Jltcuuir £>iftërt)r (ümtraut
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
-rankrijks beroep op den Volkenbond
land-
GRATIS TOT 1 APRIL
abonntnuntsprijsf:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agenlschap gevesligd is 2.3'
Franco per post 2.35 portokosten
Per weekf 0.18
Voor het Buitenland bij wekelijkscbe
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7ct
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 ("ia 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 5893P
SfirtKrtentitprijjtti:
Van 1 tot 5 regelsI.ITVi
Elke regel meer 0.22'/»
Ihgezonden Mededeelingen
ran 1-5 regelsf 2.30
Dke regel meer 0.45
Voor het bevragen aan 'l bureau
V wordt berekend0.10
No. 5725
MAANDAG 9 MAART 1936
15e Jaargang
Het voldongen feit
De plotselinge verbreking van Duit
sche zijde van de internationale over
eenkomsten welke betrekking hebben
op de militaire positie van het Rijn
land, heeft de wereld opnieuw, als
reeds zoovele malen na het beëindigen
van den grooten oorkg, voor een vol
dongen feit geplaatst, en de algemeene
reactie daarop is begrijpelijkerwijze er
een van wrevel. Door Hitiers coup de
theatre, geënsceneerd op de bekende
gevoelsmatige en tevens luidruchtige
manier, waarop het Derde Rijk naar
wel wil lijken het monopolie heeft, is
een einde gemaakt aan een uitzonde
ringstoestand die ten zeerste hinderlijk
was voor het Duitsche besef van eigen
waarde, daar deze een blijvende herin
nering inhield aan een vernedering, die
mede te wijten was aan een misplaatst
gebleken vertrouwen in Wilscns be
faamde Veertien Punten. De demilita-
risatie der Rijnzöne was, voorzooverre
zjj voortvloeide uit de militaire clau
sules van het opgedrongen verdrag van
Versailles, te vergelijken met een laat
ste brok ruïne, dat uit dien na-oorlog-
schen storm- en drangtijd nog overeind
stond. Weinig hoort men dan ook, in
het protest dat thans allerwegen op
klinkt, doch inzonderheid van Fransche
zijde, over de „schending" van d i t
verdrag naar voren brengen, het was
reeds meer en meer geworden tot een
historisch reliek.
Geheel anders staat het ervoor, zoo
men wat thans heeft plaats gehad be
schouwt in het kader van het verdrag
van Locarno, dat vrijwillig was tot
stand gekomen, als een welgeslaagde
poging, om de rust in het door wan
trouwen ondermijnde West-Europa te
herstellen. Herhaalde malen hebben
woordvoerders van de huidige Duit
sche regeering, en heeft ook de Duit
sche Rijkskanselier en Führer Adolf
Hitler er het accent op gelegd, dat dit
tractaat door Duitschland zou worden
gehandhaafd, als een waarborg en on
derpand voor den vrede. Dat thans dit
woord is teruggenomen, heeft daarom
ontsteltenis en groote verwarring in de
Europeesche hoofdsteden gaande ge
maakt. Het heeft de onaangename heu
genis wakker geschrikt aan de befaam
de uitdrukking van het „vodje papier",
waarop eenmaal België zijn vertrou
wen gevestigd hadeen opvatting, die
tot zulke bloedige ontknoopingen heeft
geleid.
Men beweert, dat Hitiers juridische
adviseurs hem dezen nieuwen stap,
den laatsten op den weg naar het vol
ledig herstel der Duitsche hoogheids
rechten, ernstig hebben ontraden. Het
koele, diplomatische verstand, dat ln
formules denkt, wenscht zich niet in
te laten met gevoelsgronden, en het
wantrouwen tegen de Russisch-Fran-
sche overeenkomst, hoe men hierover
ook denken moge, was althans formeel
niet in het minst gegrond. Ware dit
wel het geval geweest, dan zou aan
Duitschland de weg hebben open ge
staan naar het Internationale Hof te
Den Haag, waarheen Frankrijk ook bij
voorbaat zich reeds bereid verklaard
had, te willen gaan.
