KERK EN ZENDING
WOENSDAG 4 MAART 1936
EERSTE BLAD PAG. 3
GEREF. KERKEN
Tweetal: Te Boxum (Fr.) cand. J. Jans-
sens te Groningen en cand. en hulppred. J.
Thomas te Utrecht.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Jaarsveld, cand. G. Lans
Jr. te Huizen (N.H.). Te Aalburg en
Heesbeen, W. L. Mulder te Hoevelaken.
CANDIDATEN TOT DEN H .DIENST
Het adres van cand. A. J. Bos. beroep
baar bij de Geref. Kerken, is van Mijdrecht
D 20 veranderd in Sarphatistraat 116 boven,
Amsterdam.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Cand. J. A. Peters te Tiel deed Zondag
zijn intrede bij de Ned. Herv. Gem. te Co-
then (Utr.). Na bevestiging door Ds. M. Ha-
veman van Tiel met een predicatie over 2
Tim. 1 vs. 7 en 8a, aanvaardde 's middajs
Ds. Peters zijn bediening, sprekende over
Rom. 1 vs. 16.
Prop. C. Pel, van de De Bilt, deed
Zondag j.L zijn intrede bij de Evang. Luth.
Kerk te Bodegraven, na bevestigd te zijn
door Ds. G. J. Duyvendak, van Haarlem,
met een predikatie over 1 Petr. 1 vs. 13.
Ds. Pel deed zijn intrede met een predika
tie over 1 Cor. 1 17. De burgemeesters van
Bodegraven en Zwammerdam waren bij de
intrede aanwezig.
Cand. H. J. Pol nam Zondag J.l. als
hulpprediker afscheid van de Ned. Herv.
Gem. te Sloten (N.-H.) met een predikatie
over Hand. 20 vs. 32. Cand. Pol nam een be
roep aan naar Kuinre (Ov.).
Ds. M, B. van'tVeer, van Zevenber
gen, is voornemens 18 Mei ba. zijn intrede
te doen bij de Geref. Kerk van Groningen,
na op 17 Mei te zijn bevestigd.
Ds. J. DEETMAN
Ds. J. Deetman, predikant bij de Ned.
Herv. Gem. te Alkmaar, herdenikt as. Don
derdag zijn 25-jarige ambtsbediening.
Jan Deetman werd 30 Nov. 1882 te Delfs-
haven geboren en studeerde aan het gymna
sium te Schiedam en de Rijksuniversiteit te
Leiden. In 1910 candidaat geworden in Gel
derland, bevestigde Ds. B. Wielinga van
Delfshaven hem 5 Maart 1911 te Hoogmade
in zijn eerste gemeente. Na VA Jaar ging de
jubilaris van de ethisch-orthodoxe richting
over tot de vrijzinnige richting. Illj stond
achtereenvolgens te Andijk, Oostwoud en
Oudshoorn. In 1924 kwam hü te Alkmaar.
Ds. Deetman, van wien vele geschriften ver
schenen hij is redacteur van „Ons gods
dienstig leven" en medewerker van „Kerk
en Wereld" is ongesteld en dus verhin
derd receptie en gedachtenisrede te houden.
EEN MENNOITISCH CONGRES
Op 29 Juni wordt te Amsterdam het alge
meen Mennoitisch congres geopend met
een godsdienstoefening. Op 30 Juni en 1 Juli
wordt gesproken over Menno Simons en de
Mennonieten in verleden en heden in ver
schillende landen. Op 3 Juli gaat het congres
naar Witmarsum om daar met een kransne-
derlegging bij het gedenkteeken voor Menno
Simons het congres te besluiten. Dit jaar is
het 400 jaar geleden, dat Menno Simons
geboren werd.
Tijdens het congres wordt te Amsterdam
ook een tentoonstelling van Mennonitica
gearrangeerd.
De Bond van Geref. Mannenvereen. in
Nederland telt thans 300 vereenigingen met
ruim 7000 leden. In 1929 telde de Bond 100
vereenigingen. Bij de oprichting In Februari
1922 bestond de Bond uit zeven vereenigin
gen.
Dr. Ed. Thurnoysen, medewerker van
Karl Barth, predikant te Bazel, die momcr;
tael in ons land vertoeft, heeft voor de the
ologische studenten te Utrecht en de vorige
week voor die aan de Theol. school te Kam
pen een rede gehouden over: „Het wezen der
Evangelische prediking naar reformatori
sche opvatting".
