KERK EN ZENDING
woensdag 17 juni 1936
eerste blad pag. '27
onderwijs
en opvoeding
Calvinistisch Congres te Geneve
kamper studenten
corps f. q. i.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Voorthuizen. F. van Asah
te Wierden.
aangenomen: Naar Tuil en 'tWaal,
cand. L. Lagerwey ie Schevenir.gen.
3e dankt: Voor Wamel en Dreumel, B.
J. Lietaert Peerbolte, cand. en hulppred. te
Uchelen. Voor Aalburg en Heesbeen, K.
yan oer Pol te Boven-Hardinxveld
BEROEPBAAR VERKLAARD
De heer Y. Feenstra te Amsterdam-C.,
cand. aan de Vrije Universiteit, is door de
classis Amsterdam geëxamineerd en beroep
baar verklaard in de Geref. Kerken.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Ds. J. C. Gi 1 h u i s van 0 o s t e r-N ij k e r k
hoopt 12 Juli afscheid te nemen van de
Geref. Kerk en 16 Aug. zijn intrede te doen
te Mij drecht. Bevestiger is Ds. F. de
Vries van Den Haag-Oost, zijn voorganger
te Mijdrecht.
Zondag j.l. is cand. J. Waagmeester beves
tigd als predikant der Geref. Kerk te Oos
terzee. Bevestiger was Ds. W. L. Korfker
van Barneveld, die als tekst had 2 Tim. 2
15, waar Paulus zegt, dat de Dienaar des
Woords met allen ijver ernaar heeft te staan,
om in Gods oogen proefhoudend te blijken:
1. door een arbeider te zijn, 2. door een ar
beider te zijn, die zich niet behoeft te scha
men, 3. door een arbeider te zijn, die het
Woord recht snijdt. Na de handoplegging
>verd toegezongen Ps. 134 3.
's Middags deed Ds. Waagmeester zijn in
trede, met een preek over Ef. 6 17b: En
neemthet zwaard des Geestes, hetwelk
is Gods Woord. Thema: de Christen-strijder
toegerust met het zwaard des Geestes. Ver
deeling: 1. Waartoe, 2. door Wien, 3. waar
mee hij wordt toegerust. In toespraken
richtte hij zich tot weth. de Vries, van Lem-
sterland; tot zijn bevestiger, tot Ds. Slingen-
berg, van Echten, als consulent en afgevaar
digde van de cl. Heerenveen, en tot de leden
van den Kerkeraad. Hij werd toegesproken
door ouderling R. Dijkstra, namens Kerke
raad en Gemeente, door Ds. B. Slingenberg,
door ouderling Bergsma, van Lemmer, door
weth. de Vries en door den heer Zuiderveld,
hoofd der Chr. school. Aan het einde van den
dienst zong de gemeente staande Gezang
24 4,
Ds. C. 5V. J. van Lummel
De bekende emeritus-predikant, Ds. C. W.
JT. van Lummel te Zuidland, viert van
daag zijn tachtigsten verjaardag.
REFORMATIE-HERDENKING
TE GENEVE
EEN PREEK VAN
PROF. KARL BARTH
De jeugd voor het
Hervormingsmonument
i^en speciale correspondent te Genév
schrijft ons over de reformatie-herdenking
aldaar het volgende:
De tweede dag van de 400-jarige herden
king der hervorming te Genève was aan
de boodschap gewijd, die vertegenwoordi
gers van kerken en academies aan de kerk
en de theologische faculteit van Genève
hadden over te brengen. Dc gedelegeerde
Nederland was prof. dr J. N. Bakhui
van den Brink. Ook prof dr Karl
Barth, van Bazel, voerde voor de Acade-
,-an Bazel het woord. Des avonds wer
den lezingen door verschillende sprekers
er het onderwerp „Wat heden. God van
ons eischt" gehouden.
Des Zondags werd in alle kerken de door
braak der kerkhervorming in 1536 herdacht
In dc „Eglise de la Madeleine", vlak tegen-
er de Saint-Pierre, preekte prof. dr Karl
a rib. De kleine, maar schoon e oude Go-
thische kerk was geheel vol. Prof.
Barth legde de gekozen fecsttekst uit: Han
delingen 3 1—8. de genezing van den kreu
pelgeborene. Dat Petrus en Johannes op
gingen naar den
tempel, dat maak
te den tempel tot
Gods kerk. Niet
hun bijzonde-
)ersoon, maar
om het Woord,
dat zij als gezan
ten van Christus
daarin brachten.
