adlOj)
zaterdag 20 juni 1936
derde blad pag. 9
Het gaat spannen in IJmuiden
TERREUR WOEDT
IN VERKAPTEN VORM
Visscherijbedrijf ligt nu reeds
zoo goed als plat
Iedere dag brengt meer „stakers"
's-Gravenhage, 19 Juni.
't Gaat spannen in IJmuiden.
Ziedaar de conclusie, die \vü mee-
ncn te mogen trekken na hetgeen ons
hedenmiddag in een persconferentie
is meegedeeld namens de drie con-
fessioneele werknemersorganisaties, tw.
den Chr., den Oud-Katholieken cn
R.K. Transportarbeidersbond.
Wie op het oogenblik de groote
visschershaven onder Amsterdam be
zoekt merkt van die spanning eigenlijk
nog weinig. Doch wanneer men weet,
dat van alle schepen, die van de vangst
terugkeeren, er niet een opnieuw zee
kiest, de stakers noch van hun vakor
ganisaties, noch van Maatsch. Hulpbe
toon ook maar de minste uitkeering
krijgen, cn de wcrklooze visschers,
die via de Arbeidsbeurs werden opge
roepen maar weigerden, eveneens van
iederen^teun zijn uitgesloten, wanneer
men dat alles weet, dan zal een ieder
moeten toestemmen, dat de situatie
bedenkelijk begint te worden.
De vraag rijst natuurlijk onmiddellijk, of
er dan geen overeenstemming kan worden
bereikt? Het feit, dat de besturen der vakor
ganisaties we spreken op het oogenblik
alleen over de confessioneele omdat
we straks met de heeren van den modernen
bond nog een appeltje hebben te schillen
de schouders hierbij moeten ophalen, bewijst
voldoende, hoe duister de toestand is.
Loonen zijn laag, maar
Meerdere factoren hebben hiertoe aanlei
ding gegeven. Daar zijn eerst de loonen der
visschers, die, dat stemt iedereen toe. reeds
vóór het conflict bedroevend karig waren.
Hier staat echter tegenover, dat in het al
gemeen gesproken (voor enkele groote sche
pen moet een uitzondering worden gemaakt)
de reeders het eveneens zwaar te verant
woorden hebben, Er is eigenlijk den laatsten
tijd met verlies gevaren, doordat, evenals
alle andere handel, de vischhandel totaal ziek
moet worden genoemd. Er is nu eenmaal
heel weinig afzetgebied. Men kan dus begrij
pen, dat onder dergelijke omstandigheden
een behoorlijk loon een vrome wensch moet
blijven. Veel beter zouden de reeders hun
bedrijven kunnen stop zetten, ware het niet,
dat ze tot een zeer hoogen prijs het kleine
afzetgebied, dat ze nog hebben, willen be
houden. De druk der lasten wordt evenwel
met den dag ondragelijker, zoodat men zich
er niet al te veel over behoeft te verbazen,
wanneer zelfs aan die karige visschersloonen
opnieuw getornd wordt.
Nu zijn er visschers te over, die de moei
lijkheden in het bedrijf ten volle beseffen
en op grond hiervan in een nieuwe loonsver
laging willen berusten. Verreweg het mee-
rendeel van hen moet gezocht worden by
de confessioneele organisaties. Het bewijs
hiervan werd geleverd door het feit, dat toen
de besturen dezer organisaties uiteindelijk
een compromis met de reeders wisten te be
reiken, de meeste leden aan dit compromis
hun goedkeuring hechtten.
't Roode paard achter den wagen!
Scherp steekt hiertegen af de hou
ding der modern georganiseerden.
Deze weigerden te stemmen, ook nadat
het moderne bestuur bij zijn leden op
de knieën had gelegen om eveneens
het compromis toch maar te mogen
onderteekenen.
Het is hier weer het oude liedje: de
leden volgen niet het bestuur, maar
het bestuur loopt de leden achteraan.
Natuurlijk uit vrees voor de syndica
listen en communisten, zoowel binnen
als buiten de organisatie.
Want de communisten c.s. hebben zich
met al hun energie ook op dit arbeidsconflict
geworpen.
Angst gezaaid
Intusschen is onder de goedwillende vis
schers de noodige angst gezaaid. De commu
nisten hebben eerst de modern-georganiseer-
den op hol gebracht, en waar hierdoor de
grootste helft van alle IJmuidensche vis
schers het stakingsparool laat klinken, is het
niet zoo onbegrijpelijk, dat de christelijk-ge-
organiseerden, uit vrees voor rancunemaat
regelen, er tenslotte ook het bijltje bij heb
ben neergelegd. Ergo, heel IJmuiden ligt plat.