Men kan deze nieuwe, verbijsterende
wending der Duitsche politiek ook be
zien in het licht der omstandigheden,
en dan dringt zich onaf wijsbaai* de ge
dachte naar voren, dat er in Berlijn
een terughoudendheid ten opzichte
van Parijs en Londen heeft geheerscht,
die grenst aan weloverlegde onoprecht
heid. Terwijl de Fransche gezant te
Berlijn de opdracht had, over verdere
Duitsch-Fransche toenadering te spre
ken, een gevolg van uitingen in dien
geest, door Hitler in een interview met
een Franschen publicist gedaan, en
men, op Duitschlands eigen verzoek,
deze besprekingen in Frankrijk voors
hands geheim hield, heeft men daar
achter de schermen inmiddels rustig
zijn „verrassing" verder uitgewerkt
De ontstemming, de verontwaardiging
van de Quai d'Orsay is, in dit licht be
zien, alleszins begrijpelijk.
Londen heeft trouwens soortgelijke
ervaringen opgedaan, en wel vrijwel
gelijktijdig. Edens stappen, om tot een
West-Europeesch luchtpact te geraken,
werden niet minder dan Flandins be
doelingen doorkruist. En dat alles op
een tijdstip, waarin Italië op den
„Scheideweg" stond, en heel het diplo
matieke bedrijf in uiterste spanning
was geraakt.
Wie deze dingen beziet en zich tevens
herinnert, welke rechtsopvattingen
,voor binnenlandsch gebruik zich in het
Derde Rijk allengs baan breken, die
komt licht tot de slotsom, dat deze
ideëen, die zich niet op een ge
schreven recht, doch eerder op rechts
gevoel wenschen te gronden, als het
ware zijn gaan doorfilteren in het
Duitsche internationaal verkeer. Euro-
\Ainister-president Sarraut beantwoordt
Hitler's rede
Hitiers groote Rijksdagrede van Zaterdagmorgen, waarin hij
de verbreking van het Verdrag van Locarno aankondigde en
de herbezetting van het Rijnland door Duitsche troepen, heeft
in de internationale politiek groote beroering gewekt. De rede
van den Franschen minister-president Sarraut, waarin hij scherp
tegen Duitschlands houding stelling neemt, is daarvan de eerste
terugslag.
Morgen sullen, op Frankrijks initiatief, de onderteekenaars van
het Locarno-pact bijeenkomen te Parijs, om over den nteuwge*
schapen toestand te beraadslagen.
Voorts heeft Frankrijk een beroep gedaan op den Volkenbonds
raad, die Vrijdag fl-s. te Genève een speciale sitting sal houden
Overigens heeft Frankrijk troepen naar sijn oostgrens gediri-
geerd die aldaar in de versterkte zone gelegerd zijn
Naar het zich laat aanzien zal men te Parijs en te Genève de
nieuwe verhoudingen zuiver juridisch bezien, en zijn geen mili
taire consekwenties van deze stappen te verwachten
Minister-president Sarraut heeft Zon- I
dagavond een radio-redevoering gehou
den tot het Fransche volk, naar aanlei
ding van de door den Rijkskanselier en
Führer Hitler in de zitting van de
Rijksdag bekend gemaakte' beslissing
der Rijksregeering, dat zij het Verdrag
van Locarno opzegt en het. Rijngebied
symbolisch met troepen van de Rijks-
weer bezet,
Minister-president Sarraut zeide zijn bood
schap tot de internationale openbare mee
ning te richten, omdat hij er behoefte aan
heeft een gematigd woord te laten hooren,
welks objectiviteit in tegenstelling is met dc
hartstochtelijke uitlatingen, welke op de
tribune in de Rijksdag werden gedaan.
Sarraut noemde de besluiten van Duitsch
land, waarbij het zijn eigen, vrijelijk aan
gegane verplichtingen opzegt, een voor
wendsel.
Ontstaan van het pact
van Locarno
Toen men na de oorlog Frankrijk wilde
vrijwaren voor een nieuwe inval openden
zich verscheiden wegen. Men besloot toen
de linkeroever van de Rijn en een, zóne van
pa is niet gereed, en er niet op voor
bereid, deze zonder meer te fiatteeren.
