Voor BETER SCHILDERWERK
JAC. BLOK
Voor Zelfscheerders weerbericht
HET KERKELIJK JAAR 1935
i zaterdag 11 januari 1936
KERKNIEUWS
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Ridderkerk, W. Rijns
burger te Oud-Beijerland. Te Nieuwe-
Tonge, W. L. Mulder te Hoevelaken.
GEREF. KERK
Bedankt: Voor Aagtekerke, H. Ligten»
berg te Lisse.
i
afscheid, bevestiging, intrede
Cand. W. B. den Brave, ber. pred. bij
de Geref. Kerk te Twijzelerheide
(Fr-) is voornemens intrede te doen op 2
Febr. e.k., na bevestigd te zijn door zijn
I voorganger Ds. G. J. Hoytema, te Smilde.
Naar wy vernemen hoopt Ds. C. P
Boodt van Molenaarsgraaf, die het beroep
naar de Geref. Kerk te Leerdam aange-
nomen heeft, op 8 Maart zijn intrede te
doen, na bevestigd te zijn door Ds. Mulder
vap Langcrak.
toegelaten tot den h. dienst
Door de classis Kollum der Geref. Kerken
is peremptoir geëxamineerd en met alg.
i stemmen toegelaten tot den Dienst des
Woords en der Sacramenten, cand. W. B.
den Brave te Zwolle, ber. pred. te Twij-
i zelerheide (Fr.).
A. ERKENS
Zondag viert d'e heer A. Erkens, evan
gelist te Munnekeburen (Fr.) zijn zil
veren ambtsjubileum.
De jubilaris werd 23 Mei 1872 geboren
cn slaagde in 1899 voor het classicaal be
stuur van Dordrecht voor de acte Gods
dienstonderwijzer. 12 Januari 1910 trad hij
in dienst van de Bondsevangelisatie te Mun
nekeburen, waar hij nog steeds werk
zaam is.
Dr. c. B. hylkema
Morgen herdenkt Dr. C. B. Hylkema,
Doopsgez. predikant te Haarlem, zijn 40-
jarige ambtsbediening. HIJ stelt zich voor in
October a.s. met emeritaat te gaan.
trof. dr. kattenburch
De vermaarde Hallesche theoloog prof. dr.
Kattenburch is te Halle op 84-jarigen leeftijd
overleden.
I
Ds. A. PRINS
In den ouderdom van ruim 60 jaar is
gisteren te Neerlangbroek overleden
Ds. A. Prins, Ned. Herv. predikant aldaar.
Ds. Prins heeft zioh vooral in vroeger
jaren gegeven aan de actie van de Anti-
Rev. partij, waarvoor hij tal van spreek
beurten heeft vervuld. Waar hij kon, be
vorderde hij de doorwerking der Ghr. be
ginselen op alle levensgebied. Bij zijn 25-
jarig ambtsjubileum in 1924 is gebleken
hoezeer men dezen trouwen arbeider in
'S Heeren wijngaard waardeerde.
Hij redigeerde vele jaren het Zondagsblad,
dat bij de Liefde te Utrecht verscheen. Tot
aan zijn dood was hij secretaris van het Chr.
Doofstommeninstituut „Effatha" te Voorburg.
Hij was de Geref. beginselen toegedaan.
Ds. Albert Prins werd 15 April 1874 ge
boren en in 1898 camdidaat in Overijssel. 29
Januari .1899 aanvaardde hij zijn ambt te
Groote Lindt, vanwaar hij in 1902 naar
Papendrecht vertrok. In 1906 verwisselde hij
deze standplaats met St. Maartensdijk, om
in 1911 te Rouveen zijn intrede te doen. In
1913 werd hij predikant te Doornspijk
1917 te Kamperveen. In 1919 vertrok hy
naar Giessendam en in 1923 nam hij het
beroep aan naar Poederooyen. Sinds 21 Juli
1929 was hij aan de gemeente van Neer
langbroek verbonden.
