WERK
CHR. NAT. WERKMANSBOND
«vw Mouuntn
M, 5,5, CACHETS
volg de M-S-S-gewoonte
D E V E O
DAGERAAD
DONDERDAG 6 AUGUSTUS 1936
BEHANDELING DER
VOORSTELLEN
Het congres gesloten
De laatste zittingsdag van den Chr. Nat io
nalen Werkmansbond werd door den voor
zitter, den heer P. J. Nahuizen, van
Utrecht, met Schriftlezing en gebed geopend.
Aan de orde werd vervolgens gesteld de
concept statuten en concept huishoudelijk
reglement.
Het doel van den bond is o.m. liefde aan
te kweeken voor het Evangelie en de Ned.
Herv. Kerk. In verband daarmee werd aan
gedrongen, om leden, die niet tot de Ned.
Herv. Kerk behooren, uit alle besturen to
weren. Na bespreking werden de voorge
stelde bepalingen gehandhaafd. Deze luiden:
Als leden kunnen worden aangeno
men zij die behooren tot de Ned. Herv.
Kerk. Het zal evenwel ook mogelijk zijn,
dat als leden worden aangenomen per
sonen behoorende^ tot een ander Protes-
tantech Chr. Kerkgenootschap. Deze zul
len evenwel nimmer lid kunnen zijn van
het hoofdbestuur.
Nadat kleine redactiewijzigingen waren
aangebracht, machtigde de vergadering het
hoofdbestuur koninklijke goedkeuring op de
statuten aan te vragen.
Voorstellen
Door het hoofdbestuur werd toezegging
gedaan, dat in .,De Voorzorg" practisohe so
ciale vraagstukken behandeld zullen worden.
Door de afd. Den Haag werd voorge
steld om de provinciale comités op te hef
fen. Deze comité s werden een luxe genoemd.
De gelden zijn beter besteed aan de ringen.
Door het hoofdbestuurslid, den heer S.
Bakker werd op de groote beteekenis van
ce prov. comité's gewezen. Het voorstel werd
met algemeene stemmen verworpen. Even
als het voorstel van deze afdeelmg óm de
jaarvergadering op één dag te houden.
Gevraagd werd naar enkele brochures
waarin op de beteekenis van den bond ge
wezen wordt. Aangezien dergelijke brochu
res reeds zijn uitgegeven ging men niet over
om nieuwe brochures te doen verschijnen.
Voorts werd er de aandacht op gevestigo,
dat op 13 Augustus a.s. de heer J. Bakker
een radiospreekbeuirt zal vervullen waarin
hij speciaal op de beteekenis en organisatie
yan den bond zal wijzen.
Door Den Haag werd er op gewezen, dat
werkloozen en andere steuntrekkendeii, die
lid zijn van, of deelnemer in sociale vereeni-
gingen, fondsen of instellingen, ingeval zij
uitkeeringen of ondersteuningen uithoofde
daarvan genieten, deze niet geheel teloor
moeten zien gaan, door 't feit, dat 'n even
groot bedrag van hun werkloozen-uitkeenng
wordt afgehouden. Dit toch ontneemt aan de
werkloozen de lust hun contributie of pre
mies daarvoor te blijven voldoen.
Zouden zij een billijk deel daarvan mogen
houden of de premies en contributies door
Hulpbetoon betaald worden, dan zou de
animo voor het lidmaatschap wakker blijven
en toch het resteerende deel der uitkeeringen
een vermindering van lasten voor Maat
schappelijk Hulpbetoon beteekenen.
