Jliruuit ^riitsdjr (üaurant
Herziening van de Grondwet
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
HOLLANDER
ZOUTELANDE
kan maar de beste zijn
VAANDELS"
VLAGGEN fl
KOVEN-HAAG!
PELMANISME
„DeTucht van hefWoord Gods"
SLfaonnementsprijë
Pet kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 2.35
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zendingf 4.50
Bij dagelijksche zending550
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 71/» ct.
n'rl afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
NO. 5849 WOENSDAG 5 AUGUSTUS 1936 16e Jaargang
9bbrrttntitprij?ni:
Van I tot 5 regels 1.17'/*
Elke regel meer0.22'h
Ingezonden Mededeelingee
van 1—5 regels2-30
EJke regel meerCM5
Voor bel bevragen aan 't bureau
V wordt berekend0.10
De Grondwets
herziening
Redelijke regeeringsvoorstellen
Midden in de periode, welke vroeger
komkommertijd heette, doch het nu al
leen op hinderlijke wijze voor de groen
teveilingen is, heeft de Regeering
eenige belangrijke Grondwetsherzienin
gen voorgesteld.
Veel verrassingen brengen deze wets
ontwerpen niet, omdat de Regeering
zich in bijna alle gevallen bij het ad
vies der Staatscommissie aansloot en
de afwijkingen meestal gemakkelijk te
verklaren zijn.
Hieruit volgt ook, dat wij, althans
voorloopig, met enkele korte opmerkin
gen kunnen volstaan; wij hebben aan
het rapport der Staatscommissie nogal
aandacht besteed.
Bij die bespreking hebben wij vol
mondig toegegeven, dat de drukpers
vrijheid van tegenwoordig niet zelden
tot oiigewenschte excessen leidt; de
groote moeilijkheid is echter, wat daar
tegen gedaan kan worden. De Staats
commissie meende in eenige prefen-
tieve censuur de oplossing te kunnen
vindenmaar in de loop der persdiscus-
sies bleek, dat een zoodanig voorstel
wel geen meerderheid zou vinden in de
Staten-Generaal en de Regeering trok
daaruit de conclusie, dat het dan maar
beter is geen voorstel in die richting
te doen.
Wij hebben indertijd betoogd, dat
artikel 7 der Grondwet voldoende
speling biedt om tegen misbruik op te
treden en tot ons genoegen zagen we
dezelfde meening later ook door ande
renverdedigdhet brengt ons dus
'geen hartzeer, dat de Regeering thans
geen aanvullende bepaling voorstelt.
Het kan toch wel in orde komen.
Evenmin treuren wij er om, dat de
Regeering niet gekomen is niet het
voorstel om een derde, een economische
Kamer, naast de tegenwoordige Staten-
Generaal in het leven te roepen. Tot
heden is liet een mysterie gebleven,
waar dit wonderlijke denkbeeld van
daan kwam; in die richting waren
immers nog nooit stemmen opgegaan.
Het is goed er niet meer over te praten.
Veel beter is, dat de mogelijkheid
geopeiid wordt om Kamers voor het
Bedrijfsleven in te stellen, teneinde
regelend te kunnen optreden en dat aan
deze lichamen verordenende bevoegd
heid wordt gegeven; zooals ook thans
reeds in de Grondwet gezegd wordt. Op
deze wijze kan de ordening van het be
drijfsleven in goede banen geleid wor
den.
Een moeilijk punt was en blijft het
optreden tegen revolutionaire volksver
tegenwoordigers. Daarmee staat het
ongeveer net als met de vrijheid van
drukpers; men erkent algemeen, dat er
misbruiken zijn, maar men durft geen
maatregelen te nemen, omdat men dan
.schade voor de democratie" vreest.
Indertijd was de commissie-Kooien
er mee bezig; de Staatscommissie zocht
ook een oplossing; maar noch het eene,
noch het andere denkbeeld vond vol
doende instemming. Thans komt de
Regeering met een derde methode: zij
wil de vertegenwoordigende lichamen
zelf met een gekwalificeerde meerder
heid over de uitstooting van onwaar
dige leden laten beslissen. Ten aanzien
van gemeenteraadsleden zou beroep op
Gedeputeerde Staten mogelijk zijn.
