lliruiue geihsdfe (üourant
DE TROONREDE
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
September 1936
Vuurwerk in de Residentie
RIPOLIN
abonnementsprijs
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevesligd is 235
Franco per post 2.35 4- portokosten
Per week0.18
Voor hel Buitenland bij wekelijkscbe
zending430
Bij dagelijksche zending530
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7ct
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
N°. 5884 DINSDAG 15 SEPTEMBER 1936 16e Jaargang
iaWjertentitprij?en:
Van 1 tot 5 regels 1.177»
Elke regel meer022'/.
Ingezonden Mededeelingen
van 1-5 regels2.30
EJke regel meer 0.45
Voor het bevragen aan 't bureau
v. wordt berekend 0.10
Een lichtrand om donkere wolken
De derde Dinsdag van September
Staat ditmaal in het stralende licht van de
verloving van onze Prinses; een feit, dat
ons volk even groote vreugde geeft als de
verloofden en de wederzijdsche familie
zelf.
Het behoeft daarom geen betoog, dat
de Koningin begon met deze blijde tijding,
welke geheel haar hart vervult. Dat het
in de Troonrede, welke allereerst een
staatsstuk is, bij een sobere mededeeling
bleef, spreekt vanzelf. Maar de eigen
Vreugde kon niet verzwegen worden;
evenmin als de reactie op de werkelijk
voor ons volk ongewone sympathie-betui
gingen; terwijl de aankondiging der nood
zakelijke ontwerpen van wet eisch der
constitutie is.
Deze inleiding tot het eigenlijke deel
van een Troonrede is reeds als een licht
rand om donkere wolken.
Het weer ontwaakte nationale besef
'EI heeft nu, beter en rijker dan voorheen, een
onderwerp, waarop het zich richten kan.
Het is echter niet de eenige lichtstreep,
erv waarop de aandacht gevestigd wordt. Op
de donkere zin. dat wij nog immer leven
in een zorgelijke tijd, volgt onmiddellijk
i ia de dankbare betuiging, dat ons volk moe
dig bleef worstelen om de moeilijkheden
te overwinnen, en dat de inspanning niet
ongezegend bleef.
De korte zin, van wat nu volgt, is dit;
het laat zich aanzien dat we het diepte
punt der crisis gepasseerd hebben en mo
gen hopen op langzaam herstel. Dit zal
lke' zich ook hieraan openbaren, dat het be
drijfsleven langzamerhand van knellende
banden wordt vrijgemaakt. Het abnor
male moet op de duur weer wijken voor
het normale en de crisis-overheids-bemoei-
jng wordt langzamerhand onhoudbaar.
Waar de staatshuishouding rust op het
economisch leven der vrije maatschappij,
spreekt het vanzelf, dat de toestand der
openbare geldmiddelen pas genezen zal,
wanneer het bedrijfsleven werkelijk op
bloeit. De Troonrede zegt dat met zooveel
lorden; maar ook hier komt de eerste
heméring van licht: als het beter wordt
de maatschappij, blijft de schatkist er
liet buiten, 't Is alleen maar de vraag of
ve hiervan iets in de millioenen nota zul
len merken.
De schrale schatkist staat natuurlijk in
rechtstreeksch verband met de blijvende
werkloosheid. De Troonrede laat zich niet
over al- of niet-vermindering. maar
zegt alleen, dat dit onderwerp de volle
aandacht moet houden; thans in tweeërlei
opzicht: een doelmatige aanwending der
geldmiddelen (wat onmiddellijk terug
slaat op het gebeuren der laatste dagen)
en hulpverleening aan jeugdige werk-
loozen: het pijnlijkste probleem van onze
tijd.
Hiermee sluit het algemeene gedeelte
van de Troonrede, voorzoover het Bin
nenland betreft.
Aan het Buitenland wordt slechts één
strofe besteed: ondanks de spanningen in
de wereld, blijven de verhoudingen vriend
schappelijk
Over speldeprikken als de willekeurige
uitzetting van vier Nederlanders spreekt
de Troonrede natuurlijk niet; dat zijn klei
nigheden, welke in het diplomatiek ver
keer meer voorkomen, al is het dan niet
op deze wijze.
Op deze uiteenzetting van de toestand
be volgt de mededeeling, dat het zittend ka
binet nog enkele dingen op zijn program
heeft. Veel is het niet. Het kabinet-Colijn
houdt er niet van om veel te beloven en
weinig te geven. Soberheid is steeds zijn
kenmerk geweest.