Door het hoofdbestuur werd opgemerkt,
'dat bij een van rijkswege goedgekeurde
steunregeling reeds ouderdomsrente, invalidi
eitsrente, ongevallen-rente, weduwen en wee
zen-rente, pensioenen gedeeltelijk in minde
ring gebracht worden op de steunuitkeerin-
gen. Gelijktijdig uitkeering uit een ziekenkas
ontvangen met steun ingevolge de steunrege
ling, is niet mogelijk, aangezien een onder
steunde arbeider, die ziek wordt, geen steun
kan ontvangen. Indien de uitkeering uit
overlijdensfonds of weduwenfonds minder
bedraagt dan f 200, kan naar de meening
van het hoofdbestuur een beroep worden
gedaan op de door den minister getroffen
spaargeldregeling, waarbij bedragen tot een
maximum van f 200 aan spaargeld niet van
invloed zijn op de uitkeering ingevolge de
steunregeling. In wezen zijn deze laatste uit
keeringen spaargelden.
Uit opmerkingen van afgevaardigden
bleek, dat de uitvoering der armenwet met
juist was in sommige plaatsen en Maat
schappelijk Hulpbetoon belast met. uitvoering
van de rijkssteunregeling sommige bepalin
gen verkeerd toepaste. Er werd op gewezeu,
dat de afdeelingen in dezen een taak heb
ben. Deze kwestie werd toegelicht door den
penningmeester den heer C. S. van Veen,
en het hoofdbestuurslid, den heer S. Bak
ker van Menaldum.
Deze laatste stelde de vergadering voor,
aan de Regeering een adres te zenden, waar
in aangedrongen wordt de bekende 2/3 af
trek te halveeren dus op 1/3 te stellen.
Vervolgens werd gepauzeerd.
In de middagvergadering deelde de voor
zitter mede dat het adres verzonden zal
worden. Aan de commissie van samenwer
king uit de Chr. sociale organisaties zal ver
zocht worden adhaesie te betuigen, met dit
adres.
De Goede Vrijdag
Het voorstel over de erkenning van
don Goeden Vrijdag als wettelijk erken
de feestdag, prijkte ook dit jaar op de
agenda. Na een korte discussie werd het
voorstel verworpen.,
De afdeeling Overdinkel verzocht een
lieuwe regeling van conflicten in de werk
verschaffing. Toen een der afgevaardigden
opmerkte, dat de Heide-Maatschappij, die
belast is in vele plaatsen met de uitvoering
der werkverschaffing, te groote haast lieeft.,
klonk een luid applaus. Ook teen medege-
deeld werd dat de arbeiders niet durven
klagen, werd weer geapplaudiseerd. De heer
J. Bakker adviseerde om bij rechtmatige
klachten een adres te zenden aan de Twee
de Kamer.
Een tweede voorstel van deze afdeeling
luidde: Het hoofdbestuur verzoeke de regee-
ring de steun- en werkverschaffingsnormen
niet meer tc verlagen, daar deze reeds ver
beneden het levenspeil zijn gedaald. Het
voorstel werd besproken, waarbij het toege
juicht werd, dat de laagste steunnormen ver
hoogd worden.
Besloten werd bij de regeering te
adresseeren over de wering van vrou
welijke arbeidskrachten.
Toespraak
In de middagvergadering sprak de heer
R. Hagoort van Utrecht, namens het Ned.
Werkliedenverbond „Patrimonium" de ver
gadering toe. Spr. wees er met nadruk op,
dat in dezen tijd de eenheid gezocht moet
worden.
Namens een Oir. landarbeidersvereeniging
te Menaldum werden de aanwezigen toege
sproken door den heer J. de Wit, j—
Almkerk.
Rondvraag
Naar aanleiding van de opwekking tot
eenheid van den heer Hagoort informeerde
de afgevaardigde van Leiden, of Patrimoni
um niet over enkele bezwaren kan heen
stappen en zich bij den CN.W.B. kan aan
sluiten (luid gelach).
De voorzitter bracht kort in herinnering
het goede verloop van de vergadering en
wenschte allen Gods zegen toe.
Na samenzang van Gezang 271 vers o en
dankgebed, sloot de voorzitter de vergade
ring.