De procedure sluit zich in zeker op
zicht bij de historie. Over de toe
lating van nieuwe leden beslissen im
mers thans de publieke colleges ook.
Aanvankelijk lijkt dit voorsel ons niet
kwaad. Wij deelen niet de vrees, dat
men van dit machtsmiddel in tijden van
politieke spanning misbruik zal maken.
Immers, zij die dit aanvoeren, vergeten
al te zeer. dat in zulke perioden „de
democratische grondslagen" eenvoudig
ter zijde worden geschoven; machts
drijvers storen zich .niet aan constitu-
J^tioneele bepalingen.
Een andere vraag is of voorloopig
niet kan worden volstaan met het an
dere voorstel der Regeering: gedeelte-
liike opheffing van de parlementaire
onschendbaarheid bij opruiing en schen
ding van geheimen. Vooral in net laat
ste geval zijn strafmaatregelen onmis
baar en een stevige toepassing van deze
bepalingen zou misschien een voorstel
tot uitsluiting overbodig maken.
Voor wat het inkomen der Kroon en
de schadeloosstelling der Kamerleden
betreft, sluiten we ons bii de
ringsvoorstellen van harte aan; het
htejvoornaamste in deze nieuwe regeling is,
dat de geldbedragen uit de Grondwet
gelicht worden: daar behooren ze abso-
hev iuut niet thuis: men moet zonder
'anff Grondwetsherzier:rg rekening kunnen
,v houden met de daling en stijging van
led),
itga
ir.3*
tegi
De Wetsontwerpen bij de Staten-
Generaal ingediend
Op enkele plinten is van het rapport
der Staatscommissie afgeweken
Voorstel inzake drukpersvrijheid
niet overgenomen
De Regeering is er thans toe overgegaan haar voorstellen tot
wijziging van de Grondwet bij de Staten-Generaal in te dienen
Zij komen in het algemeen overeen met de voorstellen der
Staatscommissiegepubliceerd in ons blad van ió Juni jl. Op
een drietal punten is het advies van de Staatscommissie niet
opgevolgd
A. Het voorstel inzake de vrijheid van drukpers is niet over
genomen.
B. Ten aanzien van het orgaan dat geroepen zal worden revo
lutionaire leden van vertegenwoordigende lichamen van het
lidmaatschap vervallen te verklaren wordt een andere regeling
voorgesteld.
C. Het maximum-pensioen van oud-leden der Tweede Kamer
wordt niet f 2400.maar 2800.
De voorstellen van de Regeering zijn alle in een afzonderlijk
wetsontwerp vervat teneinde de overzichtelijkheid te bevorderen
In de memorie van toelichting tot
het wetsontwerp inzake het inkomen
der kroon geeft de regeering eenige
algemeene beschouwingen over de
voorstellen tot grondwetsherziening.
Na herinnerd te hebben aan de in
stelling-der staatscommissie en een
opsomming gegeven te hebben van de
voornaamste onderwerpen, welko in
behandeling zouden komen, merkt de
regeering op, dat zij zich met de po
sitieve voorstellen, waartoe de com
missie is gekomen, in het algemeen
kan vereenigen.
Een uitzondering vormt hierop het
voorstel inzake de vrijheid van druk
pers, dat de regeering niet heeft over
genomen. Ook is de regeering van de
voorstellen van de staatscommissie
afgeweken ten aanzien van het or
gaan, dat geroepen zal worden tot het
vervallen verklaren van het lidmaat
schap van een vertegenwoordigend
lichaam van personen, die revolu
tionaire strevingen tot uitdrukking
brengen en voorts ten aanzien van het
maximum-pensioen, dat een oud-lid
van de Tweede Kamer zal kunnen
genieten.
Bij de toelichting op de verschil
lende wetsontwerpen heelt de regee
ring van het verslag van de staats
commissie een dankbaar gebruik ge
maakt
De afzonderlijke wetsontwerpen
Bevordering van grootere
overzichtelijkheid
De voorstellen, ieder in een afzonderlijk
wetsontwerp vervat, ter bevordering van de
overzichtelijkheid, strekken resp. tot:
Wijziging en aanvulling van de bepalin
gen betreffende het inkomen der kroon.