Zonder nadere toelichting valt over de
aangekondigde wetsontwerpen niet veel
te zeggen. Belangrijk is de aankondiging
van het rechtsgeldig maken van collec
tieve contracten. Dit hangt al lang in de
lucht en de Grondwet was er reeds op
berekend.
De herziening van het burgerlijk kin-
il derrecht zal waarschijnlijk in verband
staan met de bekende kindermishandeling.
Dat er eenige voorschriften omtrent
stichtingen gegeven zullen worden, zal
op Waarschijnlijk het gevolg zijn van de om
standigheid, dat thans feitelijk niemand
Weet, wat de staatsrechtelijke figuur van
een stichting is; men houdt zich aan een
onlangs genomen arrest van de Hooge
Raad; maar wettelijke vastigheden zijn er
niet.
De Rekenkamer wees er in haar- ver
slag over 1934 nog op. Terwijl vroeger
onder stichtingen alleen verstaan werden
liefdadige en wetenschappelijke instellin
gen; kregen we in later tijd ook stichtin
gen op economisch terrein: crisisdiensten.
Dat is geen gelukkige keuze, zei de Reken
kamer, want nu vallen b.v. ambtenaren
bij deze bureaux niet onder de Ambtena
renwet 1929. Wijziging is dus wel nood
zakelijk.
Onduidelijk is. wat ^-Joeld wordt met
een wijziging der Lager Onderwijswet
i!920. Men denkt onmiddellijk aan de
looj
fliuiiiiniiiiinniuiniiiDiiiiiiiiiniiiiciiniiiiiniiiiii
H.M. de Koningin heeft heden de gewone zitting der Staterï--
Generaal met de volgende Troonrede geopend:
LEDEN DER STATEN-GENERAAL,
Mij wederom in Uw midden bevindend gevóel Ik allereerst
behoefte uiting te geven aan Mijn innige vreugde over het, voor*
genomen huwelijk Mijner Dochter.
De in verband daarmee noodzakelijke ontwerpen van wet zulleif
U binnenkort worden voorgelegd.
De overstelpende bewijzen van belangstelling bij deze verloving
door het gansche volk aan den dag gèlegd hebben Mij met warme
erkentelijkheid vervuld.
Nog altijd levend in een zorgelijken tijd erken Ik met dankbaarheid,
dat Mijn Volk gedurende het afgeloopen jaar zijn geestkracht heeft
weten te behouden en is blijven worstelen om de moeilijkheden,
waaronder wij gebukt gaan, te overwinnen.
Gelukkig kan worden getuigd, dat de betoonde inspanning niet
zonder vrucht is gebleven.
In sommige takken van nijverheid heeft het streven naar aan
passing bij de sterk gewijzigde omstandigheden tot resultaten
geleid, die de hoop wettigen, dat, bij verdere doorwerking, de
ondervonden druk allengs zal afnemen.
Zoolang de economische omstandigheden, ook in het buitenland,
daartoe noodzaken, zal intusschen de bemoeienis der Overheid met
het economisch leven in haar tegenwoordigen vorm en het ver-
leenen van steun op menig gebied nog niet kunnen worden gemist.
Wel zal worden zorg gedragen, dat in het bedrijfsleven onnoodig,
knellende banden zullen worden verwijderd.
De toestand der openbare geldmiddelen is nog altijd zorgelijk.
Zoowel voor het Rijk als voor de gemeenten moet daarom de
grootste voorzichtigheid het financieele beleid blijven beheerschen.
Aan de verdere doorwerking van de aanpassing en een daaruit
voortvloeiende opleving van het bedrijfsleven mag de hoop ver
bonden worden, dat zij ook een gunstigen invloed op den stand
der openbare geldmiddelen zal gaan oefenen, zoodat de financieele
vooruitzichten langzamerhand minder donker zullen worden.
Ook in het komende zittingjaar zal de bestrijding van de werk
loosheid en van haar gevolgen de volle aandacht vragen. Op een
zoo rechtvaardig en doelmatig mogelijke aanwending van de
daarvoor bestemde geldmiddelen zal het streven der Regeering
gericht blijven. De bestrijding van de werkloosheid onder de
jeugd zal met onverminderde kracht worden voortgezet.
De betrekkingen met andere Mogendheden zijn vriendschappelijk.
Waar nu hier dan daar de internationale verhoudingen onder zoo
zwaren druk zijn gesteld, stemt zulks tot bijzondere voldoening.