De teraardebestelling van zijn stoffelijk
overschot zal as. Dinsdag te Neerlangbroek
plaatsvinden.
KERKBOUW te amsterdam
De Kerkeraad van de Geref. Kerk van
Amsterda m-Z u i d heeft in principe be
sloten tot den bouw van een derde kerkge
bouw in verband met de voortdurende uit
breiding der gemeente. Men heeft het oog
gevestigd op een terrein aan het einde
de Heemstedestraat en het besluit genomen,
de gemeente op te wekken tot het schenken
van giften en geregelde bijdragen. Ook zullen
in de beide kerkgebouwen offerblokken vooi
dit doel worden geplaatst. Hetzelfde zal ge
schieden in de Calvijnschool, waar Zondags
morgens reeds geruimen tijd twee diensten
plaats vinden.
De in aanbouw zijnde Waalkerk in het
zuidelijk gedeelte van de Geref. Kerk
Amsterda m-C entrum nadert haar
voltooiing.
In het komende voorjaar hoopt de kerke
raad het nieuwe bedehuis, dat een sieraad
voor de omgeving wordt, in' gebruik te
kunnen nemen.
PROT. GODSDIENSTONDERWIJZERS
De algemeene vorgadering der Ver. van
Prot. Godsdienstonderwijzers vindt 4 Febr.
te Rotterdam in het Wijkgebouw Slacht
huiskade 9 plaats.
LEGER DES HEELS
Bezoek van Generaal Evangeline Booth
Na een tournee in Canada en de
Vereenigde Staten van Amerika is het
nu officieel vastgesteld, dat Generaal
Evangeline Booth ook in Holland
enkele samenkomsten zal leiden.
Te Amsterdam zal haar bij aan
komst op Zaterdagavond 1 Februari
om 21.07 aan het Centraal Station een
openbaar welkom worden gegeven.
Op Zondag 2 Februari des middags oi
S.30 uur zal de Generaal in een bijeenkomst
onder presidium van Jhr. Mr. D. J.
Geer in het Concertgebouw te Amsterdam
een lezing houden over het onderwerp:
„The World's Greatest Romance". Deze
lezing wordt in het Hollandsch vertaald.
Op Maandag 3 Februari zal Evangeline
Booth in het Gebouw voor K. en W. te
's-Gravenhage des avonds om 8 uur een
lezing houden.
Te Bloemendaal is overleden Mej.
C. A. van Wickevoort Crommelin van
„Wildhoeve', die ook in Chr. kripgen een
goede reputatie bezat; meerdere malen stond
zij haar buitenplaats af voor het houden
van bijeenkomsten in de open lucht. Onder
zeer veel be' igstelling uit alle kringen
heeft de begrafenis te Bloemendaal plaats
Kerkrestauratie Lichtenvoorde
Binnenkort zal een aanvang gemaakt
worden met de werkzaamheden lol restau
ratie van liet interieur der Ncd Hervorm
de kerk te Lichtenvoorde. De oorspronke
lijke kerk van Lichtenvoorde is gebouwd in
liet jaar 149ü. Daar deze in de 17de eeuw
bouwvallig was geworden, had in 1648 een
vex-nieuwiug pluals. DU is het tegenwoor
dige kerkgebouw, waarin laat-gotlüsche en
renaissance elementen vereenigd zijn.
