Jliriuur £rihsrljr (Inurant Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken Late bezorging hier en daar abonnementsprijs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 235 Franco per post 2.35 portokosten Per week0.I8 Voor het Buitenland bij wekelijksche zending430 Bij dagelijksche zending5.50 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad-7'/i et Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaaf Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936 NO. 5882 ZATERDAG 12 SEPTEMBER 1936 16e Jaargang aibertrntirprijjEn: Van I tot 5 regels1.17'/t Elke regel meer 0.22 Ingezonden Mededeelingen van 1—5 regels 2.30 Elke regel meer0.45 Voor het bevragen aan '1 bureau V wordt berekend 0.10 Door den sterk gewijzigden post dienst, welke voor vandaag is in gesteld, zullen zeer vele post- abonné's heden hun blad niet op tijd ontvangen. Daarom werd gisteren reeds het Zondagsblad ingesloten. Het is ons natuurlijk niet mogelijk hiertegenover andere maatregelen te stellen. Men neme het voor lief op dezen feestdag. In al onze Agentschappen gaat de bezorging gewoon haar gang.Waar het eenigszins mogelijk is, wat yroeger dan anders het geval is. DIRECTIE DE KRACHT DER RELIGIE Niet door menschenmacht te breken Het bovenaangeduide vraagstuk, waar bij wij een en andermaal de aandacht onzer lezers bepaalden, kan natuurlijk ook van andere kanten bekeken worden dan tot heden geschiedde. Het onder werp is in onze dagen vrijwel onuitput telijk en komt telkens weer aan de orde. Voor ditmaal volstaan we in verband met het vorige er nog op te wijzfen, dat de Vraag naar religie, tevens duidt op de kracht van de godsdienst en op de triuraf van de Schrift. Geldt dit voor ons nationale leven zonder vrees voor tegenspraak kan en mag men deze conclusie uit onze voor gaande beschouwingen trekken het blijkt niet minder duidelijk als we de situatie over onze grenzen aandachtig be zien. In aansluiting aan ons artikel van gis teren mogen we allereerst verwijzen naar 't hoogst interessante opstel van Dr. van Andel in ons blad van 1 September 1.1. Treffend waren reeds de opschriften: „Terug naar de oude paden?" en „Wat gebeurt er feitelijk in Amerika op gees telijk terrein?" Ja. wat daar gebeurt is van het hoogste belang. Men herinnere zich vooral, wat de schrijver meedeelde over Fosdick, de bekende prediker in New- York, sedert jaren de leider van het li beralisme, dat bazelde over het Vader schap Gods en algemeene broederschap der menschen. Hij is als een blad op een boom ver anderd. Hij heeft gezegd, dat we er mee op moeten houden te praten over liefde, zoolang we de eerste beginselen van het recht niet kennen en toepassen. De om keer van hem en de zijnen was zoo merk waardig, dat er een nieuw kwartaalschrift is opgericht, „Christendom", om dit rechtsch liberalisme op zijn voeten te zetten, en dat er in het tweede nummer een artikel verscheen over den „terug keer tot het Calvinisme". Hieruit ziet men dat de Schrift zich overal laat gelden; er is niet alleen in ons land, maar over heel de wereld een zuchten om en zoeken naar de Waar heid. die van boven is; een opnieuw vra gen naar God en zijn dienst. Het Chris tendom is waarlijk internationaal. Wellicht rijst hier de vraag of wij, dit constateerende, niet over het hoofd zien, dat zoowel in het nationaal-socialistische Duitschland als in het communistische Rusland het geloof aan den levenden God ondermijnd en de geloovigen vervolgd en gesmaad worden? Geenszins, ook