'licumr geihsdfe (ürnmntt
De Negus uit Abessynië gevlucht
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken
abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agenlschap gevestigd is 235
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending430
Bij dagelijksche zending530
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/» CL
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
NO. 5771
MAANDAG 4 MEI 1936
15e Jaargang
iSlibertentirpripen:
Van I tot 5 regels 1.17'/»
Elke regel meer 0.22
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer- 045
Voor het bevragen aan 'l bureau
wordt berekend 0.10
Gistermiddag kwam hij met zijn gezin veilig
te Djibouti aan
Addis Abeba in opstand
Het stadscentrum in vlammen opgegaan
Tal van dooden en gewonden
In verbijsterend tempo volgen in Abessinië de gebeurtenissen
elkander op. De Negus heeft Zaterdag met zijn gezin en
gevolg Addis Abeba verlaten en is gistermiddag te Djibouti
aangekomen, waar hij zich hedenmorgen aan boord zou
begeven van een Britsche torpedojager. Waarheen Haile
Selassie en zijn gezin zich zullen begeven staat nog niet vast.
Ook de Abessijnsche Regeering heeft Zaterdag Addis Abeba
verlaten. Zij is in westelijke richting vertrokken. Onmid
dellijk na het vertrek van den Negus en de Regeering is de
hoofdstad in handen gevallen van plunderende benden, die
haar in braod hebben gestoken en de Regeeringsgebouwen
plunderden. Tijdens de onlusten zijn 25 personen om het
leven gekomen.
Tot de gewonden behoort o.m. Dr. Melly, de leider van de
Britsche ambulance, die door een schot in de long werd
getroffen.
Verwacht wordt, dat Addis heden in handen van de Italianen
zal vallen. Mussolini zal heden een belangrijke verklaring
afleggen inzake de Abessinische kwestie
Pe Negus te Dsjibouti
De Negus kwam gistermiddag om vier
minuten over twee met zijn gezin te Dji
bouti aan. De aankomst van de trein uit
Addis Abeba werd door verscheidene auto
riteiten afgewacht. Een compagnie Sencga-
leezen vormde een eerewacht. Als gevolg
yan de verstikkende hitte was de belang
stelling van de zijde der bevolking gering.
De trein reed eenige minuten na 14 uur
het station binnen. De keizerin stapte het
eerst uit, gevolgd door den keizer, die
blootshoofds was, en den kroonprins. De
negus weigerde een verklaring
af te leggen en verzocht den
Franschen autoriteiten per
soonlijk do journalisten a f-
z ij dig te houden.
In door den gouverneur van Djibouti ter
beschikking gestelde auto's reed het gezel
schap vervolgens naar het paleis van den
gouverneur tusschen een dubbele haag
tirailleurs. Met den trein waren tevens on
geveer dertig Abessijnsche hovelingen aan
gekomen, alsmede Ras Kassa, en de minis
ter van Buitenlandsche Zaken, de kleine
prins Makonnen enjde prinsessen.
De negus zag er vermoeid uit en
fecheen magerder geworden te zijn. De
keizerlijke familie werd door de me
nigte met respect begroet.
Zij bracht den nacht door in het paleis
Van den gouverneur en zou hedenmorgen
met de Engelsche torpedoboot 549 vertrek
ken, vermoedelijk eerst naar Aden. Het
jeigenlijke reisdoel is niet bekend. Algemeen
neemt men aan dat de keizerlijke familie
naar Palestina de wijk zal nemen. Van an
dere zijde wordt echter gemeld, dat de
Negus naar Engeland zal gaan.
Te Djibouti hebben de Fransche autori
teiten alle maatregelen genomen om inci
denten tijdens het .verblijf .van den negus
te voorkomen.
Pok de Regeering heeft Addis Abeba
Verlaten
Volgens de laatste berichten, die te
Parjjs zijn binnengekomen, zijn ook
de leden der Abessijnsche regeering
Zaterdag van Addis Abeba vertrokken
en hebben zü de keizerlijke archieven in
een automobiel medegenomen. Zij zijn
fn westelijke richting vertrokken.
