CRITIEK OP DE LANDBOUW
CRISIS-POLITIEK
RENTE OP RENTE
ZATERDAG 11 JANUARI 1936
TWEEDE KAMER OVER BEGROOTING VOOR 1936
Ernstige bezwaren tegen de opzet
der begrooting
Tegenover wankele inkomsten
staan uitgaven welke steeds
hooger worden
Op personeel en materiaal moet
worden bezuinigd
Verschenen is het Voorloopig
Verslag van de Tweede Kamer
over de begrooting van het Land
bouwcrisisfonds. Vele leden had
den bezwaar tegen den opzet der
begrooting tengevolge waarvan
vergelijking met vroegere jaren
wordt bemoeilijkt. Men was van
oordeel, dat alle verplichtingen,
welke uit de oogst van een bepaald
jaar voortvloeien, ook op de be
grooting van dat jaar moeten ge
bracht worden. Men meende dat
bij het veranderde systeem de be
doeling heeft voorgezeten de finan-
cieele uitkomsten over 1935 in een
minder ongunstig daglicht te plaat
sen.
Men zou gaarne van de Regeering weten
hoe groot het bedrag is, dat voor den oogst
1935 nog in 1936 betaald zal moeten worden
en boe groot dus het tekort 1935 zou zijn
indien bet oude systeem gehandhaafd bleef.
Sommige leden waren er geenszins gerust
op, dat de begrooting voor 1936 inderdaad
sluitend zal blijken. Tegenover wankele in
komsten monopoliehcffing op granen,
waarvan de heffing lager is geraamd dan
in 1935, hoewel de monopoliewinst is ver
hoogd staan uitgaven, welke steeds hoo
ger worden. O.a. is dit ook het geval met
den melksteun.
Onder deze omstandigheden adhtte een
aantal leden het niet langer verantwoord
de turfgraverij en de visscherij uit dit fonds
te steunen. Zij moeten op andere wijze wor
den gefinancierd.
Sommige leden meenden, dat de Regee
ring te kort geschoten is in haar taak de
kosten van het levensonderhoud te ver
lagen door vermindering der distributie,
kosten.
Zoo zou men bv. een einde willen zien
gemaakt aan den toestand, dat voor het
rondbrengen van melk evenveel betaald
wordt als voor het produceeren daar
van. Wat zal de Regeering in deze rich
ting doen?,
.Verlaging van vaste lasten
Aangedrongen werd op spoedige behande
ling van het ontwerp vaste lasten en dat
betreffende de landbouw-hypotheken. Bij do
berekening van de prijzen der landbouw
producten, welke noodig zijn om aan hen,
die in het bedrijf werken, een redelijk be
staan te verzekeren, behoort slechts met een
matige pacht en rente rekening te worden
gehouden. Een te groot gedeelte van den
landbouwsteun komt nog steeds aan hel
grondkapitaal ten goede, vooral nu in ver
schillende streken de pachten weer stijgen.
Verscheidene leden meenden, dat het doel
Van het crisisbeleid, nl. het verzekeren van
de instandhouding der bedrijven, niet is
bereikt De nood in land- en tuinbouw i?
stijgende en de steun is over het algemeen
nog onvoldoende. Men meende, dat een
betere regeling van den export mogelijk is.
De beperking van den invoer van eieren in
Engeland bv. is een gevolg geweest van den
ongebreidelden uitvoer in de voorafgaande
maanden. Betere organisatie van den uit
voer had dit voorkomen.
Andere leden wezen er op, dat de steun
niet op de juiste wijze wordt verdeeld.
Steun aan de kleine boeren
x Wat den steun aan de kleine boeren be
treft gaf men aan een systeem van garan
ties de voorkeur boven het tegenwoordige
stelsel van steunverleening. Bij dit stelsel
zouden afzet en prijs van sommige artike
len door de Overheid gegarandeerd moeten
worden.
Van andere artikelen zou de verbouw
.vrij moeten zijn.
Andere leden meenden, dat extra-steun
voor de kleine boeren noodzakelijk is. Van
de 60.000 kleine boeren is de helft niet
meer in staat om in hun levensonderhoud
te voorzien.
De Commissie van Rapporteurs geeft ver
volgens haar mcening te kennen over
verlaging van de riohtprijs voor tarwe en
de uitkeering ineens aan de kleine boeren,
daar deze Regeeringsbeslissingen na het af-
deelingsonderzoek zijn genomen.
