KERK EN ZENDING
Ned. Hervormde
Godsdienstonderwijzers bijeen
DAGERAAD
VRIJDAG 10 JULI 1936
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Delft (vac. Leenmans):
S. v. Dorp te 's-Gravenhage. Te Woerden
(toez.), Jac. Treffers te Sneek.
CHR. GEREF. KERK
Tweetal: Te Sassenheim, cand. J. de
Bruyne te Zwolle en cand. J. P. Geels te
Apeldoorn.
GEREF. GEM.
Tweetal: Te Amsterdam-Noord, M. Hei
koop te Utrecht en cand. A. van Stuyvenberg
te Rotterdam. Te Krabbendijke, cand. J.
v. d. Berg en cand. A. van Stuyvenberg, bei
den te Rotterdam.
Beroepen: Te Ierseke, te Dirksland en
te Aagtekerke-Oostkapelle, cand. J. v. d.
Berg te Rotterdam. Te Borssele, cand. A.
v. Stuyvenberg te Rotterdam. Te Herkin-
gen W. C. Lamain te Rotterdam-Zuid.
OUD GEREF. GEM.
Bedankt: Voor Bolnes, G. J. Zwaferink,
aldaar.
BEROEPBAAR VERKLAARD
De clasis Zutphen der Geref. Kerken heeft
praeparatoir geëxamineerd en met algemeene
stemmen beroepbaar verklaard den heer D.
J. Scholten, te Zutphen, theol. cand. aan
de Vrije Universiteit.
Cand. Scholten zou gaarne willen voorgaan
in den Dienst des Woords en gaarne een
eventueel beroep in overweging willen
nemen.
Zijn adres is Buitensingel 245, telef. 882.
De classis Zwolle der Geref. Kerken heeft
praeparatoir geëxamineerd en met algemeene
stemmen beroepbaar verklaard den heer G.
S p ij k e r te Kampen, cand. aan de Theolo
gische School aldaar.
De heer Spijker zal gaarne des Zondags de
berken dienen en een eventueel beroep ter
stond in overweging nemen. Zijn adres is
Vloeddijk 73, Kampen.
THEOL. CANDIDATEN VAN KAMPEN
ier Van z~x
ie_ Het bekende gezegde, dat men nooit voor
in zie. tig genoeg kan zijn in de keuze van zijn
ouders, kreeg een merkwaardig accent, toen
xvij den brief lazen, door een der candidaten
van de Theol. School te Kampen aan ons
j gericht. Hij maakte toch de zeker nog niet
oude opmerking, dat de lijst van candidaten,
'Rn gelijk gebruikelijk is, de namen in volgorde
van AZ bevattende, de oorzaak wel eens
kon zijn, dat hem nog geen enkel preekver-
zoek voor de vacantietijé bereikt had. Zijn
naam begint n.l. met een letter, die nogal in
de achterhoek van het alfabeth ligt. Weten
de, dat het vermoeden van dezen candidaat
inderdaad aannemelijk is, voldoen wij gaarne
aan zijn verzoek, om de lijst nu ook eens van
Z—A op te nemen.
Alzoo:
R. Zijlstra, Dorpsstr. 21, Kampen;
^'ouda> Oranjewoud'. J. v. d. Wielen. Hol-
te werd; W. Vis, hulppr. Zippenhuizen-Henrik;
j J. Vermij, 2e Ebbingestr. 5 I, Kampen; H.
Venema, Wildervank; H. v. Twillert, hulppr.
•^'-Beekbergen; J. G. W. Terhaak, Plompetoren-
,,,V.gracht 4 b, Utrecht; J. W. Smitt, IJsselkade
37, Kampen; C. Spek, Prins Hendrikstr. 132,
"Breda (Ginneken); A. B. Roukema, Hark-
itede (Gr.); J. Rook, Roggestr. 31, Zwolle;
v. 't Riet, hulppr. Goor; A. A. Oosten-
ink D 179, Dedemsvaart; P. B. Lengkeek,
'arconiplein 3 c, Rotterdam; J. v. Hoegee,
w. Koekkoekstr. 82, Utrecht; S. Greving,
lulpur., Dirkshorn; J. Goris, Lange Kerkstr
on"80, Goes; B. Geuchies, Dwingeloo; J. v. Eer-
hulppr. Wieringen, Gasthuisweg 7, Den
ïver; P. D. v. Dijk, hulppr. Zwarteweg 1,
'ijverdal; F. Colenbrander, huppr. Nieuwe-
tveg 37, Huizum; L. Berger, hiulppr. Ooster
end, Texel.
ï^fcEEUWSCHE ZENDINGSDAG VAN DE
en3CHR. GEREF. KERK
In den tuin van de v.m. Willem III-kazer-
te Vlissingen, welwillend afgestaan
|floor het gemeentebestuur, vond gisteren de
Zeeuwsehe Zendingsdag plaats vanwege
?™pe Chr. Geref. Kerk in Zeeland.
