,cd&CÖ)
Ons nieuwe Feuilleton
loift-snufjes
AKKERTJE -
(1
WOENSDAG 9 SEPTEMBER 1936
DERDE BCAD PAG. 9
h Generale Synode Geref. Kerken
r ZITTING VAN HEDEN
Besluit inzake het leer
boek Het werk in
Frankrijk en op Curasao
De verloving der Prin-
ses Het promotierecht
Zaak Ds. K. van Dijk
De Generale Synode van de Geref. Ker-
j ken van Nederland heeft haar werkzaam-
heden hervat.
In de zitting van gisteren, die te negen
uur aanving, besloot de Synode geen afge-
vaardigden te benoemen voor de Revius-
herdenking.
Namens deputaten van de Middelburg-
Bche Synode inzake het
nieuwe leerboek voor de catechisatiën,
hrengt dr K. Sietsma, Amsterdam, een
rapport Uit, waaruit blijkt, dat bij deputaten
zes, concepten zijn ingekomen.
Rapporteur verklaart, dat deputaten geen
dezer zes concepten meenden aan de Ker
ken met advies hunnerzijds te moeten voor
leggen, als zijnde geschikt om te dienen als
semi-leerboek. Geen der zes is n.L voor
dezen tijd geweest, .wat de Heidelbergsche
Catechismus voor zijn tijd geweest was.
Uitvoerig heeft de rapporteur deze zes proe
ven besproken en met argumenten aange
toond, waarom deputaten meenen, dat geen
der proeven als leerboek in aanmerking
kan komen. Deputaten mecnen, dat bij de
inzenders misverstand was omtrent de be
doeling der Synode van Middelburg.
De Commissie stelt voor:
Geen der aangeboden ontwerpen voor
leerboek van een aanbeveling der Synode
te voorzien, maar ze alle terzijde te leggen,
omdat ze niet voldoen aan de te stellen
eischen
de groote waardeering der Synode te be
tuigen aan de inzenders van de verschillen
de proeven voor hun in vele opzichten ver
dienstelijk werk en de tijd en moeite daar-
Gezien de vele teleurstellingen,
thans geen nieuwe pogingen in het
werk te stellen om een Leerboek voor
de catechisatiën te verkrijgen.
Aan "de discussie wordt deelgenomen door
prof. dr J. W a t e r i n k, Amsterdam, die
zijn teleurstelling uitspreekt over dezen
gang van zaken. Spr. meent intusschen,
dat in deze geschiedenis geen bewijs van
impotentie mag worden gezien.
Prof. dr G. M. den Hartogh, Kampen,
bepleit de noodzakelijkheid om voort te
gaan met de pogingen tot het verkrijgen
yan een nieuw leerboek.
Dr K. Sietsma, Amsterdam, wenscht,
«dat de Synode een paar bekwame en ge
schikte mannen hiervoor aanzoekt
De Synode heeft evenwel hierna zonder
nadere discussie zich met algemeene stem
men vereenigd met de conclusie van de
Commissie,
ma' De verstrooiden in Frankrijk
Voortgezet worden de besprekingen over
bet rapport van de Kerk van Brussel en 't
rapport van de betreffende commissie in
zake den arbeid onder de verstrooide Gere
formeerden in Frankrijk.
De P r a e.s e s verwelkomt Ds J. Maas
kant en ouderling Smilde, uit Brussel, die
op verzoek van de Synode herwaarts zijn
i gekomen om de Synode van nader advies
5 te dienen.
k Nadat prof. dr F. W. Grosheide, 'Am-
i sterdam, de conclusies der commissie nader
heeft toegelicht, verkrijgt Ds J. M a a s-
1 kant, Brussel, het woord, die den arbeid
t van de Kerk van Brussel bepleit en daar-
f voor f5000 per jaar van de Synode vraagt.
De besprekingen over deze aangelegenheid
i worden in comité-zitting voortgezet.
I Tijdens deze comité-zitting is be-
I kend geworden het bericht van de
1 verloving van H. K. H. Prinses Ju
liana met Prins Bernnard ven Lippe-
I Bielefeld, naar aanleiding waarvan
I de Synode bij de heropening van de
openbare zitting op voorstel van den
Praeses besluit telegrammen van
gelukwensch te zenden naar Prinses
Juliana en H. M. de Koningin.
