vrijdag 12 juni 1936
derde blad pag. 9^
De Ned. Chr. Textielarbeidersbond
„ünitas" jubileert
vergadering
„ons leger"
KAAS «de allerbeste eiwitbron/
AKKERTJES
ivö rol*
mijnheer pimpelmans gaat „en pension"
ïaggi'justablet
DAGERAAD
HERDENKING VAN HET
•40.JARIG BESTAAN
Tweedaagsch Congres
op Wottdscholen
Openingsrede van den Voorzitter,
den heer G. Ekkei
Gedenken en danken
Op het mooie, rustige Conferentie
oord Woudsohoten is hedenmorgen de
32ste algemeene vergadering aangevan
gen van den Ned. Chr. Textiel-arbeiders-
bond Unitas. Deze vergadering stond in
het teeken van het 40-jarig jubileum.
Vele oude bekenden uit vroeger en later
tijd woonden het congres, dat twee da
gen duurt, bij. Er waren velen, die voor
het eerst een algemeene vergadering
meemaakten, waaruit blijkt, dat de Bond
zich in toenemende belangstelling van
de zijde der leden mag verheugen.
De voorzitter van .den Bond, de heer G.
Ekkel. van Utrecht, liet zingen Ps. 68 10,
las Ps. 20, ging voor in gebed en riep in zijn
openingsrede allen een hartelijk welkom toe.
De herinnering aan de historie van onze
organisatie, aldus spr., brengt ons aller
eerst tot danken. Danken voor wat God heelt
■willen schenken en doen behouden. Danken
Voor wat menseben. vooral in de eerste
moeilijke jaren voor onze organisatie heb
ben gedaan.
Op 4 April 1896 werd de Twentselie Chr
Katoenbewerkersbond „Unitas" öpgerivTit
Ruim iVz jaar later werd deze naam veran-
iderd in Ned. Chr. Textielarbeidersbond
h,Unitas". De toestanden waren toen voor de
arbeiders zeer slecht. Het machiDale groot
bedrijf verstoorde de vroegere patriarchale
verhoudingen, met alle riadeelen daaraan
veri on den. De arbeiders waren vaak over
geleverd aan de willekeur van bazen en
werkgevers en leden een zeer kommervo'
bestaan. Loonen v.an f 5 tot f 7 per week
Waren geen zeldzaamheid. Revolutionaire
agitatoren wonnen vele arbeiders \oor hun
verderfelijke theorieën en het werd stee Is
'duidelijker dat oprichting van een eigen
Chr. organisatie geboden was. Het ideegine
het eerst uit vap de corporaties Patrimo
nium, „Verzoeningsbond" en R. K. Katoen-
ï-ewerkersgilde te Enschedé. Met de vakge-
nooten van Almelo, Hengelo, Oldenzaal,
Haaksbergen en Bome werden onderhande
lingen geopend, die gunstig resultaat had-
De arbeiderscorporaties te Enschedé ba
lastten zich met het ontwerpen van een con-
jcept-reglement.
Op een volgende vergadering werd dit
goedgekeurd, alsmede de sta'tuten.
De Twentsche Chr. Katoenbewerkersbond
^.Unitas" was gesticht. De afd. Almelo, En
schedé en Hengelo van Patrimonium, do
Verzoeningsbond te Enschedé, de afdeelLn-
gen van den R. K. Twentschen Katoenbewer
kers- of Fabrieksarbeidersbond te Almelo.
Enschedé, Haaksbergen. Hengelo, Borne ci>
Oldenzaal. aismede de coöp. vereen. „Steunt
Elkander" te Almelo, maakten daarvan deel
Uit..
Dat was dus het begin. De samenwerking
5n landelijk verband droeg nog wel een fe
deratief karakter, doch ook dat werd later
anders.
Spr. bracht hierna dank aan allen, die in
rle eerste moeilijke jaren pal hebben ges'aan
Voor het beginsel. God heeft grooten zegen
Pp hun pioniersarbeid willen schenken. In
'dit verband noemde spr. mannen als Dr
lAriëns, Ds. M. Schuurman, Th. J. Huising,
ï-I. J. Stins, H. .Nijhof, L. v. Veen. die allen
overleden zijn: voorts de beeren Verveld, J.