Waar de Negus zich verborgen hield
De oorlogscorrespondent van het Duitsche
nieuwsbureau seint, dat de negus zich in
do dagen voor zijn laatste bezoek aan Ad
dis Abeba verborgen heeft gehouden in een
klooster op enkele kilometers ten zuiden
van Sokota, dus in het door de Italianen
reeds lang bezette gebied, nadat hij aan de
hem achtervolgende Galla-stammen ontko
men was.
Italiaansche verkenners waren er in ge
slaagd deze schuilplaats te ontdekken en
Italiaansche vliegtuigen begonnen, toen de
negus met een klein gevolg Addis Abeba
trachtte te bereiken, de achtervolging. Des
ondanks slaagde de keizer, die zeer ver
trouwd is met de bijzonderheden van het
terrein, en met de plaatselijke omstandig
heden er in, in verscheidene nachtelijke
marsehen de hoofdstad te bereiken.
Hier riep hij allereerst den senioren
raad bijeen en deze zou besloten heb
ben tot het uiterste weerstand te bie
den. De vlucht van de keizerlijke fami
lie bewijst echter, dat men ten slotte
een verder bloedvergieten doelloos
achtte.
Wat de positie van 'den keizer betreft,
doet men te Londen opmerken, dat hij de
jure keizer blijft, ofschoon niet meer de
facto regeerende. Men neemt aan, dat hij
op vreemd grondgebied zal worden behan
deld met alle onderscheiding, aan zijn
rang en zijn positie als opperbevelhebber
der Abessijnsche legers verschuldigd.
Addis Abeba brandt!
Onmiddellijk na het vertrek van den
Negus is Addis Abeba ten prooi geval
len aan een plunderende menigte, die
alle bezinning had verloren en de ge
bouwen in brand stak. Voortdurend
weerklonken schoten. De muiters had
den zich blijkbaar meester gemaakt
van de geweren en de munitie, die door
de politie en soldaten waren achterge
laten. De stad biedt thans een chaoti-
schen aanblik. De meeste buitenlanders
bevonden zich in veiligheid in de le-
gatiewijk. Niettemin zijn 24 vreemde
lingen als slachtoffer gevallen.
In de stad bobben zich tijdens de plun
dering tooneelen van groote wanorde af
gespeeld. Zoowel het keizerlijk paleis als de
Haih Selassie, de keizer van Abessinië, die
zijn land ontvlucht is en zich thans op
Franscli grondgebied bevindt.
Regeeringsgebouwen zijn geplunderd. De
Amerikaansc-he legatie is door verjeheidene
kogels getroffen. De groote zender
AlLdis Albeba staat in brand. Alle tele
fonische verbindingen ziin .verbroken.
Een groote cbaos
Volgens gisterenavond laat aan de Quai
d'Orsay te Parijs ontvangen telegrammen
duurden do onlusten en plunderingen den
geheelen dag voort. Het keizerlijk paleis
en de handelswijk staan in brand. In de
straten wordt geschoten en overal ziet men
gewonden liggen. Deze onlusten zijn 'e wij
ten aan de soldaten die naar de hoofdstad
terugvloeien, aan benden die door den Ita-
liaanschcn opmarsch worden voortgedreven,
en aan duistere elementen. De nacht van
Zaterdag op Zondag is betrekkelijk kalnj
verloopen. Zondag ontbrandde de strijd in
verschillende deelcn der stad opnieuw. Het
centrum van Addis Abeba is volkomen leeg
geplunderd, afgebroken en verbrand.
De buitenlanders in veiligheid
Volgens de laatste berichten, die uit Addis
Abeba ontvangen zijn, is bijna de geheele
buitenlandsche bevolking in de verschillen
de legaties ondergebracht en wat de veilig
heid der buitenlanders betreft, was de toe
stand gisteravond bevredigend. Het Duit
sche gezantschap heeft twee patrouilles op
vrachtauto's van de brandende stad laten
rijden, om achtergebleven Europeanen te
zoeken. Men merkte samen met een derge
lijke patrouille van de Engelsche legatie en
een aantal Europeanen konden in veiligheid
worden gebracht.