Daarna deelt de P r a as e s mede, dat de
Synode in de comité-zitting ten aanzien van
den arbeid onder de verstrooiden in Frank-
I rijk vanwege de Kerk van Brussel o.m.
de volgende conclusies
i| heeft aangenomen:
ve! aan fin Kerk van Brussel en in het bijzon
der aan Ds J.' Maaskant den dank der Sy
node te betuigen voor den, in'opdracht van
de Synode, met zooveel liefde en ijver ver
richten arbeid onder de verstrooiden in
u) Frankrijk en haar dit werk opnieuw op te
drie deputaten te benoemen en
hun op te dragen: te onderzoeken hoe
op de beste wijze een predikant voor
den arbeid onder de verstrooiden In
Frankrijk zou kunnen, worden be
roepen;
aan de Kerken te vragen vóór 1 Juli 1937
voor dezen arbeid te collecteeren;
aan de Kerk van Brussel voor genoem
den arbeid deze drie jaren f 3000 per jaar
uit te keeren en deputaten voor de hulpbe
hoevende Kerken op te dragen deze Kerk
te steunen Voor haar arbeid in (ie agglome
ratie Brussel.
Vacatuurdiensten en emeriteering
Ouderling J. J. Beukenkamp, Den
Ham, rapporteert over een voorstel van de
classis Haarlem, om aan de Kerken te ver
zoeken theologische candidaten meer gele
genheid te geven de Kerken te dienen en
daarom slechts in uiterste noodzakelijkheid
hoogleeraren en emeriti uit te noodigen in
den Dienst des Woords te gaan en laatst
genoemden te verzoeken dezelfde gedrags
lijn te vólgen. Vervolgens vraagt de classis
er op aam te dringen bij de Kerken, dat
predikanten na. 40-jarigen diensttijd of op
70-jarigen leeftijd emeritaat aanvragen en
ingeval de kas van Art. 13 K.O. bierdoor te
zwaar belast zou worden, dit artikel te her
De Commissie spreekt als haar oordeel
uit, dat de Kerken ten opzichte van de can
didaten van goeden wille zijn en dat con
tact tusschen Kerken en hoogleeraren ge-,
wenscht is. Een herziening van Art. 13 is
zeer omvangrijk en de candidaten zijn hier
mede niet veel gebaat. Daarom meent de
Commissie, dat het voorstel moet worden
afgewezen.
De Synode besluit dienovereenkomstig.
Het recht van appèl
Over een verzoek van de Part. Synode
van Zuid-Holland-Noord, om het recht van
appèl op de Generale Synode tc beperken
tot die zaken, waarin de Part. Synode geen
eindbeslissing kan nemen, rapporteert
prof. dr G. C h. A a 1 d e r s, Hilversum.
De Commissie adviseert ora aan het ver
zoek niet te voldoen en alleen in gevallen
van misbruik van het recht van appèl de
betrokken appèllant ernstig te vermanen.
Na een discussie, waaraan deelnemen
prof. dr J. Waterink, Amsterdam; dr
W. A. van Es, Leeuwarden; dr A. D. R
Polman, Bolsward; prof. dr H. H. Kuy-
p e r, Bloemendaal en de rapporteur, stelt
dr K. D ij k, Den Haag, voor, drie deputaten
te benoemen om deze zaak in studie te
nemen en de volgende Synode van advies
te dienen.
Dit voorstel wordt met groote meerder
heid aangenomen. De morgenzitting wordt
hierna gesloten.
Gelukwcnschen aan het Koninklijk Huis
In de middagzitting besluit de Sy
node tot de verzending van de vol
gende telegrammen:
Aan.H. K. H. Prinses Juliana.
De Generale Synode der Geref. Kerken, te
Amsterdam vergaderd, wenscht Uwe .Ko
ninklijke Hoogheid hartelijk geluk met Uw
Verloving met Prins Bernard von Lippe
Biesterfeld en bidt U toe, dat onze God deze
verbintenis ten rijken zegen stelle voor hét:
Huis. van Oranje en het volk van Nèder-
SCHOUTEN, praeses
Aan H.M. de Koningin.
De Generale Synode der Geref. Kerken, te
Amsterdam vergaderd, wenscht Uwe Majes
teit. hartelijk geluk met de verloving van
Uwe Dochter, IIK. H. Prinses Juliana en
bidt, dat de Heere het Huis van Oranje in
Zijn gunst blyve gedenken.
