Kampeeren op Fort „De Ruyter"
WERK
K. J. BOS ZOON
DINSDAG i SEPTEMBER 1936
EERSTE BLAD PAG. a
Buitenland
IN ISOLEMENT
Het is den revolutionnair Trotsky de laat
ste weken niet meegeloopen. De balling uit
het door hemzelf ontworpen Sovjet-paradijs,
die na het eiland Prinkipo, op Turksch ter
ritoir, tijdelijk Frankrijk tot verblijfplaats
(had, tot ook daar de grond hem te heet on
der de voeten werd, had kans gezien zich in
het hooge noorden een soort van asylrecht te
verschaffen, hetwelk hem te gereeder werd
verleend, da ai- Noonvegeu een zeer sterken
rooden inslag vertoont. Zoo scheen dan
voorshands een einde gekomen aan de om
zwerving van den man, wien ondanks zijn
principes, die wij verfoeien, een zekere
grootheid in het ongeluk en het martelaar
schap zijner overtuiging niet kunnen wc
ontzegd.
David Trotsky, die reeds in de dagen
van zijn gymnasium-bezoek tot het voeren
van anti-tsaristische agitatie overging, die
Siberië heeft gekend en als balling, vluchte
ling of propagandist meer dan de halve
wereld heeft doorzworven, kon echter ook
in Scandinavië niet tot rust komen. Het was
hem een onmogelijkheid, de activiteit van
een geheel leven stil te leggen ten behoeve
CVan persoonlijke rust en veiligheid.
Sedert lang mocht bekend worden geacht,
dat Trotzky medewerkte aan politieke pu
blicaties, welke strikt genomen binnen het
kader van zijn Noorsche verblijfsvergunning
niet geoorloofd waren. Doch men deed in
zekere kringen gaarne een oogje toe. Nog
onlangs, toen uiterst rechtsche elementen
een naohtelijken inval deden in Trotzky's
woning, om de beschuldiging van zijn voort
gezette revolutionnairen arbeid met ont
vreemde documenten te kunnen staver
leek het er op, alsof den Rus opnieuw de
hand boven het hoofd zou gehouden worden.
Tenslotte is echter de keer gekomen. Waar
door? Het vermoeden ligt voor de hand, dat
nader onderzoek door de bevoegde autori
teiten inderdaad heeft aangetoond, dat deze
veteraan der Russische revolutie toch met
recht een gevaarlijk element in 'n overigens
vreedzame samenleving moest worden ge
noemd. 'i rotsky had niet voor neits niet min
der dan twee secretarissen in persoonlijken
dienst. Reeds dit feit is een duidelijke aan
wijzing van de werkzaamheid, die hij op
steeds ruimer schaal ontplooide.
liet wil ons toeschijnen dat ondanks dit
alles cle Noorsche regeering den balling
verdere faciliteiten zou zijn blijven verleenen
indien de geschiedenis van het Moskousche
lioogverraaosproces de openbare meening
niet had opgeschrikt. Het is bekend dat
volgens officieele Russische aanwijzingen
Trotsky de autor intellectualis van een ter
reuractie zou zijn geweest, die het op
meest vooraanstaande figuren van den
sovjetstaat begrepen had. Voor het West-
Europeesche rechtsgevoel moge deze be
schuldiging niet voldoende zijn waarge
maakt, toch volgde eruit, dat men in Oslo
zioh tot grooter nauwlettendheid verplicht
ging gevoelen. Stappen, door de Russische
diplomaten ondernomen, oefenden een drang
in d'zelfde richting uit. Wellicht heeft ook
'n weerzin tegen den man, die veilig met z'n
vrienden golf speelde, terwijl zijn zwager
zijn vrienden in het oude vaderland werden
tér dood gebracht, de golf van misnoegdheid
tegen hem doen toenemen. Hoe het zij,
Trotsky is eens te meer in isolement ge
bracht. Zijn woning is omgeven door een
cordon van politiemannen, zijn telefoon is
geblokkeerd, zijn briefwisseling staat onder
controle en zijn bezoek wordt van te voren
door het passenbureau nauwkeurig gezift.
