1
J/sl
vrijdag 29 mei 1936
vierde blad
Voorzieningen Weerkorpsen
Wijze zuinigheidMéér Znivelgerechten f
7 I /tl
vL mm
$^y//
'9/
mijnheer pimpelmans gaat „en pension'
DAGERAAD
Verslag Tweede Kamer
Het wetsontwerp wordt zonder
hoofdelijke stemming
aangenomen
Ook het wetsontwerp houdende
herziening van het Zeehaven
en Scheepvaartregime
jn Ned. Indië
Vergadering van 28 Mei
Aan <3© orde is h©t wetsontwerp:
Voorzieningen omtrent wcercorpsen
Ir de RegeerIng", voldoende op de hoogte van
wat er omgaat? Daarop la de heer D. v. Twist
ulet gerust. Rekent de Regeering er mee. dat
ocrst alleen trouw aan den leider van de N.S.B.
daarna „trouw en gehoorzaamheid" moest wor
den beloofd? Ook zün er allerlei geheime cir
culaires, dlo op de machtsvorming betrekking
hebben. De gevaren zitten niet alleen in de
weercorpsen. maar in de bijzondere organisatie
van de N.S.B., in den jeugdstorm en de gilden
Uit den laatsten tijd.
Wat doet de Regeering om deze machtsvor
ming te onderdrukken?
De Rogeering twijfelt nog niet aan de ont
binding van de N.S.B.-weerafdeelingen. Bestaan
deze dan nog? En hoe zal de Regeering weten
hoe het met de liquidatie er van gaat? En is
er zekerheid dat ze niet onder anderen naam
terugkeeren? Die zekerheid is er niet. Er is
b.v. ook een uniformverbod, maar de N.S.B.
draagt haar uniformen op straat en op ver
gaderingen. Gehoopt werd. dat de minister ge
ruststellende verklaringen kan geven.
De heer TILANUS (cJ»._) betoogt, dat parti
culiere machtsvorming in strijd is met het
reoht ZU wordt begeerd door menechen. die
oeroude Instincten doen opleven en dat ver
mengen met moderne opvattingen omtrent
staat en maatschappij. En het dragen van
Uniform verbod dit wetsontwerp noodlg.
worde niet al te zachtzinnig gehanteerd. C
dreven verwachtingen heeft de heer Til
niet van de vastgestelde bepalingen, maar
uttig. Hei --
i het bestaan i
kabinet-Colijn, dat optrad 'toen in
hland het nieuwe bewind dat zijn mlli-
weercorpsen had. reeds gevestigd was,
lang een weercorpsverbod niet noodle ge-
eerst in November 1935 verscheen zijn
ïtweip. Het is te hopen, dat de Regeering
genwoordigeof toekomstig!
TERMAN is onnoodige legislatieve werkver
schaffing. Het is niet in staat om het vertrou-
Regeering, die verschillende
in de luc
hU 1
De
herstellen en nationale
Het wetsontwerp is een slag
?er Westerman Is er niet voor
>k niet tegen zijn. Daarom zal^htj zich ver-
De heer BOON (lib.) merkt'c op. dat de R-e-
geering twee Jaar lang geduld heeft gehad na
oerlng van het Uniformverbod. Helaas
verder worden gegaan.
it de redact/lei van het wetsontwerp on-
nde bltjken. dan zal daarin voorzien moe
ten worden. Want aan alle verkapte particulie
re weercorpsen moet de kop worden ingedrukt
Het Is onjuist, dat de B.V.L. onder dit wets-
dit wets-
anleldlng, al hadden haar partij
genooten in Oostenrijk den Sehutzbun<j en al is
er bil hen even contact geweest met de Liga.
Anders 'staat het met de communisten; daar is
een latent gevaar. In hoofdzaak is bet wets
ontwerp echter noodlg met het oog op het na't.-
soclalisme, dnt ook zonder legale meerderheid
de macht wil grijper, en precies doet als de
Dultsche nat.-soc. beweging. Ook daar zijn aan
vankei lik de stormafdeellngen gecamoufleerd
als sportafdoelingen en ordecommissarissen.
Het buitenland heeft ons gewaarschuwd en
door preventief optreden za] het niet zoover
komen als elders het geval is geweest als ge
volg van slap optreden der overheid.