Aan de gedragslijn, die de Regeering bij het bestuur der buiten-
landsche betrekkingen pleegt te volgen, zal onveranderd worden
vastgehouden.
Naast de behandeling van de reeds aanhangige ontwerpen van
wet zal Uw medewerking worden gevraagd voor de totstandkoming
van wetten strekkende tot het openen van de mogelijkheid tot het
verbindend en onverbindend verklaren van bepalingen uit collec
tieve arbeidsovereenkomsten, tot herziening van het burgerlijk
kinderrecht en tot het geven van eenige voorschriften omtrent
stichtingen. Voorts zullen U worden voorgelegd ontwerpen tot
wijziging van eenige bepalingen van de Lager Onderwijswet 1920
en van de Dienstplichtwet; tot bestrijding van de lintbebouwing;
tot verbetering der tertiaire wegen; tot overneming van een bedrag
van 25 millioen aan Nederlandsch-Indische schuld, zoomede een
ontwerp inzake de electriciteitsvoorziening.
Met uitzondering van Curagao, waar de toestand bevredigend is
te achten, vordert de economische en financieele toestand in de
overzeesche gewesten nog de voortdurende zorg der Regeering. Bij
sommige Europeesche bedrijven in Nederlandsch-Indië valt eenige
verbetering in den toestand waar te nemen, doch onder de inheem-
sche bevolking van Java zijn, ondanks alle inspanning der Indische
Regeering, de omstandigheden nog onbevredigend.
Onafgebroken wordt gezocht naar bruikbare middelén om de
economische samenwerking tusschen de verschillende deelen van
het Koninkrijk te bevorderen.
De begrootingstoestand in Nederlandsch-Indië geeft hoop, dat ook
voor het jaar 1937 vermeerdering van schuld zal kunnen worden
voorkomen.
Met erkentelijkheid maak Ik gewag van de toewijding waarmede
Leger en Vloot zoomede de ambtenaren in burgerlijken dienst van
elke geleding in het geheele Koninkrijk hun taak blijven vervullen.
Het komende zittingjaar zal ook thans weer veel van de krachten
van Kamers en Regeering vergen. Al is er veel, dat ernstige zorg
blijft baren, een hartelijke samenwerking tusschen Volksvertegen
woordiging en Regeering, steunend op een eensgezinden volksgeest,
zal ons onder de hulpe van den Almachtigen God, Die ons sterkte
en wijsheid moge schenken, het volbrengen der taak, die voor ons
ligt, mogelijk maken.
En hiermede verklaar Ik de gewone zitting der Staten-Generaal
geopend.
verworpen paragraaf 12 en de voorgeno
men concentratie; maar deze aankondiging
kan daarop moeilijk slaan, omdat de
Staatscommissie nog geen rapport heeft
uitgebracht.
Het tegengaan der lintbebouwing is wel
van zeer ondergeschikte beteekenis; de
wijziging der Dienstplichtwet zal hopelijk
geen verlenging beteekenen; en dat de
tertiaire wegen verbetering behoeven, zal
niemand, die er wel eens over voorthob-
belde. ontkennen.
Ook blijft in het onzekere, wat het
ontwerp inzake de electriciteitsvoorzienin-
gen inhoudt. Dat de Minister van Nijver
heid thans met een groot plan van con
centratie zou komen, gelijk gedurig ter
sprake komt, is toch niet te verwachten.
Al met al wordt zoo goed als niets
meer in het vooruitzicht gesteld; de 25
millioen, welke de Regeering aan Indië
toezegde, zijn reeds verdeeld. In de vol
gende alinea wordt alleen geargumen
teerd, dat ze hard noodig zijn. Hier en
daar is de toestand wel iets beter, maar
wanneer men opnieuw met halve centen
gaat rekenen, dan bewijst dit voldoende,
hoe hoog de nood nog gaat. Als de schuld
van Indië maar niet meer vermeerdert,
mogen we al dankbaar zijn.
Hiermee is het zakelijk gedeelte van de
Troonrede uit. De laatste paragrafen zijn
gewijd aan de trouwe plichtsbetrachting
van leger, vloot en burgerlijke ambtena-
H. K. H. PRINSES JULIANA EN PRINS BERNHARD VAN L1PPE-
BIESTERFELD. 't Is vandaag een week geleden, dat de blijmare van de ver
loving door 't land gingTienduizenden hebben sinds het Verloofde Paar
toegejuicht. En vandaag, op den historischen Prinsjesdag, zal de geestdrift een
toppunt bereiken. We hopen hartelijk, dat vooral ook de bezoekers van den A. R.
