kdD)j
GEESELING
ZATERDAG 7 MAART 1936
DERDE BLAD. PAG. 9
Tweede Kamer
UITVOERIGE DEBATTEN OVER DE
LANDBOUWCRISISPOLITIEK
De heer Smeenk betreurt de
verlaging van de tarwe-
richtprijzen
Betere formatie van het
crisis-personeel gevraagd
A.s. Dinsdag komt Minister
Deckers aan het woord
Vergadering: van 6 Maart 1938
Voortgezet wordt de behandeling van de
begrooting van het Landbouwcrlelsfonda voor
1936.
De heer WEITKAMP (c.h.) betoogde dat de
boer nog paa langzamerhand wakker begint
te worden en reeda nu van ander standen al
lerlei' verwijten te hooren krijgt. De heer Van
den Heuvel heeft opgemerkt, dat de prijzen van
landbouwproducten hooger moeten worden doch
tegelökertt)d. dat de consument niet meer kan
betalen. Dit heeft Iets weg van de phllosofl-
ecbe eieren. Moet dan maar de arbeid van den
boer minderwaardig ztjn aan dien van welken
als met de ordening, er wordt veel over ge
sproken. maar dat zet geen zoden aan den dijk.
Naar aanleiding van de daarover gemaakte
opmerkingen verklaart spr.. dat uit den aard
der zaak de boer geneigt ia tot coöperatie. De
middenstand doet toch ook aan trustvorming
enz.; bU steke de hand in eigen boezem.
De heer VAN VOORST TOT VOORST (r.k.)
zegt dat de prijzen der landbouwproducten lig
gen beneden de voor-oorlogsche prtjzen. Hier
uit volgt, dat de boer dikwijls werkt beneden
kostprijs. HU heeft recht op prijzen waardoor
hil ztjn arbeid beloond ziet evenals die van an
deren. Zü die in overheidsdienst of in beschut
te bedrijven werken, loonen ontvangen, boven
Wat do genomen maatregelen betreft, ts niet
Teel meer bereikt dan dat het Improductieve
deel van de veestapel verminderen zal. Ook in
de varkenshouderij zön eenlge resultaten be
reikt, Overigens, maakt men de balans op, dan
beeft een groot deel der maatregelen gefaald.
Een loonende graanopbrengst zal kunnen dle-
heerrSMEENK°{LV)'betreurt de verlaging
De loonen der landarbeiders staan meestal
beneden de loonen in de andere bedrijven. Doon-
etjfers kan men niet zonder meer vergelijken,
maar ln het algemeen blüft de landarbeider
zeker 20 pot beneden de stadsarbelder.
Ook voor do boeren en andere groepen der
3937 J
eigenlijke tekort wordt gecamoufleerd.
De heer VAN DER SLUIS (s.d.) noemt de po-
j-QUdlg slecht. Het loon
i e-emlddeid niet meer
ioo weinig
dan f 11 per week.
Is, wUt spr. o.m. aan de voortdurende mli
r ordening en verhooglng der
het
seling.
krögen.
Men et
koopkracht en taste in verband di
grondkapltaal aan. Denkt do minister dat h>
Nederlandsche volk op den duur zal dulden
■wat er met de melk en de boterprljzen, ln ver
band met den export gebeurt? Men wil de ex
port handhaven omdat die, verdwenen, niet ge
lakkeltjk terug te krögen is. Maar do groot<
het beleid m'-*
koonkracht-
allee
Spr hoopt het nog eens te beleven, dat de re-
jeerlng het roer omgooit
De heer BAKKER (c.h.) zegt dat de bedoelde
plattclande^al meer
at de kwestie coöperatie en vrüe handel be-
treft, Bpr Is van oordeel, dat belde elkaar noo-
dlg hebben. Maar de landbouw moet niet langs
den weg der coöperatie allerlei nevenbedröven
gaan invoeren. In eigen belang moet de lani-
richtlng niet Ingaan.
s kan voor latere ordening worden bewaard.
En dan bedenke de landbouw ook, dat hö
:elf ten dcele van zön tegenwoordige positie
schuld is, door zich in tödcn van hoogeonjun
tuur teveel te richten op export en expans e.
