Tlieum £rütódjr Courant
AvanG
]mm H
Dagelijks
verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
SCHOENEN
löVENHMffl
P A L T H E
Abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agenlschap gevesligd is 235
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7et
liet afzonderlijk verkrijgbaar
No- 5680
Bureau: Breestraat 123Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
DONDERDAG 16 JANUARI 1936
15e Jaargana
gttberttntieprijjrn:
Van I tot 5 regelsÏ.I77»
Elke regel meer0.22 V»
Ingezonden Mededeelingen
van 1-5 regels2.30
Elke regel meer 0.45
Handelsadvertentiën per- regel 0.17'/»
Bij contract belangrijke korting
Voor het bevragen aan 't bureau
V wordt berekend 0.10
WAAROM NIET?
De behandeling van het wetsontwerp tot
beperking van openbare uitgaven heeft,
toen de houding der rechterzijde tegenover
de inhoud van paragraaf 12 bekend werd,
sommige lieden volmaakt uit hun even
wicht gebracht
Men klaagde over gebrek aan opoffe
ringszin onder de groepen van rechts, men
meende, dat de Christelijke partijen wei
gerden hun aandeel te dragen in de ver
sobering, ja -men liet het niet onder zich
om de rechterzijde min edele motieven toe
te dichten.
„De rechtsche partijen passen niet in
deze apocalyptische tijd" aldus luidde
het vonnis van een deftig liberaal orgaan.
Zulk een klacht heeft dit voor, dat zij
niet enkel in negatieve zin zich uit,
wanneer zij de lans breekt over andercr
tekortschieten, doch tevens positief
werkt door te suggereeren, dat men zelf
volkomen is ingesteld op het apocalypti
sche, geweldige gebeuren van deze tijd.
.Waarom ook niet?
Waarom ook niet? deze zelfde vraag
Stelde zich Prof. Diepenhorst bij de alge-
meene beschouwingen in de Eerste Kamer
ten vorigen jare, toen hij ter sprake bracht
de stelling, kort tevoren door een liberaal
spreker verkondigd, dat alleen de liberale
richting redding kan brengen uit deze
crisisnood.
„Waarom ook niet, mijnheer de Voorzit
ter," aldus ongeveer Prof. Diepenhorst
„De ganzen hebben het kapitool wel ge
red, waarom zouden de liberalen het land
jiiet redden?"
De ganzen hebben het kapitool wel ge
red en wij zeggen het na: waarom zou
een liberaal blad niet de eenige zijn, die
deze apocalyptische tijd verstaat?.
Waarom niet?,
EEN DUIDELIJKE UITSPRAAK
De wijze, waarop men van verschillende
Zijden gepoogd heeft de bezwaren der rech
terzijde tegen de thans en aldus
voorgestelde concentratie van bijzondere
scholen in een min gunstig daglicht te
stellen, dwingt geen bewondering af.
Wie de geschiedenis der pacificatie kent
en weet dat onze wetgeving thans wette
lijke waarborgen biedt aan het bijzonder
onderwijs, zal kunnen verstaan, dat men
bij rechts bezwaar heeft om van do o b.
jectieve normen der wet over te stap
pen naar de subjectieve beoordee
ling van den minister.
Reeds maakten we melding van het oor
deel van „Het Vaderland", dat voor
de zakelijke bezwaren tegen de regeling
der Regeering in paragraaf 12 een open
pog bleek te hebben.
Met belangstelling namen we thans ken
nis van hetgeen dienaangaande schrijft de
redactie van ,Het O n d e r w ij s", orgaan
van de vereeniging van hoofden van scho
len in Nederland, die duidelijk aangeeft
Waarom het in deze materie gaat.
„Wij durven hen (d. z. de tegenstanders,
iie menschen van het bijzonder onderwijs)
prijzen, wanneer zij met hardnekkigheid
voor hun recht opkomen, vooral wanneer
dit in de Wet is verankerd! Wij
doen immers zelf niet anders, indien dit
naar onze overtuiging noodzakelijk is!