Er zijn nog wel enkele schepen op
lar zoodra er een binnen
komt staan de stakers gereed,
onder veel woorden te ver
staan te geven, dat niet meer mag
orden uitgevaren. Dat is dus
terreur van het zuiverste
ter, zij het ook, dat van hand
tastelijkheden (gelukkig) nog
niets valt te bespeuren.
Waar nu in den grond van de zaak de
communisten volkomen succes hebben ligt
het voor de hand, dat de Regeering radicale
maatregelen treft. Vandaar het harde besluit,
de steunuitkeeringen aan de hierboven
genoemde weigerachtige visschers stop te
laten zetten.
Wij hebben de vraag gesteld, hoe een der
gelijke terreur mogelijk is in Nederland. Zijn
die confessioneele visschers dan zoo klein in
aantal of zoo bang? Daarop deelde men ons
mede, dat er ongeveer 900 visschers modern
pl.m. 750 in de confessioneele bonden zijn
georganiseerd. Van een klein aantal kan dus
niet worden gesproken. En het is stellig
denkbaar, dat, desnoods onder politie-toe-
zicht de goedwillenden uitvaren. Maar dan
begint de terreur onder de achtergebleven
familieleden, al of niet op een manier, die
de el-bogen doet herinneren. Boycot door
leveranciers, die met de stakers sympathi-
seeren, is één zoo'n middel, gelijk een paar
jaar terug is gebleken. En zoo zijn er nog tal
andere methoden, waartegen de over
heid welhaast machteloos staat.
Revanche in de toekomst
Daar komt nog bij, dat de bemanningen
later ten deele soms wisselen. Is de tijd aan
gebroken, dat de stakers ook weer gaan
varen, en ontstaan zoodoende aan boord „ge
mengde" equipages, dan behoeft men niet te
raden hoe de onderlinge verhoudingen op de
schepen worden. Het is vooral deze revan
che die dus eerst van later orde is
welke de goedwillende visschers duchten.
Bovendien doet zich nog een andere moei
lijkheid voor. Men kan maar niet tien wil
lekeurige goedwillende visschers aan boord
zetten om uit te varen. Want een matroos
kan de functie van stuurman niet vervullen
kok is geen machinist. Alle IJmui
densche visschers zijn als 't ware op elkaar
aangewezen, zoodat, wanneer er een groot
aantal staken, al spoedig onmisbare raderen
uit het visschers-uurwerk blijken te ontbre
ken.
Toestand uiterst critiek
Met dat al is de toestand in IJmuiden
uiterst critiek. Het wachten is.op het
psychologisch oogenblik, zoo zeide men ons.
Waarmee men wilde zeggen, dat als er één
schaap over den dam is, ze misschien alle
maal volgen.
Wat zal er echter gebeuren, wanneer dat
oogenblik wat lang op zich laat wachten!!
Een paar duizend werkloos loopende vis
schers, verstoken van ieder en steun.
Of men moet zijn hoop bouwen op de
5000 uit Tilburg, die aan het stakings
comité zijn gezonden
Men zou er om moeten lachen, indien de
situatie niet zoo bedenkelijk was. Immers,
hebben die 5000, waarmee geschermd
wordt door een stelletje communisten, die er
ook al mee schermden tijdens de groote sta
king in de stad hunner inwoning, alsmede
tijdens de schermutselingen bij de Kwatta-
fabriek in Breda, per saldo te beteekenen?
Ook dc N.S.B. van de partij
De N.S.B. is zich inmiddels ook met het
geval gaan bemoeien. Zij heeft, naar dezer
dagen bericht werd, een bedrag van f 1000
beschikbaar gesteld. Het stakings-comité
die echter van de hand hebben gewezen, doch
naar verluidt, waren ze daarvoor ook niet
bestemd. Die f 1000 waren voor de nat.-soc.
visschers! Waar die evenwel moeten worden
gezocht weet niemand. Desondanks wijdt
„Volk en Vaderland" van hedenavond
heele voorpagina aan, waarop met groote
letters staat vermeld: „Fiere houding
onze kameraden". En bovendien wordt een
bero%p gedaan op de Vova-lezers, om finan-
cieelen steun aan de „kameraden in nood".