De lamme wij
kennen hem im-
allen on
machtig iets van
't leven te maken,
•acht van de
kerk een aalmoes,
een beetje stich
ting. Maar Chris
tus' gezanteen die
hem hebben en
niets kunnen, evenmin als hij zelf zij
hebben en geven het Woord, dat leven,
blijdschap, vreugde' schept, hoewel zij mach
teloos zijn zelfs tot gelooven. Gods evan
gelie maakt dc doodon levend, de armen
rijk en de kerk tot Gods kerk.
Deze prediking maakte een machtigen
indruk.
De Zondagmiddag werd gevuld door een
grootsche samenkomst van. alle Zondags
scholen en jeugdvereenigingen, die zich in
optocht hadden begeven toT voor het ge
weldige gedenkteeken der kerkhervorming
tegen de oude stadswallen.
Wij hebben gisteren van dit moment ver
slag gegeven.
GENERALE SYNODE GEREF. KERKEN
Door de Part. Synode van Zuid-Holland-
Noord zijn als afgevaardigden naar de Ge
nerale Synode benoemd als primi de predi
kanten Dr. K. Dijk en Ds. H. Meijering en
de ouderlingen M. A. D. H. Schalekamp te
Wassenaar en Dr. G. K. Schoep te den Haag-
Oost, en als secundi de predikanten Ds. E.
H. Broekstra te Rijnsburg en Ds. A. H. v.
Minnen te 's-Gravenzande en de ouderlin
gen P. Hooykaas te Schoonhoven en W. v.
Hummelen te Alphen a. d. Rijn.
VERSTROOIDE GEREF. IN FRANKRIJK
Bezoek van Prof. Grosheide
ir wij vernemen, zullen Prof. Dr. F. W.
Grosheide en zijn echtgcnoo:e deze en de
noe week in Noo d-Frankrijk zijn, om
nstrooide Gereformeerden te bezoeken.
Hij zai over deze zaak rapport uitbrengen
de Gen. Synode te Amsterdam. Dinsdag
avond 23 Juni spreekt hij te Parijs over
„Schriftgezag" ten huize van den heer'J. G.
Warmeulioven, 205 Bouievard Davout, Paris
20a.
OECUMENISCH SEMINARIE
Te Genève van 28 Juli lot 15 Aug.
Als sprekers op deze Conferentie worden
aangekondigd: Paul Tillich (Amerika); dr.
Visser 't Hoo(t (Gpnève); dr. Hans Lilie
(Duitschlahd); prof. Thurneysen (Bazel):
prof. Haitjema (Groningen); dr. Schönfèld
en prof. Keiler (Genève) en de bekende Ja
panner Kagawa.
OUDEJAARSAVONDCOLLECTE
De Oudejaarsavondcollecte voor predi
kantsweduwen en emeriti der Ned. Herv.
Kerk heeft opgebracht 29.327.19. Hiervan
zijn met inbegrip van het batig saldo van
vorige jaar 81 uitkeeringen toegekend tot
totaal bedrag van 21.350 voor weduwen
14 tot een bedrag van 4085 voor emeriti,
KERKBOUW
Te Heemstede houdt de Geref. Kerk
reeds cenigc maanden, behalve in de kerk
aan de Koediefslaan, diensten in het gebouw
voor Christelijke Belangen aan den Voor
weg. Thans is door den kerkeraad besloten
over te gaan tot den bouw van een tijdelijk
kerkgebouw aan de Camplaan, waarin on
geveer 350 plaatsen komen. Het is de be-
ooeling dat later het wijkgebouw zal wor
den afgebroken om op die plaats een kerk tè
houwen.
Bij Examens en Openbaar Optreden
blijft men kalm en helder door het gebruik v. Mijnhardt's Zenuwtabletten.Glazen huisje 75 c.
(Adv.)
an bovengenoemd Comité la
ontroering:, die ons vervulde,
Lelüke verzorging v
ivfl dit Comité dit doel 1
gelden büeen
pelingen zullen spreken en in de vreemde havens
ie men zal aan doen, de daarliggende Neder-
mdsclie schepen zullen bezoeken en hun beman
ingen met geestelijke hulp en bijstand zullen
ienen. Ook zullen ze zoo noodig de hoapitalen
i dè vreemde havens bezoeken;
c. contact te zoeken met die Scheepvaart-
laatschappijen, die schepen op de la ige reis
d. om te zien -ïaa; geschikte personen,
over de gave en de bereidwilligheid beschikken,
om dezen moellllkcn en veeleischenden arbeid
uit liefde tot onze varensmenschen te willen
volbrengen;
e. dcsgewenscht de kerken van advies te
hun
irende leden kuni
rrof. Karl Barth
(Ingezonden)
nieuw Comité!
KoopvaardUm
den invloed
deden.
Moet zulk een totaal ontbreken van contact
niet leiden tot funeste gevolgen voor het gees
telijk leven dezer varensmenschen?