Geschenk aan Hr. Ms. De Ruyter
„Onze Vloot" biedt plaquette aan
De Kon. Ned. Vereen. „Onze Vloot" heeft,
gevolg gevende aan den wensch van een
groot deel liarer leden, een bronzen pla
quette laten vervaardigen, waarop de uit
stekende gelijkende beeltenis van Admiraal
de Ruijter is ingestempeld. De plaquette is
60 c.M. breed en 30 c.M. hoog en zal bij
plaatsing aan dek van den kruiser een waar
dig pendant vormen van een reeds aan
boord aanwezige plaquette van hetzelfde for
maat waarop de merkwaardige woorden
zijn gegrift, den dag voor den vierdaagschen
zeeslag, door den grooten admiraal uitge
sproken:
„Laat ons voor 't vaderland, voor de vrij-
heit, voor onze liefste panden, onze vrouwen
en kinderen, vroomelijk strijden. Vertrouwt,
dat God onze rechtvaardige zaak zal zegenen,
dewijl wij alleen oorlogen uit nooden om
vreede".
Hulp aan Nederlanders
in Spanje
„AJax" bracht 52 vluchtelingen
naar Marseille
Naar wij vernemen heeft de „Ajax"
van de K.N.S.M., die van Barcelona te
Marseille is aangekomen en vandaar
naar Genua is vertrokken, in de Fran-
sche havenstad 52 vluchtelingen aan
wal gezet, waaronder een aantal
Nederlanders.
Omtrent de „Juno", welk schip Zaterdag
1.1. order had gekregen om het eiland Ibiza
aan te doen, zijn nog geen nadere berichten
ontvangen, doch men verwacht dat het schip
spoedig te Genua zal zijn.
De „Tiberius" van de K.N.S.M., welk schip
korten tijd ter beschikking van de regeering
is geweest om hulp te bieden aan Nederland-
sche vluchtelingen in Spanje, is gister te
Amsterdam aangekomen.
Het schip heeft reizen met vluchtelingen
gemaakt van Barcelona naar Zuid-Frankrijk
en van Malaga naar Lissabon.
De mededingen van den kapitein aan de
reederij over zijn korte verblijf te Barcelona
vormden een bevestiging van de berichten
over den toestand van volslageq terreur in
deze stad. In Malaga mocht hij de haven
niet binnenkomen en zijn de vluchtelingen
met een boot aan boord gebracht.
Zondagsarbeid in het
Grafisch bedrijf
Verleening van vergunning lot twee-
ploegen-dienst aan ongeorganiseerde
drukkerij
Door den heer Amelink zijn aan den
minister van Sociale Zaken dc volgende vra
gen gesteld:
I. Is het juist, dat aan een ongeorganiseer
de drukkerij ie Amsterdam vergunning is
verleend, gedurende de zomermaanden'van
1936 in twee ploegen te werken tot des
nachts 12 uur, zonder dat daarbij in acht
genomen zijn de nonnen, die door de Ar
beidsinspectie, in overleg met de krach
tens collectief contract in dezen bedrijfstak
bestaande instanties, tot dusver zijn ge
volgd?'
II. Is het den minister bekend, dat zeer
vele zoowel georganiseerde als ongeor
ganiseerde Nederlandsche drukkerijen
in staal waren geweest, het werk, waarvoor
deze vergunning zou zijn verleend, binnen
den normalen arbeidstij d te verrichten, daar
zij voor dergelijk werk het drukken van
boeken speciaal zijn ingericht?
III. Is het juist, dat bovendien bij deze ver
gunning is toegestaan, dat des Zaterdags
middags wordt gewerkt tot 6 uur, terwijl bij
het verleenen van vergunningen tot tvvee-
ploegen-uienSt welke alleen voor korten
tijd en in zeer bijzondere gevallen pleeg
den te worden verstrekt steeds bedongen
is, dat des Zaterdagsmiddags na één
geen arbeid zou worden verricht?