SCHOUTEN, pracsfes.
Het Promotierecht der Theol. School
Prof. Dr. J. Ridderbos, Kampen, rap
porteert over het voorstel van de Part.
Synode van Drente om na te gaan hoever
het staat met „de genoegzame eenparig
heid" (Generale Synode van Arnhem 1930)
betreffende het promotierecht der Theolo
gische School, opdat deze zaak op een vol
gende Synode tot een goed einde worde
gebracht.
De rapporteur meent namens de Com
missie de Synode te moeten ontraden het
debat over deze zaak te heropenen, opdat
niet een nieuwe strijd ontbrande in de
Kerken.
Wel wenscht de Commissie, dat de
Generale Synode besluit aan Depu-
taten-Curatoren der Theologische
School op te dragen om te onderzoe
ken of er inzake dit vraagstuk door
onderling overleg een regeling of
schikking zou kunnen worden gevon
den, waarin met de tegenover elkan
der staande opvattingen zoodanig re
kening wordt gehouden, dat men op
goede gronden zou mogen verwachten
dat ze met genoegzame eenparigheid
zou kunnen worden aanvaard,
Ds. N. Duurseraa, Nieuw-Amsterdam,
beveelt namens de Part. Synode van
Drente de Generale Synode aan, de con
clusie der Commissie aan te nemen.
Prof. Dr. K. Schilder, Kampen, meent,
dat dit voorstel zal bijdragen tot den
vrede der Kerken. Spr .vraagt of de profes
soren in het overleg zullen worden betrok
ken.
Ds. W. W. M e ij n e n, Dordrecht, spreekt
zijn blijdschap uit over de voorgestelde con
clusie en uit zijn bijzondere waardeering
voor wat speciaal Prof. Ridderbos in deze
aangelegenheid heeft verricht.
Ds. J. D o u m a, Arnhem, sluit zich bij
de vorige sprekers aan. Hij hoopt dat op
de volgende Synode geen minderheid of
meerderheid in het curatorium zal zijn.
Dr. W. A. van Es, Leeuwarden, ziet
een principieel verschil in de Kerken in
zake de verhouding van de Kerk tot de we
tenschap, hetwelk z. i. wel zal blijven be
staan. Het zou echter een zegen voor de
Kerken zijn, indien deze twistappel kon
worden weggenomen. Meent de Commissie
dat hiervoor een goede kans bestaat, vraagt
spr., en is er dus een weg tot bevrediging
te vinden? Spr. herinnert nog aan de prin-
cipieele afwijzing van het doctoraat door de
Kerken in 1911 onder leiding van Prof. Ba-
vinck, waarvan de Kerken z. i. niet kunnen
terugkomen.
In zijn antwoord meent de rapporteur,
Prof. Ridderbos ,dat overleg tusschen
curatoren en professoren vanzelf spreekt.
Dat overleg moet men, meent spr., in de
pers niet storen. Een profetie kan spr. niet
geven, maar spr. hoopt op een goed resul
taat, evenals Ds. Douma. Ter verduidelij
king wil spr. aan de conclusie zien toege
voegd, dat deputaten-curatoren op de vol
gende Synode een rapport uitbrengen.
Na repliek van Prof. Schilder, Dr.
van Es en Ds. H. de B r u ij n, Nieuwen-
dijk, en dupliek van Prof. Ridderbos
heeft de Synode met algemeene stemmen
de conclusie der Commissie niet de door
Ds. F. C M e ij s t e r, Rotterdam, doet nu
voorlezing van en rapporteert over het
rapport van deputaten voor de oefening
van het verband tusschen de Geref. Kerken
en de theologische faculteit xan de Vrije
Universiteit
Deputaten hebben sommige colleges en
promoties bijgewooond en deelen mede, dat
het onderwijs niet afweek van de geldende
bepalingen.
Aan een verzoek van den kerkeraad van
's-Gravenhage-West om tusschenkomst in
de kwestie van de polemiek hebben depu
taten niet kunnen voldoen, als h. i. liggen
de buiten hun instructie Overeenkomstig de
conclusies van de Commissie besluit de Sy
node deputaten te déchargeeren, hen een
zelfde crediet te verleenen, alsook Ds. Fern-
hout eervol ontslag te verleenen.