Onder de dooden bevinden zich een aantal
Grieken en Armeniërs, die het leve-n hebben
verloren bij de verdediging van hun bedrijf.
De meeste dooden, die in de straten
verspreid liggen, zijn Abessijnen, die ge
dood zijn toen zij trachtten gebouwen te
plunderen, welke verdedigd werden. De
Britsche kerk is door plunderaars leeg
gehaald. Alle Koptische kerken zijn ge
plunderd, verscheidene der laatstge
noemde kerken zijn tot den grond toe
afgebrand.
Een Amerikaansche correspondent en zijn
tolk werden door zwaardhouwen gewond,
toen zij met hun auto door het gepeupel
reden.
Amerikaansche vrouw gedood
De Amerikaansche gezant te Addis Abeba
heeft geseind naar het departement van
buitenlandsche zaken te Washington, dat de
Amerikaansche mevrouw St,adin uit Loma-
linda. in Californië, tijdens een vuurgevecht
in de hoofdstad door een verdwaalden ko
gel is getroffen en gedood. Zij is de echtge-
noate van Drz. Stadin, behoorende tot de
zending der Zevende Dags Adventisten.
Volgens te Djiboeti untvangen berich;
hebben in Addis A'beba zeven Franschen,
twee Belgen, drie Syrische gezinnen en het
geheele spoorwegpersoneel een toevlucht ge
zocht in het station. Niemand is lastig ge
vallen. Toch wordt in Djiboeti een trein ge
reed gehouden om eventueel met een com
pagnie Senegaleesche soldaten naar Addis
Abeba to gaan, teneinde de vluchtelingen
af te halen.
Plunderaars hebben winkels op vrij groo-
ten afstand van het station in brand gesto
ken. Het stationsgebouw is van steen ge
bouwd en loopt dus geen brandgevaar. Om
17 uur is gistermiddag de tweede speciale
trein, die Zaterdag uit Addis Abeba ver
trokken is, aangekomen. In den trein zaten
de militaire Zweedsclie missie en verschei
dene officieren.
De Italiaansche opmarsch
Italianen 18 K.M. van Addis Abeba
De Amerikaansche gezant te Addis
Abeba telegrafeerde naar Washington, dat
de voorhoede van de Italianen tot 18 KM
van de hoofdstad was genaderd.
Een opstandige menigte naderde de lega-
tic, waarop de gezant den Britschen auto
riteiten verzocht troepen te zenden, tenein
de de Grieksche en Russische vluchtelingen,
die in de legatie een toevlucht hadden ge
zocht ie helpen, Een patrouille .van, de Brit
sche legatie-wacht heeft de vluchtelingen,
alsmede de vrouwen en kinderen gered, als
ook het personeel van de Turksche legatie.
Bij deze actie zijn verscheidene Abessij
nen gedood.
De Italianen haasten: zich
De oorlogscorrespondent van 't Duitsche
Nieuwsbureau seint, dat de buitenlandsche
gezantschappen in Addis Abeba 't Italiaan
sche oppercommando een dringend telegram
hebben doen toekomen, waarin zij verzoe
ken de hoofdstad zoo snel mogelijk te be
zetten. aangezien de anti-buitenlandsche
stemming der bevolking, welke na de vlucht
van den Negus en de Rcgcering zonder
eenigen rem is, en, die sedert maanden
tegen de vreemdelingen is opgejaagd, zich
gemakkelijk zon kunnen keeren tegen de
enkele blanken, die nog in Addis Abeba
vertoeven.
't Italiaansche opper-commando heeft
ln verband daarmede allo maatregelen
genomen om het oprukken der auto
colonne, welke met ontzaglijke terrein
moeilijkheden te kampen heeft, te be
spoedigen. Tot gistermorgen hadden
1600 auto's den pas Termabcr over
schreden.
