CHR. NAT. WERKMANSBOND
Geref. Mannenvereenigingen
in Bondsdag bijeen
DAGERAAD
WOENSDAG S AUGUSTUS 1936
De Gesina Ida Stichting
wordt gesloten
Mr. JA. de Visser spreekt
over de Nederlandsche
Rechtspraak
Gisteren en vandaag werd te Utrecht
in het Gebouw voor K. en W., de 41ste
jaarvergadering gehouden van den Chr.
Nationalen Werkmansbond.
De vergadering, welke onder leiding stond
van den heer P. J. Nahuizen, van
Utrecht, werd geopend met het zingen van
twee verzen van Psalm 138, gebed en
Schriftlezing. Vervolgens hield de voorzit
ter zijn
openingsrede
Het is te verstaan, dat ook in onze krin
gen de vraag rijst: hoe zullen in de toe
komst in eigen land en volk de toestanden
zich ontwikkelen: en wie zal ons het goede
doen zien, aldus begon de heer P. J. N a-
huizen. Van allen kant komen er ant
woorden en raadgevingen. In troebel water
is het goed visschen! Er zijn, helaas, zoo
veel teleurgestehlen, zoo veel ontvredenen,
zoo velen, wien alle gezag uit den booze lijkt.
Daarom is dubbele waakzaamheid gebo
den en hebben wij wel toe te zien en te luis
teren uit welke hoek en door welke motie
ven gedreven die stemmen en raad tot ons
komen.
Meer dan ooit wordt het wel duidelijk,
dat de revolutiegeest nog niet is uit-
gebluscht: van anoere personen of stel
sels venvacht men de uitkomst, uit den
nood, waarin de crisis ons heeft gebracht.
Ook hier geldt de waarschuwing: „Wees op
Uw hoede!" Het is, o, zoo gemakkelijk en
goedkoop de tegenwoordige Regeering of 't
„parlement" van alle misère, welke er is,
de schuld te geven. Ze beloven: als dio
mannen en vrouwen maar eens door an
deren vervangen zijn „alles sal rech kom"
Mooie namen en leugens, plan ordening,
raden zus en raden zoo, verandering op
monetair gebied, zijn in de etalages voor de
massa uitgestald en worden als zeker helpen
de artsenij aanbevolen. Maar ook hier geldt
het gezegde „Theorie en praktijk zijn twee".
Daarom hebben wij ons ter dege te bezin
nen aan welken kant wij, leden van een
Christelijk nationalen bond, gebonden aan
en levende uit de Christelijke beginselen,
hebben te staan en met Gods hulp trachten
te voorkomen, dat het drievoudig snoer:
God, Nederland en Oranje, niet worde ver
broken. Wij danken God, dat ons dierbaar
vaderland nog geregeerd wordt door een
Vorstin van Oranje, Die gelijk de Vader
des Vaderlands, een verbond gesloten heeft
met. den Potentaat der potentaten en steeds
hot beste zoekt voor Haar volk. Zoo zij en
hlijve het ons aller bede, dat onze geliefde
Koningin met de Prinses gezegend en ga-
sterkt worde tot Haar zware taak, vooral in
deze moeilijke tijden!
Eendracht maakt macht! Moge ons volk,
mogen wij, dit verstaan, ook in de kleinere
kring van onzen bond. De tijdsomstandig
heden vragen samenbinding, samenwerking,
het één zijn in geest en streven. Samen de
schouders gezet onder den arbeid, die op
geestelijk, staatkundig en sociaal terrein
van ons wordt venvacht en daarbij: geen
strijd om beuzelingen!
Groote woorden zijn goedkoop en veel be
loven schijnt voor vele menschen groote
hekorine te hebben, maar goede raad en
daad zijn heel wat duurder. Laten wij met
deze „eenvoudige waarheden'* rekening hou
den bij onze discussies en eventueel te
nemen besluiten, dan doen wij zeker geen
„monnikenwerk".
IToe de omstandigheden onder ons ook
mogen verschillen, aldus besloot spr., hoe
ook ieder onzer zijn eigen moeilijkheden en
vragen zal houde'n en zijn eigen strijd op
geestelijk en stoffelijk gebied zal hebben te
strijden, wanneer wij ons maar gedragen
weten door onze beginselen^ ons geloof en
onzp ootmoed, als broeders één, dan zal ons
werk in eenvoudigheid gedaan, velen tot
een zegen kunnen zijn. Zoo blijven dan onze
harten in den Heer gewijd.
