«diem
DE ORDENING IN HET
BAKKERSBEDRIJF
DUIZENDEN
VROUWEN
WOENSDAG 29 JULI 1936
Broodprijs en kostprijs.
Verstarring wordt
automatisch geweerd.
In ons vorig nummer hebben wij alge
meene uiteenzettingen gedaan over de weldra
in te voeren ordening in het bakkersbedrijf
in Rotterdam en Omstreken door verbindend
verklaring van d'e ondernemersovereenkomst
welke voor dat doel is opgesteld. De bakkers
in het bedoelde rayon hebben zich, zooals we
schreven, in grooten getale voor die ordening
uitgesproken, nl. pl.m. &0 pet. (niet 85, zooals
er gister stond) en voor het overige deel van
het land rekent de Nederlandsche Bakkerij
Stichting op zeker niet minder medewerking
dan men voor de saneering van 19301933
had, d.w.z., dat men daarvoor vrijwel het ge-
heele land achter zich had.
Hebben wij gister weergegeven wat Prof.
Gerbrandy en Mr. Broekhuysen
ons mededeelden, thans volge nog wat de lei
der van de economische afdeeling van het
centraal bureau der Stichting, Drs. G. Ver
baegen, daaraan toevoegde.
Drs. Verhaegen heeft ons een en ander
verteld in verband met art. 9 van de voor
gestelde ondernemersovereenkomst, betreffen
de de vaststelling van de minimumbroodprij
zen, die wij in ons meergenoemd artikel
hebben vermeld.
De groote fout in de Nederlandsche bak
kerij, zoo zeide de heer Verhaegen, is het
teveel aan ovenruimte. Dit teveel,
na 1920 ontstaan en sindsdien sterk toegeno
men, verhoogde den kostprijs. De broodprijs
was toen vrij hoog en zoo kwam het, dat dit
niet zoo werd gevoeld. Toen evenwel sinds
1930 de koopkracht verminderde, het publiek
goedkooper brood verlangde en bij de vrije
concurrentie de broodprijs sterk inzakte,
leidde dit tot een noodtoestand, vooral toen
daar het euvel bij kwam, dat werklooze
brooddistribuanten, teneinde klanten te krij
gen, onder de bestaande prijzen gingen ver-
koopen en ze anderen noodzaakten hen daar
in te volgen.
Het is thans zoover gekomen, dat
gezonde bedrijven genood
zaakt worden beneden den
kostprijs teverkoopen. Daar
om wil de Ned. Bakkerij Stichting in
de bindend verklaarde ondernemers-
overeenkomst een minimum-broodprijs
vastleggen.
Die m i n i m u m-b roodprijs komit in
een gezond bedrijf evenwel overeen met
den kostprijs en mag dus niét te hoog
zijn. Zooals boven reeds werd meegedeeld,
brengt een te lage broodprijs zelfs financieel
gezonde bedrijven in moeilijkheden.
Een te hooge broodprijs
houdt evenwel ongezonde
bedrijven in leven en dat is in
het belang der bakkerij in het alge
meen, zooals vanzelf spreekt, niet
wenschelijk.
De normen voor een gezond bedrijf
Hier mag wel even worden aangewezen
wat een gezond bedrijf is. Dat is een gezond
gefinancierd bedrijf, met voldoenden omzet,
rationeel in zijn productie en distributie en
onafhankelijk van zijn leveranciers. Het
centraal bureau der Ned. Bakkerij Stichting
die anders opzien tegen de
4 critieke dagen, vreezen ze
niet meer, dank zij
/5 een plantaardig middel,
uitwendig aan te wenden,
HELPT ONMIDDELLIJK 1111
Origineele flac. 75 c. Proefflac. 15 c.
Bij Apotheken en Drogisterijen «-
Import: H. TEN 9ERKEL, Hilversum,
die U op verzoek gratis en franco
brochure over COS toezendt.
Laat Uw reis niet bederven;
neemt COS mee
heeft theoretisch vastgesteld de normen
waaraan een gezond bedrijf moet voldoen.
Wat boven die normen komt, kan dus slechts
ongunstig werken. Het totaal van de normen
is de broodprijs.
In die normen zijn de loonen en
grondstoffen te samen voor 3A verte
genwoordigd.
Het overige ]A is belichaamd in vaste las
ten, kosten electriciteit enz.