Bakker, H. Bokhove, J. Wassenaar, H. En
gels, H. Amelink en J. Heres, die nog steeds
vol liefde en toewijding voor de Chr. vakbe
weging strijden.
De textielindustrie in de crisis
Na een herinnering aan bet verleden vroeg
Spr., aandacht voör bet heden. De textiel
industrie werd ernstig door de crisis getrof
fen. De bereikte loon- en arbeidsvoorwaar-
iden konden niet worden gehandhaafd.
Meermalen gingen de werkgevers ver
der, dan bij ibehoorlijke regeling en prijs
afspraken noodig zou zijn geweest. Een
groot deel van de werkgevers in de tex
tielindustrie wil van deze laatste- nog
niets weten. Men beconcurreert elkaar op
leven en dood. Gewoonlijk ten koste van
de arbeiders, van wie de hoogst moge
lijke arbeidsprestatie wordt verlangd,
G. Ekkcl
tegen soms schandelijk lage loonen.
Vooral in Twente is de toestand erg,
zooals uit een ingesteld loononderzoek
wel bleek. In samenwerking met SL
Lambertus en De Eendracht wordt door
de Chr. organisatie een poging gedaan
om daarin wat meer uniformiteit en verJ
betering te krijgen. Noodig is dat in alle
opzichten.
Ook in andere deelen van. het land laat
de 'toestand in onze industrie vpcl te weix-
De wijze waarop b.v. de Ver. van R. K.
Werkgevers in de Tcxtichiijverheid de laat
ste verlaging der mihimumloonen heeft aan
gekondigd en toegepast, zou van de meest
conservatieve liberale werkgever afkomstig
kunnen zijn. Daarover is de aCtïe noggaanae
Ook in ander opzicht dreigen gevaren.
Zoo b.v. het verschijnsel dat al meer textiel
ondernemingen zich grootondeels op hst
meerploegen-systeem gaan instellen.
Wat vroeger hooge uitzondering was,
schijnt nu al meer regel te worden. Ook te
gen toepassing van het z.g. „jeugdtarief",
waartegen nog pas op een 'bepaalde fabriek
te Enschedé met kracht door de organisaties
stelling moest, worden genomen, idient'met
alle geoorloofde middelen te worden opge
komen.
De positie van „Unitas"
Tot dankbaarheid moet het stemmen, a'-
dus spr., dat onze organisatie aan de gewel
dige moeilijkheden van dn laatste drie cri
sisjaren nog zoo goed het hoofd heeft kun
nen bieden.
Het ledental kon natuurlijk niet worden
gehandhaafd. Het daalde van 6549 op 1 Jan.
1933 tot 4587 op 1 Januari 1936. Een verlies
dus in deze 3 jaar van 1962 leden, of 30 pet.
Houdt men er rekening mee, dat de laa -
ste 5 a 6 jaar het totaal aantal arbeiders in
de textielindustrie tot pl.in. 2/3 van het aan
tal in 1929 is gerlaald. dan is daarmee groo-
tendeels ook het verlies in ledental ver-
Gelukkig is in 1936 een kentering ingetre
den. Het ledenaantal is thans weer stijgend
en bedroeg op 1 Mei 1936 4600, waarmee nat
verlies van dit jaar, dat aanvankelijk 56
bedroeg, weer ruimschoots is ingehaald.
Van het financieele uithoudingsvermogen
werd ook in dë afgeloópèn 3 jaren' zeer
veel gevergd. Aan we>'kl oozen-u i t keeri n g
werd in totaal bijna f 602.000 verstrekt. Uit
de Bondskas moest in 1933 en 1934 samen
bijna f 10.000 gestort worden in de Werk;
loozenkas, om een sluitende regeling, te- ver-
krijgln.
Aan ziekengelduitkeering werd verstrekt
f 14.853.18 en voor staking f 547,37. Dat i-s
afgerond een totaal' bedrag van f 617.000 of
ruim f 207.000 meer dan alle contributie-?
en bijdragen der leden en haar instellingen
hebben bedragen. Dat desondanks voor de
Bondskas nog een niet. onbelangrijke reser
ve kon worden gemaakt, mag tot groote vol
doening stemmen.