Dat is dus allemaal comedie! waarmei
traditie gehandhaafd wordt.
Nog meer verlies van afzetgebied?
Het- is tenslotte duidelijk, dat deze staking,
zooals tegenwoordig haast iedere staking,
economisch beschouwd een onberekenbaar
groote schadepost beteekent.
In 1933 hebben de Denen op deze
manier een aanzienlijk deel van het
IJmuidensche, en daarmee Nederland-
sche afzetgebied veroverd. Thans dreigt
hetzelfde te gebeuren, hetzij door
Denen, hetzij door visschers van Weser-
münde of elders. Want visschersplaat-
sen als Scheveningen en Vlaardingen
Bij Examens
blijft men kalm en helder, indien men voor-
af Mijnhardt's Zenuwtabletten gebruikt
Koker 75 ct Bij Apoth. en Drogisten.
f Adv.)
Beide laatstgenoemde zijn plaatsen, waar
met name de bedrijven voor de haring-
visscherij den toon aangeven, terwijl IJmui
den is ingesteld op de vangst van bot, schol,
schelvisch e.d. Scheveningen en Vlaardingen
hebben hierdoor ook andere arbeidsovereen
komsten, die thans geen aanleiding geven om
uitbreiding van de staking naar deze
havens te venvachten.
De grootte der loonsverlagingen
We zullen de lezers de nogal ingewikkelde
becijferingen sparen, die aan de orde
zijn geweest alvorens de confessioneele bon
den vorengenoemd compromis bereikten.
Laten we daarom volstaan met mee te dee-
len, dat de door hen aangenomen voorstellen
beteekenen een verlaging voor de kustboo-
ten-vissohers van 3 tot 4pet., voor de
visschers der tusschenbooten van 3,7 pet. en
voor de visschers der schelvischbooten van
4,7 pet. op de totale verdiensten.
Wij willen besluiten met de hoop, dat de
stoere visschers van IJmuiden zoo spoedig
mogelijk hun oogen zullen openen voor de
practijken dergenen, die zeggen hun vrienden
te zijn doch in werkelijkheid als de gevaar
lijkste vijanden dienen te worden beschouwd:
Wolven in Schaapsvel!
BOERDERIJBRAND
Vrijdagmiddag omstreeks half twee brak
brand uit in de boerdery te Pe e 1 o o bij
Assen, bewoond door den landbouwer L.
Geerts. De Asser brandweer was spoedig
ter plaatse, doch kon niet verhinderen, dat
de boerderij geheel in vlammen opging. Een
gedeelte van het huisraad kon worden gered.
Omtrent de oorzaak van den brand tast men
in het duister.
Voor het Lustrum-spel te Utrecht, dat tijdens de a.s. jubileumfeesten zal worden op
gevoerd, werden zeer fraaie costuums ontworpen. Eenige der medespelende personen
uit „De Groote Geus" in hun schilderachtige kleederdracht.
Hevige botsing tusschen
motorfiets en auto
Men meldt ons uit Zevenhuizen:
Donderdagavond heeft er aan den Groene-
weg een botsing plaats gehad tusschen een
auto en een motorrijwiel, waarbij de be
stuurder van het motorrijwiel zware ver
wondingen opgejoopen heeft. De 19-jarige
W. B. als bestuurder en de 17-jarige Fr. B.
als duopassagier reden met groote snelheid
den Groeneweg af. Even voorbij de witte
brug, waar een gevaarlijke bocht ligt, tracht
te B. met onverminderde vaart den bocht
links te nemen. Vam de andere zijde naderde
een Union-auto welke aan de voorgeschre
ven richting reed. Een botsing was onver
mijdelijk. De bestuurder van de auto tracht
te dit te voorkomen door het stuur geheel
om te halen en in den berm van de weg te
rijden. Een aanrijding was echter niet te
voorkomen. B. botste in volle vaart op zij
tegen de auto. Zijn broer F. B. werd in de
heining geslagen. W. B. bleef bewusteloos
liggen. Dr. de J. achtte overbrenging naar
het acad. ziekenhuis te Leiden noodzakelijk,
de toestand van B. is ernstig.
De botsing was zóó hevig, dat de auto aan
een zijde geheel in elkaar gedrukt was.