De heer TEULÏNGS (r.k.) be-
n&hcleels positie van het U
fonds en zlin opzet Voor 1935 w
van 3 mlllioen en voor 1936 eei
grootlng verwacht Dit moet me
den aanvaard, daar de opzet der begrooting
werd veranderd. Inderdaad Is een sluitende be
grooting verkregen doch dit la een kwestte
begToot ngstechnlek, Spr. vraag!
tingen. Debat over de Juistheid
sekt de
slu tende be-
acht spr. door de houding dei
geering onvruchtbaar. Nu
den. Spr. is het
mem. van Antwoord medegedeelde, o.m. betref
fende het betalen van tekorten over de diensten
1935 en 1936 ln 1936 en 1937, niet volkomen dul-
delök. Spr. vraagt meerdere financ.eele toe
lichting voor de Kamer. Spr. vraagt nadere In
lichtingen omtrent het z.g.n. zulvelpotje. Ten
slotte betoogt spr. dat het landbouwcrisis-fonds
uisluitend agrarische belangen moet dienen
De heer VERVOORN (plattel.) klaagt
lijken geest,
psychologisch Jul:
lijken geest, welke
*1 te veel heerscht. 't Ware psycho"
ter, hoogere invoerrechten te heffr
WtJst naar het voorbeeld van andere landen,
poor hoogere Invoerrechten zou de productie
zön. Het ls merkwaardig ook. dat
van Koophandel 1
rtj kui
Êt£S
gen d« crisiswetgeving voor den landbouw, doch
fteeas aandringen op meer hulp voor ntJver-
heid, handel en scheepvaart
Spr. komt op tegen den Invoer van vleesch uit
Argentinië en Denemarken. Spr. wil den richt
prijs voor tarwe weer op f 10 z en gebracht. Spr.
I* tegenstander van de heffing van f 30 per
11.A. voor telers van aardappelen.
"D heer EBEES (v.d.) vraagt indiening voort
aan van de b^grootlng van het fonds op zooda
nig tüdstlp dat ze gelijktüdig met die van het
dep. van landbouw kan worden behandeld.
Jpr. zet uiteen, dat de landarbeiders tegen
over de arbeiders in andere bedrijven ln on
gunstige verhouding zlin komen te staan. Zelfs
met allerlei omstandigheden rekening houden
de is het verschil nog te groot Daarom ma_g
niet zonder meer prijsverlaging worden aaii-
Den richtprijs van tarwe besprekend dringt
spr. aan op meer klaarheid, opdat de boeren
weten waaraan ze toe zön. Spr. vraagt een
compensatie voor het verlies der boeren, door
de verlaging van den tarwe-rlchtprüa. Zonder
verlaging der productiekosten is geen verlaging
van richtprijs mogelijk.
De minister oevordere. een spoedige totstand
koming der pachtwet; anders blijven we met te
hooge paohtprözen sukMlen.
Spr. komt op tegen het onmatig toenemen
der administratie ln 't landbouwbedröf door de
maatregelen van de Regeering. Spr. vraagt een
betere formatie van hét crisis-personeel, ter
bevordering van het algemeen vertrouwen.
De heer HIEMSTRA (s.d.) Is van oordeel, dat
handel en Industrie, gelet op wat voor hen
wordt gedaan, wat matiging moeten betrachten
in hun critiek op de crisismaatregelen voor den
landbouw. Spr. Is van oordeel, dat verhoogde
Invoerrechten met name vee- en kippenhoudo-
rö In ongunstige conditie zouden brengen. Er
is gewezen op de toestanden in Polen, maar spr.
w|jst op de lage en achterstallige loonen der
landarbeiders daar te lande.
De heer KROE (c.h.) wilde met dit laatste
een proef genomen zien ln een bepaalde pro
vincie. De kleine boertjes moeten ln eigen be
drijf tewerk gesteld worden.
De heer J. T3R EAAN (s.d.) vroeg 'S minis
ters bijzondere aandacht voor de volksvoeding^
gebruik6 daalt door gebrek aan koopkracht.
Melk aan schoolkinderen verstrekken heeft
kwart liter
op visch en olie moet dan worden
Ook het verstrekken van groenten moet wor
den uitgebreid.
De heer SCHILTHU1S (v.d.) was van oordeel,
dat de verschuiving van veehouderij naar graan-
teelt bezwaren oplevert We schaden onze In
voer en daardoor onze uitvoer en de takken
van welvaart die daarbü betrokken zön. Onze
uitvoer van ^agrarische producten ta nog ^steeds
selt.
niet te ont-
De heer v. DIS (s.g.p.) protesteerde weder
om tegen de dwangmaatregelen tegenover de
boeren, die gewetensbezwaren hebben om tot
de crisisorganisaties toe te treden.
