STADSNIEUWS
DE BEGROOTING IN DEN
LEIDSCHEN RAAD
DINSDAG 18 FEBRUAR11936
TWEEDE BLAD PAG. 6
Het voorstel inzake de uitvoering van groote wer
ken uit het werkfonds aanvaard De fractieleiders
der groote partijen, de heeren v. Eek, Wilmer, Wil
brink en Beekenkamp openen de debatten De
heer Wilmer wijst op roode weerhaanneigingen
Fraaie rede van den heer Beekenkamp De sa
larisverlaging een belangrijk debatpunt
Het groote jaarlijksche fcegrootingsfestijn
heeft gistermiddag een aanvang genomen.
Voordat echter de begrooting aan de orde
kwam worden nog enkele andere voorstel
len afgehandeld, in de eerste plaats een
voorstel tot beschikbaarstelling van gelden
ten behoeve van de bestrating van het open
terrein tusschen de Kaasmarkt en de Hooi
gracht. De heer Goslinga (a.r.) had te
gen dit voorstel bezvraar, omdat de gemeen
te hier zonder meer een financieel voordeel
laat verloren gaan. Het was beter deze
grond te koop aan te bieden. Bovendien
vond spr. de oplossing onaesthetisc-h. De hce
ren Bergers (r.k.) en Manders (r.k)
steunden het voorstel van B. en W.,
vvijl ook de hoer S c h 11 e r het kwam
i edigen, zoodat wethouder Splinter
.•.•cmakkelijke taak had. Spr. wees er op,
«at alle rapporten der verschillende instan
ties de meening vertolkten, dat 'het beter
was deze grond bij de Kaasmarkt te trek
ken. Met die rapporten konden B. en W.
rich vereenigen. Het voorstel van B. en W.
werd aangenomen. De heer Goslinga wensch
le te worden geacht tegen te hebben ge-
btemd.
Werken uit het Werkfonds
In de tweede plaats kwam eerst aan de
orde het voorstel tot beschikbaarstelling van
jjelden ten behoeve van de verschillende wer
ken (verbetering Haagbrug, stamriool Witte
ïJingel en Zoeterwoudsc'he Singel, stamriool
Haarlemmerweg, bouw rioolzuiveringsin-
riohting aan de Slaagh- of Stinksloot),
ke uit het Werkfonds 1934 zullen worden
l ekostigd. De heer W i 1 b r i n k(c.h.) had
gaarne gezien, dat de geheele Witte Singel
werd verbeterd en dat ook de vernieuwing
van de Spoorhavenbrug in deze werken was
]>egrepen. Hoe staat het hiermee? Wethou
der Splinter antwoordde dat deze beide
werken op het programma staan en niet
lang meer op zich zullen laten wachten. De
heer Van Weizen (comm.) achtte de
loonen, die bij deze Werkfonds-werken wor
den betaald, te laag en zou tegen stemmen.
De heer Goslinga (a.r.) wilde zich niet
legen dit voorstel verzetten, hoewel do werk
verruiming er door gering is. De heer Van
Eek (s.d.) keerde zich tegen den commu
nist. De s.d.a.p. kan zich, zij het slechts
noode, bij de loonen neerleggen. Met de
steen van den communist tegen werd het
voorstel aangenomen.
Het steekspel vangt aan!
Daarna kwam de begrooting aan de orde
cn tegelijkertijd: het voorstel tot herziening
van de loonen en salarissen van het ge
meente-personeel; een prae-advies op het
voorstel van de raadsfractie der S.D.A.P.
inzake uitvoering van een aantal werken
in werkverruiming en een voorstel tot het
verleenen van eervol ontslag aan A. M. W.
Pitlo als opzichter in dienst bij den Gemeen
telijken Reinigings- en Ontsmettingsdicnst.
Tevens werden bij dit voorstel aan de orde
gesteld de voorstellen der raadsleden, welker
aantal inmiddels tot een kleine 40 is aan
gegroeid.
De algemcene beschouwingen werden ook
ditmaal weer geopend door den heer Van
Eek (s.d.), die aanving met het grond
principe der S.D.A.P. uiteen te zetten. De
s.d.a.p. veroordeelt het kapitalisme. Het
kapitalisme, zooals het nu geworden is.
wekt ook in andere dan socialistische krin
gen verzet. Spr. wacht alleen verbetering
van den toestand door middel van de demo
oratie. Het feit, dat de s.d.a.p. ook in dezen
Raad haar democratische beginselen wilde
beleven, iheeft er toe geleid, dat zij bereid
was met anderen samen te werken. Daar
hebben ook de tijdsomstandigheden aan
meegewerkt En die tijdsomstandigheden en
die wil tot samenwerking hebben doen ge
boren worden het Plan van den Arbeid,
aarvoor ook bij tegenstanders waardeering
wordt gevonden. De groote beteekenis van
het plan is dat er mee gestreefd wordt naar
oen begin van beterschap Het plan is be
doeld voor het geheele volk.
Spr. stelde het op prijs dat ook de rcolit
sclie fracties in dezen Raad blijken van toe
college van B. en W. heeft reeds eenige din
gen tot stand gebracht Er zijn tegen de
deelname van soo.-democraten aan het be
stuur der gemeente verschillende bezwaren
geopperd. De s.d.ap.. zou het gezag onder
mijnen. Hoe komt men er bij? Het gezag
moet eohter democratisch zijn.
De Voorzitter: Het gezag moet hecle-
maal naar uw zin zijn!
De heer Tobé: De Zeven Provinciën.
De heer Van Eek: Het is bespottelijk
om naar het gebeurde daaromheen een par
tij te beoordeelen.