Naar Dordrecht en Moerdijk
Excursie van de Vereeniging
Het Nederlandsche Wegencongres
Nu de openstelling van de Waalbrug te
Nijmegen een feit is geworden, staat de ver
binding over het Hollandsch Diep en de
Oude Maas bij Dordrecht in het brandpunt
der belangstelling.
Het was daarom van de Vereeniging „Het
Nederlandsche wegen-congres" goed gezien
om naar de genoemde verbindingen een ex
cursie te ondernemen. De bruggen te Dor
drecht en Moerdijk leenen zich juist op 't
oogenblik in het bijzonder voor een bezich
tiging.
Aan deze excursie, die gisteren werd ge
houden, werd door een groot aantal vooraan
staande technici deelgenomen, benevens en
kele ingenieurs bij den Rijkswaterstaat,
-bruggenbureau en vele andere genoodigden.
Van het bestuur der genoemde vereeniging
waren aanwezig de heer Ir. J. J. Stieltjes,
voorzitter en H. W. O. de Bruyn, secretaris,
directeur van den A.N.W.B. Laatstgenoem
de heer had de algemeene leiding en werd
bijgestaan door den heer Ir. R. Tijken, in
genieur bij den A.N.W.B.
Nadat de deelnemers zich vereenigd had
den bij het station D.P. te Rotterdam, werd
de tocht in een aantal autobussen van de
N.V. Vios aangevangen.
Allereerst werd na den Kreekweg, het weg
gedeelte IJselmonde-Dordrecht, dat een ge
deelte vormt van den Rijksweg no. i6, van
Rotterdam naar de Belgische grens in oogen
schouw genomen.
De onderhavige weg is nl. de eerste waar
bij in ons land rekening werd gehouden met
de mogelijkheid er later een weg van te
maken met gescheiden banen voor de twee
verkeersrichtingen. Voorloopig is aangelegd
een excentrisch gelegen verharding met een
totale breedte van 7 M. en een rijwielpad
van 3 M. breed. Door onteigeningen langs de
kruisende wegen heeft men voor een ruim
uitzicht kunnen zorgen.
De verharding is bij de kruisingen verbreed
zoodat auto's die af moeten slaan n a a st de
hoofdverharding hun gang kunnen vermin
deren of stilstaan. Bovendien is de uitvoe
ring van de kruisingen van dien aard, uat
het met groote snelheid oversteken van den
Rijksweg belet wordt.
Het geheel nieuw aangelegde gedeelte is
117 K.M. lang, terwijl de kosten daarvan
ongeveer 1.4 nüllioen gulden hebben bedra
gen.
De werf van Penn en Bauduin
Het tweede punt op het programma was
een bezoek aan de werf van de N.V. Penn
en Bauduin te Dordrecht, waar de excursls-
ten gelegenheid kregen om de werkzaam
heden aan de laatste overspanning voor de
brug over het Hollandsch Diep te Moerdijk
en van de overspanning voor rail- en weg
verkeer voor de brug over het Kanaal van
Zuid-Beveland te Vlake in oogenschouw te
nemen.
Staande op een der bruggen heeft Ir. A.
Roggeveen, omtrent deze bruggen, de deel
nemers verschillende mededeelingen gedaan.
Voor het vervoer van de Moerdijksche brug,
wacht men het tijdstip af van hoogwater te
Moerdijk, omstreeks bet middaguur.
Bij laag water wordt een tweetal gekop
pelde bakken met een daarop geplaatste
ijzeren stelling onder de brug gevaren, welke
dan met het opkomen van het water van de
houten stoppingen wordt gelicht. De bakken
liggen met hun lengte-as evenwijdig aan die
van de brug.
Vervolgens wordt de brug tusschen de
schuifbanen uit naar het Hollandsch Diep
gesleept, waar ze voorloopig met langsrich-
ting in de richting van de rivier tusschen
de pijlers wordt neergelegd om de kentering
van het getij af te wachten.
De bruggen die bestemd zijn voor de over
brugging van het Kanaal door Zuid-Beve
land te Vlake zijn een drietal vakwerkbrug-
gen met een overspanning van 69 M. Twee
van deze bruggen zijn spoorbruggen voor
enkel spoor, dc derde is de brug voor ge
woon verkeer. Zij zijn op dezelfde manier ge
bouwd als de Moerdijkbrug en zullen ook
op overeenkomstige wijze naar haar plaats
van bestemming worden gebracht.
De brug over de Oude Maas
Na de bezichtiging van de opgestelde brug
gen op de werf van de N.V. Penn en Bau
duin had met een salonraderboot de afvaart
piaats naar het Hollandsch Diep.