Daarom wenschen wij niet mee te doen
Ban het politieke Indianengehuil, dat is
opgestegen bij de strijd van rechts tegen
paragraaf 12. Deze stelde wel een objec
tieve norm, doch de beoordeeling of dis
pensatie zou kunnen worden verleend,
bleef afhankelijk van het subjectieve
oordeel van den minister. Dit was voor
de rechterzijde inderdaad een princi
ple e 1 e zaak. De schoolbesturen hebben
.volgens de L.O. wet 't recht over de oj
richting te beslissen. Bij opheffin
en concentratie van hun scholen behoort
met dit recht rekening te worden gehou
den."
En verder: „Al was de Regeering in
haar „nader gewijzigd ontwerp" tegeme^
gekomen aan de geopperde financieele be
zwaren, aan dit beginsel der paci-
ficatie was ook door de rechtsche mi
nisters van het kabinet niet voldoende
aandacht verleend. Men kan nu wel zeg
gen, dat iedere Minister van Onderwijs in
Nederland, ook in de toekomst, eerst na
angstvallig wikken en wegen dit dispen-
satierecht zou moeten hanteeren, omdat de
uitvoering der L.O. wet wel geleerd heeft
de kleinste gevoeligheden van de voorstan
ders van bijzonder onderwijs te ontzien,
wij kunnen echter begrijpen óók op er
varingen gegrond dat 't beter is vast te
houden aan wettelijke normen, dan de toe
passing over te laten aan een persoonlijk
inzicht. Voor de vervroegde pensionneering
en de toekenning van wachtgelden hebben
wij ook normen gevraagd, in plaats van
mogelijkheden van dispensatie, door den
Minister alleen te beoordeelen."
Deze uitspraak Iaat aan -duidelijkheid
niets te wenschen over.
En haar waarde wordt in het minst niet
verkleind door het feit, dat de redactie ook
wettelijke normen vraagt als het gaat om
de concentratie van het openbaar on
derwijs.
1 beteekenis dezer beoordeeling is
hierin gelegen, dat zij de nadruk laat
vallen op de p b j e c t i e v e 'bezwaren van
rechts en niet uitgaat van politieke ver
dachtmaking.
Dat deze zoo zakelijk oordeelende redac
tie nu automatisch ook komt te liggen
onder het odium van deze apocalyptische
tijd niet te verstaan, heeft zij waarlijk niet
verdiend!
De opvolger van
Prof. Dr. H. Visscher
Mr. G. van Baren uit Delft zal de
benoeming tot Tweede Kamerlid
aanvaarden
Naar wij vernemen zal mr. G. van
Baren, burgemeester van Delft, prof.
dr. H. Visscher opvolgen als lid
van de Tweede Kamer. Mr. van Baren
zal tot 1937 de functie van burgemees
ter en Kamerlid combiiiieeren.
Mr. G. van Baren werd in 1882 geboren
te Papekop bij
Oudewater en is
thans 53 jaar oud.
Hij studeerde aan
het Gereformeerd
Gymnasium te
Amsterdam en
aan de Vrije Uni
versiteit. In 1910
promoveerde hij
tot doctor in de
rechtswetenschap
pen op een disser
tatie over de
plannen tot grond
wetsherziening in
1S31 en vestigde
zich als advocaat,
te Schiedam. Zijn
politieke loop
baan begon in
1916 toen hij gekozen werd in de Provinciale
Staten van Zuid-Holland. In 1918 werd fiij
wethouder te Schiedam, en in" 1920 Burge
meester van Delft.
De heer Van Baren bekleedt voorts diver
se functies in het maatschappelijk leven.
Sinds 1924 is hij curator der Technische
Hoogeschool, sinds 1933 voorzitter van de
Vereeniging tot Chr. verzorging van Krank
zinnigen in Nederland. Voorts is hij sedert
1925 commissaris van het Algemeen Burger
lijk Pensioenfonds.