De Voorzitter kon na zijn openings
rede welkom heeten Ds J. Bremer te Lands
meer, vertegenwoordiger van de Alg. Syno
de der Ned. Herv. Kerk; don heer Zier, ver
tegenwoordiger van den Lutherschen Werk
mansbond; den heer Schipper, namens het
C.N.V. en den heer Withaar, vertegenwoor
diger van den Chr. Bouwvakarbeidersbond.
Telegram aan de Koningin
Besloten werd een telegram van hulde te
zenden aan H.M. de Koningin en HJX.H.
Prinses Juliana.
Spontaan zong de vergadering hierop
twee coupletten van het Wilhelmus.
Vervolgens werden de jaarverslagen van
secretaris en penningmeester goedgekeurd.
Toespraken
De Voorzitter sprak hierna den propagan
dist Br oen toe, die zijn werk heeft neerge
legd en bood hem namens de afdeclingen
een enveloppe met inhoud aan.
De heer Broen dankte met een kort woord
voor deze attentie.
Ds. Brem er sprak vervolgans namens
de Alg. Synode der Hervormde Kerk de ver
gadering toe en bracht in herinnering dat de
band tusschen de Herv. Kerk en den Bond
een oude is eai bestendigd moet blijven. Tot
uw doel behoort ook het aankweeken van
liefde voor de Herv. Kerk.
De Synode aldus spr. wordt wel eens
beschuldigd van „onaandoenlijkheid".
Maar de Synode staat allesbehalve
onaandoenlijk tegenover de moeilijk
heden van dezen tijd en van uw Bond.
Spr. hoopt dat door de arbeid van den
Bond menschen gevormd worden die weten
dat het Evangelie de onwrikbare regel is
voor ons geestelijk leven. Menschen die de
waarheid weten uit te dragen ook in het
maatschappelijk leven.
Uit naam van de Alg. Synode wenschte
spr. de vergadering den zegen des Heeren
toe.
het noodig is dat leioing gegeven wordt aan
ons volk omdat de misleiding in dezen tijd
zoo groot is. Er zijn landen in Europa waar
de Chr. Soc. Beweging g-en plaats meer
heeft. Daarom laat ons hier in ons land
dubbel waakzaam zijn. Als de kracht van
ons beginsel blijft, dan kunnen wij arbeiden.
Drie dingen brengen het C.N.V. en de C.N.
W.B. samen: Christelijk, Nationaal en So
ciaal. Moge deze twree bon&en nog vele jaren
arbeiden tot heil van ons Nederlandsche
volk.
Namens den Luth. Bond voor Chr. Soc.
Actie voerde de heer Zier hierna het
woord.
De heer Withaar sprak de vergadering
toe namens de Chr. Nat. Bouwvakarbeiders
Bond.
„De Voorzorg"
Door den heer J o h s. Visser, secretaris
van de redactie van het bondsblad te Haar
lem, werd uitvoerig een voorstel toegelicht
van het hoofabestuur, om het orgaan „De
Voorzorg" met 4 pagina's uit te breiden. De
leden zouden dan voor het blad 2 cent per
week moeten betalen. Dit komt dan neer op
een kleine contributieverhooging. Dit voor
stel werd aangenomen.
Vervolgens werd kort gepauzeerd.
Bij de heropening heette de voorzitter Mr.
J. A. de Visser, procureur-generaal aan hét
gerechtshof te Arnhem, hartelijk welkom.
Direct kreeg Mr. De Visser het woord
voor het houden van zijn referaat over het
onderwerp:
Een en ander over de rechtspraak
in Nederland
Spr. ving aan met er op te wijzen, dat hij
hier niet onbewogen stond. Vele banden
binden hem nog met de bond, die vooral in
het verleden hecht waren.
Spr. is een zoon van den oud-eerevoorzit
ter Dr. J. Th. de Visser.
Spr. ging vervolgens over tot het behande
len van zijn onderwerp.
Het reoht leeft in ons volksbewustzijn,
dat wij voeden uit de ordinantiën Gods.
Lijnrecht daartegenover staat de dictatuur
met haar willekeur.
God gaf de Overheid bevoegdheid en
ons volk zijn rechten. Hiertegenover staat
weer de leer der volkssouvereiniteit. Wij
mogen dit niet vereenzelvigen met het de
mocratische parlementarisme.