De productiekosten
laag. zegt de minist»
lasten bibven. Het roer moet worden
de vrijheid voor don boer moet terug-
i H.A. graanbouw ln stand 1
jeten noodzakelijk o
Maar de verzekerlm
leer WESTERMAN (T) zag de landbouw-
nlet als systeem, maar als een lappen-
Het geheel van regelingen Is niet meer
Men zegt, dat het 10.000 pagina'»
de boeren ontevreden. Verzocht werd alle
aandacht te besteden aan het rapport der cora-
mlssle-v. Loon omtrent vereenvoudiging der
crisisorganisatie, zoodra het verschenen zal
zön.
De heer WIJNKOOP (comm.) deed de be
kende klanken over do nood der kleine boeren
Ze moeten worden geholpen: een boer
i een mensch.
KEMPEN (11b.) bewondert de ge-
let en stelt de
(A.-R.) erltlseert de ver
leden Jaar door den heer Kersten geuite be
schuldigingen aangaande het landbouwcrlsls-
beleld.
De heer KORTENHORST (R.-K.) betuigt de
noodzakelükheid den melkstroom ln te dammen.
De prös, dier, wü voor de geëxporteerde boter
geïmporteerde
hoog. dat wü
-voeder mee kunnen be-
Onze verliesgevende export wordt beant
woord met verliesgevende Import uit Dultsch-
land. De Industriallsatleplannen van de regee
ring zön van de baan. als de me"
vermindert
Onze emigratiepolitlek worde
Een kolenhandelaar in een der Jlaagsche straten vindt de hekafsluiting aan een zijde der straal een praeht-gc* i£'
legenheid om zijn natte kolenzaklten te laten drogen.
TERUGLEVERING VAN
ONDERMELK
De nieuwe regeling
Zooals reeds is gemeld zal met ingang van
15 Maart a.s. een nieuwe regeling in werking
treden omtrent teruglevering van ondermelk.
In een betreffende circulaire aan de fabrie
ken wordt deze regeling nader toegelicht.
Tot uitvoering er van worden de bedrijven
gesplitst in drie groepen.
Groep A. Tot groep A behooren alle be
drijven of combinaties van bedrijven, welke
in het jaar 1931 minder ondermelk aan
hunne veehouder-melkleveranciers hebben
teruggeleverd dan overeenkomt met 5 pet.
van de van dezen ontvangen hoeveelheden
volle melk.
Groep B. Tot groep B. behooren alle be
drijven of combinaties van bedrijven, welke
in het jaar 1931 meer ondermelk aan hunne
veehouder-melkleveranciers hebben terugge
leverd dan overeenkomt met 5 pet. van de
van deze ontvangen hoeveelheden volle
Groep C. Tot groep C beihooren de bedrij
ven van alle zelfkazende veehouders.
Groep A is verplicht aan hun leveranciers
ondermelk, uitsluitend voor veevoeder, terug
te leveren in hoeveelheden als voor elke
week vastgesteld zullen worden.
Hiervoor moeten de fabrieken in rekening
brengen 0.5 cent per Kg. in de periode van
15 t/m. 28 Maart, 0.4 cent van 29 Maart t/m.
25 April en 0.3 cent van 26 April t/m. 29
Aug. a.s., alles franco boerderij.
In deze perioden moet minstens evenveel
karnemelk terug geleverd worden als in
dezelfde perioden van 1935.
De tot Groep B behoorende bedrijven mo
gen in de genoemde perioden geen grootere
hoeveelheden melk al of niet geheel of ge
deeltelijk ontroomd, tot kaas of melkproduc
ten te verwerken als in dezelfde perioden
van 1931 het geval was mei inachtneming
van het „verhoudingsgetal".
Zij die bij groep C behooren moeten aan
de Nederlandsche Zuivelcentrale een af
dracht betalen over hoeveelheden melk, be
rekend volgens door de Centrale aangegeven
regelen en tot een bedrag per Kg., gelijk aan
de bruto kaaswaarde, vastgesteld aan de
hand van de daartoe gebruikelijke formule,
vermeld in de Crisis-steunbeschikking 1935
teruglevering ondermelk van 21 Dec.