Na aangetoond te hebben dat oorzaak en
grond van alle prediking het Woord Gods
is, wees spr. er op, dat de kerk niet ten al
len tijde hierop heeft gerust In de reforma
tie is't daartoe weer gekomen, doch dit heeft
de R. K. Kerk niet begrepen. De „Gegenwart
Gottes" ook bij den gevallen mensch bestaat
nog steeds volgens haar. Evenwel is de ver-
hindingsdraad tusschen God en mensch door
de zonde niet maar geknikt maar totaal
verbroken. Volgens de R. K. Kerk bestaat
het aanknoopingspunt in de kerk; het aan
knoopingspunt „diesseits" in de natuurlijke
Godskennis. Dit treft men aan in de Room
sche genadeleer: de Marialogie. Ten onrech
te. want zonder aanknooping, als zuiver
wonder, werd 't Woord vieesch.De modern-
protestantsche opvatting gaat uit van
bepaalde verhouding van God tot mensch.
die door Ritschl en Schleiermacher werd ge
propageerd, maar ze zijn beide primair aan
de mensch georiënteerd. De reformatoren
zagen zichzelf als gevallen in de macht
den booze Een aanknoopingspunt voor de
genade is er n'et. Eenmaal heeft God gespro
ken, en dit oude woord moet God opnieuw
spreken, naar Zijn welbehagen, door den
Heiligen Geest en de menschenstem. De
kracht daarvan ligt niet in dat woord zelf,
rnaar in Gods werk daardoor. Tegenwoor
dig zoeken we vaak „eine mytische u?id
moralische Rede". Maar ook nu moet
den: non operando sed audiendo.
KERKGEBOUWEN
Het nieuwe kerkgebouw van de Geref.
Kerk te N i e u w-L ekkerland zal Woens
dagavond 11 Maart a.s. te half 8 in gebruik
worden genomen. Daarbij zal voorgaan Ds.
van Heyst.
LEGER DES HEILS
Vandaag is brigadier F. Stel. de leider van
de landkolonie van het Leger des Heils te
Lunteren, die als zoodanig aftrad, gehul
digd, nadat 's morgens een wijdingsdienst
was gehouden, 's Middags had een receptie
plaats en werd den heer Stel een herinne
ringsalbum aancreboden. 's Avonds werd
serenade gebracht en werd besloten met een
dankstond.
DE LAUSANNEBEWEGING
Het internationale executieve comité van
de oecumenische beweging voor geloof
kerkenorde (Lausanne) vergadert op 6
Mei op Woudschoten te Zeist, het bekende
N.C.S.V.-huis Het voortzettingscomité i
gadert van 31 Augustus3 September
Clarens in Zwitserland.
Een en ander is een voorbereiding voor
ÏÖ37 te Edinburgh.
De Kerkstrijd in Duitschland
Ds. Niemöller eeredoctor
De theologische faculteit der Piotestant-
sche Synode van Noord-Amerika heeft Ds.
Niemöller, Ds. Jacobi, zijn medestander in
het Belijdenisfront, en Ds. Dibelius, Gene-
raal-Superintendent, allen te Eerlijn, tot
eeredoctor in de theologie benoemd.
Deze Protestantsahe Synode van Noord-
Amerika is de oude Duitsch-Evangelische
Synode van de Vereenigde Staten. Zij be
staat hoofdzakelijk uit Duitsch-Amerikanen.
Deze faculteit verleent thans voor de eerste
maal Duitschers eeredocrtoraten. Dat de
nieuwe „doctors of divinity" allen tot het
Belijdenisfront behooren, is geen toeval,
maar moet worden opgevat als een daaokbe-
tuiging voor het standhouden van Ds. Nie
möller en zijn vrienden.
Ds. Marahrens en minister Kerrl
Ds. Marahrens. de bisschop van Hannover,
die tot voor kort als voorzitter van de Be-
lijdeniskerk optrad en als de leider van den
gematigden vleugel van dit front geldt, heeft
ondanks het besluit van de jongste synode
an Oeyrthausen, waarin iedere samenwer
king met Minister Kerrl en zijn comité's
werd verboden, zich bereid verklaard, verder
met Minister Kerrl samen te werken. Vo^r
de Evangelisch-Lutersche Landskerk te Han
nover is door Minister Kerrl een kerkregee-
ring gevormd, waarvan Ds. Marahrens het
voorzitterschap aanvaard heeft. Verder z:^n
leden van dit kerkbestuur voor Hannover
Ds. Bosse uit Radestorf, Dr. Wahreraholz uit
Hannover, Senaatspresident RedepennLg uit
Celle en Superintendent Rose uit Lüneburg;
naar wij vernemen, behooren al deze leden
tot den gematigden vleugel van het Belijde
nisfront.
In belijdende kerkelijke kringen wordt ge
vreesd, dat door het besluit van Ds. Ma
rahrens de verdeeldheid bij de belijdende
Protestanten nog grooter zal worden, en men
verwacht tevens een toenemende spanning
tusschen de belijdende Calvinisten (in Prui
sen en in West-Duitsdhland) en de confes-
sioneele Lutheranen, welke laatsten, in te
genstelling met de eersten, vertrouwen in de
goede bedoelingen van Minister Kerrl blijken
te hebben.