De broodprijs volgt automatisch den
bloemprijs
Het ligt voor de hand, dat waar dit eene
kwart niet veel gevaar voor verstarring op
legt, speciaal met het oog op de wisselende
bloemprijzen een systeem moest uitgedacht
worden waarbij de broodprijs den bloemprijs
automatisch volgt. Men zal dit zóó doen, dat
de gemiddelde bloemprijs aan het einde van
elke maand wordt vastgelegd en vergeleken
bij den prijs waarop de aangenomen brood
prijzen gebaseerd zijn, n.l. op 13.32 per
100 K.G. netto. Zoodra de gemiddelde bloem
prijs tot 1.60 boven dit bedrag gestegen is
wordt de broodprijs met 1 cent verhoogd.
Hetzelfde bedrag werkt in omgekeerden zin
ook tot verlaging van den broodprijs met 1
cent.
De factor van de loonbasis
Op dezelfde wijze worden eventueele loon
stijgingen en loondalingen in den kostprijs,
d.i. den broodprijs, verwerkt. Men gaat in de
ondernemersovereenkomst waarvan de ver
bindendverklaring is verzocht, daarbij uit van
een loonstandaard 16 pet. lager dan in de
jaren 1926 tot 1930. De loonen zijn in andere
industrieën met 14 pCt. gedaald, doch in de
bakkerijen waren ze relatief te hoog, wat
tot de aanname van deze 16 pCt. heeft geleid.
De verschillenrekening uit hoofde van de
loonbasis zal door de Stichting worden ge
crediteerd of gedebiteerd zoodra en zoo vaak
de loonindex van het Centraal Bureau voor
de Statistiek wordt gepubliceerd.
Patroons- en arbeidersbelangen
Er moet hierbij op gewezen worden, dat
voorzoover het loon in den- kostprijs ver
werkt wordt, het eigen loon van den patroon
ook op de hoogte het gewone arbeidsloon is
berekend. Eerst waar de kostprijs lager is
dan de genormaliseerde kan de patroon on
dernemerswinst maken.
Het spreekt vanzelf, dat, hoewel alleen
sprake is van de theoretische loon
basis, die voor de kostenbereke
ning van den broodprijs wordt gebruikt,
hier ook een arbeidersbelang in zit, omdat
uitgegaan wordt van evenredig gelijke loonen
in andere industrieën en dat de werknemers
zich dus eventueel bij de vaststelling van hun
loonen en werktijden kunnen beroepen op de
in den kostprijs verwerkte looimormen.
Verstarring wordt voorkomen
Zooals uit een en ander blijkt, wordt ver
starring dus automatisch voorkomen. Maar
zelfs is daaraan nog een regeling toegevoegd,
om het mogelijk te maken, dat een of ander
bakkersbedrijf, dat goedkooper kan verkoo-
pen dan op deze wijze objectief, aan de hand
van de gegevens, is vastgelegd, daartoe de
vrijheid kan verkrijgen, nadat het' zijn cijfers
en gegevens aan de Stichting ter keuring
heeft overgelegd.
Kostprijsberekening is een moeilijke taak.
Als deee evenwel op een voldoend laag ni
veau is gecalculeerd kunnen de ondernemers
overeenkomsten waarvoor ze zijn aange
vraagd, verbindend verklaard worden. De
Minister kan natuurlijk op geen enkel voor
stel ingaan, dat niet op een zuiver wetec-
sohappelijken grondslag is gebaseerd.
O» de vraag tot Prof. Gerbrandy gericht
of de tendenz van de regeling niet zou kun
nen worden, dat kleine bedrijven wor
den genekt, zeide deze, dat ze integendeel
zelfs goed kan zijn voor een klein bedrijf
dat geen eigen kostprijs kent. Hij gelooft
niet, dat het kleinbedrijf het loodje erdoor
zal leggen. Wèl kan het dwergbedrijf,
dat het kleinbedrijf hindert en door de crisis
groeit, erdoor worden belemmerd.
Een vraag was ïog, of het broodsmok
kelen uit andere rayons of zelfs uit het
buitenland, de regeling zal kunnen dwars-
boomen. Ons werd, ter beantwoording van
deze vraag, gewezen op art. 1 van de over
eenkomst, waarin het begrip „bakker" om
schreven wordt ,als van iemand die in het
betrokken rayon „handelingen verricht,
wel'-- naar haar aard behooren tot de uit
oefening van het broodbakkerijbedrijf".
Iemand die in het rayon dus brood verkoopt,
ook al komt hij van elders, valt onder de
bindende bepalingen van de overeenkomst en
is bij overtreding daarvan strafbaar.
Met belangstelling mogen wij deze gron
dig overdachte en luiap ineengezette poging
om het Bakkersbedrijf in Nederland weer
gezond te maken, in het belang van. ons ge-
heele volk, tegemoetzien.