De heer S c h 11 e r: Wat hebben Jullie
in 1974 gedaan? (Gelach.)
De heer Van Eek wees er verder op,
'dat men de s.d.a.p. verweten heeft dat zij
geen overleg heeft gepleegd met Nat. Herst.
en communisten. Maar dat overleg was on
mogelijk omdat beide partijen tegenstanders
zijn der democratie.
Spr. zeide voorts, dat de s.d.a.p.
voorstandster van een sluitende
begrooting
is. De gemeente dient zooveel mogelijk haar
zelfstandigheid te bewaren en een sluiten
de begrooting is o.a. ook noodig om het
werkverruimingsplan der s.d.a.p. kans van
slagen te geven. Het wantrouwen in de fi-
nancieele politiek der s.d.a.p. grondt zich
hoofdzakelijk op haar verleden. Maar een
partij in de oppositie handelt anders dan
een partij, die niet in de oppositie is. Een
oppositie zal, als zij iets wil bereiken, op
allerlei terrein voorstellen moeten doen, voor
stellen dikwijls met tegenstrijdige belangen
Wanneer men echter deelneemt aan het be
stuur eener gemeente kan er overleg plaat»
vinden.
De s.d. fractie is tegenstandster van loons
verlaging in 't algemeen. Er zijn eohter bij
zondere omstnndieheden mogelijk. Ten op
zichte van do vn-reestelde loonsverlaging is
de fractie niet eenstemmig. Een gedeelte
wil er zich evc-ris de minderheid in het
College van R W. hij neerleggen, een
aader gedeehp blijft zich tegen de verlaging
terzetten. Spr. sloot zich bij d.e laatste aan,
De verlaging druischt in tegen het plan
van den arbeid. Aan het georganiseerd over
leg hechtte spr. m dit geval geen waarde.
Dat de s.d.a.p. de grondslagen van het
Christendom aantast, ontkende spr. ten stel
ligste.
Spr. waardeerde het dat B. en W.
dacht schenken aan.de uitvoering van groo
te werken. Maar dan zijn we er nog niet.
Er moeten zooveel werken worden uitge
voerd, dat op een bepaald oogenblik de koop
kracht daardoor wordt opgewekt. Daarom
heeft de s.d.a.p. het werkverruimingsplan
ingediend.
Een voorstel tot het instellen van een
distributieraad heeft spr. niet willen doen,
omdat B. en W. bereid waren hun gedach
ten over deze zaak te laten gaan. Het voor
stel van de rechterzijde inzake vestigings-
eischen voor winkeliers beziet de zaak ech
ter van de enge kant. Er zijn toch nog an
dere menschen die bij deze zaak belang heb
ben dan middenstanders. Spr. diende een
amendement op het voorstel in om
stellen een distributieraad die ook deze
middenstandsbelangen zal bezien. Behalv
de Kamer van Koophandel wil spr. echter
ook de vak- en huisvrouwenorganisaties
over deze zaak laten oordeelen.
De uitbreiding der gemeente Leiden
de richting Oegstgeest blijft urgent. Spr. ver
dedigde voorts een motie, waarbij de Raad
als zijn oordeel uitspreekt, dat het gemeen
tebestuur zich niet moet mengen in de
strijd voor of tegen het Nieuw-Malthusia-
nisme en dat dc Nieuvv-Malthusiaansche
Bond, wat het verhuren van gemeentezalen
betreft, op gelijke voet zal behandeld wor
den als andere vereenigingen. Het gemeen
tebestuur heeft geen partij te kiezen in een
strijd van ernstige mensehen voor of tegen
het Nieuw-Malthusianisme.
Spr. verdedigde ook weer zij noude be
kende voorstel om als regel optochten met
banieren en muziek op Zondag toe te
staan.
Snr. verdedigde ook weer zijn oude be-
altijd een minderheid vormt in den Raad en
heeft dus in zeker opzicht de bescheidenheid
in acht te nemen. Deze bescheidenheid gaat
echter niet zoo ver
De heer Wilbrink: Dat dacht ik welt
De heer Van Eek: Onze bescheidenheid
gaat niet zoo ver, dat de s.d. wethouders
niet hun s.d. beginselen zouden mogen
dedigen als het pas geeft. De Voorzitter
verzette zich daartegen In de vorige verga
dering. Dat vond spr. verkeerd. Spr. verde
digde daarna zijn voorstel om het aantal
s.d. leden in de Commissie van Fabricage
van 1 op 2 te brengen. Spr. vond daarna
een schoone sluitrede om te wijzen op de
heerlijkheden van het socialisme cn vooral
in de ooren van de roomsch-katholieke raad1
leden liet hij een lokkend gefluit hooren er
het dringend verzoek om arm in arm ver
der te gaan. Samenwerking achtte spr. drln
gend noodig. Dan kan in deze moeilijke tij
den misschien nog Iets goed3 worden be
reikt.
De rJc. fractieleider aan bet woordl
De heer Wilmer (r.k.) was de tweede
spreker over de algemeene beschouwingen.
Hij wenschte niet in te gaan op het plan
van den arbeid, omdat het hier niet aan
ie orde is. Wij hebben de parlementaire
democratie zoo goed als wij kunnen zuiver
te handhaven cn alleen die dingen in den
Raad te behandelen die hier aan de ora»
zijn.