Iien Ds. L. Kleisen, Chr. Geref. predikant te
tdissingen, sprak een openingswoord waarin
hij zijn blijdschap uitsprak over de komst
===ten zoovelen van Zierikzee, Zuid-Beveland
^^n Walcheren. Vervolgens las hij Ps. 67 en
HBprak aan de hand daarvan een enkel woord.
In de morgenvergadering spraken vervol-
bakens Ds. A. M. Franssen, Chr. Ger. predikant
Ijle Biezélinge over: „Een mogelijk verzuim"
Ds. A. Grappen, idem te Eindhoven
P®voorheen te Vlissingen), die sprak over:
ÈM Ook de onbesnedenen".
DT
ct In de middagvergadering spraken Ds. H.
loogendoorn, Chr. Geref. predikant te Zie-
ikzee, over: „De wateren des H. Geestes";
)s. J. L. de Vries, idem te Deventer, onder-
zerp: „Om 't eeuwig welbehagen" en prof.
Qk. Wisse, idem te Amsterdam-O. over: „De
IfKatholiciteit der Ohr. religie". Ds. Kleisen
Bkprak een slotwoord en prof. Wisse sloot met
Mm-
De algemeene vergadering
Te Groningen is de 56e algemeene
vergadering aangehangen van de Unie van
Baptiste Gemeenten in Nederland onder pre
sidium van Ds. J. L o u w van Groningen. De
voorzitter hield een openingsrede getiteld:
„Consequent Baptisme". De voorzitter ver
welkomde ter vergadering Prof. dr. H.
Luckey, hoogleeraar aan het Bapt. Semina
rium te Hamburg, vertegenwoordiger van
den Bond van Baptiste Gemeenten in Duitsch
land, alsmede vertegenwoordigers van 9
meenten.
Hierna kwam het jaarverslag van den se
cretaris, Ds. J. W. Weenink van Stadskanaal,
aan de orde. Het gewaagt van groote voor
uitgang zoowel in het ledental als in allerlei
takken van arbeid. De Unie heeft thans
periodieken. Op het zendingsterrein der Unie,
te Yakusu in de Congo heeft men thans
3532 leden en 508 gedoopten. De pogingen om
Ned>.-Oost-Indië alsnog een zendingsveld
toegewezen te krijgen worden niet opgege-
ïn. Het verslag werd goedgekeurd.
Tot leden van de uitvoerende commissi!
der Unie werden gekozen de heeren Ds. K.
Reiling te Hengelo (O.) en J. v. d. Heide te
Veenhuizen. Tot leden van de commissie vai
redactie van het weekblad „De Christen'
werden benoemd de heeren Ds. L. de Haan
te Utrecht, Ds. F. E. Huizinga te Leeuwarden,
Ds. J. Louw te Groningen en Ds. J. W. Wee
nink te StadskanaaL
Besloten wordt wederom een Kerstnum
mer van „De Christen" uit te geven. De Unie
zal Ds. T. Jansrna te Nwe-Pekela erkennen
als voorganger in haar midden. Ook werd de
gemeente van Rotterdam in Unieverband
genomen. De heer G. Vegter te Ter-Apel zal
ter opleiding naar ihet seminarie te Hamburg
gezonden worden. Alleen die candidaten zijn
beroepbaar die door de algemeene vergade
ring zijn erkend of door de commissie van
de Unie beroepbaar zijn verklaard.
Besloten werd dat de Unie opnieuw drie
evangelisten, naar de evangelisatieposten
zenden zal. De verschillende -begrootingen
werden zonder discussie aangenomen. Voor
een nieuwe zendingskerk te Centraal-Afrika
werd f 600 extra gevoteerd.
Nadat prof. dr. Luckey de gevoelens van
de Duitsche geestverwanten heeft vertolkt en
ook namens curatoren van het seminarie
heeft gesproken werd de eerste zitting ge
sloten.
Gisteravond werd gemeenschappelijk het
Heilig Avondmaal gevierd.
Voor vandaag stonden referaten over ver
schillende actueele vragen op het program-
~ia. j
In de voortgezette vergadering heeft ds. H.
Bakker van Harlingen gesproken over het
onderwerp: „In hoeverre samenwerking met
andere kerken?" Hij wees op de zonde van
zelfgenoegzaamheid van kleine kringen en
op den nood der tijden. Hij vraagt of de Bap
tisten wel bewust zijn medearbeiders te zijn
met andere geloovigen voor de komst van
hetr Koninkrijk der- hemelen -en bepleit rder
oecumenische beweging, overtuigd zijnde dat
samenwerking met allen den Roomsche room-
scher, den Protestant protestantsoher en den
Baptist baptistischer maakt. In hoeverre sa
menwerking? In zulk een mate, zoolang en
zoover, dat God zijn doel met deze wereld
heeft bereikt.