N.V.VERWARMIHGS-MY. UTRECHT
AUTOMATISCHE KOIENSTOKERS
KERK EN ZENDING
GEREF. KERKEN.
Beroepen: Te Harkstede (Gr.). J. van
Harmeien, cand. te Den Haag. Te Stad-
Vollenhove. (als hulppred.), A. Douma, cand
te Brits urn (Fr.).
CHR. GEREF. KERK.
Beroepen: Te Doesburg, cand. P. H,
van Marrum te Franeker.
NED. HERV. KERK.
Zestal: Te Dordrecht (vac.-C. Heems
kerk), M. Bons te Colijnsplaat, H. P. Brandt
ie Delft, J. G. C. Brouwer te Oosterbeek;
J. P. E. C. Eerhard te ITillegotn, C. M. Krij
ger te Beverwijk en J. H. Mulder te Char-
lois.
Beroepen:'Te Nigtevecht (tóez.), cand.
en hulppred. C. J. Gall te Rotterd.vn.
Aangenomen: Naar Woerden (vac.-
Fred. J. Broeyer). Jac. Treffers te Snoek.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Wegens vertrek naar Ederveen nam de
heer Zvvoferink Zondagavond afscheid
a!s voorganger der Oud-Geref. Gemeente te
Bolnes. Bij die gelegenheid sprak hij naar
aanleiding van Efêze 6 13 en li. Er wer
den geen toespraken gehouden. Toegezon
gen werd Psalm 1214.
AFSCHEID. BEVESTIGING, INTREDE
Ds. F. Herbst is voornemens 27 Sept.
a.s. afscheid te nemen van de Duitsche
Evang. Gem. te Den Haag.
Ds. A. Dönszelmann nam wegens
vertrek naar Amersfoort afscheid van de
Ned. Herv. Gem. te Meppel met een predika
tie over Psalm 138 vs. 8. Namens ambtgenoo-
ten, kerkeraad, kerkvoogdij, gemeente,
schoolvereeniging en Evangelisatievereeni-
ging werd de scheidende leeraar toegespro
ken door den plaatselijken predikant Ds. A.
C. van Uchelen. Toegezongen werd Gez. 96,
waarna velen van Ds. Dönszelmann en zijn
familie afscheid namen
Ds. P. K a e t z k e, van Haarlem, is
voornemens 4 Oct. e.k. zijn intrede te doen
bij de Duitsche Evang. Gem. te Den Haag.
Dinsdagavond heeft Ds. W. Bijleveld van
Haarlem-Centrum in de Chr. Geref. Kerk in
de Florisstraat te Haarlem Ds. D. H e n s t r a,
gekomen van Dokkum, bevestigd als opvolger
van Ds. G. K. van Smeden, die naar Ensche
dé vertrok, bij de Chr. Geref. Gem.
Haarlem-Noord, die daarmede na een vaca
ture van bijna 5 jaar weer een eigen predi
kant ontving. De bevestiger had als tekst ge
kozen Jes. 52 7. Sprekende over: „De die
naar des Woords een Evangeliebode" werd
achtereenvolgens stilgestaan bij de persoon,
de boodschap en de ontvangst van den die
naar des Woords. De dienaar moet zijn een
levend getuige ,die zelf deelt in den zegen,
door Christus verworven. De gemeente heeft
toe te zien hoe zij tegenover den boodschap
per en de boodschap staat. Hierna ging Ds,
Bijleveld tot de bevestiging over. Na lezing
van. het formulier sprak de bevestiger
Henstra, den kerkeraad en de gemeente har
telijk toe. De gemeente zong haar nieuwen
leeraar staande toe de zegenbede uit Ps. 119
9. Morgenavond doet Ds. Henstra in het
zelfde kerkgebouw zijn intrede.
Algemeene Synode der
Ned. Herv. Kerk
Twaalfde zitting. Na opening rap
porteert de heer v. d. Bosch namens de
Commissie voor de nieuwe wetsvoorstellen
over een voorstel van de Classis Haarlem er
ook van den heer Knipscheer over een wij
ziging in de art. 7 en 8 van het hulppen
sioenfonds en ook in die van het weduwen-
en weezenfonds en het hulpfonds, dat bij
deze beide laatste behoort. Zooals reeds in
een vroeger bericht vermeld is geworden was
er wijziging noodig in verband met de moge
lijkheid, dat men nu op 65-jarigen leeftijd
emeritaat kan aanvragen al heeft men
geen 40 dienstjaren, zooals nu de bepaling is.
Het voorstel van de Classis Haarlem wordt
aanvaard.