Vooral de s.d.a.p. heeft zich er nog al eens
aan schuldig gemaakt dat zij ter propagee
ring van eigen partij allerlei dingen behan
delde die niet aan de orde waren. Spreker
wees voorts op de verwording van de prak
tiseering der oppositie-politiek, zooals de
s.d.a.p. die te zien heeft gegeven, toen zij
telkenmale voorstellen indiende, waarvan zij
van te voren wist dat zij niet voor verwe
zenlijking vatbaar waren. De s.d.a.p. denkt
ook te veel, dat zij alléén de dingen goed
weet. Meer waardeering voor anderen ware
gewenscht. Een derde fout waaraan
men zich nogal eens schuldig maakt is, vol
gens spr., dat vaak dingen in het openbaar
behandeld worden, die beter in klein comité
of in besloten kring konden worden behan
deld. Zoo behoort b.v. het voorstel van
Braggaar de Does inzake do normen
van Maatschappelijk Hulpbetoon eerst in de
Commissie voor M. H. zelf behandeld te
worden. Spr. verwacht dan ook dat de wet
houder dit voorstel tot zoo lang zal afwij
zen. Van den vertegenwoordiger van Nat
Herstel in den Raad verwachtte spr., dat
hij de insinuaties en verdachtmakingen in
de verkiezingspamfletten geuit, zal intrek
ken. Zuiveraars der politieke zede moeten
niet met zulke giftige pijlen werken.
De s.d.a.p. speelt weerhaan
De samenstelling van het College van B.
en W., zooals die geschied is, achtte spr.
het best in het belang der gemeente. Van de
verkiezing der s.d. weth., hoopte spr., dat
deze niet op een debacle zal uitloopen, maar
hij was er van overtuigd, dat die verkiezing
onder de aanhangers der s.d.a.p. groote te
leurstelling zou wekken. Wethouder Van
Stralen legt ridh neer bij regeeringsvoor-
schriften, de heer Van Eek verdedigt ver
haal der omzetbelasting, de s.d. wethouders
verdedigen salarisverlaging. Een jaar gele
den zou dat niet mogelijk zijn geweest.
Het werkverruimingsplan der s.d.a.p.
heeft niet veel waarde. De r.k. fractie zal
vóór de salarisverlaging stemmen, omdat
zij anders nog erger dingen vreest. Als die
vrees niet behoeft te bestaan zal de fractie
haar houding nog nader bepalen. Het voor-
stel-Schüller om een onderzoek in te stel
len naar de mogelijkheid om te komen tot
ordening in 't bouwbedrijf heeft spr.'s sym
pathie, al wil bij er nog wel een nadere ver
klaring van hooren. Spr. verklaarde zich te
gen het voorstel-Van Eek inzake het toe
staan van optochten op Zondag en tegen het
voorstel-Carton inzake het openstellen van
de zweminrichting op Zondag. Het voorstel-
Van Eek inzake het verhuren van de Stads- I
gehoorzaal aan de Nieuw-Malthusiaansche
Bond bestrijdt spr. ernstig. De burgemeester
kan wel degelijk beoordeelen of iets In
strijd is met de Christelijke zedewei. Spr I
waarschuwde tegen de motie-v. d. Voort om
de Raad te laten beslissen over kw 'sties van
aeyenbelrekki ogen yan gemeenlepersoneel-1
DE C.H. FRACTIE-LEIDER SPREEKT
Aan werkverruiming, indien mogelijk, zal Loenen voor deze buitengewone uitgaven
spr. gaarne medewerken. Laten B. en W. achtte spr verderfelijk voor de gemeente
financiën. Spr. verwachtte meer heil van
oeri intensieve bearbeiding van het bedrijfs
leven in onze stad. Daarvoor dient het par
ticulier initiatief in actie te komen. Is er
geen mogelijkheid dat de leiders der groote
fabrieken in overleg met de vakorganisaties
De heer Wilbrink (c.h.) verheugde en den wethouder van Sociale Zaken onder
zich over het feit, dat de begrooting sluitend de oogen zien wat er gedaan kan worden,
is gemaakt. De wijze waarop de begrooting Vandaar spr. voorstel om daartoe een com-
sluitend is gemaakt is intusschen allerminst i missie in te stellen.
bevredigend, zóó zelfs, dat er eigenlijk moei- j Er is ook nood bij den middenstand. Ves-
lijk van een sluitende begrooting kan wor- tigingseischen voor den winkelstand zijn
den gesproken. Spr. sprak er zijn twijfel i zeer gewenscht. Daar is haast bij. Spr. heeft
over uit of het college van B. en W. wel veel I met de heeren Wilmer en Wilbrink, om de
succes zou bereiken bij het streven naar
bezuiniging en versobering. Een directeur
der bedrijven heeft na herhaalde aanschrij
vingen een tijdelijke kracht voorgedragen
voor ontslag uit een oogpunt van bezuini
ging. De raad wil thans dit ontslag onge
daan worden. Dergelijke dingen schaden de
democratie en hoe kan men verwachten dat
de hoofden der bedrijven en diensten mede
werken aan bezuinigingen als dergelijke
dingen voorvallen. Ze loopen de kans aan
prestige in te boeten. Zoo loopt de boel on
herroepelijk vast
De vergadering werd daarna geschorst tot
's avonds 8 uur.
avondvergadering
In de avondvergadering zette do heer
Wilbrink (c.h.) zijn reede voort en sprak
alleereerst over de salarisverlaging. Er ligt
iets bekoorlijks in de redeneering van den
heer v. Eek om deze verlaging af te stem
men en de regeering daarvoor de verant
woordelijkheid te laten dragen. Men heeft
zich echter af te vragen of het geaneenteper-
soneel er af kan komen met een verlaging
van 4 pCt. als men dat voorstel aanvaardt
en of men rich een salarisverlaging van 5
pCt. zal zien opgelegd als het voorstel niet
wordt aanvaard. Spr. was geneigd in deet
het voorstel van B. en W. te steunen.
