelijkmatig mengsel. Voeg daarna, on
der voortdurend roeren, bij kleine scheutjes
tegelijk de melk en het water toe; laat de
soep onderhand doorkoken. Laat de soep
nog ongeveer 5 minuten koken nadat al het
vocht is toegevoegd. Maak de soep af door
toevoeging van de kaas (neem niet te oude
kaas, daar de smaak hiervan die van de
tomaten teveel zou overheerschen), laat de
ze er in smelten en dien het gerecht dan op.
Bij gebruik van versche tomaten:
Snijd de gewasschen tomaten in vieren.
Snipper de ui zeer fijn. Kook de tomaten en
de ui met het zout zachtjes gaar. Zeef de
massa en vul het gezeefde, zoo noodig, met
water aan tot \f2 L. Maak, op het vuur, een
mengsel van boter en bloem; voeg hierbij
het tomatenvocht en de melk, onder voort
durend roeren en bij kleine scheutjes te
gelijk.
direct in ons oog valt. De sporen vallen regel
matig en telkens als ze wentelen weerkaat-
ze het op hen vallende licht We zien
ze als stofjes in het zonlicht.
Nog een manier om ze te zien !s de hoed
•an een paddenstoel zonder de steel op een
stuk papier leggen en na een dag eens op
het papier kijken. Zeer goed zien we dan
het sporenstof liggen. Voor witte sporen
(paddenstoel wit aan de onderzijde) nemen
we liefst gekleurd papier, terwijl gekleurde
sporen op wit heel goed uitkomen.
Beter dan getallen geven deze methoden
ons een idee van do ontzaglijke hoeveelheid
sporen, die uit één paddenstoel voort
komen".
Wie door wat wij hier van de „sprookje/
achtige paddenstoelen" vertelden nieui
belangstelling mocht hefiben gekregen vo
deze wonderen van do Schepping, die dm
er nu dezer dagen eens op uit gaan, lier
daarheen waar boomen of struiken sta^It
Wellicht alleen maar naar den eigen tui >/j
Misschien denkt men dan bij het aanscho
wen van zooveel, dat dichtbij er zóó ko
baar uitziet, aan het bekende woord v
Bilderdijk:
„Geen veld is flor, waar dlchtkuns!
zich vertreedt.
Ons welcelijkscli
KNIPPATROON
Nr 748: eenvoudige middagjuik, te ver
vaardigen van gebloemde mousseline.
Er is geen kraag op de japon, daartegen
wel een aardige geplisseerde jabot, waarbo
ven twee groote knoopen prijken. De mou
wen zijn strak, terwijl er op de onderarmen
een versiering is gestikt. Benoodigd mate
riaal: 5.50 meter stof van 100 cM. breedte.
De prijs van het patroon is 30 cent per stuk.
Het knippatroon Nr. 748 is alleen te ver
krijgen in maat 48. Bovenwijdte 112 cM., tail
Iewijdte 96 cM., heupwijdte 126 cM. Door het
al of niet aanknippen van naden, maakt
men het patroon passend voor eigen figuur.
Dit patroon is dus in maat 48 tegen de
genoemde prijs te verkrijgen bij de „Afdee
ling Knippatronen" van de Uitgeversmaat
schappij „De Mijlpaal", Singel 91 te Amster
dam.
Nr. 769: elegant middagcostuum bestaan
de uit rok en blouse, te vervaardigen uit
zijden of wollen stof. Het voorstuk Tan het
jakje bestaat uit diepe plooien, die vanaf
do hals tot beneden toe loopen. Het jakje
valt gedeeltelijk open. Opzij zijn plooien,
die tot de schouders loopen. De mouwen
sluiten strak om do polsen. De rok heeft
twee opgelegde stukken. Benoodigd ma )e
riaal: 4V& meter van 100 cM. breedte. T?i
van het patroon is 30 ct. per stuk.
Het knippatroon 769 is alleen te verkijüi
gen in maat 44, bovenwijdte: 102 cM., tt )Cn
Iewijdte: 86 cM. en heupwijdte: 110 cM. Do7e
het al of niet aanknippen van naden 1
men het patroon passend maken voor
eigen figuur.
Dit patroon is dus tegen genoemde pi"?
te verkrijgen bij de „Afdeeling Knippal a;
nen" van de Uitgeversmaatschappij
Mijlpaal", Singel 91, Amsterdam, centri r
Toezending zal geschieden na ontvag
van het bedrag, dat kan worden voldan(
per postwissel, in postzegels of wel per p<
giro 41632. Den lezeressen wordt vriende] ai
verzocht bij bestelling duidelijk het ni
mer van het gewenschte patroon en tev
naam en adres zoo volledig mogelijk op 'a
geven. Men voorkomt daardoor onnoodf0
vertraging in de verzending. Verder ven
ken we de dames beleefd haar bcstelbrie'
voldoende te frankeeren, daar we deze
ders niet accepteeren.
Bovenstaand patroon is ook óp maat
verbaar, prijs wordt dan 50 ct. We leve;
niet alleen patronen van de hier afgebee n
modellen, doch van ieder gewenscht mot »e
Toezending van een afbeelding of een sch
je met vermelding van maten is voldoen
Prijs van deze partonen op maat is: v
een mantel: 60 ets.; voor een japon: 50 c ei
voor lingerie en kinderkleeding: 40 ets.,
.voor een blouse of rok: 30 ets. per stuk,
Goudschesingel 21!
Rotterdam
aanvang nieuwe cursus 1 November
SPECIALE KNIPCURSUS duur 3 maanden
dagelijks inschrijving
Vraagt inlichtingenTELEFOON 1587'
■MEE
iAS
GRASKAAS
EDAMMER KAAS
met het Klaverblaadje
in vol nieuw graizulvel.
Worden uitsluitend
bereid in de beste
polders van
NOORD-HOLLAND
Vraag Uw winkellerl
FIRMA W. VAN
AMMERS
OOSTHUIZEN (N.-HOLL.|
m Gevestiad sinds 1888 m
Breidt Uw klantenkring uit
Adverteert in
Voor Onze Vrouwen
UW DAGEUJKSCH KOPJE K O F F I
UW DAGELIJKSCH KOPJE THE
maar
oliebel
van
K*G
N.V. Kanis Gunnlnk. Ip 'enrs. Kampt 1
STOOMWASSCHERIJ Ih.BDMBEIk
OOSTKAASLAAN 93 Telefoon szsf
ROTTERDAM
HELDERHEID en AFWERKIM
ONGE-EVENAARD I
,.REX" zoete most
(ALCOHOLVRIJ)
HEERLIJK
VERFRISSCHEND
VERSTERKEND
Vink's Conservenfabrieken N.V.
(Afd. Kosterij) Hien-Dodewaard (Bet.)