Er moge een zekere tragiek in dit alles zijn
ook deze balling is tenslotte niet een
strijder voor eigen onmiddellijk voordeel,
doch voor een idee tenslotte overweegt
hier toch de uitspraak van Uilenspiegel: de
rnenschen mogen mij niet, maar ik heb het
«er naar gemaakt.
Pogingen worden thans aangewend, den
gcïsoleerden Rus naar Groot-Brittannië te
loozen. Men behoeft niet veel verbeeldings
kracht te bezitten om zich te kunnen voor
stellen, dat men ook daar 'n „bijwoner" van
dit gevaarlijke formaat zal willen weren, als
behoorende tot de categorie „ongewenschte
vreemdelingen".
Noorwegen zal zich niet anders van
Trotsky kunnen bevrijden, dan door hem in
te muren in zeer streng isolement.
Goebbels terug uit Venetië
Goebbels. die een bezoek aan Venetië
heeft gebracht, om aldaar te confereeren
met den Italiaanschcn minister voor de pro
paganda Al fieri, heeft op zijn terugreis
naar Duit.schland een telegram gezonder
aan Mussolini.
Daarin zeide hij o. m.: „Ik voel mij geluk
kig met mijn collega Alfieri de weldadige
overeenstemming van ons denken en
doel te hebben kunnen vaststellen."
Tevoren had Goebbels de Duitsche
kolonie te Venetië toegesproken. Hij ver
klaarde in deze rede, dat de Duitsclier in
het buitenland zich, op een vooruitgescho
ven post, pionier van zijn volkswezen moet
toonen. Deze taak is niet steeds gemakke
lijk in landen, waar tegenover het vader
land zekere tegenstellingen tot uiting ko
men.
De Duitscher in het buitenland wordt
echter door zijn vaderland beschermd. Ge
lijk blijkt uit het zenden van Duitsche oor
logsschepen naar de Spaansche wateren.
Duitschland geeft den Duitscher in liet bui
tenland een dekking in den rug.
Daarom moet hij zich beschouwen als een
'door het vaderland verzorgd lid van het
weer sterk geworden Duitsche volk.
Goebbels zeide, dat zijn reis naar Venetië
er toe heeft bijgedragen, de vriendschappe
lijke betrekkingen tusschen Duitschland en
Italië te versterken.
Koning Edwards jacht
in aanvaring
•Het jacht „Nahlin", aan boord
zich koning Edward van Engeland bevindt,
is in de straat van Chalkis (Griekenland),
in botsing gekomen met een brug.
Eenige leden van de bemanning van het
'jacht „Nahlin" zijn licht gewond.
De voorsteven van het jacht is bescha
digd. Tegelijkertijd met de botsing deed de
golfslag van het water, opgewekt door de
beide torpedojagers, die het jacht escortee
ren, twee booten vol belangstellenden, die
den koning wilden zien. omslaan. Er had
den geen persoonlijke ongelukken plaats.
De koning bleef op do brug van de „Nah
lin" het reddingswerk gadeslaan,
De Spaansche burgeroorlog
Bemiddelingspogingen te Hendaye?
De tragedie in het
Alcazar
Versterkingen naar het
Bidassoa-front
De Britsche zaakgelastigde te Madrid,
Ogilvie F or b e s, heeft persoonlijk
stappen ondernomen bij de Spaansche
regeeringsautoriteiten, teneinde garan
ties te verkrijgen betreffende het lot van
zekere te Madrid opgesloten gevangenen
Van officieele Britsche zijde wordt er
op gewezen, dat deze demarche door
Forbes volkomen voor eigen rekening is
ondernomen en dat hij geen enkele po
sitieve instructie van het Foreign Office
te dien aanzien heeft ontvangen. Intus-
schen wordt dit initiatief echter vol
komen door de Britsche regeering goed
gekeurd.
Het gerucht wil, dat gedelegeerden der
Madrileenschc regcering en der nationalis
ten een bezoek zouden hebben gebracht aan
de buitenlandsche ambassadeurs te Hei,
daye, teneinde door neutrale bemiddeling
tot. pacificatie van Spanje te geraken.
De Britsche regeering evenwel bezit dien
aangaande gcenerlei gegevens.