Spreken over dictatuur heeft zin in dezen
tijd. De machtstaat wordt niet gecontroleerd,
de rechtsstaat wel door het parlement De
rechtssiaat heeft ook zijn rechters, die geheel
objectief staan.
De onafhankelijke rechters bieden in ons
land een groote rechtszekerheid. We zien in
dezen tijd in vele landen, dat de rechters
afzetbaar worden. De rechter wordt ontzet
uit zijn ambt als hij niet handelt volgens
de idee van den machthebber in den machts
staat.
De onafhankelijke rechts is een groot
geestelijk goed.
Wij kennen ook in tegenstelling met het
buitenland geen jury. Het instituut jury ont
leent zijn macht aan het volk. De jury komt
licht onder invloed. Het sentiment spreekt
bij dit instituut een groote rol. Een beroeps-
rechter is daarvoor niet zoo ontvankelijk als
de jury. De argumenten moeten in ons land
den doorslag geven.
Men kent in ons land in het algemeen de
rechtspraak niet. Spr. wees op de civiele
rechtspraak, en maakte duidelijk wat dit
inhield. Vervolgens wees spr. op het straf
recht. In liet algemeen keurde spr. daarbij
af de verslagen van strafzaken in de pers.
Dit is een tweede straf voor den schuldige.
Mr J. A. de Visser
Voor het strafrecht zijn enkele theorieën,
o.m. de vergeldingstheorie, de beveiliging
van den staat, verbetering, enz. Ons straf
recht is een mengëling van deze theorieën.
Spr. zette kort den gang van het straf
proces uiteen. Een verdachte is in ons land
niet rechteloos. Voorts wees spr. op de
„stille getuigen" (vingerafdrukken). Op
grond daarvan kan iemand veroordeeld
worden (moord in het Bezuidenhout).
De Hooge Raad beziet alleen de juridi
sche kant van een zaak en kan deze naar
een aangrenzend Hof verwijzen.
Over de straf wordt veel gesproken. Zij
kan volgens spr., echter moeilijk verbeterd
worden. De reclasseering werkt in ons land
de laatste jaren zeer heilzaam.
Tenslotte heeft de Koningin in ons land
het recht van gratie. Het is begrijpelijk, dat
er dingen kunnen voorkomen na de uit
spraak, die aanleiding kunen geven tot
kwijtschelding of vermindering.
Ons land is gezegend met zijn onafhanke
lijke rechtspraak. Wij hebben God daarvoor
te danken. Laat de C.N.W.B. zich dichter
scharen om de Oranjevlag. Hij werkt dan
mede aan de rustige bestaanszekerheid en
rechtszekerheid van onze natie, tot heil van
de natie. (Applaus).
Op het referaat volgde een breede dis
cussie.
De Voorzitter zegde den spreker har
telijk dank voor zijn inleiding en uitvoerige
beantwoording en schorste de
tot 's avonds acht uur.
HUISHOUDELIJKE VERGADERING
In de avonduren werd een huishoudelijke
vergadering gehouden, waarin de verslagen
van de fondsen werden besproken.
Aan de orde kwam allereerst het verslag
van het N.V. Fonds „Uitkeering bij Over
lijden". Het verzekerde bedrag onderging
geen noemenswaardige vermindering. Aan
de wiskundige of premie-reserve kon wor
den toegevoegd f 22.637.62. Het steeg tot
f460.941.25. De winst over 1935 bedraagt
f 39.237.38.
Door den heer A. Broen werd verslag
uitgebracht van de Gesina Ida-stichtdng.
Voor deze stichting werd te Lunteren De
Pauwhof aangekocht met het doel een in
stelling in het leven te roepen, waar leden
van den bond, die hiervoor in aanmerking
kwamen, een rustigen levensavond zouden
vinden. De stichting heeft echter totnogtoe
niet aan haar doel beantwoord. De exploita
tie leverde elk jaar een belangrijk tekort op.
Het bestuur der stichting heeft nu
na ernstig onderzoek, besloten de ex
ploitatie der G. I.-stichting als tehuis
voor Ouden van Dagen niet langer
voort te zetten en per 1 October a.s. het
gebouw te sluiten.
Het bestuur gaf de vergadering in
overweging het tehuis om te zetten in
een rusthuis voor herstellenden.