De aanstelling van een aantal gemeente
ambtenaren in vasten dienst achtte spr. zeer
gewenscht. Speciaal betreft dat de ambte
naren bij Maatschappelijk Hulpbetoon.
Tegenover den heer v Eök merkte spr. op
dat men ook in een democratische maat
schappij de sterke persoonlijkheden niet zal
kunnen missen.
Het kan spr. verheugen, dat. het plan van
den arbeid althans dit nut heeft gehad, dat
de s.d.a.p. zich cr door bereid heeft ver
klaard tot samenwerking. De tegenwoordige
gang van zaïken kan niemand bevredigen,
maar het plan van den arbeid kan waar
schijnlijk ook ten hoogste slechts een tijde
lijke opleving geven. Oplossing kan alleen
geven samenwerking op internationaal-eco-
nomisch gebied. We kunnen alleen de mid
delen aangrijpen om de gevolgen der eco
nomische ellende te verzachten. Spr. verde
digde het voorstel-Beekenkamp, dat hij
de onderteekend heeft inzake vestigings-
eischen voor middenstandszaken. Ook de
ondersteunden van Maatech. Hulpbetoon
moeten naar spr. meende, niet in de gele
genheid worden gesteld het nooddruftige
bestaan van anderen te ondermijnen. Spr.
voelde niets voor de benoeming van aen
tweede s.d.-lid in de commissie van fabri
cage. De politiek moet in deze commissie
geen hoogtij gaan vieren. Spr. bestreed de
motie-v. Eek inzake het verhuren van zalen
aan de Nieuw Malthusiaansche Bond
De heer v. Eek: Moet men dan geen eer
bied hebben voor de zedelijke overtuiging
ran anderen.
De heer Wilbrink: Voor de denkbeel
den van de N.M. Bond heb ik geen eerbied
en daarvoor behoeft de overheid ook geen
eerbied te hebben. Het houden van optoch
ten met muziek en banieren op Zondag vond
spr. on gewenscht. Trouwens, waarom moet
eigenlijk de straat beschikbaar worden ge
steld voor een bepaalde politieke partij?
Daar is geen enkel algemeen belang mee
gediend.
Tegenover den heer v. Eek merkte spr. op
dat het socialisme wel degelijk de grond
slagen van het Christendom heeft aange
tast (denk aan de klassenstrijd-leer). Alleen
het Christendom kan sociale gerechtigheid
brengen Spr. had liet college Gods zegen
toe op zijn werk.
Rede van den heer Beekenkamp
De heer Beekenkamp (a.r.) citeerde
uit het boek van Huizinga „In de schadu-
en van morgen" en wees er naar aanlei
ding daarvan op dat tegenwoordig de per
soonlijke verantwoordelijkheid op de achter-
rond wordt geschoven. Men waant zich vei
lig in de collectiviteit. De stad wordt eerst
dan goed bestuurd, wanneer een ieder der
raadsleden zijn verantwoordelijkheid ge
voelt, welke culmineert in trouwe plichts
betrachting.
Spr. kwam terug op de opmerking in het
sectie-verslag waarbij er teleurstelling over
wordt uitgesproken dat, de burgemeester af-
ezig was toen de voorbereiding der begroo
ting een belangrijke phase doormaakte. Dat
de burgemeester door die opmerking is ge
griefd betreurde spr. Zij werd ingegeven
door het ideaal dat aan de persoonlijke ver
antwoordelijkheid moet worden gesteld en
in de wetenschap dat de burgemeester een
hooge opvatting heeft van zijn taak.
Spr. constateerde met vreugde, dat de s.d.
othouders in deze stad zich niet hebben
gehouden aan het roode consigne om te
temmen tegen elke salarisverlaging. Werd
deze houding ingegeven door persoonlijk
verantwoordelijkheidsgevoel? Er werd met
de slok achter de deur geschermd. Maar spr.
heeft die stok niet gezien en gelooft niet.
bestaat. Het was ee.rlijker geweest
wanneer men er rond voor uitgekomen was,
dat men stond voor het dilemma: Geen
salarisverlaging, belastingverhooging.
De rede van den heer v. Eek stond onder
de invloed van de plan-nareose. Spr. wilde
op dat plan van den arbeid niet ingaan. Het
is reeds genoeg besproken en bestreden. Het
is bovendien hier niet aan de orde.
Spr. heeft de indruk dat de heer v. Eók
de verantwoordelijkheid legt op de groep.
Hij heeft toegegeven op de wijze van een
rischvrouw gemarchandeerd en overvraagd
te hebben. Een dergelijke politiek is er niet
een van persoonlijk gevoelde verantwoor
delijkheid.
Het voorstel-Schüller inzake het ontslag-
Pitlo bestrijdt spr De Raad mag niet op de
stoel van den directeur van een dienst gaan
zitten. Het voorstel-Schüller inzake de orde
ning in het Bouwbedrijf is ingegeven door
het plan van den arbeid, naar spr. meende.
Het draagt een socialistisch karakter. Op 't
gebied der saneering en krotopruiming der
binnenstad is reeds veel gedaan in onze
tad en er moet nog meer worder. gedaan.
De heer Schoneveld hoeft in deze richting
voorstel ingediend. Spr. was het dus in
dit opzicht met den heer Schüller eens. Wal
de bouwschappen betreft moet gewacht wor.
den op de landelijke bouwschappen, volgens
het plan van den arbeid. De heer Schüller
kan deze motie beter nog een poosje opber
gen. Ordening wenschte spr, te zoeken in
een samenwerking voor de hedrijfsgenooten.