Het voorlooplg Comité:
J. VEUSTF.EGT. V.D.M., N.-Loosdrecht.
F. TOLLENAR. V.D.M.. Den Helder, Sec
J. KREMER, V.D.M. Ede, Penn.meester.
H. KNOOP, V.D.M. Delfshaven
P. PRINS.. V.D.M. Deventer.
J. FEENSTRA. V.D.M. Schevenlngen.
Eventueele correspondentie te richten
Versteegt, Geref. Ped., N.-Loosdrecht
Vrije Universiteit
en 2 Juli te Haarlem
Op de uitgebreide agenda der V.U.-dagen
te Haarlem komen voor:
De Wetenschappelijke Samenkomst op
Woensdag 1 Juli, waar als referenten optre
den Prof. Dr. J. F. Koksma en Dr. W. H.
Het Vrouwencomité „V.U.plan 1937" ver
gadert denzelfden dag, 's namiddags, met
hoofden en spaarsters. Mevrouw J. B. van
Barenv. d. Voorn Grootenboer van Delft
houdt een causerie over „Onze V.U.-actie".
De Bidstond voor de jaarvergadering is
Woensdagavond in de Kloppersingelkerk.
Voorganger Ds. J. W. Siertsema, en
de Ontmoetingssamenkomst voor leden en
begunstigers dadelijk na den Bidstond.
De jaarvergadering wordt Donderdag 2
Juli gehouden. Aanvang 's morgens 10.30 u.
Het agendum geeft aan: openingsrede van
Z.Exc. Dr. H. C o 1 ij n, voorts redevoeringen
'rof, D r. J. Ridderbos, Prof.Dr.
A. Sizoo en den heer J. Schouten.
Alle vergaderingen (behalve de bidstond)
orden gehouden in de Gemeentelijke Con
certzaal, L. Begijnestraat.
Bijzondere attractie is de ontvangst ten
stadhuize door het Gemeentebestuur van
Haarlem, 's middags te 12.30 uur.
De gemeenschappelijke maaltijd wordt te
Zandvoort in het „Groot Badhuis" gehouden
te 5 uur.
Bijzondere reductie op de reiskosten kon
•orden verkregen door overleg met de di
rectie der Ned. Spoorwegen. Dit geldt
alle deelnemers, van welk station van
trek ook, die een toegangsbewijs kunnen
overleggen.
Toegangsbewijzen en het uitvoerige pro
gramma zijn gratis verkrijgbaar aan het Bu
der V.U., Keizersgracht 116, Amster
THEOL. SCHOOL TE KAMPEN
5000.aan legaten
Prof. Schilder deelt in de Bazuin mede. dat
deze week bij hem is ingekomen, een brief
den scriba der Geref. Kerk van G r o
.„ast, br. A. Bosma, die meldde, dat
gelegateerd door wijlen de echtelieden A.
Buffinga en A. BuffingsBosma, onder
aan de Theologische School te Kampen
4000 (vier duizend gulden), en aan
studiefonds (hospitium) te Kamper." 1000
(één duizend gulden). Alles vrij van succes
sierechten, uit te keeren vóór 1 Oct. 1936.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Heeg. Chr. Herv. School. Tot onderwij
zeres: Mej. S. Noordmans, tijdel. ond.
Chr. te Stedum.
Waardhuizen (gem. Almkerk)School
m. d. Bijbel. Tot tijdel. onderwijzer: de heer
G. N. v. d. Graaf f, tijd. ond. Chr. School te
Raamsdonksveer.
Wassenaar. Rijnlandsch Lyceum. Tot
lèeraar wiskunde: de heer Drs. L. H. O u
soren te Dordrecht
Hoogste stand te Stettin 76S.8j
laagste stand te Blacksod 755.9.^
Stand vanmorgen halftwaalf 765.2.
WF-EP. VERWACHTING
Zwakke tot matige Zuidelijke tot Oostelijke
..iiiu. helder tol licht of half bewolkt, droog
behoudens in het Zuidwesten geringe kans
op .onweer, wann.
ALGEMEEN WEEKOVERZICHT
Het hooge drukgebied trok naar de Oost
zee en neemt nog vrij sterk in beteekenis
toe, terwijl de depressie in het Westen af
neemt.
In ons land. Duitschland, België en Noord-
Frankrijk is overal de lucht onbewolkt en
kan de temperatuur tot hoven 25 graden C.
stijgen; in Zuid-Frankrijk valt nog regen
aan de Middellandsche Zee.
Op de Britsche eilanden klaart het weer
i Engeland op. aan de Westkust en in
Schotland valt nog regen, terwijl in Ierland
eeds zware regen gevallen is.
Behoudens kans op onweer in het Zuid
esten kan droog en warm weer worden
envacht.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen halftwaalf 23.0 C.