NED. BIJBELGENOOTSCHAP
Te Goes werd de voorjaarsvergadering
gehouden van de prov. commissie Zeeland
an het N.B.G., waarin ds. Boeke, secreta-
is van het genootschap, een en ander mee
deelde over het N.B.G. en besproken werd
het voorzien van ziekenhuizen mot Bijbels
en de actie voor het Bijbelsch onderwijs op
de openbare scholen. Enkele afdeelingcn in
Zeeland, die een te groot gebied Bestrijken,
worden gesplitst. Ter deze komt men met
nadere mededeelingen ter voorjaarsvergade
ring. Nog volgde rapport van het werk in
den winter.
Te Heemstede is een nieuwe afdeeling op
gericht en Vrijdag a.s. hoopt men er een te
Zandvoort op te richten.
Verder wil men te Schoten en te Aerden-
hout afdeelingen stichten.
HET HOOGELAND
De Vereeniging Het Hoogeland, welke ko
lonies heeft te Beekbergen (Het Hoogeland),
te Vries (Filadelfia) en te Opende (Wilhel-
minahoeve), deelt ons mede. dat in 1935 het
aantal verpleegdagen 63543 bedroeg, het aan
tal verpleegdagen 329 en het aantal nieuw-
opgenomenen 188. Door de vereeniging wer
den in de maatschappij 59 verpleegden, a
wie tevens het patronaat werd geregeld,
de maatschappij teruggebracht. Door het re-
classeeringsbureau der vereeniging, dat te
Amersfoort (Timorstraat 1) gevestigd is,
werden 266 gevallen in behandeling geno-
i. Van de verpleegden behoorden er
tot de Nederl. Herv. kerk, 71 tot de Roomsch
Katholieke kerk, 32 tot de Gereformeerde
kerken, 6 tot de Doopsgezinde gemeenten,
enz.; niet tot eenige godsdienstige gemeen
schap behoorden er 12.
Het propagandabureau der vereeniging
gevestigd Borniastraat 67 te Huizum-
Leeuwarden, leider de heer A, Hofstede.
"vrienden VAN ^w*e|dbe.
nog minderjarig is, meent hij in den geest vat ls: „Leer den jongen de eerste beginselen
van den minister te handelen reeds nu het naar den eisch zijns weegs: als hij ook oud
onderwijs te verlaten. I geworden zal zijn, zal hij daarvan niet af-
I wijken".
KWEEKSCHOOL TE SOLO Dit laatste te mogen weten van zijn leer-
De directeur der Christ. HoU. inlandsche lingen, zal dat niet de schoonste kroon op
en Holl. Chineesche kweekschool te Solo de het werk
heer J. van Goudoever is 19 Febr, j.l.
met verlof naar Europa vertrokken. Tot
het rustend hoofd zijn, ook
Zij, die heengaan
i
DE SALATIGA-ZENDING
De jongste viermaandelijksche conferentie
der Salatiga-zending te Salatiga besloot om
stappen te doen, teneinde tot een verband te
komen van de verschillende inheemsohe ge
meenten op het terrein der Salatiga-zending.
Nader werd besloten een nieuwe zendings-
post te stichten in de stad Pekalongan; de
heer A. Schwarz werd tot zendeling-leeraar
voor Pekalongan en omstreken benoemd. C?p
het terrein der Salatiga-zending werden in
1935 door den do p 500 volwassenen aan de
gemeenten toegevoegd.
OPVOEDING EN
ONDERWIJS
DE UNIVERSITEIT VAN HEIDELBERG
De Universiteit van Heidelberg heeft de
uitnoodiging aan de Britsche Universiteiten,
om deel te nemen aan de feestelijke her
denking van den 500ston verjaardag van de
stichting van deze Universiteit, geannuleerd
Dit besluit werd genomen in velband met
de weigering van de Britsche hoogescholen
zich bij deze plechtigheid te doen vertegen
woordigen.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Te Boskoop is met ingang van 1 April
a.s. tot onderwijzeres aan de Ned. Herv.
School benoemd mej. J. C. Vogel te Voor
burg.
Te Deventer is tot Hoofd van de
Kon. Wilh. school, uitgaande van de Vereeni-
cing voor Chr. Nat. Schoolonderwijs, met
ingang van 1 Mei benoemd de heer T. van
Neutegem te Gent (België).
Te Haarlem is benoemd tot onder
wijzer aan de Noorderschool (hoofd de heer
K. Roos jen) de heer S. P. Veldhuijzen te
Idsegahuizen (Fr.).
Te Kampen is tijdelijk benoemd aan
de school Nieuwe Markt de heer J. E. Aart-
sen te Vorden.
MET PENSIOEN
De heer E. de Vries, hoofd van de
Chr. School te IJzerlo (gem. Aalten) heeft
tegen een nader te bepalen datum ontslag
aangevraagd wegens het bereiken van den
pensioengerechtigden leeftijd.