De vergadering, hoewel ten deele, bleek
an deze opvattingen niet afkeerig.
De Bijbelkennis
in Roomsche streken
De Vereeniging van God sdienson derwij-
zers bij de Ned. Herv. Kerk heeft Woens
dag en Donderdag haar 64e jaarlijksche al
gemeene vergadering gehouden in het Broe-
dcrschapshuis te Bilth oven. Na de af
handeling der huishoudelijke zaken kwa
men enkele onderwerpen aan de orde. Gister
morgen sprak de heer II. H c e r es m a,
godsdienstonderwijzer te Amsterdam, over
het onderwerp:
E^i verduisterde waarheid
God is in de huidige bedeeling bezig, aldus
spr., een buitengewone en zeer intieme rela
tie tot stand te brengen tuschen Christus
Jezus en de geloovigen, die leden van Zijn
Lichaam zijn. Het moet dan ook van groot
belang geacht worden, dat de leden van het
Lichaam Christi, hun positie en roeping in
deze bedeeling bewust zijn en zich steeds
meer bewust maken. Daartoe is noodig, dat
wij „het Woord der Waarheid recht snijden"
en dat de positie en roeping van Israël niet
verward wordt met de bijzondere positie en
roeping in de huidige „bedeeling der Ge
nade Gods".
In een drietal stellingen vatie spr. de
positie en roeping van Israël samen,
door er op te wijzen, dat Israël door God
is uitverkoren als orgaan teneinde de
volken der wereld te zegenen; dat Is
raels nationale verhouding naar den
mcnsch gesproken een crisis heeft ver
oorzaakt waarmede door de Chr. Kerk
nooit recht rekening is gehouden; en
dat Israël als Natie eenmaal zijn door
God gestelde positie zal innemen en zijn
Goddelijke roeping zal -ten uitvoer bren
gen.
Spr. toonde uit de Schriften en vervolgens
uit de oudste en nieuwere Kerkgeschiedenis
aan, hoe ae Waarheid der geopenbaarde ver
borgenheid reeds in Paulus' dagen begon te
verduisteren, welke verduistering de eeuwen
door toenam en zelfs door de Kerkhervor
ming niet werd opgeklaard, doch nog immer
voortduurt tot op onzen dag.
een opwekking tot bestudeering cu be
wustwording van de waarheid der verbor
genheid' besloot spr. met een uiteenzetting
van de practische beteekenis van de waar
heid der verborgenheid naar het leven der
geloovigen. Hierbij wees spr. er op, dat „de
Hoop Zijner Roeping" voor ieder waarach
tig geloovige onwankelbaar vast staat en
zeker is dat het betreft onze toekomstige po
sitie met Christus ter rechterhand des Va
ders. Er is ook nog iets te „winnen", nL ,,de
Prijs der Roeping Gods". Van dezen Prijs
was Paulus in Filipp. 3 nog niet zeker. Maar
in II Tim. 4 is Paulus zeker ook van dezen
Prijs.
Spr. besloot zijn referaat met de woorden
van Paulus in Filipp. 3 17 naar de verta
ling van Prof. Brouwer: „Volgt mij allen na,
broeders, en ziet_ op. degenen die evenzoo
wandelen; gij hebt ons immers tot .voor
beeld".
De heer J. A. S c li a 1 e k a m p, Gods
dienstonderwijzer te Sliedrecht sprak ver-
olgcns over het onderwerp:
Belijdeniscatechisatie
Belijdeniscatechisatie, zeide spr., is cate
chisatie ter voorbereiding van de geloofsbe
lijdenis. De Ned. Herv. Kerk beooelt klaar
blijkelijk het zaligmakende geloof, want zij
acht het vanzelf sprekend, dat zij die belij
denis des geloofs hebben afgelegd, nu ook
aan 't Heilig Avondmaal deelnemen, wat
volgens spr. een zuiver standpunt is.
Ook worden de nieuwe leden, na gehouden
onderzoek naar kennis, en na beantwoording
der belijdenisvragen, toegesproken als „lid
maten der gemeente van Christus".
Velen achten echter het deelnemen aan
't Avondmaal veel gewichtiger dan h»t af
leggen der geloofsbelijdenis voor God en de
gemeente. Spr. acht dit onjuist. Spr. vreest
dat door vele godsaienstleeraars niet genoeg
met heilige ernst de aandacht der leerlingen
er op gevestigd wordt, dat de geloofsbelijde
nis, waartoe men ter belijdeniscatechisatie
voorbereid wordt, niet enkel maar is, het
belijden van het geloof, het voor-waar-hou
den van de heilswaarheden waarin men on
derwezen is; maar het belijden van het ge-
Vele predikanten doen, volgens 6pr.
teveel aan lidmatenkweekerij. Sommigen
beweren dan soms, dat het afleggen der
geloofsbelijdenis nog niet beteekent aan
het Avondmaal te moeten deelnemen.
