KERK EN ZENDING
D E V E O
MAANDAG 28 SEPTEMBER 1936
NED. HERV. KERK
Drietal: Te Amsterdam (vac. Duitsche
pred. Ds. Bahr), J. H. R. Fischer (reeds te
A'dam), H. Oberdick te Bannen-Gcnnarke
en L. Steil te Warne-Eikel.
Bedankt: Voor Loosduinen (2e pred.
pl.), G. P. Scheere te Kolderveen.
GEREF. GEM.
Tweetal: te Tcmeuzen, M. Heikoop te
Utrecht en H. Ligtenberg te Lisse.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Ds D. J. K 1 e ij n e, Ned. Herv. predikant
te Ooltgensplaat, hoopt. 15 Nov. af
scheid te nemen van zijn gemeente en Zon
dag 22 Nov. zijn intrede te doen te Ou d-
B e ij e r 1 a n d.
HULPPREDIKER
De heer G. R. Visser J.zn. theol. cand.
aan de V.U., verzoekt ons mede te deelen,
dat zijn adres te Roosendaal, waar hij hulp
prediker is voor de Geref. Kerk van Zeven
bergen, na 15 October is: Boulevard 41,
telef. 376. Uiteraard blijft hij staan naar do
bedieninff des Woords in de Geref. Kerken
en mitsdien blijft hij in de gelegenheid in
vacante Kerken te proponeeren.
De heer K. Dekker, hulpprediker te
Zaandam en beroepen predikant bij de
Geref. Kerk te Molenaarsgraaf-Brandwijk,
heeft op zijn verzoek tegen 1 Oct, a.s. ont
slag verkregen uit de functie van hulp
prediker voor de Evangelisatie-arbeid van
de Geref. Kerk te Zaandam. De heer
Dekkers is voornemens in den avonddienst
van Zondag 18 Oct. zijn intree te doen te
Molenaarsgraaf—Brand wij kna
in den morgendienst bevestigd te zijn
door Ds. M. Bouwman van Nieuwendam.
Dr H. A. VAN ANDEL
Naar de Delftsche Kerkb. meldt, heeft Dr
H. A. van Andel aan den kerkeraad van
Delft verzocht, tot 1940 in Indië te mogen
blijven.
Indien Dr Van Andel voorloopig blijft,
■kunnen de andere missionaire dienaren
van Delft, Ds P. H. van Eylc en Ds G. D.
Kuiper, eerst nog met verlof komen, resp.
in 1938 en 1939. Het grootc voordeel van de
met instemming der andere missionaire
dienaren door Dr Van Andel voorgestelde
regeling is, dat er tijdens den verloftijd van
Ds Van Eyk en Ds Kuiper steeds drie pre
dikanten op het zendingsterrein zullen zijn.
Immers gaat in 1937 Ds Zuidema naar
Indië.
J. TAMBOER
De heer J. Tamboer, werkzaam bij de
S. M. „Emma" te Treebeek en een voor-
aanstand figuur in het Geref. kerkelijk
leven in Limburg, viert a.s Donderdag zijn
zilveren jubileum in dienst bij de Staats
mijnen in Zuid-Limburg. De jubilaris was:
eerst werkzaam bij de S. M. „Wilhelmina"
te Terwinselen.
De jubilaris werd 15 Aug. 1912 bevestigd
als uitwonend ouderling van de Geref. Kerk
van Venlo. Sindsdien heeft hij als als zoo
danig de Geref. Kerken gediend, eerst in
de 1915 geinstitueerde Geref. Kerk van Heer
len, waarvan hij een der eerste ambtsdra
gers was en nu sinds de kerkinstitueering
te Treebeelc in 1919.
De heer Tamboer, electrisch hoofdopzich
ter te Treebeek heeft naar ds. H. J. P on-
t i e r van Heerlen in de Geref. Kerkb. voor
Noord-Brabant en Limburg vertelt in Zuid-
Limburg pionierswerk voor de Geref. Ker
ken gedaan.
GENERALE SYNODE GEREF. KERKN
Hoewel de Generale Synode te Amster
dam morgenochtend te elf uur weer bijeen
komt, zal zij in comité-generaal vergaderen
en pas des avonds acht uur openbare ver
gadering houden.
