lïirttwr feït&rt)t(Courant AvanG lu-ri Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken RAKE ROODE CRITIEK OP HET ROODE PLAN SCHOENEN abonnementsprijs Pet kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 2.35 Franco per post 2.35 portokosten Per week0.18 Voor het Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bij dagelijksche zending550 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 71/» et Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936 15e Jaargang cUtertentiepnprn Van 1 tot 5 regels 1.17'/* Elke regel meer 0.22'/i Ingezonden Mededeelingen van 1-5 regels 250 Elke regel meer 0.45 Handelsadvertentiën per regel 0.17'/» Bij contract belangrijke korting Voor het bevragen aan 't bureau V wordt berekend 0.10 NO. 5692 DONDERDAG 30 JANUARI 1936 Dr. VAN DEN TEMPEL VONNIST II Nog erger wordt het met de critiek van Dr. v. d. Tempel, wanneer hij toe komt aan het hoofdstuk over beheer- sching van de conjunctuur en van de rationalisatie. De inhoud daarvan is geheel „afgestemd op de toekomst". En van die toekomst weten we vrijwel niets. Bovendien staan we hier voor zeer ingewikkelde vragen van internationa len aard, welke door de groote massa onmogelijk kunnen worden beoordeeld. Alweer volkomen juist zijn deze op merking*» en de vernietigende kracht ervan wórdt zeker niet te niet gedaan door een soort binnenlandsche conjunc- tuurbeheersching, waarmee den men- schen eenvoudig zand in de oogen wordt gestrooid. Het is reine dwaas heid en de heer v. d. Tempel laat dan ook niet na daartegen zijn wat hü noemt „bedenkingen" aan te voeren. Er wordt op gewezen, dat Neder land op het conjunctuurverloop weinig invloed kan oefenen en in de tweede plaats, dat de geprojecteerde regle menteering van het particulier bedrijf een pure abstractie „wel eens erger zou kunnen zijn dan de kwaal". Inderdaad. De „planmakers" hebben zuiver rationalistisch geredeneerd. De heer v. d. Tempel erkent wel de groote waarde van een goede organi satie van het crediet en van stimulee ring er van, maar de wijsheid, welke door zijn partijgenooten is ten beste gegeven, komt hem voor „onderwerp van nadere studie" te moeten zijn. Nogmaals: keurig beleefd gezegd, maar vernietigend voor de demagogie, welke van soc.-dem. zijde met deze din gen reeds is en nog dagelijks wordt bedreven. Nadere studie en beraad oordeelt Dr. v. d. Tempel noodig, te meer om dat deze denkbeelden slechts „zijde lings het plan beroeren". De partij moet zich zeker niet vastleggen op wat over deze zaken in het rapport is ge schreven, Na op deze wijze reeds zeer belang rijke brokstukken uit „het plan van den arbeid" ter zijde te hebben gesteld, gaat de heer v. d. Tempel over tot een behandeling van de kern van het crisis program n.l. het groote werken com plex. We komen daarop echter terug aan het slot van onze beschouwingen. Vooraf vragen we kort de aandacht voor hetgeen de heer v. d. Tempel over de rest van „het plan" ten beste geeft. Hij begint met de industrialisatie. „Niet bij", luidt hier de conclusie; we zjjn practisch reeds verder dan het rapport bediscussieert. Het voorstel der Regeering tot stichting van een centrale financieringsbank schuift het gebabbel in „het plan" over dit onder werp op zij. Bovendien is het, zegt de heer v. d. Tempel, van te beperkte strekking, omdat het hier niet alleen gaat om kapitaalvoorziening, maar ook 't ordeningsstreven er bij betrokken is. In het hoofdstuk over de reglemen-, teering van het verkeer waarin n.b. ook zeescheepvaart en scheepsbouw zijn ondergebracht wordt een zeer ingewikkeld stelsel voorgestaan, dat wel moeilijk van theorie tot practijk zal kunnen komen en waarover „nog niet het laatste woord gesproken is". Ook voor hetgeen over de zeescheep vaart wordt gezegd, acht de heer v. d. Tempel „nadere