Op deze tocht werd echter van de
gelegenheid gebruik gemaakt om dc
werkzaamheden aan de pijlers, voor de
brug over de Oude Maas, van naderbij te
bezien. Waar de brug vlak naast de spoor
brug komt te liggen, werd de opstelling der
pijlers vrijwel bepaald tloor de plaatsing van
deze spoorbrug. Aangezien men thans met de
onderbouw bezig is waarvan de werkzaam
heden in November 1935 zijn aangevangen
kunnen we volstaan alleen daar iets van
mee te deelen. De normale pijlers bestaan
uit een met een granieten bemetseling be
kleed pijlerlichaam met koppen van gewa
pend beton, waarop de stalen oplegging rust
De noordelijke basculepijler is een apart
bouwwerk van groote afmetingen, ze moest
zoowel dienen als draagconstructie voor de
basculebrug als voor de vakwerkbrug en
moet verder de basculekelder met bedienings
ruimte vormen. De lengte is 42 M. en de
breedte 15l/2 M. Vier zware kelderliggers van
gewapend beton dragen een, elk met onge
veer 599 ton maximaal belaste draaistoel van
de basculebrug. Verwacht wordt dat de
derbouw tegen 1938 voltooid zal zijn.
Onderwijl de salonraderboot koei's zette
de Moerdijk, werd door de excursisten
aan boord het noenmaal gebruikt. Tijdens
den maaltijd stelde de heer De Bruijn voor
om aan Ir. Harmsen, hoofd-ingenieur-direc-
teur van den Rijkswaterstaat, die wegens
ziekte verhinderd was de excursie mee te
maken, een telegram te zenden, welk voor-
el met applaus werd ontvangen.
Bij aankomst te Moerdijk werden de excur
sisten in twee groepen gesplitst om de in
aanbouw zijnde brug over de Moerdijk, de
werkzaamheden Rijksweg Moerdijk-Breda,
en den provincialen weg naar Lage Zwa-
luwe te bezichtigen.
De nieuwe brug over het HolIandscK
Diep
De brug bestaat uit tien spanningen van
elk 100 meter. Het Hollandsch Diep werd ter
plaatse tod, op ongeveer 1000 meter versmald.
De spoorbrug, die even ten Oosten van de
verkeersbrug ligt, kwam in 1871 gereed. De
eerste paal voor deze overbrugging werd
8 Mei 1867 geslagen. Zij heeft een lengte van
1400 meter. De rijweg op de nieuwe brug is
11 meter breed, ter weerszijden daarvan lig
gen rijwielpaden van resp. 2y2 en 2 meter
breedte. Deze paden liggen even hoog als de
rij vloer. Van de hoofdbaan af heeft men.
mede tengevolge van de lagere ligging van
de bovenkantleuning, een fraai en ruim uit
zicht over de breede watervlakte. De rijvloer
is van beton. De verharding wordt voorzien
van een slijtlaag van Egypto Monolith.
De eigenlijke onderbouw bestaat uit negen
pijlers en 2 landhoofden. Het zou te ver
voeren, op deze plaats een overzicht te geven
van de vele verdere technische bijzonder
heden en detailpunten. De aanblik van dit
grootsche bouwwerk dwingt echter te meer
respect en bewondering af, wanneer men
kennis neemt van de vele problemen, welke
voor den bouw van een brug van dergelijke
afmetingen om een oplossing vragen.
Op de brug werden aan de deelnemers
ververs-dringen aangeboden.
De zuidelijke toegangsweg
Nadat de deelnemers de brug, die reeds
voor een groot deel van het wegdek is voor
zien, hadden bezichtigd, werd tenslotte nog
een bezoek gebracht aan den zuidelijken
toegangsweg, welke ter hoogte van den Bre-
daschedijk aansluit op den bestaanden rijks
weg naar Breda.
Deze weg is ongeveer 3V2 K.M. lang. De
bodemgesteldheid was slecht. Om zich re
kenschap te kunnen geven, wat het betee
kent, op slappen grond een weg aan te leg
gen, zij hier slechts vermeld, dat 3.400.000
kubieke meter zand moest worden gestort.
Om half vier werd per touringcar de thuis
reis aanvaard. Een goedgeslaagde en tevens
zeer interessante excursia was hiermede
eindigd.