Wat de uitkeering ineens betreft,
geeft de Commissie als haar oordeel te
kennen, dat de invoering van de indi-
vidueele omstandigheden als factor bij
de steunverleening als systeem sterke
afkeuring verdient- waarbij zij in het
midden laat, of in bepaalde gevallen
daartegen wellicht minder ernstig be
zwaar behoeft te worden ingebracht.
Voorts meent zij, dat de maatregel,
welke de Regeering denkt te nemen,
noch in beginsel, noch wat de mate van
steun betreft, kan worden opgevat als
een zoodanige hulp als waarom in de
afdeelingen der Kamer gevraagd werd.
Sommige leden vroegen, of de Minister
bereid is te bevorderen, dat aan de kleine
boeren credieten verschaft worden, evenals
dat met den middenstand geschiedt.
De Commissie van Loon
Men vroeg zoo spoedig mogelijk publica
tie van het rapport van de Commissie van
Loon, welke tot taak heeft te onderzoeken
in hoeverre de uitvoering der crisismaat
regelen kan worden vereenvoudigd. Ge
vraagd werd de commissie alsnog uit te
breiden met vertegenwoordigers van handel
en industrie, consumenten en Alg. Ned.
Tuinders bend.
Algemeen was men echter van oordeel,
dat de uitvoering der steunmaatregelen
vereenvoudiging behoeft.
Sommige leden wezen er in dit ver
band op, dat op deze begrooting een be
drag van 6 millioen voor personeel en
4 millioen aan materieel wordt uitge
trokken. Reeds deze bedragen toonen
aan, dat vereenvoudiging pp bezuini
ging noodzakelijk zijn.
De veehouderij
De groote moeilijkheden van het land-
bouwcrisisbeleid, liggen volgens sommige
leden op het terrein der veehouderij. Het
scheen hun zeer de vraag- of het aanbo
volen systeem hier tot vereenvoudiging zou
kunnen leiden. Grootere vrijheid zal h.L
alleen te herstellen zijn, wanneer een groo-
te vrije markt richting geeft aan de pro
ductie.
Verscheidene leden drongen er wederojn
op aan, onverwijld een fundamenteele wij
ziging te brengen in de landbouwcrisispoli
tiek in dezen zin, dat de Overheid zich be
paalt tot het geven van enkele algemeene
richtlijnen en voorts tot het oefenen van
controle en het verleenen van haar sanctie
terwijl verder het uitwerken der te nemen
maatregelen zou worden overgelaten aan
de organisaties der belanghebbenden zelf.
Verscheidene leden waren van oor
deel, dat de richtprijzen voor de ver
schillende akkerbouwproducten, in het
bijzonder de granen, te laag zijn. Bij de
beoordeeling van tieze prijzen wordt te
veel uit het oog verloren, dat het stroo,
dat vroeger ongeveer 25 pet. van de to
tale opbrengst opleverde, thans vrijwel
waardeloos is.
Verscheidene leden meenden, dat de be
moeiingen van de Overheid met de varkens
houderij thans geheel of gedeeltelijk beëin
digd zouden kunnen worden. Sommigen
hunner zouden deze bemoeiingen beperkt
willen zien tot een teeltregeling voor zeugen
en het geven van exportpremies.
Melk en zuivel
Vele leden gaven uiting aan hun ont
stemming en bevreemding over het beleid
der Regeering ten aanzien van de zuivel.
Ofschoon reeds sedert jaren vaststaat, dat
er een teveel aan melk is en de vee-af
slachtingen. die hebben plaats gehad, daar
in geen verandering hebben kunnen bren
gen, heeft de Regeering nog steeds geen af
doende maatregelen genomen om tot een be
perking van de melkproductie te geraken.
Men drong er op aan inzake de melkbe-
perking eindelijk doortastende maatregelen
te nemen.
Gevraagd werd of de Regeering bereid is,
den boterafzet te bevorderen door een voor
schrift tot stand te brengen, dat men in
restaurants, banketbakkerijen, enz. duide
lijk moet aangeven, indien men maigariue
of andere vetten dan boter gebruikt.
Algemeen juichte men 'oe, dat voor 1e
groenten- en fruitteelt ook voor 1936 weder
om een steunbedrag van 12 millioen is uit
getrokken, en sprak de hoop uit, dat nu nok
het geheele verschil tusschen de werkelijke
opbrengst en de richtprijzen zal worden uit
gekeerd.
