BEGROOTING VERKEERS-
FONDS AANGENOMEN
,rjedeH£m
bmondekt cbe
%-(pALMOLIVt
CTSINT!-
N G
GEESEL
VRIJDAG 20 MAART 1936
DERDE BLAD PAG. 0'
Eerste Kamer
Ook de bègrootingen van het
Staatsvisschershavenbedrijf te
IJmuiden en van de Staats
mijnen goedgekeurd
Het Zuiderzee fonds
.Overzicht
De Kamer heeft een viertal begrootingen
afgewerkt.
Het verkeersfonds ging daarbij voorop.
Hield de heer Moltmaker een pleidooi voor
scherpe verkeerscentralisatie, do heer Van
Citters verhief daartegen zijn waarschuwen
de stem. Hij vroeg ruimte voor het particu
lier initiatief, dat de eigenlijke schepper is
van het moderne verkeer.
Minister v. Lidth de Jeude bleek niet
doof voor de woorden van den anti-rev.
senator. Wel wil hij meer orde, meer cen
tralisatie, maar decentralisatie zal het sy
steem voor toezicht en inspectie zijn.
Van soc.-dem. zijde waren meer Zondags-
treinen gevraagd; de minister ging daarop
Den heer Ter Haar werd een stevig lesje
gegeven. Zijn lange lijst van verkcerswen-
schen kan beter op ccn andere plaats wor
den besproken dan in het parlement.. Deze
uitspraak van den minister vyas volkomen
juist en we willen hopen, in de toekomst
verschoond te zullen blijven van het een
senator niet waardige peuterwerk, dat veol
tijd kost en toch tot parlementaire onvrucht
baarheid gedoemd is. Ook de spot van den
minister in ditzelfde verband over 't „roode
fietsachterHchtje van den heer Ter Haar",
dat een cause célèbre dreigt te worden
evenals het versche kadetje zij dien af
gevaardigde een waarschuwend teeken, dat
hij op een ongewenscht pad zich beweegt en
beter doet de parlementaire tertiaire wegen
te ven-uilen voor de breedc heirbaan, waar
aan hij zijn hart heeft verpand.
De heer Moltmaker had ook een dou-
iblure van de Tweede Kamer een serie
klachten doen hooren over de Rotterdam-
sc-.he Tramweg Maatschappij. De minister
was dus genoopt te herhalen, dat over re
organisatie is gesproken en dat voorzienin
gen omtrent de personeelsbelangen loo-
nen en pensioenen afzonderlijk zullen
moeten worden getroffen, indien de reorga
nisatie te lang uitblijft.
Niet zonder beteekenis was 's ministers
verklaring, dat hij bereid is om vooistellen
in overweging te nemen tot verbetering van
smalle en zwakke bruggen niet alle
over de Drentsche kanalen. Het Werkfonds
zal daarbij te hulp worden geroepen. Dat
zelfde geldt voor de tertiaire wegen, indien
men het er over eens geworden zal zijn hoe
ze. zullen worden verbeterd.
Bij de replieken heeft mr Janssen den
heer de Ma reliant, die zoo hoog had opge
geven over de in werkelijkheid niet aan
wezige gunstige uitkomsten der Duitsche
spoorwegen, nog een harde noot te kraken
gegeven. Niet alleen 1932, 1933 en 1931 slo
ten voor de Duitsche spoorwegen af met
honderden millioenen tekort, rnaar ook 1935
had tot eind November van het vorig jaar
volgens officieele Duitsche gegevens een te
kort van f 138 millioen opgeleverd. Dat is
wat anders dan de 130 millioen overschot,
waarvan de N'.S.B.-er gewaagd had, die niet
moede wordt op even lichtvaardige als
weerzinwekkende wijze, zonder deugdelijke
argumenten, zijn nazi-vaderland te verheer
lijken hoven het land, van welks volksver
tegenwoordiging hij krachtens decreet van
•zijn „leider" deel mag uitmaken om „liis,
masters voice" te representeeren.
Het betoog van den heer Janssen was vol
komen afdoende. Echter moet worden be
twijfeld of het tot het brein van den on-
nederlandsche Nederlander wel volkomen is
doorgedrongen. Het bescheid vol flauwe uit-
vluchtjes, dat de heer Marchant ten slotte
ten beste gaf, doet zulks althans vermoeden.