in deze landen kan men spreken van de triumf der Schrift en van de overwinning des geloofs; zij het bij elk dezer stelsels op verschillende manier. Letten we eerst op de houding, welke de sovjet-heerschers tegenover het Chris tendom aannemen. Een duidelijk overzicht daarvan vindt men in een desbetreffend artikel in het Septembernummer van G e- loof en Vrijheid, waarin behandeld wordt de gewijzigde Grondwet van Rus land ten aanzien van de vrijheid van godsdienst. In de grondwet van 1918 zoogoed als In die van 1924 luidde paragraaf 4 van de grondwet als volgt: „Om de werkenden werkelijk gewetens vrijheid te verzekeren wordt de kerk van de staat en de school van de kerk ge scheiden, de vrijheid van godsdienst en anti-godsdienstige propaganda wordt voor alle burgers erkend." Toen kwam het jaar 1929. Men wij zigde de grondwet in par. 4 als volgt: „Om de werkenden werkelijk gewetens vrijheid te verzekeren wordt de kerk van de staat en de school van de kerk ge scheiden, voor alle burgers wordt de vrij heid van geloofsbelijdenis en van anti godsdienstige propaganda erkend." In 1929 vervalt dus de vrijheid van godsdienstige propaganda en blijft op papier over vrijheid van geloofsbelijdenis. De nieuwe grondwet in artikel 124 zegt: „Om de burgers gewetensvrijheid te verzekeren zijn in de U.S.S.R. de kerk van de staat, de school van de kerk ge scheiden. De vrijheid in de uitoefening van de godsdiensten en de vrijheid van anti-godsdienstige propaganda worden er kend voor alle burgers." Er zullen er zijn. die met G e 1 o of en V r ij h e i d niet het minste vertrouwen in het communistisch bewind stellen (waarlijk niet zonder reden!) en die des wege de nieuwe grondwet even slecht vinden als de vorige. Zeker blijkt uit de woordkeus voorzoover de vertaling juist is dui delijk, dat de anti-godsdienstige propa ganda op steun en bescherming der overheid rekenen mag en dat de geloo vigen blij mogen zijn, wanneer zij rustig in het bedehuis bijeen kunnen komen. Maar wij willen aannemen, dat er toch wel iets ten goede veranderd is. De Rus sische bladen en de vrienden van Rus land ten onzent houden vol, dat de reeds toegezegde gewetensvrijheid uitge breid is tot een vrijheid van eere-dienst; en wanneer dit werkelijk de bedoeling is, dan is eenige vooruitgang niet te looche nen. Wij moeten nu afwachten, wat het in de praktijk worden zal; maar wij houden het er voor, dat op tempering van ge loofsvervolging gerekend mag worden. Niet, omdat het communisme zijn gees telijke grondslag zou willen herzien, maar omdat het moet erkennen: geen macht ter wereld is in staat het geloof in den God des hemels uit de harten der men schen uit te roeien; de overheid dient daar rekening mee te houden, wil zij zich zelf handhaven. Het Christendom, in het hart geraakt, wijkt niet en nooit, zelfs niet voor gevangenis en zwaard. De waarheid van deze stelling blijkt wel heel duidelijk, bij onze Oosterburen, waar roomsch-katholieke en protestantsche belijders, zoo voorgangers als gemeente leden, alles trotseeren voor het geloof, dat hen dierbaar is. Het nationaal-socialisme staat in de grond der zaak, even vijandig tegenover het Christendom als het communisme; „wie niet voor Mij is, die is tegen Mij", zegt de Christus; maar het nationaal- socialisme pakt de zaak anders aan. Het communisme begint met zoo grof er wreed mogelijk op te treden en komt la ter met verzachtingen om zoo ook de sympathie te winnen van hen, die eertijds verdrukt