Wat de kwestie der non-interventie be
treft. verklaren diplomatiekQ kringen, dat
na de stappen van Ingram bij Ciano, Italië
zich voorstander heeft verklaard van de in
stelling eener internationale commissie voor
de coördinatie der maatregelen, die geno
men moeten worden met het oog ou bedoel
de niet-inmenging in Spaansche aangele
genheden.
Noorwegen, Albanië, Oostenrijk, Polen,
Bulgarije, België, Turkije en Letland hebben
eveneens hun gunstig antwoord naar Lon
den gezonden. Er is nog geen enkel ongun
stig antwoord ontvangen. Men verwacht de
aanvaarding der desbetreffende voorstellen
door de andere Europeesche mogendheden,
met inbegrip van Duitschland en Rusland.
Hieraan wordt echter toegevoegd, dat be
doelde commissie niet geheel zal kunnen
worden samengesteld, voordat te Londen
en Parijs een grooter aantal adhaesies zijn
ontvangen. Het staat wel vast,, dat de com
missie te Londen bijeen zal komen.
Wat de bevoegdheden der commissie be
treft, wordt verklaard, dat men zich ertoe
zal beperken den regeeringen raadgevingen
te verstrekken over de te nemen maatrege
len tot toepassing van een wapenembargo
en dat zij voorts alle voorstellen in over
weging zal nemen met betrekking tot liu-
maniseering van den oorlog
He beleg van het Alcazar
De nationalistische troepen onder be
vel van kolonel Yague hebben in vier
dagen, in ijlmarschen met twintig 24
c.M. kanonnen, zware machinegeweren
en een half millioen patronen de heele
provincie Nieuw-Castilië doorkruist en
slaan thans nog slechts op een afstand
van twee dagmarschen van Toledo.
Daar zullen de troepen op bevel van
generaal Franco de 1300 man ontzetten,
die sedert zeven weken in het Alcazar
van Toledo zijn ingesloten en zich on
danks de moorddadige beschieting door
een tienvoudige overmacht der roode
militie-soldaten nog met ongebroken
moed verdedigen.
In Toledo wordt alles voorbereid voor den
dramatischen eindstrijd om het Alcazar,
waar zich een van de vreeselijkste drama's
van den Spaa>nschen burgerkrijg afspeelt.
Op bevel van den civielen gouverneur van
Toledo, Jose Vega, hebben de belegeraars
voor de machtige granieten muren van den
ouden burcht stukken zwaar geschut en
mortieren opgesteld, om de buitenmuren
van de citadel nog vóór de komst der hulp
troepen te kunnen vernielen.
De colonnes van kolo-nel Yague zijn tij
dens hun opmarsch naar Toledo tweemaal
in botsing gekomen met sterke roode strijd
krachten; de eerste maal bij Talvera de
l'Arima en de tweede maal bij Torrcbba de
Oropesa.
Beide malen konden de volksfronttroepen
a hevigen strijd verslagen worden, zoodat
de opmarsch ongehinderd kon worden
•oort gezet.
Vliegtuigen van generaal Franco legden
de 80 kilometer af, welke Yague's troepen
nog van Toledo scheiden, om de belegerden
in het Alcazar door middel van valscher
men van voedsel te voorzien. Het ongeluk
vilde echter, dat de valschermen door on-
erwachte windvlagen werden afgedreven
en in het kamp van de belegeraars terecht
kwamen.
Met de beschieting van het Alcazar werd
begonnen, nadat de nationalcn het ultima
tum van het volksfront van de hand had
den gewezen. Kort na elkander donderde
schot na schot tegen de meters-dikke
ringmuren. Na drie uren was nog geen bres
geschoten.
Toen nogmanls van de nationalen werd
geëischt, dat zij zich zouden overgeven,
telden ten antwoord alle tien in het Alcazar
beschikbare machinegeweren.
Het ultimatum, om zich over te geven,
werd den belegerden met behulp van me
gafoons toegeschreeuwd.
Hoewel hun zelfs vrije aftocht werd be
loofd, verklaarden de belegerden, dat zij het
Alcazar nog .liever met de 40 kilo dynamiet,
welke in de kelders liggen, zouden opbla
zen, dan zich overgeven.