studie" noodig. Zijn oordeel over het hoofdstuk, dat aan de textielindustrie is gewijd, is samen te vatten in de conclusie: onvol doende uitgewerkt; de meest cardinale vragen over financiering en eigen domsverhoudingen zijn nog onbespro ken gebleven* Een ernstige „bedenking" van den heer v. d. Tempel tegen „het plan" is vervolgens, dat „aan de bevordering van den export te weinig aandacht is geschonken". Dat is toch nogal een zaak van be- teekenis. Met correctie van het indexcijfer voor de groothandelsprijzen zoo is gebleken is de waarde van den in voer van 1929 t/m. 1935 gedaald van 2.760 millioen gld. tot 2.698, 2.481 2.011, 1.922, 1.647 en 1.524 millioen gld., terwijl tegelijkertijd de waarde van den uitvoer terugliep van 1.995 millioen gld. tot 1.720, 1.309, 1.154, 1.130 en 1.099 millioen gld. Oppervlakkig is het plan ook als het handelt over bouwbedrijf en volkshuis vesting. Wat deze laatste betreft, gaat „het plan" in zijn wenschen niet uit boven wat nog in de laatste slechte ja ren ter verbetering van de volkshuis vesting is geschied. Gaan we dus het bouwbedrijf ordenen en aan den ge middelden aanbouw uit de laatste tijd vasthouden, dan beteekent dat besten diging van de groote werkloosheid, die er thans in het bouwbedrijf is. En nog een andere conclusie dringt zich dan hier op en wel deze: „definitieve sa neering en ordening van het bouwbe drijf, zooals zij den samenstellers blijk baar voor oogen staat, zou onvermijde lijk gepaard moeten gaan met regeling van de toevoer van arbeidskrachten naar het bouwbedrijf, b.v. door het scheppen van een bijzonder dienstver band voor de regelmatig benoodigde arbeiders. De consekwenties daarvan zullen zeker moeten worden overwo gen." Dat is niet gebeurd in „het plan", zoodat de maatschappelijke nood slechts zeer oppervlakkig is bekeken en de beschouwingen allerminst een wezenlijke oplossing brengen van een brandend vraagstuk. Schijn en anders niet. I stond in ons blad van 25 Januari. Erger wordt het nog bij den land bouw. In het desbetreffende hoofdstuk wordt een stelsel van garantie van af zet en prijs voor landbouwproducten bepleit. „Met de grondgedachten daar van kunnen wij ons in geenen deele vereenigen", verklaart de heer v. d. Tempel met groote nadruk. Hii voor ziet daarvan onderwerping van het be drijf aan blijvende bureaucratische be moeiing en afwenteling van onafzien bare bedrijfsrisico's op den staat en de gemeenschap. Dat is een onduldbare groepsbevoorrechting, hoeveel respect men ook voor de boerenstand moge hebben. Ook zou door de voorgestane regeling de saneering van het bedrijf en aanpassing aan wisselende interna tionale verhoudingen ernstig kunnen worden geschaad. Opbouw, organisatie van de land bouw is noodig, maar „op de basis van het particuliere bedrijf'. Aldus de heer v. d. Tempel. Ook ten aanzien van het hoofdstuk „Middenstand" oordeel hij niet gun stig. Ook hier is weer allerlei bij een- meld en besproken, dat „nog in het stadium van studie en experiment" verkeert. Betwijfeld wordt of hier al- gemeene ingrijpende regeling reeds mogelijk is en de vraag komt op of, atschappelijk gezien, het te stich ten nut niet zou worden opgewogen door het ter andere zijde aangerichte kwaad". Dat „opgewogen" is vermoe delijk een verzachtende uitdrukking voor „overtroffen". Zelfs al was er geen gevaar, dat de plan-virtuozen op dit terrein al te op dringerig zouden worden, de „be denkingen" van den heer v. d. Tempel maken wel duidelijk, dat aan hun wijs heid in geen enkel opzicht essentieele waarde behoeft te worden toegekend. Aan het slot van zijn beide artikelen wijdt de heer v. d. Tempel nog enkele vriendelijke woorden aan „het plan" proeve van crisisbestrijding. We begrijpen dat en maken er ook geen aanmerking op. Maar het neemt toch de indruk niet weg, dat practisch