Landdag in de gelegenheid zijn „het van blijdschap stralend verloofd paar" het
bewijs te geven van hun groote verknochtheid aan ons Oude Vorstenhuis.
TIENDUIZENDEN OP HET
MALIEVELD BIJEEN
Geestdriftige ovaties
aan de Vorstelijk Verloofden
Op het Malieveld te s-Graven-
ha g e is gisteravond vanwege het
Haagsche Comité voor volksfeesten een
groot vuurwerk afgestoken. De be
langstelling voor dit pyrotechnisch
schouwspel was overweldigend. Tien
duizenden hadden zich op en rond het
groene veld opgesteld.
Onder de aanwezigen. die op het gereser-
eerde gedeelte hadden plaats genomen be
vonden zich o.m. de Minister-president Dr H.
Colijn, de Ministers Deckers, Oud, Van
Schaick, de Wilde, Slotemaker de Bruine en
van Lidth de Jeude, voorts de commissaris
der Koningin in Zuid-Holland Jhr. Mr. Dr.
van Karnebeek, de burgemeester van Den
Haag Mr. de Monchy en vele anderen.
Een half tien kwamen de Vorstelijke per
sonen aan. Onder stormachtige toejuichingen
reden zij het veld op.
In de eerst© open hofauto had het
Verloofde Paar plaats genomen. De
Koningin heeft wegens een lichte ver
koudheid, het vuurwerk niet bijge
woond. De moeder van Prins Bern hard
diens broeder waren in de tweede
auto gezeten. Drie auto's met leden
van de hofhouding sloten den stoet
Toen de auto's het veld opreden, speelde
de muziek het Wilhelmus, dat door velen
werd meegezongen. De beide Prinsessen kre
gen bloemen aangeboden.
Nadat de toejuichingen waren verstomd,
nam het vuurwerk, dat ruim een half uur
geduurd heeft, een aanvang.
Er had iets meer wind moeten zijn, opdat
de rook vlugger zou zijn weggetrokken.
Maar gelukkig trok de rook naar den kant
van het Haagsche Bosch, zoodat men de
stukken duidelijk heeft kunnen zien.
Toen de woorden: „Welkom Prins
Benno", in. bloklettere van diamant-
ren en dan vólgt ten slotte 'n beroep op de
Staten Generaal; terwijl het geheel sluit
met de bede, dat de Almachtige God ons
volk moge sterken in deze moeilijke tijden.
Onder 's Heeren zegen bestaat er hoop,
dat de lichtrand, welke niet zonder
schroom geconstateerd werd, zich zal
verbreeden, en dat een nieuwe, gelukkiger
toekomst zal aanlichten. Deze mag niet
verwacht worden van grootsche plannen
en ijdele beloften, maar van volhardende
arbeid en Goddelijke hulp.
vuur, te lezen waren, kwam aan do
bijvalsbetuigingen van de tienduizen
den schier geen einde.
Dit geldt ook voor de slotdecoratie
bestaande uit de woorden „Leve Het
Jonge Paar" in blokletters van
Oranjevuur, geflankeerd door de let
ters J. en B. in blauw diamantvuur,
omringd door een nimbus van vurige
stralen.
Dank zij een voorbeeldige afzetting, heeft
de menigte na afloop geen kans gezien bet
jonge paar in een veiligen aftocht te belem
meren. Eerst werd nog het Wilhelmus en de
Lippe-Detmold-marsch gespeeld en toen ver
trok de Koninklijke stoet in langzaam tempo,
onder ovationeele bejubelingen, om naar
Paleis Noordeinde terug te keeren.
Duizenden hadden zich in de omgeving
van het Paleis opgesteld, maar zij kregen het
vorstelijk paar dien avond niet meer te zien.
De stoet is nl. door een achteringang bin
nengekomen. opgewacht door een vijftigtal
belangstellenden, die het Paar hartelijk heb-
hen toegejuicht.
DE VERLOVING
VAN DE PRINSES
Ontvangst van het corps
diplomatique
H.M. de Koningin heeft gistermiddag om
half zes ten paleize Noordeinde de ledeu var
het corps diplomatique ontvangen, ter aan
bieding van de gelukwenschen bij gelegen
heid van de verloving van Priqses Juliana.
