Va
KXltiOi)
zaterdag 28 maart 1936
derde blad. pag. 9
Nederl. Unie van Accountants
Prof. mr. P. S. Gerbrandy spreekt
over „De ordeningsgedachte"
De internationale handels
politek van Nederland
Hedenmiddag werd te 's-Graven-
hage de Bedrijfswetenschappelijke
samenkomst gehouden van de Ne
derlandsche Unie van Accountants,
in Hotel „Wittebrug". Prof. Mr. P
S. Gerbrandy sprak over: „De
ordeningsgedachto".
Hij verdedigde de volgende stellingen:
1. De ordeningsge
dachte en het in
haar besloten pro
bleem is niet beperkt
tot het economisch
gebied der samenle
ving (vrijheid tegen
over regeling). Zij
raakt de samenle-
vin der menschen in
haar geheel, het in
haar besloten pro
bleem is niet minder
van religieuzen eii
I r, r /- i. ,i juridischen dan van
Prof. Mr Gerbrandy ec0nomischen aard.
2. De krachten,
geestelijke en economische, die de ordenings
gedachte in onzen tijd in economie en recht*
op den voorgrond hebben gedrongen, zijn
I bovenpersoonlijk; een positie-kiezen in dezen
zin, dat men voor of tegen ordening kan
zijn, rust op verkeerde probleemstelling en
is verwerpelijk. Het gaat er veel meer om,
haar een ideale en doelmatige toepassing
te verzekeren, met afweer van overspan-
I nen regelingen.
3. Gegeven dat een menschelijke samen
leving zonder ordening onbestaanbaar is.
ligt het nieuwe van de ordeningsgedachte,
Zooals die zich heden ten dage openbaart.,
met name hierin, dat de collectiviteit in
het juridisch en economisch leven bezig is
een grootere plaats te veroveren in dien
zin, dat zij in meerdere mate determine*»
rend wordt voor de economisch-juridische
verhoudingen.
4. Met het naar voren dringen der collec
tiviteit correspondeert de terugdringing
van den wil van het menschelijk individu
als determineerende factor in het juridisoh-
economisch leven.
5. Ordening is allerminst te vereenzelvi
gen met regeling van staatswege. Wel be-
teekent ordening eenerzijds een zich bewust
verwijderen van het stelsel der automati
sche prijsvorming en het daarmee corres-
pondeerende juridische individualisme en
anderzijds een in meerdere mate aanslui
ting zoeken aan door den staat te erkennen
normen.
6. Het inruimen van een plaats aan de
collectiviteit, het uitgaan in meerdere of
mindere mate van een totaliteit in plaats
van den enkele, stelt economen en juristen
voor een nieuwe taak en voor nieuwe vra
gen: willekeurige tegenover natuurlijke
collectiviteit, inwendige structuur in ver-
band met persoonlijk initiatief en persoon-
lijke verantwoordelijkheid, is het econo
misch saldo beslissend e.d.g.
ondernemers-overeenkomsten is een
voorbeeld van met de ordeningsge
dachte op gezonde wijze rekening
houdende wetgeving.
Haar toepassing kan binnen bepaal
de grenzen dienstbaar worden ge
maakt aan doelmatige ordening van
het bedrijfsleven, gelijk met voorbeel
den is aan te toonen.
en lichtte daarbij de volgende stellingen toe:
1. De periode, waarin de meest begunsti
ging de hoeksteen was van de internatio
nale handelspolitiek, is voorbij; al is de
clausule blijven bestaan, daarnaast werd
een stelsel van actieve handelspolitiek op
basis van wederkee-
righeid ingevoerd,
waaruit ten overvloe
de blijkt, dat meest
begunstiging zich
evengoed verdraagt
met protectie
autarkie als met vrij
handel.
2. Pogingen om
door middel van in
ternationaal overleg
de vrijheid te bevor
deren zijn mislukt;
tolunies, multilate-
Dr L. GKortenhorst rale, regionale ver
dragen, tarievenbe-
standen en^. hielden geen stand; het bila-
terisme in de internationale verhoudingen
zal gedurende lange jaren overheerschen.