Na bespreking werd besloten het huis
"Ak/wtye.*—.
fat teste. QetsmaMerp*
wanl als men "AKKERTJES" bij zich
heeft, dan hebt Ge altijd een snel
helpend middel bij de nand, legen
hoofdpijn, kiespijn, spierpijn, spil,
rheumalische pijn, vrouwenpijnen.
"wagen-ziekte kou, griep, Koorts.
RUBCIEK^
De voorzitter, Ds. C. J. van der
Boom, spreekt over „Bezinning
en Bezieling"
Referaat Ds. J. Domna
Heden kwam de Bond van Geref.
Mannenvereenigingen in Nederland
in De Harmonie te Groningen in
14e Bondsag bijeen.
Aan de Bondsdag ging gisteravond
in de Prof. Hamburgerzaal van het
Concerthuis een begroetingssamen
komst vooraf, aangeboden door de
kring Groningen, welke bijeenkomst
stond onder leiding van den voorzit
ter der kring, den heer D. Ekens, lid
van het bondsbestuur. Het Accordeon
gezelschap „Vios" en het Dubbel-
mannenkwartet „Unicum" luisterden
de bijeenkomst op. De bijeenkomst,
waarop de koffie met Groninger koek
niet ontbraken, droeg een ongedwon
gen khrakter.
Vanmorgen 10 uur werd door den voorzit
ter, Ds. C. J. van der Boom de Bondsdag
geopend met een rede:
„Bezinning en bezieling"
Spr. wees op de
bijzondere plaats,
welke deze stad in
het hooge Noorden
inneemt ten opzichte
van handel en
keer en wetenschap.
In verband met het
laatste memoreerde
spr. de beteekenis
van Wessel Gans-
foort, den reformator
voor de Reformatie.
In deze stad bloeit
het religieuze leven,
getuige het zevental
mannenvereen.
Spr. formuleerde zijn openingswoord in
bovengenoemde woorden, die samen de taak
en hoe deze taak dient volvoerd den man-
nenvereenigigingen voorhoudt. Het is noo
dig, aldus spr., dat we ons gaan bezinnen,
d.w.z. dat we ons een heldere, niet-eenzijdi
ge voorstelling van de hedendaagsche si
tuatie maken, want ook in deze lieerscht
een verbijsterende verwarring. Om tot een
klare bepaling van onze houding te komen,
is nuchterheid een eerste vereisclite.
Spr. schetste den chaos-geest, welke den
inensch 'heeft aangegrepen en dit algemeeno
verschijnsel verbijzondert zich ook in het le
ven van degenen, die op den grondslag van
Gods Woord staan.
Er komen allerlei kwesties op, wier be
spreking een bedenkelijke kant gaat ver-
toonen. Zeker, er zijn gewichtige vragen,
die om oplossing roepen, maar de vraag
dringt zich met kracht naar voren, of niet
de manier, waarop dit alles geschiedt, een
bedenkelijk karakter gaat aannemen. Niet
het minst hebben we ons daarop te bezin
nen, aldus 9pr. Belangstelling in op den
voorgrond tredende vragen moet niet ont
aarden in een polemiek, die de perken te
buiten gaat. Daartegen hebben we in de
kracht Gods te waken. De drang naar waar
heid moet ons bezielen, niet de zucht om
alles op losse schroeven te zetten. De begeer
te, om onze confessie beter te formuleeren
en uit te bouwen, met het oog op den tijd.
waarin wij leven, moet niet ontaarden in
een poging, om die belijdenis zelf disputabel
te stellen. De reformatie, die doorgaan moet,
mag zich niet losmaken van de geschiede
nis, maar op historischen bodem worden
voortgezet. Geen tegenstellingen mogen ge
schapen, die er niet zijn; geen botsingen
moeten geprovoceerd, die door de Christe
lijke liefde moeten worden vermeden; geen
toespitsing der verschillen, want we zijn eén
in Christus. Dat vraagt God van ons, dat is
per October te sluiten en 3e geopper
de plannen nader te bestudeeren.