Wij wenschen hier geen buitenIandsche gri
massen als Maandagavond op den Dam bij de
huldiging der Koningin.
De heer WESTERMAN protesteert: Ze mo
gen huldigen zooala ze zelf willen.
De heer ALBARDA weerspreekt dat.
De heer WESTERMAN Wa't weet U er van.
U hebt daar nooit gestaan.
De heer BOON vervolgt zgn rede en betoogt,
dat we geen weerafdeelingen noodig hebben.
En de bewering van den heer esterman. dat
de N.S.B. nimmer agressief optreedt, is dezelfde
methode, dio in Duitschland gebezigd wordt,
ais men beweert bi) allerlei moorden: op onzen
weg liggen geen dooden.
Natuurlük wordt met dit wetsontwerp niet
De berechting in eventueele processen ge
schiede zoo snel mogelijk.
De N.~ - -
•ettelijke
aar Is
lijkheld
optreden de
N.S.B. In het openbaar.
Het is voortreffelijk, dat de Regeering heef
ingegrepen. Gaarne zal de heer Boon zijn sten
De heer JOEKES (v.d.) zal zich I
leider. Deze miljtai:
wordt openlijk gene
verspreide clrculal:
,cli terhal!
lijn ^bü proclamatie
■rdiei
het hoofd er van is de
heer'jhr. W. v. d. Goes van Naters. Ligt legaal
bedoeling als
militair ingericht apparaat or
komen tot „de overwinning
„sterke arm der beweging"
beschermei
erheid kan bij ons de orde handh;
particuliere beschermlngs-organisaties zijn uit
Zouden die ontstaan.dar. krijgen we toestan
den als in Oostenrijk hebben bestaan. Worder
aanhangers van de N.S.B. lastig gevallen, dar
hebban zij recht op bescherming door de over
heid.'
De heer SCHAEPMAN (r.k.) hoopte, dat de
et bU uitvoering afdoende zou worden ge-
..andhaafd. BU het uniformverbod is dat nlel
gebeurd; de uniform Is zü het gecamoufleerd
gebleven.
De heer DE VISSER (comm.) vreesde, dat
ntwerp zal werken als het uniformverbod. Dat
heette gerioht tegen de fascisten,
ter netjes in uniform blUveri loopen. Tegen de
arbeidersbeweging is veel scherper opgetreden
dan tegen de N.S.B.
Tegen de N.S.B. geldt maar één afdoend mid-
si: verbod.
Er zün rechterlijke ambtenaren die openlijk
N.S.B. beschermen of pi
standers en partUen. die haar bestrijden. Dat
geschiedt met rotte
podiums, het stolen
dig Is, dat er iets gebeui
optreden door
bestormen,
tetasschen, enz. Noo-
tegen dit particulier
rafdeellngen.
stelsel wel voldoende'
de reohter moe
jsing beslissen. Net als bij het
■Uniformverbod. BU de toepassing di
het tot echte plagerUen gekomen ten
.van socialistische organisaties.
De minister doe al het mogelüke oi
vexatoire toepassing van de nieuw
voorkomen,
Burgemeesters, locale
despoten soms moeten zoonoodlg in toom wor
den gehouden. Overigens moet de wet radicaal
worden toegepast. Niet de vuist, m
bepaalt de politieke ontwikkeling v
En zUn physieke middelen noodig
te handhaven, dan is de overheid aangewezen
om die te hanteeren.
De heer WESTERMAN acht het wetsont
werp van hoogst eigenaardlgen aard-
Waar zijn de particuliere milities die op '1
oogenblik de openbare orde in Nederland be
dreigen? Ze zün er niet De Regeering vecht
tegen het luchtledige. Do nat.-i
weerafdee-
sr. ZU waren er ter af-
-an aanvallen van politieke tegenstanders
en ter bescherming van de rust op
ïlngen. Aan de zijde der N.S.B. zün
honderden gewonden en mishandelden gevalle
agressiviteit was haar zelf vreemd, wel w;
wettige zelfverdediging soms noodig. De af wei
dienst is een organisatie van ordecommissari
sen. BU een politieke organisatie passen echti
geen militaire begrippen en titels; dat gaf
Westei
Als de N.S.B.