Door de class, vergadering van Middelburg
is voorgesteld op 65-jarigen leeftijd den pre
dikanten hun emeritaat te geven als zij het
zelf op dien leeftijd niet nemen. Die class,
vergadering dacht de candidaten met die
maatregel te helpen en de kerk van overtol
lige werkkrachten te bevrijden. De Synode
verklaarde zich met algemeene stemmen te
gen dit voorstel.
Verschillende aangenomen wetswijzigin
gen, die reeds aan het oordeel der Kerk wa
ren onderworpen, zullen nog aan de hoofde
lijke stemming der Prov. Kerkbesturen on
derworpen worden, nadat de commissie voor
de eindredactie de tekst er van heeft vast
gesteld.
De heer Bokma rapporteerdë nog over een
motie van de class, vergadering van Assen
over het bevolkingsregister. De Synode en
de besturen zijn in dit opzicht diligent.
Ter vergadering komen nu de heeren Ds.
van Empel en Ds. de Boer, em. pred., die op
geroepen waren om eenige vragen te beant
woorden, die hun door den president gesteld
erden naar aanleiding van hetgeen in het
orgaan van den Bond van Ned. Predikanten
gepubliceerd werd over een uitlating van
wijlen Dr. Weijland en over de predikant-
leden van de Synode, en over het beleid van
den Raad van Beheer en de houding van de
Synode.
Nadat deze heeren heengegaan waren wer
den nog nabesprekingen over deze dingen
gehouden.
Later werd nog een Synodus contracta ge
houden.
ONDERWIJS
EN OPVOEDING
Dr. D. FOKKINGA f
Men meldt ons uit Harderwijk:
In den afgeloopen nacht is hier ter slede
op 51-jarigen leeftijd overleden Dr. D. Fok-
kinga, conrector van 't Chr. Lyceum alhier
Dr. Fokkinga, een zeer geziene persoonlijk
heid in deze gemeente, was sedert 1 Sopt
1922 leeraar in de klassieke talen en trad
sedert 1 Sept. 1928 op als con-rectcr. Dc
school verliest zeer veel in hem.
De begrafenis zal Zaterdag a.s. te Appin
gedam plaais hebben.
ONDERWIJSBENOEBUNGEN
Benoemd te Arnhem (School m. d. B.,
Roermondsplein 32) tot hoofd de heer J. L.
Back, hoofd eener Chr. School te Nijkerk
op de Veluwe.
Benoemd te Zegveld (hoofd de heer A.
P. Brusöaard) tot onderw. mej. C. A. de
Jong. wachtgeldster te Asperen.
Benoemd te N ij k e r k o. d. V e 1 u w e
(Vereen, van Chr. L. en U.L.O.) als hoofd
de heer P. Kooistra, onderw. aan de Chr
U.L.O.-school te Franeker.
Benoemd te Vreeland (hoofd de heer
A. Th. Voogd) als onderw. de heer J. Ste-
genga, wachtgelder van de Chr. School te
Hoorn op Terschelling.
Examens
Xotoriant. Den Hiif. Gesl. voor deel 1 de
heer G. Grutterink. Borger (Dr.); voor deel '1
de heeren L. J. M. Reijnders, Eindhoven
de heeren P. J. H.
H. Duppen. Delft en S. Achtttenribbe. Gronin
gen. Afgew. 6 cand.
Dultach M.o. (A). Den Haag:. Geel. de da-
J. N. Braun, Eindhoven; A. Naus. Swalmen;
B. Teunls3en, Ouderkerk a. d. Amstel; J. Wlt-
termans, Bergum (Fr.); Ed. Halen. Zwagerveen
N. Hille, Eindhoven; J. Hofmans. Groesbeek;
J. HuUeboach, Zwolle; A. Kelderman. Harden-
berg; T. Knlgge. Veendam: W. Quint, Bocholt;
(L.); de dames A. v. Diffelen. Schiedam; M
Teulinga, 's-Hertogenboach.
Handelskennis
heeren A. H. Hi
mans. Stoppeldijk: S. C. Overhand en H. F. P.
Sandifort, Rotterdam; B. Scholte, Utrecht; J.
H. Schoorel, Gouda
Nijverheidsonderwijs. Den Haag. Gesl.
Akte N III (bouwkunde): M. J. Bartelen, Weert;
C, v. Beek, Apeldoorn; W. v. Emden, Amster-
dam; W. Lomeyer. Oegstgeest: P, Meyer. Sas-
Gorinchem; C. J. Uit den Bos en W. J. v. Wijk,
Den Haag.