zoo wat negen tienden van „het plan" ver wezen is naar nadere studie. Eigenlijk schiet er van het dikke boek van over de 300 bladzijden voor de practijk maar een heel klein brochuretje over, waaraan we ten slotte nog eenige aan dacht willen schenken. Het betreft het >te-werken-plan. VERKOOP OP AFBETALING Eerste Kamer over het ontwerp Instemming van vele zijden Blijkens het voorloopig verslag inzake de wetsontwerpen: le. tot wettelijke regeling van de overeen komst van koop en verkoop op afbetaling; 2e. houdende eenige wettelijke regelingen nopens het afbetalingsbedrijf; verklaarden enkele leden terstond aan de voorgestelde wettelijke regeling hun stem niet te kun nen geven. Naar het oordeel van deze leden beteeke- rien deze wetsontwerpen niets anders dan het legaliseeren van een kwade praktijk; een practijk, welke gegroeid is uit de ge slepen speculatie van geldschieters-verkoo pers of het tekort aan of wel het volkomen gemis aan inzicht en beesf van verantwoor delijkheid bij, in den regel weinig betaal- krachtige, koopers ten aanzien van door hen op zich genomen financieele verplich tingen. De koop en verkoop op afbetaling bederft het volkskarakter en verzwaart voor velen den druk des tijds. In stede van deze prak tijk te legaliseeren moest de-overheid, na» de meening der leden, hier aan het woora, maatregelen treffen om haar met wortel en tak uit te roeien. Zeer vele leden daarentegen, of schoon met niet minder stelligheid er van overtuigd, dat het afbetalings- stclsel tot uiterst kwade praktijken aanleiding kan geven, konden toch met deze wetsontwerpen zich zeer wel vereenigen. Eenige dezer leden uitten evenwel de rees, dat wie tot dusver met de uit het af bclalingsstelsel onoorbare handelwijzen win sten vermochten te maken, ook na de inwer kingtreding der voorgestelde regeling wel een methode zullen weten te vinden om, zij het dan langs den weg van andere pri vaatrechtelijke verhoudingen, hun snoode bedoelingen na te streven. Mede met het oog hierop spraken deze leden als hun meening uit, dat overwogen behoorde te worden een regeling te treffen, ten einde fatsoenlijke eenvoudige lieden, wegens gebrek aan contanten niet in staat zich hun benoodigdheden te verschaffen, de ge tegenheid te openen bescheiden credieten met kleine afbëtaling te verkrijgen. Zeer vele leden hadden liever gezien, dat voor het contract, waarover het hier gaat, een juistere benaming had kunnen zijn ge vonden dan huurkoop, welke het spraak gebruik er aan heeft geseven. Scholtens Aardappelmeelfabrieken Onze kustverdediging ZWAAR GESCHUT NOOIT OPGESTELD? Vragen van den heer Van Vessem. Het lid der Eerste Kamer, Mr. A. J. esse m, heeft tot den minister van defen- e a. i. eenige vragen gericht. Zoo o. a. of het juist is, dat het millioenen guldens gekost hebbpnde zwaar geschut van 28 c.M L 45, waarvan in 1913 de toenmalige minis ter van oorlog, minister van marine a.i. de heer Colijn de aanschaffing ten behoeve van de kustverdediging sterk heeft aanbevolen nimmer gereed voor 's lands verdediging is opgesteld en of het juist is dat dit kostbare moderne zware geschut van Ned- land dat omstreeks 1919 door de firma Krupp is geleverd, eenige jaren geleden voor enkele tienduizenden guldens aai particuliere wapenhandel is verkocht Voorts vraagt Mr. Van Vessem of de mi nister bereid is mede te de-elen, hoeveel stuks zwaar geschut de firma Krupp naar aanleiding van de in 1913 genomen beslis sing voor de kustverdediging heeft gelevcri en of de levering door de oorlog is vei traagd en welke de totale kosten van aar schaffing, vervoer en opslag zijn geweest De komende reisbelasting Tarief van 50 ct tot 1.