Anderen dringen soms jonge menschen
beneden de 20 jaar sterk aan, om voor
de belijdenis te gaan leeren, ook al ver
klaren dezen, dat zij Dog nooit of nog
maar zeer weinig ter catechisatie ge
gaan hebben. Daarom zou 't eerlijker
zijn, als er verschil gemaakt werd tus-
schcn lidmaten der kerk, en geloovigen
in Jezus Christus, en alleen deze laat-
sten toegelaten werden tot het H.
Avondmaal.
In ieder, geval, zeide spr. behoort er ver
schil gemaakt, en dit den leerlingen inge
prent te worden, tusschen een verstandelijk
en het zaligmakend geloof; tusschen de
Christelijke gemeente en de gemeente van
Christus; tusschen de belijdenis van Jezus
Christus als de Zaligmaker van zondaren,
en de belijdenis van Jezus Christus als mijn
Zaligmaker.
Door den heer G. J. van Duiken, gods
dienstonderwijzer te Eindhoven, werd gespro
ken over het onderwerp:,
In Roomsch Brabant
Spr. ving aan met er op te wijzen dat het
werk der Bij bel vereeniging voor Noord Bra
bant en Limburg nog te weinig gekend
wordt door de menschen hoven de Moerdijk.
Beide provincies tellen 1.449.303 inwoners
1.310.862 roomschen en 120.078 protestanten.
Het meerendeel van deze laatsten bewoont,
wat N. Brabant betreft het westelijk gedeelte
Een uitzondering maakt Eindhoven, dat in
den bloeitijd der Philipsfabrieken menig
protestant uit het noorden zag komen, om
zich daar te vestigen. Overigens zijn er in
het Oosten heel wat plaatsen waar geen en
kele protestant woont. Hoe staat het nu met
het geestelijk leven? Die vraag is menig
maal gedaan, het antwoord hierop kan kort
zijn. Het is zoo: de .kerk. is er alles. Daar
komt het op aan. Leef naar de dingen die
ze U opgeeft en betaal de diensten der Kerk
koninklijk, dan zorgt de Kerk voor alles.
Eén dang is er, waar Spr. meermalen ja-
loersch op was: Het trouwe kerkgaan. Al
zou Spr. aan de andere kant niet gaarne
willen dat onze menschen het deden, zoo
als zij het doen. De kerken zijn overvol. Ze
staan 'buiten op de stoep met ontbloot
hoofd. Van wat esr birnuen gebeurt, hoort
men slechts uit de verte vage klanken,
men verstaat er niets van, behoeft ook niet.
Het komt niet op het verstaan van hen aan,
maar op hetgeen de geestelijke doet, de
Kerk doet.
De R.-K. Bijbel, die thans wordt uitgege
ven, is te duur voor het gewone volk. Men
kent er over het algemeen de Schrift niet
In Gwaar ik werkte en het N. Test,
aanbood, vroeg men mij: Staan er de mark
ten in' In GStaan er de kermissen
in? Deze dingen spreken voor zichzelf. De
Bijbelvereeniging voor Noord-Brabant en
Limburg is reeds meer dan 50 jaar bezig
den Bijbel in handen te brengen van deze
menschen, die er „als op wachten".
Onder veel moeite, maar ook onder veel
zorgen gaat dit werk voort, zorgen vooral
van financiealen aard. Waardoor het Be
stuur zioh dit jaar opnieuw genoodzaakt
zag de loonen met Ift pCt. te verlagen. Zij
die dit werk willen steunen, vragen een
busje aan en maken vrienden en beken'
den er op/merkzaam op, en/of zenden de
gebruikte postzegels met een randje van de
envelop er nog omheen aan het adres van
dien heer G. J. van Duiken; 1ste Akker-
munststraat 27, Eindhoven.
Voorts werd gesproken door den burge
meester van Bilthoven, Baron van der
Borch tot Verwolde over: „De O.xfordigroep-
beweging; en den heer II. Bakker, te Velp,
over: „Ons werk en de kerkstrijd in
Duitschland"<
Kerk en Staaf in Duitschland
Staatsvijandige uitlatingen
Tegen twee bekende voormannen der be
lijdenisbeweging, dr. Paul Humburg en ds.
Karl Immer, beiden te Barmen, is door de
justitie een vervolging aanhangig gemaakt
wegens staats vijandige uitlatingen in het
publiek.
De Rede van Dr Colijn,
verleden week op de jaarvergadering van de
V.U. te Haarlem uitgesproken, is in haar
geheel opgenomen in het nummer van het
„Calvinistisch Weekblad" van vandaag. Dit
nummer wordt U door de N.V. W. D.
MEINEMA te Delft toegezonden na ontvangst
van 0.15 (postrekening 1850). Of beter:
abonneert U op het „Calvinistisch Week
blad". Prijs slechts 2.50 per halfjaar.