Verscheidene leden uitten ernstige
critiek op het gevoerde beleid in zake
de pluimveehouderij. Zij wilden uiter
aard dezen Minister niet aansprakelijk
stellen voor hetgeen vóór diens optreden
geschied is, doch het s'elde hen teleur,
dat uit de uitlatingen van den Minister
nog niet blijkt, dat hij de onjuistheid van
de in het verleden gevoerde pluimvee-
politiek inziet.
GEMENGD
NIEUWS
Doodelijke auto-ongelukken
Te Nieuwe Pekelais het zesjarig
zoontje van den werkman J. Abee spelender
wijs tegen een auto opgeloopen. Het ventje
werd zoo ernstig gewond, dat het naar het
R.K. Ziekenhuis te Winschoten moest wor
den vervoerd, waar het vandaag aan de ge
volgen is overleden,
Op den weg Nijmegen—Venlo ls ter
hoogte van Afferden en Bergen het
8-jarig dochtertje van den heer Teuwen- ter
wijl het van school kwam, en links van
den weg 'iep. door een vrachtauto uit de
richting Venlo, welke rechts van den weg
reed, gegrepen en onmiddellijk gedood. Den
chauffeur, treft geen schuld.
Te Eys bij Wit tem (L.J is het zesjarig
dochtertje van S. onder een luxe auto ge
raakt. Het kind was bijna onmiddelijlk
docd.
DOOR EEN FRAAIE TENOR BEDROGEN
Een Nederlandsche journaliste, aldus de
„N.R.C",-leerde dezen herfst in Weenen een
jongeman kennen, die zich als Arnold \on
Tamas voorstelde en wiens fraaie tenor
haar bracht tot het aanbod om hem door
haar relaties engagementen in Nederland,
en Duitschland te bezorgen. Von Tamas ac-
cepleerde en de Nederlandsche reisde eind
October met hem naar Amsterdam. Daai
examineerden deskundigen den tenor en op
grond van hun oordeel kwam de journa
liste met hem overeen- dat zij vijf jaar als
zijn impressario zou optreden Tenor en im
pressario reisden naar Frankfort, waar de
Nederlandsche voor Von Tamas een con
tract voor een gastspel in Amerika dacht
af te sluiten. Ze vertrouwde hem volkomen
cn liet hem haar heele reiskas van 100 Ne
derlandsche guldens. 80 marken en 50 shil-
lingen over. Hij leende verder nog een
schrijfmachine, een fototoestel en een arm
bandhorloge, ei een de zich haar leeren kof-
fei toe en verdween.
De Nederlandsche journaliste, die deer
lijk in haar wiek was geschoten, diende
een aanklacht in en toen kwam aan het
licht, dat de tenorzanger Arnold von Tamas
is de 28-jarige David Frnnkl uit Hermann-
stadt. die voor vijf jaar uit Oostenrijk is
verbannen Hij is in een hotel in Weenen
ingerekend, waarin hij logeerde onder den
naam dr med. Armand von Thiessen. On
deze naam had hij een valsehe Npderland
sche pas in zijn bezit. Hij is in de gevan
genis opgeborgen en zal behalve voor deze
affaire zich ook te verantwoorden hebben
voor een dergelijke, in Augustus begaan
tegenover een Hongaarsche weduwe.
FELLE BOERDERIJBRANDEN
Te Meerlo (L.) Is door onbekende oor
zaak brand uitgebroken in de hnerderii van
den landbouwer H. T. Huis, schuur en stal
ling brandden tot den grond af De inboedel
ging eveneens verloren. Twee kalveren
kwamen in de vlammen om. Verzekering
dekt de schade.
heeft om deze
DAMMEN
OM HET WERELDKAMPIOENSCHAP
DE ACHTSTE PARTIJ
REMISE
Levendig, onderhoudend spel
StandReichenbach 10,
Vos 6 punten
De achtste partij van de match om het
wereldkampioenschap dammen tusschen
Vos en Raichenbach werd gister te Hil
versum gehouden.
Wit: J. H. Vos. Zwart: M. Raichenbach
1. 3228 Vos kiest de Raphaël-
opening. 118—23; 2. 33—29, 23x32;
3. 37X28. 19—24; 4. 38^-33, 14—19;
41—37, 20—25; 0. 29x20, 25X14; 7. 46—41;
12—18; 8. 34—29Vos wil er weer
een moderne partij van maken, doch Rai
chenbach houdt zich liever aan het conser
vatieve genre.