Sympathieke gave
De heer Broen sprak vervolgens een
woord van dank voor de couvert met in
houd, welke hij in de morgenvergadering
van de afdeeling had ontvangen. Spr. deel
de mede, dat hij het geheele bedrag aan
enkele fondsen van den bond ten goede
deed komen. (Luid applaus).
verbondseisch en onze taak, waartoe de
Heere ons roept. Dan kan ook de rechte be
zieling worden beoefend. Daartoe is noodig,
dat onze vereenigingen niet dispuutgezel
schappen worden, en onze vergaderingen
niet worden samenkomsten, waar alleen
maar gedebatteerd wordt uit lust tot de-
batteeren.
een definitie van de rechte bezieling
te hebben gegeven, kon spr. met dankbaar
heid constateeren, dat deze bezieling er is,
al moge zij zich niet altijd even krachtig en
sterk uiten. Dat blijkt uit het groeiende aan
tal vereenigingen, uit het wassend aantal
leden, uit de rapporten van het vereenigings
leven, uit het aantal bezoekers van de Bonds
dagen.
Telkens moet de rechte bezieling zich
openbaren. In de kracht des Heeren dient
gestreden tegen symptomen van depressie.
Dan draagt de arbeid ook vrucht, vrucht
)or persoonlijk en samen-leven.
Tot zulk eeu door den Heiligen Geest be
zield leven wekte spr. op, die ten slotte er
op wees, welk een bezielende gedachte het
is, hier als mannen van hetzelfde huis oij-
een te rijn, staande, op den bodem van Gods
Woord en de belijdenis, vervuld met liefde
tot des Heeren Kerk, telkens samenkomend
om zich te verdiepen in de kennis der be
ginselen van het Geref. leven, om elkaar
verheldering van inzicht to geven in de
openbaring, door God geschonken in Zijn
Woord. Dan zal in deze tijd van verwarring
het rechte spoor worden gevolgd, de juiste
toon in de besprekingen worden aangeslagen
en de zegenrijke vrucht van het werk steeds
meer worden aanschouwd.
Jaarverslagen en bestuursverkiezing
De verslagen van secretaris en penning
meester werden goedgekeurd. De begrooting
terd vastgesteld met een eindcijfer van
f 4S50. Besioten werd den Bondsdag in 1937
te Dordrecht te houden.
Op voorste] van het bondsbestuur
besloot de vergadering thans in be
ginsel over te gaan tot het vormen van
Prov. afdeelingen van de bond. Elke
Prov. Afdeeling zal t.z.t. haar eigen
vertegenwoordiger in het bondsbe
stuur kiezen. De vergadering droeg
het bondsbestuur op om op de volgende
bondsvergadering met voorstellen ter
zake te komen opdat een en ander in
het bondsreglement worde vastgelegd.
De aftredende leden van het bondsbe
stuur, de heeren E. Brouwer, voor Fries
land-Noord: K v. d. Wal, die voor Fries
land-Zuid; W. O. de G r a a f, die voor Gelder
land en Ds. C. J. v. d. Boom, die niet voor
een der provincies zitting heeft, werden
herkozen.
Na de vergadering vercenigdc men zich
aan een gemeenschappelijke koffietafel,
MIDDAGVERGADERING
„De Geref. M. M. en hef huidige verschil
onder onze theologen in beschouwing
over enkele onderwerpen"
Spr. stelde allereerst in het licht, dat 3e
Geref. Mannenver-
eeniging, als staan
de midden in het
volle leven onze
gen, natuurlijk niet
geheel voorbij kan
gaan aan verschillen
de punten, welke te
genwoordig in dis
cussie zijn zooals de
verbondsbeschou-
wing, de weg tot ze
kerheid des geloofs,
zelfonderzoek, ken
merken der genade,
voonverpelijke en onderwerpelijke prediking,
algemeene en bijzondere genade, pluriformi
teit der kerk, doopserkenning, praktijk der
godzaligheid enz.
Spr. betreurde het persoonlijk" getwist
en de schromelijke verwarring, waardoor
veel wordt vertroebeld en een verhelderende
publieke bespreking zeer wordt bemoeilijkt.
Hij waarschuwde zoowel tegen de over
schatting, welke de schakeeringen binnen de
perken derzelfde belijdenis opblaast tot diep
gaande verschillen en licht tot verdacht
making voert, als tegen de onderschatting,
welke in oppervlakkigheid verloopt en voor
de consequenties geen oog heeft. Voorts wees
Spr. op het verblijdende verschijnsel, dat ons
volk óók in dezen tijd nog zooveel interesse
heeft voor theologische onderwerpen.