De strijd om Irun
Thans zijn alle beschikbare troepen van
het Guadanama-front in vrachtauto's
het Noord-Westen vertrokken, om daar te
worden ingezet in den beslissenden strijd
op het Bidassoa-front.
Aldus is Zondag tusschen Mola en zijn
stafofficieren besloten, teneinde de belege
ring effectiever te maken en het offensief
tegen de roode strijdkrachten, dio de stad
verdedigen, tot een spoedig resultaat te
brengen.
Men moet vooral bedenken, aldus de staf
officieren, dat de roode verdedigers der stad
in een betere positie verkeeren op de heu
vels, terwijl de aanvallers iedere helling
moeten bestormen onder een regen van ko
gels en granaten. Iedere duimbreed grond
kan slechts worden veroverd met verlies
van een aanzienlijk aantal mensclienlev
De verdedigers, zoowel als de aanvallers
beschikken momenteel over een gelijk aan
tal strijdkrachten, een gelijken, voorraad
munitie en dezelfde bewapening.
Het schijnt noodig te zijn, dat behalve
versterkingen ook stukken geschut en mu
nitie van het Somosierra- en Guariarrama-
front naar Irun te transporteeren, alvorens
met de bestorming van de stad zal kunnen
worden begonnen.
De gevechtsactie op de Bidassao-heuvel:
is gisteren tot de artillerie en luchtmacht
beperkt gebleven. Verscheidene vliegtuig
eskaders zouden de verdedigingswerken van
Irun, voornamelijk het strategisch belang
rijke fort San Marciab met bommen hebben
bestrooid.
Naar in het hoofdkwartier van Burgos
verluidt, zou in den loop van den dag een
aanval op Irun door een bombardement van
zee-zijde uit zijn voorbereid. De toestand
spitst zich steeds meer toe naar een spoe
dige beslissing.
Spaansche deputatie naar Parijs
Gistermiddag is een Spaansche deputatie,
bestaande uit Marcellino Domingo, minis
ter van onderwijs, de beruchte communiste
„La Pasionaria" en Antonie Lara, oud
minister van justitie, te Parijs aangekomen.
Zij weigerden omtrent het doel van hun
reis eenigerlei verklaring af te leggen en
begaven zich rechtstreeks naar het Spaan
sche gezantschap.
De toestand te Madrid
i!»".'. :'\.r -v
In een speciaal bericht uit Valencia
maakt de correspondent van de „Times"
melding van de in Madrid heerschende
bloedige terreur.
Eiken morgen kan men iri de rivier Man-j
zanares de naakte lijken zien van vermoor
de slachtoffers. Vele ge'fusilleerden worden
zelfs midden op den dag vanuit rijdende
vrachtauto's op straat geworpen. Vele plek
ken zijn met bloed bespat.
Ziekenhuizen aan den rand der stad heb
ben zich zelfs bij de volksfront-regeering
'aagd, dat de patiënten wegens de kre
ten der slachtoffers, die eiken nacht in de
oorsteden van Madrid worden terecht
gesteld, niet kunnen slapen.
Vele vooraanstaande ingezetenen zijn zon
der vorm van- proces omgebracht.
Opnieuw bommen op Madrid
Naar Radio-Sevilla mededeelt, heeft de
nationalistische luchtmacht gisteren ver
schillende openbare gebouwen te Madrid
gebombardeerd. Vier bommen zijn op het
ministerie van hinnenlandscne zaken te
recht gekomen, één op het noorder-spoor-
egstation, één op het ministerie van oor
log en één op de Plaza Cibeles.
Het aantal slachtoffers zou omstreeks 300
bedragen.
Ontploffingsramp
in Duitsche mijn
Reeds twintig dooden
In de mijn „Vereinigte Praesident",
nabij Bochum, heeft op de negende ver
dieping een ernstige explosie plaats ge
had.
Tot nog toe heeft men twintig doo-
EFFECTENVEILING
22 SEPTEMBER 1936
Bijvoegingen kunnen geschieden tot uiterlijk
8 SEPTEMBER 1936
BROEKMAN's COMMISSIEBANK V.
INCOURANTE FONDSEN N.V.