819—24; 9. 29x20, 15X24; 10.
40—34, 7—12; 11. 45^-40, 1—7; 12. 50--15,-
14—19; 13. 34—29, 10—15; 14. 29x20,
15X24; 15. 40—34, 18—23; 17. 37x28, 5—10;
18. 41—37, 10—14; 19. 37—32Vos
heeft de strijd om het centrum opgegeven.
Raichenbach is voorloopig meester van het
terrein gebleven.
1 912—18; 20. 34—29,Vos
blijft veld 24 aanvallen.
2 014—20; 21. 39—34, Vos'
spel is uitgesproken levendiger dan in de
vorige partijen.
2 17—12; 22. 43—38, 17—22; 23.
28X17, 11X22; 24. 34—30, 20—25; 25. 29x20,
25X14; 26. 3227, Wit neemt hier
een halve hekstelling aan.
2619—23; 27. 31—26, 22x31; 28.
26X37De stand is solide en onge
compliceerd geworden.
286—11; 29. 37—32, 14—20. Rai-
chenbachs streven, het koste wat het kosten
wil, een centrumpartij te snelen, wordt wel
het best met dezen zet geïllustreerd. 1419
zou gemakkelijker grondspel mogelijk ma
ken. Zwart dringt Vos geraffineerd zijn stra
tegie op.
30. 30—25. 20—24; 31. 49—43, 13—19; 32.
3328, Wit accepteert hiermede
zwarts tactiekten tweeden male. Of het nu
blijvend zal zijn?
3211—17; 33. 36—31, 9—13; 34.
31—27, 17—22; 35. 28x17, 12x21; 36. 38—33^
8—12; 37. 33—28, 12—17. Zwart voert een
ontzenuwingstactiek en hoewel Vos over vol
doende tegenzetten beschikt, moet hij op
zijn hoede zijn niet aan Raichenbachs ver
raderlijke aanvallen ten prooi te vallen.
W-cU is cLie rüetuite HONIG'S KALFSSOE P
38. 4230 2—8; 39. 43—39, 4—9; 40.
39—33, 8—12; 41. 47—42, 21—26; .42. 42—37,
Vos gaat nu een bekende, doch niet
temin gevaarlijke, dreiging in het spel leg
gen.
4217—21; 43. 48—43!, 12—17; 44.
4339, De dreiging is voltooid. Op
zwart 1722 zal nu volgen: 28x17, 21x12,
3328!, waardoor 9 door 27 naar 22 enz. is
verhinderd, terwijl op 1217 hetzelfde kan
volgen, met gewonnen spel. Zwart heeft na
3328 wel ressources, doch komt toch zeer
gevaarlijk te staan. Raichenbach gaat dan
ook niet hierop in. Hij speelt eerst: 44
9—14; 45. 40—34, 17—22; 46. 28x17, 21X12.
Deze standen kunnen vaak zeer verras
sende wendingen nemen.
47. 33—28, 12—17.
Op 2429 zou zeer sterk 3530 kunnen
volgen. Zwart speelt schüf 12 uit op het
oogenblik. dat Vos geen combinatie kan ne
men, daar 27—22 of 27—21 tot niets leidt.
48. 4540 In afwachting, tempi-
winnende voortzetting. Raichenbach speelt
nu om ongetwijfeld verdere moeilijkheden
in de afwikkeling te vermijden: 48
1621. Een bekend offer, dat hier alleen
vereenvoudiging brengt.
49. 27x16, 18—22.
Op 3933 komt nu 2429, evenals op
38—33. Vos antwoordt nu met een bekend
„plakken": 50. 25—20, 22x31: 51. 20x20,
19—24; 52. 20X29, Vos staat drie
stukken voor. Raichenbach durft wel veel te
offeren! Het is echter remise.
5231—36; 53. 32—27, 26—31,
remise gegeven.
Nabeschouwing
Ongetwijfeld een levendige, onderhouden
de partij, door beiden goed gespeeld. Vos
toonde reeds in de opening scherper te spe
len dan tot nu toe. doch Raichenbach was
op zijn qui vive. Het gelukte den wereld
kampioen zijn systeem om de klassieke oar-
tij, trots al haar consequenties te forceeren,
door te voeren. Het leek even of hij vooraee-
li er stond. Vos dacht er echter anders v er,
bracht een bekende dreiging in het spel.
welke Raichenbach op zijn beurt tot oppas
sen noodzaakte. Het ontbrak hem aan tijd,
om van alle varianten de mogelijkheden te
berekenen en hij bracht den 48sten zet een
offer, dat naderhand, toen hij Vos nog een
stuk gaf, de aanleiding werd tot een snelle
remise.