Intusschen staan wij, zoo niet alle
teekenen bedriegen, met deze recht-
schending, die zich met nieuwe, en zeer
zeker vergaande pacificatie-aanbiedin
gen als het ware maskeert, aan den
vooravond van veel omvattende inter
nationale discussies, wier strekking nog
niet is te voorzien.
Het vertrouwen, waarop men zich
wederkeerig dient te baseeren bij inter
nationale afspraken, is weer eens op
nieuw heftig geschokt, en zonder lier-
stel daarvan dreigt een terugvallen in
het oude, voor Duitschland zoo onheils
volle isolement!
Dit alles neemt niet weg, dat er op
den duur toch een eind had moeten ge
raken aan den toestand, dat een be
langrijk deel van Duitschland aan het
souverein bewind van het Rijk onttrok
ken was.
Tenslotte kan hier wellicht ook het
gezegde gelden, dat er met een krom
me stok wel eens een rechte slag kan
worden geslagen. Het is niet onmoge
lijk, dat in de toekomst kan blijken,
dat dit ook hier het geval is geweest.
50 KM. langs de rechter-Rijnoever te demili
tariseren.
Duitschland zou er geen troepen legeren
i er geen versterkingen aanleggen.
Men kwam voorts overeen, dat Geallieer-
troepen gedurende een periode van vijf
tien jaren tot 1035 het Rijngebied zou
den bezetten. De bezette zóne werd geleide
lijk kleiner, zulks ter verbetering van de
betrekkingen tusschen Frankrijk en Duitsch-
Ten slotte nam de Rijksregeering zelf het
initiatief tot voorstellen, welke in-1925 leid
den tot het pact van Locarno.
Door dit verdrag, dat na langdurige be
sprekingen tusschen vertegenwoordigers der
Fransche, Duitsche, Britsche, Belgische en
Italiaansche regeering tot. stand kwam,
werd een stelsel uitgewerkt voor de rege
ling langs verzoenende en arbitrale weg van
geschillen, welke mochten rijzen tusschen
Frankrijk en Duitschland, Duitschland en
België. De deelnemers aan het Verdrag ver
klaarden zich bereid hulp te verlcenen aan
de staat tegenover wie de verplichtingen
waren geschonden, met name in het geval
van een schending der gedemilitariseerde
zóne.
Voor Europa brak dus een nieuw tijdvak
_an, evenals voor de Fransch-Duitsche be
trekkingen. Geleidelijk werd .het bezette
Rijnland ontruimd.
De ondervinding maakt voorzichtig en de
bevolking van Frankrijk is maar al te vaak
het slachtoffer van teleurstellingen ge
weest.
Bovendien waren de laatste jaren de
daden van Duitschland in eenvoudige tegen
spraak geweest met zijn woorden. Duitsch
land verklaarde zich bezield met de meest
vredelievende voornemens. Niettemin ver
liet het met groot lawaai de Ontwapenings
conferentie en brak het met de Volkenbond.
Het volgend jaar herstelde Duitschland
de verplichte militaire dienst en het schiep
zich tegen ontzettende prijs en met buiten
gewone opofferingen binnen zeer korte tijd
een groot leger.
De openbare meening had niettemin nog
vertrouwen.
Ilad Duitschland niet zijn wil uitgespro
ken zich te houden aan de verdragen tus
schen de staten en de gedemilitariseerde
zóne te eerbiedigen?
Deze eerbiediging van de gedemilitarïseer
de zóne wil zeggen, dat de dag, waarop een
onverhoe dsche aanval tegenover ons zou
worden ontketend, deze aanval aan de
grens zelf zou kunnen worden afgeslagen.
De integriteit van het nationale grondge
bied werd verzekerd.
Het interview met Hitier
F.en dag of tien geleden, op 2S Februari,
publiceerde een Parijsch blad een inter
view met het Duitsche staatshoofd, dat een
pathetisch beroep deed op de verzoening
der beide landen.