Wijziging en aanvulling van de bepalin
gen betreffende de schadeloosstelling en
het pensioen van de leden van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal.
Het openen van de mogelijkheid, minis
ters te benoemen, niet belast met de leiding
van een ministerieel departement.
Aanvulling van de bepalingen betreffen
de het kiesrecht.
Het openen van de mogelijkheid, leden
van vertegenwoordigende lichamen, die
een streven tot uitdrukking brengen, gericht
op verandering van de bestaande rechts
orde met toepassing of bevordering van on
wettige middelen, van hun lidmaatschap
vervallen te verklaren.
Het openen van de mogelijkheid openbare
de koopkracht van het geld.
Een goede vondst deed de Regeering
met het voorstel inzake het in dienst
houden van dienstplichtigen, waardoor
moeilijkheden opgelost worden: terwijl
de mogelijkheid om ministers zonder
portefeuille te benoemen toejuiching
verdient. Op dit oogenblik moest er
reeds zoo'n minister zijn.
De kans om goede resultaten te be
reiken heeft de Regeering aanmerkelijk
vergroot door de voorstellen niet in
één, maar in verschillende, aparte wets
ontwerpen op te nemen. De beslissingen
kunnen nu in alle vrijheid vallen.
lichamen voor beroep en bedrijf in te
stellen.
Verandering van eenig© andere artikelen
in de grondwet .strekkende tot wijziging
en aanvulling van de bepalingen van over
gangsrecht.
Vrijheid van Drukpers
Waarom de Regeering het voorstel
der Commissie niet overneemt
Na ampele overweging heeft de Regeering
besloten het voorstel der Staatscommissie,
waarbij een bepaalde uitgave wegens grove
inbreuk op de openbare orde verboden kan
worden, niet over te nemen.
Zij is tot deze conclusie geleid uit
overweging, dat het vraagstuk van de
vrijheid van de pers een sterk poli
tieleen inslag heeft, waarover in breede
kringen verschillend wordt gedacht.
Het scheen haar niet wenschelijk,
vooral in de huidige tijdsomstandig
heden, nu slechts door samenwerking
van alle nationale krachten de moei
lijkheden kunnen worden overwon
nen, een politiek vraagstuk van dezen
aard op te werpen.
Ten aanzien van den Raad van State, de
Algemeene Rekenkamer en de procedure
van grondwetswijziging heeft de regeering
het standpunt van de staatscommissie aan
vaard en gemeend geen voorstellen tot
wijziging met betrekking tot deze onder
werpen te moeten doen.
Het inkomen der Kroon
Ingediend is een wetsontwerp, waarbij
het inkomen van de Koning of Koningin
wordt verlaagd van f 1.200.000 tot f 1.000.000.
Voorts wordt art. 26 als volgt gelezen:
De gemaal van een regeerende Koningin
geniet uit 's rijks kas een jaarlijksch in
komen van ƒ200.000. Hij blijft in het genot
van dit inkomen na overlijden van de
Koningin, zoolang hij weduwnaar is en den
staat van Nederlander behoudt.
Een Koningin geniet, na overlijden van
den Koning uit 's rijks kas een jaarlijksch
inkomen van 200.000 gedurende haar
weduwlijken staat.
Art 28 wordt gelezen:
De Prins van Oranje geniet uit 's rijks
kas een jaarlijksch inkomen van ƒ200.000
te rekenen van den tijd. dat hij den ouder
dom van achttien jaren heeft vervuld.
Dit inkomen wordt gebracht op f 400.000
na het aangaan van een huwelijk, waartoe
bij do wet toestemming is verleend.
Na art. 28 worden twee artikelen inge
voegd, luidende:
Art. 28a: De Dochter des Konings, die
de vermoedelijke erfgenaam is van de
Kroon, geniet uit 's rijks kas een jaarlijksch
inkomen van ƒ200.000, te rekenen van den
tijd, dat zij den ouderdom van 18 jaren heeft
vervuld.