Bruin, óók zonder zon,
door de snelle huidbruinende werking van
AMILDA-zonnebruincrême, welke ook zonder
zon, alleen reeds door den invloed van licht
en lucht de huid mooi egaal bruint.
Flacon 90 ct. Tube 60 ct. Doos 50 en 25 ct
(Adv.)
ONDERWIJS
EN OPVOEDING
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Amsterdam. Geref. Kweekschool. Tot
directeur (vac. Venema): de heer Drs. A. d e
o u w, leeraar aan die school.
Alblasserdam. Chr. U.L.O.-kopschool.
Tot (beh. disp.) de heer D. J. G. vanNeu-
e m, onderw. aan die sohooL
DE GROEN VAN PRIXSTERERSCHOOL
TE HAARLEM
Te Haarlem, waar de verschuiving der
bevolking naar de buitenwijken de school
bevolking doet afnemen, zijn verschillende
bouwplannen in wording. Een dezer is het
plan van een nieuwe Groen van Prinsterer-
school; de oude, ongunstig gelegen in d<
Jansstraat, is afgekeurd en nu heeft het be
stuur den Gemeenteraad medewerking ge
vraagd voor een nieuw gebouw. Met begrij
pelijke belangstelling wordt de beslissing af
gewacht, ook, omdat het Gemeentebestuur
een leegstaand schoolgebouw zou kunnen
aanbieden.
VEREENIGING VOOR CHR. GEREF.
SCHOOLONDERWIJS
De Ver. voor Chr. Geref. Schoolonderwijs
hoopt 12 Aug. a.s. te Zwolle haar jaar
vergadering te houden.
Op die vergadering zal o.a. Ds. L. H. v. d.
Meiden van Den Haag spreken over
„Geref. V erbondsbeschou wing en Opvoe
ding".
BUREAU VOOR WERKZOEKENDE
CALVINISTISCHE INTELLECTUEELEN
Paats voor meer Geref. artsen
Zooals wij destijds hebben aangekondig_
is op initiatief van het Moderamen der Reü
nisten van S.S.R. een Bureau geopend, dat
beoogt, de schakel te zijn tusschen pas afge
studeerden en de maatschappij waar zij hun
bestemming zoeken. Het Bureau heeft ook
een vóór- en inlichtingsdienst georganiseerd,
terwille van Gereformeerde artsen en advo
caten, die in het vrije beroep werkzaam wen-
schen te zijn
Gaarne vestigen wij de aandacht nog eens
op dit Bureau, dat niet alleen rechtstreeks
helpend optreedt (en reeds nuttig werk
heeft verricht) maar zulks doende ook e
overzicht krijgt van de plaatsings-kanscn
Het is gebleken wij citeeren uit een ar
tikel over de overbevolking der Universitei
ten van J. W. Bruins dat de toekomst
voor de Geref. intellectueeleu, die in de
v rij e beroepen wcnschen werkzaam te zdjn,
nog voldoende verzekerd is, Gw. voor de art
sen, advocaten, tandartsen e.a. Nadat 't bu
reau met zijn werk is begonnen, heeft het
aantal aanvragen naar deze gegradueerden
het aantal aanbiedingen overtroffen. Nu
houdt iedere aanbieding nog niet direct
vestigingsmogelijkheid in, maar het is toch
een bepaald symptoom in de goede richting.
Schrijver kent geen jong medicus, die langer
dan drie maanden werkzoekende is ge
weest
Daarentegen zijn er ingenieurs en leera
ren, die reeds maanden ingeschreven staan,
enkele zelfs jaren, voor wie het werk van
het bureau nog niet succesvol is geweest.
Wat de artsen betreft, merkt de schrijver
op: „De Geref. Kerken in Nederland tellen
750.000 leden. Dat is op iederen huisarts dus
6880 zielen. Wanneer men nu beseft, dat een
huisarts een bestaansmogelijkheid heefi m*t
een zielen-aantal van 2500, dan zien wij, aat
meer dan 't dubbele aantal artsen een goed
bestaan hadden, wanneer al deze Gerefor
meerde menschen eens een Gereformeerde
arts namen".
Examens
daim.
Tot doctor In de Wla- en Natuurkunde: op
-oefschrift getiteld: „Theorie der optische
:tiviteit", de heer J. M. J. K o o i j. geb. te
otterdam: en op proefschrift, getiteld: „Onder-
iek naar den overgang van eemige geneesmid
delen in de moedermelk", de heer Th. A. G.
i n a p p e 1. geb. te Rotterdam.
r e c h t. Bevorderd tot doctor in do Vee-
mijkunde de heer A. M. Ernst, dierenarts.