De begrooting ging z.h.st. door, evenals
'die voor het IJmuidcr Staatsvissclicrshaven-
hedrijf, waarover door niemand gesproken
werd.
De Staatsmijnen waren eigenlijk bij de
[begrooting van Waterstaat reeds behandeld.
Enkele onbeduidende opmerkingen van
den„werkloozen burgemeester'van Amsten-
Tade een stukje N S.B.-diskwalificatie
van anderer verdienstelijk werk in 't mijn-
gebied lokten een waardig en rustig pro-
lest uit van den heer Andriessen. Ook de
lieer Moltmaker mengde zich in het debat.
Dat is zijn recht, maar beter had hij gedaan,
•zich aan het slot niet te verga 1 oppecrcu
door van de letters NSB. een vertal mg te
geven in den vorm van: NederlanJsche
Snotneuzen Bond. Ook al is de N.S.B. noch
zoo politiek onrijp, al verkondigt zij de
meest dwaze en tegenstrijdige denkbeelden,
al is zij in haar ideeën volkomen on-neder-
fandsch, wijl Duitsch, georiënteerd, dat mag
er niet toe brengen om in het Parlement
het Vova-pcil van debat te introduceeren.
Hel Zuiderzeefonds besloot de rij. Een uit
voerige rede van den heer v. cl Hoeven
werd door den mimsier wiens bondig
heid. duidelijkheid en zakelijkheid den gehee
len dag te loven vielen kort, maar o.i.
vrijwel afdoende beantwoord.
De Kamerleden hadden blijkbaar niet
meer op een stemming gerekend. O.a, was
de lieer de Marchant el d'Ansembourg erom
even half vier tusschonuit getrokken. Dat
is dezelfde, die kort geleden een groep van
zijn volgelingen opvoedde door hun de be-
applaudisseefde mededceling te doen, dat
dien dag om half zes zoo weinig leden pre
sent waren.
Toen dan ook,, door een o.i. onhandig en
onnoodig l'orcoeren van eeu stemming door
den voorzitter, het tot stemmen kwam,
bleek de Kamer onvoltallig, zoodat vandaag
bij den aanvang der vergadering opnieuw
zal moeten worden gestemd.
Vandaag komt Landbouw en Visscherij
aan de orde en daarna nog Defensie met 't
Defensiefonds. De Kamer is dan door den
begrootingsarbeid heen.
Verslag
De behandeling van het
Verkeersfonds
De heer MOLTMAKER (s.d.) betoogde. dat dé
wikkeling van het verkeer in ons laud te lang
aan zichzelf Is overgelaten en dat op het ge
bied van verkeer België en Duit3chland niet met
ons te vergelijken zün. Onze bodemgesteldheid
- beginnen, heel anders.
publiek, van de
Het Is
ondernemers en van de schatkist, di
keersordening komt. Daartoe moeten de handen
worden Ineengeslagen opdat een eind kome aao
het op elkaar parasiteeren van allerlei vervoers
bedrijven. Alles moet tenslotte in één hand ver-
eenlgd zün. Dan komt er ook een eind aan al
lerlei slechte loonsverhoudingen. zooals die bijv.
btj verschillende tramondernemingen bestaan.
Zelfs pens loonbedragen van het personeel zjjn
Bil de R.T.M. Is het I
te gedupeerd. Sociale
machtig op zijde gezet
dig.
Ook de door den min
plaatsen moeten zelfs armbesturen bijpassen. De
loonbedragen behoo-
1
lit de 40-urige werk-
n het belang van een betere verdeeling der
iensttijden en bestrijding der werkloosheid
Aangedrongen werd op Invoering van
week-endbiljetten. Daarmee moet uitbrei
ding van den treinenloop op Zondag ge
strenge maatregelen zün noodlg tegen allen,
die het verkeer in gevaar brengen.
Do heer v. CITTERS (a.r.) was van meenmg.
dat de Verkeersfondsbegrooting g_een beeld
Dringend noodig
is een algcheele reorganlsa-
gbcdrijf. Dat werkt als^twce
dige ontwikkeling gekomen. Het particular ini
tiatief heeft zich daarbü sterk laten gelden. Do
Spoor kwam achter en ging later met de A.T O.
het bestaande autovervoer beconcurreeren. Al
rendeerde deze onderneming niet, tenslotte had
varter Staat
mbtcr
Bü de Bezuinigingswet heeft de Regeering
het verkeer een volmacht gekregen. Do
er heeft niets te zeggen. Maar wat er ook
ure, men spare nog Iets, zooveel mogelijk,
het particulier initiatief. Het is niet zoö
slecht als velen denken.