1935 No. 20303, verminderd met den voorge
schreven minimum-ondermelkprijs, zulks
echter met dien verstande, dat, wanneer uil
deze berekening een negatieve waarde zou
resulteeren. dit nimmer recht voor een vor
dering op de Nederlandsche Zuivelcentrale
zal kunnen opleveren.
De vorenbedoelde formule luidt als volgt:
(OK X PK 0.1416 X PW (VK 0.1)
X 1.18 X PB) X 1-03, waarbij in deze for-
OK opbrengst kaas in kg. uit 100 kg.
kaasmelk;
PK prijs kaas;
PW prijs weiboter;
VK vetgehalte kaasmelk;
PB prijs boter.
Van deze regeling kan onder bepaalde
voorwaard ontheffing voor hen die vallen
onder groep A of groep B, verleend worden.
Juliana-oord te Laren
Het derde en laatste paviljoen van het
sanatorium voor lijders aan be<en- en ge-
wrichtstuberculose Juliana-oord te Laren,
stichting van de vereeniging B.E.G.E.T.U.
is gister officieel in gebruik genomen. Het
geheele bouwwerk met de inrichting verte
genwoordigt een waarde van 200.00Ó.
tV-ctf Ls die rueduü<i HONIG'S KALFSSOEP
VERKEERS-
WAARNEMINGEN
Volgende week worden op
diverse punten in het land
vrachtauto's „aangehouden"
Vragen aan bestuurders
Vanwege de directie van de Wegen,
verbetering van den Rijkswaterstaat
zullen, speciaal ter verkrijging van ge
gevens betreffende het vrachtverkeer,
deze maand wederom verkeerswaarne-
mingen worden gehouden, waarvan de
regeling is opgedragen aan den Hoofd
ingenieur-Directeur chef van de Direc
tie Wegenverbetering, Javastraat 78 te
's-Gravenhage.
De verkeerswaarnemingen, waarvan hier
sprake is, zullen plaats vinden nabij de vol
gende punten:
1. Op den rijksweg AmsterdamLaren be.
westen de Hakkelaarsbrug.
2. Op den rijksweg 's-GravenhageS assen-
heim tusschen viaduct benoorden Den Haag
en den Deijl.
S. Op den rijksweg AmsterdamHaarlem
even bewesten Amsterdam.
4. Op den rijksweg DelftRotterdam na.
bij Oversell ie.
5. Op den rijksweg Utrechtde Bilt te De
Bilt.
6. Op den rijksweg HoevelakenZwolle
Brug <e Katerveer.
7. Op den rijksweg HengeloEnschedé on
geveer in het midden.
8. Op den rijksweg GroningenSappemeer.
9. Op den rijksweg EindhovenBest bij
K.M. 26.500.
10. Op den rijksweg RoermondSittard.
De waarnemingen, welke gedurende vijf
maal 24 uur plaats vinden, zullen aanvan
gen 9 Maart om 8 uur en eindigen Zaterdag
14 Maart om 8 uur.
Voorts zullen den bestuurders de volgende
vragen worden gesteld:
1. Welke onderneming (ondernemer) is
(eigenaar) van het voertuig.
2. Waar is deze onderneming (het bedrijf
van dezen ondernemer) gedomicilieerd.
3. In wiens dienst is de chauffeur.
4. Waar is het bedrijf van zijn werkgever
eventueel van hemzelf, gedomicilieerd.
5. Van wie zijn de goederen, welke wor
den vervoerd.
6. Van waar komen deze goederen.
7. Voor wie zijn de goederen bestemd.
8. Waarheen worden de goederen vervoerd
9. Wat is de aard van de lading.
Het is van groot belang, dat deze vragen
zoo volledig mogelijk worden beantwoord.
Anti-Iawaaicongres te Delft
Wat er besproken wordt
In samenstelling met de Geluidstichting
zal door de K.N.A.C op Dinsdag 21 April
a.s. een tweede anti-lawaai congres wor
den georganiseerd. Het congres zal worden
gehouden in het. gebouw voor Technische
Physica van de Technische Hoogeschool te
Delft.
Voordrachten zullen worden gehouden
door Mr. Dr. W. G. A. van Sonsbeeck,
Burgemeester van Breda, over „Ervaringen
op anti-lawaai gebied", door Ir. C. Boot,
Directeur van den Loonmeetdienst van de
Geluidstichting, over „Resultaten van do
anti-lawaai-week in Den Haag" en door Mr.