Gouda op proefschrift: „Bijdrage tot di
diagnostiek en therapie i
ingec
bij honden'
iterdam. Bevorderd tot doctor 1n de
n Natuurkunde: op proefschrift: „Invloed
uk op het edectrlsch geleidingsvermogen
talen", de heer M. H." Lens en. geb. te
Amsterdam; en op proefschrift ..A contribution
the knowledge of the puparia of anthomyl-
mej. M. N. S t o r k. geb. te Amsterdam,
totterdam. Ned. Handeilslioogeschool. Ge
moveerd tot doctor ln de Handelswetenschap
de _heer Raden Mas Ario Hidajat, geb.
ratel-
i. Ge6l.: Rechten: cand.ex., de heeren
J. H. Diephuia. G. M. J. v. d. Ven. H. J. H. F.
an, G. A. Wagner, en J. v. IJzeren;
mej. A. J. Belinfante en de heer H.
Cam pen.
Wis- en Natuurkunde (L): cand.ex.. mol. J
C. Miete; ld. (hoofdvak Wisk.):
Wisk.): doet. ex.. de heer L Voogd:
cand.ex., de heer J. C. Mertens.
Klass. Letteren: cand.ex., de heeren S. Ivooy,
C. Kist en mej. J. de Jonge.
Geschiedenis: cajid.ex., de heer C. H. Burge-
Indologie: e
Theologie: i
Indisch Recht: cand.ex., de heei
J. G. Jansen, en W. C. Kraayenbri
BAARLOSCHE IJ Z E R-
EN METAALGIETERIJ
TEL. 5 - BAARLO (L.) - TEL. 5
De bij uitstek geoutilleerde gieterij
voor massa-gietwerk in IJzer en
Aluminium en Gietstukken tot een
stuk gewicht van 2000 Ko.
Speciaal adres voor GIETWERK
VOOR BAGGERMOLENS
(Adv
Wijsbegee
feutellnk.
Ned. Letteren: cand.f
:x., mej. M.
J. C. H. T. Schuurmans
rius en H. Kolkman;
doet. ex.. mej. H. A. M
Amsterdam. Gesl.
ex.. de heeren T. G. A. I
Geschiedenis: cand.ex
lej. H. Bergmann
h"
A. M. Peters.
Wis- en Xatuurk
man (cum laude)
x., de heer L. Ph. Ranlc
ix., de heer Ir L. D.
mej. A. Halff; doet.
Walter; id
ex.. de heer A. H.
kunde): docL ex..
B. M. Merz.
de heer AL Adri
hr P. H. H. Martin]
Lichamelijke Oefening M.O. Amsterdam.
Gesl. de heeren. J. Bulhing, J. J. IC. du Pont.
W. J. Leloux, allen AmsterdamG. de Heer,
Rotterdam: J. L. Dreyer. Utrecht; de dames:
A. E. Lande weer, Groningen: M. A. H. Lind
ner. Amsterdam: B. Vogt Hilversum; A. P. AL
H. Spierings, "s-Hertogenbosch.
Rijks H.B.S.. afd. B. Gesl.
Al. Tulleken, G. J. Stam. E. A.
Bregman en E. Lovink en de heere
J. C. ten Broek, K. F. E. Brouwer, H. Frim;
L. L. Th. Huls. F. H, Plas. J. C. F. Boumaj
C. M. Haas, A. IC. MTooy, W. W. Mooy, A. Po
H. H. Langela^
dé. Eindex. H.B
W. Bi
AL Bloemendaal. G. Brinkers. L. C. J.
J. Gelderman. J. Hannink. G. D. J. Hofhuis.
I. c. Gesl.
Beek. K.
Eek,
A. J. F.
Jassies. M. A. van Krieken, G. J. W. van Lochem.
G. J. Rietmajj. G. Sachse. F. W. van Ulsen, J.
Visser en E. J. de Vries Redllngh.
Den Haag. Chr. Meisjesschool, Juliana
van Stolberg. Gesl.: A. M.
Spaan, C. W.
Zalme.
Rotte
Gesl. de
W. Vrolijk, H. P.
Chr. H.B.S. Henegouwerplein.
C.
i Hai
der Afeulen.
J. Baars. C. Bahnmuller. J. Bogi
uts. P. M. Goudriaan. C. P. H.
G.
1. E. _C.
de heerer
A. J. D.
mingen. L. P. Hagers. H. van Heemst. E.
den Heuvel. A. J. de Jong. A. Knepper. J.
A. Snoek. J. E. Strijd. G. Tuynenburg
a A. AuCr. C. van den Berg, L. van der
Heukels. G. Hoogerwerf. J. Kluit,
I. A. Pouwer. K C. Sohenderling, P. Visser, N.
Vlugt, H. Witkamp.
Onderwijxcralienocmlngcn
Haarlem. Da\Costa Kweeksch. Gesl. de
heeren: H. Byster, A. Groenendijk. J. Windig,
T. de Jong, IJmuiöen; H. de Heus,
warden. Herv. Kweeksch. Gesl. de
J. de Vries, Wirdum.
Voor aanteekening nuttige handw. Gesl. de
dames: J. Slagter. T. Meinardij, beiden Huizum;
y. Wietsma, Leeuwarden; G. Wijma, Wommels.