3. Noodgedwongen is ons land verplicht
zijn internationale handelspolitiek aan te
passen aan de gewijzigde economische struc
tuur en economische zelfvoorziening, ook
imperiaal, te paren aan het zooveel moge
lijk instandhouden van den internationalen
handel. Een nauwkedrige afweging van de
daarbij betrokken belangen is daarvoor nood
zakelijk.
4. Teneinde deze structuuraanpassing, ook
door middel van de handelspolitiek, te kun
nen volbrengen, is een sterke leiding van de
zijde der Overheid onmisbaar.
5. Gehandhaafd dient echter het door
de sociale wijsbegeerte en door de ge
schiedenis als juist erkende beginsel,
dat Staatsbemoeiing steeds "subsidiair
dient te zijn en dat het geluk van een
vólk het best gediend wordt, wanneer
de grootst mogelijke individueels vrij
heid samengaat met den grootst moge-
lijkon maatschappelijken samenhang.
HET DEFENSIE-
VRAAGSTUK
Een overdruk uit
„Maatschappij-Belangen"
In het orgaan van de Ned. Maatschappij
voor Nijverheid en Handel hebben twee
ongenoemde deskundigen (óf is het maar
één?) artikelen geschrven over 't Defensie-
vraagstuk: het eerste artikel draagt de
algemeene titel; het tweede heet „Verster
king van de weermacht".
Wij hebben al eens eerder opgemerkt, dat
deze „Maatschappij" zich soms begeeft op
terreinen, waar ze zich liever niet moest
ertoonen. Wij kunnen er de waarde niet
an inzien, dat een naamloos deskundige,
feitelijk zonder argumentatie van eenige be-
teekenis, zich verklaart vóór uitbreiding der
luchtstrijdkrachten, zij het met gelijktijdige
prijsgeving van de kruisers (het standpunt
van de meerderheid der commissie-Kan),
terwijl daaraan de opmerking wordt vast
geknoopt, ,.dat de bestaande marine-orga
nisatie op haar doelmatigheid is gewogen
en te licht bevonden."
Het lijkt ons in 't algemeen beter, dat
„Maatschappij-Belangen" zich niet al te veel
mengt in zuiver technische aangelegenheden
en meer handelt naar de regel, welke de
deskundige medewerkers in tweede instan
tie concludeert:
Op grond van het vorenstaande meenen
wij, dat versterking van de weermacht
noodzakelijk ia De Regeering heeft thans
de beschikking over het rapport der Com
missie-Kan en het advies der Indische
Regeering zal wel spoedig te wachten
zijn.
Het komt ons voor, dat het in 's lands
belang is, gesloten achter de Regeering te
staan om te helpen haar plannen te ver
wezenlijken. Ongetwijfeld zullen er des
kundigen zijn, die het op sommige punten
niet met die plannen eens zijn, maar eer
critiek te oefeen zal men zich toch moe
ten afvragen of het algemeen belang
daarmede gediend is en in elk geval be
denken, dat die critiek slechts nut heeft
als ze opbouwend is.
De Regeering heeft de adviezen van
alle verantwoordelijke instanties tot haar
beschikking, het vraagstuk is zeer veel
zijdig en slechts de Regeering kan vol
ledig beoordeelen welke overwegingen
het zwaarst moeten tellen. Er is dus alle
reden om zich te voegen naar de eind
conclusie der Regeering en niet aan te
genstanders het wapen in de hand te ge
ven dat de deskundigen weder verdeeld
zijn in hun opinies en er dus maar niets
moet geschieden.
Deze vermaning moge vooral de deskun
dige in eerste instantie ter harte nemen.
Nederlandsche Reisvereeniging
De Nederlandsche Reisvereeniging
heeft te 's-Gravenhage een nieuw
kantoorgebouw doen verrijzen, omdat
het oude te klein geworden was.
Het gebouw staat op een kruispunt van
vier wegen, nl. Laan van Meerdervoort, Zee
straat, Scheveningscheweg en Javastraat,
dus op een in het oog vallende plaats.
Architect is de heer B. Schultheiss, de
aannemer N.V. Ing. Bureau voor Bouwnij
verheid.