Om de diverse uiteenzettingen voor a._._
deelnemers goed verstaanbaar te maken,
werd een auto. uitgerust met een verster
ker-installatie, tijdens den rit meegevoerd.
Begunstigd door het prachtige zomerweer
deze excursie uitstekend geslaagd.
RUBRIEK^
ZONDAG 21 JTJNI
BLOEMEND AAL 245.9 M. Uitzending van
Kerkdiensten uit de Geref. Kerk. Voor
ganger: Ds. Jac. van Nes Czn., Deputaat
voor Radio-Kerkdiensten der Generale
Synode.
10.00 v.m. Tekst: Jes. 6 18.
5.00 n.m. Heidelb. Catech. Zondag 40.
MAANDAG 22 JUNI
HILVERSUM I 1875 M. NCRV-ullzendinr-
8.00 Schriftlezing. 8.15—9.30 Gram.pl.
10.30 Morgendienst door Ds. E. B. Cou-
vee, Ned. Herv. pred. te Utrecht. 11.00
Chr. lectuur. 12.30 Orgelconcert. 2.35 Voor
tuinliefhebbers. 4.00 Bijbellezing door Ds.
J. Diepersloot, pred. der Geref. Kerk
(H.V.) te Leeuwarden. 5.00 Gram.pl. 5.30
Zang en piano. 6.30 Vragenuur. 7.00 Be
richten. 7.15 Vragenuur. 7.45 Reportage.
8.00 Berichten ANP. 8.15 Arnhemsche or-
kestvereeniging. 9.00 Causerie over Suri
name. 9.30 Vervolg concert. (Om 10.00
berichten ANP). 10.30—11.30 Gram.pl.
HILVERSUM H 301 M. Alg. programma,
verzorgd door de VARA. 8.00 Gram.pl»
10.00 Morgenwijding VPRO. 10.15 Voor
dracht. 10.35 Ensemble. 11.00 Voordracht.
11.20 Concert. 12.00—1.45 De Bohemians.
2.00 Viool en piano. 3.00 Causerie over
„De Hooge Veluwe". 4.30 Kinderuur. 5.00
Vacantieconcert. 6.40 Causerie over aap-
menschen. 7.20 Erasmus-herdenking. 8.00
SOS-berichten. 8.05 Berichten ANP. 8.10
Cantate-concert. 9.20 Uitz. v. d. Ned.
Jeugdherberg-Centrale. 10.00 Berichten;
ANP. 10.05 VARA-orkest, Fantasia en.
solist.
DROITWICH 1500 M. 12.50 Trio. 1.3S—2.20
Orgelconcert. 4.20 Viool en piano. 4.50
Blaas-orkest. 5.35 Zigeuner-orkest. 6.50
Fluitrecital. 7.10 Vacantiepraatje. 7.50
Natuurhistorische causerie. 8.20 Trio. 8.50
Geraldo's orkest. 10.20 Buitenlandsch
overzicht. 10.35 Het BBC-orkest.
RADIO PARIS 1648 M. 11.20 Orkestconcert,
4.20 Orkestconcert. 8.20 Zang. 9.05 Trio,
zang en voordracht.
KEULEN 456 M. 11.20 Orkestconcert. 1.35
Nedersaks. Symphonie-orkest. 2.35 Orgel
spel. 4.20 Populair concert. 6.20 Orkest
concert. 9.20 Omroepkleinorkest. 10.40
Literair-muzikaal programma.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.50 Om
roeporkest. 6.50 Salonorkest. 8.20 Sympho-
nieconcert.
484 M.: 12.50 Salonorkest. 8.20 Omroep
orkest. 10.3011.20 Gram.pl.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 8.30 Ka
mer-orkest. 9.20 Gevarieerd programma.
Te 's-Hertogenbosch ïs d!e 23-jarige
Heesbeen uit de Vogelwyk, die met zijn
ader in een roeiboot op de Dieze aan het
/aren was, op tot dusver onverklaarbare
wijze te water geraakt en in de diepte ver»
dwenen. Zyn vader, die niet zwemmen kon,
sprong hem na. Hij kon zich echter vasthou
den aan den kant van de boot en werd zoo
Op de lijn Sittard-Heerlen onder de gemeen
te Wijnandsrade is Donderdagmiddag
tegen vijf uur de 56-jarige schoenmaker
Packbier uit Nuth bij het passeeren van den,
onbewaakten overweg tegen een uit Nuth,
komenden trein geloopen. De man werd
eenige meters meegesleurd. Het bleek dat
hij ernstige hoofdwonden opgeloopen had.