— por dag De „Tel." meldt dat het ontwerp tot hef fing van een reisbelasting voorstelt een ta rief te heffen van 50 cent per dag voor de eerste vijf dagen, 75 cent per dag voor de volgende vier dagen en 1.per dag voor alle volgende dagen, van een verblijf in het buitenland, tot een maximum van 25. Men kan zich voor 25 een „abonnement" voor het geheele jaar nemen, zoodat zakenmen- schen er betrekkelijk weinig last van zullen ondervinden. Wie voornemens js naar _'t buitenland te gaan, moet daarvan den dag te voren mede- deeling doen aan het plaatselijk belasting kantoor in zijn gemeente. Het wordt dan aangeteekend in zijn pas. Zoodra hij terug de grens passeert, zullen de controlee- rende ambtenaren door een stempel aantoo- nen, dat hij in het land is teruggekeerd. Het verschuldigde bedrag kan hij dan vol doen aan het plaatselijk belastingkantoor en daarvan wordt aanteekening gehouden in den pas. Paardenfokkerij Jaarvergadering van de Nationale vereen, voor de Paardenfokkerij 's-Gravenhage vergaderde de Natio nale Vereeniging voor de Paardenfokkerij Nederland onder leiding van den voor zitter, den heer H. A. van Beunin- welke in zijn openingswoord getuig- an den slechten tijd, de verstarring van den handel en de betalingsmoeilijk heden, waardoor de uitvoer nog steeds dalende is. De invoer is gecontingenteerd die met een stokmaat van 1.45 c. en hooger is verboden. Iets geheel nieuws in de geschiedenis in de vereeniging die-bijna een halve eeuw oud is, is de centrale hengstenkeu- ring in Utrecht geweest. Voor premies 1936 ongeveer f 4000 beschikbaar. Uit het jaarverslag bleek, dat de toe stand van de vereeniging gunstig is. ledental nam toe, evenals het aantal schrijvingen van hengsten, merries, en veulens, dat thans resp. 16, 419 en 822 be droég. Het ledental liep op van 1421 tot 1600. Dank zij de subsidie van het Departe ment van Defensie is de financieele toe stand zeer gunstig te noemen. Besloten werd op 21 Febr. te Utrecht een premiekeuring te houden. Een kwestie over de laatst gehouden pre miekeuring te Utrecht waar een inzending uit Gelderland niet bekroond werd, kwam hebben over waarde! HET OORDEEL i WINKELIE» in behandeling en werd breedvoerig be handeld. Door Dr. J. Grashuis te Arnhem werd een rede gehouden over: „De voeding van het paard". De volgende vergadering zal weer te Den Haag worden gehouden. De Secretaris-kwestie te Wierden De Kroon beslist Door een beslissing van de Kroon is thans een einde gekomen aan een kwestie, die langen tijd te Wierden (O.) de gemoe deren heeft bezig gehouden en waarover in den Baad en daarbuiten een felle strijd is gevoerd. De zaak kwam opnieuw in den Raad aan de orde. De heer G. Schipper verkreeg 7 stemmen, de heer G. Maat 7 stemmen, 1 stem werd blanco uitgebracht Het lot be sliste ten gunste van den heer G. Schipper. De Burgemeester, de heer J. C. v. d. Berg, achtte deze benoeming in strijd met het algemeen belang en droeg het benoe mingsbesluit aan de Kroon ter vernietiging De Kroon heeft dit beroep ongegrond verklaard, waardoor het Raadsbesluit van kracht blijft en de heer Schipper gemeen te-secretaris is geworden. Zou dit dc laatste kwestie zijn Wierden? VOORNAAMSTE NIEUWS Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen De Egyptische politie bedient zich thans n inktspuiten, om de betoogende stilden* ten tot rede te brengen. Tusschen Polen en Duitschland is een ge schil ontstaan over Duitsclie spoorweg* schulden. Italiaansche vliegtuigen behcerschen thans het gebied tusschen de Zuid-Abessijnsehe meren en de provincie Sidamo. Verschenen is de Memorie van Antwoord op het wetsontwerp tot voorkoming van on redelijke executie. I.0.L Rott. Ond. Mij v. Levensverz, Diergaardelaan 19 - R«**erdam STUDIEBEURZEN GEVRAAGD PALTHE WIL DE MASSA TREKKEN TIJDELIJK CHEMISCH REINIGEN JAPONNEN (Tarief A) 1 a50 netto OVERIGENS 20 pCt. KORTING OP DE PRIJZEN VAN CHEM. REINIGEN, VERVEN, ONTVLEKKEN en OPPERSEN. PALTHE Ondanks