De ligging van het nieuwe gebouw, dat
met zijn étreng doorgevoerde horizontale
lijnen in do gevels nauw aansluit- bij de be
bouwing in de omgeving, is uit architecto
nisch en zakelijk oogpunt gezien, zeer mooi.
MIJNHARDT'S
iaxeer-
tabletten
werken zacht en zeker1
doos 60CT
Het gebouw bevat een kelder, parterre en
drie verdiepingen. Men heeft acht maanden
over den bouw gedaan. Het nieuwe kantoor
levert liet bewijs dat de N.R.V. groeit en
bloeit, ondanks crisis en dreigende reisbe-
lasting.
I-Iet gebouw zal binnenkort officieel in
gebruik worden genomen.
Ned. Bond van J.V. op G.G.
Het bestuur van den Ned. Bond van J.V.
op G.G. heeft onlangs een commissie be
noemd, welke het vraagstuk van de feeste
lijke jaarvergaderingen zou bestudeeren.
Deze1 commisie heeft thans rapport uitge
bracht. Dit is in het laatste nummer van het
orgaan van den Bond opgenomen. De com
missie vat haar voorstellen aan het Bonds-
bestuur in de volgende punten samen:
1. Aanwijzing te verstrekken omtrent goe
de voordrachten;
2.Een lijst van tableaux saam te stellen
op de wijze als door de twee andere Geref.
Jeugdbonden zijn gegeven;
3. Aan een schrijver, die het vereenigings-
leven kent, op te dragen een spreekkoor te
vervaardigen, dat in den besten zin een pro
pagandastuk voor de J.V. is;
4. Zich in verbinding te stellen met de
besturen der twee andere Jeugdbonden tot
het verkrijgen van een film, die het geheele
Geref. jeugdwerk weergeefL
5. Een of meer personen aan te wijzen, die
een hand'eiding saam stellen ter uitvoering
o.m. van de punten 1 en 2 voornoemd.
Op den lomenden Bondsdag zullen deze
voorstellen worden behandeld.
Foto-toestellen als reisbagage
Naar aanleiding van verschillende berich
ten over aanhoudingen van toeristen, die
uit het buitenland in ons land terugkeeren,
en in het bezit zijn van fototoestellen, waar
van zij niet direct kunnen bewijzen, dat
deze uit Nederland afkomstig zijn, wordt
de aandacht gevestigd op het verscherpt
toezicht aan de grenzen.
Fototoestellen worden alleen dan door de
douane vrij binnen gelaten, indien de be
zitters bewijzen kunnen, dat deze uit Ne
derland afkomstig zijn. Dit bewijs kan door
hen worden geleverd door vóór het naar
het buitenland vertrokken de inspectie der
invoerrechten en accijnzen te verzoeken
een vrijdom van invoer te verstrekken of
een loodje aan het toestel te bevestigen.
Ook kan dit aan de grens geschieden onder
overlegging vande nota van den hande
laar, bij wien het toestel werd gekocht
Voor camera's welke in het buitenland
zijn gekocht en in Nederland worden io
gevoerd, moet een totaal invoerrecht van
25 pet-, vaa den aanschaffingsprijs worden
betaald.
Vrouwencrisiszorg
De speciale Commissie van de Centrale
voor Werkloozenzoro aan het werk
Qetogen
Enkele dagen ontspanning noodig
Een dezer dagen werd door de Cen
trale voor Werkloozenzorg, uitvoering
gegeven aan de sinds lang bestaande
plannen tot uitbreiding van haar arbeids
veld, door de instelling van een speciale
commissie voor Vrouwen-crisiezorg.
Deze commissie is aan het werk getogen
en heeft tot opdracht, nauwkeurig na te gaan
wat er op het oogenblik reeds geschiedt voor
de vrouwen van werkloozen, om daarna met
voorstellen te komen inzake huishoudelijke
voorlichting.
Ook is» in studie genomen het vraagstuk
van de opleiding tol. dienstbode, dat vele
moeilijke kanten heeft. Men is overtuigd van
de dringende noodzakelijkheid om t.z.t. te
komen tot oprichting van een Internaat voor
de Prot. Christelijke groep.