Alles overziende, aldus ging spr. voort, is
er reden tot grooten dank. Bij alle moeiliik-
lieden, die er zijn. kan de zekerheid, dat ook
nu God regeert, vaslheid genen aan onze
levensgang. Op zijn tijd geeft God telkens
uitkomst.- Met het uitspreken van den
wensch. dat op de beraadslagingen van deze
beide dagen Gods onmisbare zegen moge
rusten, besloot spr. zijn openingsrede.
Morgen hopen we nader,op het congres
terug te komen.
NCDERL. GEDELEGEERDEN
Benoemd zijn tot gedelegeerden van de Ne-
derl. regeering bij de 3e Wereld Krachtconfe
rentie. van 7—12 Sept a.s. te Washington,:
prpf. dr ir F. K. Th. van Iterson te Heerlen;
ir G. .T. Th. Bakker te Den Haag; en ir W.
Cool te Den Haag.
Bezoekt De Residentieweek
VAN 6 TOT EN MET 15 JUNI
f Adv.)
GENERAAL SNIJDERS
ONDERSCHEIDEN
In de daktuin van .Atlanta" Ie Rotter
dam is gisteravond de jaarlijksche alge
meene vergadering van de Kon. Ned. Ver.
„Ons Leger" gehouden. Onder de aanwezi
gen werden o.m. opgemerkt de eere-voorzit
ter generaal C. J. Snijders, alsmede de hee-
ren Klein, namens de Nat. Chr. Officieren
Vereeniging, .T. Roodcnburg, namens da
Alg. Vereen, van Res.-Offieieren en Labrijn
namens Volksweerbaarheid.
Door den voorzitter, Z. Exc. T. J. C.. van
D ij k, werd een openingsrede gehouden,
waarin bij allereerst wees op het feit, dat
door ,.Ons Leger" het initiatief is genomen
voor de op 12 Juni te houden Leger- en
Vlootdag in Rotterdam. Verder stond spr.
stil bij dc positie van de landsverdediging
in verband mot de internationale toestan
den, die zich sedert vorig jaar nog aan
merkelijk bobben toegespitst.
Door den loop der gebeurtenis, aldus spr.,
staan we thans op bet standpunt, dat ervan
den Volkenbond geen directe hulp te ver
wachten is, indien dat, noodig mocht blij
ken.
Uit de Italiaansch-Abessijnsche oorlog is
wel duidelijk gebleken, dat de toestand van.
kleine staten in de toekomst wel zeer pre
cair geworden is. Wel behoeven wij, Neder
landers, in dit opzicht geen vrees te koes
teren, omdat teveel andere Staten dan 111
bet gedrang zouden komen, maar onmiddel
lijke hulp is toch niet te verwachten.
Het is daarom verheugend, dat wat in de
laatste jaren niet. .voldoende de zorg van
dc Regêenng had, hét thans wel heelt.
Daarvan getuigt onder andere de instelling
van het Defensie-fonds.
In de toekomst zal echter ook de begroo
ting van defensie aanmerkelijk verhoogd
dienen te. worden. Op het oogenblik moet de
houding der Regeering evenwel reeds tot
groote vreugde stemmen, besloot spr.
Nadat generaal Snijders en de vertegen
woordigers van andere vèreenigingen in 't
bizonder verwelkomd warén, ging men over
tot afwerking van de agenda.
De notulen van de vorige vergadering
werden goedgekeurd. De aan de beurt van
aftreding zijnde bestuursleden werden bij
acclamatie herkozen Evenzoo werd Ds. 1-
Bootsma herbenoemd in de commissie
tot nazien der boeken.
Tot leden van de algemeene raad
werden onder groote instemming dor ver
gadering benoemd de heeren Pmf. Mr. V. H.
R 11 g e r s te Amsterdam, Prof. Mr. B. C. d e
Savnrnin L ohm an. lid der Eerste Ka
mer. Prof. Dr. J. Klopper, directeur der
Ned, Ind. Spoorwegen en de heer B. W. D.
v a n SU 0 b b ér oud-Gouverneur van Cura-
Qao.
Hierna werd door dèn voorzitter voor de
eerste maal uitgereikt de Prins Maurits-me-
daille, ingesteld als erkenning van verdien
sten voor de weermacht als draagpenning.
en als legpenning voor verdiensten op krijgs
geschiedkundig gebied.