Een nadere uiteenzetting gaf Spr. inzon
derheid van de kwestie der pluriformiteit
van de Kerk in verband met de beschouwing
van eigen en andere kerkgemeenschappen.
De Gereformeerde Manncnvereeniging er-
kenne het betrekkelijk recht en belang der
discussies, doch hoede zich voor eenzij
digheid en overdrijving. Zij houde zioh aan
DONDERDAG 6 AUGUSTUS
HILVERSUM I 1875 M. AVRO-Uitzending.
8.00 Olympisch nieuws. 9.00 Ensemble J,
Kroon. 10.00 Morgenwijding. 10.30 En
semble J. Kroon. 11.00 Orgelconcert en
vioolrecital. 12.00 De Minstreels. 2.00
Voordracht. 2.30 Orkest. 4.00 Voor zieken
en ouden-van-dagen. 4.45 Voor groote
kinderen. 5.30 Olympisch nieuws. 7.00
Olympisch nieuws. 8.00 Berichten ANP.
8.15 Residentie-orkest en soliste. (In de
pauze: Reportage). 11.00 Berichten ANP,
11.30 Gram.pl. 11.45—12.00 Orgelspel.
HILVERSUM n 301 M. 8.00—9.15 KRO.
10.00 NCRV. 11.00 KRO. 2.00—11.30 NCRV.
8.00—9.15 en 10.00 Gram.pl. 10.15 Mor
gendienst door Ds. Joh. Kijno, Ned.
Herv. Pred. te Rhenen. 11.3012.00 Godsd
halfuur. 12.15 Gram.pl. en KRO-orkest,
3.003.45 Zang en piano. 4.00 Bijbellezing
door Ds. W. S. van Leeuwen, Ned,
Herv. Pred te Rotterdam. 5 00 Cursus
handenarbeid v. d. jeugd. 5.30 Orgelcon
cert. 6.45 CNV-Kwartiertje. 7.00 Berich
ten. 7.15 Gram.pl. 7.45 Reportage. 8.00 Be
richten ANP. 8.15 Amhemsche Orkest-
vereeniging en solist. (Om 9.10 Causer-ie
over Henry Deterdings Schenking door IT.
A. Gerretsen te 's-Gravenliage)10.33
Berichten ANP. 10.4011.30 Gram.pl.
Hierna: Schriftlezing.
DROITWICH 1500 M. 11.05 Orgelspel. 1.05
Gram.pl. 1.35 Octetconcert. 2.20 Reportage
uit Wales. 3.20 Het Carlton Hotel orkest,
4.10 Causerie „These my friends". 4.30
Reportage uit Berlijn. 5.05 Trio. 6.20 Be
richten. 6.50 Kwintet. 7.20 BBC-orkest ei
soliste. 9.05 Voor tandheelkundigen. 9.21
Concert uit Salzburg. 11.05 Zang voor'
dracht.
RADIO PARIS 1648 1VL 9.50 Orgelconcert.
11.20 Omroeporkest. 8.20 Orkestconcert.
11.3512.35 Populair concert.
KEULEN 456 M. 8.20 Blaasconcert. 9.20 SO'
listenconcert. 12.20 Militair concert. 1.20
Gevar. concert. 3.20 Omroep-Amusements
Orkest. 8.30 Omroeporkest. 11.05 Kamer
muziek.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.J 12.20
Orkest. 5—0 J. Schnijders' orkest. 8.20 Jï
Schnijders' orkest. 9.20 Opera-concert.
484 M.: 1.302.20 Max Alexys' orkest,
8.20 Gram.pl. 9.35 J. Schnijders' orkest,
10.5011.20 Olympische reportage.
HOLSTER BRANDES RADIO
SUPERIEURE TOONKW ALITEIT
Ged. zomermaanden!
inruil campagne
Vraagt condities bij den plaatselijkcn
handelaar of bij de Imp.: N.V. PH. J.
SCHUT, Keizersgracht 684, Amsterdam-C.
(Adv.
haar hoofdtaak en verdiepe zich niet te zeei
in allerlei strijdvragen. Voor zoover zij aaiv
leiding heeft zich met de aan de orde zijndi
quaesties bezig te houden, wachto zij ziel
voor den schijn een theologisch dispuut-col
lege te vormen of op de plaats der officieel
kerkelijke vergaderingen te gaan staan. Zi
neme nauwkeurig kennis van de verschil
lende gevoelens en toetse deze aan de Hcili
ge Schrift en de belijdenis.