De MINISTER VAN' WATERSTAAT wil met
opmerkingen van den heer v. Citters over
;n opzet an de begrooting rekening houden.
•gen wordt per jaar 16^ millioen
■ed:
Wegenplan is Sn
>eid zün. Intusschen zal het niet aan werk
tbreken.
De machtiging voor het vorkeer Is gegeven
Lar al wat de regeering op dat gebied doet,
iet binnen twee jaar wettelijk worden gesanc-
Een centrale inrichting van toezicht en
inspectie op 't verkeer ligt niet in de bedoe
ling. Hlerbü zal decentralisatie worden toe-
Coördinatie in het verkeer zal het spoedigst
erkregen worden, indien van de zijde van de
ersrhillonde takken van verkeer vrijwillig *a-
icnwerking wordt gezocht. Dc overheid kan
De tollenafkoop wordt bepaald door de be
Haar o.a. de caoee célfcbre van het rood© llcht-
io die bijna even beroemd is als die van het
versche kadetje kan ergens anders beter ge-
ger is dan in Dnltschlaud. Misschien zuilen we
nier voor de vaste lasten ook nog eens een pot
lood moeten aanwenden, al is de minister niet
zeker of de heer de Marchant den moatrogel
dan zal roemen. Met welk potlood men in
Dultacbjand do vaste lasten weggewerkt heeft,
laat den minister vrfl onverschillig.
Kosten van beveiliging bü onbewaakte over-
word t de beveiliging noodig door het drukker
\v orden van het vorkoor dan moet het Verkeers
fonds betalen.
Aan de belangen van het tramwegpersoneel
scuenkt de regeeriug haar aandacht.
Met het bestuur der R.T.M. is reeds'over
reorganisatie geconfereerd. De kwestie van
pensioenen en loonén moet bevredigend
worden opgelost en afzonderlijk, indien de
reorganisatie teveel voorbereiding kost.
Do broze brug te Gelderznalsen zal 's minis
ters aandacht hebben. Na totstandkoming van
den weg Vtanen-Waardenburg zullen verkeers-
telllngej MÉ' jr~ ÜB
wogen. MÏss
Het tracé Vianen-Waardenburg Is gekozen na
advies van een commissie van overleg uit de
streek. De weg is C K.M. korter dan o.a. Gelder-
malsen wilde; ook Is de weg goedkooper dan
verbetering van den bestaarden weg zou zijn
De minister is toegankelijk voor
vragen voor brugverbetering ten laste t
het Werkfonds.
niet geheel „uitgestudeerd" in vei band met al
lerlei ervaring.
Het verkeer is met 58 millioen belast.
Wie over de halve cent hooger benzinebe-
lasttng praat moet ook de vermindering van
hooge veergelden in rekening brengen.
Het gebruik van de straatklinker Is sterk
aanbevolen maar hti andere wegdekken.zfln ook
Nederlandsche industrieën betrokken. D« mi
nister streeft echter naar ruime toepassing van
de nationale steenen.
De tertiaire wegen uit het Werkfonds beta
len ontmoet geen bczwaar. lndlen maar vast
staat op welke wijze ze zullen worden behan
deld. Het gaat dan om 2 millioen per jaar ge-
Dp aanleg van vliegvelden r
elscnen voldoen. Do K.L.M.
i bepaalde
binnenlandscho luchtverkeer sterk te beperken.
Overleg met hetbuitenland over deze vlieg
velden gèlük de heer de Marchant wil
acht de minister niet noodig.
Na de pauze volgden replieken.
Mr JANSSEN (r.lc.) merkte den heer v Citters
millioen. Dat is wot anders dan de 150 millïoer
winst, die de heer de Marchant noemde.
Gerepliceerd_^-erd voorts door de he
De* begTooting van het
Staatsvisschershavenbedrijf
te IJmuiden passeerde eveneens z.h.st.
Begrooting Staatsmijnen.
mün-
jrkiezingsdagen c
goeding zal worden ge-
agd bij den Volkenbond.