De stand is nu: Raichenbach 2 gewonnen
en zes remise, 10 punten. Vos 0 gewonnen.
6 remise, 6 punten.
De negende partij wordt heden gespeeld
in het Victoria Hotel te Amsterdam.
leert me ahveeer. dat zelfs een
nieuwtjesjager voor allerlei onge
dacht nieuws komt te staan.
Mijn kuif schudt: t wordt de vrou
wen of moet ik zeggen: dames
wel gemakkelijk gemaakt.
Ze hebben een kat welke vrouw
heeft geen kat! De geiïeugten zijn
vele en bij haperend discours met
de theedrinkende vriendinnen kan
de zachte streeling van de zachte
vrouwenhand over de zachte
vacht van de zachtjes spinnende
poes de gedachten weer brengen op
het juiste onderwerp, dat behandeld
moet worden. En ontleend aan de
vinnige kat worden het vinnige ge
dachten geuit in vinnige woorden
over een - niet aanwezige „ken
nis", die nogal vinnig aangelegd,
natuurlijk met de zachtzinnige
vriendinnenschaar op voet van ge
wapende vrede leeft.
Ja, zoo'n kat pardon! zoo'n poes
is een reuzendier.
Enkele bezwaren daargelaten, want
zoo'n dier is natuurlijk ook niets
dierlijks vreemd.
En zoo nu en dan openbaart zich
dat.
Maar dat economisch-sociale vraag
stuk is opgelost.
Men heeft de kattenbakcentrale. En
die zorgt voor de minder schoone
kant van de kat als husidier.
Dat is een lumineus idee geweest.
En het heeft hoe gaat het
andere ideeën doen ontstaan.
Utrecht heeft de eer het tweede lu-
nineuze idee in vasten vorm te zien
ontstaan.
Baby's zijn schatjes, honneponne-
tjes, snoesjes, poesjes, schatjes. kat
jes, molletjes, dolletjes, ukjes, puk
jes, enfin stoot allerlei klanken
uit en zet een je of tje op het eind
en ge hebt de omgangstaal tusschen
moeder en baby (eenerzijds wat
de andere zijde aangaat verkeert de
kinderkunde nog in raadselen.)
Maar er is een keerzijde aan de
eeremedaille. Niets menscheliiks is
de jonge mensch vreemd. Doch ook
hier bracht een mensch. althans
een vrouwenlievende man en ik
ben er trotsch op, dat het een >nan
is redding. Utrechtsche vrouwen
van een later geslacht zullen hem
een standbeeld geven.
De luiercentrale doet het werk. Zoo
als met de kattebakcentrale komen
hier de bedienden van de luiercen
trale en brengen en halen het meest
wisseld kleedingstuk nan molletje-
dolletje, ukje-pvkje enz.
Of het af- en aandoen mitsgaders
talk, boorwater, sponsen en zeep in
begrepen is, vermeld het prospectus
helaas niet.
Mijn alles bedillende kennis mom
pelde zooiets van luiercentrale, dat
is centrale voor luierenden.
Hij is zijn tijd ten achter.
ERNSTIG AUTO-ONGELUK
Bij N a a r d e n Is de 45-jarige J. Wiese
ring uit Hilversum, toen hij met zijn bak
fiets op den Rijksweg reed. door een au'o
uit Laren, welke achter hem kwam aanrij
den. ondersteboven gereden Het slachtoffer
werd een twintigtal meters meegesleurd ep
is met zeer ernstige kneuzingen en een
hoofdwonde naar het Binnengasthuis te
Amsterdam vervoerd. De automobilist ver
klaarde- dat hij het achterlicht van de bak
fiets niet had gezien.
VEEL MOEITE VOOR NIETL
In een garage aan de Prinsengracht te
Amsterdam is 's nachts een inbraak
gepleegd. De daders zijn doorgedrongen
tot een kantoortje, waarin zij een niet ge
sloten hrandkast aantroffen. De venvach
ting, dat het meubel voor de bezoekers geen
waardevollen inhoud zou bevatten, werd he
waarheid; ook het safeloket, dat werd open-
gehroken. hield niets van hun gading in.