IV. Iniien een en ander juist is, wordt
dan door het verleenen van een langdurige
vergunning aan een ongeorganiseerde druk
kerij tot het verrichten van arbeid tot
's nachts 12 uur en in den Zaterdagnamid
dag, ten behoeve van werk, waarvoor men
niet speciaal is ingericht, terwijl andere Ne
derlandsche ondernemingen tot 't verrich
ten daarvan binnen -den normalen arbeids
tijd wél in staat zouden zijn, doch met werk-
gebrek hebben te kampen, geen onbillijk
heid begaan tegenover deze ondernemingen
en wordt daardoor met name aan de collec
tieve arbeidsovereenkomst in de typogra
fie en het overleg der bedrijfsinstanties met
de arbeidsinspectie geen groote schade toe
gebracht?
Y. Is het juist, dat aan dezelfde, in vraag
'CHr. School In 'den Bommel ?Z.HJ, maak te onder leiding van ons Reisbureau „Uber-
■s" een uitstapje naar. Rotterdam, Bovenstaande foto werd genomen op Waalhaven,
DANKZU DE
Neem eiken Vrijdag en Zaterdag een &LS.S.-cachet ter Inwendige zuivering.
Gij kunt niet gezond blijven, als van dag De M.S.S.-caehets zullen Uw haperende spljs-
t dag zich in Uw ingewanden vergiftige
axval-stoffen ophoopen, want die hebben 'n
bijzonder schadelijke werking op Uw gestel.
Tenslotte begint Ge U „z<
lusteloos" te gevoelen en
n van allerlei onprettige verschijnselen, voor het eersi
r dat Ge beseft, waar het U hapert! gevoelt,volvi
n zacht ledigen. Uw gestel opfrlsschen.
e gaat U'n ander mensch voelen. Ge bemerkt
M.S.S. - cachets: Maken Schoon Schip
Overal verkrijgbaar bij Apothekers en Drogisten. Per 12 stuks in koker slechts 60 cent.
YAdv.')
I bedoelde, drukkerij een tijdelijke vergun
ning is verleend tot. het doen arbeiden op
Zondag door niet-Joodsohe anbeiders ten be
hoeve van het weekblad „De Zondag
avond"?
VI. Indien dit juist is, moet 'dan niet wor
den gevreesd, dat, waar de bedrijfsinstanties
er tot dusverre in zijn geslaagd de op Zon
dagavond verschijnende uitgaven tot een
minimum te beperken, -door deze vergun
ning het sociaal en ethisoh kwaad van den
niet noodzakelijken Zondagsarbeid zal toe
nemen, omdat uitbreiding van hef aantal
op Zondagavond verschijnende bladen op
den duur een algemeene uitbreiding van
den Zondagsarbeid in het grafisch bedrijf
tengevolge moet hebben, daar de bestaande
dagbladen in dit geval redeijkerwijs niet
meer kunnen worden gehouden aan de in
perking van den Zondagarbeid voor hun
uitgaven, zooals deze indertijd krachtens
de wet en het collectief contract is ver
kregen?
VH. Is de minister bereid te bevorderen,
dat de in deze vragen bedoelde vergunnin
gen nieit worden gecontinueerd en in de
toekomst dergelijke vergunningen niet meer
worden verleend?
De Spelling
In de gisteren te Apeldoorn gehouden al
gemeene vergadering van het Nederlandsche
Onderwijzersgenootschap is een motie van
het hoofdbestuur aangenomen, waarin als
oordeel wordt te kennen gegeven, dat de
voorschriften in het Kon. besluit van 18 Juli
betreffende de spelling, de totstandkoming
van de eenheid in de schrijfwijze der Neder
landsche taal zullen vertragen en bemoei
lijken. Zij meent, dat de eerste stap om tot
eenheid in de schrijfwijze van de Nederland
sche taal te komen, zooals die gedaan is
door de uitvaardiging van het spellingsbp-
sluit 1934, gevolgd had moeten worden door
een tweede, namelijk het voorschrijven van
het gebruik van deze spelling in alle van
regeeringswege uitgaande stukken. Met
kracht zal er bij de regeering op aangedron
gen worden te bevorderen, dat het genoemde
Kon. besluit wordt teruggenomen en voorge
schreven wordt, dat in regeeriegsstukken oe
spelling 1934 wordt gevolgd.