De heer MOLTMAKER (s.d.) kwam er tegen
op. als zouden de vakbonden de belangen der
mijnwerkers niet behoorlijk behartigen. De hee-
ren van de N.S.B., die men wel eens de Neder
landsche Snotneuzen Bond noemt, hebben daar
van niet het minste verstand.
De VOORZITTER: Ik verzoek U dat woord
"'lie ^MHEISTER°VAN WATERSTAAT wees er
op. dat het staatstoezicht zich ook met het so
ciale element bezig houdt.
Z.h.h. werd de begrooting goedgekeurd.
Zuiderzeefonds
Do heer v. d. HOEVEN (c.h.) ontwikkelt fl-
nancicele bezwaren in verband met de voorne-
Inpoldering. Op "t oogenbljk
behoort boi
Met de
teronttrekking
rust. Daaruit ontstaan gevaren voor de drink-
W Dér heer^'v" d." BERGH (lib.) wil zich bü de
nieuwe inpoldering aansluiten, nu de Regeerlng
deze groote werkverschaffing en werkverrui
ming aandurft Alleen Is het fle vraag of de op
gestelde kosten berekening niet q.l te gunstig Is.
De MINISTER VAN WATERSTAAT merkte
op, dat uitvoering van de N. O. polder om na
tionale redenen verantwoord ls.
De „zouthuishouding" ts voor den heeT v. 9.
Hoeven een groot bezwaar. Hü overdreef echter
De N. O. Inpoldering heeft op do „zout
huishouding" niet een zoodanlgen Invloed,
dat ze daarom achterwege zou moeten blij
ven. Het bureau voor Drinkwatervoorzie
ning ls eveneens van oordeel, dat van de
nleuwo drooglegging voor do drinkwater
voorziening geen bezwaren zijn te duch-
Palmolive zeep maakt
Uw huid zachter, bekoorlijker!
Denk niet: „mijn teint kan ik toch niet verbeteren!"
Vele vrouwen op wier mooie huid LI jaloersch
bent, hebben deze te danken aan de dagelijksche
Palmolive-behandeling. Een van de beroemdste
natuurlijke schoonheidsmiddelen is geraffineerde
olijfolie, welke op lichaamstemperatuur „smelt",
Cleopatra kende reeds haar cosmetische waarde.
Doktoren gebruiken ze voor de teere huid der pas
geborenen en meer dan 20.000 schoonheidsspecia
listen bevelen thans Palmolive aan, de zeep waarin
olijf- en palmoliën op bizondere wijze vermengd zijn.
Wasch Uw gezicht met Palmolive en gebruik
Palmolive ook voor Uw bad. U zult zien hoe
anders haar overvloedig, fluweelzacht schuim is.
Palmolive maakt de huid zacht als satijn, bekoorlijkl
Masseer Uw gezicht 's morgens en 's avonds met
het verjongende schuim van Palmolive: de lieve-
lingszeep van iedere
vrouw, die prijs stelt op
haar uiterlijk, van hoofd
tot voeten. Want ook
de voeten hebben recht
op regelmatige verzor
ging. Neem daarom re
gelmatig dagelijks een
Palmolive voetbad!
Dit houdt Uw voeten in
goede conditie. En de
kosten zijn zoo gering!
Kamer onvoltallig
De begrooting werd In stemming gebracht-
De hec-r v. VESSEM (n.s.b.) verzoekt aantee-
kcnlhg, dat bü tegen was
Dc heer v. FIoEVEN (c.h.) eveneens en de
heor DE GIJSELAAR (c.h.) wilde dat eveneens
De VOORZITTER constateerde, dat het quo-
uro niet meer aanwezig was, bepaalde de etem-
ling op Vrijdagmorgen bu den aanvang der
ergaderlng cn verdaagd® daarna de vergadc-
ing tot hedenmorgen 11 uur.
UIT OOST-1NDIE
Aangeboden geschenken
i PADANG, 19 Maart (Aneta). Tijdens het
verblijf van den Gouverneur-Generaal te
Fort-de-Kock is een optocht met lampions
gehouden, waaraan 2500 scholieren deel
namen.
De pcnghoeloes en ambtenaren van de
Bovenlanden boden Zijne Excellentie een
kris aan, als symbool van onderwerping en
trouw aan de Begeering; aan nievrouw I)e
Jonge werd een zilveren adathuisje ge-
schonken als symbool van een geschenk
aan de Moeder van het volk, terwijl freule
de Jonge een met gouddraden doorweven
schouderdoek werd geschonken, hetgeen
het symbool is van de Rlinangkabauscho
maagd.