Hoogdultsch D.O. Den Haag. Gesl. de nee
ren D. Jansen, Leiden; H. Klein Onstenk, Lem
iner; J. Ot-te er A. Zandvoort. Rotterdam; J. A.
Rijnberg, Schoonhoven; C. Goor. Rotterdam; A.
v. Kakerken. Rijswijk (Z.H.); P. v. d. Linden,
Nijmegen; de dames J. C. Geijl, Haarlem;
Goethem, Amsterdam; A. Zanen. Oostburg; N.
de Bruyn, Alphen a. d. Rijn; E. Een jes, Schiedam
Handenarbeid. Den Haag. Gesl. de d
G. Niesaink, E. D. Jansma, C. A. M. v. Zwet, J.
Goppel en M. de Ruüter, Rotterdam; M. H.
Bijloo, Schiedam; T. A. v. Nuffelen, Schev
gen; G. H. C. Brleger. Leiden; M. A. C. Fi
kotter. Voorburg. Afgew. 5.
Groningen. Gesl. de dames H. J. Bettman.
G. W. Piaskamp, L Willink. T. J. Martin. A.
A. Cousin. C. M. Luth. C. M. Leemhuis. D. M.
Kuiper. T. v. d. Molen en de hoer G. I. Albronda.
Afgew. 4 cand.
Haarlem. Geëx. 14 vr. cand.. gesl. de dames
C. D. v. d. Vecht, G. de Bruin. M. de Jong. M.
du Croix, G. v. Os. A. N. v. Elsland, A. D.
Blankevoort, M. J. v. Rijn.
rner. Zaandam: J. Grobben. Almelo:
NÜland bij Bols ward; J. Kempees. Maastricht:
T. Lohrmann, Almelo: D. Hemminga. Zutphen;
voor N VIII (koken en voedingsleer) de da
mes L. Nachenius en G. Speerstra, Amsterdam;
J. Hagedoorn. Almelo: T. Kaan. I.Tsbrechtum:
M. Sluis Enkhuizen: G. Veenstra. Bi
M.r.L.O. Haarlem. Gesl. voor dtpl. A: T.
H. Heyermaji. J. A. Remmé. J. Zalm. A.
Avons. P. J. Griffioen. A. Rose. P. Eekhout
J. R. C. Schipper. Haarlem: M. S. Visser. Bever
wijk; B. de Groot. Haarlem: A. Löwensteyn.
Heemstede: J. P. Dam. H. Essenius. E. J. Die
penhorst en M. B. Bouckaert. Haarlem: E. C.
v. Groningen en J. Broerse, Heemstede: J. Ver-
Instituut „ROELOF HART
annex aan het Stedelijk
GYMNASIUM te TIEL.
INTERNAAT en SCHOOL.
Voorber. Hoger Onderwijs voor jongens en
meisjes, die in het klasseverbend niet tot
hun recht komen. Prospectus aanvrage.
Dir. E. B. PLOOIJ, Tel. 444
(Adv.)
Hoogste stand te Valcntia 767.8.
Laagste stand te Janmayen 751.6.
Stand vanmorgen halftwaalf 758.4.
WEERVERWACHTING
Zwakke tot matige wind uit Noordelijke
richtingen, gedeeltelijk bewolkt, waarschijn
lijk weinig of geen regen, weinig verande
ring in temperatuur.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen halftwaalf 16.6 C.
80 JULI
Zonsopgang 5.19 uur, zonsondergang 8.53 uur
Maan op nam. 6.28 uur, onder y.m.' 1.01 uur
VOERTUIGEN MOETEN HUN
LICHTEN OP HEBBEN
30 JULI
Van 's avonds 9.23 uur tot 's morgens 4.50 i
Dordrecht Gesl. voor dlpl
:n M. de Klerk. Zwijndrecht. G
•g. Dordrecht;
Scli aard ei
ei). H. M. Boegheim. Z. A. v. Dijk.
Salkert. M. C. Bonlonols en A. H. dr
Goey. Gorinchem: A. M. Bos en D. H. Kunnen
Dordrecht: L v. Driel. Hardinxveld; G. M. d.
essen dam; G. Vlot. G. D. -Mol. J. Stou
d. Plas. Hardinxveld: G. P. J. v. Alke
_3rinchem; voor dlpl. B: A. C. v. Heus
den. W. Ligtmans. J. M. Dekker. O. Corba. O.