Gereformeerden op Curasao
Over het rapport van de Kerk van 's-Gra-
venhage-West inzake de geestelijke verzor
ging van de Gereformeerden op Curaqao
rapporteert ouderling G. A. M. Laernoe.s,
S erna rang.
Het rapport releveerde het beroepings-
-.werk, dat tot resultaat had, dat Ds H. W.
Kroeze werd uitgezonden. Kerkinstitueering
kon nog niet plaatsvinden, waarom in Cu
racao een wijkraad werd gevormd. Er zijn
plannen tot kerkinstitueering. Het ledental
is zoowel op Curacao als op Aruba stijgend.
Men hoopt nog dit jaar tot kerkbouw over
:te gaan. Het te bouwen kerkje zal f 13000
kosten. De evangelisatie is ter band geno
men. Vanwege de Kerk van Den Haag-W,
zijn gelden ingezameld voor Curacao en ook
deputaten voor de geestelijke verzorging
der militairen beijverden zich terzake.
Zaak Ds K. van Dijk
De particuliere Synodes van Friesland
Noord en Zuid,, alsmede de Kerk van Heeg,
hebben stukken ingezonden omtrent de on-
eenigheden tusschen Ds K. van Dijk, Wono-
sobo en de vergadering van missionaire
predikanten op Midden-Java. Ook is ter
tafel een missive van Ds K. van Dijk, waar
in deze ernstig bezwaar maakt tegen debe-
slissnig van de Synode van Middelburg van
1933, die hem z.i. onverhoord veroordeelde
Over deze aangelegenheden rap
porteert Dr. H. Kaajan, Utrecht, die
namens de betrokken commissie er
bij deze Synode op aandringt de be
treffende clausule in de Acta van de
Middelburgsche Synode terug te ne
men, opdat de verstoorde eenheid
worde hersteld.
De commissie stelt voor dienovereenkom
stig aan Ds K. van Dijk kennis te geven.
De discussie wordt in deze zitting niet
beëindigd.
„De jacht naar goud" is de pakkende titel van ons nieuwe, spannende
feuilleton, waarmee we heden aanvangen.
De auteur, de heer K. Jonkheid, is voor onze lezers een goede bekende.
Zijn vorige verhalen werden door oud en jong met klimmende belang
stelling gelezen.
De ondertitel zegt reeds wat ons nieuwe feuilleton is: de geschiedenis van
een Hctllandsch-Amerikaansehen millionair.
't Is een aangrijpende bevestiging van de ernstige waarschuwing der
Schrift: Vriest niet, wanneer een man rijk wordt, wanneer de eer van
zijn huis groot wordt, want hij zal in zijn sterven niemendal meenemen,
zijn eer zal hem niet nadalen.
Moge de lezing van dit boeiende verhaal velen ten zegen zijn.
DE BACONKWEST1E
Waarom is de regeerings-adviseur
niet geraadpleegd F,
Rechtstreeksche Regeerings-
bemoeiing moet beëindigd worden
De heer van der Weijden heeft aan den
Minister van Landbouw dé volgende schrif
telijke vragen gesteld:
Is de minister bereid mede te deelen, waar
om in de bijzondere positie, die de regee
ringsadviseur inneemt bij de baconbereiding
thans aanleiding is gevonden, dezen inzake
de baconregeling geen advies te vragen, ter
wijl die bijzondere positie van 1932 af blijk
baar voor de regeering geen bezwaar is ge-
Wil de minister mededeelen, of de regee-
ringsadviseur wel adviezen geeft in andere
aangelegenheden de varkenshouderij betref
fende, als daar zijn de teeltregeling, de af
name van zware varkens en de onderlinge
prijsverhoudingen en, indien dit het geval is,
is de minister dan niet van oordeel, dat het
evenzeer ongewenscht moet worden geacht
den regeeringsadviseur, die om zijn bijzon
dere positie niet inzake de baconregeling
wordt geraadpleegd, wel te raadplegen over
maatregelen, die de baconpositie in sterke
mate beïnvloeden?
Indien de regeeringsadviseur ook
over de aangelegenheden niet wordt
geraadpleegd, omtrent welke maatre
gelen worden dan wel diens adviezen
gevraagd?