ZUn opgehe1
geen red'
■gt. dat de weerafdeelingen
moet men dat geloovei
:ich te verzetten tegen i
bestaat, ook niet met een beroep
potentieel gevaar.
Aan de bescherming van bepaalde gToepen
der bevolking ontbrak vroeger nog wel eens
wat Het is nu wat beter, ook vanwege den
groei der N.S.B. Het brengt thans zekere ge
yaren meo haar leden aan te vallen.
De heer KETELAAR (v.d.) Dat is ulttartei
Het wetsontwerp.
vervolgt de heer WES-
S.R-he;
reien te ontduiken. Dat
Ze
hun daden af.
het
i. geleerd ook doo
ringen in het buitenland met de parti
machtsorganisatie
zelfs lid
wet i
i gestolen heeft
officier, dii
dc N.S.B, 'te g!
Is de minister er zoo zeker
•eeirafdeelinger.gedoe ^opgehoud'
is? In hot
it.-sóclallsten heeft de heer
et minste vertrouwen, zulks op
eigen ervaringei
in mishandelen."oefenen
en zün gewapend met gummiotokki
dolken. De NSB hier neigt in haar
methoden naar die harer geestverwanten ir
het buitenland.
Bö de Heldenkermisrelletjes mochten de NSB-
■s hun lidmaatschapskaart niet bü zich dragen
it was bü circulaire verboden.
U hebt haar zeker ook niet bjj U münheei
W©sterman? Aldus richtte de heer de Visser
zich ten slotte tot dezen afgevaardigde.
De heer SNEEVLIET (r.s.a.p.) acht deze wel
in strijd met de grondslagen der democratie.
De staat kan geen regelaar van haar bol anger
zijn. Men moet in de vrUe maatschappü de mid
delen vinden ter beveiliging van de democratie
v. in de groote arbeidersorganisaties.
De houding van de S.D.A.P. tegenover di'
wetsontwerp is verwonderlük. De arbeiders
klasse moot gereserveerd staan tegenover eer
voorstel als dit wetsontwerp. De toepassing za
zeer ongelijk zün en zich altüd tegen links
richten.
De nat-soc. verdedigingslün zal door de bur-
gerlüke machthebbers wier procuratiehoudei
Dr. ColUn is, wel in stand worden gehouden
ten einde daarop terug te vallen, wanneer d<
burgerlUke politiek het niet meer houden kan
De heer ARTS (r.k.v p.) gelooft van een wer
kelijk resultaat van dit voorstel niets.
Minister v. Schaik aan het woord
MINISTER v. SCHAIK merkte op. d;
discussie zich vooral orn de perlfi
ontwerp bewogen heeft: hU
t de
het
:h echter be-
.le punt: de overheids
taak blUve onaangetast.
Dat het wetsontwerp niet eerder gekomen ii
ligt daaraan, dat de Regeering den tüd voo
indiening niet eerder gekomen achtte. ZU laat
zich niet lelden door angst en door gebeui
nissen ln het buitenland. Gelet wordt op
iveel i
i de wijs laten
Het landgoed de „Geldersche Toren", een der fraaie buitens, welke Gelderland nog bezit, c
wandeling opengesteld. liet kasteel heeft een zeer typischen torenvorm, welke van verre iJ*
brengen door snorkende
uincen. als
herinnerd.
woorden steekt vaak i
et wetsontwerp ie gericht tegen phy-
e machtsvorming. Die kon de overheid
dulden. Door verschUnsclen in de nat-
rlchtlng achtte de Regeering indle-
van net wetsontwerp ten slotte noodig.
heer Westerman. die 1
nister geloofde daarvar
i de hand. gelet op de
heeft beschei
•mins
•Uze. waarop de af-
serd. Deze corpsen
ogen geen eigen
te handhaven. ZU kam
Ie bescherming verleenen en biedt ze ook aan
lien, die deze bescherming noodig hebben.
De Regeering is voldoende op de hoogte
van wat omgaat bü de verschillende groe
pen en blUft waakzaam en gereed tot in-
grüpen, Indien dat noodig Is. Verder strek
kende maatregelen worden thans niet noo
dig geacht, ai kunnen ze mogelUk worden.