CONFERENTIE GARNIZOENSKERKEN
De e.k. conferentie van afgevaardigden
van kerkeraden uit Garnizoensplaatsen zal
gehouden worden op Donderdag 8 October
a.s. in het Tehuis voor Militairen te
Utrecht.
Twee onderwerpen komen in behande
ling: „Mijn ervaringen bij Poli tiet roepen
en Mareohaussée", door Ds J. W r i s t o r s,
van Helmond; en: „Indrukken van 't werk
onder de militairen", door Ds S. O eg erna
van Langeslag in te leiden.
Een
goede
huisvrouw
zegt
altijd
„Conserven
„BLOM"
is kwaliteit."
5EREF. KERKEN H. V.
Dinsdag 13 October zullen de Geref. Ker-
icn in H.V. in algemeene vergadering bij
eenkomen te Amsterdam. In het agen
dum treft men o.m. aan oe nieuwe.kerken-
■dening (welke dan in werking treedt) en
wijzigingen in het huwelijksformulier.
KERKORGEL
Aan de orgelbouwers G. van Leeu
wen en Zn. te Leiderdorp werd opgedra
gen de algeheele restauratie van liet orgel
der Groote Kerk te Dordrecht. Het
werk zal worden uitgevoerd onder toezicht
van den heer J. G. van Herwaarden
te Rotterdam.
Aan het kort verslag van de vergadering
van den bijzonderen Kerkeraad der Ned.
Herv. Kerk van Haarlem, opgenomen in
Haarl. Predikbeurtenblad, is het volgende
ontleend.
„Bij de rondvraag wordt dé wenschelijk-
heid uitgesproken om een speciale
b ij e e n k o m st te beleggen, waarin front
wordt gemaakt tegen communistische in-
loeden ook binnen de kerk. De meeningen
hieromtrent loopen nog al uiteen, niet zoo
zeer ten opzichte van het aangeduide ge
vaar als wel over de te volgen methode tot
bestrijding. Tot een bepaalde conclusie
kwam men niet."
Kerk en Staat in Duitschland
Politie verbiedt kerkdienst.
Naar uit Berlijn gemeld wordt, is gister
het eerste geval békend geworden van een
Berlijnschen predikant, die met geweld uit
zijn kerk is verwijderd. De tot de oppositie
behoorende predikanten der belijdende kerk
Lebben van den kansel medegedeeld, dat
de nationaal-socialistiscbe kerkelijke autori
teiten den populairen predikant B u c h o 11 z
van de voorstad Tempelhof verleden week
Zondag verboden hebben te preeken. Hon
derden leden zijner gemeente begaven zich
naar een in de nabijheid te houden bijeen
komst om zijn zegen te ontvangen doch de
politie verhinderde, dat de dienst daar
werd gehouden. Gisteravond is medege-
dat Bucholtz is gearresteerd.
Een ontzaglijke menigte, waaronder lie
den, die de uniform van de luchtmacht
droegen, zijn naar de preek van dominee
Niemöllerin de voorstad Dahlem gaan
luisteren. Verscheidene vrouwen konden
hun tranen niet bedwingen toen deze de lange
lijst van predikanten uit geheel Duitsch
land voorlas, die thans uit hun kerken zijn
gezet.
HARDE WERKERS
Van twee mannen een uit de verre
oudheid en een uit de-vorige eeuw lazen
wij frappante bewijzen, van werkkracht en
werklust.
Over Augustinus vertelt Prof. Sizoo:
„Tot op 73-jarigen leeftijd in een tijds
bestek van 43 jaren, vloeiden uit zijn pen
93 werken, bestaande in 232 boeken of onder
afdeelingen. Daarna schreef hij nog 6 wer
ken in 15 boeken. In het geheel moet hij
geschreven hebben 101 werken in 250 boe
ken. Men kan nu nog daarbij nemen 222
brieven, die een omvang konden hebben van
een brochure, en die ten deele door den
schrijver zelf bij de boeken gerekend zijn.
Tenslotte bestaan er nog 363 preeken.
Augustinus heeft soms, naar hij in een
brief zelf heeft medegedeeld, aan twee wer
ken tegelijk gearbeid; aan het eene werkte
hij overdag, aan het andere 's nachts. Dat
deed hij op zijn 73ste jaar."