groote moeilijkheden zijn W. A. Scholtens Aardappel meelfabrieken er in geslaagd in het boekjaar 1934A35 hun geheele pro ductie onder te brengen. Het boekjaar sloot met een winstsaldo van f 65.801. (v.j. f 4S.802), hetwelk voor reservee ring en afschrijving wordt gebruikt. De sancties tegen Italië hebben dit afzet gebied voor de N.V. geheel verloren doen gaan, terwijl ook de zaken met Spanje tot sn minimum wei-den beperkt. Ook in het verslagjaar werkten de aard appelmeelfabrieken weer geheel op coöpera tiecontract Er werden totaal vermalen 916.636 H.L., basis 400 gram, dus nagenoeg hetzelfde kwantum als in 1933/34 (917.153 H.L.). Het gemiddeld gewicht was in de campagne 1934 415.55 gram. Door de verbouwing van onze groote fa briek „Tonden" kwam deze eerst zeer laat bedrijf (eerste week October) waardoor wij een kwantum aardappelen aan de con currentie moesten overlaten. In de inmiddels reeds weder geëindigde campagne 1935 heb ben wij echter glansrijk revanche kunnen nemen en wij konden met onze maalcijfers het huidige verslagjaar met ruim 100.000 H.L. overtreffen. Aan de deelnemers in het coöperatie-con tract keerden wij in totaal uit een bedrag van 1J6 per 100 k.g. aardappelen, basis 400 gram. Voorgesteld wordt voor 750.000,prefe rent aandeelenkapitaal uit te geven. Een aantal belangstellenden heeft de NV. indertijd een bedrag van 400.000 beschik baar gesteld om door de moeilijke tijden heen te komen. Hierop moet ieder jaar 40.000 worden afgelost Thans is deze vor dering groot 240.000, zoodat de N.V. zes jaar lang ieder jaar een bedrag van f 40.000 zal moeten uitkeeren, die zij beter in de zaak kon houden. De raad van commissarissen acht het beter de vordering om te zetten in pref. aan deelenkapitaal. Voorgesteld wordt in eerste serie 250.000,uit te geven, waarvoor de genoemde vordering vervangen wordt door 6 pet. pref. winstd. aandeelen. Gistermiddag werd de aandeelhoudersver gadering gehouden. Beslissingen werden echter niet genomen, omdat niet genoeg aandeelen vertegenwoordigd waren. Op Vrijdag 14 Februari wordt een tweede ver gadering belegd. Burgemeesters, die heengaan Van Terneuzen en Leeuwardcradeel De burgemeester van Terneuzen de heer J. H u iz i n ga, heeft in de dezer dagen gehouden vergadering van den ge meenteraad medegedeeld, dat hij tegen 1 April a.s. ontslag heeft aangevraagd. De heer Huizinga werd met ingang van 12 Augustus 1912 benoemd tot burgemees ter van Terneuzen, met gelijktijdig ontslag als burgemeester van Axel. Hij herdacht in 1934 onder groote belangstelling dor be volking zijn zilveren ambtsjubilé. In de gistermiddag gehouden vergade ring van den raad van Leeuwarder a- deel, heeft de burgemeester, de heer J. G Jansonius, medegedeeld dat hij aan het eind van het jc... zijn ambt, dat hij dan 18 jaar heeft bekleed, zal neerleggen. RIJKS INSTITUUT VOOR DE VOLKSGEZONDHEID Directeur: Dr. W. Aeg. Timmerman UTRECHT.-Januari, STERRENBOSCH I - TEL No. 11831. POSTREKENING No. 22884. Mw geil** MJ M letwoerrf Miwtnrfg '««w de dagtMkinlag h Set onderwti Verklaring Het Rijks Instituut voor de Volksgezondheid te Utrecht heeft in den kleinhandel willekeurige pakjes "Blue Band" later, koopen door een ambtenaar in dienst van het Instituut, Deze pakjes werden geijkt op een bepaald gehalte aan het groeibevorderende vitamine A en het antiraohitische vitamine D door middel van biologisch onderzoek. Bij deze ijking bleek, dat bovengenoemde pakjes "Blue Band" ten minste evenveel van de beide vitamines bevatten als de beste Hollandsohe grasboter, waaruit dus volgt, dat het gehal te aan deze vitamines dat van de beste Hollandsohe winterboter aanmerkelijk overtreft. De Directeur van het Rijks Instituut voor de Volksgezondheid <--JiaO

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1936 | | pagina 1