J. Linthorst Hom an, Voorzitter van
de K.N.A.C., over „De strijd tegen het ver
keerslawaai bezien van het standpunt van
het aufomobielverkeer".
VERVOLGING TBGEN DEN VERKOOPEB
VAN „DER STUERMER"
Naar wij vernemen, heeft de recbter-comnris
sa ris in strafzaken het gerechtelijk vooron
derzoek geopend tegen den verkooper var
„Der Stuermer", die tot voor kort in den si
garenwinkel „De Driehoek" in de Kal verstraat
te Amsterdam verkrijgbaar was.
pehedeciandsche'Mdftasta
UIT OOST-INDIE
Benauwde momenten
op de vloot
Woensdagmiddag 26 Februari héb
ben de oorlogsschepen in Priok eenlge
benauwde momenten doorleefd, meldt
het „Bat Nieuwsblad".
Te vier uur traden te Tandjong-
Priok plotseling rukwinden op, van
zulk een geweldige kracht, dat niet
minder dan zes schepen, onder welke
van de Koninklijke Marine, de Gou
vernementsmarine en van de K. P. M.,
losgeslagen zijn van de boeien, waar
aan zij lagen gemeerd in de haven
kom.
Van de voorste boe!, waaraan Hr. Ms.
„Sumatra" lag gemeerd, brak de ring. De
zware kruiser lag dus nog slechts aan de
achterste boei vast en de bodem begon door
den krachtigen wind vervaarlijk om ie
zwaaien. Van de „Van Galen"', de „K- XIII"
en de ,.K. XII'' braken de trossen en het
zelfde geschiedde met den gouvernements
stoomer „Snellius" en de „Siberg" van de
K. P: M
Ook van deze schepen brak gelukkig
slechts een van beide trossen, waarmede zij
geboeid vvaren, zoodat zij niet konden af
drijven, doch het omzwaaien was uiteraard
niet van gevaar ontbloot.
Onmiddellijk schoot een der ln de haven
rondvarende sleepbooten van de N.I.S.H.M
te hulp, ondertusschen door middel van
sirene-geloei assistentie verzoekende aan ue
andere sleepbooten, waaraan prompt g®
hoor werd gegeven.
Er hadden geen persoonlijke ongelukken
plaats, doch er is sprake van eenlge achade
aan de losgeslagen vaartuigen.
Doch deze weer op haar goede plaats te
brengen vergde nog al tijd. Dit duurde tot
ongeveer half zea.
EERSTE ROODE KRUIS-DAG IN INDIfi
BATAVIA, 6 Maart (Aneta). De eerste
Roode Kruis-dag zal op 20 April a.s. in In-
dië worden gehouden, omdat 19 April, de
geboortedag van wijlen Prins Hendrik,
waarop voortaan jaarlijks een Roode Kruis
dag zal worden gehouden, op Zondag valt
In aansluiting op deze Roode Kruis-dag
zal od 21 April a.s. een congres worden
belegd, dat geopend zal worden door den
president van het Centraal Comité, Dr.
Meyer Ranneft vice-president van den
Raad van Ned.-Indië. Hierna zal een drietal
voordrachten worden gehouden, nl. door Mr.
ten Siethoff, secretaris van het Centraal
Comité, Dr. Theunissen, onderhoofd van
den Dienst der Volksgezondheid, en door
TELEURGESTELDE DAMES!
Wij verwijderen OVERTOLLIG HAAR met garantie v. noodt meer terug komen. Ook
wratten, rimpels, enz. Nieuwste vlugge meth ode. Vele dankbet v. H.H. Doktoren en beh.
Dames. Voor iedere beurs. Cat. B gr. en fr. Mevrouw L. C. GIMBER, gedlpl. te Parijs,
156 LAAN VAN MEERDER VOORT, DEN HAAG, Tel. 331841. Reeds 30 jaar gevestigd.
ZONDAG 8 MAART
BLOEMENDAAL 245.9 M. Uitzending van
Kerkdiensten uit de Gereformeerde Kerk.
Voorganger: Ds. Joh. C. Brussaard.
10.v.m. Tekst Lucas 22 31 en 33
(Satanische zifting en priester-
Hj k e voorbede")
5.n.m. Heidelb. Catech. Zondag 30 („De
rechte Avondmaalsviering en de waardige
deelgenooten).