Nieuwe groote weveiij
SOERABAJA, 19 Maart (Aneta). De fa
brieksgebouwen van de vroegere fabriek
Soekoredjo zijn thans omgebouwd tot een
grootscheepsche weverij waarvoor een
transformatoren-station met een spanning
van 79.000 volt is ingericht voor bet leveren
van den stroom voor 100 wceftoestellen,
welk aantal binnenkort wordt uitgebreid
tot 350. Het is de bedoeling dit aantal uit
eindelijk op te voeren tot 600.
DJOCJA, 19 Maart (Aneta). Het militair
hospitaal te Djocja is geheel opgeheven.
De ziekenzaal is tot bentong ingericht. De
andere gebouwen van het hospitaal zijn
omgebouwd tot woningen voor mindere
militairen.
Strenge straften
DJOKJAKARTA, 19 Maart (Aneta). Op 16
.Maart _jJ._ weigerden een _5ÜO-tal gestraften
te eten. in verband met het feit dat de voe
ding was verminderd. De directeur van de
gevangenis sprak de menschen toe, doch zij
bleven weigeren. 42 der onverzoenlijken
werden geïsoleerd, waarvan een zevental,
de belhamels, streng werden gestraft, ter
wijl de overigen op verschillende wijze
straffen ontvingen. Thans is alles weer
normaal.
Aneta verneemt van een bevoegde in
stantie, dat do voeding in de gevangenis,
sen weliswaar iets is verminderd, doch dat
het menu door den Dienst voor Volksge
zondheid volkomen is goedgekeurd. Het be
draagt thans nog meer dan het dagelijksch
menu van een desa-man.
WETENSCHAP
KOEKOEK-ONDERZOEK
De Nederlandsche Phaenologisohe Veree-
niging zal dit jaar het koekoek-onderzoek,
zooals dat ito 1935 plaats vond, herhalen,
diitmaal nog uitgebreider. Er zal namelijk
een goed georganiseerde deelneming in Bel
gië zijn, waardoor het onderzoek dus zelfs
internationaal wordt.
Gevraagd wordt opgave en datum van de
eerste roep en zoo mogelijk van volgende
waarnemingen tot uiterlijk 6 Mei. Van
veel belang is het ontstaan van een ruimere
medewerking in Friesland, Groningen en
Drente.
Inzending van waarnemingen aan G.
Wolda, Ericalaan 8, Wapeningen, voor
zitter van de Vogel kundige Afdeeling van
de Ned. Phaenologische Vereenigimg.
ZATERDAG 21 MAART
HILVERSUM I 1875 M. VARA-Uitzendini}.
10.00 VPRO. 8.00 Gram.pl. 10.00 Morgen^
wijding. 1.001.45 Orvitropia. 2.00 Kamer
muziek. 3.00 Blokfluiten-Ensemble. 3.10
Schaakpraatje. 3.30 Concert. 5.10 Vocaal
concert en voordracht. 5.40 Literaire cau
serie. 6.00 Orgelspel. 7.00 Gram.pL 7.15
Limburgsche uitzending. 8.00 Berichten.
8.45 VARA-orkest. 9.45 Toespraak. 11-00
Berichten. 11.05 Gram.pL 11.15 Accor
deon-orkest.
HILVERSUM n 301 M. KRO-Uitzending-
8.00—9.15 en 10.00 Gram.pl. 11.30—12.00
Godsd. halfuur. 2.00 Voor de jeugd. 3.-00
Kinderuur. 4.00 Gram.pl. en KRO-orkest»
5.30 Esperanto. 5.45 KRO-orkest. 6.20 Le
zingen en Gram.pL 7.15 Kath. RVU. 7.3S
Voordracht en Gram.pL 8.00 Berichten.
Reportage. 9.15 KRO-Kamerorkest. 10.QG
Voordracht. 10.15 Gram.pL 10.30 Berichi-
ten.
DROITWICH 1500 RL 1120 BBC-Northern*
orkest. 1.20 Commodore Grand-orkest.
2.20 Het Krish-septet. 3.10 Rugby-Ven*
slag. 4.50 BBC-Schotsch orkest en 6olist.
5.50 Relais uit Amerika. 7.05 Welsch in
termezzo. 7.20 Weekend-programma. 8.05
Het orkest van H.M.'s Scots Guards. 10.20
BBC-Theater-orkest.