AANBESTEDING TE HEERENVEEN
Te Hee ren veen is door het Gemeente
bestuur aanbesteed: a. het maken van be
tonwalbeschoeiingen, rioleering en bestra
ting met trottoiraanleg Badweg en Nieuwe
buren; b. het gedeeltelijk vernieuwen van
den weimuur met bestrating langs den len
en 2en HeerenwaL Laagste inschrijvers: a.
R. dé Vries te Heerenveen voor f 19.900; b.
fa. B. en H. Beljon te Lemmer .voor f 39.119.
Gunning aangehouden.
VERHARDING VAN ASPHALTBETON
Te Zevenbergen is aanbesteed aan
brengen van een verharding van asphalt-
beton op de wegen genaamd: Noordzeedijk,
Platte weg, en .Geldersche dijk (Achterdijk)
in de gemeente Zevenbergen. Laagste in-
schrijfster fa. Heymans te 's-Hertogenbosch
voor f 46.340.
RIJBAAN OP DE VUGHTERHEIDE
Op Woensdag 12 Augustus a.s. zal te Bre
da door de Genie worden aanbesteed liet nia-
ken van een rijbaan van klinkerkeicn op de
Vughterheide. Raming f29.200.
DE WEG HOEVELAKEN—TERSCHUUR
Op Dinsdag 25 Augustus zal door den
Rijkswaterstaat te Arnhem worden aanbe
steed het maken van een nieuw wegva
weg no. 29 van het Rijkswegenplan
(Hoevelaken-Apeldoorn-Deventer) tusschen
Hoevelaken en Terschuur met bijkomende
werken.
DE SPOORWEGWERKEN BIJ VLAKE.
DeN. V. Mij. tot Expl. van Staatsspoor
wegen te Utrecht heeft de uitvoering va
werken omschreven in bstek no. 1689 s.s.:
het maken van een omvormergebouw
een bedieningshuisje .voor de basculebrug
VRIJDAG 7 AUGUSTUS
HILVERSUM I 1875 M. 8.00 VARA. 12.00
AVRO. 4.00 VARA. 8.00 AVRO. 9.00
VPRO. 8.00 Gramofoonpl. 10.00 Morgen-,
wijding. 10.15 Declamatie. 10.35 Gramo
foonpl. 11.00 Declamatie. 2.00 Grain.pl,
2.50 Declamatie. 4.00 Gramofoonpl. 4.50
Orgelconcert. 5.00 Voor de kinderen. 5.30
De Notenkrakers. 7.30 Gram.pl. 7.50
Nieuwsber. ANP. Herh. SOS.-ber. 8.00 J
Olympisch nieuws. 9.00 Godsdienstoefc-|
ning uit Barchem. 10.00 Lezing over
kunst. 10.30 Gram.pl. 10.40 Avondwijding,
11.00 Nieuwsber. ANP. 11.35—12.00 Gra-
mofoonmuziek,
HILVERSUM II 301 M. Algem. programma,
verzorgd door de KRO. 8.00—9.15 en
en 10.00 Gramofoonmuziek. 11.3012.00
Voor zieken en ouden van dagen. 12.15
KRO-orkest. 1.00 Gramofoonpl. 1.20 Con
cert. 2.00 Orgelspel en gramofoonpl. 3.00
De KRO-Boys. 3.30 Gram.pl. 5.15 Het
KRO-orkest. 6.00 Land- en tuinbouwcau-
serie. 6.30 KRO-Boys. 7.15 Causerie: De
KRO-Luchtlijn. 7.35 Gram.pl. 7.45 Musica
Catholica. 8.00 Berichten ANP. 8.10 De
KRO-Melodisten. 9.20 Straussconcert uit
het Casino van Knocke. 10.50 Berichten
ANP.