Deze dienen elkaar te vinden Ordening op
leggen van bovenaf past in de nationaal-so-
cialistische en socialistische staat.
Over het Leidsche j van don arbeid
wenschte spr. zich niet druk te maken. De
heer y. Eek deed hier aan plan-demagogio.
mogelijkheid daarvan te onderzoeken een
motie ingediend. Ook al wenscht Je regee
ring deze zaak aan zich te houden, dan is
het onderzoekwerk, dat spr. zich voorstelt,
nog niet weg. maar als voorbereidend werk
van groote beteekenis.
Aan het eind van zijn betoog wees spr.
er op, dat het a.r beginsel wordt beheerscht
door de souvereiniteit Gods. Daartoe heeft
de anti-revolutionair in de eerste plaats
dienende taak en stelt hij zich tegenover
dengene die wenscht te heerschen. Morgen
wenscht de s d.a_p. te heerschen op aard.
Ook in het plan van den arbeid ligt dat
idee van het heerschen. Daartegen verzet
spr. zich en het verheugt hem dat er
meerderheid in het college van B. en W. is
die zich ook tegenover dat heerschersprin-
tipe stelt. Spr besloot wederom met een ci
taat van Huizinga waarin deze er op wijst
dat het persoonlijk verantwoordelijkheids
gevoel meewerkt aan de hewustwording van
de taak van Opoffering die ieder in dc we
reld heeft.
Een eenling aan het woord
De heer R o m ij n (lib.) viel den heer v.
Eek aan op zijn uitlating van 's middags,
waaruit was gebleken welk een onverant
woordelijke politiek de sd.a.p. in de afge-
loopen jaren heeft gevoerd. De s.d.a.p. zal
thans een andere politiek gaan volgen.
Groot vertrouwen heeft spr. daar echter niet
in. Het perspectief dat de heer v. Eek ziet.
blijft perspectief. Men heeft er op 't oogen
blik nog niets aan. Het plan van den arbeid
is al even zeer perspectief en bovendien hier
niet aan de orde. De middelen om de be
grooting sluitend tc maken die de wethouder
van Financiën aangeeft achtte spr. zeer be
denkelijk. Gaf hij nu maar eens enkele lij
nen aan waarlangs hij constructieve finan-
cieele politiek wenscht te volgen. Die lijnen
ontbreken echter geheel. Het voorstel van
mevr. Braggaarde Does tot normverhoo
ging bij M. H. achtte spr.. ook voor den wet
houder van Financiën, onaanvaardbaar. Spr.
vprdedigde een voorstel om een bedrag van
f 5000 beschikbaar te stellen voor werkloozen
die arbeid wenschen te verrichten en voor
wie arbeid kan worden gevonden die andere
zou moeten blijven liggen. Vrijwillige arbe'd
voor steun met een kleine toeslag alzool
Spr. verklaarde zich eens met de motie van
den heer v. Eek inzake de Nieuw-Malthu
siaansche bond. Als men den bond wil be
strijden moet men dat op andere wijze doen.
Spr. mee-nde dat de motie inzake vestigincs-
eischen voor nieuwe winkelzaken momen
teel nog voorbarig is. Men dient ook in deze
veel meer over te laten aan het particuliere
initiatief
De vrouw spreekt
Mevr. Braggaar—de Doos (s.d.)
wees op het ongewenscihtcn van den toe
stand, dat bij den diepst van M.H. zooveel
overuren worden gemaakt. Spr. wees er
verder op, dat de vrouw in onze stad tot
tweede rangs burger wordt verlaagd, daar
zij uit allerlei behoorlijke ambten wordt ge
weerd. Alleen om te schuren en te schrob
ben wil men haar nog wel gebruiken.
Spr. wees voorts op gevallen van h.i. on
geoorloofde steunonthouding. In de Stedel.
Werkinrichting verblijven menschen, die er
niet hooren. De samenvoeging van de Gem.
Geneeskundige Dienst en den dienst van
M.H. 'heeft zooals Spr.'s p,g. Van Stralen
reeds vreesde, tot ongcwenschte dingen
aanleiding gegeven.
De spreekster stokt
Hier kon Mevr. Braggaardc Does we
gens een plotseling optredende aandoening
van haar stembanden niet verder spreken
en gaf de Voorzitter het woord aan den
heer Coster, die verdedigde het voorstel
om den opzichter bij den Reinigingsdienst,
den heer Pitlo, niet te ontslaan. Deze op
zichter moest eenige maanden geleden aan
gesteld worden en nu kan hij plotseling ge
mist. Dat begreep Spr. niet.
Mevr. Braggaard e Does' stemban
den waren inmiddels met behulp van sui
kerwater weer tot gehoorzaamheid gedwon
gen, zoodat de Voorzitter haar opnieuw het
woord verleende. Zij pleitte voor een groo-
tere vertegenwoordiging der s.d.a.p. in de
Commissie van M.H. en kwam er tegen op,
dat transportarbeiders bij M.H. tweemaal
moesten stempelen. Voorts verdedigde zij
haar motie om de steunnormen bij M.H. te
verhoogen. Tenslotte betoogde Spr., dat het
streven der Nieuw Malthusiaansche Bond
allerminst onzedelijk is.
De heer Lambert (r.k.) besprak de
voorgestelde loonsverlaging. Het sluitend
maken van de begrooting door middel van
salarisverlaging mag niet leiden tot een ge
makkelijk verzuimen van andere middelen.