KEULEN 456 RL 11.20 Gevar. concert. 3.20
Vroolijk programma. 5.20 Kwintetconcert,
7.30 Marschenconcert. 9.50—11.20 Vroo
lijk programma.
BRUSSEL 322 en 484 RL 322 M. 130 A. Fel*
lemans orkest. 2.23 Zang. 250 Jeugdcon-
cert. 4.20 en 4.50 Zigeunermuziek. RJÜO
Bach-concert. 630 Oude Muziek. 9.20
Zigeunermuziek. 10.30 Kamermuziek.
11.20 Gram.pL
484 M.: 12.20 A. Fellemans orkest 330
Zigeunermuziek. 4.35 Symphonieconcert,
6.50 Hoorspel. 7.35 Gram.pl. 8.20 Licht
ZONDAG 22 MAART
HILVERSUM 1 1875 M. 8.55 VARA. 12.00
AVRO. 5.00 VARA 6.00 VPRO. 8.00—
12.00 AVRO. 8.55 Orgelspel. 9.30 Orgel
spel. 9.45 Lezing. 10.00 Gram.pl. 10.45
Trio. 11.15 Causerie. 11.30 Vervolg Trio
concert. 12.00 AVRO-Octet. 12.30 Gram.pL
1.30 Relais uit Indië. 2.00 Boekbespreking.
2.30 Aeolian-orkest en soliste. 3.20 Voor
dracht. 3.40 Gram.pL 4.30 Gram.pL 6.00
en 6.30 Lezingen. 6.45 Ned. Herv. Kerk
dienst. 8.00 Berichten. 8.15 Gevar. pro
gramma. 9.15 Radio-Journaal. 9.30 Om
roeporkest en soliste. 10.00 Gram.pL 10.15)
Omroeporkest. 11.00 Berichten.
HILVERSUM n 301 RL 830 NCRV. 9 50
KRO. 5.00 NCRV. 7.45—11.30 KRO. 8.30
Morgenwijding door Dr. J. H. Gunning
J.Hzn. 9.30 Hoogmis. 11.00 Gram.pL 12.15
KRO-orkest en causerie. 2.00 Cursus, 2-30
Muziek, causerie. 2.45 Hollandsch strijk
kwartet. 4.15 Gram.pL 4.30 Voor de zie-
ken. 5.00 Gram.pL 5.20 GereL Kerkdienst
uit de Gerei Kerk te Loppersum. Voorg.
Ds. H. Vogel. Hierna: Gram.pL 7.50
Causerie. 8.10 Berichten. 8.20 KRO-Melo-
dlsten en soliste. 9.15 A'damsch Muziek-
lyceum-orkest. 10.00 Hoorspel. 10.30 Bo-
richten. 10.40 Epiloog.
DROITWICH 1500 RL 12.50 Orkestconcert.
1.50 Vioolrecital. 3.20 Tango-orkest. 4.05
Strijksextet en soliste. 4.50 Jeugd-Kerk-
dienst. 5.40 Kamermuziek. 7.20 Sopraan
en viola. 8.15 Kerkdienst. 9.20 Reportajja
en hoorspel. 10.20 A. Sandlers orkest.
BRUSSEL 322 en 484 RL 322 M. 11.20 Zigeu
nermuziek. 12.20 Constantin-orkest. 13»
Orgelconcert. 4.20 Populair concert. 6.20
Cello-recital. 7.20 Orgelspel. 8.20 Klein-
orkest. 9.10 Hoorspel. 9.20 Kleinorkest.
484 M.: 10.20 Zigeunermuziek. 1130 Zang.
12.05 Gram.pL 12.20 Klein-orkest. 1.30
Populair concert. 3.20 Concert. 5.35 Gr.pl,
6.20 Orgelspel. 7.35 Zang.
Feuilleton
door D. K R IJ Cr R
Herbert voer eens op den Yangtze en kwam in gesprek mef
•den eersten machinist der boot, een dikken Amerikaan. Vol be
wondering voor dc natuurpracht, waarmede die heerlijke rivier
zoo overdadig begiftigd is, kon Herbert niet nalaten zijn eerbied
uit te spreken voor de Majesteit Gods. Zijn toehoorder had een
poosje geluisterd, maar zijn gezicht was gaande weg veranderd
en tenslotte één en al vraagteeken geworden. Eerst joviaal zee-
mansrond stond het. thans min of meer benauwd. Met geen
enkele opmerking viel hij Herbert bij. Totdat hij het eindelijk
aiiet. meer houden kon. „Mijnheer is zeker dominee", klonk zijn
benauwde vraag. „Weineen", antwoordde Herbert, „hoe komt
ge daarbij; met het geestelijk beroep heb ik niet te maken en
met Zendelingen evenmin, hoewel ik hen gaarne en gelukkig
R aak ontmoet."