En over Keuchenius schreef de "heer
Strikwerda in Fr. Kerkblad het volgende:
„Het was een werker als weinigen. Dik
wijls zat hij 14 uren per dag aan zijn
schrijftafel. Tot aan zijn laatste ziekte
werkte hij van 's morgens 9 a 10 uur tot
aan den eten om 6 uur. Na een korte rust
en na gezellig verkeer in de kring van zijn
gezin, werkte hij van 's avonds 10 uur tot
's nachts 2 a 3 uur opnieuw.
Deze werker moest door zijn vrouw af en
toe aangezet worden tot meer eten."
FILIPPUS-KALENDER
De eerste nieüwjaarsbode ditmaal de
bekende Filippus-kalender. De uitgevers, J.
B. v. d. Br i n k C o. te Zutphen, hebben
gezorgd' voor een stemmig schild in één
tint, een voorstelling gevende van Jezus,
met. Zijn discipelen gaande door het ge
zaaide. Er zijn twee formaten van het
schild, het gewone voor de huiskamer, en
een iets kleiner, bestemd voor Evangelisa
tie-commissies en Zondagsscholen.
Goede wijn behoeft overigens geen. krans;
de Filippus-kalender is overbekend en in
duizenden gezinnen dé welkome huisgenoot,
die eiken dag zijn ernstig en sterkend
woord spreekt, een betrouwbare en een
practisohe gids bij den gang door het druk
ke leven.
DUITSCH-EVANG. KERK DEN HAAG
Men schrijft ons:
In een volle kerk heeft de heengaande
Pfarrer, Postor F. I-Ierbst, gistermorgen
zijn opvolger bij de Duitsch Evang. Ge
meente in Den Haag, Pastor P. Kaetzke
uit Haarlem, in zijn ambt bevestigd.
Pastor ilerbst had tot tekst gekozen Gen
1 2: „Wees gezegend en wees een ze
gen". Deze belofte Gods zegt dien herder
en leeraar, waarop liet voor de gemeente
aankomt en waarom liet gaat.
Na de. handoplegging, waaraan twee
Dui tsch-E vang. predikanten deelnamen,
hield pfarrer Kaetzke zijn intreepre-di
king, sprekende over 1 Cor. 3 11: „Geen
amdeir fundament dan Jezus Christus"; im
mers alleen dan kan er zekerheid in de
predliking zijn.
De .nieuwe 1 eeraar, dde gedurende vijf
jaar in Haarlem werkzaam was en regel
matig in Den I-laag mecle-arbeidde, dankte
Pastor I-Ierbst voor gegeven leiding en be
toonde vriendschap, beval zich in de lief-
ean gemeente en „Hollandsche vrien
den aan" en gaf de belofte, dat hij den
zelfden Heiland zal prediken, dien zijn
voorgangers, >cte Schrift onvoorwaardelijk
aanvaardend, verkondigd hebben.
Toespraken werden niet gehouden.
FRIESCHE BIJBELVERTALING
Eenige jaren geleden werd door het Ned'.
Bijbelgenootschap een vertaling van het
Nieuwe Testament in het Friesch uitgege
ven, waarvan vele exemplaren hun weg in
Friesland vonden. Sedertdien is er verder
gewerkt aan het Oucle Testament en de
vertaling der Psalmen kwam
thans gereed. Het hoofdbestuur van het
Bijbelgenootschap besloot in zijn laatste
vergadering om over te gaan tot een a f-
zonderlijke uitgaaf van deze Frie-
sche vertaling der Psalmen, die naar te
verwachten is in den loop van den winter
het licht zal kunnen zien.
ONDERWIJS
EN OPVOEDING
Inaugureele rede
Prof. Mr. Dr. G. van den Bergh
Hedenmiddag heeft Mr. Dr. G. van den
Bergh het lioogleeraavsambt aan de Uni
versiteit van Amsterdam aanvaard en daar
bij een rede uitgesproken over: „De demo
cratische staat en de niet-democratische
partijen".
Na een overzicht te hebben gegeven van
het verschil tusschen democratische en dic
tatoriale staatsinrichting, wees spr. er
dat niet iedere wetswijziging met wet
telijke middelen mag worden nagestreefd;
zulk een uitzondering is er z.i., wanneer nl.
het nagestreefde doel in strijd zou komen
met de goede zeden en daardoor met art. 3
sub 2 wet van 1S55. In zulk geval zal de
rechter de vereeniging als een verbodene
moeten beschouwen. In strijd met de goede
zeden is elk doel, dat de fundamenteele
zedelijke en rechtsbeginselen van ons volk
aantast..