De daders bepaalden benevens hun aan
dacht tot een schrijfbureau, dat eveneens
werd opengebroken, doch wat zijn inhoud
betreft, slechts een geldelijke buit van...
25 cent opleverde.
ZONDAG 12 JANUARI
BLOEMENDAAL 245 RI. Geref. Kerk. Uit
zending van Kerkdiensten. Voorganger:
Ds. Joh. C. Brussaard. 10.00 v.m. Tekst:
Lucas 8 3739. 5.00 uur nam. Heidelb,
Catech. Zondag 23 („Rechtvaardig door
het geloof'
MAANDAG 13 JANUARI
HILVERSUM I 1875 M. Alg. Programma,
verzorgd door de AVRO. 9.00 Ensemble
Jetty Cantor. 10.00 Morgenwijding. Gr.pL
10.30 Vervolg van 9.00 11.00 Orgel en
viool. 12.00 Ensemble Paludanus. 2.00
Omroeporkest en voordracht. 4.00 Piano-j
recital. 4.30 Muzikale causerie. 5.30
Kovacs Lajos. 7.00 Zang en piano. 7.30
Friesch halfuur. 8.00 Berichten. 8.10
Aeolian-orkest. 9.00 Radio-tooneel. 9.40
AVRO-Strijkorkest. 10.15 Renova-kwin-
tet. 11.00 Berichten.
HILVERSUM H 301 RL NCRV-Ultzending.
8.00 Schriftlezing. 10.30 Morgendienst1
door Ds. J. A. H o e k z e m a, Ned. Herv,
pred. te Hilversum. 11.00 Chr. Lectuur.1
12.30 Stichtsch Salonorkest. 2.00 Voor de
scholen. 2.45 Kookpraatje. 3.153.45
Gram.pl. 4.00 Bijbellezing. 5.00 OrgelspeL
6.30 Vragenuur. 7.00 Berichten. 7.15 Re
portage. 7.30 Vragenuur. 8.00 Berichten,
8.05 Utrechtsch Dameskoor. 9.00 Cause
rie. 10.00 Berichten. 10.05 AmstqrdJ
Klein-orkest.
DROITW1CH 1500 RL 12.05 Studio-orkest.
I.50 Orgelconcert. 2.35 Gram.pl. 3.20 Sex
tetconcert. 4.20 Viool en plano. 4.50
Orkest. 6.50 Zang. 8.20 Zang. 8.50 Orkest,
9.50 Trioconcert en voordracht.
RADIO PARIS 1648 M. 11.20 Orkestconcert.
4.20 Orkestconcert. 5.50 Symphonie-
orkest. 8.20 Zang. 9.05 Omroepkwintet.
KEULEN 456 M. 11.20 Neders. Symphonle-
ofkest. 1.35 Kwintetconcert. 5.20 Vroolijk
programma. 7.30 Kamer-orkest. 9.50—
II.20 Orkestconcert.
BRUSSEL 322 en 484 Rf. 322 M. 1.30—2.20
Salon-orkest. 5.20 Omroeporkest, 8.20
Symphonieconcert. 10.3011.20 Gram.pL
484 m.: 12.20 Salon-orkest. 5.20 Salon
orkest. 8.20 Omroeporkest.
Wat "Europa buldert, fluistert.
Wat het zingt en wat het jazzt,
Wie met Tungsram-lampen
luistert
Hoort het meest en hoort
het best.
VIJFTIG INBRAKEN OP ZUN GEWETEN
De Arnhemsche recherche heeft gearre
steerd den 20-jarigen Arnhemmer, R. J., die
zich schuldig had gemaakt aan vijftig in
braken, hoofdzakelijk in de buitenwijken
van Arnhem en ook in Oosterbeek en Wa-
geningen.
Overdag drong hij aan oie achterzijde der
huizen binnen en nam uit de keuken groo
tere en kleinere geldsbedragen weg.
SMOKKELAUTO ONDER VUUR
Te A a r I e-R i x t e I hebben kommiezon
een smokkelauto met Belgische boter, van
welker komst zij verwiuigd waren, tot stil
houden gedwongen. Toen de inzittenden op
aanwijzing van de kommiezen niet stop-,
ten. werd de auto onder vuur genomen.
Drie personen sprongen toen uit de wagen
en vluchtten in de bosschen. De auto be
vatte voor f400 Belgische boter.