Vliegtuigen dragen zorg, voor de levens
middelenvoorziening der colonne. De aska-
ri-colonne bevindt zich reeds dicht in de
nabijheid van de hoofdstad. Volgens de
laatste berichten rukt generaal Graziani
verder naar Harrar op, waarmede de syste
matische bezetting en penetratie van ge
heel Abessinië een aanvang neemt.
Moeilykheden bij den pas Tcrmaber
Het hoofdkwartier van het noordelijk Ita
liaansche leger in Abessinië deelt mede, dat
de gemotoriseerde kolonne, die langs 't zig
zag opklimmende pad van de Termaberpas
opklom, zich Zaterdag den weg versperd
zag door een instorting, welke was veroor
zaakt door het slechte weer. Het herstel
van den weg nam verscheidene uren in
beslag, de manschappen van de genie en
de overige wapens werkten samen om de
moeilijkheden van het terrein op te ruimen.
Gisterochtend kon de kolonne verder op
rukken.
Nabij Tamabaer hebben de Italianen twee
stukken geschut en een aanzienlijke hoe
veelheid oorlogsmaterieel buit gemaakt-
De Erythreaansche kolonne heeft het ge
bied van Egersa bezet De bevolking werkt
met de Italiaansce soldaten samen om de
wegen weer begaanbaar te maken, welke
op last van den Negus waren vernield, om
den doortocht van het Italiaansche leger te
bemoeilijken.
Deze houding van de bevolking toont, vol
gens de Italianen, dat het Rijk, dat de op
volgers van Menelik hebben opgebouwd,
zijn einde nadert
Volgens Italiaansche mededeelingen
heeft Boerroe Amedis, hoofd van de
prov. Wollo, die zich met 10.000 man
aan de Italianen heeft onderworpen,
verklaard, dat alle stamhoofden tus
schen Dessie en Addis Abeba tot onder
werping bereid zijn, daar zij den oorlog
als door Italië gewonnen beschouwen.
De bezetting van Debra Tabor verzekert
de Italianen de controle over rijke gebieden
in Abessinië.
De vriendschappelijk-gereserveerde ont
vangst van de Italianen door de bevolking
toont, dat Ras Kassa door de bevolking
de Koptische geestelijkheid is verlaten, al
dus een Italiaanscli bericht uit Debra
Tabor.
Volgens gister te Londen ontvangen
berichten kan worden verwacht, dat de
Italianen vandaag Addis Abeba zullen
binnenrukken.
De zuivering van het bezette gebied
In de laatste legerberichten wordt steeds
melding gemaakt van de actie van een ge
deelte van het Italiaansche leger in Oost-
Afrika Evenwel bestaan nog andere be
langrijke troependeelen, welke niet worden
genoemd, en wel op de eerste plaats drie
legen-orpsen, die in het Noorden het bezet
te gebied zuiveren, zoodat de troepen, welke
naar Addis Abeba oprukken, niet behoeven
te vreezen voor aanvallen in den rug. Deze
corpsen voeren meer een bezettingstactiek
dan een opmarsch.
Verder houdt generaal Graziani sedert de
nederlaag van Ras Desta aanzienlijke ge
motoriseerde afdeelingen in Neghelli, ten
einde het leger van Ras Nasiboe in toom
te houden. Het is mogelijk, dat het leger
van generaal Graziani, te zamen met deze
gemotoriseerde eenheden uit Neghelli Addis
Abeba binnenrukt en zich zoo vereenigt
met de troepen van het noordelijk front.
De troepen van Neghelli hebben tot taak
geheel Zuid-West Abessinië te veroveren,
/ermoedelijk wordt deze actie gevoerd in
•amenwerking met do troepen van 't Noor
delijk front, nadat deze Addis Abeba heb
ben bezet.
Graaf Ciano beschoten
een der legerberichten wordt melding
gemaakt van een Italiaansch vliegtuig, dat
iveri Addis Abeba werd beschoten.