Spr. constateerde, dat de aanpassingpolitiek
niet de ge wensch te resultaten heeft ge
bracht. De vraag blijft gewettigd, of op deze
weg mag worden voortgegaan. In tegenstel
ling met den heer Van Eek hecht Spr. ook
in dit geval wel degelijk waarde aan Je
bemoeiingen van Georganiseerd overleg. In
Rotterdm kon aan dat overleg, door de
suggestie der roode wethuders, dat men er
maar niet aan de voorstellen moest tornen,
geen waarde toegekend worden. De loonen
der politie achtte Spr. te laag. Een verslech
tering van de positie van het politie-perso
neel is ongewenscht. Met den heer Eiker
bout heeft hij een motie ingediend om deze
verslechtering te voorkomen.
De heer Eikerbout (a.r.) kwam er
tegen op, dat de Commissie van Overleg
over de voorstellen van B. en W. heeft moe
ten oordeelen als onmondige kinderen, daar
zij geheel niet op de hoogte was.
Wat de salarisverlaging betreft, merkte
Spr. op, dat het standpunt der s.d.a.p.
eigenaardig is. Een gedeelte is vóór ei
gedeelte tegen de verlaging. Hoe groot is het
gedeelte dat zich bij de verlaging neerlegt?
Spr. zou dat graag weten. De s.d.a.p. heeft
nu de verantwoordelijkheid aanvaard en
dient, naar Spr. meende, haar wethouders
te steunen cn niet te speculeeren op de
waarschijnlijkheid dat het voorstel toch wel
wordt aangenomen. De niet-verdere dem
ping van het Levendaal kan de s.d.a.p. iets
hebben geleerd. Spr. verzette zich sterk
tegen een verlaging van de loonen van het
politie-personeel. De fluctuatie onder dit
personeel is toch al groot genoeg. Spr. is
niet tegen een salaris-verhooging voor den
commissaris van politie in verband met het
feit, dat de brandweer bij de politie is on
dergebracht. Maar een vermindering van
het lager personeel dat ook het brandweer-
werk zal moeten verrichten, klopt daarmee
niet De politiemannen werken 51 uur. E;
is alle aanleiding om de loonen op het hui
dige peil te handhaven. Spr. bepaalde daar
na nog zijn houding ten opzichte van enkele
voorstellen. Het voorstel v d. Voort inzake
de nevenbetrekkingen wijst Spr. af al
wenscht hij de cumulatie zooveel mogelijk
tegen te gaan. Spr. voelde niets voor het
oorstel-Romijn inzake vrijwillig werk voor
steun. Dit leidt tot oneerlijke concurrentie.
Daarna wordt de vergadering verdaagd
tot hedenmiddag twee uur, waarin aller
eerst de heer Van Weizen (comm.) aan het
woord komt.
RADIO
DISTRIBUTIE
DINSDAG IS FEBRUARI
Programma 3: 8 Brussel VI: 9.20 Keulen
9 35 I'eutschl-sender; 11.20 Kalundborg; pl.n
12 15 Brussel VI; 14.2q Kalundbors; 15.30 Keu-
Weenen of diversen
Programma 4- 8.05 Parijs R of dlv; 10.35
Droitwlch: 11.50 Londen Reg: 12.50 Droitwlch
14.20 Londen Reg: 17.35 Droitwlch: 18.20 Di
versen. 18.50 Londen Reg: 19 Tulnpraatje dooi
den heer J. Jonlcer, chef afd. Gem.-PI; 19.80
Lo.idon Reg; 20.20 Droitwlch; 21.50 Londen R;
22.20 Drolwlch
WOENSDAG 19 FEBRUARI
Progrumnra 3: 8 Brussel VI: 9 20 Keulen;
9.35 Deu'.schl-sender; 11.20 Kalundborg: pl.m
12.15 Brussel VI; 13.35 Keulen; 14.20 Kalund-
borg; 15.20 Deutschl-sender; 15.60 Keulen;
19 05 Londen Reg: 21.30 Weenen of dlv.
Program.Ti a 4. S.05 Parjjs R of dlv; 9.30
Gr.iju.-muz. GRD: 10.35 Londen 'Reg: 13.05 Droit
wich: 14.20 Londen Reg: 15.10 Droitwlch: 18.20
Diversen: 18.50 Parijs Radio; 19.60 Droitwlch,
23 Londen Reg.
APOTHEKEN
De avond-, nacht- en Zondagsdienst dei-
apotheken wordt van Maandag 17 tot en
met Zondag 23 Februari a.s. waargenomen
door de apotheken: G. H. Blanken, Hooge-
woerd 171. telef. 502; D. J, van Driesum,
Mare 110, telef. 406; en C. van Zijp, Wilhel-
minapark S, Oegstgeest. toief. 274.
Opzienbarende fossielvondsten
in het Geiseldal
Rede Prol. Dr. Weigeit nit Halle
Maandagavond hield Prof. Dr. Joh. Weigeit
uit Halle in het Geologisch Museum te Lei
den een voordracht over de fossiele vond
sten in het Geiseldal, getiteld: „Was bedeu-
ten die Geiseltalforsohungen der Martin-Lu-
ther-Universitat Halle-Wittenberg für die
Naturwissenschaft". Twintig kilometer ten
zuiden van de oude zoutstad Halle ligt in
het dal een bruinkoolontginning, aldus spr.