De Heer de Vries is 23 Juni 1875 te Sneek
geboren en ontving zijn opleiding aan de
Chr. Normaalschool aldaar. Hij diende het
Chr. onderwijs te Maassluis en te Enkhuizen.
Op 2 April 1906 kwam hij naar Aalten, waar
hij eerst werkzaam was als onderwijzer aan
de Chr. School aan de Hoogstraat. Op 1
Januari 1907 trad hij In functie als hoofd
van de school te IJzerlo.
De heer De Vries heeft een werkzaam
aandeel gehad in het christelijk verenigings
leven. De Geref. Kerk dient hij als ouder
ling. Hij is bestuurslid van de vereen. „Oud
heidkamer" te Aalten, waaruit spreekt zijn
liefde voor de folklore, waaraan de Gelder-
sche Achterhoek zoo rijk is.
Hoewel de heer de Vries, onder de in de
wet opgenomen bepalingen van het amende-
ment-Suring valt en nog geen ontslag be
hoeft te vragen, daar een zijner kinderen
dat werk ontijdig afgebroken werd?
Examens
Rijksuniversiteit. Be-
In de advertentiekolommen onzer school
bladen is het al terdege merkbaar: een niet
korte rij van schoolhoofden, die 60 jaar ge
worden of reeds daarboven zijn, maakt zich
gereed tot den onvrij willigen aftocht. Wat
dit zeggen wil voor hen zelf, voor de leer
lingen, voor de ouders der leerlingen, voor
bet bestuur der school, ge moet het hun
allen maar eens vragen; vooral daar, waar
■ester" de kinderen van zijn vroegere
leerlingen de school zag binnengaan. Wel,
hier is een stuk samenleving in de aandacht
getrokken, dat zóóveel lief en zóóveel leed
tezamen bracht; hier zijn banden door te
breken, die in jarenlange toewijding en vol
harding, geduld en waardeering gevlochten
Bijzondere waardij hebben die banden op
het terrein van het Christelijk onderwijs.
Van hen, die nu heengaan of zullen heen
gaan, hebben velen de hitte van den strijd,
of althans een deel daarvan, gekend. Velen
ook hebben aan den lijve gevoeld, wat het
zeggen wil, in de handelingen van den leef
tocht gewikkeld te zijn meer dan voor hun
aandacht op de jeugd, gewenscht was.
Ook in wij deren zin heeft het aftreden
in schoolhoofden beteekenis. Hoevelen
hunner namen in het dorp van hun inwo
ning deel aan de leiding van kerkelijke, po
litieke, sociale of jeugd vereenigingen. In
weer andere richting waren zij werkzaam
bij de vorming van onderwijzers; van een
hunner de heer Heslinga te Leeuwarden
lezen wy, dat hij er 500 heeft opgeleid.
Het heengaan van een betrekkelijk groot
getal hoofden van scholen met langdurige
aring trekt ook onze aandacht naar bet
welwezen der betrokken scholen. Hoezeer
ook den jongeren een kans gegund wordt, en
hoezeer ook „nieuw bloed" in menig opzicht
een verandering kan geven die een verbete
ring is, de leiding van talrijke scholen komt
n handen van hen, die, hoe rijk ook
voorzien van kennis en toewijding, het over
wicht van hun leeftijd en ervaring missen,
it voor menige school óók een voorwaar-
van bloei is.
Hoe dit zij, de jongste exodus uit onze
schoolwereld plaatst 'n aantal schoolbesturen
belangrijke vragen en beslissingen. Be-
langrijk in dubbele mate, omdat de concen
tratie als is de wijze en de omvang der
uitvoering nog niet geregeld haar scha
duwen vooruitwerpt en bij menige keuze
haar invloed zal doen gelden.
Het meest ingrijpend echter blijft de ge
dwongen aftreding voor de schoolhoofden
zelf. Afgezien van den financieelen tegenval
ler, die zij voor een deel hunner meebrengt,
ls er het onvrijwillig afbreken van een le
venstaak, waarvoor de meesten op den leef
tijd van 60 jaren of daarboven nog geeste
lijk en lichamelijk volkomen berekend waren.
Er zullen er zijn, die, hetzij door reeds be-
kleede functies op een gebied buiten de
school, hetzij door zich op zulk een gebied
te gaan bewegen, den „leegen" tijd
kunnen vullen. Anderen zullen gretig de ge
legenheid aangrijpen, hun liefde tot de pae-
dagogische studiën nu eens bot te vieren.