Kon. Wilh. Kweeksch. Han
denarbeid. Gesl. de heeren: J. Poort. Schiedam:
J. J. Nortier, Schiedam; C. Oudkerk. Rotterdam;
A. Thüssen. Rotterdam; J. C. van den Berg,
Maasland; N. Verboon. Vlaardinger-Ambacht; J.
D. te Slaa, Hillegersberg; E. Verschoor. Poor-
Rotterdam, Kweeksch. m. d. Bijbel. Ael-
brechtsiplein 10. Handenarbeid. Geëx. 11 cand.,
1. de heeren: P. Hordijk, A. Kamerling. Ph.
der Kruit, P. Noordzij, G. Oostrijk en C.
Rupke, allen Rotterdam; L. A. Snoek. Hillegers-
W. C. Vahrmeijer, Maasdijk; W. N. Veer,
lam; W. C. van der Waal, Rotterdam eu
G. de Zeeuw. Bolnes.
ixamens zijn geëindigd.
1 doorn. Theol. School der Chr. Geref.
Bevorderd tot seml-candidaat in de theol.
ren: J. C. Maris, Zwolle: J. G. van Minnen
Apeldoorn; W. Ruiter. Putten; H. Visser. 's-Gra-
vendeel: J. Visser. Sneek en E. du Marchi v.
Voorthuizen. Apeldoorn.
iulkci
H. Duyff, G. ter Horst
lesl.
i F. de Vries.
Feuilleton
Joor H. KINGMANS
jriERDE DEEL: DE REDUCTIE.
HOOFDSTUK I
Een verstijvende Januari-Oostenwind veegde de straten van
)en Haag schoon. Wie niet noodzakelijk buiten moest zijn,
rertoonde zich niet.
Een klein gezelschap ruiters, zes man sterk, was zooeven 'de
rerblijfplaats van den Stadhouder, Maurits van Nassau, binnen-
:estoven. De gezaghebbende stem ■••an Willem Lodewijk van
(assau, den Stadhouder van Friesland, want hij was het, die
net vijf officieren de lange reis uit het Noorden had gemaakt,
leval, extra goed voor de paarden te zorgen en den officieren
ien behoorlijk onderdak te verschaffen.
Weldra lag de binnenplaats weer verlaten. Vlugger dan
fewoonlijk het vóór Coevorden gewonde been deed hem
engevolge van het droge weer geen pijn liep Willem
-odewijk van Nassau, die thans den dertigjarigen leeftijd had
lereikt, door de hem welbekende woning naar het vertrek,
waar allicht Maurits zich bevinden zou. Hij liet zich niet aan-
iicnen, weerde, eenvoudig, als hij steeds was, den dienst van
^een bediende, die kwam toesnellen en hem herkende, af, alleen
ïfijn zwaren ruitermante.1 overreikend.
„Is de Graaf Van Nassau in zijn werkkamer?" vroeg hij,
Sprekend met een sterk Duitsch accent,
„De Graaf is thuis, Uwe Genade."
„Dank je. Ik vind het verder wek*
Hij klopte op de deur .van een .vertrek", opende u^e stoncl
in de onmiddellijke nabijheid van een jong krijgsman, die
aan een eikenhouten tafel in boeken zat te lezen en ietwat
gemelijk opzag, daar hij niet gestoord wenschte te worden.
Maar zijn trekken ontspanden zich onmiddellijk en met
uitgestrekte hand en verheugd gelaat, liep hij snel op den
binnengekomene toe, onder den uitroep, waarin alleen blijde
verrassing werd uitgesproken: „Wilhelm!"
„Maurits! Hoe vaart je?"
„Uitstekend. Wat ben ik verheugd je te zien,"
Nogmaals schudde de drie-en-twintigjarige Stadhouder van
Holland en Zeeland zijn neef de hand en wees dan op e?a
stoel met hoogen rug.
„Zet je, Wilhelm, 'k Had nog niet gedacht, je te ontmoeten,
't Is twee jaar geleden. Hoe maak je het?"
„Het gaat wel naar omstandigheden. Mijn verlies vergeet ik
nooit, maar God schenkt mij kracht, het te dragen."
Er heerschte even een pijnlijke stilte in het kleine, sober
gemeubileerde vertrek.
In November 1587 was Willem Lodewijk gehuwd met Maurits'
zuster, Prinses Anna van Oranje-Nassau, die hem in Juni '88.
thans nog geen twee jaar geleden, w s ontvallen door den dood,
na een smartelijk lijden van eenige maanden.
De dood van zijn jonge vrouw, die hij had liefgehad m»t
een sterke liefde, had Willem Lodewijk machtig aangegrepen.
Maar hij, de vrome, stoere Calvinist, had zich gesterkt in zijn
God en had zijn hooge schouders weer gezet onder zijn zware,
haast niet te dragen taak, al schrijnde de geslagen wonde nog
steeds na.