MAANDAG 9 MAART
HILVERSUM I 1875 M. Algem. programma
verzorgd door de AVRO. 8.00 Gram.pL
9.00 Ensemble Lismonde. 10.00 Morgen
wijding. 10.30 Ensemble Lismonde. 11.00
Orgelconcert en zang. 12.00 Cantabilé-
orkest. 2.00 Pianorecital. 2.20 Omroep
orkest en solisten. 4.00 Negrosongs_. 6.15
Gramofoonmuziek. 7.00 Lezing. 7.15 Ne—
derL Kamerorkest. 7.40 Causerie. 8.00
Berichten. 8.10 Omroeporkest en soliste®,
10.30 Orkest.
HILVERSUM II 301 M. NCRV-uitzending.
8.00 Schriftlezing, meditatie. 8.15—9.30
Gramofoonmuziek. 10.30 Morgendienst
door Ds. J. A. Hoek ze ma. Ned. Herv.
Pred. te Hilversum. 11.00 Chr. Lectuur'.
11.3012.00 en 12.15 Gramofoonpl. 12.30
Alt en piano. 2.00 Voor de scholen. 2.45
Kookpraatje. 3.15—3.50 Hendriks-trio.
4.00 Bijbellezing. 4.45 Hendriks-Trio. 5.15
Orgelconcert. 6.00 GramofoonpL 6.30 Vra
genuur. 7.00 Berichten. 7.15 Reportage-,
7.30 Vragenuur. 8.00 Berichten. 8.05 Koren
en orkest. 9.05 Causerie. 9.35 Vervolg
concert. 10.15 Berichten. 10.2011.30
Gramofoonpl.
DROITWICH 1500 M. 12.20 Causerie. 12.45
Het New-Light-Trio. 1.352.20 Orgelcon
cert. 4.20 Cello en piano. 4.50 Blaascon-
cert. 5.35 Kwintet. 6.50 Oude muziek. 7.10
Lezingen. 10.05 Berichten. 10.35 Het
BBC-Th eater-orkes t.
RADIO-PARIS 1648 M. 11.20 Orkestconcert.
2.50 Zang en piano. 4.20 Orkestconcert.
8.20 Zang. 9.05 Parijsch Trio, piano, zang
en voordracht.
KEULEN 456 M. 11.20 Orkestconcert. 12.3S
Nedersaksisch symphonieorkest, 3.23
Viool, piano en zang. 5.20 Omroeporkest,
Macdclineorkest en solisten.
BRUSSEL 322 en 484 RL 322: 12.50 Klein-
orkest. 1.502.00 Gramofoonpl. 5.20 Oai«
roeporkest. 8.20 Symphonieconcert
484 M.: 6.20 Kamermuziek. 7.05 H'»orspeL
7.40 Gramofoonpl. 8.20 Omroeporkest,
9.20 Reportage. 9.50 Omroeporkest.
Telefunken bouwt een groote
zender in Zweden
In het Zuiden van Zweden, vermoedelijk
in de omgeving van Malmö, zal een nieuwe
zender worden gebouwd, die een vermogen
van 100 K.W. in de aether zal uitstralen.
Deze zender wordt ontworpen en gebouwd
door Telefunken, volgens het voorbeeld van
de eveneens door Telefunken gebouwde zen
ders te Berlijn, Breslau, Hamburg, Langen-
berg en Mühlacker. Hij wordt, zooals tegen
woordig algemeen gebruikelijk is, met kwarts
gestuurd. In de zesde trap, de eindtrap,
wordt de zendenergie met twee Telefunken
zendlampen van 300 K.W. opgewekt Twee
lampen van gelijk vermogen staan voortdu
rend in reserve, zoodat de uitzendingen bij
het onklaar raken van een of meer lampen
zonder noemenswaardige onderbreking kun
nen worden voortgezet De zender heeft een
koelinstallatie met circuleerend water, want
de groote zendlampen en ook de lampen vgn
de voorafgaande trap worden onder het be
drijf met water gekoeld.
De Europeesche radioluisteraars zullen dus
waarschijnlijk nog voor het einde van het
jaar twee nieuwe Telefunken-zenders kun
nen hooren, want behalve in Zweden wordt
ook te Sophia een groote zender gebouwd.
Wat Europa buldert, fluistert,
Wat bet zingt en wat het jazzt.
Wie met Tungsram-lampen
luistert
Hoort het meest en hoort
het best.