„Maai* waarom", zoo klonk de wedervraag van den Amerikaan,
„,maar waarom spreekt u dan over het „Supreme Being"
(Hoogere Wezen), als u niet van het vak is?"
Herbert vroeg den man of hij Christen was en kreeg daarop te
hooren, dat hij er een was van dc bovenste plank, want hij had
zijn zoon op een Christelijk Lyceum gedaan. Klaarblijkelijk
vond de man door dit feit zijn Christen-zijn behoorlijk bewezen.
Overigens vond hij: „Schoenmaker, hou je bij je leest." Andera
doet men den clergv-man (geestelijke) concurrentie aan.
Op zichzelf staat dit geval niet. Behalve op godsdienstig-, trof
Herbert het op wcreldsch gebied evenzeer aan. En in. China
zoowel als in Japan, bij Engelsch- zoowel als Amerikaanse!)
sprekende volken. Spreekt men over litteratuur of kunst., ja
zelfs over politiek, verbluffend is meestal de totale afwezigheid
van kennis, of in het beste geval een oppervlakkig veruisje, zelfs
tin betere kringen.
En nu vond I-Ierbert dit het kenmerkende verschil met Neder
landers, dat overal, waar hij ze ontmoette m het buitenland, bij
zich verkneuteren kon over de gesprekken die zij onder elkander
voerden; dikwijls tintelend van humor. Lachen deed hij wel in
zijn vuistje bij de leuke wijze, waarop zij buitenlanders in het
ootje kondien nemen, zelf niet eens beseffend hoeveel echten
geest zij tentoon-spreidden. En daar die buitenlanders in het
minst niet begrepen, hoe oolijk zij er tusschen genomen werden,
ja gewoonlijk overtuigd waren, dat het juist andersom was,
vestigde zich in hun brein een min of meer geringschattende
.meening over onzen landaard.
Hoeveel gesprekken heeft Herbert niet gevoerd tijdens zijn
reizen als passagier zeeman was hij in de verste verte niet
cn hoeveel gemakkelijker kon hij zijn leekekennis aanvullen bij
zijn landgenooten, dan bij de buitenlandsche zeelieden; hoeveel
gemakkelijker! reeds drukten zich onze landslui doorgaans uit.
En niet alleen onder zeelieden trof hij dit verschijnsel aant
volstrekt niet
Een Nederlander behoeft zich voor zijn landaard geenszins te
schamen, al is het evenmin noodig er mateloos op te stoffen.
Maar één gebrek moet hij zien af te leeren, dan zal ook het
buitenland te zijnen opzichte gaan afleeren: hij moet zichzelf
niet in den put stoppen. En dat doet de doorsnee-Hollander maar
al te graag. Alles mooi en echt vinden wat van het buitenland
komt. maar geringschattend spreken en dit het allerliefst
tegen een buitenlander over hetgeen aan óns intellect en aan
óns kunnen zijn aanschijn dankt.
HOOFDSTUK XIX
Rustig zat Herbert op kantoor achter zijn schrijftafel. Helder
scheen de zou het vertrek binnen en rustte niet alvorens elk
voorwerp danste in hellen tooverschijn van klaterend goud.
Herbert hield van de zon en liet maar zelden de zonnematten
neer, die voor deuren en vensters hingen: een beetje warmte kon
hem niet hinderen *n van het zegenende zonlicht knapte bij
op, daarvan kreeg hij nooit genoeg.
Reeds enkele uren had hij kalm zitten voortwerken, toen zijn
aandacht getrokken werd door vroolijke, militaire muziek, heel
andere muziek dan hij van de Chineesche henden gewoon was.
„Zeker voor deze gelegenheid ingestudeerd", dacht hij. „Enfin,
ik kom het wel te weten wat er nu weer aan de hand is", sprak
hij tot zijn Chineeschen secretaris, die ook aanwezig was en
evenals Herbert naar buiten keek.