De dictatuurgedachte, althans in de ge
daante, waarin de niet-democratische par
tijen haar huldigen, vormt de negatie van
den eerbied voor de persoonlijkheid van
lederen meiisch en bedraagt dan ook in
mindere of meerdere mate de onaantast
bare beginselen van ons volksleven. Zooals
de godsdienstvrijheid, het beginsel der vrij
heid van overtuiging en het principe der
gelijkheid voor de wet.
De conclusie kan dus geen andere
zijn dan dezo: het doel der niet-demo
cratische partijen is in strijd met de
goede zeden, in strijd met de openbare
orde. Daarom zijn ze volgens het gel
dend recht verboden vereenigingen.
Is de democratie verplicht, uit hoofde van
haar beginselen van verdraagzaamheid de
zen rechtsregel te verwerpen, en de niet-
democratische partijen als gelijkgerechtig
den naast de andere partijen te erkennen?
Op deze vraag antwoordt spr., dat par
tijen, die de pijlers van het principe der
geestelijke vrijheid en der gelijkheid van
de wet aantasten, vijanden van den
staat zijn.
De staat moet hen met al zijn
machtsmiddelen bestrijden. De eerbied
voor de persoonlijkheid van iederen
mensch kan slechts bij wederkeerig-
heid gelden. Het beginsel der ver
draagzaamheid brengt den strijd te
gen de onverdraagzaamheid met zich
mede. Een beslissingsrecht impliceert
niet de bevoegdheid om een besluit
tot opheffing van dit beslissings
recht te nemen. Kortom: de democra
tie mag de machtsmiddelen der dic
tatuur aanwenden voor een enkel
doel, namelijk tot verdediging t e-
g e n de dictatuur.
Zijn volgens geldend recht de dictatuur-
partijen verhonden vereenigingen? Spr. aan
vaardt dit beginsel eveneens jure const!
tuendo. Maar hij zou de uitwerking, welke
dit beginsel in de geldende wet heeft ge
vonden, niet gaarne onveranderd hand
haven.
Jure constituendo zal z. i. de politieke
partij, die er van wordt beticht een ver
boden vereeniging te zijn, voor het
forum privilegatium van den Hoógen Raad
berecht moeten worden. Er zal op den
grondslag van het tweede lid van artikel
9 van de grondwet, naast de al dan niet
te wijzigen wet van 1855 een afzonder
lijke w e t op de staatkundige vereenigin
gen moeten komen.
PROF. D*. P. STEGENGA
Prof. Stegenga hoopt zijn inaugureele
als hoogleeraar aan het Ev. Luth. Semina
rie te houden op Maandag 12 October te 4
uur in de Aula der Amsterdamsche Univer
siteit.
THEOL. SCHOOL VRIJE EV. GEM.
Het curatorium van de Theologische
School der Vrije Evangelische Gemeente te
Apeldoorn heeft in zijn vergadering van 21
September j.l. in de vacature, ontstaan
door het overlijden van den rector Ds A.
W i n c k e 1, voorzien, door voorloopig met
het doceeren der theologische vakken te be
lasten Ds A. W. F. Waardenburg,
predikant te Utrecht. Het Hebreeuwsch en
de zielkunde blijven toevertrouwd aan den
heer Kammeyer, de litteraire vakken
kerkhistorie aan den heer E. W. Smid.
Ds Waardenburg, die 47 jaar oud is, was
oorspronkelijk werkzaam als huipredikant
te Koemeiemboeai in Ned.-Indië en later
belast met <p opleiding in Amboina. In
werd hij hulpprediker te Ternate om
m 1923 te repatrieeren. Hij werd in 1924
Vrij-Evang. predikant te Oude-Pekela, wel
ke standplaats hij in 1926 met Wemeldinge
verwisselde. In 1930 werd hij emeritus-pred.
om in Nov. 1931 te Oldebroek opnieuw het
ambt te aanvaarden. Deze gemeente ver
wisselde hij onlangs met. Utrecht Ds Waar
denburg is een bekend' figuur op de Mara-
natha-conferenties,
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Hij 1 aard. Bijz. L. S. Tot hoofd (vac.
wijlen J. Wobma): de heer A. v. d. M e u-
len, onderw. Chr. school Lindestraat te
Amersfoort (beh. Min. goedk.).