Een apart onderdeel van de taak van de
commissie vormt het kampwerk voor vrou
wen van door de crisis getroffenen. Het vo
rig jaar werd in deze richting reeds iets on
dernomen, maar thans is het de bedoeling,
mede aangespoord door de gunstige resul
taten. op grooter schaal aan vrouwen die het
zoo bitter hard noodig hebben, enkele dagen
van ontspanning te bezorgen, ze uit te til
len boven de dagelijksche beslommeringen,
moeiten en zorgen, die een huishouding,
waar weinig of geen geld binnenkomt,
medebrengt.
Uï-cti is die rueivute HONIG'S KALFSSOEP
Het opstellen van de heimachines op het Beursterrein te PiOtterdam voor het inslaan
van de Franki-palen, waarop het gebouw zal rusten.
Vereen, voor Nationale Veiligheid
Een Comité Amsterdam opgericht
Gisteravond is te Amsterdam opgericht
een Comité Amsterdam van de Vereeni-
ging voor Nationale Veiligheid.
In deze vergadering hield Z.Exc. lt.-gen.
b.d. H. A. F. G. van Ermel-Scherer
een strategisch-politieke beschouwing over
„Nederlands veiligheid, zoowel hier te
lande als in Oost-Azië". terwijl prof. dr. J.
E. de Quay, uit Tilburg, sprak over het
ontstaan en het doel van de Vereeniging.
waaraan hij een opwekkend woord voor de
totstandkoming van een Amsterdamsche
afdeeling vastknoopte.
Hierna werd besloten tot oprichting van
het Amsterdamsche Comité over te gaan.
Dit bestuur, bestaande uit de heeren
Gottfr. H. Crone, Herbert Cremer, M. C.
Koning, C. G. Sattier Craane en Mr. J. H.
P. V. Haitsma Muiier, zal met nog enkele
andere personen worden uitgebreid.
Staande de vergadering, verklaarde
in ditverband het lid van het dage-
lijksch bestuur der Vereeniging, prof.
dr. V. H. Rutgers zich ingevolge het
tot hem gerichte verzoek bereid, mede
tot het bestuur van het Comité Am
sterdam toe te treden.
Over eenigen tijd zal het Comité in de
.hoofdstad een bijeenkomst beleggen, waar
voor een maritieme autoriteit zal worden
uitgenoodigd tot het houden van een voor
dracht
uit oost indie
Ned.-Indië en de Reisbelastmg
Zware lasten voor Jonggehuwden
Het „A.I.D. De Preangerbode" levert
critiek op het ontwerp reisbelasting in
Nederland, in het bijzonder wijl Indië
daarbij als „buitenland" wordt be
schouwd.
„Wederom wordt Ned. Indië dus minzaam
gerangschikt onder het buitenland. Wel
heeft oud-Minister Verschuur er nog on
langs op gewezen, dat Nederland Indië niet
kent en dat het broodnoodig is, dat de Ne
derlanders uit eigen aanschouwing leeren
zullen dat er een Groot Nederland bestaat,
groot door zijn uitgestrektheid en mogelijk
heden, groot door den arbeid der Nederlan
ders, maar zij die gevolg gevende aan deze
woorden, een kijkje willen nemen in onze
overzeesche gewesten, hebben gerekend bui
ten den Nederlandschen fiscus, die ook de
reizen naar dit .buitenland" zwaar belast.
Ned. Indië is deel van het Rijk, doch een
regeering die een rijkseenheid kloekelijk
handhaven wil, geeft zelf het slechte voor
beeld, door Indië te rangschikken onder het
buitenland.
Men is er reeds aan gewend geraakt, dat
Ned. Indische producten niet minder zwaar
worden belast dan goederen uit het buiten
land, dat met name de thee een recht heeft
op te brengen, waarbij de prohibitieve Ame-
rikaansche tariefmuren slechts kinderspel
zijn. Nederlandsche gezinnen, die Indië bin
nenkomen, om daar werkzaam te zijn en
hun pas begonnen huwelijksleven op te bou
wen, moeten zware belastingen opbrengen,
voor de meegenomen meubels of den huwe
lijksuitzet Keeren de Nederlanders na lange
jaren naar het Vaderland terug, dan waakt
aan de grenzen de fiscus, dat zij over de
meegenomen bagage en inboedel de gevoelig
hooge rechten betalen zullen.