Is het gerechtvaardigd, dat de baconfabri-
kanten uit het Landbouwcrisisfonds een zoo-
danigen steun ontvangen, dat niet alleen een
rendabele productie voor de werkende fa
brieken is verzekerd, doch ook aan de niet-
werkende fabrieken een vergoeding kan wor
den toegekend. De varkenshouders hebben
b.v. nog nooit een loonenden prijs voor hun
product ontvangen en de baconfabrikanten
maakten bij vorige inschrijvingen een te
groote winst van 3 millioen, welk bedrag
niet terug geëischt kon worden.
Acht de minister het oordeel van den cri
sis-accountantsdienst, dat de thans gecon
tracteerde prijs voor de baconbereiding ter
nauwernood voldoende is, van groote waar
de, gezien het feit, dat die dienst vroeger,
Zelfs de verwende Swift-
draagsters zijn verrast
over hetgeen de Nieuwe
Swift-Najaarscollectie nu
weer biedt.
Gaat U ook eens kijken
bij Uw winkelier. Hij heeft
weer een serie meesterlijk
geslaagde Swift-model
letjes in rijke afwisseling.
"Ar Wij annonceeren hiermede
dat onze half-jaarlijksche
receptie voor Mode-redac
trices en ontwerpsters deze
keer gehouden zal worden
op Maandag 21 September
te 2.30 uur op onze ateliers.
DIT IS EEN VAN DE 485 SWIFT-MODELLEN
DONDERDAG 10 SEPTEMBER
HILVERSUM I 1875 M. AVRO-Uitzending.
8.00 Orgelspel. 9.00 Ensemble. 10.00 Mor
genwijding. Gram.pl. 10.30 Ensemble.
11.00 AVRO- Aeolian-orkest. 12.15 Orgel
spel. 12.45 Gram.pl. 4.00 Voor zieken en
ouden-van-dagen. 4.45 Kinderuurtje. 6.30
Sportpraatje. 7.00 Omroeporkest. 8.00 Be
richten ANP. Mededeelingen. 8.10 Om
roeporkest en solist. 10.00 Orgelspel. 10.15
Kwintet. 11.00 Berichten ANP.
HILVERSUM H 301 M. 8.00—9.15 KRO.
10.00 NCRV. 11.00 KRO. 2.00—11.30
NCRV. 8.00—9.15 en 10.00 Gram.pl. 10.15
Morgendienst door een Geref. Pred. in
H. V. 10.45 Gram.pl. 11.30—12.00 Godsd.
halfuur. 12.15 KRO-Orkest en Gram.pl.
2.00 Handwerkcursus. 3.153.45 Vrou
wenhalfuur. 4.00 Bijbellezing door Ds W.
Broer, Doopsgez. Pred. te Hollum
(Ameland). 5.00 Handenarbeid v. d. jeugd.
6.00 Sopraan en piano. 7.15 Journ. Week
overzicht. 7.45 Reportage. 8.00 Berichten
ANP. 8.15 Samenkomst v. h. Leger des
Heils te Enschedé. 9.45 Berichten ANP.
9.50 De Hollandsche Kamermuziekvereen.
11.1511.30 Gram.pl. Schriftlezing.
DROITWICH 1500 M. 12.20 Trocadero-Cine-
ma-orkest. 1.35 Theater-orkest. 2.35 Sex
tet. 3.20 Orkest. 4.10 ..A peep behind the
sereens", causerie. 6.50 B.'C-Harmonie-
orkest. 7.50 Zuid-Afrikaansch program
ma. 8.20 BBC-Symphonie-orkest. 10.30
Kerkdienst. 10 50 Kwintet.
RADIO PARIS 1648 M. 8.20 Gram.pl. 11.20
Omroeporkest. 5.20 Radio-tooneel. 8.20
Concert. 9.05 Nat. Orkest.
KEULEN 456 M. 10.20 Volksliederenconcert.
I.35. Omroep-Amusementsorkest. 4.40
Zang, piano en orkestleden. 5.20 Omroep-
kleinorkest. 8.20 Rijkspartijdag 1936.
10.40 Gram.pl.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.50 Om
roeporkest. 1.30 Klein-orkest. 1.502.20
Gram.pl. 5.20 Klein-orkest. 8.20 Omroep
orkest.
484 M.: 12.50 Klein-orkest. 6.35 Klein-
orkest. 7.35 Gram.pl. 8.20 Symphonie-
concert.