Kampen. Geref. Gymnasium. Tot leeraar
lich. oefen.: de heer C. van Oost erom,
van 's-Gravenhage.
Ouderkerk a. d. IJssel. Chr. School
II Tot hoofd (vac. Vlasblom): de heer J. W.
v. d. V e e r, onderw. Chr. school te Leerdam.
Buikgordels, soepel en gemakkelijk
Goed waschbaar
Alleen-verkoop:
Wester-Apotheek
Deveo-Depot w,lmSS!'tS.ïeY.irt 337055
Mevrouw Hardebol mrc.?h\8*TS3al,6863o
Fa. C. Roosen Zn.
NEDERLANDSCHE GUSTAAF ADOLF-
VEREENIGING
Nadat aan den vooravond in de Hervormde
Kok te Bathmei door den tecic-tans van het
hoofdbestuur, Ds. E. L. N a u t a, een voor
dracht was gehouden met lichtbeelden over
Gustaaf Adolf, werd beden (Maandag 28
Sept.) te Deventer de jaarvergadering ge
opend door den voorzitter Ds. Klein Was-
ink (Bathmen).
Hij spreekt allereerst een woord van. blijd
schap en dankbaarheid naar aanleiding van
de heuglijke tijding, welke ons van ons Ko
ninklijk Huis geworden is, dat staande wordt
aangehoord en besloten met het zingen van:
„Mijn schilt ende Betrouwen
Na voorlezing van Jer. 31 3135 en ge
bed, spreekt hij dan een openingswoord over
de suggestie, in één onzer weekbladen, dat
het hoog tijd zou worden, om „mèt de Ka
tholieken verzamelen te blazen",
Spr. herinnert aan de „hoogkerkelijke be
weging" in Duitschland, welke, óók in die
richting gaande, van Prof. Harnack het
deel uitlokte, dat dit „uit historisch oogpunt
utopie was, uit godsdienstig oogpunt een
/al op het Protestantisme en uit kerke-
lijk-politiek oogpunt een bedrog".
Diepere doorgronding van de beginselen
achtte Harnack noodig, om zoodoende steeds
duidelijker het scherpe beginselverschil te
Wat aan Roomsche zijde ook wel st
uitgesproken is.
Nog altijd immers klinkt in iedere Room
sche beginselverklaring door wat in de 17e
eeuw het Huis Habsburg en de Liga en het
Jezuïtisme beoogden, toen zij heel de prote-
stantsche wereld wilden terugbrengen onder
de gehoorzaamheid aan den Paus.
Zoolang dit zoo is, kan toch van „verzs
len blazen mèt de Katholieken" geen sprake
zijn.
Ieder doordringen tot den wortel des ge-
loofs, waarop men aan weerszijden stoelt,
leidt weleer tot een verder uiteengaan.
Het dringt ons, Protestanten, tot dankbaar
heid over de vrijheid, die ons geschonken
in het licht, dat ons is opgegaan. Het dringt
Dns ook tot hulp en steun aan allen, die die
voorrechten missen.
Zooals Gustaaf Adolf het Protestantisme in
Duitschland te hulp kwam, toen dit in elkaar
dreigde te breken onder den druk van zijn
machtige tegenstanders, zoo willen wij te
hulp blijven komen hen, die 't in Roomsche
omgeving zoo moeilijk hebben met hun
loof, opdat zij niet bezwijken.
Daarvoor willen wij offers blijven bren
gen, gedachtig aan de offers, die onze vade
ren gebracht hebben, toen, naar Da Costa'i
prachtige schildering, „het lied der martela-
gestemd in ballingsohap en bange doods
gevaren, tot op 't shavot niet zweeg van God
en van het Lam, totdat het stikte in
koord, of wegstierf in de vlam". Gedachtig
ook aan het offer van zijn leven, dat Gustaaf
Adolf bracht op het slagveld van Lützen.
En wij willen dat doen, niet uit anti
papisme, maar om des beginsels wille, uit
dankbaarheid!