Nederlandsche schepen worden in het wets
ontwerp, waar ter wereld zij zich bevinden
als Nederlandsch grondgebied beschouwd,
maar zij die dit grondgebied verlaten om in
Nederlandsche havens buiten Europa den
voet aan wal te zetten en om Nederland
overzee te leeren kennen, bemerken onmid
dellijk dat zij zich gewaagd hebben in het
„buitenland".
Wanneer zal het de RegeerinR eens dui
delijk worden, dat Nederland en Ned. Indië
één-rijk vormen, en dat het besef der Rijks
eenheid in de eerste plaats behoort aanwezig
te zijn bij de Regeering?"
Zuid-Celebes door epidemieën
geteisterd
In Zuid-Celebes Siiïdjai, Boeloekoemba
en Bontain heerscht een dysenterie- en
een malaria-epidemie, die reeds vele dooden
heeft geëischt.
Het hoofdkantoor van den Dienst der
Volksgezondheid, meldt de „Java B.", heeft
van den inspecteur van dien dienst te Makas
sar telegrafisch bericht ontvangen, dat in
begin Februari uit de onderafdeeling Boeloe
koemba en een gedeelte van de onderafdee
ling Sindjai Zuid-Celebes een zware
malaria-epidemie werd gemeld met naar
schatting 15.000 zieken.
Tevens trad in die streken dysenterie epi
demisch op met circa 600 gevallen.
Met de chininisatie en vaccinatie der be vol
king werd onmiddellijk begonnen. Daarvoor
werden tal van hulpkrachten gerequireerd.
Hierbij bleek, dat door de bevolking
tot dusver was verzwegen, dat reeds
in December 1935 malaria en dysen
terie heviger woedden dhn gewoonjjfc.
_Wel is waar is bacilaire dysenterie in Ce
lebes een echte volksziekte, die in den regen
tijd epidemisch optreedt en dan door vacci
natie wordt bedwongen, maar de epidemie
was ditmaal blijkbaar veel ernstiger dan in
vorige jaren.
Naar schatting bedroeg In Januari
en Februari j.L het aantal sterfgevallen
aan malaria en dysenterie te ramen
telkens ongeveer 1000. In Maart was
dit getal iets lager.
De onderafdeeling Bontain rapporteerde in
begin Maart 1000 malaria-gevallen, waaron
der tot heden geen dooden voorkwamen. Ook
daar werd onmiddellijk met chininisatie be
gonnen.
De bestrijding wordt zeer bemoei
lijkt door de achterlijkheid der bevol
king, die zich verzet tegen de vaccina
tie.
Ongeveer de helft van het betrokken ge
bied is echter reeds gevaccineerd, terwijl ook
de chininisatie regelmatig voortgang heeft
Zoowel de D.V.G. als het B.B. zijn door de
epidemie verrast, daar de bevolking zooals
reeds gezegd het veelvuldig voorkomen
der ziekten eerst heeft verzwegen.
Nopens een miltvuur-explosie onder
het vee in dezelfde onderafdeelingen kan
worden gemeld, dat 100 buffels en 5 paarden
stierven; 10.000 dieren zijh preventief geïn
jecteerd, terwijl voldoende serum voorhanden
Een cordon van veld- en bestuurspolitie,
alsmede militairen, is getrokken. Alles is
rustig.
ZONDAG 29 MAART
BLOEMEND AAL 245.9 M. Uitzending van
Kerkdiensten uit de Gereformeerde Kerk.
Voorganger: Ds. Joh. C. Brussaard
10.00 v.m. Tekst: Joh. 19 18b: Jezus in
't midden, Zich één makend met de mis
dadigers en levensscheiding tusschen ben
teweegbrengend.
5.00 n.m. Heidelb. Cat. Zondag 32; Het
Christelijk leven der dankbaarheid.
MAANDAG 30 MAART
HILVERSUM I 1875 M. Algem. Programma,
verzorgd door de VARA. 8.00 Grafri.pl.
10.00 Morgenwijding VPRO. 10.15 Voor
dracht. 11.00 Voordracht. 12.001.45 De
Bohemians. 2.00 Viool en piano. 2.30
Zang. 3.00 Voor de vrouw. 3.30 Orgelspel.