Mr G. van Baren
K.P.M.-VLOOT
WORDT UITGEBREID
Bouw van drie
motorpassagiersschepen
De opdracht verstrekt
Teneinde op betere wijze te kunnen
voldoen aan de groeiende behoefte van
de China-Java-Mauritius-Afrika Lijn der
N.V. „K. P. M." dan met het thans in
die lijn varend materieel mogelijk is,
heeft deze Mij. opdracht gegeven tot den
bouw van drie motor-passagiersschepen
resp. aan de N.V. Kon. Mij. De Schelde
te Vlissingen (inclusief voortstuwings
werktuigen); de N.V. Ned. Scheeps
bouw Mij te Amsterdam (voortstuwings
werktuigen te leveren door Werkspoor
Amsterdam) en de firma Blohm en Voss
te Hamburg voortstuwingswerktuigen
te leveren door Gebr. Sulzer te Winter-
thur).
De voornaamste bijzonderheden van
elk der schepen zijn: Lengte over alles
560 voet; breedte 72 voet, holte 40
voet, beladen diepganr 30 bij 1Y^, draag
vermogen circa 12.000 ton.
Zij worden ingericht voor het vervoer
van ruim 80 eerste klas passagiers, en
circa 90 Chineesche kajuits-klasse-passa-
giers.
De voortstuwing zal geschieden door
drie schroeven gedreven door drie
Sulzennotoren van 3600 P.K. elk. Deze
zullen den schepen een dienstvaart van
16 mijl per uur verzekeren.
De schepen zullen de namen „Ruys",
„Tegelberg" en „Boissevain" ontvangen
en aldus worden genoemd naar de drie
doortastende mannen die in 1888 het
initiatief hebben genomen tot de oprich
ting van de K. P. M.
FELLE UITSLAANDE
BRAND TE SCHIEDAM
Kurken- en isolatiefabriek
geheel uitgebrand
Met twaalf stralen gebluscht
Gisteravond om ongeveer zes uurout-
dekten voorbijgangers brand in pand 140
aan den Buitenhavenweg te Schiedam.
Dit pand is in gebruik bij de firma Bou-
vetsy kurken en isolatie-maatschappij,
voornamelijk en in hoofdzaak als op
slagplaats.
Het pand heeft een gevelbreedte van on
geveer twaalf meter en een diepte van on
geveer twintig meter en is drie verdiepingen
hoog. Het pand was bijna geheel gevuld met
zeer brandbaar materiaal, als kurken pla
ten, isolatiemateriaal, benzine, enz.
De brand is vermoedelijk uitgebroken in
de droogkamer, waar gister alleen een jon
gen werkzaam was. In enkele oogenblikken
stond het geheele pand in lichter laaie.
De brandweer, die dadelijk ter plaatse
was, heeft de brand met twaalf stra
len bestreden, doch had nog heel wat
hebben
TRAGISCH ONGELUK
Oude man het slachtoffer
Te Pap end recht werd de 88-jarige
J. N"., toen hij zich voor zijn woning bevond
door een bakfiets, welke door een passee-
rende. auto weggeslingerd werd. getroffen.
De oude man is. aan de gevolgen gestorven.
moeóto om de vuurzee meester te wor
den. Van alle kanten sloegen de vlam
men uit het pand. Van onderen tot bo-
ven was het een groote vuurzee.
Een oogenblik was er nog gevaar voor hel
aangrenzende pand, waarin gevestigd is
geweest de N.V. Ren co Staalramenfabriek
doch dat thans ledig staat. De brandweer
-heeft zich toegang tot dit ppnd verscnafl
en door nathouden dit pand voor brand be
waard.
De inventaris zoowel als het pand zelve
zijn op beurspolis verzekerd. De omvang
van de schade is nog niet bekend, evenmm
als de eigenlijke oorzaak van den brand
Naar Jiet laatste wordt een onderzoek inge
steld. Om ongeveer zeven uur was de brand
weer den brand geheel meester en wa?
niets anders overgebleven dan vier gebla
kerde muren.
De blussching is geleid door den adjunct
brandmeester den heer van Oortmersen.
wegens uitstedigheid van den brandmeester
den heer Aikema. Dee burgemeester was
uitstèdig, zoodat deze den brand niet heeft
bijgewoond. Verschillende gemeenteraads
leden, hoofdambtenaren, de commissaris van
politie waren op het terrein van den brand
aanwezig. Aan de linkerzijde van het uit
gebrande pand grenzen de fabrieken van de
Vereenigde Glasfabrieken de Schie. Tus-
schen het pand en deze gebouwen is even
wel een zoo groote ruimte, dat hier geen ge
vaar aanwezig was.