In de jaarverslagen van secretaris en pen
ningmeester werd met dankbaarheid gewag
gemaakt van de ontvangst van de Koninklijke
gift en een legaat van wijlen mej. J. R. J.
Ruyx.
Uit het ultimo Dec, 1934 in kas zijnde be
drag van 7079.57 werden 79 gemeenten in
Nederland, eenige in België en andere landen
gesubsidieerd en belangen in Oost- en West-
Indië gesteund.
Na ampele bespreking van het ondersteu
ningsplan ter evenredige verdeeling van een
bedrag van num 6900 werd de vergadering
gesloten.
Examens
■Middelburg.
Utrecht. Cand. rechten de heer J. Vrie-
Doet. rechten de heer P. A. H. Baan.
>pgel
B.O. Den Haag. OpgeroeiH
id. Afg-ew. 1 cand. Gesl. de
mtsnijder te Naarden
W. F.
van den Berg
Kleuteronderwijs. Den Haag. Gesl.
akte B de dames G. Brelder. Tweede Exloer-
mond, P. Spoelstra, Franeker.
Diploma Bogopoedlst (spraakkundige). Gesl.
G. J. Borgers, Den Haag: P. Goldsschmit,
sterdam: mej. G. Soheffener. IJmuiden;
L^Zijlstra, Amsterdam; D. de Vries, Amster-
BINNENLAND
De Duitsch-Nederlandsche
Glearing-besprekingen
De Duitsche en de Nederiandsohe
delegatie, die sedert 17 September t©
Hamburg over do verlenging van de
eind dit jaar afloopende clearing-over-
komst van 5 December 1934 hebben
onderhandeld, zijn naar Berlijn, resp.
Den Haag teruggekeerd, nadat zij het
eerste gedeelte dezer besprekingen vol
gens programma hebben beëindigd. De
besprekingen zullen zoo spoedig moge
lijk in een andere plaats worden voort
gezet. 1
RUBRIEK^ _§u
DINSDAG 29 SEPTEMBER
HILVERSUM I 1875 M. AVRO-Uita
6.30 RVU. 8.00 Orgelspel. 8.20 Gi
10.00 Morgenwijding Gram.pl. 10.31
semble „Romania", 11.00 Kookj
11.30 Vervolg concert. 12.30 Omroej
en Gram.pl. 2.00 Gram.pl. 3.00 Onu
kest en solist. 4.00 Zang en piano
Radio-Kinderkoorzang. 5.50 Kindei
5.35 De Palladians. 6.30 RVU. He(
der Volksuniversiteiten. 7.00 Voor c
deren. 7.05 Causerie over de a.s. k
sen. 8.00 Berichten ANP.
HILVERSUM II 301 M. KRO-Uitzi
8.009.15 en 10.00 Gram.pl. 11.30
Godsd. halfuur. 12.15 KRO-Orko
Gram.pl. 2.00 Vrouwenuur. 3.00 G
3.15 KRO-Orkest. 4.00 Gram.pl. 5.0
Melodisten en zang. 5.45 Gelukwe
6.00 Gram.pl. 6.15 Vervolg van 5.(
Berichten. 7.15 Religieuze causeri
Sportpraatje. 8.00 Berichten ANP.
deelingen. 8.15 KRO-Troubadou
Gram.pl. 9.15 Gram.pl. 10.00 KR<
phonie-orkest 10.30 Berichten ANI
Vervolg van 10.00. 11.1512.00 G
DROITWICH. 1500 M. 12.10 Orkest.
Fanfare-orkest en solist. 1.502.20
tet-concert en solist. 4.20 Causerii
Abessynië. 4.40 Het Hungaria-Zij
orkest. 5.35 Sextet. 6.45 Het Var
8.20 BBC-Symphonie-orkest en zan
Quatremains. 11.00 Voordracht,
RADIO PARIS 1648 M. 11.20 Orkest
4.50 Pianorecital. 5.50 Orkestconcei
12.35 Populair concert.
KEULEN 456 M. 6.50 en 12.20 Orkes'
1.35 Sachsen-orkest. 2.35 Gevar.
4.20 OmroepkLeinorkest. 9.20 Om
kest.
BRUSSEL 322 en 484 M. &22 M.! 1.1
roeporkest. 5.20 Salonorkest. 8.20 C
orkest en zang.