Heerengracht 444 Amsterdam-C,
(Adv.)
den kunnen bergen. Drie man worden
nog vermist. Men vreest, dat ook zij om
het leven gekomen zijn.
Het bergingswerk vordert, slechts lang
zaam, aangezien het door de ontploffing ge
teisterde deel van de mijn is ingestort.
Twintig mijnwerkers werden bij de ex
plosie gewond, van wie er drie in het mijn
werkerstehuis te Bochum inmiddels zijn
overleden, zoodat het totaal aantal dooden
dus thans reeds tot 23 is gestegen.
Onmiddellijk na het bekend worden van
de ramp begaven zich vertegenwoordigers
van het Duitsche arbeidersfront en de poli
tic-president van Bochum naar de mijn.
Ten einde een onderzoek in te stellen naar
het ongeluk en het bergingswerk te leiden,
zijn de bedrijfsleiders van de mijn „Ober
bergrat" Keiser en een vertegenwoordiger
het Duitsche arbeidsfront in de mijn
Trotzki in isolement
Hij wil graag naar Engeland
De Noorsche minister van justitie heeft
thans verordend, dat Trotzki en diens
vrouw voortaan streng moeten geïsoleerd
worden.
Trotzki
Trotzki zal nog slechts bezoek kunnen
ontvangen na goedkeuring voor ieder afzon
derlijk geval van het paspoortenbureau. Hij
zal niet mogen telefoneeren en zijn post en
telegrammen zullen gecontroleerd worden.
Inmiddels stelt Trotzki pogingen in het
werk om toestemming te verkrijgen zich
ergens in het Britsche Rijk te mogen ves
tigen. Veel uitzicht dat dit hem zal geluk
ken zal er wel niet bestaanl
Een hachelijk vliegavontuur
Piloot sterft aan hartverlamming
De „Times" meldt uit Johannesburg:
Slechts enkele oogenblikken na den start
van het vliegveld Germiston is de piloot
van een vliegtuig, dr. G. C. Dalton, die
twee passagiers met zich mee de lucht in
had genomen, tengevolge van een hartver
lamming overleden.
De passagiers waren de heer S. Ivruger,
die slechts enkele uren vliegervaring had
opgedaan en een jonge vrouw, mejuffrouw
N. Artwell, difc haar eerste tocht maakte.
Het toestel bleef zonder bestuurd te w
den doorvliegen en de passagiers slaagden
er vooreerst niet in, het lijk uit den stuur
stoel te verwijderen. Het vliegtuig draaide
en keerde ongeveer een half uur lang hul
peloos door de lucht, tot de heer Kruger er
eindelijk kans toe zag, de beschikking te.
krijgen over het stuur en een z.g. „panne-
koek-landing" te maken.
Wel sloeg de machine daarbij over den
kop, maar de heer Kruger bleef ongedeerd
en mej. Artwell kwam er met een gebroken
af.
BINNENLAND
Koninginnedag te Madrid
Nedcrlandsche kolonie viert leest
Ondanks de drukkende omstandigheden
tengevolge van den burgeroorlog heeft de
Neoerlandsche kolonie te Madrid den ver
jaardag van Koningin Wilhelmina opgewekt
gevierd. De Nederlandere ontmoetten elkaar
in het Holland-huis, waar tijdens het samen
zijn de Nederlandsche zaakgelastigde Dr.
Flaes in een redevoering een vergelijking
maakte tusschen de droevige burgertwisten
in Spanje en de verdraagzaamheid, welke
onder het Nederlandsche volk heerscht.
Het heeft dit te danken aan de leiding
van het Huis van Oranje, dat zioh daarmede
de verknochtheid van het Nederlandsche
olk heeft verworven.
Aan H.M. Koningin Wilhelmina werd' een
telegram van gelukwensch hulde cu aan
hankelijkheid verzonden.
Geen speculatie
Maar constateering
De roode pers hunkert zóó hartstochtelijk
naar samengaan met de R.K. Staatspartij,
dat zij te pas en te onpas elke twijfel daar
aan afkeurt en veroordeelt.