18 JUNI
Zonsopgang 4.39 uur, zonsondergang 9.23 uur
Maan op vin. 3.36 uur, onder nam. 8.59 uur
VOERTUIGEN MOETEN HUN
LICHTEN OP HEBBEN
IS JUNI
Van 's avonds 9.53 uur tot 's morgens 4.09 uur
JUBILEUM L. KOOIJMAN
D.V. 24 Juni a.s. zal het hoofd van de
Geref. School te P ij n a c k e r, de heer Lod.
Kooijman de dag herdenken waarop hij
vijf-en-twintig jaar bij het Christelijk
derwijs in dienst trad. Het bestuur van de
school heeft besloten deze dag te vieren
door het houden van een receptie op Woens
dagavond van 78.30 uur.
H. STIKSMA f
Maandag is te B e d u m op 58-jarigen leef-
SCHOOLRAAD
Tot lid vaai den Schoolraad in het 2e dis
triet (provincie Friesland) is gekozen Ds.
W. H. den Hou ting te Huizum.
Ds. v. Lummel werd 17 Juni 1856 te Utrecht
geboren, waar zijn vader, de bekende schrij
ver H. J. v. Lummel, onderwijzer was. Als
onderwijzer arbeidde hij te Utrecht, Veenen-
daal, Makkum, Vianen, Heurne. Hij bezocht
de kostschool te Doetinchem en studeerde
aan de Vrije Universiteit. In 1887 is hij
didaat geworden, om 24 Juli 1887 te Waarder
(Z.H.) het predikambt te aanvaarden. Van-
I daar vertrok hij in 1889 naar Delft, v
heen een tweede beroep werd aangenomen,
20 jaar heeft de jarige in de oude Prinsen-
stad gearbeid en menig beroep werd er door
hem afgeslagen. 15 Aug. 1909 vertrok Ds,
Lummel naar Zuidland, waar hij heeft ge
arbeid tot 1 Maart 1933, toen hem eervol
emeritaat verleend werd. Ds. v. Lummel
tigde zich toen metterwoon te Den Haag,
maar kortgeleden vertrok hij opnieuw
zijn oude gemeente. Ds. v. Lummel, wiens
optreden in de dagen der Doleantie
heeft heeft tal van kerken in de Rijnstreek
geïnstitueerd. Op de kerkelijke vergaderin
gen was Ds. v. Lummel een bekend figuur er
hij heeft deel uitgemaakt van de Gen. Syno
den van Arnhem, Utrecht en Assen.
Zijn grootste bekendheid verwierf Ds. van
Lummel echter als propagandist van de
Anti-Rev. Dartij. Om zijn groote slagvaardig
heid was hij in verkiezingsdagen een
vreesde debater. Hij verwierf de bijnaam
van „adjudant van Dr. Kuyper". Tal va
stuursfuncties heeft hij voor de A.R. partij
vervuld, we noemen o.a. zijn voorzitterschap
van het Prov. Comité van Zuid-Holland,
idem van de Statensectie Ridderkerk en van
den Kamerkieskring Dordrecht. Ook voorde
Unie „Een school met den Bijbel", Patrimo
nium en den Geref. Jongelingsbond heeft hij
allërwege zijn woord gesproken. Ds. v. Lum
mel, die vele jaren hoofdredacteur was van
De Delvenaar, heeft verschillende brochures
in het licht gegeven en in tal van kerkboden
zijn bijdragen gepubliceerd.
Ds. G. TOM
Na een maagongesteldheid, die hem nood
zaakte eenige maanden zijn arbeid te laten
rusten, is Ds. G. Tom, predikant der Geref.
Kerk van Westzaan, weer in zijn ge
meente teruggekeerd en heeft hij zijn werk
weer hervat.
Ds. G. BRINK f
In den ouderdom van 69 jaar is te Mep-
pel overleden Ds. G. Brink, era. pred. der
Ned. Herv. Kerk.
G. Brink werd 20 Jan. 1867 te Andijk ge
boren; 31 Jan. 1892 bevestigde zijn vader
hem te Hornhuizen in zijn eerste gemeente,
vanwaar hij in 1896 naar Oosterlippens ver
trok, welke gemeente hij heeft gediend tot
aan zijn emeritaat in 1933. De overledene
bekleedde in Friesland tal van functies.
Ds. N. L. PICCARDT CHZ. f
In den ouderdom van 73 jaar is te H a r e n
overleden Ds. N. L. Piccardt Chz., em.-pred.
der Ned. Herv. Kerk. De overledene werd
in 1S91 predikant te Zandeweer en stond
vervolgens te Harkstede, Wildervank en
Westernieland, waar hij 1 Fehr. 1933 emeri-
tkat verkreeg.