Dit voorkomen beslaat weliswaar geen groo
te oppervlakte, doch heeft een dikte van
meer dan 100 M. Deze zoo groote dikte is te
verklaren, doordat in de diepte dikke zout
lagen uitgeloogd zijn, zoodat een inzinking
ontstond, waarin hij hoog water telkens
weer koolvormende planten aangevoerd
werden. Met behulp van geophysische me
thoden is de ouderdom van deze bruinkool
in Midden-Duitschland geschat op ongeveer
30.000.000 jaar. De wereldkaart zag er toen
tertijd geheel anders uit dan thans. Alpen
en Himalaya waren nog niet gevormd. De
groote ketengebergten van onze aarde moes
ten nog ontstaan. De warme Indische
Oceaan reikte over Zuid-Beieren en Zwitser
land tot in Frankrijk. Het vasteland van
Amerika stond kort tevoren nog in verbin
ding met Europa.
Overal in deze bruinkolen heeft men over
blijfselen van een warmte-zoekende. flora
gevonden, nl. palmen, rubberboomen, note-
muskaatboamen, etc. Ieder spoor van <Hor-
lijk leven ontbrak echter. Hoe onwaarschijn
lijk het ook leek, dat bij zoo'n rijke flora
geen dieren aanwezig waren, men moest
met deze leemte in onze kennis genoegen
nemen. De oorzaak hiervan was de aanwe
zigheid van humuszuren, die al het skelet
materiaal opgelost hadden.
In het Geiseltal echter hebben kalkbron-
:n, die in de kolenvormende lagen uit
mondden, de humuszuren geneutraliseerd.
Hierdoor is het mogelijk geweest, dat in dc
laatste 6 jaren door de geologen van de
universiteit Halle overblijfselen vaa meer
dan 6000 gewenelde dieren voor Óen dag
gebracht zijn. Men heeft overblijfsel» n van
halfapen, insecteneters, vleermuizen, roof
dieren, tapirachtige hoefdieren, oerpairden,
varkens, talrijke vogels, meer dan 50 kix>ko-
dillen, vele hagedissen, slangen, ri\ier-,
moeras- en land-schildpadden, kilcvorschen,
salamanders, de voorouders van zalm, snoek
en baars, land- en zoetwaterslakken gevon
den. Hierbij komt nu nog de ongewoon
fraaie conservatie van de weeke deelcn. Van
veel dieren zijn de spieren, het kraakbeen,
de huid, de bloedvaien, de kleur, do hoorn
schubben, de veeren, de eierschalen en de
maaginhoud bewaard gebleven. Zelfs het
bladgroen behield zijn kleur. talrijke ke
vers hebben nog prachtige groen-, blauw- en
roodgoude kleuren.
Men kan twee soorten vindplaatsen onder
scheiden. In de eerste plaats de ingedroogde
poelen met de bij vloed verdronken landdie
ren en de op het land omgekomen water
dieren. In de tweede plaats ronde inslor-
tingstreahters die In de droge tijden de
drinkplaatsen waren, waar de krokodillen en
roofdieren hun buit bemachtigden. De vond
sten hebben vele zoögraphische problemen
opgelost en hebben aangetoond, dat de oor
sprong van vele dieren in Europa gezocht
moet worden, terwijl men vroeger meende,
dat deze in andere continenten lag.
V ooraziatisch-Egyptisch
Gezelschap „Ex Oriente Lux"
Lezing van Prof. Dr J. Simons S. J.
Op uitnoodiging van het Vooraziatlscn
Gezelschap „Ex Oriente Lux" zal Prof. Dr.
J. Simons S.J. uit Londen, oud-hoogleeraar
afin het Pauselijk Bijbel Instituut te Rome
en te Jeruzalem, op Donderdag 20 Februari
des avonds te 8 uur in het Prentenkabinet
alhier een voordracht houden over: Pale.»-
tijnsche steden op Egyptische ternpelmuren
Prof. Simons vertoefde langen tijd in Pa
lestina en nam in opdracht van het Institu
te Biblico Pontifico deel aan de opgravin
gen te Teleilat Ghassoel. Eenige maanden
geleden publiceerde hij een uitvoerig werk
hierover, getiteld: „Opgravingen in Pales
tina", waarin hij blijk geeft een uitstekend
Bijbelkenner te zijn en hij den omvang en de
beteekenis der Palestijnsche opgravingen op
den voorgrond plaatst. Principieel onder
scheidt hij hier twee „Bijbelsche Geschiede
nissen", de een geschreven op de bladen van
de gewijde boeken, de andere ongesohreven,
maar toch leesbaar in de overal verspreid
liggende ruïnes. Daardoor hebben de opgra
vingen niet alleen effect gehad voor de Bij
belstudie in het algemeen, maar ook belich
ting gegeven aan bepaalde gedeelten of tek
sten van den Bijbel
Voor de lezing is een syllabus ter besohik-
king gesteld, die door de „Ex Oriente Lux"
in Rondschrijven no. 19 is uitgegeven cn
voor belangstellenden verkrijgbaar is bij
den secretaris, den heer A. A. Kampman Jr.,
Burg. Meineszlaan 59a, Rotterdam-W., die
ook gaarne verdere inlichtingen over de pu
blicaties en werkzaamheden van „Ex Orien
te Lux" verstrekt.
aanhouding
Door de politie is aangehouden de 56-
jarige P. de R. alhier die zich heeft schul
dig gemaakt aan oplichting van drie gou
den horlogos ten nadeele van den winke-
B. alhier.
Werkverschaffing
voorheen en thans
Voordracht mr. H. B. Wildt
Als tweede van de serie lezingen over
Maatschappelijke Zorg, uitgaande van du
ambtenaren van den Gem. Dienst voor
Sociale Zaken, hield mr. H. B. Wildt Mcj
boom. hoofdcommies aan het Departement
van Sociale Zaken en Rijksinspecteur voor
de werkverschaffing in alg. dienst, een
voordracht over: „Werkverschaffing voor
heen en thans".