Naar thans wordt vernomen, was het toe-
el van graaf Ciano. den schoonzoon van
Mussolini, het toestel werd door verschei
dene kogels getroffen, doch de piloot wist
het toch naar het vliegveld te Dessie terug
te brengen
Leider der Britsche ambulance
ernstig gewond
Een Etiopicr heeft een schot gelost op dr
Melly, den leidpr van de Britsche ambu
lance in Abessinië. Dr Melly werd in de
long getroffen. Zijn toestand baart zorg.
Politieke besprekingen
Eden heeft gistermiddag langdurige
besprekingen gevoerd met Baldwin. Na
afloop verklaarde hij, dat nog geen en
kele beslissing genomen was, ten op
zichte van de houding van Groot-Brit-
tannië in de zitting van den Volken
bondsraad op 11 Mei a.s. De zitting van
den kabinetsraad, welke heden gehou
den wordt, zal naar alle waarschijnlijk
heid zich met deze kwestie bezighouden.
De zitting zou oorspronkelijk bijeenko
men om zich bezig te houden met de
aan Duitschland te stellen vragen.
Rome in afwachting
In feestelijke stemming verdringen zich
duizenden menschen in de straten van
Rome, waar de luidsprekers worden aange
bracht voor de uitzending van een groote
rede van Mussolini, die hedenmiddag uit
gesproken wordt. Vooral in de omgeving
van het Palazzo Venezia is het druk. De
vreugde van het publiek werd nog grooter,
toen gisteravond het bericht bekend werd,
dat na groote moeilijkheden de pas over
den Termaberg werd vrijgemaakt en dat de
autocolonne thans over dezen drieduizend
meter hoogen pas in de richting van Addis
Abeba oprukt, teneinde zich aan te sluiten
bij een tweede colonne, die te voet opge
marcheerd was en die zich reeds in de na
bijheid van de Abessijnsche hoofdstad be
vindt.
Een rede van den duce.
In zijn gistermorgen bij het overhandigen
der landbouwprijzen uitgesproken rede wees
Mussolini er op, dat deze dag in de geschie
denis van Italië bekend zal blijven, omdat
de pogingen van het Italiaansche volk zijn
bekroond. Minstens 400.000 van het half
tnillioen soldaten, dat wij in Afrika hebben
geconcentreerd, aldus do duce, zijn boeren.
Onder het strijden hebben zij nooit n
laten den grond te beoordeelen en de aarde
te betasten om een vergelijking te maken
tusschen Italië en Ethiopië en de mogelijk
heid te overwegen om naar deze ontvolkte
gebieden onze prachtige en vruchtbare Ita
liaansche landbouwgezinnen over te bren-
Aantal arbeiders in Oost-Afrika
Stefani seint, dat van 1 Januari tot 30
April 1936, 111.216 arbeiders zich naar Oost-
Afrika hebben begeven. 345 kwamen door
ziekte en arbeidsongelukken om liet" leven,
62 werden door de Abessijnen gedood bij
den overval op de Gondrandwerkplaats
20.827 gmgen na afloop van hun contract
weer naar Italië terug, S9.9S2 bevinden zich
nog steeds in Oost-Afrika.
Persstemmen
Het vertrek van Haile Selassie uit Addis
Abeba naar Djiboeti wordt door de Noord-
Italiaansche bladen voorgesteld als het
einde van den Abessijnschen veldtocht. Do
negus, zoo schrijft de Gazetta del Popoio,
krijgt wegens zijn houding tegenover Ita
lië het lot, dat hij verdient. De oorlog is
ten einde. Een herleving van den oorlog
in Abessinië zal niet mogelijk zijn, daar
Italië het land zal ontwapenen en in het
bijzonder een waakzaam oog zal houden
op de verbindingswegen met de naburigo
koloniale gebieden. Het is intussthen mo
gelijk, dat de oorlog van Afrika naar
Europa overslaat. Om dat tot stand te bren
gen zou voldoende zijn de sancties te ver
scherpen of ook slechts op het tcgenwoor
dige niveau te laten.