De volgende dag reeds, op 29 Februari,
werd den Franschen ambassadeur te Ber
lijn, Francois Poncet de instructie gezon-
j den met spoed een audiëntie aan te v
JWij zijn ntet geneigd
Straatsburg te laten onder
het bereik van het vuur
uit Duitsche kanonnen
met den Rijkskanselier en dezen te verzoe
ken te willen preciseeren, op welke bases
hij de mogelijkheid van een toenadering
zag, welke Frankrijk evenzeer wenschte als
Duitschland.
Francois Poncet kweet zich direct van
zijn opdracht.
Od 2 Maart werd hij door Rijkskanselier
Hitler in aanwezigheid van baron vou Neu-
ralh ontvangen.
Hem wercT geantwoord, dat men de
aangelegenheid zou bestudeeren, ten
einde de Fransche regeering binnen zeer
korte tijd een gepreciseerd .voorstel te
kunnen doen.
Om onderhandelingen te vergemakke
lijken, vroeg de Rijksregeering, dat het
stilzwijgen zou worden bewaard over
het bezoek van den Franschen ambas
sadeur. Aan deze wensch werd .vol
daan.
Wij hebben dus nauwkeurige voorstel
len afgewacht, welke de mogelijkheden
van een toenadering tusschen de beide
landen zouden bevatten.
De nota over Locarno
Onder deze omstandigheden nu werd de
Fransche ambassadeur Zaterdagochtend
door den Rijksminister van buitenlandsche
zaken ontvangen. Von Neurath overhandig
de Francois Poncet een memorandum, waar
in de Rijksregeering het Verdrag van Lo
carno éénzijdig opzegt en mededeelt direct
gevolg te geven aan haar besluit.
Om deze houding te verklaren, doet
de Rijksregeering een beroep op de slui
ting van het Fransch-Sovjet Russisch
verdrag, waarvan zij een geheel onjuis-
ten uitslag geeft, welke door Frankrijk
reeds herhaaldelijk is betwist, en dat zij
onvereenigbaar noemt met het Verdrag
van Locarno.
Dit bewijst, dat men slechts te doen
heeft met een valsch voorwendsel van.
de Rijksregeering.
Kort na de sluiting van het Fransch-Sov
jet Russisch verdrag, dat op 2 Mei 1935 door
Laval werd geteekend, n.l. op 21 Mei 1935
verklaarde Hitler in een redevoering, dat cie
Rijksregeering in de eerbiediging van de
gedemilitariseerde zone een bijdrage zag tot
den vrede in Europa.
Alle andere staten-onderteekenaars van
het verdrag van Locarno hebben unaniem
verklaard, dat de verplichtingen voort
vloeiende uit het Fransch-Sovjet Russiscn
pact op geen enkele wijze de verplichtingen
van het Rijnland-pact schonden.
De Duitsche regeering had een beroep
kunnen doen op het Permanente Hof van
Internationale Justitie te Den Haag.
Reeds veertien dagen geleden hebben wil
ons bereid verklaard ons te onderwerpen
aan de scheidsrechterlijke uitspraak van
deze instantie. De Rijksregeering bad zich
tot een Verzoeningscommissie kunnen wen
den. Zij deed dat. niet. Ook daar schiet het
in liaar verplichtingen tekort.
Niemand zal er van overtuigd zijn, dat de
omstandigheden een buitengewone haast
noodzakelijk hebben gemaakt. Niemand,
zelfs Duitschland niet.
Wel is waar stelt de Rijksregeering in hel
aan den ambassadeur van Frankrijk over
handigde memorandum voor, daar zij haar
verplichtingen heeft geschonden, nieuwe
aan te gaan.
Ik zal haar voorstellen evenwel niet be
studeeren en wel om twee redenen:
1) Omdat het tweeledig: voorbeeld
van de éénzijdige opzegging van plech
tig aangegane verplichtingen ons geen
vertronwen zou kunnen geven in haar
nieuwe voorstel en
rijke strijdkrachten de gedemilitari
seerde zone laten binnentrekken en
dit alles zonder te voren haar bedoe
lingen te hebben kenbaar gemaakt
zich los te maken van haar plechtige
verbintenissen.
Wij zijn voor een voldongen feit geplaatst
en zulks op de meest plompe wijze.
zou in Europa geen vrede
r zijn, indien de/e methode
nale betrekkingen meer kunnen,
estaa ti.