Geschenk van de burgerij
van Batavia
Gisteravond te kwart over zeven werd na
mens de burgerij van Batavia een zending
orchideeën, alsmede een schilderij van Ernst
Dezentje. namens den burgemeester van Ba
tavia, welke geschenken gistermiddag op
Schiphol per vliegtuig „Djalak", (gezagvoer
der J. J. Mol) arriveerden, aan het Daleis in
het Noordeinde bezorgd.
Amsterdamsch huldeblijk
De Burgemeester van Amsterdam,
Dr. W de Vlugt, heeft aan de onlangs
door hem ingestelde commissie voor de
huldiging van H.M. de Koningin ter
gelegenheid van haar 40-jarig regee-
ringsjubileura in 1938, verzocht tevens
het initiatief te nemen tot het aanbie
den van een Amsterdamsch huldeblijk
aan Prinses Juliana en Prins Bernhard
van Lippe-Biesterfeld bij hun a.s.
huwelijk.
Deze commissie heeft zich tot dit initiatief
gaarne bereid verklaard. Zooals reeds gemeld
Iets te schilderen?...Kiest
de beste lakverf voon
binnen-en buitenwerk
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen
De tekst van de Troonrede, die H. M.
de Koningin heden bij de opening van de
zitting der Staten-Generaal heeft uitge-?
sproken.
Een artikel naar aanleiding van de
Landdag, die de Antirev. Partij heden in
Den Haag houdt.
De voorstellen voor de verkiezingen
1937 vanwege het Centraal Comité der
Antirev. Partij.
Het Verband van Antirev. Gemeente
bestuurders heeft gister te Utrecht de
eerste algemeene vergadering gehouden.
Op het Noordstation in Brussel is een
koffer met documenten aan het Tweede
Kamerlid Kupers ontstolen.
Gisteravond is in Den Haag een groot
vuurwerk gegeven.
De „Sirenes" zal waarschijnlijk nog
deze week vlot komen.
Van de Spaansche fronten is niets
nieuws te vermelden.
De Staten der Kleine Entente hebben
besloten eenheid in hun gezamenlijke be
wapening te brengen.
De pleger van den aanslag op Koning
Edward is tot één jaar dwangarbeid ver
oordeeld.
Octrooibureau Battels behandelt octrooi-
zaken, deponeert handelsmerken. Dessins
Gebrauchsmuster etc. in alle landen. BezuU
denhout 43. Den Haag. Telef. 720011—720012.
(Adv.)
bestaat uit de navolgende heeren: Mr L.
J .A. Trip, voorzitter, A. Asscher, Gottfr. H.
Crone, H. L. van Eeghen. Dr. H. P. Heineken,
Jf. van Hengel, Jhr F. J. E. van Lennpp,
Paul May. Prof. Mr C. P. M. Romme, Prof.
Mr V. H. Rutgers en C G. Vattier Kraane.
De verloving in West Indië
PARAMARIBO, 14 Sept. (Aneta) Het
telegrafisch bericht van de verloving en de
diverse redevoeringen door de radio zijn al
om hier zeer geestdriftig ontvangen. Overal
zag men onmiddellijk de Nederlandsche vlag.
Ten paleize van den gouverneur werd een
receptie gehouden waarbij de voorzitter
van den kolonialen raad en de gouverneur
redevoeringen hielden.
Op Zaterdag, den nationalen feestdag, was
de handel gesloten. Er hadden optochten
plaats van versierde auto's en rijwielen, waar
aan zeer velen in nationale kleederdracht
deelnamen.
In den middag hadden volksspelen nlaats.
De belangstelling en het enthousiasme was
allerwege buitengewoon groot
De huwelijksplechtigheid
Het schijnt vrijwel vast te staan, dat
het huwelijk van H.K.H. Prinses Ju
liana met Prins Bernhard van Lippe-
Biesterfeld zal worden ingezegend
door den Hofprediker Prof. D r. H.
Th. Obhink.
De tweelingen Bernhard
en Juliana
Gister meldden we, dat te Zevenbergen
een tweeling genoemd is naar Prinses Ju
liana en Prins Bernhard. Alles rondom deze
tweeling is merkwaardig, want niet alleen
vond de geboorteplaats op den nationalen
feestdag, doch zij werden óók nog gedoopt
door een kapelaan, die geboren is op 30
April 1909. den dag waarop H.K.H. Prin
ses Juliana het levenslicht aanschouwde.
Alzoo: een echte Oranje-gebeurtenisl
NED. BRANDWAARBORG
GENOOTSCHAP Ao-|821
AMSTERDAM HOGESTIJN A Co.
VRAGEN «-
ACTIEVE AGENTEN