Otto. G. A. de Ruiter. P. den Hartigh. G. M
"sderlof en L. v. Iperen. Dordrecht; voor hel
tnv.dipl. J. W. Kraaijeveld. Sliedrecht Afge-
mdldai
Hoi
mej. D. E. A. de Mai
Geë:
DONDERDAG 30 JULI
HILVERSUM I 1875 M. AVRO-Uitzcnding.
8.00 Gram.pl. 9.00 Ensemble. 10.00 Mor
genwijding. 10.30 Ensemble. 12.00 De
Violiers. 2.00 Orgelconcert en zang. 3.15
AVRO-Aeolianorkest. 4.00 Voor zieken en
ouden van dagen. 4.45 Voor groote kin
deren. 5.30 De Octophonikers. 6.30 Soort
praatje. 7.00 Gram.pl. 8.00 Berichten
ANP. 8.10 Omroeporkest en solist. 10.15
Omroeporkest. 11.00 Berichten ANP.
HILVERSUM II 301 M. 8.00—9.15 KRO.
10.00 NCRV. 11.00 KRO. 2.00 NCRV.
8.009.15 en 10.00 Gram.pl. 10 15 Mor
gendienst .door Ds. W. F. ten R ouwe-
la ar, Herst. Ev. Luth. Pied. te Zwolle.
11.3012.00 Godsd. halfuur. 12.15 KRO-
orkest. 3.153.45 Vrouwenhalfuur. 4.00
Bijbellezing door Ds. P. B. M (ill er,
Vrijz. Evang. Pred. te Nijverdal. 5.00
Jeugdcursus. 5.30 Stichtsch Salon-orkest.
7.00 Berichten. 7.15 Journ. weekoverzicht.
7.45 Reportage. 8.00 Berichten ANP. 8.15
Orgelspel. 9.00 Wandeling door Leiden
met C. H. v a n U 1 d e n. 9.30 Dubbe'man-
nenkwartet. (Om 9.50 Berichten ANP).
10.30—11.30 Gram.pl. Na afloop: Schrift
lezing.
DROITWICH 1500 M. 11.25 Orgelspel. 1.05
Gram.pl. 1.35 Orkest. 3.20 Theater-orkest.
4.10 Causerie over Skandinavië. 5.05
Harp-Trio. 6.50 Het BBC-Midland-orkest.
7.35 Kwintet. 8.20 Causerie over oude
monumenten. 8.35 Piano-recital. 9.00
Orkest. 10.20 Kerkdienst. 10.40 Het BBC-
orkest en solist.
RADIO PARIS 1648 M. 11.20 en 12.35 Or
kestconcert. 5.20 Radio-tooneel. 8.20 Zang
en piano. 9.05 Concert.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 m.: 12.50 Om
roeporkest. 1.30 Salon-orkest. 5.20 Piano
recital. 6.50 en 7.20 Gram.pl. 8.20 Om
roeporkest.
484 M.: 12.50 Salon-orkest. 1.30 Omroep
orkest. 6.35 Zang. 7.05 en 7.35 Gram.pL
9.20 Symphonieconcert.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 8.30 Gev.
concert. 10.35 Olympisch nieuws.
C. A Hastens ValkenswuardJ. Zalm. 's-Ter
togenbosch. Afgew. 3 cand. her-ex. 1 cand.
nd.. gesl. de heer*
P. A. J. Strijker. H.
H. R. S. RUde. Rijswijk. Af-
Barnhoorn, Bei
land. Haarlem: W. A. -van de Camp. He.
Geëx. 8 cand., gesl. de hee-
Rotterdam. Commissie I. Gesl. J.
volk. A. N. J. Tenholten cn W. L A. Ve
Rotterdam Commissie TT. Gesl. de dam
de Vos. Goedereede: J. M. Winkler. Vlnardi
L. Wijnacker. Boskapelle: en de heeren
Blokland. Heukelum; J. Breunesse. Woerden: J.
M.-Traasr~Goes: Fr J.~M. Verouden, ~Onde'
Utrecht. Gesl. H. A. Huitzing Hilve
mej. M. Schram. Bussum: I. J. Roose. Naarden
Zwolle. Gesl. G J. Hulseboe. Devente
Afgew. 6. Een cand. trok zich terug.
Nattige Handwerken. Amsterdam. Geë:
zijn geëindigd.
Z&Crn. votfe
■&MP oftreiru...
krijgen velen wel eens last van onwel
worden, "wagenziekte", hoofdpijn
door de felle zon, de warmte of ae
drukte. Zorgt er daarom altijd voor
"AKKERTJES" bij U te hebben.
Die doen in zoo'n geval wonderen.
Direct knap je daar weer van op!