Indien zij een huwelijk aangaat, waartoe
bij de wet toestemming is verleend, geniet
haar gemaal uit 's rijks kas eveneens een
jaarlijksch inkomen van ƒ200.000. Hij blijf'
in het genot van dit inkomen na overlijden
van de Prinses, zoolang hij weduwnaar i:
en den staat van Nederlander behoudt.
Na het overlijden van haar gemaal geniet
de Prinses, zoolang zij ongehuwd blijft, een
jaarlijksch inkomen van ƒ400.000.
De Kamers der Staten-Generaal kunnen
het ontwerp eener zoodanige wet niet aan
nemen, dan met de stemmen van twee der
den van het aantal leden, waaruit elk der
Kamers bestaat
De toelichting
De toelichting op dit wetsontwerp is in
vrijwel dezelfde bewoordingen vervat als
in het rapport van de Staatscommissie, op
genomen in ons blad van 16 Juni 1.1., waar
naar wij zoo vrij zijn te verwijzen, teneinde
niet in herhalingen te vervallen.
I11 de toelichting op art 28a wordt op
gemerkt:
Het huwelijk van een Prinses, vermoede
lijke troonopvolgster, leidt tot verhoogde
uitgaven voor het ophouden van den vor
ste lijken staat Met deze verhoogde uitgaven
behoort ook na het overlijden van den ge
maal der Prinses te worden rekening ge
houden.
Bij art 28b:
Opdat de gekwalificeerde meerderheid
van twee derden volledig tot haar recht
kome, is, andere dan in art 198, bepaald
dat de hier bedoelde wet in elk der Kamers
sléchts kan worden aangenomen met een
meerderheid van twee derden van liet aan
tal leden waaruit de Kamer bestaat, name
lijk resp. 100 en 50 leden. In afwijking van de
redactie der staatscommissie, welke als een
imperatief zou kunnen worden opgevat, is
meer aansluiting gezocht bij de termino
logie van art. 198.
De regeering acht het niet noodig, dat
in de Grondwet bepalingen worden opge
nomen met betrekking tot de wijze, waar
op een met gekwalificeerde meerderheid
tot stand gekomen wet kan worden ge
wijzigd, ingetrokken of geamendeerd. Zij
acht het in overeenstemming met de alge
meene staatsrechtelijke beginselen, daf
een met gekwaliceerde meerderheid tot
stand gekomen wet, ook met gekwalificeer
de meerderheid wordt gewijzigd en inge
trokken, doch dat voor amendeering van
een voorstel van wet ven deze strekking
de gewone stemmen-meerderheid voldoen-
Schadeloosstelling
Tweede Kamerleden
Het Pensioen
In overeenstemming met de voorstellen
der staatscommissie is ingediend een
wetsontwerp, waarbij de schadeloosstel
ling van de leden der Tweede Kamer wordt
verlaagd van ƒ5000 tot ƒ4000.
Do Regeering heeft een schadeloosstel
ling van f 4000 in haar voorstellen aan
vaard, omdat zij zich vleit met de vei>
wachting, dat de burgerzin in ons volk
cog groot genoeg is, dat niet dan in uiter
ste noodzaak personen, wegens hun be
kwaamheid aangezocht, zich niet beschik
baar zullen stellen met het oog op het
bedrag der schadeloosstelling.
Dat het lage bedrag zal leiden tot cu
mulatie van functies, acht de regeering
geen ernstig bezwaar, mits de cumulatie
binnen redelijke grenzen beperkt blijft.
De regeering is van oordeel, dat het
bedrag in de Grondwet behoort te worden
gehandhaafd, maar dat wijziging zal moe
ten kunnen plaats hebben, zonder ontbin
ding van de beide Kamers der Staten-
Generaal, bij een wet, die in elke der Ka
mers met een gekwalificeerde meerderheid
van twee derden van het aantal leden
dier Kamer wordt aangenomen.
Het pensioen van de leden der
Tweede Kamer, eveneens in de
Grondwet bepaald, behoort de verla
ging van de schadeloosstelling te
volgen. Het jaarlijksche pensioen
ware van f 150 per jaar te verlagen
A M E U A N D
NES Tel. 2
PENSION HOFKER
Stroomend water. Garage. Eigen boerderij
en rijpaarden. Geïll. prospectus gratis op
aanvrage. Pensionprijs vanaf 2.50.