Wij willen zoo iets niet en wij dienen de
belangen van de Europeesche g«oieenschap.
De regeering is zeer vast besioUü niet voor
bedreiging te wijken. Het bloot feit, dat de
Duitsche soldaat zioh in weerwil van plecli-
tige verplichtingen op den Rijnoever ves
tigt, sluit terzelfden tijd onderhandelingen
uit.
Na de situatie rijpelijk te hebben overwo
gen, verklaar ik uit naam van de Franschb
regeering, dat wij van plan zijn te trachten
de essentieele waarborgen voor de veiligheid
van Frankrijk en België te handhaven, wel
ke werden mede-onderteekend in 't Verdrag
ran Locarno door dc regeeringen van En
geland en Italië.
Wij zijn niet geneigd Straatsburg te
laten onder het bereik van het vuur uit
Duitsche kanonnen.
Het verdrag van Locarno voorziet in
een zijner clausules in het geval van
schending der aangegane verplichtingen.
Er moet een beroep op den Volkenbonds
raad worden gedaan. Het is voorts on
vermijdelijk, dat gedachtenwisselingen
plaats vinden tusschen de statcn-onaer-
teekenaars van het Verilrag.
Onverwijld moet tot deze gedachten\VlS3e.
ling worden overgegaan.
Onze zaak is rechtvaardig en sterk, aldus
riep Sar ra ut uit, en door haar te verde
digen vertrouwen wij met ons lot een essen
tieel element in den Europeeschen vrede te
verdedigen.
Het Fransche volk geeft zich daar reken
schap van.
Alle beuzelachtige twisten op zij zettend
en zal het blijven eensgezind om de actie
der regeering te steunen.
De Duitsche regeering meende het uur
voor haar daad van geweld goed te hebben
uitgekozen. Niet in het uur, dat de afgevaar
digden moeten stemmen over het Fransch-
Sovjet Russisch pact, dat nog aan de beslis-
'ing van den Senaat overblijft, maar in het
uur van de verkiezingsperiode, welke in
Frankrijk reeds is begonnen.
De Duitsche regeering verwacht oneenig-
heid, binnen lands che spanningen, welke de
strijd der politieke partijen en de stembus
strijd m den boezem der natie zouden kun
ne te weeg brengen.
De Duitsche regeering vergeet evenwel,
dat in ieder ernstig uur in onze geschiede
nis partijtwisten werden op zij gezet en d?.t
alle partijen zich vereenigen voor de ver
dediging van dc nationale onafhankelijk-
heid en veiligheid.
VOORNAAMSTE
NIEUWS
Dit nummer bestaat uit VIER bladen.
Morgen zullen, te Parijs 'de Locarno*
mogendheden bijeenkomen, om te overleg
gen wat hun na de herbezetting van het
Rijnland te doen slaat
Op verzoek van Frankrijk vergadert Vrij
dag de Volkenbondsraad inzake de scheru*
ding van het Locarno-pact.
Na Italië de Genecfsche bemiddelings
stellen heeft aanvaard, zullen voorloovig im
Oost-A frika de militaire operatics worde ia
gestaakt.
Von Blomberg heeft le Berlijn een ver*
zoenende rede gehouden, waarin hij van den,
vredeswil van het Duitsche volk heeft ge-
Verschenen is de Memorie van 'Antwoord
op het wetsontwerp lot verlaging der vast a
lasten.
De Memorie van 'Antwoord op het wets
ontwerp houdende maatregelen ten aanzien»
loopende landbouwhypotheeken pachO,
overeenkomst is heden verschenen.
De Volkenbondsraad
Vrijdag bijeen
De Volkenbondsraad zal Vrijdag a.s.
bijeenkomen ter bestudeering van de
toestand, welke is ontstaan door da op
zegging van bet verdrag van Locarno
van de kant van Duitschland.
Locarno-conferentie te Parijs
Dinsdag zal te Parijs een conferentie
plaats hebben van de ministers van buiten
landsche zaken van de staten, die het Lo
carno-pact geteekend hebben, ter bespreking
van de thans geschapen internationale toe-
Fransche en Duitsche troepen
tegenover elkaar
Verschillende Fransche regimenten van de
garnizoenen van Metz en Thionville hebben
de vestingwerken en grenskampen van de
Fransche oostgrens bezet.