©e Schiedamsehe fabriek in lichter laaie».
Compensatie-overeenkomst
met Duitschland
Het hooge water
De Maas is te M a a s t r i c h t bij geopende
stuw in de laatste 24 uur nog weer 24 cM.
gevallen tot 43.69 meter plus N.A.P. Ook
België meldt verderen val.
De Maas voor Grave is het laatste et
maal slechts twee cM. gevallen.
De Waal voor N ij m e g e n toont weinig
val en neiging tot stijgen.
LOONSVERLAGING
IN DE KLEI-INDUSTRIE
De arbeiders in de klei-industrie in Noord-
Limburg hebben een loonsverlaging ten bate
van een exportfonds afgewezen.
Met algcmecne stemmen besloot de ver
gadering van r.k. steenfabrieksarbeiders oui
geen loonsverlaging van 5 pet,, in welken
vorm dan ook, te aanvaarden. Ook een be
middelingsvoorstel van het hoofdbestuur
werd met overgroote meerderheid van stem
men afgewezen.
de K.P.M.
De laatste dagen hebben in Ber
lijn tusschèn de bevoegde Neder-
landsche en Duitsche autoriteiten be
sprekingen plaats gevonden nopens
een compensatie-overeenkomst.
Deze besprekingen hebben tot het resul
taat geleid, dat den invoer naar Duitsch
land boven het betalingscontingent moge
lijk zal zijn voor Ned.Indische tabak en
onder bepaalde voorwaarden van enkele
overeengekomen producten van Nederl.-
Indische oorsprong.
De betaling hiervan zal geschieden door
verrekoning met additioneele importen uil
Duitschland. waarbij gebruik kan worden
gemaakt vau de medewerking van de K. P.
M-, die, gelijk elders in dit blad wordt ge
meld, bereid werd gevonden van de drie door
haar benoodigde schepen een in Duitsch
land te bestellen.
('De reeds eerder door ons gepubliceerde
geruchten worden hiermede bèvestigd- Red.).
DE WEST-INDISCHE RE-
GEERINGSREGLEMENTEN
Memorie van Antwoord van
de Herzieningscommissie
Aan de Tweede Kamer is thans door -
de betreffende commissie van Voorbe
reiding de Memorie van Antwoord over
gelegd inzake de wetsontwerpen tot her
ziening van de reglementen op het he-
Ieid der Regeering in Suriname en Cu
rasao.
De Minister van Koloniën zegt hierin
om., dat de herziening van de regeering»
reglementen voor West-Indië in hoofdzaak
beperkt is tot die gevallen, waarin de, uit
hoofde van de nieuwe grondwetsbepalingen
van 1922. noodzakelijke wijziging van eenig
artikel tevens aan redactieverbeering kon
worden-dienstbaar gemaakt
Het laat zich niet aanzien, dat de in over
weging genomen nadere wijziging en aan
vulling van de Surinaamsche Staatsrege
ling zeer spoedig haar beslag zal kunnen
krijgen. Het overleg ter zake met den Gou-
emeur' is nog niet geëindigd en niet on-
aarschijnlijk zal een nader onderzoek in
Suriname noodig zijn om na te gaari, in hoe
ver en op welke wijze kan worden tegemoet
gekomen aan de bijzondere rcchtsbehoeften
van Britsch-Indiërs en Javanen, waarvan in
de bedoelde Memorie van Toelichting spra
ke was. Intusschen is het geenszins uitge
sloten, dat de meest dringende voorzienin
gen ter zake zullen kunnen worden getrof
fen bij, een aanvullend karakter ten aan
zien van het gemeene recht dragende, kolo
niale verordeningen, waarbij regelend wordt
opgetreden op het gebied van het personen
recht in het bijzonder van de wijze var
huwelijksvoltrekking voor verschillende
groepen.