Onder groote instemming deelde de
heer Van Dijk mede dat de eerste aan
w'ien men de draagmedaille wilde uit
reiken. men zou bijna zeggen natuurlijk,
generaal S n ij d e r s was. Men had hem
de hoogste onderscheiding toegedacht,
n.l. de verguld zilveren uitvoering. Ge
neraal Snijders was de eerste, en mo
menteel ook de eenigste die in aanmer
king kwam voor deze onderscheiding.
De legpenning voor krijgshistorisch onder
zoek werd toegekend aan gepens. generaal
F. A. Hoefer, generaal Van Dam van Isselt
roeger directeur van de Hoogere Krijgs
school en aan Dr. J. W. Wijn.
De onderscheidenen.hebben allen in een
toespraak hun groote dank betuigd voor
de verleende eer.
Uit de vergadering werd een telegram ge
zonden aan H. M. de Koningin, waarin ce-
tuigd werd van diepe eerbied em onwankel
bare trouw.
Bij de rondvraag heett de heer Ouden*
N ft RLANDS ZUIVEL VOEDT U GOED11
d ij k den voorzitter gehuldigd en verslag
uitgebracht van zijn bezoek aan de ridder
dag in Amsterdam, waarna sluiting volgde.
Tijdens de vergadering zijn voorts goed
gekeurd de jaarverslagen van secretaris cu
penningmeester, de rekening en verant
woording over 1935 en de begrooting voor
1936.
VESTIGING VAN KLEINE
MIDDENSTANDSBEDRIJVEN
Voorloopig verslag
van de Tweede Kamer
Strijd tegen dc beunhazerij'
ondernemingen
Blijkens het voorloopig verslag aan de
Tweede Kamer over het ontwerp van
wet: regeling betreflende het vestigen
van inrichtingen, waarin eenige tak
\an detailhandel, ambacht of kleine nij
verheid zal worden uitgeoefend, werd
algemeen de indiening van dit wetsont
werp gewaardeerd, al hadden verschei
dene leden tegen den inhoud daarvan
bezwaren en al waren andere leden over
tuigd, dat daarmee niet zal kunnen wor
den volstaan.
Vele leden waren voor 'de Indiening van
dit wetsontwerp vooral daarom dankbaar,
omdat het den strijd aanbindt'tegen het
groote euvel, dat sedert lang, dooli in dezen
crisistijd meer dan ooit. den middenstand
bedreigt: een onoverzienbare overbezetting,
"en ondermijning door voortdurend wisse
lende, maar desalniettemin in aantal steeds
groeiende dwergbedrijfjes, die voor een niet
onbelangrijk deel moeilijk anders dan als
beunhazerij-ouderneminkics kunnen worden
gekwalificeerd,
Vond de indiening van het wetsontwerp al
gemeene waardecring, de inhoud daarvan
had verscheiden leden ernstig teleurgesteld.
Naar hun overtuiging zal dit ontwerp
slechts een zeer geringe verbetering in den
toestand van den middenstand kunnen
brengen; de overbezetting wordt er slechts
indirect door bestreden en deze bestrijding
kan niet doeltreffend zijn.
Voornamelijk echter zal de werking van
het ontwerp slechts een zeer beperkte zijn,
omdat de regcering afwijzend staat tegen
over een inschakeling van het z.g. behoefte
element. De hier aan het woord zijnde leden
konden zich met dit standpunt dor regee
ring niet vcreenigen. Zij waren van oordeel,
dat alleen dan een werkelijke,verbetering in
de togen woord ige positie van den midden
stand te hereiken valt. inc^en men er van
uitgaat, dat er niet meer zaken moeten zijn
dan waaraan de maatschappij behoefte
heeft. De indirecte wijze, waarop de regee
ring blijkens dit wetsontwerp de overbezet
ting wil bestrijden, kan naar het oordeel
van deze leden slechts tot teleurstelling
Verscheiden andere leden konden zich
juist daarom met het wetsontwerp zeer wel
vereenigen, omdat de regeering in de ont
worpen regeling het behoefte-element niet
heeft opgenomen.