DE BASIS VAN HET
CONGRES
Referaten van Prof. Rutgers
en Dr. Oorthuys
Het Calvinisme en de Staat.
De uitverkiezing, dogmatisch
bezien.
Onmiddellijk aansluitend aan de herden
king der reformatie te Genève vindt aldaar
van 15IS Juni een „Congres voor Calvi
nistische theologie" plaats. Dit congres
wordt gepresideerd door prof. dr. A u gu s t
L c c e r f, hoogleeraar te Parijs.
De orgamsateurs (ds. J. Courvoisier, ds.
M. Dominicé en ds. J. de Saussure, predi
kanten te Genève) dcclen ons mede, dat dc
basis van het congres is: de belijdenisge
schriften der Geref. kerkhervorming, doch
„dat deze basis wel het congres raakt» niet
echter de congressisten; de bedoelde belij
denisgeschriften bepalen het kader, waar
binnen de referaten en de discussies zich
bewegen, zonder echter daarom de persoon-
lijke opinie der deelnemers te hinden".
Referaten
Maandag lp Juni spraken prof. dr. M a c
Lean (Schotland) die een inleidende bid-
ure leidde, dr. Peter Barth, die sprak
over ,,De(n) bijbelsche(n) grondslag der
praedestinatieleer bij Calvijn", ds. George
He n dry (Engeland), die handelde over
.Verkiezing en roeping" en pi'Of. nir. V. TI.
Rutgers (Nederland, Vrije Universiteit
te Amsterdam) die een referaat hield over
liet onderwerp „Het Calvinisme en de
staat". Van dit laatste referaat geven wc
een verslag.
Referaat prof. mr. Rutgers
Prof. Rutgers begon zijn betoog met er op
te wijzen, dat men tegenwoordig cenerzijds
den staat abso
lute macht wil
;even, anderzijds
de souvereiniteit
door de souverei
niteit van het
recht in een
mate, dat er voor
den staat zelve
geen plaats over
blijft, wil vervan
gen. Gelijke ver
schillen verhef
fen zich bij de
vraag naar het
gezag cn naar de
bronnen van het
gezag; scholen
geen basis
Prof. Rutqers
voor het gezag kunnen vinden, ontkennen
zijn bestaan; andere scholen zoeken dit fun
dament in het juridisch geweten of in de
mythe der natie. Spr. wil 3 vragen onder
het oog zien: 1. vanwaar de staat komt;
wat de staat ons schuldig is; 3. wat wij den
staat schuldig zijn.
Op de vraag naar den oorsprong van den
staat is het antwoord dubbel. De staat
neemt zijn oorsprong in de historie, is hel
ééne antwoord. Het gemeenschappelijk be
lang vraagt de organisatie van het publieke
leven, de verdediging tegen den vreemde,
de repressie van de \vanorde en van de on
gerechtigheid. De staat handhaaft zich door
de erkenning van zijn recht in liet geweten
der onderdanen. Het andere antwoord is:
De staat komt van God. Van Hem ontvan
gen de magistraten hun macht, hun gezag.
Ilij heeft aan menschen dc instelling van
den staat tot tempering der gevolgen \an
den zondeval gegeven. De staat rnaakt dc
ontwikkeling van het menschengeslacht,
den voortgang der beschaving, don loop der
geschiedenis mogelijk. Deze goddelijke ge
nade is niet dezelfde als het genadewerk in
Jezus Christus, maar bereidt dit toch in ze
keren zin voor. De erkenning van den god-
dclijken oorsprong van den staat is wel de
fundamcnteele politieke leerstelling van het
Calvinisme cn wel daarom omdat ze de on
middellijke consequentie is van de erken
ning der souvereiniteit Gods. In Nederland
noemt de politieke Calvinistische organisa
tie zich de antirevolutionaire. In dezen
naam heeft men een veroordeel mg van
elke revolutie, de aanvaarding van het
conservatisme als politiek principe gezien.
Dat is echter onjuist. Wat in dezen naam
verworpen wordt is de verwerping van alle
gezag en van het goddelijk gezag in de
eerste plaats, niet van den opstand tegen
Spanje, of van de glorierijke omwenteling
in Engeland onder Willem III of van de
stichting der Vereenigde Staten van Ame
rika, zelfs ook niet van de goede vruchten
van 1789. Dc leuze: tegen de revolutie het
evangelie bedoelt uitsluitend om voor het
goddelijk gezag, om voor het principe op te
komen.