MIJNHEER PIMPELMANS GAAT „EN PENSION"
97. Na z'n hoed opgeraapt te hebben,
keerde mijnheer Pimpelmans naar Zouier-
doro terug waar hij na anderhalf uur be
zweet en bestoven aankwam. Aan den fiets-
verhuurder beloofde hij. de fiets wel le zul
len vergoeden. Mevrouw zuchtte. „Gelukkig
heb ik het weer in orde gemaakt niet Je pen
sionhoudster!" zei ze, „pas nu maar on. dat
je 't niet weer bederft, want je bent toch
zóó onhandigWaarop mijnheer Pimpel
mans naar bovenging, om zich opte knappen.
98. „Ik moet me straks toch nog eens
wegen, want van die wandeling ben ik be
slist afgevallen!" zej hij, terwijl hij zijn
schoone overhemd aantrok. Pats! Meteen
sloeg hij de lamp van den muur, want de
„kamer" was zoo klein dat je je er nauwe
lijks in kon bewegen. Zuchtend verzamelde
Mevrouw de scherven en deponeerde die
in den toiletemmer. Dat zou weer wat geven!
(Wordt Vri/dafj vrrnoltjd)
Feuilleton
DAGERAAD
(70
door H. KINGMANS
Alweer werd den Raad opgedragen te handelen, zooals hij
goed dacht. Maar blijkbaar durfde hij niet alleen beslissen,
want voor de derde maal was er een samenkomst, thans om
het antwoord vast te stellen.
In dat antwoord werd een wapenstilstand van veertien dagen
gevraagd en opnieuw het verzoek ingediend iemand naar
Brussel te mogen zenden, om de gezanten terug te roepen. Over
veertien dagen zou men dan in accoord treden.
Burgemeester Jarges voelde niets voor dat antwoord en
aangezien hij een man van invloed was, werd het niet direct
verzonden en drie dagen opgehoudpn. In dien tijd werd vaa
weerszijden heftig gevuurd. Het gedonder was niet van de
lucht De bewoners van de straten in de buurt van de wallen
werd aangezegd, dat zij op het eerste bevel hun woningen
hadden te ontruimen. De weduwe Ketel en Hilligje hadden op
dat bevel niet gewacht en waren eigener beweging bij Aart en
Siebrig ingetrokken, die in het Noorden der stad woonden,
waar de kogels van de belegeraars niet kwamen.
Tenslotte moest er naar het kamp toch bericht worden gezon
den en burgemeester Jarges zwichtte, zoodat de brief per
trommelslager naar Helpen werd gebracht.
Het antwoord was zoo kort mogelijk. De beide vorsten ver
klaarden, dat zij niets hadden uit te staan met Brussel; dat zij
alleen waren gekomen, om Groningen in te nemen en dat,
als men in accoord wilde treden, dat moest doen of niet doen,
iloch niet telkens uitvluchten zoeken.
Tien dagen hadden de onderhandelingen geduurd en er was
biets bereikt.
En in de stad nam de ontevredenheid en ook de ver
deeldheid toe.
Het was wel zeker, dat de groote meerderheid der burgerij,
al was die Roomsch, vóór overgave was. Aart Sebensz. had dan
ook goeden moed en vertelde aan de vrouwen telkens, dat de
stad het niet houden zou en de overgave een kwestie van
enkele weken was.
Alleen was hij bezorgd voor de houding van de Jezuïeten,
die onder de lagere bevolking rondgingen, om die te bewegen,
zich tegen een accoord met den vijand te verklaren.
Allerlei geruchten vernam hij, als hij op de wallen ver-
toefdei dienstdoende bij zijn vendel.
In den avond van den dertienden Juni kwam Jasper van
Bemmel, een Roomsch man, maar die Aart zeer welgezind was.
aan de deur van zijn woning en ttduidde hem, dat hij iets te
vertellen had, dat van gewicht was.
„Je kent heer Van Julsing goed", zeide hij. „Je moet vanavonl
hem nog opzoeken en hem vertellen, dat er een bloedbad in
de stad zal worden aangericht, als niet ingegrepen wordt."
„Een bloedbad?" vroeg Aart verschrikt.
„Ja, een bloedblad. Je kent Adriaen Huisman? Dat is geen
beste. Op aandrang van de Jezuïten heeft hij een samenzwering
gesmeed met schuutensclvuuvers en sledemenners. Een dronken
sledemenner heeft het mij meegedeeld in zijn onnoozelheid. Een
groot aantal soldaten uit het Schuutendeep is overgehaald, om
mee te helpen. Overmorgen zal het gebeuren. Men wil eon aantal
Staatsch- en Hervormingsgezinden om het leven brengen. Dan
komt de schrik er in en zal men niet meer durven spreken
van overgave."