werden. Maar het nationaal- socialisme volgt een tegenovergestelde taktiek. Zoo hier als elders. Nog deze week ontving een ons be vriend predikant in gesloten, blanco en- elop, keurig en nauwkeurig met de schrijfmachine geadresseerd, een pamflet, dat aldus eindigde: „Strijdt met ons tegen de huidige individueele, democra tische, liberale maatschappij en sta ordening, welke steunen op de beginselen der Fransche revolutie en voor de vrije, organische, corporatieve. Christelijke volksstaat, waar eer en recht zal zijn." De onderteekening „Hou zee" zegt is, waar we de afzenders van dit moois moeten zoeken. Want mooi is het: men wil de Christelijke volksstaat en de vrije kerk, mits deze zich niet de vrijheid ver oorlooft een andere leer te verkondigen dan de machthebbers. Men behoeft slechts één stap over de grenzen te doen of één gelijkgeschakeld blad te lezen om te we ten, dat van de geloofsvrijheid niets te recht is gekomen en dat in de beloofde Christelijke volksstaat niet het gebod Gods maar de macht van de dictatuur heerscht. Echter is ook iets anders gebleken. De partijen werden gelijk- en uitgeschakeld; voor het nationaal-socialisme was niets be stand en ook de kerk in 't algemeen was aanvankelijk bereid naar het uiterlijk deel der groote organisatie te worden'. Doch hoe meer de belijdenis dér kerk in het gedrang kwam, hoe sterker zich de kerk verzette tegen het aangeprezen heiden dom. En deze weerstand heeft zich voor enkele dagen uitgesproken in protesten, zoowel van roomsch-katholieke als van protestantsche zijde, welke even vrijmoe dig als principieel zijn. Wij zullen uit deze protesten, waarbij de kerk zich vierkant stelt tegenover hen. die de Waarheid van Gods Woord en de vrije prediking van het Evangelie aan randen, thans niets citeeren; wij zeggen alleen dit: zóó kan alleen het geloof in den levenden God spreken. Dit is een triumf van de Schrift: waarvoor wij Gode dankbaar behooren te zijn en dat ons groote verantwoordelijkheid oplegt. Immers, voor het oogenblik moge de EXTRA-UITKEERING AAN WERKLOOZEN Een mededeeling van Minister Slingenberg Aan het einde van de vergadering van de Eerste Kamer heelt de Minister van Sociale Zaken gisteren medege deeld, dat naaT aanleiding van de verloving van Prinses Juliana de Rege8rlng heeft besloten aan alle gesteunde werkloozen een extra-ultkeerlng in de aan staande week te verstrekken van 2.50. Deze mededeeling werd door de leden van de Kamer met applaus begroet RIJTOER VAN HET VERLOOFDE PAAR De Prins tracht zijn achtervolgers te verschalken Hoe het jonge Paar toch op de gevoelige plaat werd vastgelegd Een geschenk van den A.N.W.B. De talrijke belangstellenden, die ook gister in de omgeving van het paleis Noordeinde bijeen waren, waren tegen tegen half zes getuige van het uitrijden van het verloofde Vorstelijke Paar en van de Koningin, de Prinses von Lippe- Biesterfeld en Prins Aschwin. Prins Bernard chauffeerde zelf in zijn open Ford-ca.briolet en Prinses Juliana had naast hem plaats genomen. H. M. de Koningin en haar gasten volgden in de nieuwe Cadillac Landaulette van Hare Majesteit. - Onder stormachtige toejuichingen ver trok de stoet, waarbij zich een drietal auto's met journalisten en fotografen had aangesloten van het paleis Noordeinde door het Haagsche Bosch naar het via duct aan den Leidschen Straatweg. Via Zijdeweg, Achterweg en Park de Kie viet werd in langzaam tempo door het nieuw gebouwde gedeelte van Wassenaar gereden en terug