Neem
een
bij Hoofdpijn, Kiespijn, Spierpijn,
Zenuwpijn, Rheumatische pijnen*
naar toen aan de Kamer werd medegedeeld,
heeft uitgemaakt, dat bij een dubbel aantal
slachtingen een prijs van 4.80 per 100 K.G.,
dus 2.20 hooger dan thans en 3 hooger
dan de prijs van den laagsten inschrijver,
niet te hoog was?
Is de minister bereid de Kamer vol
ledig in te lichten over den gang van
zaken bij de baconfabrieken in de laat
ste vier jaar en wil hij nader overwe
gen, of in dien gang van zaken, waar
toe obk behoort de dreiging met ont-»
'slag 'aan een groot aantal arbeiders
bij de baconfabriek te Uithoorn,- geen
aanleiding gelegen is, de rechtstreek
sche bemoeiing van de regeering met
de baconbereiding op 31 October as.
te beëindigen?
Uitbreiding der Landbouw-
uitvoerwet
Naar we vernemen is het niet onwaar
schijnlijk dat nog deze maand de Landbouw
uitvoerwet toepasselijk zal worden gestc-J
voor de diverse koolsoorten, met inbegrip
van bloemkool, en op druiven.
Als gevolg hiervan zullen strenger eischen
van toepassing worden bij den uitvoer van
dit product.
Reeds geruimen tijd heeft de tuinbouw
om deze uitbreiding der wet gevraagd: van
de zijde van den handel werden evenwel
n^gal bezwaren aangevoerd.
De centrale zou worden opgedrasen aan
het Uitvoer Controle Bureau op aar 1-
appelen. groenten en fruit.
Kwaliteitsbepaling van eieren
Ultravioletlicht te baat genomen.
Door Dr. Molanus aan het „Laboratorium
voor kennis van menschelijke voedingsmid
delen van dierlijken oorsprong" te Utrecht
zal op Donderdag 10 September a.s., des
morgens om 11 uur, in kamer 3017 op do
3e étage van het Jaarbeursgebouw, demon-
atreeren, hoe men de kwaliteit en leeftijd
van eieren kan bepalen met ultra violet
licht. Dr. Molanus zal voor dit doel de Phi'
lips ultra-violet bron, het „Biosol'-apparaat
gebruiken.
GESCHIEDENIS VAN EEN HOLLANDSOH -
AMERIKAANSOHEN MILLIONAIR
DOOR K, JONKHEID.
i.Kijk eens, Van der Wielen, ik heb niets tegen jouw per-
fcoon. Daar gaat het niet om. Jij bent van onbesproken gedrag
en heel je familie is onbesproken. Ik heb jou altijd graag
mogen lijden en dat doe ik nog. Wat dat betreft, zou ik je
Aagje graag geven. Maar het kan niet. Twee jaar geleden
zou het gekund hebben, maar nu kan het niet meer. Je be
grijpt wel, wat er tusschen zit."
„De kerk, bedoelt u."
„Ja, juist. Dat is het 'em, jongen, dat is het 'em."
„Vader en u zijn altijd zulke beste vrinden geweest. Aagje
en ik kennen elkaar van onze schooljaren af. Is alles nu
Zoo veranderd?"
„Ja, zoo is alles veranderd. Ik kan je niet zeggen, hoeveel
leed het me doet. Waarom is je vader niet met ons meegegaan?
Hij zei altijd volkomen in te stemmen met de bezwaren van de
latere Afgescheidenen, maar toen het aankwam op stand
houden en doortasten trok hij zich terug. Dat was een bittere
teleurstelling."
„Het was geen lafheid, zooals sommigen denken en hem
verwijten. Uw geweten verplichtte u tot scheiden, nietwaar?"
„Juist."
„Vaders geweten verplichtte hem tot niet-scheiden."
Daar geeft de ander geen antwoord op.
„Ben jij bereid, ter wille van Aagje over te komen naar de
kleine kerk?"
„Moet in het huwelijk de man de vrouw volgen? Of de
vrouw de man?"
„Je hebt gelijk, Jakob, en daarom kan er niets van komen.
Het spijt me, maar het kan niet anders."
Jakob van der Wielen kijkt verslagen naar de grond. Dat
nu juist die Afscheiding moest komen en een scheur trekken
in zijn leven.
Dan vraagt hij langzaapi: „Dunkt u, dat Aagje gelukkiger
zal wezen met Willem Waterman?"