Dr. Wynberg, vice-president van de afdee-
ling SoekaboemL
Het programma omvat tevens een demon*
stratie onder leiding van Dr. PevereilL
Feuilleton
door D. K R IJ G E R
Herbert kon uitstekend met zijn niet-betalende logé's op
schieten. Zij waren in hun nopjes als zij een Hollandsch woord
konden nazeggen en zij rustten niet alvorens Herbert in ruil
daarvoor een paar Chineesche uitdrukkingen geleerd had. Zijn
dubbel geslepen bril trok bijzonder hun aandacht en één voor
één wilden zij hem op den neus hebben. Herbert was altijd blij
als het ding weer veilig op zijn eigen neus stond.
Persoonlijk vond Herbert den toestand nog wel dragelijk,
maar voor zijn fabriek dreigde er gevaar, en dat baarde hem
zorg. De bevelvoerende generaaJ van het revolutionaire leger
eischte van de fabriek een belangrijke bijdrage in de kosten
der krijgsexpeditie. Van stonde aan was het Herberts vaste
besluit daar in geen geval in te treden. Geen cent zouden zij te
zien krijgen. Hij begon met van den Chineeschen kassier der
fabriek den sleutel der kluis op te eischen, wel wetend, d*t het
leger met weigerachtigen van eigen landaard korte metten
maakte en hen zonder verwijl tegen den muur plaatste. Die
kassier zou dus bij eerste opvordering den inhoud der kluis
ter beschikking van de militairen stellen, daaraan twijfelde
Herbert geen oogenblik, evenmin als hij het den man kwalijk
nemen zou liever het geld van „vreemde duivels" dan zijn eigen
leven op te offeren. „Zeg maar", zei Herbert tot den kassier,
„dat ik den sleutel zelf bewaren wil om berooving te beletten."
Hei was een stout stuk van hem, en de generaal, wien het
spoed5g ter oore kwam, was woedend. Herbert kreeg het bevel
yoor hem te verschijnen.
4 Het oogenblik was daar, dat hij aan het opontbod te voldoen
had en niet zonder bezorgdheid maakte Herbert zich op tot zijn
zwaren gang.
liet viel mede. De ontvangst was nog al gemoedelijk. Wat
vond hij n.L in het audiëntievertrek? De generaal en een paar
hoofdofficieren. De officieren lagen met bloote voeten op een
veldbed en leken op het punt van in den dut te vallen. Do
generaal was nog zoo ver niet. Zijn Excellentie had een voetbad
genomen en hanteerde met den subliemen ernst, die den Ooster
ling eigen is, een zakmesje, waarmede hij zijn likdoorns ver
zorgde. De teil, waarin Z.Exc. het bad genomen had, stond, nog
ongeledigd, "oor den eenigen stoel die vrij was en dien men
vergat Herbert aan te bieden, een nalatigheid, waarover hij
innerlijk niet weinig foeterde. Herbert schoof zelf den teil ter
zijde en nam plgats in den stoel, in afwachting van den afloop
van des generaals bezigheid. Maar Z.Exc. dacht er anders over.
Onder het bedrijf door begon hij het gesprek, dat door een tolk
moest worden overgebracht, want Z.Exc. kende geen Engelsch
en Herbert dacht er geen oogenblik over zich aan het Chineesch
te wagen.
Zonder veel vijven en zessen liet de generaal aan Herbert
duidelijk maken, dat hij heel ontevreden over hem was en do
zegeningen der revolutie zonder geld niet aan zijn volk brengen
kon. Het onderling verband van een en ander ontging Herbert,
maar toch begreep hij er wel zooveel van, dat die zegen voor
een goed deel zou afhangen van het geld, dat aan zijn fabriek
toebehoorde en dat hij derhalve met hand en tand verdedigen
zou. Zoo beleefd mogelijk bleef hij bij zijn weigering en liet
zich zelfs door liet heusche aanbod van den generaal hem een
eigenhandig door Z. Exc. onderteekend ontvangstbiljet te zullen
uitreiken, niet vermurwen. Ten slotte werd de generaal boos
en mompelde zoo iets van hals afsnijden. Herbert merkte op,
dat dit tot geen bevredigend doel voor Z. Exc. voeren zou, oven
mits zijn hals geen spaarpot voor dollars was. Waar hij den
moed tot dit roekelooze optreden vandaan haalde, heeft Herbert
nooit kunnen begrijpen. W©1 voelde hij dat hem onder hot
spreken het zweet onder zijn haar uitkwam. Zijn hoofd begon la
gevaar te verkeeren en stond misschien reeds bedenkelijk los
op zijn romp. „Men kan nooit weten", dacht Herbert; „de man
kan best van plan zijn de partij van heden den rug toe te keeren
om zich aan te sluiten bij die van morgen. Bij het scheiden
van de markt tracht hij nog een goeden slag te slaan door mijn
fabriek te berooven. Is dit het geval dan is mijn hoofd geen cent
meer waard."