DROITWICH 1500 M. 11.05 Orgelspel. 11.35
Sextet. 12.20 Gram.pl. 1.35 Solistencon
cert. 3.20 BBC-Northern orkest en piano,
4.20 Het Victoria-Hotel-Orkest. 5.35 Ba
lalaika-orkest. 5.45 Olympische reporta
ge. 6.00 Vervolg concert. 6.50 Operette-
concert. 8.20 Welsh concert. 9.20 Piano
recital. 10.10 Causerie over Zeevisscherij,
10.20 Het BBC-orkest.
RADIO PARIS 1648 M. 8.20 Gram.pl. 11.2o|
Orkest. 5.50 Orkestconcert. 8.20 Zang cq
■ÉHHi
KEULEN 456 M. 8.20 Populair concert. 9.20
Solistenconcert. 10.20 Kwintet en orkest-I
concert.12.20 Orkestconcert.' 8.30 Radio-|
tooneeL
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 1.30—2.20|
J. Schnijders orkest. 6.20 Gram.pl. 7.20
Gram.pL 8.20 Zang. 8.45 Pianorecital. 9.20[
Militair concert.
484 M.: 12.20 Max Alexys' orkest. S.2(
Accordeonmuziek. 6.10 en 6.35 Gramo-|
foonmuziek. 6.50 Pianorecital. 7.35 Zang.
9.20 Straussconcert.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 9.20 Om-
roep-amusementsorkest. 10.35 Olympiad
Echo.
over het kanaal Hansweerï—Wemeldingei
op heit emplacement nabij Vlake, geguijJ
aan den heer J. H. Leurdijk aannemer ta
Winterswijk voor een bedrag van f8410. 7
Vrachtauto met stceneü
omgeslagen
Man beklemd
Gisteravond omstreeks Half zeven hat
onder Latum een ernstig ongeluk plaats
Een met steenen beladen vrachtauto van J,
Roelofsen te Angerloo had aan de linken
zijde van den weg getankt en de bestuur!
der wilde juist wegrijden toen rechts van
hem op den weg de personenauto van dcii
heer H. uit Apeldoorn voorbijreed. De bei
stuurder van de vrachtauto keek achterom
naar de voorbijkomende auto, waardoor bil
onzuiver stuurde en de wagen met dc lint
kerwielen in het talud zakte. Even laten
sloeg de wagen om. Van de twee op <ta
vracht steenen zittende personen kwam en
een met den schrik vrij, doch de andere]
zekere J. Baaring, uit Angerloo, geraakts
beklemd onder de lading steenen. Toen
men hem had bevrijd bleek hij een zware
bekken-fractuur te hebben bekomen. DrJ
Rensen uit Doesburg verleende de eerst»
geneeskundige hulp, waarna het slachtoffei
in bewusteloozen toestand naar het Diaci
nessenhuis te Arnhem werd overgebracht
Zijn toestand is ernstig. De bestuurder ei
de man, die naast hem zat, bleven onge
deerd.
Buikgordels, soepel en gemakkelijk
Goed waschbaar
Alleen-verkoop:
Wester-Apotheek
Rotter? am" TeTef* 34602
Deveo-Depöt GoudrSMT.w. 39392e
Mevrouw Hardebol
Fa. C. Roosen Zn. L5den,aTew?375
'(Adv.}
Feuilleton
door H. KINGMANS
De ontvangst was vrij koel'. En even koel klonk de stem van
Prins Maurits, die vroeg, wat de afgevaardigde verlangde.
„Wanneer Uwe Excellentie opnieuw de stad wilde opeischen,
is "de Magistraat bereid, gijzelaars of gedeputeerden te zenden.
Dat is de meening van allen in de stad, ook van de geestelijk
heid, van den bevelhebber en van het geheele krijgsvolk.'
Met scherpen blik lette Ten Buer op de uitwerking zijner
woorden. Maar de gezichten tegenover heim waren als van staal.