De heer de Visser wilde de N.S.B. verbieden
n ook de heer Albarda ping ln die richting.
De heer ALBARDA ontkent dat.
De MINISTER dan accepteer Ik dat. Maar de
eer Albarda zal dan moeten erkennen, dat een
erbod al het uiterste is waartoe te komen is.
Als c
irbleden valt, zal dat ziel
het nat-soclalisme, maa:
tekst is éöbter zoo'duldelUk moont de r
et veel verschillen zullen ontstaai
uniformverbod heeft zün doei bereikt.
Tot deze laatste behoort ook de roode tulp
Do rechterlUke macht mag mei
laken, al doet een rechterlUk i
ens lets .dat men liever anders
wel
•achtige wUi
nzicn des persoons moet de wet
den toegepast.
Ordecommissarissen moeten ln beginsel
getroffen worden. Ze moeten echter verboden
worden als ze op het terrein van de polftti
den willen treden. Er zün gevallen van.
De Burgerwacht krügt met dit wetsontwerp
een wettelHken grondslag. Wat den B.V.L. be
treft. deze wordt eerst by het treden in wer-
kelüken dienst werktuig der overheid. Zoolang
ze niet ln dienst zün. vormen ze een door
saamhoorigheid verbonden groep.
De algemeene beschouwingen werden ge-
Artikelen
Bü art. l bestrüdt de heer DUYMAER VAN
TWIST (a-r.) de opvatting, dat de B.V.L. <x~
partlculiere organisatie is. zoolapg ze niet oi
der de wapenen Is. Maar de minister van Bin-
nenlandsche Zaken verklaarde lndertüd .dat
voor den B.V.L. wettelijke regelen gelden, steu
Dienstplichtwet; ook
zün de leden niet in dienst.
Het Landstorm besluit van 1923 regelt a
i stelt den B.V.L. ln handen der Regeer
kan
het li
handhaving van orde
Dp minister zie dit punt nog
te houden.
Ordecommissarissen zorgen voor de orde ln
een stoet: daarom was het bedenkelük wat de
minister zei. Deze menschen beschermen niet,
wmêmmêmêêêêmami neerlands zuivei. voedt u coedi sramnhmb
De MINISTER wilde
•rganlsatorische diensten.
„hulshoud-ilüke
kan door deze mensch
jken dienst het besliss
Hü wil intusschen h.
el eens overwegen.
B.V.L. handhaafde de
ut het komen In werke-
?nde element Is.
De artikelen werden goedgekeurd en
daarna ook het wetsontwerp zouder koof-
delükc stemming.
De heer communisten {2 stuks) cn
Sneevliet waren tegen.
Jaarna aan de orde.
heer JOEKES (v.d.) verzocht rekening te
houden met de belangen der zelfbesturen^© ge
bieden en te zorgen ..lat de ICP.M. geen mono-
MINISTER COLIJN an
j verdragen op loyale i
gepast. De lüst van zeehavens is
n; er is nog een onderzoek ga;
met de meest practlscho op
ikklng tot de oostkust van
den Overwal. Met de belangen de:
nde gebieden vi
>rdde, dat besta)
;elfbestu
gereserveerd
■chepen onder Nederlandsche vlag ,er ls geen
gewensoh
i van de Kon. Pakotvi
goederen door vree
isekwenttes
-rt MU- Voort;
schepen
ivenala wüziglngen van
t en de Indische Bedrüv.
sluiting.
de Indische
De toegangsweg naar Warmond
Nu het zomerseizoen weer begonnen is en
velen zich naar Warmond spoeden, voor
watersport-beoefening en andere genoegens,
kan het aanbeveling verdienen er nog
maals op te wijzen dat automobilisten uit
de richting 's-Gravenhage sinds het gereed
komen \an den nieuwen Rijksweg om
Oegstgeest thans beter gebruik kunnen ma-
kon van den noordelijken toegangsweg tot
Warmond, welke op bijgaand schetsje is
aangegeven. Men kan zoodoende den tol
0,20 per auto) vermijden. Op verzoek van
de K.N.A.C. heeft het gemeentebestuur van
Warmond op het in die gemeente gelegen
deel van den toegangsweg in den afgeloo-
pen winter nog eenige verbeteringen
gebracht.