4.30 Voor de scholen. 6.30 Muzikale cau
serie, VARA-Orkest, en pianosolist. 7.10
Lezing. 7.30 VARA-Orkest. 8.00 Berich
ten. 8.10 Radiotooneel. 9.00 Koorconcert.
10.00 Nieuwsber. 10.05 Gram.pl.
HILVERSUM H 301 1VL NCRV.-Uitzending.
8.00 Schriftlezing, meditatie. 10.30 Mor
gendienst door Ds. C. C. H. de Loos,
Ned. Herv. Pred. te Kortenhoef. 11.00
Chr. Lectuur. 11.30—12.00 en 12.15 Gr.pL
12.30 Orgelconcert. 2.00 Voor de scholen.
2.35 Causerie. 4.00 Bijbellezing. 4.45 Het
Stichtsch Salonorkest. 6.30 Vragenuur.
7.00 Berichten, reportage. 7.30 Vragenuur.
8.00 Berichten. 8.15 Renkumsch Mannen
koor. 9.00 Lijdensoverdenking. 9.30 Gr.pL
10.00 Berichten. 10.05 Het Waleson-stryk-
kwartet.
DROITWICH 1500 M. 12.05 Orgelconcert.
12.50 Octet. 1.50 Orkest. 2.50 Gram.pL
3.35 PianorecitaL 4.05 Voordracht. 4.20
Orkestooncert, 5.05 Cello en piano. 5.35
Trio. 6.50 Zang. 8.20 BBC-Zangers. 8.50
America Calling, gevar. programma. 10.35
BBC-Orkest.
RADIO PARIS 1648 M. 11.20 Orkestconcert.
4.20 Orkestconcert. 8.20 Zang. 9.05 Om*
roepkwartet, zang, piano, voordracht.
KEULEN 456 M. 11.20 Concert. 12.35 Popu
lair concert. 3.20 Literair-muzikaal pro
gramma. 6.20 Omroeporkest. 7.30 Werag-
kamerorkest. 9.50 Voordracht en zang.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.50 Klem
orkest. 5.20 Omx-oeporkest. 8.20 Sympho-
niecancert. 484 M.: 12.20 Gram.pl. 12.50
Omroeporkest. 5.20 HoorspeL 5.50 Klein-
orkest. 7.20 Viool en piano. 8.20 Viool
recital. 8.55 Symphonieconcert.
KUNST
Jubileum-A. Wapenaar
Dit voorjaar zal het 25 jaar geleden zij
dat de heer A. Wapenaar te Zwoller
kerspel zijn plaats in het Christelijk letter,
kundig leven inneemt.
Al dezen tijd heeft de heer Wapenaar la
ons blad en in enkele weekbladen en tijd.
schriften zijn bezonken literair-kritisch werk
gepubliceerd. Dit moeizame pionierswerk
heeft vrucht gedragen. Wat er heden wordt
geoogst aan scheppend werk en aan geszon
der oordeel, danken wij mede aan den
staag volgehouden arbeid van Wapenaar.
Er heeft zich, zooals wij reeds eerder heb-
ben meegedeeld, een klein comité gevormd
met het doel, den schrijver op eenvoudige
wijze te huldigen, door een kleine keur.
bundel uit zijn werk te doen uitgeven,
Deze bundel zal in een beperkte oplage
verschijnen. Gelden kunnen gestort worden
op de postrekening van den heer J. P. Prins
Louise de Colignystraat 51, Schiedam, giro
nummer 125306.
Het ligt in de bedoeling zoo mogelijk aan
ieder, die door het zenden van een bijdrage
aan dit plan medewerkt, te zijner tijd een
exemplaar van dit boek, of een ander ge.
schrift van den jubilaris, toe te zenden.
Het Comité bestaat uit J. Allon, Heem-
stede; H. Diemer, Rotterdam; P. Kort huis,
Wassenaar; Hendrika Kuyper—Van Oordt,
Rotterdam; J. P. Prins, Schiedam secr.
penn.; P. J. Risseeiiw, Den Haag: C Rijns,
dorp, Rotterdam.
TELEURGESTELDE DAMES!