„Kunt gij mij een schriftelijke lastgeving toonen?" vroeg
Maurits van Nassau.
„Neen, Excellentie. Maar op mijn woord van eer kan ik ver-
Waven, dat mijn lastgeving luidt, als ik gezegd heb".
„Ge kunt naar de Magistraat terugkeeren en antwoorden, dat
wij vast besloten zijn, de stad niet weder op te eischen. Wij
hebben aan Groningen reeds te veel eer bewezen. De Magistraat
heeft met ons gespot en dubbelzinnig gehandeld, alleen om tijd
te winnen. Wij zullen de stad met geweld tot rede brengen".
Bijtend scherp klonken de woorden, die kort afgebroken uit
den mond van Prins Maurits kwamen. Zelfs Ten Buer, het on
derhandelen toch gewoon, was er even beduusd van.
Maar hij herstelde zich spoedig.
„Mag ik Uwe Excellentie er onderdanig op wijzen, ^at ik met
zulk een antwoord moeilijk kan teruggaan? Ik verzeker Uwe
Hoogheid plechtig, dat het in de bedoeling ligt, te gaan onder
handelen, als dit kan op een wijze, die met onzo eer strookt".
„Wij zijn bereid met een afgevaardigde van de stad te onder
handelen en dezen paspoort te verleenen", zeide Maurits.
„Maar, Excellentie, de eer yan .Groningen is er mede gemoeid.
Ik kan de verzekering geven, dat de burgers vast besloten zijn,
liever te sterven dan iets te doen, strijdig met de eer der stad.
En in alle bescheidenheid mag ik toch de opmerking maken,
dat het den troepen van Uwe Hoogheid niet licht zal vallen,
Groningen te veroveren. Uwe Excellentie moet toegeven, dat de
vesting krachtig verdedigd wordt. En de middelen ter yer-
dediging zijn nog lang niet uitgeput."
„U kunt alle vertoogen staken. De eer der Generale Staten
weegt bij ons zwaarder dan de eer van Groningen," antwoordde
Prins Maurits, zich wendend tot de leden van den Raad van
State met de vraag: „Ik druk ons aller gevoelen toch kort en
bondig uit?" Zij knikten. Ten Buer wist genoeg.
„Met dit antwoord durf ik niet naar de stad terugkeeren,
Hoogheid," merkte hij op, zichtbaar terneergeslagen.
„Indien u wilt, kunt u heden en vannacht in het kamp
blijven, om u te beraden. De trommelslager kan dan terug
keeren."
Beiden bleven evenwel in het kamp, waar zij een goed
onthaal vonden, maar ook bemerkten, dat het den belegeraars
ernst was met hun dreigement Want den ganschen nacht
werden gloeiende kogels en zware keien in de stad geworpen-
Den volgenden morgen zag Munco, dat de trommelslager
alleen naar de stad terugkeerde, om tegen den avond weer te
keeren metbrieven, waarin, naar later bleek, gevraagd werd,
om tegen gijzelaars afgevaardigden naar de stad te zenden,
teneinde te onderhandelen. Het verzoek werd afgewezen: de
onderhandelaars van de stad konden naar het leger komen
Er verliep weer een nacht. Ten Buer keerde naar de stad
terug, waar de Magistraat den ganschen dag vergaderde.
Maar toen kwam het moment.
Den volgenden morgen negen uur reden vier wagens de
Heerepoort uit: afgevaardigden van de stad naar het leger
kamp. Zij werden plechtig ontvangen. Het kanon zweeg. En
na een maaltijd begonnen de onderhandelingen,
HOOFDSTUK IX
„Hopman Ketel, het spijt mij, meer 'dan ik onder woorden
brengen kan, dat je het leger verlaat. Altijd had ik nog de
hoop, dat je het niet zoo ernstig meende. Neem dan nog geen
vast besluit. We kunnen kloeke, oprechte, .vróme mannen niet
missen."