T066ANGSW66 I
y$/ q-
WWIONO
s V
ZATERDAG 30 MEI
HILVERSUM I 1875 M. KRO-Uitzending.
8.00—9.15 en 10.00 Gram.pl. 11.30—12.00
Godsd. halfuur. 12.15 Gram.pl. en KRO-
orkest. 2.00 Jeugdhalfuur. 3.00 Kinderuur.
5.45 De KRO-Boys. 6.20 Journ. Week
overzicht. 7.00 Berichten. 7.15 Causerie
„Kinderzorg in de Gestichten". 7.35 Voor
dracht en Gram.pl. 8.00 Nieuwsberichten
AN.P. 8.10 Reportage. 9.00 KRO-orkest.
10.00 KRO-orkest. 10.30 Nieuwsberichten
A.N.P. 10.35 KRO-Melodisten.
HILVERSUM II 301 M. VARA-Uitzending.
8.00 Gram.pl. 10.00 Morgenwijding
VPRO. 12.00 De Notenkrakers. 1.00—1.45
E. Walis' orkest. 2.30 Schaakpraatje. 2.50
Piano, viool en cello. 3.40 Geheelonthou
derscauserie. 3.55 Blokfluiten-Ensemble.
4.15 De Bohemians. 4.50 Causerie „Meer
werk". 5.40 Literaire causerie. 7.20 Cau
serie over grens-formaliteiten. 7.40 Gram.
platen. 8.00 Nieuwsberichten A.N.P. 8.15
„Los Romanticos". 9.10 VARA-Varia. 9.15
De Stem des Volks uit Den Haag. 10.00
Nieuwsberichten A.N.P. 10.05 VARA-
orkest. 11.00 Gram.pl. 11.10 Reportage.
DROITWICH 1500 M. 11.20 Orkest. 1.20
Commodore Grand-orkest. 2.20 BBC-
Schotsch orkest. 3.20 Orgelspel. 3.50
Orkest. 4.50 De „Continentals". 7.05
Welsch intermezzo. 7.20 Week-End-pro-
gramma. 8.05 BBC-orkest. 8.50 Variété
programma. 10.20 Causerie over Florida.
10.40 BBC-orkest,
RADIO PARIS 1648 M. 11.20 Nationaal
orkest. 4.20 Pascal-orkest. 8.50 Opera
uitzending.
KEULEN 456 DL 12.20 Populaire muziek.
4.20 Omroeporkest, -kleinorkest en solis
ten. 7.05 Gram.pl. 7.20 Orgel en strijk-
ensemble. 8.30 Yroolijk programma.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 1.30—2.20
Salon-orkest. 4.35 Klein-orkest. 8.20 Om
roeporkest. 9.20 Kamermuziek.
484 M.: 12.20 Salon-orkest. 3.20 Klein
orkest. 5.35 Omroeporkest 6.35 Ka
mermuziek. 8.20 Li terair-muzikaal pro
gramma. 9.20 Operettemuziek.
ZONDAG 31 MEI
HILVERSUM I 1875 M. 8.30 NCRV. 9.30
KRO. 5.00 NCRV. 7.45—11.30 KRO. 8.30
Morgenwijding met muzikale medewer
king door Ds. J. A. Radix, em. pred.
der Ned. Herv. Kerk te Soesterberg.
10.15 Hoogmis. 12.00 Gramofoonplaten en
KRO-Orkest. 1.20 KRO-Orkest. 2.00 Gods
dienstonderricht. 2.30 KRO-Symphonie-
orkest. 3.15 Zang, piano en gram.pl. 3.40
KRO-Symphonie-orkest. 4.30 Voor de
zieken. 5.00 Gereformeerde Kerkdienst uit
Leeuwarden. Voorg. Ds. S. W. B o s. Hier
na gewijd concert. 7.50 Lezing „Pinkste
ren". 8.10 Nieuwsberichten A.N.P. 8.20
KRO-Orkest. 10.00 KRO-Koor. 10.30
Nieuwsberichten A.NP. 10.40 Epiloog.