Jakob ziet, hoe onprettig zijn vraag er bij den ander invalt.
„Hij loopt al lang op Aagje. Weet u dat niet? Zijn vader
ging over naar de Afgescheidenen en hij liep mee. Maar
verder?"
Ze zwijgen beiden. Ze weten er alles van. Heel het stadje
weet er alles van. Althans, dat denken de menschen. maar
't is niet zoo. Ze weten, maar ten deele.
Willem Waterman is een stiekemerd en een uitgerekende
lijntrekker. Hij heeft een kringetje schijnvrienden en een
troepje echte vrienden. Zijn schijnvrienden zijn de menschen
met wie zijn ouders omgaan, zijn echte vrienden ontmoet hij
hier en daar. op straat of in een van de v<>le cafétjes, waar
het stadje zoo rijk aan is. Het drankgebruik is overal groot,
geen gezin zonder jeneverflesch. 't zij Hervormd, Roomsch of
Afgescheiden. De drank is goedkoop, vijf cent een borrel.
In de stille kroegjes zonder stoel of bank, waar de klanten
voor de toonbank staan, op de vensterbank leunen, tegen de
muur hangen, wordt getapt voor vier cent per. glas.
Borgen kun je daar niet. Dat heeft Willem ook niet noodig.
Hij kan betalen. Evengoed vijf als vier cenj. .Maar hij. wil
niet in 't oog loopen. Daarom kruipt hij weg in de lokaaltjes,
vermaakt zich met de grove grappen en grollen en de plat-
vloersche gesprekken. Maar hij neemt er geen deel aan. Hij
luistert maar, grinnikt en rookt zijn pijp. Ieder laat hem
met rust.
Maar vandaag gaat het verkeerd. Een van de kerels heeft
iets gehoord, wat hem nu eensklaps te binnen schiet en hij
schreeuwt door het lokaaltje: „Zeg Waterman, wat hoor ik?
Ga jij met die dochter van Willemse?"
Allen kijken nieuwsgierig. Daar wisten ze niets van!
Willem houdt zich best. Hij verraadt zich volstrekt niet.
Hij kijkt een oogenblik lachend-verbaasd, zuigt dan met
gewichtig gezicht aan zijn pijp. blaast de rook weg en kijkt
vermaakt naar den spreker, alsof hij dien? grap bijzonder
kostelijk vindt.
Maar de anderen zijn óók niet gek!
„Dat is niks voor Waterman." zegt er een,, kwasi ernstig.
„Die Willemse is immers Afgescheiden."
„Hij is ook Afgescheiden!"
Bulderend gelach.
„Ja, zeker! Weten jullie dat niet?"
Nu wordt het vervelend. Willems gezicht staat op ergernis.
De kastelein wordt bezorgd, de klanten moeten elkaar niet
wegjagen.
„Ik weet wel, wat het is," zegt een oudere op de bedaarde
toon van iemand, die het geval doorziet. „Hij denkt: Willemse
zit dik in de duiten. Nou. neem het hem eens kwalijk."
Zoo is het. Hij denkt aan de duiten. Hij luistert weer on
verschillig en zegt maar niets. Maar zijn besluit staat vast.
Ze zien hem hier niet meer. 't Wordt gevaarlijk. Als hij
Aagje Willemse wil krijgen, zal oppassen gedurende eenige
maanden de boodschap zijn. En die spreker heeft de spijker
op de kop geslagen. Maar 't hindert niet. Hij is het al lang
eens met Aagje. Dat weet haar vader niet. En die stomme
Jacob van der Wielen verbeeldt zich, dat hij al een eind op
weg is.
Willem Waterman laat de lui praten en lacht stil voor zich
heen. Ze denken, dat hij om hun praatjes lacht, maar 't is in
wendige pret om zijn eigen welberekende geslepenheid; Hij
is altijd met weinig werken aan de kost gekomen en hij acht
zich slim genoeg, om met weinig, werken rijk te worden.
Zijn vader is tamelijk welgesteld. Dat is één stap op de weg
naar rijkdom en de volgende zal zijn huwelijk zijn met Aagt.
Is hij daar zoo zeker van? O ja. Aagje Willemse weet
wel. dat haar vader Jacob van der Wielen zal afwijzen.
(Wordt vervolgd)'