Daarom heet het nu, dat wij al speculeer
den
op de „onoverbrugbare" verwijdering
tusschen Rood en Roomsch, door de
Spaansche burgeroorlog geschapen. Zou
men niet tot kalmte komen, en de al te
uitbundige fantasieën wat intoomen? Wij
zijn nu toch werkelijk niet bang meer
voor spoken.
Deze uitval verstaan wij niet. We hebben
niets gedaan, dan vast te leggen, wat de
R.K. pers duidelijk schrijft en bezigden o.m.
hetzelfde citaat, dat ook thans in de roode
pei s te vinden is en daar aldus wordt ver
meld:
Het „Dagblad van Noord-Brabant" blijft
Dr. B. A. Knoppers over het
doel van dit mooie werk
Dr. B. A. Knoppers te Amsterdam schrijft
ons:
Mooi werk wordt daar verricht op het
Fort „De Ruyter", een uurtje loopens van
Willemstad gelegen, vlak bij de scheiding
van het Ilollandsch Diep en het Volkerak.
De Vrijwillige Burgerwacht van Amster
dam heeft bij het departement van Defensie
indertijd dit fort benevens eenige andere
forten, in de omgeving gelegen, aange
vraagd in huur om daar jeugdwerk op
nationale grondslag te kunnen verrichten,
èn ten bate van de Burgerwachten -in ons
land, èn ten bate van jeugdige werkloozen,
wier aantal, niettegenstaande alle goede po
gingen van hulp in andere kampen ter op
neming, nog altijd groot is. Dit echter mei
de vermelding, dat deze kampementen
geen goedkoope pensions voor anderen zul
len zijn, noch in eenig opzicht den dienst
van de jeugdherberg zullen verrichten.
De kampementen zijn bedoeld en be
stemd voor:
ten eerste: opneemplaats voor jeugdiea
werkloozen, leden van de Vrijwillige Burger
wacht te Amsterdam en de Burgerwachten
van andere plaatsen;
ten tweede: ter opleiding van Burger
wachtsleiders;
ten derde: ter opneming van jeugdige
werkloozen, die geen leden zijn van oen
Burgerwacht. Deze categorie is echter n a-
drukkelijk vrij gesteld van de oefe
ningen, die door de eerste categorie, de jeug
dige werkloozen der Vrijwillige Burger
wachten. gedurende één uur per dag wor
den gehouden. Willen deze jeugdigen ech
ter geheel vrijwillig aan deze oefe
ningen deelnemen, dan zijn zij wolkom.
Waar het Fort „Frederik", aan de andere
zijde bij Ooltgensplaat op Goeroe en Over-
flakkee gelegen, bestemd is om eerlang Je
jeugdigen van R. K. huize op te nemen, is
het Fort „De Ruyter" de plaats, waar de
Prot. Chr. jeugdige werkloozen hun ..Huis"
kunnen vinden. Het ligt in de bedoeling dit
werk geleidelijk uit te bouwen. In eersten
aanleg hoopt men te gaan tot een 150
man, maar men kan uitbreiden tot eenige
honderdtallen meer.
De dagindeelinq
Mag ik u de dagindeeling op het Fort,
dat een groote uitgestrektheid beslaat, eens
mededeelen?
Des morgens om 6 uur blaast de hoorn
blazer reveille.
Om kwart voor 7 heeft het ontbijt plaats.
Van half acht tot half negen: lichame
lijke oefening en exerceeren.
Van half negen tot negen uur „rust".
Van 9—12 uur roept de arbeid van aller
lei aard: kamers verzorgen, keuken-werk
zaamheden, corvee-diensten, schilderen,
timmeren, grondwerk, tuinarbeid, bureau
werk, ja wat niet al.
Om half één middagmaal.
Van half twee tot 5 uur is het. weer ar
beiden.
Om 5 uur treedt de „rust" in, waarna
om halfzeven de avondmaaltijd volgt.
„Vermeen" de jongens zich in het ver*
der gedeite van den dag dan maar met
„niets-doc"?
Dat zouin hun nadeel zijn. Daarom wordt
twee mad per week gelegenheid gegeven
tot uitgaai buiten de wallen van het fort.
Verder wtrdt op de avonden het cultu-
reele en giestelijk-zedelijke werk verricht.