HILVERSUM II 301 M. 8.55 VARA. 10.00
VPRO. 12.00 AVRO. 5.00 VARA. 8.00
AVRO. 9.4.5 A. Pleysier: Van staat en
maatschappij. 10.00 Ned. Herv. Kerk
dienst uit de Bethlehemkerk te Zwolle.
Voorg.. Ds J. F. Kruyt. 12.00 Renova-
kwintet. 1.30 Orgel en zang. 2.80 Omroep
orkest. 4.00 „Die Delftsche Sanghers".
6.00 „De jonge stem". 7.00 VARA-Orkest.
8.00 Nieuwsberichten A.N.P. 9.20 Toe
spraak. 9.35 Queen Mary-reportage. 10.20
Radio-Journaal. 11.00 Nieuwsberichten
A.NP. 11.10 Aeolian-orkest.
DROITWICH 1500 DL 12.50 BBC-Northern-
orkest. 1.50 Trio. 2.20 Het Luton-orkest.
3.20 Mandoline-orkest. 4.50 Kerkdienst
voor jongeren. 5.20 Religieus koorconcert.
5.50 Alt, de BBC-Zangers en Strijkkwar
tet. 7.05 Causerie over amateur-tooneel.
8.15 Kerkdienst. 10.20 Elzassermuziek.
RADIO PARIS 1643 Dl. 11.20 Orkestconcert.
12.20 Orgelconcert. 3.05 Nat. Orkest. 5.20
Goldy-orkest. 7.50 Zigeunermuziek. 8.20
Zang.
KEULEN 456 Dl. 8.20 Kwintetconcert. 9.3S
Koor- en orgelconcert. 12.20 Omroepor
kest. 4.20 Omroepkoor, -kleinorkest, trio
en solisten.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 10.20
Orkest. 11.05 Pianorecital. 11.35 Salon-
orkest. 1.30 Klein-orkest. 4.20 Kamermu
ziek. 6.20 Orkest. 7.20 Zang. 9.20 Militair
concert. 11.20 Gram.pl.
484 M.: 10.20 Salonorkest. 12.20 Klein
orkest. 1.30 Orgelconcert. 3.20 Operamu
ziek. 4.20 Salon-orkest. 8.20 Symphonie-
concert. 9.50 Reportage.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 DL 8.30 Vroo«
lijk Pinksterconcert. 10.50 Kamerorkest.
De oproeping voor 't
examen thuis gekregen?
Maakt Ge U bewust of onbewust een
beetje ongerust Voelt Ge een gejaagdheid
bij U opkomen? Voelt Ge U wat dof in Uw
hoofd? Komt er wat hoofdpijn op, neem.
*n „AKKERTJE", het maakt U rustig en kalm.
(AdvJ
47. „Bol den burgemeester van Epsch'eu-
ten maar op!'' kreunde 'de arme men.
Daar opbellen te duur was, beloofde de
wachtmeester te zullen schrijven, ln af
wachting van het antwoord werden toen
mijnheer Pimpelmans en z'n vrouw, on
danks alle protesten, in een cel opgesloten,
waar ze den heelen nacht zaten, plassen
van tranen huilend. Ook den anderen
morgen kwam er steeds nog geen be
richt.... Tot de brief eindelijk, 's middags
vier uur, arriveerde! Met mijnheer Pimpel
mans portret er bij!
4S. Nu mochten de gevangenen naait
Nederland terugkeeren, waar ze 's nachts
met den laatsten trein, bij hevig regen
weer, te Overstraten aankwamen. De auto
bus, die hen van deur naar Zomerdorp
moest brengen, reed echter zoo laat niet
meer, en zoo moesten de stakkers 's nachts
vier kilometer door den stortregen sjouwen
met den zwaren koffer. „Ik zal blij zijn, als
ik dadelijk in bed lig!" kermde mijnheer
Pimpelmans. Helaas, ook dat zou anders
uitkomen!
'(Wordt Woensdag vervolgd
Feuilleton
(19
öoor H. K1NGMANS
Intusschen hadden zij nog geen woning, wat een groote
teleurstelling was. Waarom moeder Ketel de knoop doorhakte:
het huis in de Gelkingestraat was wel niet groot, maar met
wat goeden wil konden zij er wel inwonen, om dan later verder
te zien.