Sommigen zullen het woord rust gaan ver
voegen zonder bijmengselen. Maar allen
zullen, meer of minder, betreuren, dat d 11
offer aan de crisis wel het voor hen meest
pijnlijke is niet omdat het hen verplicht
het veld te ruimen voor jongeren, maar om
dat het hen van de completeering van
hun taak afsnijdt uit motieven, buiten de
waarneming ervan gelegen. Doch dan mogen
zij zich sterken aan de wetenschap, dat men
op den leeftijd van 60 jaar, veelal nog eenige
jaren vóór zich heeft, waarin de hand nog
doen kan wat zij vindt om te doen. En
wie zou eraan twijfelen, dat voor „rustende"
hoofden van Chr. scholen niet nog een breed
veld openligt van mogelijkheden, waarmee
zij langs andere wegen kunnen voort
bouwen aan het op school afgebroken
werk? Wy denken aan Spreuken 226,
waarin al de stimulans, maar ook M de
nazorg voor den Christen-paedagoog ver-
(DultschJ.) Ja
geneeskunde
„Wiederholte
Apotheker»-"*
damw J. Huybri
AL J. O'
kerk:
i. Rijksuniversiteit,
heeren J. P. Berk-
F. Janettc Walen.
H. Goedowaagen. Goudi
J. Fr. AL Popoller, Tilburg ei
Engel. Utrecht.
B.K. Hnndel»hoo*e»choot. Tllbui
prop. ex. econ. on eoc. wetensohappei
ren C. J. J. v. Kamerbeek. Rotterdam
Kuipers, Tilburg. A. J. M. J. T Vervo
WEERBERICHT
BAROMETERSTAND
Hoogste stand te Sarna 766.7.
Laagste stand te Vestmanör 727.2.
Stand vanmorgen halftwaalf 75S.9.
WEERVERWACHTING
Zwakke tot matige wind, aanvankelijk
veranderlijke, later nit Z. richtingen, aan-
vankeliik opklarend, met weinig of geen
te véentndaai. op proef-regen, later weer toenemende bewolking
d« kennis der Vitamine- niet toenemende kans op regen, iets kou Ier
's nachts, overdag iets zachter.
ALGEMEEN WEEROVERZICHT
Zooals gister reeds werd verwacht, ont
wikkelde ziel. in de afgeloopen 24 uur over
Scandinavië een belangrijke hooge druKce-
bied, waarin nu standen boven 765 mM.
voorkomen.
Geel.de De vorst bleef in de gebieden vooral in
indhov*n; midden Zweden nog zeer streng. Onder in-
'fr' ends I v'oed van de hooge barometerstanden ten
'c. J. A. Noorden van ons land werd de wind over
ons land N.O. tot Oost, doch bij eenigszins
'betrokken lucht kwamen in de nacht niet
i^de hee- zu'ke lape temperaturen voor als gisteren,
h. J. a. 1 zoodat hedenmorgen ons land vorstvrij was.
ort. Eind-1 Een belangrijke verandering in ^le dru*-
|vcrdeeling is voorts het uitdiepen van tic
IJsIandsche depressie, waar hedenmorgen
barometerstanden onder 730 mM. werden
afgelezen. Deze depressie maakt zich over
<r- de Britsche eilanden, vooral over Schotlau.1,
■drijkskünte Tk I zeer duidelijk merkbaar en er bestaat wel
idon te Amsterdam. eenige kans dat zij zich ook in onze oni-
.ittar is benoemd: G. beving zal doen gevoelen. Daardoor zal
van het gymna.sla^l en net v,„. v
Ijs ln de vierde inspectie.
J. C. I
beu. die ln 1936
net het
n akte
rijgen tot
(K VII). de re-
Ge rard
dr. J. Helnslus. te Wassen
Verdenius te Amsterdam, e
de Vooys te Utrecht: b ln d<
prof.
>ndervoorzltt<
hoogrleeraar aan de Gem.
de Nederlandsche ta3l en
Unl
it. Brugm
J. A. J. Goosscns te
prof. dr W.
Tilburg:
dr
Mulder te Nijmegen: c. ln de «ubcommi
voor de aardrijkskunde: dr. W. van Bemm
te 's-Gravenhage; prof. dr. K. Oestreich
Rijsenburg; prof. dr. H. N. ter V.oen. te
sterdam, en prof. L. van Vuuren te Utrect
De i
bek waamhlci 1
•eer naar het Zuiden 'oopen. Na
een aanvankelijke opklaring zal wel vve»r
toeneming van bewolking volgen met toe
nemende regenkans en overgang naar wat
zachter weer overdag.
TFERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen halftwaalf 4.2 C
6 MAART
Zonsopgang 6.39 uur, zonsondergang 5.45 uur
Maan op nam. 3.10 uur, onder v.m. 5.19 uur
VOERTUIGEN MOETEN HUN
LICHTEN OP HEBBEN
5 MAART
Van 's avonds 6-15 uur tot 's morgens 6.07 uur
ouden ln Augrusti
°ZiT. die zich* i*
akte M.A. en/of M.B. wenschen
moeten zich vóór 1 April 1936
het adres van den heer J.