Het piiranuna luidt als volgt:
Zondag: Des morgens naar dc godsdienst*
oefeningen van de Ned. Herv. Ge
meente of van de Ueref. Kerk te
Willemstad
Des avonds samenzijn onder Jen
leider van dit werk, «..n
onderwerp van religieuzen aard
wordt ingeleid en besproken.
Dinsdag: sin S.30 tot 9.30: praat-avond.
Woensdagavond is men vrij.
Donderdagavond: van 8.30 tot 9.30: de lei
der spreekt over een onderwerp,
door hein zelf gekozen of door d<j
jongens gevraagd. Daarna bespre*
king.
Zaterdagavond vrij.
Eiken avond van half tien tot kwart voor
tien wordt de dag gesloten met een samen
komst, waarop door den leider 'n gedeeii®
der Heilige Schrift wordt gelezen, 'n korte
toespraak wordt gehouden en het gabect
wordt gedaan
Verder is een „Leestafel" ingericht, zoo
dat kennis kan genomen worden van het
gebeuren van den dag, terwijl ook eenige
Christelijke illustraties aanwezig zijn.
Wat de vorming van een „L e e s b i t> 1 i o-
t h e e k", ook met het oog op het a.s. win
terseizoen, wordt een aanvang gemaakt.
Wanneer er onder de lezers en lezeressen,
van ons blad zijn, die hiervoor goede boe
ken willen afstaan, laten zij ze ons sturen.
Adres: Dr. B. A. Knoppers, Den Texstraat
1, Amsterdam-Centrum
Nu is het zaak te zorgen, dat het werlc
in de aangevangen richting kan worden
voortgezet. ,M
Daarbij wordt gerekend op aller hulp.
Voor de leiding van het c u 11 u r e 31
en geestelijk-zedelijk werk hebben
wij noodig, telkens voor een maand,
een theologisch candidaat. Wij
zijn nu \"or de maand September daarmede
klaar en denkelijk ook voor October. Maar
waarom, waar er zoovele theologische can-
didaten „op de markt ledig staan", gaf er
zich tot op heden uit hun midden maar
één op? Hier is practisch-geestelijk-zede-
lijk werk te doen, dat ook ten nutte komt
van het latere pastorale werk in de ge
meente. Laat men zich aanmelden bij Dr.
B. A. Knoppers, Den Texstraat 1, Amster
dam-Centrum. i
Moge dit werk, zoo lang het noodig is,
onzen jongens ten zegen zijn.
razen tegen de Nederlandsche sociaal-demo
cratie. Het blad beweert maar hét heeft
niet zooveel te beweren dat wij de deur
dicht gesmeten hebben voor politieke sa
menwerking met de katholieken in Neder
land, „zeker voor jaren, zoo niet voor goed",
tengevo'ge van onze „instinctieve sympa
thieën voor de communistische Spaansche
furie".
Wij hebben niets anders gedaan dat dit
te constateeren. Kan het objectiever?
Het vaste fundament
De staatkunde niet los van het geloot
Het was te verwachten, dat de Avond
post ons artikel van 24 dezer niet onbe
sproken zou laten passeeren. De redactie
citeert ons en iaat daarop dan o.m. volgen:
Dat de toon van onze beschouwing
„positiever klinkt" dan vroeger, is zeer
zeker volkomen juist.
In de eerste plaats omdat onze eigen
opvattingen zich op dit punt stellig heb
ben verdiept en in concreter zin gewij
zigd en in de tweede plaats omdat het
Vrijzinnig-Protestantisme als zoodanig
gelijk wij al meermalen hebben doen
zien bezig is een evolutie te onder
gaan; een evolurie „van religie tot g1*
loof". Dat door deze evolutie dit Protes
tantisme, „de orthodoxie nadert" is in
zoover juist, dat de afstand stellig ver
kleind wordt, maar hij wordt óók ver
kleind van en dóór den anderen kant,
want het blad zal toch stellig wel weten,
dat de linker-vleugel der orthodoxie vol
strekt niet terughoudend meer staat te
genover bepaalde resultaten der Bijbel-
critiek.
Hier lasschen we slechts in, dat wij na
tuurlijk niet op het oog hadden de ortho
doxie. die z'/ h met haar Schriftcritiek boven
de Schrift stelt.