Nadat over tal van 3eze vragen
gedachten gewisseld was, sprak Ds, D. v
D ij k, Geref. predikant te Groningen, eei
opwekkend slotwoord, getiteld: „Saevii
tranquillus in undis" (rustig te mid
den der woedende golven), waarna de
Bondsvergadering om half zes met dank
zegging gesloten werd.
Sleepbooteigenaren
Dezer dagen vergaderde het hoofdbestuur
van het Federatief verbond van vereenigin
gen van particuliere sleepbooteigenaren in
Nederland, waarbij alle Nederlandsche ver
eenigingen van sleepbooteigenaren zijn aan'
gesloten, ter bespreking van de ontwerp-om
dememersovereehkomst.
Behoudens enkele kleine wijzigingen
en aanvullingen, konden op één na alle
aangesloten vereenigingen zioh volle
dig met het voorliggende ontwerp ver
eenigen.
Besloten werd in 3e eerstvolgende leden*
vergaderingen van de aangesloten vereeni
gingen over het ontwerp te laten oordeelen,
waarna de algemeene voorzitter voor het
vaststellen der definitieve tekst van de on
dernemers-overeenkomst zal zorg dragen.
Feuilleton
(75
door H. KINGMANS
Opgewekt keerde Munco naar zijn tent terug. Een golf van
blijdschap sloeg hem om het hart. Eindelijk dan toch zou hij
bij de zijnen weerkeeren, veilig en wel. En hij behoefde niet
weer weg.
Eindelijk dan zou Groningen gereduceerd zijn! Wat een
blijdschap voor Graaf Willem Lodewijk van Nassau, die daar
voor veertien jaren had geijverdl
Maar opeens betrok zijn gelaat en stond Munco stil
Als het nr zeker was, dat den volgenden dag onderhande
lingen zouden worden gevraagd, dan mocht toch dien aan
staanden nacht niet worden uitgevoerd het voornemen, dat aan
enkele officieren, ook aan hem, bekend was?
Zijn besluit stond in eenen vast: er was er slechts één, die
mogelijk bewerken kon, dat het plan niet doorging: Willem
Lodewijk van Nassau!
Munco richtte dan ook zijn schreden naar de tent van den
Frieschen Stadhouder.
Om te pleiten voor de stad, die hem lief was
Eenige dagen geleden hadden de sappeurs en mineurs, die
met twee mijngangen reeds een zestig voet onder den beganen
bodem gekomen waren, geluiden gehoord, die de onderaardsch9
stilte verbraken. Het leed geen twijfel, of zij waren gestooteu
op een tegenmijn van de belegerden. Slechts een betrekkelijk
dunne, aarden muur hield de vijanden gescheiden. In alle
stilte was de mijn verlaten. Een officier en eenige manschappen
hielden alleen met geladen geweer de wacht, om 'n eventueelen
inval te beletten. Den volgenden dag stortte de scheidsmuur in.
maar de mijn werd door de Staaitschen met een benauwende
rook gevuld, zoodat de Groningers moesten terugtrekken. De
mijn, die vertakkingen had, werd gevuld met een vijf duizend
pond kruit en vervolgens, nadat lange lonten waren aangelegd,
gesloten.
In dien aanstaan3en nacht, eigenlijk in den laten avond, zou
het kruit tot ontploffing worden gebracht, waarna kolonel
Morray met zijn Schotten in de ontstane bre3 zou stormen.
Dat zou dooden en gewonden kosten, in elk geval aan de
stadsche zijde.
En als de stad nu onderhandeling wilde
Munco liet zich aandienen bij Willem Lodewijk van Nassau,
die in zijn tent zat te lezen.
„Hopman Ketel, wat verlangt ge?"
Met een pijnlijken trek op het ronde, blozende gelaat was de
Nassauer opgerezen. Want zijn indertijd voor Koevorden
gewonde been „stak" .verbazend tengevolge vaa het vochtige
weer.
„Uwe Genade, het is zeer zeker waar, dat morgen door
Groningen onderhandelingen zullen worden gevraagd."
„Dat doet mij genoegen, hopman. Als nu weer maar niet mei
ons gespeeld wordt!'*
„Dat is uitgesloten, Uwe Genade."