Aan de andere zijde van de grens is te
Saarlautern, vroeger Saarlouis genaamd,
een bataillon van het zeventiende regiment
infanterie der Duitsche Rijksweer aange-
imen, terwijl een gemotoriseerde afdeeling
in Trier is gearriveerd.
Onder de bevolking in het Moezelgebied
heerscht de grootste kalmte.
De Fransche ministerraad bijeen
Onder presidium van den president der
Fransche republiek Lebrun, is Zondag de
Fransche ministerraad bijeengekomen.
Dunsche irifantericlroepvi tr&ksa, Esubs, tennen, luidt toegefuioht doos: de, bevolking.
De minister van Buitenlandsche Zakeut
F la n d i n. beeft, daarin de laatste bericht
ten, die hij ontvangen had, ter kennis ge-i
bracht. De Ministerraad heeft het Duitscliö
memorandum bestudeerd en het onaan-
raardbaar bevonden. Hij hechtte goedkeu*
ring aan het besluit zonder verwijl een be
roep te doen op de Volkenbond, in overeen*
stemming met de bepalingen van het pacfi
an Locarno, en beraadslagingen te openen!
oet de onderteekeuaars van dit pact. Dezs
beraadslaging zal Dinsdag a.s. te Parijs
plaats vinden.
Generaal M a u r i n, de minister van oor*
log, bracht vei*slag uit van de schikkingen
ten behoeve van de veiligheid, welke teü
stond ten uitvoer zijn gelegd en van de
troepenbewegingen, waartoe door de Rcgee*
ring bevel was gegeven. Ham werd, evenals
den minister, van marine en. luchtvaart,
machtiging verleend de aanvullende maat
regelen, welke de omstandigheden ver-
eischen, te nemen.
De Regeering zal in de zitting van da
kamer van Dinsdagmiddag een verklaring
afleggen.
De Fransche grens versterking
I
In de fortificatie aan Frankrijks Oostgrens
zijn thans alle daarvoor bestemde Franscbo
troepen ondergebracht. Alle legerverlovert
zijn ingetrokken. Er is geen sprake var*
het onder de wapenen roepen van een of
meer „afgezwaaide lichtingen", noch van 't
mobiliseeren op vervroegde datum van de
olgende lichting.
Alvorens de militaire maatregelen, waar
toe gisteren besloten is, uit te breiden, wil
de Fransche regeering officieel door da
Volkenbondsraad de door Duitschland ge*
pleegde inbreuken doen constateercn.
Kabinetsraad in Engeland
De Britsche kabinetsraad is hedenmorgeil
bijeengekomen om kennis te nemen van del
verklaring, welke Eden in het Lagerhuis
zal afleggen naar aanleiding van de bezet.*
ting van het Rijnland door de Duitschd
troepen.
In Groot-Brittannië wordt de thans onb»
stane toestand kalm en zorgvuldig in oogeni
schouw genomen.
De indruk in Amerika
In de Vereenigde Staten wordt de react ifll
in Frankrijk met de grootste belangstelling
tegemoet gezien.
Cordell Huil heeft geweigerd het op
treden der Duitsche regeering te besprekei\
doch hij heeft medegedeeld, dat de ambas
sadeur der Vereenigde Staten te Berlijn het
ministerie van Buitenlandsche Zaken nauw*
keurig op de hoogte houdt van het verloop
der gebeurtenissen.
Ambtenaren van het ministerie van Bui
tenlandsche zaken wijzen erop, dat de be
zetting door de Duitschers van de gedemi-
litariseerende zóne geen enkel verdras tus
schen Duitschland en de Vereenigde Statcni
schendt.
Wie zich heden op ons blad abonneert,
ontvangt de tot 1 APRIL a.s. ver
schijnende nummers gratis.
Aanbrengers van nieuwe lezers voor
minstens één jaar, kunnen recht doen
gelden op de fraaie zilveren theelepel
Voor eiken abonné een exemplaar.
Abonné's op te geven aan
W DE ADMINISTRATIE