VOORNAAMSTE
NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen
De Negus is uit Abessynië gevlucht en
heeft elk militair verzet opgegeven. Na
zijn vertrek is in Addis Abeba een op
stand uitgebroken. Ket centrum van de
stad is door brand vernield. Het Keizer*
lijk paleis is door rooversbenden geplun
derd. Er zijn vele dooden en gewonden
gevallen.
De Italianen naderen Addis Abeba. De
val van de stad kan elk oogenblik wor*
den verwacht.
De uitslag van de Fransche verkiezin
gen heeft een groote overwinning voor
de partijen van het volksfront opgeleverd.
Verschenen is de Memorie van Antwoord
aan de Eerste Kamer over de Indische Bo>
grooting.
Hoe men de daad va.n den negus ook
kwalificeert, zegt de Fransche „Petit Par-
sien", hij staat gelijk met een „abdicatie da
facto".
In sommige Romeinsche kringen is men
ervan overtuigd, dat Badoglio een ontwerp
heeft opgesteld, waaraan de zoon van den
negus in principe zijn goedkeuring heeft
gehecht en dat zou neerkomen op een Ita
liaansch protectoraat over Abessinië, met
behoud van een theoretische regeering on
der den Kroonprins.
WAAROM DE NEGUS
VERTROK
Hij begreep dat alles
verloren was
De Italianen voor de poorten van
Addis Abeba
De negus heeft Abessinië verlaten, omdat
hij begreep, dat voor hem alles was verloren.
Na de nederlaag aan het Tigre front en de
val van Dessie, welke voornamelijk was te
wijten aan den opstand van de Raias Gallas
in de provincies Yejoe en Wollo, wilde de
negus nog den weg naar Addis Abeba ver
sperren. Hij kwam evenwel tot de bevinding,
dat de menschen vermoeid en gedemorali
seerd worden, de soldaten keerden in lompen
en zonder wapenen naar Addis Abeba terug,
waar zij in de straten om een stuk brood
bedelden.
De negus ondervond zulke moeilijk
heden bij het formeeren van troepen
om den weg naar Addis Abeba te ver
sperren, dat hij besloot naar de hoofd
stad terug te keeren. In de provincie
Salale ten Noorden van Addis Abeba
werd de Negus herhaaldelijk met ge
weerschoten ontvangen. Na zijn terug
keer in de hoofdstad namen de zaken
een zoo ernstige wending dat hij be
sloot zijn familie naar Djiboeti te
zenden,
Aangezien voor hemzelf het gevaar ver
meerderde, zonder het land hiermede te
helpen, besloot hij eveneens te vertrekken,
tezamen met Dedjas Igazoe de Fitaorari Ber-
roe, Guetta en Herroei, minister van Buiten
landsche Zaken, Ras Kassa, Ras Guetatsjoe,
Dedjas Haile Selassie, de oom van den negus
Balastjo, Atto Lorenzo en Ras Hailoe, die
sedert het verraad van 1930 gevangen werd
gehouden.
Zaterdagochtend vertrok hij uit Addis
Abeba.
In een ministerraad, welke Zondagochtend
werd gehouden, is gratie verleend aan Ras
Hailoe.
Volgens de laatste berichten bevindt
de niet-gemotori erde Italiaansche
kolonne zich voor de poorten van Addis
Abeba. De mannen wachten op de ge
motoriseerde kolonne, welke over den
Termaberpas trekt, alvorens de stad
binnen te trekken. Niettegenstaande
den voortdurenden regen wordt de
marsch niet onderbroken. In het licht
van schijnwerpers heeft de genie ge
durende den nacht de wegen verbe
terd. De kolonne wordt vergezeld door
een honderdvijftal vliegtuigen.
Badoglio wil tegelijkertijd de omrin
gende gebieden bezetten, zoodat de stad
veilig zal zijn tegen e\entueele over
vallen.
UIT DE A.R. PARTIJ
GOUWRAAD DER ARJA
Naar wij vernemen zijn in de Gouwraad der
Arja voor de Waal- en Lingestreek gekozen
tot voorzitter de heer G. van Klaveren uit
Asperen en tot secretaris de heer W. bchaap
alhier,