Wat de staat ons schuldig is? De staat
heeft plichten. Wij venvachten van den
staat handhaving van het recht, zoowel
naar binnen als naar buiten cn.... waarbor
ging van de vrijheid, zoowel naar binnen
als naar buiten (of liever respect voor de
vrijheid). De auriteiten en hun rechten zijn
geheiligd maar niet minder geheiligd zijn
de rechten der onderdanen. Gods souverei
niteit geeft basis aan het gezag, doch ver
biedt tegelijkertijd de vergoddelijking van
den staal. De geboden Gods wijzen hierin
den juisten weg. In den Christclijken staat
is de staat niet aan een kerk gebonden die
de goddelijke geboden voor den staat zou
moeten interprcteeren. De Christelijke staat
zelve weet wat hij heeft ontvangen en wat
hij den Koning der koningen schuldig is.
Wat wij den staat schuldig zijn? Wij zijn
den staat onzen eerbied en onze gebeden
schuldig, ook deze plicht tot gehoorzamen,
ook onze medewerking. Aan de politieke
activiteit mogen wij ons niet onttrekken.
Tiet vaderland van den Christen is de he
mel. Maar er is geen tegenstelling t.usschcn
de instelling van den staat als weldaad der
algemcene genade en het heil van hel
evangelie door Jezus Christus. De wereld
waar de staat werkt is de wereld die door
God geschapen is en door God vernieuwd
wordt. Wie God dienen wil liceft in deze
wereld in den staat zijn taak. De Christe
lijke politiek organiseerde zich in Neder
land in een speciale politieke partij of
eigenlijk in meer dan één. Het geschiedde
en geschiedt in 'sHeercn dienst voor Cal
vinistisch belijden.
De tweede Congresdag
Den tweeden congresdag, Dinsdag 16 dé
zer hield ds. M. Dominicé de inlelden-
d e bidure. Vervolgens spraken Ds Leigh
Hunt over „De verkiezing in dc Calvinis
tische dogmatiek, historisch bezienDr.
Rudolf Grob (Zurich) over „Verkiezing
en prediking" en Ds. P i e r re M a 1 m y
over „Verkiezing en reloof".
Dr G. Oorthuys
De derde Congresdag
De derde congresdag Woensdag 17 Juni
erd geopend door Ds E CUnmac k.vvaar
na aan het woord kwam onze landgenoot
Dr. G. Oorthuys, Ned. Herv. Predikant
te Ainsterdam over „De praedestinatie in
de Calvinistische dogmatiek, dogmatisch
bezien". Op hem volgden Prof. Dr. A. Le-
erf over „Verkiezing en sacrament" en
Ds. Jean Cadicr over „Verkiezing en
kerk". Van liet referaat van Dr. Oorthuys
geven we het volgende verslag.
Referaat Dr. G. Oorthuys
Dr. Oorthuys begon met de vraag te stel-
n naar de plaats, welke het leerstuk der
praedestinatie in het geheel der theologie
inneemt. Bedoeld is, aldus spreker, de we
zenlijke plaats, de innerlijke beteekenis.
Toch is ook de uiterlijke plaatsing ten op
zichte van de andere dogmen niet onver-
icliillig. Dat bewijzen de verschillende edi
ties der Institutie.
In de verschil
lende definities,
die Calvijn geeft
an de praedesti
natie (Institutie
III XXI 5 en 7,
Consensus Gene-
ensis) staat
'God: wil ster le
den voor
grond. „God heeft
iar Zijn eeuwig
elbehagen, waar
van elders geen
orzaak bestaat,
ot de zaligheid he
stemd, die het
Hem goeddacht,
met de verwer
ping des ando
ren". Ten allen tijde heeft men Calvijns
God daarom genoemd een God van onrede
lijke, Ivrannieke willekeur, en Calvijn een
nominalistische Godsleer verweten. Het no
minalisme (Duns Scot, Occam, Biel) her
leidt alles tot den wil Gods, die souvereine
vvilekeur is. Op de vraag (Anselmus):
„Waarom God mensch werd?" luidde het
nominalistische antwoord: alleen omdat
God hetgewild heeft. Zoowel
als ook Christus' offer hebben dat gewicht,
dat God er aan toekennen wil. Ten
rechte dicht men (Walker, Bois) Calvijn
zulk een nominalistisch Godsbegrip op
grond van zijn praedestinatieleer toe. Wel
is Gods wil voor ons de norm van alle ge
rechtigheid maar God is gebonden aan eigen
heilig vvezon (Lecerf II intern. Congres
Gereformeerden, Amsterdam 1934). Ook in
den voorbeschikten val en in de eeuwige re-
probatie handhaaft Calvijn de rechtvaardig
heids Gods, hoewel voor ons ondoordron-
delijk.
Dit is geen vlucht in het ongerijmde,
doch een vlucht in de aanbidding,, in
het geloof, in God. Calvijn weigert phi-
losooph te worden, wil niets anders zijn
dan God-geleerde, Cliristusveikondi-
ger, evangeliebode.