Onmiddellijk hadden zij toegestemd, te meer, omdaf h8t
Munco gelukt was, in het Popkenstraatje een soort pakhuis ;e
verkrijgen, dat zeer wel tot werkplaats was in te richten.
Toen waren de zorgen verdwenen en werd vastgesteld de dag,
Svaarop het paar man en vrouw zou zijn. Méér dan dien dag
.vaststellen konden zij ook niet, want er was geen predikant
'die hun namen in het kerkelijk register kon inschrijven, al
was, toen de Broerkerk eenigen tijd aan de gevormde Gerefor
meerde gemeente behoorde, wel zulk een register aangelegd,
levenals dat in de Roomsche kerk het geval was.
Zij hadden zichzelf en anderen afgevraagd, of 't niet mogelijk
was, dat een predikant uit Emden kwam, om "het huwelijk t*
bevestigen en Roelf Ketel had zich bereid verklaard, naar
Emden te gaan, doch de onmogelijkheid werd spoedig ingezien-
Burgemeester Hillebrands schreef daarop een brief naar den
kerkeraad van Emden met de mededeeling van het feit en
het verzoek, het jonge paar in de regi sters van de Gerefor
meerde Kerk van Emden in te schrijven. Bij een eventueele
forming van een gemeente te Groningen konden zij dan uit
Emden worden overgeschreven, 't Was alles met elkaar niet de
geordende weg, doch van den nood moest een deugd gemaakt
worden. De Heera kende de omstandigheden van Zijn kinderen
len volle en. Hij zou het eerlijk gesloten huwelijk Zijn zegen niet
onthouden.
De dag, waarop Hillgje het groote huis van burgemeester
Hillebrands in de Heerestraat verliet, om voortaan de vrouw
.van Munco Ketel te zijn, was aangebroken.
In opgewekte stemming zat het kleine gezelschap in het huis
in de Gelkingestraat bijeen. Van buiten klonk voortdurend
geklop en gehamer: de nieuwe Gouverneur, die naar Leeuwar
den was vertrokken, om, zoo mogelijk, in Friesland orde op
zaken te stellen, had er in toegestemd, dat hot gehate kasteel,
gebouwd op last van Alva, afgebroken zou worden. Aanvanke
lijk had hij er geen ooren naar gehad en alleen toegestaan, dat
de wal, die doorgegraven was, om een bolwerk van het kasteel
in de stad te brengen, weer gestopt werd. Aan het muurwerk
yan het kasteel mocht niet geraakt worden.
Er was ontstemming over gerezen, die Van Lalaing had
trachten te bezweren, door toe te geven, dat ook het buitenste
aardewerk van het kasteel geslecht mocht worden, zoodat de
Heerepoort een vrije uit- en ingang voor wagens worden kon.
Tenslotte, om den Raad en de burgerij geheel tevreden te
stellen, gaf hij order, het geheele kasteel af te breken, waartoe
de Ommelanden aangeschreven werden, dorpsgewijze te komen
helpen, welk bevel werd gehoorzaamd, hoewel met wrevel.
Want de verhouding tusschen Stad en Ommelanden, in welke
laatste volkomen vrijheid van godsdienst was, werd meer cn
meer gespannen.
Terwijl buiten dus het geklop en gehamer werd gehoord, dat
een einde aan Alva's schepping maken zou, was het kleine
gezelschap in gezellige stemming bijeen.