Verscheiden leden, die zich met. de onzet
ran het wetsontwerp konden vereenigen
zouden gaarne een nadere uiteenzetting
ontvangen van de wijze, waarop de regee-
ring aan het ontwerp, wet geworden, uitvoe
ring denkt te geven. Zij zouden op zulk een
iteenzetting vooral daarom prijs stellen,
omdat het ontwerp zeer veel overlaat aan
regeling bij algemeenen maatregel van be
stuur en omdat de gebezigde termen credict-
waardigheid, vakbekwaamheid en handels
kennis ruimte laten voor zeer uilcenloopen-
de opvattingen.
Officieele Berichten
ONDERSCHEIDINGEN
Benoemd ie tot Broeder in de Orde 1
Ned. Leeuw, J. Been "te Den Helder.
MARINEDIENST
hoofdoff.
kl. W. Moree. Aan den hoofdoff. van den marine
st.v.dienst 1 kl J. H. Klingen is eervol ontslag
uit den zeedienst verleend. Aan den hoofdoff.
van administratie der 2e kl. A. A. Lagaaü is
slag verleend. Bevorderd zijn tot
hoofdoff.
off. vt
^der^ie kl. J. G. v Kregten
der le kl. T. Schaper.
ZATERDAG 13 JUNI
HILVERSUM I 1875 M. KRO-Uitzendin*.
10.00 Gram.pl. 11.30—12.00 Godsd. half
uur. 12.15 KRO-Melodistcn. 2.00 Voor de
rijpere jeugd. 3.00 Kinderuur. 4,00 Con
cert. 5.30 Esperanto-nieuws. 5.45 KRO-
Orkest. 6.20 Journ. weekoverzicht. 7.00
Politieber. 7.15 Kindernazorg door M. M.
1 e P 1 a i s, insp. kinderbescherming te
Den Bosch. 7.35 Actueele aetherflitsen.
8.00 Nieuwsber. A.N.P. en Mededeelingen.
8.10 10-minuten overpeinzing. 8.50 KRO-
Boys. 9.30 De KRO-Boys. 10.15 KRO-
Boys. 10.30 Nieuwsber. A.N.P 10.35 Gr.pl.
HILVERSUM n 301 M. VARA-Uitzendlng.
8.00 Gram.pl. 10.00 Morgenwijding VPRO.
10.15 Orgelspel, VARA-Tooneel en gr.pl.
2.00 Fantasia. 250 Schaakpraatje. 3.10 De
Bohemians. 5.40 Literaire causerie. 7.40
Causerie. 8.00 Herh. SOS-Ber., nieuwsber.
Hoe kom ik van
die hoofdpijn af?
Wanneer Uw hoofdpijn (migraine) U over
valt bij het opstaan, vóór of na den maal
tijd, koop dan even bij Uw drogist of
apotheker een doosje 'AKKERTJES
Deze nieuwe vinding van Apotheker
Dumont wordt overal en door iederen
gebruiker geroemd om haar wonderlijke
resultaten bij Hoofdpijn, Migraine, Kies-
Sijn, Zenuwpijn, Kou, Influenza, Spieipijn,
'euralgische pijnen, Rheumatische pijnen.
Het Is niet noodig U te laten plagen door
Uw pijn. Want bijna onmiddellijk zullen
"AKKERTJES" U helpen en Uw pijnen snel
lot bedaren brengen. Ook Gij zult opge
togen zijn over de resultaten. Probeert zal
Overal verkrijgbaar. Per 12 stuks 52 cent.
n Apotheker Dumont
Jtaoce. unflte tandtan.
A.N.P. en VARA-Varia. 8.15 De Fliere
fluiters 9.15 Viool -en orgel. 10.00 Nieuws
ber. A.N.P. 10.05 VARA-Orkest.
DROITWICH 1500 M. 1.20 Commodore
Grand Orkest. 2.20 Orkest. 3.20 Verslag
tenniswedstrijden. 3.45 Intern, polowed
strijd Engeland—Amerika. 5.10 Verslag
tenniswedstrijden.. 7.05 Welsch intermezzo.
7.20 Strauss-concert. 8.20 Tango-orkest.
10.20 Radiotooneel. 10.45 Orkest.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 8.30 „Alm-
rausch", gevar. programma. 10.50 Trio
concert. 11.20 Populair concert.
ZONDAG 14 JUNI
HILVERSUM I 1875 M. 8.30 KRO. 9.39
NCRV. 12.15 KRO. 5.00 NCRV. 7.45—
11.30 KRO. 8.30 Morgenwijding. 9.30 Ge
vrijde muziek. 9.50 Vrij Evang. Kerkdienst
uit Nijverdal. Voorg. Ds. P. B. Müller.