Ook ten opzichte van de leer der verlos
sing trachten de philosophen Caivijn met
zijn praedestinatieleer in den vvijsgecrigen
hoek te dringen.
Het zijn echter niet slechts de philoso
phen. die met de leer der praedestinatie de
wezenlijke voldoening en verzoening door
Christus dreigen krachteloos en noodeloos
te maken. Heel de piëtistisch-Gereformeer-
'de theologie en vroomheid heeft, schoon on
bewust, dezelfde tendenz Sinds Ainezius en
Toelink (-Holland),* Parker en Perkins (En
geland) is dé rechtvaardiging uit het geloof
in Christus alleen op zij gedrongen door
het wedergeboren leven als kenmerk der
verkiezing. Het geloof verkoren te zijn is
gekomen in de plaats van het geloof in
Christus. Van verborgen fundament is df
verkiezing geworden de deur om in te gaan,
Dit gaat regelrecht tegen Calvijn in, die al
toos den verslagen zondaar naar Christus
verwijst en nimmer naar de verkiezing,
Gelooven in Christus is de eenige weg des
behouds en liet eenig bewijs der verkiezing.
,J)e verkiezing gaat wel aan het geloof
vooraf, maar zij wordt alleen uit het geloof
gekend"
Welke plaats neemt de leer der praede<
tinatie in ten opzichte van de leer aangaan
de het geloof aangaande het Woord on sacra
ment? Nimmer verwijst 'Calvijn het geloof
naar Gods eeuwig raadsbesluit. Het geloof
richt zich op God en op Gods gunst, en
daarom op Christus; want niemand is Gods
gunst deelachtig dan alleen door Christin
Daarom, hoewel het geloof alles voor waai
achtig houdt wat ons God in zijn Woord
openbaart, het gaat toch in het geloof om
Gods gunst. Daarom rust het geloof alleen
op Gods belofte van genade in Christus, het
geloof rust niet op eenige zekerheid
gaande de verkiezing, maar op Gods belof
ten in het evangelie.
Daap de sacramenten zegelen zijn op Gods
evangeliebelofte, rust het geloof niet slechts
op hel Woord, maar ook op het sacrament,
dat gegeven is tot versterking van het ge
loof. In den doop belooft, bezegelt, biedt
God zelf vergeving der zonden en werder-
geboorte in Christus aan. En die het gelooft,
die heeft wat God belooft en verzegelt. Dit
geldt ook van den kinderdoop.
Niettegenstaande de verkiezing, ook ov
de kinderen, handhaaft Calvijn den kinder
doop gelijk de besnijdenis als bezegelde be
lofte Gods van zijn volle genade ook voor
de kin derken 3, van wie Christus sprak:
„hunner is het koninkrijk der hemelen". En
als zij het gelooven zijn zij behouden. Want
wij worden gerechtvaardigd uit het geloof
alleen. En het geloof grijpt niet de verbor
gen verkiezing aan, maar de geopenbaarde
beloften Gods in Woord en sacrament. Zoekt
men naar bewijzen zijner verkiezing, dan
noemt Calvijn reeds dadelijk bij zijn definitie
van de praedestinatie er drie waarvan de
beide eerste voor dit leven gelden: roeping,
rechtvaardiging, verheerlijking.
Calvijn heeft van geen ander kenteeken
der verkiezing willen weten dan van
rechtvaardiging uit het geloof. En de int'
lijke roeping, hoe scherp ook onderscheiden
van de uiterlijke, scheidt hij nimmer
het Woord noch van het geloof.
Zoo blijft dan de wezenlijke plaats
praedestinatie der verkiezing en verwer
ping verborgen in Gods hand maar open
baar in het eeloof. Het geloof is vertrouwen
op Gods genade in Christus cn zal des te
voller verstaan wat genade is. als het weet.
dat niet slechts Christus, maar ook het ge
looven in Christus uit Gods eeuwige liefde
geboren is, en daarom nimmermeer
vergaan.
Sluiting van het congres
Donderdag 18 Juni komen nog aan In
woord ds. Gottlob Spoerrin de inleiden
de biduren, cn ds. W. A.Langenohl met
een referaat over „Verkiezing en zielszorg'
Daarna wordt het drukbezochte congres ge
sloten. Ten slotte \ernielden we nog. dat
avond-referaten publiek waren, zoodat prof.
mr. V. TI. Rutgers voor zijn in het Fransch
gehouden rede een buitengewoon
ook zeer dankbaar gehoor had. De Neder-
landsehe spreker leverde een warm plei
dooi voor de Christelijke politiek, gelijk
in Nederland door de Pmfestantsch-Chri'
lijke partijen op grondslag der reformato
rische gedachte wordt voorgestaan.