Wij verwijderen OVERTOLLIG HAAR met garantie v. nooit meer terug komen Ook
wratten rimpels, enz. Nieuwste vlugge methode. Vele dankbet. v. H.H. Doktoren en beh.
Dames. Voor iedere beurs. Cat B gr. en fr. Mevrouw L. C. GIMBER, cediDl te Pnriis
156 LAAN VAN MEERDERVOORT, DEN HAAG, Tel. 331841. - ReedL 30X gtvestïd!
GEESELING
(31
door D. K R IJ G E R
Behalve het groote kookfornuis had de kok nog twee hulp-
fornuizen in gebruik, opgebouwd van steenen in een hoek van
den tuin. Lustig stonden zij reeds hun kook- en braadwerk te
verrichten. In den nacht was men met het werk aangevangen.
Het was een interessant gezicht dat geloop en gedraaf van al
die menschen, met ontbloot bovenlijf, en al maar geweldige
lappen varkens- en ander moddervet vleesch in de reusachtige
kookketels stoppend, zoodat het gestoom en gesj|i niet van ae
lucht was. Daar kwamen een paar koelies aandraven, aan een
stok een groote hand „muo-muo" (Chineesch brood). Verderop
anderen met manden vol groenten, die door nijvere handen
spoedig schoongemaakt en toebereid werden. Groote kisten met
limonade werden aangevoerd, want het was heerlijk warm en
de Chinees drinkt graag limonade bij het eten, vooral als zij
goed gesuikerd is. Het was dus een grootscheepsch tooneel van
koken, bakken en braden. Herbert vroeg zich met eenige bezorgd
heid af, hoeveel overtollige spijs later naar kippen en konijnen
verhuizen zou. Doch geen vrees, het volk bleef toestroomen en
te tien uur was het aantal de honderd reeds overschreden. Da
kok had dus niet overdreven.
„Maar waar zit de kok nu toch?" vroeg Herbert zich af. Hij
popelde van verlangen om te weten te komen, waarom die
invasie reeds in den vroegen morgenstond begonnen was. Ha,
daar zag hij hem, met bolle wangen in een reusachtigen ketel
met Chineeschc kool blazend. Hij moest er even aan gelooven en
zijn werk onderbreken om Herbert op de hoogte te brengen. In
alle haast kwam het volgende er uit: „U weten, Monsieur, vóór
het eten menschen van de Mission komen spreken en daarom
Monsieur gezegd gasten vroeg genoeg zijn moesten, om te
luisteren."
Op een fijne manier bracht dus de kok zijn heer onder het
oog, dat hij het met zijn uitnoodiging wel slimmer had kunnen
aanleggen en beter zijn gasten kon laten toespreken na dan vóór
den maaltijd.
„Daarom", zoo ging de kók voort, „mol aan tout-le-monde
(iedereen) zeggen, zij komen midi-avant (voor den middag).
En zij waren er voor den middag. Toen om twee uur de
Chineesche Zendelingen kwamen vier mannelijke en drie
vrouwelijke vonden zij bijna twee honderd toehoorders. Toen
begon Hex-bcrts bezorgdheid een anderen kant uit te gaan. Zou
er wel eten genoeg zijn? Maar gelukkig zag hij voortdurend
nieuwen aanvoer van levensmiddelen en hoopte maar, dat de
kok den toestand meester zou blijven.
In den tuin was het zoodanig gearrangeerd, dat het eetfestijn
in twee tafereelen zou plaats vinden, eerst de vrouwen, daarna
de mannen.
Maar zoover was men nog niet gevorderd. De mannelijke
Zendelingen waren nog met hun prediking bezig en Chineezen
houden van lang praten; ongewoon lang naar ons begrip.
Nochtans leed het geen twijfel, of zij wisten hun toehoorders te
boeien. De spanning lag op de gezichten tc lezen. Geen wonder!
vertellingen; en dan van een soort, als zij nog nooit gehoord
hadden, wie zou dan niet luisteren?
Het is Chineesche gewoonte om mannen door mannen en
vrouwen door vrouwen te doen toespreken.
Het huis was volmaakt leeggeplunderd om aan het noodige
meubilair te komen en zoo zat dan het geheele gezelschap
sommigen op stoelen of tafels, anderen gehurkt en de meest
op hun gemak gestelden languit op den grond, van de toespraak
te genieten.