Hierna: Gram.pl. 12,15 KRO-orkest. 1.00
Boekbespreking. 1.20 KRO-orkest. 2.00
Godsd. onderricht. 2.30 KRO-Symphonie-
orkest en Gram.pl. 4.15 Ziekenlof. 5.00
Geref. Kerkdienst uit Meppel (Groen
marktstraat). Voorg. Ds. H. W. Enjel-
k e s. Hierna: Gewijde koormuziek. 7.50
Religieuze causerie. 8.10 Berichten ANP,
Mededeelingen. 8.20 Gram.pl. 8.30 KRO-
orkest en solisten. 10.30 Berichten ANP,
10.35 Gram.pl. 10.40 Epiloog.
HILVERSUM II 301 M. 8.55 VARA. 12.0®
AVRO. 5.00 VARA. 6.00 VPRO. 8.00—
12.00 AVRO. 10.10 Jubileum-Puzzle. 10.30
VARA-orkest. 11.15 Van Staat en Maat
schappij. 11.30 A'damsche Post Harmonie.
12.00 AVRO-Aeolian-orkest. 12.50 Derde
Eeuwfeest Rijks-Universiteit te Utrecht
(Lezingen). 2.00 Boekbespreking. 2.30
Mannenkoor „Zanglust". 3.00 Residentie
orkest. 5.00 Gem. Koor „Amsterdam",
6.00 De vensters open. 6.30 E>e VCJC-kam
pen, 6.45 Ned. Herv. Kerkdienst. 8.00 Be
richten ANP. 8.20 Omroeporkest, koor en
solist. 9.20 Radio-Journaal. 9.45 Orgelcon
cert. 10.10 Omroeporkest. 11.00 Berichten
ANP. 11.10 Gram.pl.
DROITWICH 1500 M. 12.50 BBC-Schofsch-
orkest. 1.50 Pianoduetten. 2.20 Orkest.
3.20 Sextet. 4.50 Kinder-Kerkdienst. 5.20
Missiepraatje. 7.40 Sopraan en'piano. 8.15
Kerkdienst. 9.20 Hongaarsche Volksmu-
RADIO PARIS 1648 M. 11.20 Orkestconcert.
1.20 Orkestconcert. 3.05 Nat. orkest. 7.50
Zang en voordracht.
KEULEN 456 M. 9,35 Gewijde uitzending.
10.20 Omroeporkest. 11.50 Bach-cantate.
12.20 Militaire muziek. 4.20 Populair con
cert. 8.30 Vroolijk programma.
BRUSSEL 332 en 484 M. 322 M.: 10.20 Salon
orkest. 12.20 Salon-orkest. 3.20 Repor
tage. 5.20 Kamermuziek. 6.20 Salon
orkest. 8.20 Symphonieconcert.
484 M.: 11.10 Waalsche Bedevaart naar
Waterloo. 1.30 Orgelconcert. 2.20 Gr.pl.
4.20 Omroeporkest. 7.2Ö en 7.35 Gram.pl.
8.20 Omroeporkest.
LuV -iï
57. „Moeten dit nu de schoonste dagen
van mijn leven voorstellen?" zuchtte mijn
heer Pimpelmans, toen hij met zijn vrouw
weer alieen was en ze elkaar druipend aan
keken. En toen vlijden ze zich zoo goed en
zoo kwaad als 't ging weer op het natte
beddegoed neer, na zich van een droog
nachtgewaad voorzien te hebben. Toen zé
echter den volgenden morgen wakker wer
den, klaarde mijnheer Pimpelmans weer
gauw op.
58. Het was namelijk het prachtigste weer
van de wereld. Ze wandelden den heelen
ochtend in de omstreken en zaten 's mid
dags lekker in het zonnetje op het balkon.
Mijnheer Pimpelmans, die in een royale
bui was, bestelde bij de dienjuffrouw twee
groote porties ijs. „De grootste, die u hebt.
met een kers er bovenop!" zet hij. En hij
gnuifde al bij het vooruitzicht.