De muziek en het krijgsrumoer kwamen steeds nader en Irok
eindelijk het kantoor voorbij, naar een groot exccrcitietcrrein
in de nabijheid.
Met belangstelling keek Herbert toe. In zichzelf maakte hij
de opmerking, dat het gehalte van den Chineeschen soldaat
krijgshaftiger begon te worden en dat deze troep inderdaad
mocht worden gezien. Hij maakte deze opmerking tot zijn
Chineeschen secretaris, die het als een persoonlijke waardcering
scheen op te vatten, althans glimlachte hij gevleid. Het lee«c
wél of dc heele bezetting uitgetrokken yvas; er kwam geen eind
aan den stoet En alles trok mee: paarden, ezels, kameelen,
olifanten, kanonnen, huifkarren, mitrailleuses, niets was thuis
gebleven, geen man, geen dier cn geen krijgsvoorwerp. Officieren
renden op hun kittige Mongoolsche paardjes op en neer en
suisden voort in hoog oplaaiende stofwolken. Ezels trachtten
met hun gebalk de harmonie van zonneschijn en militaire
muziek te verhoogen.
„Wat een opwekkend gezicht", zei Herbert „Maar wat zou er
te doen zijn? Een feestparade voor den een of anderen nieuwen
generaal of voor een behaalde overwinning?" Hij kon er niet
uit wijs worden en bleef voor het venster staan kijken naar het
voorbijtrekken van dien vroolijken stoet
Daar zag hij een groep soldaten voorbij trekken, die in hun
midden een man medevoerden, de handen op den rug gebonden,
overigens eveneens in paradekleedij. Het was een Russische
officier, vertelde zijn secretaris. Een spion, die in den afgeloopen
nacht gevangen genomen was.
Toen begreep Herbert wat er gebeuren moest. Men zou een
executie gaan bijwonen.
„Best mogelijk dat de man naar militaire d©n dood
verdiend heeft, maar dat hij zoo gruwelijk wreed naar zijn eind«l
gevoerd wordt, vind ik onmenschelijk", riep Herbert uit Hij
wilde het schouwspel van naderbij zien en liep het kantoor uit.
Buiten gekomen veraam hij, dat het inderdaad een Russischs
officier was, dien men in den afgeloopen nacht op heeterdaad
op spionnage betrapt en terstond ter dood veroordeeld had. Men
was op het wreedo denkbeeld gekomen hem vóór zijn executie
de versterkingen, die hij had willen bespiedon en ook de 6tad
zelve te laten zien. Daarom was men reeds des morgens om vijf
uur met de geheele bezetting uitgetrokken, met vroolijke krijgs
muziek, den gevangene in het midden, voor alle zekerheid da
armen op den rug vastgesnoerd.
Het was elf uur aleer men op het exercitieterrein aankwam,
waar 's mans bloed vloeien zou. Zes uren had de „vroolijke"
wandeling geduurd! Wat een marteling!
De troep marcheerde het terrein op en formeerde een rcui«
achtig groot carré.
Helder scheen de zon over de groote vlakte met tien duizenden
krijgslieden, over vroolijk wapperende banieren en vlaggen irt
bonte kleuren, over blanke bajonetten, met vurige punten het
zonlicht weerkaatsend. Vroolijkheid van natuur bij een schouw
spel, in gruwzaam menschenbrcin ontworpen, achter zich ver
bergend de zwarte schaduw van den dood
Daar scheidde zich een troepje soldaten slechts een zestal
van de hoofdmacht af en marcheerde met den gevangene naar
het midden van het reusachtige oefenvcld. Langzaam schreed de
officier voorwaarts, nog steeds met op den rug gebonden armen
en gevolgd door do zes krijgslieden. Een hoornsignaalt Da
soldaten hiolden halt De gevangene ging alleen voorwaarts.
Neen, toch met, hij werd gevolgd door één der soldaten, dio
langzaam achter hem aan ging. Wat heeft de man in de hand?
Een revolver. Met zachte treden, als een roofdier sluipend, ging
de man achter zijn slachtoffer aan. Eensklaps greep hij den
revolver, zette dien achter het rechteroor van den veroordeelde
en vuurde af. Doodelijk getroffen viel de man neer, gevallen
als slachtoffer van zijn hersenschimmig ideaal.
(WordL vervolgd.), J