Uiterlijk kalm blijven kon alleen tot zijn redding bijdragen. En
vooral geen vrees toonen, anders was zijn zaak zeker verloren,
met het geld zijner fabriek en zijn hoofd Incluis. Herbert bleef
dus heel beslist den generaal in het aangezicht staren, zonder
een woord te spreken. De generaaJ van zijn kant deed hetzelfde».
„Hu, wat een leelijk bakkes heeft die man", moest Herbert
denken en zijn oogen begonnen bijna te knipperen. „Volhouden,
volhouden!" was de eenige gedachte, die hem bezig hield. En
het ging, maar het kostte hem bovenmenschelijke inspanning.
Daar bemerkte hij tot zijn onuitsprekelijke opluchting, dat de
generaal de oogen afwendde.
„Gered!" juichte het in hem. „Hij is niet van plan zijn partij
af te vallen en waagt het niet tot het uiterste over te gaaa. MiJ.i
hoofd en mijn fabriek gered!" jubelde Herbert.
En zoo bleek het te zijn. De generaaJ gaf nog eens afleiding
aan zijn toorn door een flinken vuistslag op de tafel te geven
en zei dat het nu genoeg was. Herbert had te zorgen, dat het
geld er den volgenden dag was. De tolk had niet eens noodig
aan Herbert te beduiden, dat hij gaan kon; hij was reeds bij de
deur eer de echo van dien klap op tafel was weggestorven.
Opgelucht kwam hij thuis. Later vernam hij, dat die generaal
nog voor kort als chauffeur in dienst van een anderen generaal
geweest was.
Herberts collega's wachtten hem thuis op, in doódelijke onrust
over den afloop der audiëntie, want ook om hun veiligheid ging
het Zij hadden hem bij zijn vertrek den j-aad gegeven aan den
eisch te voldoen en het geld tegen kwitantJ0 af te staan, dan kon
hem van de zijde <3«r fabriek geen verwijt treffen. Maar Herbert
had hierop niet eens antwoord gegeven.
HOOFDSTUK XIII
Gaandeweg verergerde de toestand en werd tenslotte veront
rustend voor de buitenlanders. Verhalen kregen zij te hooren,
die terug deden denken aan gruwelijke episodes uit den bokser-
opstand. Bij de meesten van Herbert's collega's -as de schrik
er zoodanig ingeslagen, dat zij niet meer te houden waren en
hals over kop vluchten wilden. Herbert zag er het voordeel niet
2» Waren de Chineezen van plan los te trekken als in
1900, dan zou men toch nooit in veiligheid van uit het binnen
land de kust kunnen bereiken. Hij geloofde daarom den raad to
moeten geven zoo rustig mogelijk op rigen plaats te blijven.
Het waren toch nog maar losse geruchten, die men hoorde. Maar
men wilde niet naar hem luisteren, de angst zat er te diep ia.
Gemakkelijk was .ntusschen de vlucht niet, want het krijgs
volk hield de spoorverbinding in handen. Eindelijk, na weken
wachtens, slaagde men er in een goederenwagen machtig te
worden, waarmede men de reis naar de kust wagen zou. Het
was een armzalig troepje van 22 po.nonen bijna het voltallige
buitenlandsche personeel der fabriek -t dat in dien open goede
renwagen opgesloten werd, met een reis van eenige dagen en
nachten voor zich, gezeten op hun koffers, zonder eten of drinken
en overdag in de brandende zon. Onderweg eten koopen ging
ook niet, want de bevolking durfde geen enkele vriendelijkheid
aan de „vreemde duivels" bewijzen, zoo zeer zat de vrees \oor
de militairen er in.
De afloop der reis was ellendig.
Aan de kust aangekomen, had men van een Chinees een
schoenertje gehuurd, dat de vluchtelingen over zee naar
Tsing-tao brengen moest, vanwaar zij over Peking naar hun
vaderland hoopten te vertrekken.
Wordt vervolgd)^