RUSTIG FAMILIEHOTEL
Noordwijk aan Zee
Hotel Pension NOORDZEE
FAMILIEHOTEL direct aan Zeo
Telefoon 27 BILLIJKE PRIJZEN
Hotel-Café-Rest. „SEINPOST"
't geheele jaar geopend. Telef. 430
Fam. VAN BEELEN
HOTEL-PENSION
RUSTIGE GEDEELTE NOORD-BOULEVARD
Volledig pension vanaf 5<—
NOORDWIJK AAN ZEE
Telefoon 60
„HUIS TER DUIN" - Tel. 3
BONDSHOTEL A. N. W. B.
Het meest bezochte huis ter plaatse. Alle
modern comforL Uitstekende keuken en
verzorging. Garage vrij v. gesten. Pension-
prijs vanaf 3.75 per dag. N l 20 Augustus
sterk verlaagd naseizoentarief. Onze geïll.
prospectus wordt op aanvr. gaarne toegex.
"isim.Jtenn
- W0T0R0ILS -
Verkoop
voor Holland
„TWENTOL"
DEVENTER
tot ƒ120 en het maximum van ƒ3000
tot ƒ2800. De staatscommissie had
voorgesteld het maximum pensioen te
stellen op ƒ2400.
Ook deze bedragen zullen kunnen wor
den gewijzigd bij een wet, aangenomen mat
een gekwalificeerde meerderheid.
Dc toelage van den Voorzitter
Op denzelfden grond, waarop voorgesteld
wordt, de schadeloosstelling aan de leden
der Tweede Kamer te verlagen de stij
ging van de koopkracht van het geld
vordt voorgesteld de jaarlijksche toelage
an den voorzitter een daarmede overeen
komende verlaging te doen ondergaan.
Hierbij zij aangeteekend, dat de jaarlijk
sche toelage van den Voorzitter der Tweede
Kamer thans f 10.000 bedraagt. Blijkens deze
voorstellen zal de toelage voortaan op
f8.000 gesteld worden.
Zij, die geen utikeering ontvangen
Volgens het reglement van Orde voor de
Tweede Kamer kan een lid voor een be
paalden tijd van de beraadslagingen wor
den uitgesloten. Het is redelijk, dat hij, op
wien deze maatregel van orde wordt tocge
past, gedurende den tijd van zijn uitsluiting
geen schadeloosstelling geniet. Hetzelfde
geldt voor de vergoeding voor reiskosten.
(Zie verder blz. 3)
KAMERS VOOR HET
BEDRIJFSLEVEN
Verordenende bevoegdheid
bij de wet verleend
Ingediend is het volgende wetsont-
Paragraaf 2. Na het vierde hoofdstuk
wordt ingevoegd een vierde hoofdstuk
a, luidende: van openbare lichamen
voor beroep en bedrijf.
ARTIKEL 149a
De wet kan voor bepaalde beroepen
en bedrijven en groepen daarvan, als
mede voor het beroeps- en bedrijfsle
ven in het algemeen, lichamen instel
len, téneinde regelend op te treden.
De samenstelling, inrichting en be
voegdheid van deze lichamen worden
door de wet geregeld.
ARTIKEL 149b.
De wet kan aan deze lichamen ver
ordenende bevoegdheid geven.
ARTIKEL 149c.
De besluiten van deze lichamen, die
met de wet of het algemeen belang
strijdig zijn. kunnen worden geschorst
en vernietigd volgens regels bij de wet
te stellen.
De wet kan bepaalde besluiten dezer
lichamen aan goedkeuring onderwer
pen, volgens door haar te stellen regels.
De regeering merkt op, dat zij zich
met de door de commissie in dezen
voorgestelde oplossing alleszins kan
vereenigen, (men zie ons blad van 16
Juni 1.1.), zonder daarmede intusschen
een oordeél uit te spreken met betrek
king tot de bezwaren, door de com
missie aangevoerd tegen het aanvanke
lijk gerezen denkbeeld aan de beide
Kamers der Staten-Generaal een derde
Kamer toe te voegen tot vertegenwoor
diging van het bedrijfsleven en tot
overneming van een deel van de taak
van de bestaande Kamers.