Naar aanleiding van de opmerkingen
over het kiesrecht, deelt de minister nog
mede, dat hij tegen de mogelijkheid van ac
tief vrouwenkiesrecht nog steeds overwe
gend bezwaar zou hebben. Mocht uit de
Kamer evenwel een voorstel worden ge
daan tot invoering van passief vrouwen
kiesrecht, dan zou hij de beslissing daarom
trent aan de Kamer overlaten.
Wel verklaarde de minister nog, dat
'Z.i. noch actief, noch passief vrouwen
kiesrecht in overeenstemming is met de
sociale toestanden in West-Indiê en met
de opvattingen van een overgroot ge
deelte der West-Indische bevolking.
De werkgeversorganisaties in de meubel
industrie en de behangerij, die eeni-re maan
den geleden hét collectief contract opzeg
den, hebben bij de drie samenwerkende
vakbonden (moderne, katholieke en Chris
telijke) voorstellen ingediend om tot een
nieuw contract te komen.
Deze voorstellen komen (volgens „Het
Volk") neer op de volgende wijzigingen van
de thans' nog loopende collectieve arbeids
overeenkomst. die per 1 Maart eindigt: a
loonsverlaging van tien procent voor alle
werknemers, met uitzondering van de be-
hangersnaaisters, op wier loon men vijftien
procent wil korten; b. vergrooting van hei
toonverschil tusschen geschoolde meubel
makers en z.g. routine-arbeiders (geoefen
de meu.oeJmakers) van 3 tot 5 cent, per uui,
alsook een verandering in de omschrijving
van het begrip „routine-arbeiders", hetgeen
tot gevolg zal hebben vergrooting van het
aantal gezellen dat in de termen valt
rou'ineloon; c. betaling van den tijd,
noodig is voor het gaan en komen vun kar
weien Duiten de plaats van inwoning met
de helft van het normale uurloon, tcrwij
daarvoor thans het volle uurloon ivordt be
taald; d verslechtering van de uiitrac's-
bepaling ten aanzien van doorbetaling var.
loon op de algemeen erkende Christelijke
feestdagen; e. vermindering van het aantal
gem ee n t eg roepen.
Vrijdag zal in Den Haag een conferentie
worden gehouden. De werkgevers zullen de
ze voorstellen daar nader toelichten.
UIT OOST INDIE
Gouverneur Van Suchtelen
Eervol ontslag ingaande 31 Januari a.s.
Jhr. B. C. C. M. M". v. Suchtelen
zal met 31 Januari a.s. aftreden als
gouverneur van Sumatra's oostkust,
Jhr. van Suchtelen werd in 1885 te 's Gr:
venhage geboren en werd aanvankelijk eerste
luitenant der infanterie.
In 1910 werd hij belast met de waarneming
HtOAIllES
INSIGNES
KRANSEN
TAKKEN
VOORNAAMSTE
NIEUWS
Oit nummer bestaat uit DRIE bladen
Mr G. van Baren, burgemeester van Delft,
is benoemd verklaard tot lid der Tweede
Kamer.
Verschenen is de Memorie van Antwoord
aan de Tweede Kamer over de wetsontwer
pen tot herziening van de reglementen op
het beleid der regeering in Suriname en
Curasao.
Gegevens over de toestand van de Rijks*
financiën in 1935.
Te Schiedam heeft een felle brand gewoed*
oud-
De Kon. Paketvaart Maatschappij heeft
i de betrekking van tyd- civiel gezaghebber' opdrachI gegeven tol den bouw
in Timor. In 191S werd hij controleur
Djambi en daarna als ass. resident ter be
schikking gesteld. In 1923' werd hij tijdelijk
bestuurder van het gewest Djambi en in het
zelfde jaar ass.-resident van Pidië (Atjeh).
Zijn benoeming tot ass. resident van Ban.-er-
masin volgde in 1925, terwijl hij den 18aen
Augustus 1931 werd benoemd tot resident van
de Z. en O.-afdeeling van Borneo.