Te Soerendonk hebben de kommiezen
een auto met 300 kg. boter in beslag ge
nomen.
DE NIEUWSTE DAMPROBLEMEN
Nu de wedstrijd om het wereldkampioen
schap Dammen weer veler gemoederen be
zig houdt, is de firma Bosch en Keu-
n in g te Baarn wel zeer actueel door een
nieuw werkje op aam-gebied te doen ver
schijnen.
Onze dam-redacteur, de heer W. Hoek-:
s tra. verzamelde nl. een groot aantal leer-!
rijke problemen en combinaties, die thans
als no. 140 van de bekende Libellen serie het
licht zagen. Het boekje is keurig verzorgd
en op mooi papier eedrukt Alleen hart men
wel wat meer contrast tusschen de zwarte
en de witte stukken van de diagrammen,
mogen brengen.
Aan de goede hoedanighenen van den in
houd doet dit echter niets af. Vele damlief
hebbers zullen met de problemen menig aan
genaam uurtje kunnen doorbrengen!
Feuilleton
De geschiedenis van een erfenis
(21
'door K. Jonkheid
Woest en meedoogenloos woeden de kerels in de nauwkeurig
Verzorgde tuinen van de vreedzame eilanders, die verslagen
toezien. Vrouwen en kinderen vluchten en verschuilen, maar de
mannen verzamelen zich. Met hun primitieve wapenen willen
ze hun bezit verdedigen. Ze verweren zich met alle kracht.en,
doch moeten wijken, steeds maar wijken. Talrijk worden de
dooden en al kleiner het getal der levenden. Het geweld zal het
recht overwinnen. Nu komen de vrouwen in wanhoop te hulp.
Wanhopiger wordt de toestand, onverzettelijker het verzet. Dan
maar sterven, vechten tot het laatst.
Eindelijk is de strijd beslist. De bevolking van Ceram is
hijkans uitgeroeid. Wat strijdbaar was, is gesneuveld en de
rest gevangen. En de boomen zijn vernield.
De Hongi keert terug met buit van goederen en slaven.
De commandant wordt Kapitein en omdat hij verlof tot
trouwen vroeg, zal hij uit de komende zending blanke vrouwen
de eerste keus hebben.
Jan Pietersz Coen, de hoogste dienaar van de Compagnie is
een man van ijzer en eerlijk als goud. Hij heeft Batavia gegrond
op de puinhoop van het verwoeste Jacatra. Hij ontziet niemand
zelfs niet zijn meesters, de oppermachtige Heeren XVII. De
brieven, die hij schrijft getuigen van onbevreesde vrijmoedig
heid. Hij vraégt maair zelden, hij eischt en critiseert.
Maar de Zeventien Heeren zijn ook niet mis. Ze weten, wat
fiun Gouverneur waard is, hij is een geweldig koopmam Maar
ze kennen ook hun eigen waarde en die is niet gering. Hij mag
zijn gewicht in goud waard zijn, hij blijft een dienaar en zij de
meesters.
De Gouverneur heeft geschreven over de vrouwen, die de
Heeren gezonden hebben, ze betiteld als „het schuim van den
lande." Hij heeft aangedrongen op betrouwbaar toezicht tijdens
het vervoer, opdat de vrouwen eerbaar aankomen en voor
gesteld, de Amsterdamsche weeshuizen te ontlasten, door het
opzenden van minderjarige weesmeisjes.
De verontwaardiging der Amsterdamsche Heeren Is diep en
zwaar, maar de bewindvoerders uit Zeeland en van langs de
Zuiderzee, nijdig en' afgunstig op de krachtige positie van
Amsterdam, grijpen de gelegenheid aan, om hun Amsterdam
sche vrienden een verborgen hak te zetten en weten na lang
dradige tegenstand door te drijven, dat de ouderlooze meisjes
de martelende zeereis zullen ondergaan en na geslaagde over
tocht worden toegewezen aan een verlangend en naar men hoopt
ook liefhebbend echtgenoot.
XXIV
Compagniesdochter
Vromve Scl^ellinckhout is zeer tevreden met haar nieuwe
maerte. Ze had er eerst een zwaar hoofd in. De vorige heeft
haar zeven jaar gediend. Die kende de gang van 't werk, had
verstand van schuren en poetsen en kon de pot koken als de
beste. Zal zoo 'n jong ding niet uit de hand vallen?