„Ik mag Anna de rust niet benijden", zeide de Friescho
Stadhouder later, „maar zij had nog zooveel voor mij kunnen
zijn."
„Maria schreef verleden week nog uitvoerig over Anna", zeide
Maurits.
„Hoe maken Maria en Emilia het in Buren?"
„Zij hebben het er stil, maar maken het wel."
Maria van Oranje-Nassau was na het huwelijk van Anna
op het kasteel te Buren gaan wonen, bezitting van haar ver
moorden vader. Een jongere zuster, Emilia, had eerst aan het
Stadhouderlijk Hof te Leeuwarden vertoefd en was na den doil
van Willem Lodewijks gemalin haar zuster in Buren gezelschap
gaan houden. Louise de Coligny, de gemalin van Willem den
Zwijger, vertoefde nog steeds te Delft, opvoedend da in '8-3
geboren Prins Frederik Hendrik.
„Waarom komt ge naar Den Haag?" vroeg Maurits plotseling.
Willem Lodewijk van Nassau ontwaakte uit zijn gepeins; het
levendige oog, dat hem zoo aantrekkelijk maakte, begon te
schitteren.
„Ik ga in de vergadering der Staten een aanvallend optreden
in het Noorden bepleiten, Maurits. Met brieven bereik ik niet*
Mogelijk kan ik de Staten mondeling overreden. Er moit
krachtig aangevallen worden. Met alleen ons verdedigen komen
wij er niet. Groningen moet, als God wil, in ons bezit komen.
F.erder houden de strooptochten in Friesland niet op."
De jonge Maurits trok een bedenkelijk gezicht.
„Ik vrees, dat de Staten er niet voor te vinden zijn, Wilhelm."
„Er moet iets gebeuren", zei de ander hartstochtelijk.
„Er gaat ook iets gebeuren, Wilhelm. .Maar in het Zuiden."
„Is er een plan van aanval?" vroeg Willem Lodewijk ee-
interesseerd. „Waarom heb je het mij niet geschreven?"
Prins Maurits lachte.
„Dat zou niet verstandig zijn, waarde neef. Een diep geheim
zet men niet op het perkament, om het aan een bode mede te
geven, die in de handen van den vijand vallen kan. Ik ga, a<*
God helpt, de volgende maand Breda verrassen."
„Breda?! Iloe wil je het doen?"
„Het plan is van een turfschipper uit Leur, die onder de turf
zeventig man in de citadel smokkelen zal. Hohenlohe en ik
zullen dan met een leger in de buurt zijn. De heer Van Olden-
barnevelt heeft mij krachtig geholpen."
Johan van Oldenbarnevelt, geboron te Amersfoort, was een
zeer kundig man, die als pensionaris van Rotterdam de aan
dacht op zich gevestigd had, zoodat hij benoemd werd tot
Raadspensionaris van Holland en als zoodanig den Engelschen
Graaf van Leicester tegenwerkte, die den opkomenden Maun'.s
van Nassau op de tweede plaats had willen dringen. Het gevolg
was geweest, dat Leicester teleurgesteld het land verliet en
Maurits de Stadhouder was. Hij werd door Van Oldenbarnevelt
krachtig bijgestaan, wat noodig was, want Maurits was meer
krijgsman dan staatsman, juist het tegenovergestelde van zijn
Vader, terwijl Willem Lodewijk beide eigenschappen in zich
vcreenigde.
„Ik hoop vurig, dat je opzet slagen moge en een teleur
stelling, als ik voor Groningen, je bespaard worde."
„Twee teleurstellingen", verbeterde Maurits,
Hij had gelijk. In '87 had Willem Lodewijk Groningen weer
willen verrassen, maar een juist opkomende springvloed ver
nielde de brug bij Niezijl, die hij met zijn troepen passeeren
moest.
„Twee teleurstellingen", herhaalde Willem Lodewijk. „Wij
mochten Groningen nog niet hebben. En tóch, er moet een
krachtige aanval worden gewaagd. Zouden de Staten niet te
bewegen zijn? Maar vertel me eerst, hoe je je de verrassing
van Breda denkt. O. Maurits, mocht het gelukken! Een golf
van ontroering en blijdschap zou door den lande gaan!"
De oogen van den drie en twintigjarigen Stadhouder schit
terden. Hij mocht niet een Staatsman zijn, de theorie üer
krijgskunst van de oude Romeinen had hij te samen met
Willem Lodewijk bestudeerd. Zij waren beiden reeds jaren
bezig, om bruikbare legers te vormen, die zich snel konden
verplaatsen en die ook schansarbeid konden verrichten. Sterke
vestingen moeten genomen worden. Van openlijke aanvallen,
die veel levens zouden vernietigen, kon geen sprake zijn.
Ondermijnd moesten de wallen worden. Er moest graafwerk'
worden verricht
KWordt yèrvolgd).