naar den Leidschen Straat weg, die men tot Oegstgeest volgde. De vooruit rijdende Prins keerde hier plotse ling en reed via den Oegstgeesterweg. langs het Witte Huis, langzaam door het dorp naar den Warmonderweg. Bij den spoorwegovergang waren juist de boomen gesloten. Van deze gelegenheid maakten de achtervolgende fotografen ge bruik om het gezelschap even op de plaat te brengen. Via den Abspoelweg werd naar Meerrust gereden, waar het hooge g schap uitsteeg en zich naar den waterkant aan de Leede begaf, om daar gedurenie eenige oogenblikken het mooie polderland schap, dat door de stralende zon in warmen gloed was gezet, te bewonderen. Na enkele oogenblikken begaf het gezel schap zich, har'elijk gegroet, door de wei nigen, die getuige van dit kort oponthoud waren geweest, langs de trekvaart en den Haarlemmerweg naar Leiden, om via den Morschweg op den Rijksstraatweg dicht oi' den Haagschen Schouw uit te komen. Onderweg trachtte Prins Bernhard meer dan eens zijn achtervolgers te ver schalken door bij kruispunten in een kringetje rond te. rijden of wel door plotseling midden op den grooten weg rech'somkeert te maken. Hijzelf zoowel als Prinses Juliana hadden in deze ma noeuvres veel schik. Na een rit, welke ongeveer anderhalf uur duurde, kwam het hooge gezelschap aan het Paleis aan. Met luid gejubel weri het gezelschap ont vangen. Op het bordes dankte het Vorstelijk Paar met voortdurend handgewuif voor de- Spoedig had het gezelschap zich in het paleis teruggetrokken, hetgeen voor de meesten der aanwezigeneen teeken was huiswaarts te keeren. De belangstelling in de avonduren Hoewel de uitingen van enthousiasme ter gelegenheid van het voor de Koninklijke familie zoo blijde gebeuren op hoogen prijs worden gesteld, is verzocht, aan het publiek mede te deelen, dat gisteravond na 6 uur de vorstelijke verloofden niet meer-op hei bal kon of voor een der vensters van het Paleis zouden verschijnen. Hiertoe werd besloten, omdat de toestand in de nauwe toegangswégen tot het Paleis van dien aard dreigde te worden, dat onge lukken niet te vermijden zouden zijn. Desondanks waren gisteravond in de naaste omgeving van het Paleis weer dui zenden op de been. Een geschenk aan Prins Bernhard De A.N.W.B. is op de gedach^p gekomen Godloochende staatsmacht terugwijken voor de kracht des geloofs; het is de eind- worsteling niet. Gods kerk zal in de we reld verdrukking hebben; lijden en strij den zal haar deel zijn; maar ook daarin zal zij God verheerlijken en de komst van zijn Koninkrijk bevorderen. 't Is weer Oranje boven Eén lied gaat gansch de wereld rond. Is overal te hooren: Het lied van nieuw, van jong geluk, In Nederland geboren. Eén liefde, fier en vorstelijk, Houdt Nederland gevangen: De liefde van 't Prinsesje voor Den Prins van Haar 1 Eén taal spreekt thans het gansche volk, De kleinen en de grooten: De taal die aan de klare bron Des harten is ontsproten. Eén volk wil als een eenig man Rondom de troon zich scharen: Het volk dat weer zijn liefde aan Oranje wil verklaren. Eén lied, één liefde en één taal Bindt de miljoenen samen Die als één volk zich menigmaal Hun tweedracht moesten schamen. Eén jubelzang stijgt uit ons hart Om God den Heer te loven: Hij heeft de smaadheid afgewend: 't Is weer Oranje boven! (Nadruk verboden) LEO LENS Prins Bernhard een volledig stel bondsuit- gaven aan te bieden, betrekking hebbende op Nederland. De collectie, welke uit een 70-tal uitgaven bestaat, bevat o.m. het geïllustreerde