De regeering meent van dit denk
beeld te eerder te kunnen afzien, waar
het door de commissie voorgestelde ar
tikel 149a, naast lichamen voor be
paalde beroepen en bedrijven, of groe
pen van beroepen en bedrijven, uit
drukkelijk de mogelijkheid opent van 'n
lichaam voor het beroeps- en bedrijfs
leven in het algemeen. De verhouding
van het aldus te vormen algemeene
lichaam tot de bestaande Kamer der
Staten-Cei.araal zal bij de wet. met
volledige handhaving uiteraard van de
bepalingen van het derde hoofdstuk
van de Grondwet, nader kunnen wor
den geregeld en zal bij veranderde
verhoudingen ook later kunnen wor
den gewijzigd.
VOORNAAMSTE
NIEUWS
Dit nummer bestaat uit TWEE bladert
De Regeering is er toe overgegaan bij
de Staten-Generaal de wetsontwerpen in
te dienen tot wijziging van de Grondwet^
Zij stemmen in hoofdzaak overeen met de
voorstellen van de Staatscommissie.
Gister is te Baam onder groote belang*
stelling het „Talma-Park", het vijfde rust*
oord van de Chr. Vereen, tot Verzorging
van Ouden van Dagen geopend. J
De Bondsdag van de Bond van Gerefi
Mannenvcreen. is heden te Groningen ge*
houden. 1
De weekstaat van de Nederlandsche Ban/3
toont opnieuw een toename van de goud-
voorraad.
De Bondswedstrijden Schaken te Utrecht*
In Spanje heerscht thans een pauze op 'de
verschillende fronten. Beide partijen versier
ken hun stellingen.
De officieren van den kruiser „DeutscKi
land", die te Ceuta vertoeft, hebben een on*
derhoud met generaal Franco gehad.
In Griekenland is de staat van beleg afge
kondigd in verband met een opstandige be
wegingwelke door communisten is op louuX
gezet.
ROTTERDAM LLOYD RAPIDE
De firma Ruys en Co., hoofdagente van
de N. V. Rotterdamsche Lloyd, meldt, dat
de Rotterdam Lloyd Rapide. rijdende in
aansluiting op het d.d. 5 dezer te Marseille
verwacht wordende mailschip „Dempo",
Donderdag, 6 Augustus a.s. om 6.16 uur te
Den Haag H. S. M. zal arriveeren.
is de wetenschappelijke training
.van den Geest. Het PELMANISME
brengt U VOORUIT!
Vraag ons gratis boekje No. 20.
Wederverkoopers en Vertegen
woordigers gevraagd voor mijn
Verpakte Kamerplantenmest
Particulieren ontvangen na toe
zending van 30 cent aan post
zegels franco een pakje thuis.
L. KRUIDENIER, Alblasserdam
Zaad- en Kunstmesthandel
STICHTING ZONNEWEELDE
VAN ST0LKLAAN 3 TEL. 551185 's-QRAVENHAGE
CHRISTELIJK TEHUIS heeft ndg eenige kamers voor
echtparen en alleenstaanden uit den besch. stand.
Riante villa, schitt gelegen In de Srhev. Boschjes,
onmidd bij kerk en tram, goede deskundige verzorg,
met volledige vrijheid - Inlichtingen en prospectus
verkrijgbaar bij de Directrice Zr DE JAGER
Prachtige Buitenplaats DUINRELL
110 H.A. GROOT ENTREE F 0.15
Gem. Wassenaar, Ingang hek Katwijkscheweg Hoog
ste duin van Z.-H. met prachtig uitzicht over de omg
en de zee. Eeuwenoude eiken. Schitterende wande
ling door duin en bosch. Mooie waterpartijen. Thee
tuin aanwezig met billijke prijzen. Noordwljksche bus,
vertrek staatsspoor Den Haag stopt bij den ingang
UITG. MAATSCH. BROEKHOFF N.V.
v.h. KEMINK EN ZOON, UTRECHT
Oudere en Onderwijzers; leest en herleest
Th. van Urlt:
geb. f2.25
een boek van groote opvoedkundige
waarde, vooral voor onzen tijd.
Ook verkrijgbaar bij den boekhandel.