En Munco vertelde met enkele woorden het tooneel r de
wallen, door hem zelf medegemaakt. Graaf V'illem Lodewijk
had er schik in, hoewel hij toch de opmerking maakte, dat
men voorzichtig zijn moest: nóg waren er geen onder
handelingen.
„Zij zullen worden gevraagd. Hoogheid. Morgen aan den
dag", verzekerde Munco. „En in verband daarmede heb ik een
dringend verzoek."
„Hopman Ketel mag verzoeken", antwoordde de Graaf op
minzamen toon.
„Laat de voorgenomen mijnaanslag hedenavond niet door
gaan, heer .Graaf", smeekte hij. „Die kost soldaten- en burger
bloed. En als nu toch onderhandelingen zullen wonden
„Wij hebben geen bericht van, een veranderde stemming in
de stad, hopman. Ik trek je verzekering niet in twijfel, maar
zekèrheid hebben we niet. De voorgenomen aanslag mort
doorgaan."
Münco was teleurgesteld. Maar hij gaf, wetend, dat hij bil
den Graaf in goed aanzien stond, zijn poging nog niet op,
spoedig bemerkend, dat hij succes had. Want ondanks het feit.
dat Willem Lodewijk van Nassau terecht algemeen als een
zeer moedig en dapper man werd geroemd, was hij toch van
een gevoeligen aard en van een bijna vrouwelijk karakter, het
tegenbeeld van den wat ruwen Maurits.
„Ik voel iets voor je pleiten," zeide hij, „en zal er met Prins
Maurits over spreken."
„Dank, Uwe Genade. Dan komt het wel in orde," meende
Munco verlicht.
Het was een publiek geheim, dat Willem Lodewijk zeer veel
invloed op zijn neef had.
„Reken er niet te vast op, hopman. Zijne Hoogheid zou het
argument kunnen opperen, dat de aanslag de onderhandelingen
zal bespoedigen. Daar is niet veel tegen in te brengen- Hoewel
ik mijn best zal doen."
*n Stille zomeravond. Om half tien hield het vuren der
Staatsche troepen op. Ook uit de stad werd niet geschoten.
Waarom zou men zich druk maken? Liep het beleg niet op een
eind?
Tien uur.
Er weerklonk één schot.
Afgesproken teeken! Al het krijgsvolk uit ravelijnen en loop
graven begaf zich zuidelijker. Om veilig te zijn.
Een half uur later: weer een schot.
De aarde beefde, dreunde, sidderde. Een groote, vurige wolk
steeg omhoog, mee\ oorend hout, aarde, st eerten.
De mijn had gewerkt: de spits van het ravelijn was ver
nietigd; de wal stukgeslagen, de palissaden, als riet,
geslagen. Ruim veertig soldaten vlogen in de lucht en vielen)5
dood neer op den wal of in de gracht- Slechts vijf ontkwamer
aan den dood, zij werden door de kracht der ontploffing go 1
slingerd naar de zijde der belegeraars, waar zij, ontdaan et
verbaasd, gevangen genomen werden. c
Het was uit met de stilte. Krijgsgeschreeuw vervulde d<
lucht. Want tweehonderd Schotten stormden voorwaarts, waria r
ontvangen door de van den schrik bekomen bezetting.
Met somberen blik staaa-de Munco, die had geweten,
Willem Lodewijk het voorgenomen plan niet had kunner
verijdelen, naar de stad, waar —ieder in het kamp begreep he
man tegen man gevochten werd
Later werd gerapporteerd, dat de Bezetting over do sma!^ D
brug naar de stad had moeten retireeren. De brug was bezwe 2
ken, zoodat de Schotten hen niet in de stad hadden kunnei
volgen. Drie kwart van de bezetting van het ravelijn, ecnl
tweehonderd man, had op verschillende wijze den dood ge
vonden.
Den geheelen zomernacht bleef het rumoerig, want 3a
stadschen deden uitval op uitval.
De zon rees aan de kimme. Maar de gevechten waren nog ia C
vollen gang.
Was dit het einde van het beleg?
Het Begin van het einde.
In den middag naderde op den Heereweg een ruiter, komend!
uit de belegerde stad. Hij was vergezeld van trommelslag
die een r>ffa! hooren deed.
De ruiter, Tob an ten Buer, werd geleid naar een n-'-v.ve t07iï
waarin hij de hem bekende Graven van Ne&vau vond en d<
leden van den Raad van State.
(Wordt vervolgd).