In Juni 1933 volgde zijn benoeming tot gou
verneur van Sumatra's Oostkust, zoodat hij
deze functie nog geen drie jaar bekleedt. Vol
gens sommige bladen staat het ontslag in ver
band met enkele ongeregeldheden welke on
langs in Bengkalis zijn voorgevallen als ge
volg van de verhooging van het uitvoerrecht
op bevolkingsrubber, van welk stelsel de gou
verneur een fel tegenstander is.
Aneta ontkent echter dat hiervan iets waar
Is Redfern nog in leven?
De inboorlingen terughoudend
PARAMARIBO. 16 Jan. (Aneta). Alhoe
wel de inboorlingen, die in aanraking ko
men met de deelnemers van de grens ex
peditie ondet* leiding van den heer Keyzer,
terughoudend zijn in hun mededeelingen,
is bij de deelnemers aan die expeditie het
ermoeden versterkt, dat Redfern nog in
leven is. Men vermoedt, dat de plaats,
waar het vliegtuig is neergekomen, aan te
wijzen zal zijn.
De opsporing van den verdwenen vlie
ger zal worden voortgezet in samenwerking
met de Braziliaansche grenspolitie.
Malaria onder Padvinders
Eén doode
MALANG, 16 Jan. (Aneta). Tien R.K.
padvinders, die onder leiding van pastoor
Bijlhout eenige dagen aan het Zuider-
strand hebben gekampeerd, zijn daar allen
aangetast door zware malaria. Eén der
jeugdige zieken is gister overleden. Onder
zeer groote belangstelling van katholieke
zijde had heden de begrafenis met padvin
ders-eer plaats.
nieuwe motorpassagiersschepen.
De lie partij om het wereldkampioen
schap Dammen is door Raichenbach gewon
nen.
Gisteravond heeft de Japansche delegalié
definitief de vlootconferentie den rug toe
gekeerd.
Hel gerucht, dat Hitier Opnieuw een keel
operatie zou moeien ondergaan, wordt offi
cieel gedementeerd.
Rott. Ond. Mij v. Levensverz,
Dierqaardelnan 39 Ro*'erdam
Concurrerende premiën
TIJDELIJK:
20 pCt. KORTING
op ALLE prijzen
van chemisch reinigen en verven,
ook voor ontvlekken en oppersen
DE „TRIO" GELICHT
Het motorschip „Trio" dat Zaterdagmid
dag tijdens hevig stormweer aan de Frie-
sche kust ten Zuiden van Kor n werd er-
zand is gezonken, is in den afgeloopen
nacht door de N. V. Reederij voorheen Gebr.
Goedkoop met behulp van een bok gelicht.
Het schip is in den vroegen morgen naar
Kornwerderzand gebracht en zal vandaag,
als verdere voorzieningen zijn getroffen,
naar Zwartsluis 'gaan.
Wees niet gelijk een struisvogel
Een tafel en een stoel en een huis zijn neutraal.
Maar de menschen, die ze gebruiken, zijn het niet. Hun woorden en
daden zijn het daardoor ook niet. En de uiting daarvan in boek en
krant zijn evenm n neutraal. Daar schuilen belangrijke beginselen achter.
En ge weet het toch,
beginselen zijn geen doode dingen, maar
werken en hebben invloed.
Velen rekenen daar niet mee of willen er niet mee rekenen. Ze doen
als een struisvogel, en steken de kop in 't zand als er gevaar dreigt.
Maar 't gevaar, dat ze niet willen zien, is er toch.
't Gevaar van de „neutrale" krant in llw gezin
is er, ook al ontkent gij het. Doe niet alsof
het niet bestaat.
Zie dat gevaar in de oogen, onderken het, en
neem het weg, beter nog, vervang het door
iets goeds. Dat gaat zoo eenvoudig. Ge hebt
slechts de bon elders in ons blad in te vullen
en op te zenden.
Vrienden van de Christelijke krant, help daarbij een handje I
Voor ieder, die een nieuwe abonné aanbrengt, ligt een mooie
ZILVEREN THEELEPEL klaar. Wie de meeste abonné's
werft, heeft kans op een van de tien groote prijzen, die zoo
nn en dan in ons blad worden gepubliceerd, waarvan de
le prijs is een VOLLEDIG AMEUBLEMENT ot een
PRACHTIG HUISORGEL.