In zijn openingswoord wees de voorzit
ter, de heer P. C. G. A. Wijkmans, direi -
teur van de Gem. Dienst voor Sociale Za
ken. op de achtereenvolgens uitgevoerd^
werkverschaffingsobjeeten te Leiden. Zo-»
is nu weer een object in uitvoering to
Wassenaar. Hier vinden gedurende negen
maanden ongeveer honderd man werk. N.l
nog eens met nadruk te hebben gewezen
op de onwaarheid, dat er veel werkschuw
heid zou zijn en dit te hebben weerlegd
met te wijzen op de ongeveer vijf honderd
vrijwillige aanmeldingen voor plaatsingen
bij die werkverschaffing, gaf liij het woord
aan den inleider.
Terugwijzende op de iezing van ir. Ver-
wey, ving spreker zijn lezing aan met to
wijzen op het in zekeren zin steeds hebben
bestaan van werkloosheid en een bepaalde
bestrijdingsvorm. Voorheen was de bestrij
ding steeds aan particulieren overgelaten
en dan werd gewerkt met contra-prestatie.
In dezen werd „onderdak" verstrekt voor
het verrichten van werk. zooals erwten en
koffielezen, touw- en wolpluizen en soort
gelijk werk. Dit geschiedde dan in werk
huizen. Amsterdam had reeds in 1654 een
werkhuis, Harlingen in 1768. In latere
jaren, aldus spreker werden de Land- t
arbeid-kolonies gesticht, o.a. te Frederiks-
oord door generaal Van den Bosch, welke H
echter ook een reclasseerings-karaktcr P
dragen. P
Ten plattelande werd werkverschaffing
door de Armbesturen meer beschouwd als
Armenzorg. In de steden, en dit vooral tij
dens den oorlog, werd veel gewerkt mei
Comité's, later het Kon.'Nat. Steun-Comitó
en de Nat. Bond voor Werkverschaffing.
Deze laatste bracht orde in de materie,
door hem werd in de huidige richting ge
stuurd. In de jaren 19181928 is de werk
loosheid niet omvangrijk. Bij de werkver
schaffingen in die jaren waren tusschen
de 2000 en 9000 man geplaatst en een rijks
subsidie varieerend tusschen twee millioen F
en zeven millioen gulden werd verstrekt. j"
In 1919 werd de taak van het Kon. Nat. P'
Steun-Comité overgenomen door het Dopar- 10
tement van Arbeid, nog later, in 1923, ging f1
zij over naar het Departement van Binnen- r
la/ndsche Zaken, terwijl zij nu is onderge- f1
bracht bij het Departement van Socialü F
Zaken. Groote werken uit dien tijd zijn in- r'
poldering van de Biesbosch. waterschap r
De Regge, normalisatie der Limburgschu
beken, inpoldering Wieringermeer.
Na 1930 komt de periode waarin de be- e
moeiing der overheid tot uitdrukking komt.
Deze bemoeiing vindt haar organisatie in
een verzameling circulaires: spreker wijst
hierbij op het verschil tusschen de circu- f
laire der werkverschaffing, de stcunrege- P
ling 1932 en de armenwet 1912. r
De werkloosheid is nog steeds toene- r
mend, het aantal personen, dat in den f1'
steun der overheid betrokken is, is te ver- ei
gelijken met het aantal inwoners van Rot- P'
terdam en 's-Gravenhage te zamen. Aan
het eind van 1935 waren 46S000 werkzoe- P?
kenden ingeschreven, hiervan waren 205000
gesteund en 55000 geplaatst bij werkver- u
schaffingen. Zoo werd aan het eind van,
het vorige jaar uitgegeven 145 millioen L
aan werkloozenz.org, 111 millioen aan ar-
menzorg en 84 millioen aan uitkeeringen
verband met invaliditeitswet, ouder
domswet en dergelijke, totaal ongeveer 340
millioen, ongeveer evenveel als b.v. het P,
totale Rijksbudget van voor den oorlog.
Daarna wees spreker op het moreele ef
fect van werkverschaffing, om eens en kor
ten tijd verlost te worden van steun.
Tot behoud van den prikkel om normaal
werk le blijven zoeken, liggen de loonen
in de werkverschaffing beneden het loon
in het vrije bedrijf, maar boven de steun-
uitkeeringen. Het loon bij de werken van
het Werkfonds, dat tot doel heeft werk
verruiming, ligt dan weer tusschen werk-
verschaffingsloon en loon in het vrije be
drijf. In de werkverschaffing wordt tot
prikkel der arbeids-prestatie ook nog een
vergoeding van 10 pet. gegeven, afhanke
lijk van de verrichtingen.
In het zorgen voor de jeugd met over
heidssteun vinden we ook een vorm van
werkverschaffing, hier wordt echter gec.i
loon ter bestrijding van levensondorhoiul-
kosten, maar een zakgeld gegeven. Hier
vinden we cursussen, uitvoering van pi e
sende werkverschaffingsobjeeten en kam
pen.
Ook wordt aandacht geschonken aan do
werkloosheid der hoofdarbeiders. Hiervoor
werkt, aldus spreker, de Stichting tot ver
ruiming van werkgelegenheid voor Acad,
gevormden (1933), die door middel van
wetenschappelijke opdrachten eenigszims
hulp tracht te verleenen. Bij de P.T.T.
wordt extra werk gezocht voor technici.
Bij het bureau voor de statistiek voor kan
toorbedienden.
Na de pauze werd druk gebruik gemaakt
van de gelegenheid tot yragen stellen,