Dan vervolgt de Avondpost:
Dat het oude modernisme geheel uit
gestorven is. zouden wij niet gaarne.be
weren; de verleden jaar opgerichte „Lin-
ker-Werkgroep van Moderne Theologen"
streeft er naar. van dat modernisme in
een radicale beschouwingswijze nog zoo
veel mogelijk te redden, maar de evolutie
onder de vrijzinnig-godsdienstigen is
overigens onmiskenbaar. In zijn geschrift
over Johannes de Heer zei dr. P. H. R:t
ter onlangs: „Slechts in de figuur van
Zonde en Verlossing zal de moderne
mensch van morgen de denkwijze en de
levenswerkelijkheid vinden, die hem vre
de geeft".
Hiermee is de redactie het eens:
Een redelijke en zedelijke wereldhuis
houding op humanitaire en democrati
sche grondslag achten wij alleen moge
lijk, wanneer zij haar diepste wortelen
slaat in het geloof, en dan in een gelool
dat in een geloof dat openbaring, zonde
schuld, genade en verlossing erkent eii
aanvaardt
In die grond moet ook een liberale staat
kunde zijn wortelen slaan; zegt het blad.
Maar het wil daarmee de verschillen met
de orthodoxie niet verdoezelen.
Die verschillen zijn er. Maar de dog
matiek (d.w.z. in dit verband de geloofs
leer) van dit reclits-vrijzinnig Protestan
tisme is nog bezig te groeien; prof. Hea
ring heeft een uiterst-belangwekkende
poging ondernomen om haar in zijn „Ga-
loof en Openbaring" te schetsen.
En overigens herinneren wij nogmaals
aan dit woord van Emil Brunner, in 1934_~
gesproken:
Reëel politiek denkt in onze tijd slechts
hij, die uitgaat van de praemisse. dat het
lot van Europa slechts afhankelijk is van
waarden als kerk en geloof".
Huizinga heeft met dit woord zijn in
stemming betuigd. Wij doen het ook.
Dacht men, dat de staal kunde er onvexv
schillig voor kan zijn?
Neen. dat hebben wij van Dr. Kuyper wel
anders geleerd!
VIADUCT TE LINSCHOTEN
Op 22 Sept. a.s. wordt Ie Den Haag aan
besteed het maken van een viaduct van ge
wapend beton met bijkomende werken onder
Linschoten, en het gedeelte Woerden
Utrecht van den aan te leggen weg Den Haag
—Uitrecht—Driebergen.
belangrijke opdracht
Het gemeentebestuur van 's-Gravenhagé
heeft aan de N.V. v.h. Gebr. Kwaaitaal ta
Rotterdam opgedragen den bouw van een
ziekenhuis aan den Zuidwal aldaar, voor
344.700.
HOUTHANDELAARS
ROTTERDAM, HOUTLAAN 19
TELEFOON 21300 (2 Lijnen)
Ingezonden Stukken
(Bulten verantwoordelijkheid der Redactie)
de verkoop van crisismargarine
Naar aanleiding van het stukje in Uw
blad, onder „Land- en Tuinbouw", overge
nomen uit de roode pers, inzake margarine
voor werkloozen, zou ik dit nog aan willen
vullen met het volgende:
De crisis-margarine moet door de winke
liers verkocht worden voor 11 cent per
pakje. De margarine kost den winkelier
cent, tenminste hier in Gouda.
De winkelier moet daarvoor het volgende
doen: Bonnen moeten keurig worden opge
plakt, biljet moet worden ingevuld van in
geleverde bonnen, 's Maandagsmorgens moe
ten de bonnen worden ingeleverd; men kan
dan tegelijk geen margarine krijgen, maar
moet daarvoor 's middags terugkomen tus
schen 3 en Sy2 uur, wat dikwijls zeer lastig
is voor een winkelier. Is het niet treurig
om iemand voor een dergelijke winstmarge
te laten werken. En dan gezien in het licht
van de winsten der margarine-fabrikanten,
wordt het toch hoog tijd, dat aan dergelijke
misstanden een eind wordt gemaakt. i
Gouda, 20 Aug. 1936.
J. P, DE KLEIJN, Winkelier