werk „Ons Eigen Land", het nieuwe reisboek voor Nederland, een aantal binnenlandsche gid sen en reiswijzers, tochtenboekjes, de be kende Bondsatlas, auiokaarten, rijwielpad- kaarten. water- en luchtvaartkaarten, wan delboekjes enz. ten dienste van het binnen landsche auto- en rijwieltoerisme, het toe risme te water, het wandel-, ruiter- en lucht- toerisme, een verzameling, welke er wel toe kan bijdragen belangstelling en liefde te trekken voor ons land en zijn zeer bijzon der natuurschoon. Prins Aschwin bezoekt de Cineac De broeder van Prins Bernhard. Prins Aschwin, was gisteravond onder de bezoe kers van de Cineac op het Buitenhof, om de film te zien, die betrekking heeft op de ver loving van zijn broeder mei Prinses Juliana, benevens om de opnamen te aanschouwen, welke nog na zijn eerste bezoek gemaakt zijn. En ook de opname van dit bezoek zelf. Van dit laatste werd Prins Aschwin een foto aangeboden. Ministers naar verlovingsfilms Gisteravond hebben ook de Ministers Dec kers en Gelissen met hun dames de Cineac op het Buitenhof bezocht, teneinde de ver tooning van de verlovingsfilms bij te wonen. Het Vorstelijk Bezoek aan Amsterdam Het centraal comité van Oranjegezinde en nationale organisaties te Amsterdam deel' mede, dat op Donderdag 17 September a.s in het Stadion om drie uur des middags een feestelijke bijeenkomst gehouden zal worden in de hooge tegenwoordigheid van H. M. de Koningin, H.K.H. Prinses Juliana en Z.K H. Prins Bernhard. Een défilé zal plaats vinden in het S'a- dion, waaraan zuilen deelnemen alle Oran jegezinde organisaties, zang- en gymnastiek- en sport vereen igingen, verpleegsters, leer lingen van middelbare scholen enz. enz. van Amsterdam en omgeving. EINDE ZOMERTIJD 4 OCTOBER De minister van Binnenlandsche Zaken heeft in een circulaire aan de gemeentebe sturen de aandacht gevestigd op het Kon. Besl. van 2 Maart 1936, waarbij o.m. is be paald, dat in 1936 de zomertijd zal eindigen vier October a.s., te drie uur in de voormiddag. Het aanstaande huwelijk En de toestemming der Staten-Generaal Ter beantwoording yan enkele vragen het volgende: Van constitutioneel standpunt gezien gaat de verloving der Prinses formeel buiten elke regeeringsbemoeiing om. Maar strak9 op de verloving het huwelijk volgt, komt de zaak anders te staan. Want volgens onze Grondwet is de toestemming der Staten-Generaal noodzakelijk voor het huwelijk van F rinses Juliana. Artikel 17 bepaalt namelijk uitdrukkelijk: „Van de erfopvolging, zoowel voor zien zelve als voor hun nakomelingen, zijn uit gesloten alle kinderen, geboren uit een huwelijk aangegaan door een Koning of een Koningin buiten gemeen overleg met de Staten-GeneraaJ, of door een Prins of Prinses van het regeerend Stamhuis buiten de bij de wet verleende toestemming. Zoo danig huwelijk aangaande, doet een Konin gin afstand van, en verliest een Prinses haar recht op de Kroon." De laatste wijziging van de Grondwet in 1922 heeft ook aanmerkelijke verandering gebracht in het recht der troonopvolging. Het doel der wijziging was om reeksen van verre verwanten van ons koningshuis die geheel van ons volk vervreemd zijn, uit te sluiten. Daardoor kon echter toch niet voor komen worden dat de troon bij kinderloo' overlijden van Prinses (of Koningin) Juliana van rechtswege zou overgaan aan Willem Ernst, den oudster zoon van den oud-groothertog van Saksen-Wei mar- Eisenach. Deze zou zijn rechten ontleenen aan zijn afstamming van prinses Sophie dochter van