(Wordt Maandag vervolgd J
smakelijke,bruint Jus van.. f
Feuilleton
(30
Boor H. KINGMANS
Zijn verbazing rees. Want plotseling stond barones de Hamal,
geboren Cornelia van Lalaing op. Haar lang tot op den grond
afhangend kleed ruischte door het vertrek. Zij had op dat
oogenblik niets vrouwelijks en hij werd er onaangenaam door
getroffen.
„De Graaf moet in Groningen blijven en hij moet de gewesten,
Öie thans onder zijn bevelen staan, voor Spanje terugwinnen,
Begrijpt ge het nu, mijnheer Bailly?"
„Indien dat mogelijk ware!" riep hij uit.
„Het is zeer wel mogelijk. Wij wenschen niet, da£ mijn
Süroeder zijn bezittingen verliest. De trots van de Hamals en
de Lalaings komt er verder tegenop, dat George van Lalaing
tot de opstandelingen blijft behooren. Ik heb hoop, dat mijn
broeder zal inzien, dat ook hij omkceren moet. Als dat onver
hoopt niet het geval mocht zijn, dan reken ik op u, mijnheer
Bailly."
Het duizelde den geheimschrijver. Aan 'de door de barones
geopperde mogelijkheid had hij inderdaad geen oogenblik
gedacht. Zijn snelwerkend verstand verplaatste hem spoedig ia
'de veronderstelde positie, waarbij ook direct het gi'oote
bezwaar voor hem oprees.
„Mevrouw de barones verschaft mij te veel eer," zeide hij
feffen. „Ik weet niet, óf mijn invloed zoo ver strekken zou.
Bovendien meen ik in alle bescheidenheid te mogen opmerken,
dat Zijne Genade den eed van trouw aan de Staten heeft
afgelegd. Wordt den Graaf Van Hennenburg hier niet een
{verradersrol opgedrongen, mevrouw?"
rtDus u noemt straks al de edelen in dè Zuidelijke Neder
landen verraders?" vroeg zij gevat. „De neef van uw meester,
de Gx*aaf van Lalaing, de Stadhouder van Henegouwen gaat,
straks terug naar tie gehoorzaamheid aan den Koning; met het
geheele gewest. Is hij in uw oogen een verrader?"
„U hebt gelijk, mevrouw," zeide Bailly plotseling. „Ik juich
het persoonlijk zeer toe, dat hier de kentering komende is
Maar wat voor de Zuidelijke Nederlanden geldt, geldt eveneens
voor de Noordelijke. Terugkeer tot den Koning kan trouwens
geen verraad worden genoemd."
Een triumfeerend lachje gleed over het knappe gelaat van
de barones de Hamal, die wist, Bailly te hebben overgehaald
tot haar standpunt.
„Dat is zeer verstandig geredeneerd, mijnheer Bailly. Van
verrraad is geen sprake. Wij keeren eenvoudig terug tot den
Koning, waar onze plaats is. Ik hoop vurig, dat mijn broeder
ook zoo verstandig zal zijn, maar wanneer daartoe uw mede
werking noodig mocht zijn, kunnen de baron en ik, Iaat xk
liever zeggen, kan de Koning dan op u rekenen
Zij glimlachte Bailly toe op een wijze, die hem in 'de war
bracht.
„A1 s ik invloed op den gang van zaken mocht kunnen uit
oefenen, kunt op mij rekexien, mevrouw de barones," zeide hij
„Ik dank u voor die toezegging; mijnheer Bailly. Die is voor
ons van veel waaide. Want ik weet, dat uw invloed op mijn
broeder grootis."
HOOFDSTUK VIII
De stralende Junizon van 1579 overgoot met haar warme licht
bundels de stad. Het was nog slechts negen uur in den morgen,
maar de dag beloofde warm te worden.
In de kleine woning in de Gelkinges'raat maakten de weduwe
Ketel, Sibrigje en Munco zich op, ter godsdienstoefening to
gaan in de Broerkerk, die. evenals de Walburgskerk, van
beelden was gezuiVerd en aan de Gereformeerden wns
afgestaan.
Met heimwee zag Hilligje baar man, schoonmoeder en
schoonzuster ter kerke tijgen. Iloe gaarne had zij het heerlijke
uur, waarop x-eeds lang was gevlast door de aanhangers van
de nieuwe leer, medegemaakt. De omstandigheden, waaronder
zij verkeerde, zij verwachtte haar eersteling, waren van dien
aard, dat zij zelf wel inzag, niet te kunnen gaan.