484 M.: 12.50 Omroeporkest. 5.2C
dracht en pianorecital. 6.50 Salo:
8.20 Gevar. programma, 9.35 Salo:
DETTTSCHLANDSENDER 1571 M. 8
Livschakoff's orkest en Blaasorkeï
Kwartetconcert 11.2012.20 S.
concert.
Het huwelijk van Prinses Ji
Een geschenk van de Nederl. jeugd
Te Den Haag heeft een vergaderinj
gehad van vertegenwoordigers van
sia, middelbare scholen van het o]
en het bijzonder onderwijs.
Op eenige scholen was gebleken,
de jeugd de behoefte bestaat, een g
aan de Prinses aan te bieden bij
heid van Haar a.s. huwelijk. Om vei
ring te voorkomen, is op deze verg
do wenschelijkheid overwogen, om
de jeugd opwellende nationale gc
samen te voegen tot één groote daad
Nederlandsche jeugd en dus te koi
één landelijke organisatie.
De vergadering besloot, een comrt
henoemen, waarin bereids dr Joh.
Burkom (Adelheidsstraat 227, Den
tot voorzitter werd gekozen, terwijl
van der Wijk het geldelijk beheei
toevertrouwd.
Uitdrukkelijk is besloten, heï gesc
kiezen met goedkeuring van het Ko:
Paar en in overleg met 't Nationale
zoodat het geschenk van de jeugd
derdeel van het nationale huldebl
kunnen worden*
Op slag gedood
Motorrijder tegen boom gereden
Zaterdagmiddag is de 33-jarige bo
dige J. Fraanje, uit Ter neuzen,
Dordtsche Straatweg te Rotterds
zijn motorrijwiel tegen een boom f
Hij was vrijwel op slag dood. Hel
naar het ziekenhuis op den, Coolsinf
gebracht*
HONDENVOER „VLU
rijst met vlees en groenten niet
30 CEIMT PER PAK VAN 1
VRAAGT UW WINKEI
i
IGESCHIEDENIS VAN Elft HOLLANDSOH -
AMERIKAANSCHEM MILLIONAI&
DOOR K. JONKHEID.
(17
Als ze terug komen, is er een geweldig tumult. Twee kerels
zijn slaags geraakt en gaan elkander hardhandig te lijf. Som
migen trachten hen te scheiden, maar anderen beletten dit
en scharen zich rondom de vechtenden om de strijd te zien.
Ze klemmen zich aan elkaar, wringen en worstelen, rollen
over de grond, slaan en stompen. Een van de kerels trekt zijn
mes. Een afkeurend gejoel stijgt op. „Met je handen," wordt
er geroepen, „niet met een mes".
Maar een oogenblik later is het beslist. Een felle schreeuw
en een der vechtenden strompelt in gebogen houding, de
handen stijf tegen de buik gedrukt, naar de wagens. Daar
zakt hij in elkaar.-Hij leeft nog twee uren.
Vroeg in de morgen wordt vlug een ondiepe kuil gegra
ven en de doode, gewikkeld in een laken, zonder eenige
plechtigheid ter aarde besteld. Niemand zal zijn graf weten.
De dader, aan een wagenwiel gebonden, moet de begrafenis
bijwonen en wordt daarna met een, zweep afgeranseld. Een
vriend van den verslagene krijgt diens geld in bewaring om
dat ter hand te stellen aan de familie. Zal daar iets van te
recht komen? Daar verdiepen ze zich niet in. Dat kan hun
niet schelen. De vriend zal er wel goed mee zijn.
Aan de avond van die dag begint weer het nachtelijk orgie,
alsof er niets gebeurd is.
Na twee weken zijn er trekdieren, die teekenen van ziekte
en uitputting toonen. De onbruikbare exemplaren worden
terstond naast de karavaan er uit gegooid, ze mogen de gang
niet vertragen. Ze kunnen hun eigen weg gaan of sterven.
De menschen spannen zich voor de wagens en trekken zelf.
Om hen te verlichten wordt de lading verdeeld over de wa
gens met trekdieren.
Kort daarna verschijnt een troep mannen, die een kudde
van circa driehonderd vijftig runderen meevoert, 't Zijn uit
sluitend koeien. Ossen en stieren zijn te moeilijk in bedwang
te houden. Ze blijven bij de karavaan en bieden hun vee te
koop als trekdier of voor de slacht. Ze hebben slagersmessen
bij zich en zout en andere gereedschappen.