Koning Willem II, die destijds gehuwd is met Karei Alexander, groot hertog van Sakscn-Weimar-Eisenach. Wordt echter straks het huwelijk van de Prinses met Prins Bernard met kinderen gezegend, dan zal de kroon der Nederlanden ook in de toekomst rusten op het hoofd du. Oranjes. Daarom is deze verloving van zoo groote beteekenis. DE PRINSES OP EEN TANDEM! Naar eerst thans bekend is geworden, heeft Prinses Juliana onlangs bij een rij wielhandelaar te Apeldoorn een viertal tan dems laten huren. Met Leden van haar hof houding en haar personeel heeft zij daar mee een genoeglijken fietstocht van enkele uren door de omgeving van Apeldoorn ge maakt De Prinses reed samen met een hofdame. Gistermiddag maakten H. M. de Koningin. H. K. H. Prinses Juliana en Prins Bernhard per auto een rijtoer in de omgeving van Beiden. Het verloofde vor stelijke paar wandelend in den tuin van het theehuis „Meer rust" te Warmond. I De superieure school voor technisch briefonderwijs ARNHEM Bouwkunde. Waterbouwkunde. Werktuigbouwk..Electrotechn VOORNAAMSTE NIEUWS Dit Nummer bestaat uit DRIE bladert Minister Slingenberg heeft meegedeeld dat in verband met de verloving van de Prinses een extra uitkeering aan de werk-< loozen zal worden verstrekt. De Eerste Kamer heeft gister de inter* pellatie-de la Bella inzake de Steunwijzi* ging behandeld. Gister is te Rotterdam de Rotterdam* sche Havendag gehouden. De Synode der Geref. Kerken is ver* daagd tot 22 September. Te Utrecht heeft een motorongeluk plaats gehad, waarbij twee personen zijn gedood. Beleggingsmarkt steeds beter van toon' Financieel weekoverzicht Resolutie inzake de internationale ver houdingen van de Chr. Arbeidersbonden in de Voedings- en Genotmiddelenbedrij* ven. Madrid is thans geheel ingesloten door de nationalisten; San Sebastian is gister g ebombardeerd. In het Alcazar te Toledo moet de toe stand volgens een ooggetuige thans zeer ernstig zijn. BETONHOUT EISTENHOUT Houthandel „ALBLAS" N.V. WADDINXVEEN Opslagplaatsen te: Rotterdam: Zwaanshals 119121 'e-Gravenhage: Fahrenheltstr. 313 TRIPLEX - Vraagt prijs - LIJSTWERK (Adv.) Motor tegen tunnelpijler gereden Twee dooden In den afgeloopen nacht te omstreeks tien minuten over half twee vond op den Leid- scheweg in den tunnel bij het Centraal Sta tion te Utrecht een motorongeluk plaats, dat aan twee personen het leven heeft ge- Uit de richting Leiden naderde met groote snelheid een motorrijwiel, waarvan de bestuurder bij den tunnel door tot nog toe on opgehelderde oorzaak plotseling begon te slin geren, waardoor hij tegen een steenen brug- peiler reed. Door den schok werd de duopas sagier H. terzijde geslingerd en was deze op slag dood. De berijder zelf, de heer de L., bleef zeer ernstig gekwetst liggen. Hij werd naar het Stads- en Academisch Ziekenhuis vervoerd, waar hij een hall uur na aankomst overleed. De motor werd zwaar beschadigd. Omtrent de oorzaak tast men volkomen in het duister. dz£>plupjL CHRISTELIJK NATIONAAL WEEKBLAD geeft ln het nummer van de volgende week EEN SCHITTERENDE LOSSE BIJLAGE IN KLEUREN VAN PRINSES JULIANA EN PRINS BERNHARD op fraai zwaar papier Bovendien staan ln DE SPIEGEL foto's van onze Prinses en Prins Bernhard thuis, welke u nergens anders ziet. Den Spiegel- fotograaf werd toegestaan deze foto's speciaal te maken. Ddt doet AsJ^>p\xxydL CHRISTELIJK NATIONAAL WEEKBLAD Slecht, 11.per kwartaaL Bureau DE SPIEGEL Wapeninge,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1936 | | pagina 1