Intusschen waren ook een paar Amerikanen, leiders van de
Missie, poolshoogte wezen nemen. Deze, wel bekend met
Chineesche gebruiken, gaven den raad om, daar de tuin groot
genoeg was, mannen en vrouwen in twee groepen te splitsen
en afzonderlijk te doer, toespreken. Daarmede kwam er schor in
de zaak en kon er eenige berekening omtrent het aanvangsuur
van den maaltijd gemaakt worden.
Wat zag het er in den tuin schilderachtig uit! Herbert, die
van die prediking in de Chineesche taal weinig kon verstaan,
ging voor surveillant spelen. Want hier en daar, op een bijzonder
schaduwrijk plekje, trof hij wel eens een zijner gasten altijd
een man of een jongen, nooit een vrouw aan, die aan een
dutje in de lekkere zon de voorkeur gaven boven het luisteren
naar den spreker. Een tikje op den schouder en een lachje
waren voldoende om lien naar de kudde terug te drijven. Voor
de kinderen kneep hij maar een oogje dicht. Die waren een
beetje aan hun lot overgelaten, want Chineesche vrouwen
houden haar kinderen niet bezig, dat doen de mannen; en die
hadden het thans te druk om zich om nun kroost te
bekommeren.
Lang, heel lang duurden de toespraken en het was vijf uur,
eer de stoet opgesteld was om gefotografeerd te worden. Dat
fotografeeren ging ook al zoo gemakkelijk niet, want de foto
graaf werd er zenuwachtig onder het was ook zoo 'n groote
stoet en sleepte de menigte nu .ens naar den eenen hoek
van den tuin, dan naar den anderen. Herbert had op de ijdel
heid van het Chineesche ras gespeculeerd en aan zijn gasten
beloofd, dat men den eerstvolgenden Zondag na het feest in de
Missie een exemplaar van de k.ek krijgen kon. Ongelukkiger
wijze bleek het later, dat de fotograaf in zijn zenuwachtigheid
de plaat had doen mislukken, zoodat er geen behoorlijke foto
tc voorschijn kwam. Natuurlijk viel dit den bezoekers en zij
waren bijna allen aanwezig tegen, maar zij riepen toch een
parig uit, dat zij dankbaar bleven voor den aangenamen dag.
Zonder onderscheid bleven zij tot het einde toe de prediking
bijwonen en dat stemde Herbert oprecht gelukkig.
Het tuinfeest werd besloten met de algemeene spijziging.
Misschien was dit nog wel de schilderachtigste vertooning van
den geheelen dag. Overal door den tuin heen vond men groepjes
verspreid op den grond, lepelend met eetstokjes, dat het een
lust was om te zien.
De inlandsche Zendelingen konden het niet over hun hart
verkrijgen, dadelijk na hun toespraak te vertrekken. Zij vonden
het zulk een heerlijke gelegenheid den menschen nog meer van
den Heiland te vertellen en bleven daarom rondloopen en soms
zich even bij een groepje neerzetten, om een paar hapjes mee
te peuzelen en nog een paar mooie verhaaltjes te doen.
Het ging er Chineesch toe en de duur van den maaltijd wa9
eveneens Chineesch, dat wil zeggen verbazend lang. Het was
volslagen duister, toen dc laatste mond zich toeklapte voor den
laatsten hap.
Met heilige blijdschap vernam Herbert op den dag na het
feest van den kok, dat de oude vrouw, die ua haar herstel een
trouwe bezoekster van de Missie geworden was, tijdens dp hijeen-
komst in den tuin vele bezoekster-., om zich heen verzameld
had, om haar te vertellen, welke schoone dingen zij reeds wist
van den Heere Jezus en dat zij dit alles ook konden hooren eu
nog veel meer, als zij eveneens naar de Missie gingen. Het
gevolg was geweest, dat er heel wat harer, reeds op dén dag
Da het feest, onder het gehoor der Zendelingen verschenen. In
de gesprekken, onder het naar huis gaan gehouden, was de
naam van Jessoe schering en inslag.
(Wordt vervolgd.)