Jaarvergadering te Kampen van"
de Reünisten Organisatie
De stellingen van
Ds. van Dijk en Ds. Dellemaii
Vandaag heeft de Reünisten-Organisatie
an het Kamper studentencorps* Fides
Quaerit Intel tectum haar jaarvergadering
gehouden. Ditmaal was een dispuut aan de
orde, gehouden door dc Geref. predikanten
van D ij k, van Groningen, en Th. D e 1-
nan, van Aalten, over het onderwerp;
„Van zijn geloof verzekerd zijn uit de wer.
Stellingen Ds. van Dijk
an Dijk had zijn beschouwingen sa
mengevat in de volgende stellingen:
1. Dat, wanneer in onze kringen, over goe-*
werken als kenmerken des geloofs en al
io als middel om tot zekerheid te komen,
gesproken wordt, altijd bedoeld wordt, ze
kerheid omtrent de echtheid des geloofs cn
iet: zekerheid' der schuldvergiffenis alsof
men in de goede werken den grond zou
willen zoeken voor de vergevingsbereidheid
bij God, is zoo evident, dat daarover geen
discussie valt.
Als ik mij keer tegen „kenmerken", dan
is dat welbewust tegen het zoeken van ken
merken als middel om daardoor van de
echtheid van zijn geloof verzekerd te
Iemand, die twijfelt aan de echtheid van
zijn geloof, kan niet, door tc zien op zijn goe
de werken, dezen twijfel overwinnen:
a. dat kan niet, om den aard des geloofs,
cat niet moet worden gezien als een zekere
„hebbelijkheid", maar als een daad, die al
leen aan zichzelf getoetst kan worden;
b. dat kan -niet, omdat juist een goed werk'
als zoodanig eerst kan herkend, als ik het
zie van het standpunt des geloofs.
3. Het zelfonderzoek, waartoe de gemeen
te moet worden opgewekt, is niet liet onder
zoek: „is mijn geloof wel echt?" of m.a.w.
(want daarop komt het neer): „mag ik aan
nemen, dat ik in Christus Goos kind hen?"
Dat is in strijd met het verbond, waarin God
tegen mij zegt: „Christus is voor u".
Dit zelfonderzoek moet gaan over de
vraag: „leef ik naar het verbond; gedraag ik
mij als Gods kind?"
Het zelfonderzoek in den eersten zin leidt
tot niets, houdt tegen op den weg des levens
maakt het leven arm.
Het zelfonderzoek in den tweeden zin is
een krachtig middel ter bevordering van
de godzaligheid.
4. Zelfonderzoek, waarhij men uitgaat van
het zijn in het Verbond en het recht hebben
op de goederen des Verhonds, maakt niet
zorgeloos en oppervlakkig, want boven dit
zelfonderzoek staat de dreiging van den God
des Verbonds, dat, wie geen Verhondsgehoor-
zaamheid betoont, met dc wereld omkomt.
Stellingen van Ds. Delleman:
Ds. Th. Delleman verdedigde de volgend®
stellingen:
e 1. Tiet onderscheid tnsschen zekerheid om-
•- trent de echtheid van zijn geloof (Cat. vr.
S6) en zekerheid omtrent de schuldvergiffe
nis door het geloof (Cat. vr. 21, 60) moet
duidelijk worden geleerd.
2. Een geloovige, die niet zeker is van
de vergeving zijner zonden, moet deze zeker
heid niet zoeken als vrucht van te verkrij
gen zekerheid omtrent de echtheid van zijn
geloof, noch als conclusie van een syllogis
me. maar in den weg van het verzekerd
worden omtrent de belofte des Verbonds als
ook tot hom persoonlijk gericht.
Dit sluit niet uit, dat zelfonderzoek naar
de vruchten des geloofs in deze van betee
kenis is (cf D. L. V 9 en 10).
3. Ook een geloovige, die tot zekerheid des
hcils kwam, kan geraken in twijfel omtrent
,t de echtheid van zijn geloof. Om dezen twij
fel te OVOI'winnen is het nnnonnnl- ,-i„
fel te overwinnen is het onnerzock naar de
vruchten dos geloofs van het grootste be
lang (cf D. L. V 11. 13).
4 Het zelfonderzoek, waartoe de H. Schrift
de geloovigen roept, heeft betrekking op de
vraag: verkeert gij als geloovige in' de po
sitie, waarin ge ais geloovige behoort te ver-
keeren?
Een aanval op de echtheid vah hun geloof
zullen de geloovigen als verzoeking afwijzen
Dit sluit niet uit dat de II. Schrift ook
op het terrein van het gmadoverbond de
vraag laat stellen: is het geloof, waardoor gij
i:oe™1 ,1? «Je schuldvergiffenis, wel echt ge
loof? (Verklaring 1905).