Munco had aangeboden, bij haar thuis te blijven, doch zij
had dat aanbod afgeslagen, omdat hij, evenals zij, hunkerde
naar de prediking van den begaafden Johannes Mylius --an
Appingedam, die den vorigen dag in de stad was gekomen en
in de Broerkerk zou optreden, terwijl in de Walburgskerk
Assuei'us Munsterus prediken zou.
Deze laatste was schoolmeestei*, maar hij deed voor den
besten predikant niet onder. Ruim een jaar geleden ha 'dén
de Gerefoi-meerden het gewaagd een min of meer openlijke
preek te doen houden door den schoolmeester. Herman Kriste-
maker was bij alle bekende broeders en zusters wezen zeggen,
dat zij werden verwacht ten huize van den oud-burgemcestar
Coenders, waar een preek zou gehouden worden. Zeer velen,
onder wie ook Munco en I-Iilligje, waren er heen gegaan, hoewel
er. gevaar aan verbonden was, want het stond wel vast, dat die
samenkomst niet de instemming der stadsregecrinjj had. De
grootste voorzichtigheid werd dan ook betracht, maar die had
niet kunnen verhinderen, dat Abel Abclsz., de gevreesde spion,
er achter gekomen was. Vermoed werd zelfs, dat hij verstoken
aan de godsdienstoefening had deelgenomen, want later Lleek,
dat Bui-gemeesteren en Raad precies wisten, wie er gepreekt
had en wie de broeders en zusters had opgewekt, te komen.
Zoowel Assuei-us Munsterus als Krislemaker waren gevangen,
genomen en voor hun lot werd het ergsle gevreesd, zoodat een
zucht van vei'lichting opging, toen hun vonnis bekend wer i.
Zij werden de stad uitgewezen en bun goederen verbeurd
verklaard. Tien jaren terug, in Mei 'GS, zou het anders gegaan
zij'f!
Thans was Assuerus Munsterus weer in de stad. Doch
niemand legde hem een stroobreed in den weg. Hij zou, na
ruim een jaar, optreden in de Walburgskerk. En in de Broer
kerk was Mylius van Appingedam.
In drommen gingen de Gereformeerden; de Roomschexï
stonden er verbaasd van, zij wisten niet, dat er zooveel ketters
waren en zagen onder hen lieden van wie zij het heel niet
gedacht hadden, op dien dertigslen Juni ter kerk, zoodat beide
gebouwen spoedig stampvol waren. t
In afwachting van de terugkomst der haren, die haar de
preek in kleuren en geuren zouden navertellen, greep Hilligje
den Bijbel, warin ook moeder Ketel steeds zooveel troost vond.
Hilligje was wel niet knap en vlug in het lezen, doch zij kon
het gedrukte ontcijferen en dronk gretig de woorden, des
levens in, die haar arme hax*t, dat Jezus liefhad, goed deden.
Dan peinsde zij over het algeloopen jaar, zoo rijk aan
gebeurtenissen, waarvoor dank aan God den Heere paste, Die
het, ondanks het barncn van den tijd, zoo welgemaakt ha",
dal er nu een openlijke godsdienstvrede was gekomen in geheel
de Nederlanden, dus ook in Groningen.
'tWas niet gemakkelijk gegaan in de stad. Tot in de kleinste
bijzonderheden was Hilligje op de hoogte. Munco sprak heel
vaak met burgemeester Hillebrands, die wel geen burgemeesier
meer was, maar voor het gemak steeds zoo genoemd werd. Ais
hoofdman van bet koopliedengilde en lid der gezworen
gemeente wne ook Roelf Ketel op de hoogte. En bovendiea
kwamen herhaaldelijk kennissen in de Gelkingestraat binnen-
loopen, van wie de een dit, de ander weer iets anders wist mee
to deelen. In Groningen wist elk wel, dat niet alleen on U
burgemeester Hillebrands, Roelf Ketel en meer anderen, maar
ook de jonge Munco Ketel tot de voormannen der Gert-for-
meerden behoorden, al was bij dan slechts èen eenvoudig
timmerman.
{Wordt vervolgd)'