In de stem van den met Duitschen tongval sprekenden Graaf
Willem Lodewijk van Nassau, den vorst met het groote leelijke
hoofd, waarin de trouwhartige oogen, klonk overredingskracht
Munco had het er niet gemakkelijk onder.
„Het doet mij leed, Uwe Genade te moeten teleurstellen,"
zeide hij benepen, „maar mijn besluit is niet te veranderen.
Het is reeds jaren geleden-genomen. In mij stroomt geen sol
datenbloed. Gedwongen moest ik mijn vaderstad verlaten. Het
verlangen, de vrijheid der Nederlanden, dus ook van Groningen
te mogen aanschouwen, heeft mij, eerst naar de Geuzen, daar
na naar het leger gedreven. Ik heb gezworen, zoo God mij in
het leven spaarde, de reductie van Groningen te helpen be
vechten, om dan, als rustig burger, in mijn vaderstad te
blijven. Dien eed heb ik kunnen houden. Maar nu moet het
ook uit zijn. Mijn vrouw en zoon hebben recht op mij."
Tegen zijn gewoonte, hij was als Groninger niet een man van
veel woorden, had Munco lang gesproken. De blijdschap, spoe
dig bij de zijnen te wezen, was mede aanleiding, dat hij op
gewekt sprak, en veel zeide.
„Ik verwijt je niets, hopman; drukte alleen mijn spijt over je
te betreuren vertrek uit. Ik dank je voor alles wat je voor de
Nederlanden hebt gedaan. Je waart een dapper hopman en,
wat meer zegt, een voorbeeld voor de mannen. Het vendel van
hopman Ketel stond goed aangeschreven. Dat kwam, neen,
spreek mij niet tegen, dat kwam, omdat hopman Ketel aan het
hoofd Stond. Ik verheug mij met je, dat God almachtig het zoo
genadig heeft bestierd, dat Groningen gereduceerd wordt na
zooveel teleurstellingen sinds het jar '80. Ik verheug mij daarin
voor de Nederlanden, voor mij zelf, maar ook voor den perscvn
van hopman Ketel, die eindelijk het afgebeden moment ziet
aanbreken, dat hij bij de zijnen terugkeert. Je bent rijker dan
ik, hopman. Maajr komaan, God heeft het zoo gewild."
In deze enkele woorden vernam Munco het knagend leed van
den Nassauer: hij kon niet in den schoot der zijnen terug
keeren; binnen een jaar na het huwelijk had Gód de gade van
den Stadhouder van Friesland tot Zich genomen. En Munco
wist: tot zijn dood zou Willem Lodewijk van Nassau, die niei
vergeten kon wie eens het licht zijner oogen was, een eenzame
blijven.
„Geef mij de trouwe hand, hopman. We nemen nog geen
afscheid. Ik zie je morgen nog. Je zult in mijn gevolg, het
.vertrek der Spaansche troepen bijwonen
„Uw Genade, dat is alleen voor de hoofdofficieren," stamelde
Munco.
„Hopman Ketel zal er bij zijn," herhaalde Willem Lodewijk.
„En in Groningen moet je mij met je vrouw komen bezoeken
„Heer Graaf
„Ik reken daarop, hopman Ketel. Je moet een dappere vrouw
hebben. Ik zal haar zeggen, welk een dappere man zij heeft.
Tot morgen dus."
Willem Lodewijk van Nassau weerde alle dankbetuigingen
af en gaf met een handbeweging te kennen, dat Munco de tent
verlaten kon.
Alleen bleef de Nassauer achter.
Hij zette zich aan de geïmproviseerde tafel, het te groote
hoofd steunend in de handen.
In diezelfde tent, ook in de eenzaamheid, had hij op de
knieën gelegen, smeekend tot den God van Willem van Oranje
zijn doorluchten Oom, die zich gaf om de Nederlanden, nm
Groningen, waarvoor hij veertien jaar lang had gestreden, de
vrijheid te geven, die geleidelijk de geheele Nederlanden ver*
kregen.
En nu dankte hij, de eenzame.