P. werd naar het St. Jozefsziekenhuis to
Heerlen overgebracht, waar hij in den loop
van den avond aan de verwondingen is over
leden. De verongelukte is doofstom en daar
aan is het waarschijnlijk te wijten, dat hij
noch de naderende trein, noch de signalen
van den machinist heeft opgemerkt.
Imp.: C. F. G., Bierkade 10, DEN HAAG.
(Adv.)
Feuilleton
DAGERAAD
(37
door H. KINGMANS
Hij deelde mede, dat hij zeer teleurgesteld was over hef
verloop van zaken. Met de Unie sympathiseerde hij niet. Hij
kon het ook niet dulden, dat de Gereformeerden, niet alleen
in Groningen, maar ook elders in het land, meer en meer h3t
hoofd opstaken.
Bailly vroeg hem verwonderd, waarom hij dan zelf de
Gereformeerden had begunstigd. Het was toch feitelijk door
zijn toedoen, dat de Stadsregeering gezwicht was.
„Ik zal in de toekomst meer dingen moeten doen, Bailly, die
je zullen verbazen. Men moet niet den indruk hebben, dat ik
van gevoelens wensch te veranderen. Alle argwaan moet worden
vermeden. Ik wacht nu te Kampen op bericht van Caudenhoven,
die in Keulen de voorwaarden gaat bespreken. Er moet voort
gang gemaakt worden, daar de Prins v in Parma, naar ik van
Caudenhoven vernam, ook reeds op de hoogte is gebracht."
Bailly wist nu voldoende: de plannen zouden voortgang
hebben.
Met opgewektheid trok hij dan ook mede naar Kampen, waar
half November op zeer geheimzinnige wijze een brief van
Caudenhoven verscheen, berichtende, dat, in overleg met
Gouverneur-Generaal Parma, de voorwaarden op papier waren
gesteld. Hij had inzage van liet officiëele stuk geh^d, maar men
had het heler gevonden, dat het te Keulen onder berusting van
proost Fonek bleef. De vraag was nu, of de Graaf Bailly naar
Keulen wilde zenden, die dan niet in de stad, maar aan ds
overzijde van den Rijn, zijn verblijf moest nemen, opdat hij
met eigen oogen zich .van den inhoud der stukken kon over
tuigen.
Onmiddellijk kreeg Bailly opdracht, naar Keulen te gaan, om
precies op de hoogte van de voorwaarden te komen.
Proost Fonck had hem indertijd niet te veel beloofd. De
voorwaarden van terugkeer stemden met diens woorden over
een, overtroffen die zelfs. Zijn gebieder zou in het bezit blijven
van het Stadhoudersschap over Friesland, Groningen, Omme
landen, Drente, Linge en Overijssel. Behalve zijn gewoon
tractement zou hij een jaargeld ontvangen van 10.000 florijnen,
die uit de domeinen des Konings in die gewesten moesten wor
den opgebracht. De heerlijkheid Ville zou tot markiezaat ver
heven worden en de Graaf werd ridder in de Orde van het
Gulden Vlies. Parma zou twee regimenten voetvolk naar het
Noorden zenden, waarover Rennenburg het bevel zou voeren.
Bovendien ontving hij 20.000 pistoletten in baar geld.
Er waren nog verschillende andere bepalingen, ook ten aan
zien van Rennenburgs vrienden, die mede aand,eel in het
complot zouden hebben.
3ailly twijfelde er geen oogenblik aan, of de Graaf zou ge
noegen nemen met deze voorwaarden, die de secretaris nauw
keurig opteekende, daar het officiëele stuk in Keulen blesf.
Afgesproken werd, dat Bailly zijn meester op de hoogte zou
brengen en terugkeeren met twee blanco stukken, voorzien van
de handteekening van Rennenburg, op welke stukken de voor
waarden dan konden worden geschreven.
Inderdaad toonde Rennenburg zich zeer ingenomen met de
voorwaarden, doch tot teleurstelling van Bailly dacht hij er
nog niet aan, zijn handteekening op een blanc>- stuk papier
te schrijven. Vooralsnog wenschte hij briefwisseling.