Het wordt een feestmaal van versch gekookt en gebraden
vleesch en de sterke drank draagt bij tot verhooging van
het' genot.
De gestorven trekdieren worden vervangen door jonge
koeien die, aanvankelijk stug en onwillig, met zweepslagen
gedwongen worden in het gareel te trekken.
De stoet gaat verder.
Er komen regendagen. De grond is doorweekt, de natgere
gende kleeding kan niet gedroogd worden. Alle deelnemers
zijn niet even sterk. De zwakken worden ziek en er vallen
dooden, die snel en zonder kist begraven worden.
Dan komt er weer zon. Gelukkig!
De bodem begint te dampen. In groote en kleine kuilen
staan plassen met stilstaand regenwater. Er komen zwermen
muggen.
Eenige dagen later klagen verscheiden menschen. dat ze
zich ellendig voelen. Ze zijn moe, slap en lusteloos. Ze heb
ben koorts en begrijpen niet, wat er eigenlijk aan scheelt. Ze
kennen de ziekte niet, ze kennen de gevaarlijke muggen niet.
Ze hebben malaria en ze weten het niet.
„Hebt u kinine bij U?" vraagt Beever in de middagrust
aan Willem.
„Neen."
„Wat dan?"
Willem kijkt vragend.
„Heelemaal geen geneesmiddelen?"
Willem bedenkt, dat zijn moeder een paar fleschjes Haar
lemmer Olie in zijn koffer heeft gepakt, maar die is hij nu
kwijt. Peinzend schudt hij van neen.
„Hoe komt dat?"
„Ik heb er niet aan gedacht".
„Dat is verschrikkelijk onvoorzichtig. Ik slik al drie dagen
kinine, maar het baat me niet. Ik kan het loopen niet vol
houden. Wil jij de teugels nemen? Ik kan niet meer".
Willem kijkt zijn vriend in 't gezicht. Wat staan zijn oogen
hol en koortsig!
„Ga op de wagen".
„Ja, het zal wel moeten, hoe zeer het me ook tegenstaat.
Ons paardje houdt zich dapper".
Beever klimt op de wagen. De reis wordt voortgezet.
De volgende dag is hij .erger. Nog slapper dan gisteren,
's Middags komt hij even van de wagen en bij het opklimmen
moet Willem hem helpen. Zijn hoofd voelt zwaar als lood,
het is alsof de inhoud van zijn schedel heen en weer schom
melt als losse vloeistof. En vreeselijk pijnlijk. Armen en b:enen
zijn bijna niet te tillen. Als een blok ligt hij in het h
de wagen.
De derde dag roept hij Willem bij zich.
„Het loopt met mij af", zegt hij. „Ik zal Californ
bereiken. Het paard en de wagen en alle gereedschap}
voor u, als u belooft, na mijn dood te doen, wat ik u
Mijn familie in Engeland is arm. Hier in mijn porteh
vierduizend dollar. Wat er meer mocht zijn, is voor u
die vierduizend zijn bestemd voor mijn familie. Wil je
loven, dit geld voor hen te bewaren en het hun bij di
betrouwbare gelegenheid toe te zenden?
.Willem is ontdaan. „Ja zeker, dat beloof ik beslist
„Ik bezweer je, dat je deze belofte houdt. Ik verti
wel, maar het is hier zoon rare wereld en de toek
onzeker. Ik ben je zeer dankbaar, maar ik verzeker je
me bedriegt, als je een stervende bedriegt, dan zal he
luk je achtervolgen je leven lang, jou en je gezin".
Dat klinkt als een vervloeking. Een kleine huiverin
langs Willems rug. Dan zal het ongeluk je achtervo
leven lang, jou en je gezin.
Maar hij herstelt zich. „Wil je er getuigen bij n
vraagt hij.
„Neen neen, dat niet. Geen getuigen. Ze mochten
stelen. Vertel het niemand".
's Avonds ligt de> patiënt bewusteloos. Hij is b<
en hijgt. In de nanacht sterft hij en 's morgens, ter
stoet zich formeert, wordt hij haastig begraven.
(Wordt vei