35, te Den Haag, post-
SPOORWEGWERXEN
Door de N.V. Hollandsche IJzeren Spoor
weg Maatschappij te Utrecht is het maken
van een viaduct van gewapend beton over
den spoorweg HaarlemZajndvoort, bij
K.M. 2878 nabij Overveen, omschreven in
bestek no. 1531 H.S. gegund aan den heer
G. Schreurs, aannemer te de Bilt voor een
bedrag van 21790.
DE BOUW VAN KAZEMATTEN
De eerstaanwezende ingenieur van de
genie te Gorinchem zal op Donderdag 19
Maart 1936 aldaar in het openbaar aanbe
steden bestek no. 70, het bouwen van een
kazemat van gewapend beton c.a. te Hedcl,
raming 13.000.
BOUW VAN EEN KOELHUIS
Op de gehouden ledenvergadering van de
Coöp. Fruit- en Groentenveiling voor de
Hoeksche Waard en Omstreken, is besloten
over te gaan tot den bouw van een koel-
huis, waarvan de kosten zullen bedragen
f 33.000, zulks onder intrekking van hun
besluit tot het bouwen van een koelhuis,
waarvan de kosten waren geraamd op
f 23.000.
HOE KWAM IK ER TOE?
De bekeeringsgeschiedenis van
Mr. H. P. Marchant
Door hemzelf verhaald
Bij „Teulings Uitgevers-Maatschappij"
te 's-Hertogenbosch, verscheen het jong
ste boek van Mr. H. P. Marchant, over
zijn „terugkeer", zooals hij het noemt,
naar de „Kerk der vaderen", waarmee
het Roomsch-Katholieke geloof bedoeld
is.
Zooals de titels hierboven zijn, zoo is
het boek. Naar het uiterlijk maakt heit
de Indruk van een detective-verhaal;
naar de inhoud is het een boek van
veel sohoonheid en innige vroomheid.
Dit boek vraagt om een recensie. Maar hoe
zal deze zijn? Zal het over taal en stijl,
methode en karakter gaan, dan wel over de
innerlijke waarde der verdediging van de
Roomsch-Katholieke Kerk, haar prestaties
en pretenties, haar katholiciteit en haar
eerstgeboorterecht?
Van vrijzinnig-protestantsche zijde is een
felle, zwaar geharnaste aanval op dit boek
gedaan, op den schrijver en op zijn „bewij
zen", dat de Roomsch-Katholieke Kerk de
„eenig zalig makende" is.
Het recht van deze critiek zullen we
geeyszins ontkennen; de waarde er van
slaan wij niet hoog aan; de methode van re-
ccnseeren deugt o.i. niet.
Deze critiek is verklaarbaar. Immers, Mr.
Marchant valt in zijn boek het vrijzinnig
protestantisme scherp aan. „Alleen in onwe
tendheid is de veroordeeling van de Katho
lieke Kerk voor cassatie te bewaren", zegt
de schrijver. Zeker, de knappe moderne
theologen zeggen het dikwjjls zeer mooL
..Maar het is niet wat de Evangeliën ons
zeggen. En die zeggen het in elk geval veel
mooier".
Dat is stijl k la Marchant, maar niet met
de bittere scherpte van den bijtenden poli
ticus; het is ironie, doch geen wondend sar-
„Het gebied vaa het protestantisme is niet
6cherp begrensd. Het verloopt in het onge
loof". Een hard oordeel* Maar waart Met
Mr Marchant
het dogma is het over eenige jaren gedaan,
zeiden de vrijzinnigen; doch Marchant ant
woordt: het dogma is het Evangelie; „wie
den mensch de zin voor het bovennatuur
lijke ontzegt, kan zich niet Christen noe
men. Hij verloochent in Christus' leer wat
essentieel is".
Is het wonder, dat het vrijzinnig pro
testantisme, dat voor inwerking van de
godsdienst op het publieke en ook poli
tieke leven ijvert en zelfs van overbrug
ging der antithese droomt, zich verzet
tegen het scherpe oordeel van Iemand,
die van huis uit vrijzinnig was en nu
kinderlijk-geloovig belijdt, dat Christus,
Gods eenige Zoon, voor de zondaren
stierf?
En zulks te meer, omdat de .bekeerling"
het „bovennatuurlijke element" geen oogen-
hlik verdringt, maar nochtans de „redelijk
heid" van het Bijbelgeloof verdedigt.
Want, zegt hij, „het rationalisme leeft nog
altijd boven zijn kracht Iemand, die mij
zeer na stond, heb ik eens hooren zeggen
van een bekend staatsman: hij moet wel een
knappe man zijn, maar er is lets in dal
hoofden veelbeteekenend wees hij naar
zijn voorhoofd. Alleen omdat deze man recht
zinnig (protestant) was".
Zulke menschen, vervolgt hij later, „vra
gen van ons, dat wij blindelings geloof rul-
|len slaan aan het ongeloof. Het geloof is
iets voor de eenvoudigen van geest, die niet
genoeg verlicht zijn om te begrijpen, dat
men op dit terrein geen waarheid vinden
j kan."