„Wat een gemeene streek. Dat kan de Magistraat toch niet
goed vinden?"
„Natuurlijk niet. Ruzie in een stad, die belegerd wordt, dat
is de dwaasheid gekroond. Vertel het heer Julsing, dan komt
de Magistraat het wel te weten."
„Heb je mij de waarheid gezegd?" yroeg Aart voorzichtig.
„De volle waarheid, man."
„Dan zal ik er onmiddellijk werk van maken."
Aart vertelde het geval alleen aan zijn vrouw, die ontzet
was en beangst vroeg, wat dat worden moest.
„De Magistraat moet het weten en dan zal het plannetje
wel overgaan. Die Jezuïten bederven het hier. Natuurlijk, de
lieele Roomsch-Katholieke geestelijkheid wil niets van .ie
overgave weten, want die verliest er alleen bij. Zij verliezen da.)
natuurlijk hun ambt en waardigheid, want de Gereformeerde
godsdienst wordt de heerschende. Zij hopen nog steeds op ontzet.
Maar ze zijn niet gemeen. Die Jezuïeten kun je niet vertrouwen.
Zij scharrelen me te veel rond in het Schuutendeep. "k Heb er
al meer van gehoord."
Hij haastte zich naar den stadsschrijver Julsing, die het
voor Aart nooit onder stoelen of banken had gestoken, dat hij
Staatschgezind was niet alleen, ma:-.r ook vereerder der Gerefor
meerde religie.
Het ontdekte plan had de volle aandacht van den stads
schrijver, die Burgemeesteren op do hoogte bracht
Den volgenden dag werd een voorzichtig onderzoek ingesteld,
waaruit de waarheid van het meegedeelde bleek.
In den morgen van den vijftienden Juni werden alle burg0'-
vendelen in het geweer geroepen en hen werd eenvoudig mee
gedeeld, welke plannen er ontdekt waren. Zij kregen opdracht,
de samenzweerders, wanneer deze hun snoode daad wilden ver
richten, neer te schieten.
Het was niet noodig. De samenzweerders kropen in hun
schulp. En een bloedbad was voorkomen.
Doch het was te meer een waarschuwing voor de MagisfraV.
om op haar hoede te wezen: een stad, waarin een dergelijke
tegenstelling tot uiting kwam, kon niet gemeenschappelijk
verdedigd worden tegen ?en vijand, die krachtig opdrong en
het er op gezet had, de vesting te veroveren, kostte, wat het
kostte. j
Bovendien was Het ten Raadhuize terdege bekend, dat de
meerderheid der bevolking vóór de overgave was.
En dat het smeulde bleek zeer wel een week nadat het
bloedbad voorkomen was. Een aantal vrouwen, er waren er
meer dan honderd, die ie hoofden bij elkaar erstoken hadden,
trok naar de Groote Markt. Aart Sebensz, juist weerkeerend
van de wallen, waar hij voor dien dag zijn dienst had verricht,
was er getuige van, hoe zij met luide stem de Burgemeesters
te spreken vroegen. Burgemeester Jarges vertoonde zich niet,
maai' zijn ambtgenoot Ulger verscheen op het bordes en vroeg,
wat de vrouwen begeerden.
Een overbodige vraag! Wat den burgemeester in allerlei
min-liefelijke woorden te kennen werd gegeven.
Met opgeheven vuist, een furie gelijkend, drong één der
vrouwen uit het volk het bordes op en stond vóór deu
burgemeester.
„Wat wij willen?" vroeg zij, luid schreeuwend. „Wij willen,
dat er een eind aan het beleg komt! Dat willen wel"
„Hebben we nog niet genoeg geleden?" schreeuwde een andere
vrouw, ook naar voren dringend.
„Onze huizen worden kapot geschoten!" gilde weer een
ander.
„Geef je mijn man soms terug?" riep de vrouw van een
slager, die op de wallen gesneuveld was.
„Mijn kind werd op mijn armen doodgeschoten", huilde esn
moeder.
„We willen onze mannen niet op de vleeschbank hebbenl"
siste de vrouw op het bordes.
Haar woorden vonden weerklank.
„Niet op de vleeschbank! Niet cp de vleeschbank! Geef de
stad over!" was de algemeene kreet
Aart stond vlak bij het bordes en vroeg zich af hoe burge-i
meester Ulger zich uit de situatie redden zou.
De Magistraatspersoon boog zich wat voorover,
(Wordt vervolgd)'.