Deze trage gang van zaken verdriette Bailly zeer, te meer
omdat proost Fonck hem een ruime belooning voor zijn bemid
deling had toegezegd. Maar hoe hij den Graaf ook vertelde,
dat in Keulen met spanning werd gewacht en dat proost Fonck,
die in Spanje was benoemd, daarheen vertrekken moest en
niet in Keulen blijven kon, Rennenburg was niet te vermurwen
en maakte geen haast.
Hij keerde terug naar Groningen, waar hem de toegang tot
de stad weer eens geweigerd werd. De Stadsregeering verlangde,
dat het geschil met de Ommelanden door hem werd bijgelegd.
Bovendien hadden de Staten der Unie weer troepen geworven,
die in de Ommelanden zwierven en onder bevel van Barthold
Entens stonden, waarin de Stad een bedreiging van Groningen
zag. Rennenburg werd niet vertrouwd, al had hij de te Kampen
vertoevende gijzelaars verlof gegeven, naar Groningen terug te
keeren.
't Was weer een en al verwarring en Bailly kon met geen
mogelijkheid begrijpen, waarom zijn gebieder niet toetastte en
tot den Koning terugkeerde, waarmede hij ook de Stad winnen
zou.
Er gebeurde evenwel niets. Rennenburg nam zijn intrek in het
klooster te Essen, onderhandelingen voerende met de Stad, die
in elk geval tot een goed eind moesten worden gebracht, want
zonder Groningen kon hij zijn plan heel niet volvoeren.
Het was een drukke tijd en Bailly, die er veel werk mede
had, had geducht het land in de ruzie tusschen Stad en Omme
landen. Nu weer kwamen er uitvoerige verzoeken van de
Ommelanden, dan weer verscheen het antwoord van de Stad,
waarheen die verzoeken gezonden werden, cm onderzocht te
worden. Het ging voornamelijk over de misbruiken, bij de
Hoofdmannenkamer ingeslopen.
Na lange onderhandelingen en veel geven en nemen kwam
er dan eindelijk een vergelijk tot stand, waarmede de C:a-1
geheel accoord ging, terwijl de Ommelanden schoorvoetend to?-
gaven, begrijpende, dat zij niet het onderste uit de kan moesten
Intusschen was er een geregelde briefwisseling ontstaan mot
de heeren in Keulen en ook rechtstreeks met den Gouverneur-
Generaal Tarma, die aandrong op spoed.
Daarom werden er onderhandelingen met de Stad geopend,
om er weer te kunnen binnenkomen, wat de Stadsregeering
trouwens gaarde zag. Want de Stadhouder op het land was in.
elk geval niet in het voordeel van de Stadl
Rennenburg, dat laatste beseffende, .itelde dan ook zijn voor
waarden en eischte, dat de burgerij, vertegenwoordigd in da
gezworen gemeente, den eed, dien zomer gedaan, zou hernieuwen
terwijl hij een lijfwacht van zestig haakschutters wenschte
mede te brengen, teneinde, wanneer hij den aanslag op de stad
deed, althans eenige soldaten tot zijn beschikking te hebben»
Van zijn kant beloofde hij de Stad, geen andere Unie te zullen
opdringen dan die der Algemeene Staten.
Bailly, met Burgemeesters en Raad onderhandelend, kreeg vrij
spoedig gedaan, dat zij in de voorwaarden toestemden, maar
aangaande de haakschutters moesten de gilden worden ge
raadpleegd.
En de gilden maakten bezwaren. Namens het gilde der
kooplieden voerde Roelf Ketel het hoogste woord. Er was nu
eenmaal besloten, dat in Groningen geen soldaten meer zouden
komen, doch dat de burgervendels voor de orde en veiligheid
zouden zorgen. Ketel handelde daarbij, zeker ook uit zichzelf en
namens het gilde, maai ook op aandringen van oud burgo
meester Hillebrands, die hem had verteld, dat Rennen burg
door den Prins van Oranje niet langer werd \ertrouivd en er
r'us in elk geval geen soldaten in de stad mochten komen.
Burgemeesteren en Raad, de gilden niet durvende weer
streven, zonden Bailly naar het klooster te Essen, onder Haren,
terug met de mededeeling. dat de voorwaarden van Rennenburg
werden aanvaard, uitgezonderd het meebrengen der haakschut
ters, waarop de Stadhouder besloot, niet zonder soldaten de stad
binnen te trekken.
Het werd er zeer spoedig bekend en Roelf Ketel spoedde
zich naar oud-burgemeester Hillebrands, om hem die tijding
mede te deelen.
(Wordt vervolgd).