Neen, het verbaast ons niet, dat men van
vrijzinnig-protestantsche zijde dit boek niet
wil. Maar't orthodox-protcstantisme winter
niets bij, dat de Roomsch-Katholieke leer
van die zijde en op die wijze bestreden
wordt. i
Bovendien, wie den schrijver ziet als „af
vallige", die kan niet tot een objectieve be
oordeeling komen. Wie Mr. Marchant recht
wil doen, moet hem beschouwen als den
vromen Roomsch-Katholiek, die rekenschap
van zijn geloof aflegt. En dan kan hij waar
deering hebben voor dit hoek.
Waardeering ook daarvoor, dat hij onbe
schroomd erkent: de pausen waren geen
heilige vaders, maar feilbare en zondige
menschen; „de persoon (paus en priester)
behoort zich klaar bewust te zijn van de
verantwoordelijkheid, dil zijn ambt hem op
legt voor zijn persoonlijk leven. Juist, omdat
hij feilbaar mensch is". En verder: „de zoo
genaamde kerkhervorming is uit de misbrui
ken van priesters, ook van enkele pausen,
voortgekomen. Het is zeker: indien destijds
de clerus, in he4 particuliere leven en ln
wetenschappelijke toerusting, ware geweest
wat zij thans is, zou de .Kerkhervorming"
minder ver om zich heen gegrépen hebben."
Deze erkenning van Roomsch-Katholieke
zijde, ls niet nieuw. Dat een „bekeerling"
zoo schrijft ,is toch wel teekenend.
Wij zeggen dus: dit boek moet ook in
onze kringen waardeering vinden. De bekee
ring van vrijzinnig-protestant tot geloovig
roomsch-katholiek brengt Mr. Marchant
dichter bij ons. En misschien is de vraag op
zijn pas, welke indertijd een Gereformeerd
predikant aan zijn orthodoxe collega's ln
Twente stelde: „hoe kwam Ds Bruna van
Buurse er toe om van vrijzinnig-predikant
niet orthodox-protestant, maar Roomsch - Ka
tholiek te worden?"
Zou het misschien ook daarvan komen, dat
wij ons tegenover Rome tevreden stellen
met „overgeleverde" praatjes en ongecontro
leerde verdachtmakingen, in plaats van ons
te beroepen op de leer der vaderen, welke
naar de Schriften is?
Merkwaardig, Mr. Marchant bestrijdt veel-
maals en vaak zeer scherp Luther en zijn
werk; de naam van Galvijn wordt in zijn
boek niet genoemd. En toch zijn het in Ne
derland ongetwijfeld de Calvinisten, die
principieel het verst van enhet dichtst
bij de Roomsch-Katholieken staan.
Wonderlijk, maar waar. Dr. Kuyper, die de
Roomsche clerus en zijn kerkinstituut hart
grondig veroordeelde, was ook de man der
coalitie. Mèt don feilen protestant Lohman
en den fijnen Schaepman, aan wiens „Chro
nica" we telkens herinnerd werden bij de
lezing van Marchants boek: al lijken ze, wat
stijl betreft ook niets op elkaar En natuur
lijk: Schaepman was theoloog, Marchant is
jurist Ook dat verschil proeft men telkens
De verdediging van kerk en leergezag, van
biecht en kruis en priesterschap is vaak.
knap en ook verhelderend; van het stand
punt van den schrijver gezien is het hoofd
stuk „Ave Maria" o.i. verreweg het zwakst.
Een klemmend pleidooi is dat allerminst.
Wat voorts het specifiek Roomsche in
dit geschrift betreft, daarover lijkt dis
cussie ons doelloos: de Bijbelvaste geloo-
vige Protestant verwerpt het als dwa
ling. Hij is door Roomsche theologen
niet van zijn overtuiging afgebracht, hij
zal door het pleidooi van Mr. Marchant
evenmin geschokt worden.
Wel echter kan d i t gebeuren, dat de le
zing van dit werkje hem aanspoort om die
per te graven, dan hij tot heden deed; om
meer ernst te maken met zijn b e l ij d e n i s.
En aan Mr. Marchant zouden we ten slotte
één vraag willen stellen: „gij zegt terecht,
dat het protestantisme zich naar zijn vrij
zinnige zijde verliest in't ongeloof; maar hoe
staat het ten deze met de Roomsch-Katho
lieke Kerk? Is bij uitwendige eenheid daar
minder verscheurdheid? Hebt ge nog niets
van koude vormendienst opgemerkt? En,
klopt de levenspraktijk der massa denk
aan vloeken en ontheiligen van de Zondag
op dn leer van de Kerk?"
Met Mr. Marchant zeggen wij: „Als een
kind dankt de geloovige Christus voor Zijn
verlossing." „Als een kind is de geloovige
blij moedig."