't Valt mee. Het maertjen is vroolijk en opgewekt en dat mag
de vrouwe wel. Ze heeft een hekel aan zure gezichten.
Katrijntje vindt de verandering een verbetering. Haar nieuwe
vrouwe spreekt met zachte stem en is niet zoo kraak en over
dreven zindelijk als haar vorige meesteres, die altijd liep te
jagen. Daardoor was er een sfeer van onrust, terwijl er de
laatste tijd ook iets angstigs lag in die verhouding met den
jongen heer.
Ze ziet hem nog telkens. Als ze naar de vleeschhal gaat of
naar de vischmarkt of staai bij de groenteschuit Hij weet al
precies, welk uur en welke dag hij nemen moet
Nu kijkt ze bij den fruitkoopman. En plotseling staat hij naast
haar, keurig als altijd, in de zwierige kleeding van zijn tijd en
toch zoo deftig en fijn. Hij ziet Katrijntjes wangen als frissche
kersen. Ze kijkt op, schrikt en bloost en wijdt haar aandacht
aan de vruchten.
Hij kijkt aandachtig naar een mand appelen en zegt gedempt:
„Katrijntje."
Ze luistert. Niet stilstaan. Geen openbaar gesprek. Keurend
loopt ze langs de manden. Er zijn meer zulke kijkers. Samen
drijven ze mee.
„Kan ik je van avond spreken?"
„Neen." Schrikachtig zegt ze 'L Even kijken ze elkaar aan.
„Kan niet"
Ze schuiven verder.
„Wanneer dan?"
Ze loopt nadenkend. Hij wacht.
„Morgenavond na de leering bij dominee Holtius", hoort hij
resoluut
„Zeer wel."
Hij wil niet dadelijk weg gaan, maar haar dringend voor
zichtige blik doet hem daartoe toch besluiten.
Als 's anderen daags de leering uitkomt, blijft hij wat
achteraf, 't Is de avondleering voor de maertes, de joffers
komen 's middags afzonderlijk.
Aagt van den Brouwer komt wat later naar buiten, juist al9
die twee elkaar naderen.
Wie zijn dat? O, mooie Katrijn. Die ander kent ze ook. Wat
verbeeldt dat schaap zich? Omdat ze haar mooie Katrijntje
noemen!
De ontmoetingen herhalen zich. Hij loopt dikwijls op de markt
van fruit en bloemen. Dat doen meer jonge heeren. Vandaag is
hij er ook, maar Katrijntje is nergens te ziep. Hij koopt wat
vruchten en verwijdert zich. Wie staat daar, vlak bij, op hem te
wachten? Zijn vader.
„Wat moet jij hier toeven, student?"
„Fruit koopen voor een vriend, die krank te bed ligt"
Vader mompelt wat in zijn baard, hij kijkt rond. maar ziet
niets verdacht. De zoon is op zijn hoede. Is er verraad in '1 spel?
De jongelui zijn dubbel waakzaam, maar Verraad heeft
duizend oogen.
"t Blijft goed gaan. Nu al drie maanden. Het romantische in
de toestand animeert beiden.
Op een avond staat hij weer rustig te wachten. De leerin»
duurt nog. Plotseling staat Katrijntje voor hem.
„Waar kom je vandaan?"
„Van huis."
„Wat heb je? Is er wat gebeurd?"
Bevend en gejaagd staat ze voor hem. Ze frommelt haar
halsdoek nerveus in haar trillende vingers.
„Ik moet naar Den Oost."
„Naar den Oost?" Hij begrijpt haar niet.
„Ja, naar Inriië."
Hij kijkt verwonderd, kan het niet gelooven.
„Hoe kan dat?"
,,'k Weet het niet. Maar 't moet Ik ben zoo bang. Die zee.
Die zwarte menschen."
Hij ziet haar overspannen toestand.
„Kind, dat kan niet. Dat is een abuis."
„Nee, o, het is zoo. Morgen moet ik al naar 't Weeshuis. En
niet meer buiten. Van avond niet eens naar dp Ipering. Maar
de vrouwe kreeg meelij. Ze is goed. ze liet me gaan."
Hij staat versteend, verwezen Dan halt hij zijn vuisten ..Dat
zal ik beletten! Ellendelingen! Beesten!"
Er komt rumoer. De leering zal uitgaan. Vlug loopen ze weg.
„Sinds wanneer weet je 't?"
(Wordt vervolgd).