Tot vreugde van allen verschenen, juist toen de kaarsen
aangestoken waren, vanwego de feestelijke stemming in veel
grooter aantal dan gewoonlijk, burgemeester Hillebrands en
zijn gade;
„Hilligje, het is onder zeer bizondere omstandigheden, 'dat
je de vrouw van Munco wordt", zeide de burgemeester, die
de eenvoud in persoon was, al wist hij den afstand wel ie
bewaren, „maar je moogt verheugd zijn en den Heere danken
voor Zijn genade, aan jou en je man bewezen. Jo meende,
dat de vluchteling niet zou terugkeeren, doch ergens den dool
had gevonden. Maar zekerheid had je niet En je bleef hopen,
evenals mijn vrouw op mijn terugkomst hopen bleef. Wij weten
ook, dat er voor ons is gebeden. En God heeft de gebeden
verhoord. Wij zijn teruggekeerd in onze vaderstad, waar de
vreugde bij de onzen kwam te heerschen. Als belooning voer
je trouw jegens Munco, die ook jou niet heeft vergeten, mag je
dezen dag beleven. En al is er nu helaas! geen geordend
predikant die Gods zegen over je huwelijk afsmeekt wij weten,
dat de Heere niet aan de middelen is gebonden en dat Hij met
welgevallen neerziet op jullie, voor God en de menschen in
den echt verbonden. Hilligje, blijf Munco en Munco, blijf Hilligje
trouw. Wij weten geen van allen, welke tijden er nog zullen
aanbreken. Het kan zijn, dat de dageraad komt, dat het licht
doorbreekt en de Nederlanden, verlost van het Spaanscb
geweld, een goede toekomst tegengaan. Maar het kan ook wezer.,
dat er tijden aanbreken, waarin de vervolging weer openlijk den
kop opsteekt Jezus heeft gezegd: In de wereld zult gij ver
drukking hebben- De zware tijden, veel zwaarder nog, dan
wij nu beleven, kunnen terugkeeren. Maar onze Heere heeft
ook gezegd: hebt goeden moed, Ik heb de wereld overwonnen.
Wat er in de toekomst ook moge gebeuren, de Heere is altijl
met ons. Hij kan van ons vergen, dat wij ons leven voor Zijn
zaak geven, laat ons ^at gaarne doen, want de kroon der
heerlijkheid is voor ons weggelegd in den hemel. De Spanjaar
den kunnen ons geweld aandoen, de Roomschen kunnen ons
vervolgen, de Heere ziet het lijden van Zijn kinderen en een
maal, hetzij wij sterven op natuurlijke wijze, hetzij wij een
gewelddadigen dood sterven, zal het ons toeklinken: kom in,
gij gezegende Mijns Vaders, beërf het Koninkrijk, dat voor u
is weggelegd. Daarom mogen wij ook op dezen dag. nu de
Heere zelf jullie beiden tot elkaar brengt, verheugd zijn. Wij
allen", hij zag den kring rond, die aandachtig en met ont
roering luisterde Roelf Ketel vond, dat de burgemeester nieÉ
voor een dominé onder deed „wij allen weten, dat deze
twee jonge levens voortaan naast elkaar zullen gaan in de
vreeze des Heeren, als „ketters'* zeggen de Roomschen, als
„kinderen Gods" zeggen wij. Hilligje en Munco, blijft dicht bif
den Heere; weest kloek en vroom, opdat, als de verzoeking
komen mocht, als er weer zware tijden aanbreken, £ij sterk iu
den Heere moogt staan."
Burgemeester Hillebrands, hij was een oud man met vee!
levenservaring, drukte het jonge paar krachtig de hand en
wendde zich dan tot moeder Ketel, die onder tranen de langd
toespraak had aangehoord.
„Moeder ook voor u is deze dag een blijde. De Heere heeft
u zwaar beproefd, wij weten het allen. Ge moest uw braven
man, dien ik zoo hoog achtte om zijn standvastigheid in het
geloof, naar het graf dragen; ge zaagt uw jongen, die volkomen
onschuldig was, naar de gevangenis voeren; ge waart blij, dat!
hij kon ontvluchten, maar ging, omdat ge in jaren niets van
hem vernam, in de meening verkeeren, dat hij dood was. Tot
hij, plotseling, vóór u stond- Wat Munco toen bestond, was
niet verstandig van hem, al begrijp ik, zelf ook banneling;
dat hij snakte naar huis en Groningen. De Heere heeft hem zijn
roekeloosheid niet aangerekend, maar een ommekeer in
Groningen te weeg gebracht, die verblijdend is, al bestaat nog
steeds de mogelijkheid, dat wij terugvallen in den ouden toe
stand. Thans evenwel moogt ge verblijd zijn. Ik bid u verder des
Heeren zegen toe; opdat ge met uw kinderen en met Hilligje
nog een lang, gelukkig leven hebben moogt in de vreeze dt-s
Heeren."
'(Wordt vervolgd)".