„Wie is afgedwaald, zoeke de weg terug,
omhoog. De weg naar het Kruis, den
lieben Weg zum Kinderland. Hier ls het
licht. Hier klinkt het blijde Alleluja.
„Hij roepe...„ als een kind". Maar wij
voegen er achter: Hij roepe als een kind.
tot JezusI
HET GEBRUIK VAN ACCU-
MULATOREN OP SCHEPEN
Veilig en gemakkelijk
In de electrische installaties op schepen
kan een accumulatoren-batterij van zeer veel
nut zijn. Beschouwen wij een schip dat voor
zien is van een electrische installatie, dan
zal, indien geen batterij aanwezig is, steeds
de dynamo in bedrijf moeten zijn gedurende
den tijd, dat de verlichting, al is het slechts
voor een zeer klein gedeelte, ingeschakeld ls.
Ieder begrijpt, dat op deze wijze de ver
lichting zeer duur kan worden en het is dan
ook geen wonder, dat bij vele s cheeps ins tal-
la ties een accumulatoren-batterij wordt aan
gebracht, die dan stroom kan leveren, indien
slechts een klein gedeelte van de lampen is
ingeschakeld. De aandrijfmotor kan dan
worden stop gezet, hetgeen een aanmerke
lijke besparing geeft Bovendien kan een
dergelijke batterij tevens gebruikt worden
voor het starten van den motor, waardoor
een afzonderlijke starterbatterij overbodig
Bij zeer kleine Jjooten wordt een normale
starterbatterij gekozen. Doch in de praktijk
is gebleken, dat deze batterijen in den regel
niet het meest geschikt zijn voor het voeden
van een groot aantal lampen.
De accumulatoren-fabrieken hebben dan
ook steeds haar aandacht aan dit onderwerp
besteed en speciale batterijen geconstrueerd
in zwaardere en ook lichtere uitvoering, die
zich speciaal aanpasten aan hetgeen in ver
band met het plaatsen en gebruiken op
schepen werd verlangd.
Enkele batterij-soorten die voor schepen
in aanmerking komen willen wij hier in 't
kort bespreken.
a) Batterijen met positieve grootoppervlak-
platen, ingebouwd in hardgummi bakken,
die geplaatst worden in houten draagklsten
of troggen. Dit soort batterijen heeft den
langs ten levensduur, waartegenover echter
staat, dat ze zwaarder zijn en meer plaats
innemen dan de andere uitvoeringen.
b) Een lichtere uitvoering, die op schepen
een toepassing heeft gevonden, zijn de roos-
terplaten-batterijen, waarbij de pos. en neg.
platen bestaan uit een rooster, waarin de
actieve massa is gesmeerd. Deze batterijen
zijn lichter dan de eerstgenoemde en met 'n
geringere plaatsruimte tevreden, maar de
levensduur is dan ook ongeveer 1/3 van de
batterijen met grootoppervlakplaten.
c) Batterijen, die in sommige gevallen ook
voor schepen worden toegepast, zijn de nor
male automobiel- of starterbatterijen. Deze
batterijen hebben roosterplaten, doch deze
zijn dunner dan die van de batterijen onder
b) genoemd. Het is dus te begrijpen, dat de
levensduur ook korter zal zijn, zoodat dit
soort alleen in aanmerking kan komen voor
kleine schepen, waarbij de verlichting slechts
uit enkele lampen bestaat.
Op zeiljachten kunnen dergelijke batte
rijen ook een toepassing vinden, aangezien
ze voor de lading uit de boot moeten worden
genomen en dus een lichte uitvoering een
eerste vereischte is.
Uit het bovenstaande blijkt wel, dat voor
schepen, waarbij aan de electrische installa
tie hooge eischen worden gesteld, de onder
a) genoemde batterijen met grootoppervlak
platen het meest geschikt zijn. Talrijke
schepen zijn hiermede uitgerust, waarbij ih
den regel de batterij in de machinekamer
wordt geplaatst. Indien mogelijk, is het wel
aan te bevelen, de batterij in een afzonder
lijke kast of ruimte te plaatsen, daar hfit
onderhoud dan eenvoudiger is.
Indien aan de battery geregeld eenige zorg
besteed wordt, zal de eigenaar spoedig er
varen, dat hij hierin een zeer bescheiden
dienaar heeft, die geen eischen steit. doch
ten allen tijde klaar staat om het werk te
verrichten, hetgeen van hem verlangd wordt.
In sommige gevallen worden op schepen
ook alcalische batterijen toegepast. Deze
komen hoofdzakelijk in aanmerking, indien
de batterijen zeer onregelmatig gebruikt
worden en het toezicht te wenschen overlaat.
De eigenaar van dit been vond
het „zonde van 't geld"
om tijdig de remmen van
zijn auto te laten nazien..