Zeer gewaardeerde daadwerkelijke steun
ondervond de gemeente hierbij van de Al
gemeene Synode en van het Provinciaal
Collego van Toezicht op het Beheer. Op
hoogen prijs werd ook gesteld, dat H. M.
de Koningin, die onder Haar titels
ook die van Vrouwe van Lichten-
oorde voert, van Haar hooge belang
stelling blijk gul' door het zenden van een
gift-
Zoo zal nu weldra de wensch der ge
meente in vervulling kunnen gaan. Plan on
leiding van de verbouwing werden opge
dragen aan don hoer Ferd. P. Jantzen
F.G.zn, architect B.N.A. te Amsterdam. We
gens de financiën kan echter alleen het
noodzakelijkste worden ten uitvoer ge
bracht. Dit houdt in: de geheele vernieu-
van het meubilair, het verplaatsen
azien van het orgel, het bouwen van
een nieuwe gaanderij (de kerk was ook
te klein geworden) cn de vernieuwing van
de toegangen der kerk. Het voorste ge
deelte der kerk (het oude „koor") wordt,
ingericht a'.s een verhoogd „liturgisch cen
trum"; do kansel behoudt daarin zijn cen
trale plaats maar tevens wordt daar ruim
plaats gemaakt voor de bediening dor Sac
ramenten. Doopvont en Avondmaalstafel
krijgen er hun vaste plaats. Ter weerszijden
daarvan zijn de banken voor ouderlingen
en diakenen geprojecteerd. Indien de geld
middelen het toelaten- zou men gaarne en
kele glas-in-lood ramen plaatsen (in enkele
ramen zitten nog de brugijzers en een enkel
stukje glas van het oude glas-in-lood). Ook
de vervulling van andere wenschen (een
kleine en eigenlijk zeer noodzakelijke uit
breiding van de kerkekamer, die tevens
dienst doet als catechisatie- en jeugdgn-
bouw; een passende verlichting en verbete
ringen aan orgei en verwarming) zijn af
hankelijk van dc toereikendheid der geld
middelen.
Als Ihistorische merkwaardigheid
verdient nog vermelding, dat in deze
kork begraven ligt de bekende Freule
van Dorth, die in 1799 gefusileerd
werd, omdat zij de Oranjevlag had
uitgestoken, toen het gerucht ging, dat
de erfprins van Oranje aan het hoofd
van een leger den Gelderschen Ach
terhoek introk.
Giften voor deze restauratie kunnen ge
stort worden op postrekening 49872 (van den
plaatselijken predikant, ds. E. Jansen
Schoonhoven).
kerkorgels
In de Ned. Herv. Kerk te Sleeuw ij k
(N.-Br.) zal een nieuw orgel worden ge
plaatst.
Het zal worden gebouwd door de firma
Valckx van Kouteren Co., te
Rotterdam, volgens het pneumatische kegel
lade-systeem.
Voor het nieuwe orgel zal een platform
worden aangebracht boven den kansel, vol
gens ontwerp van den heer De Jong, archi
tect te Sleeuwijk. De gaanderij achter in de
Kerk, waar thans het oude orgel staat opge
steld, zal geheel voor zitplaatsen worden in
gericht.
Het orgelfront zal worden vervaardigd in
gothische vorm .passend in den stijl van het
Kerkgebouw.
Tegelijk met de verbouwing der Geref.
Noorderkerk te Leeuwarden, zal het
kerkorgel (thans staande opzij) tegenover
den kansel op een nieuwe gaanderij worden
geplaatst.
Aan het orgel (mechanisch werk) zal een
grondige revisie plaats hebben.
Ook deze werken zullen worden uitge-
oerd door de firma Valckx Verkouteren
Co., te Rotterdam.
Zending Geref. Kerken
In de Residentie Banjoemas
Uit het driemaandelijkse!! Verslag van
_:n Zonüingsaibeid op het terrein van
Zukl-lxollanu (Z.) in dc Residentie Banjoe
mas, opgemaakt door Ds. J. A. G. Rullmann
le Poerwokerto exx loopende tot 30 Sept.
1935- ontleenen wij het volgende:
Op verschillende piaatsen in beide deelen
van ons ressort werd de doop 'bediend aan
kinderen en volwassenen, tot een gezamen
lijk aantal van bijna 100.
Wij kunnen u dergelijke verblijdende bc
richten den lautsten tijd gedurig melden.
Wij hebben door Gods gunst goede tijden.
Dit kwartaal, zoo rijk aan zegen, heeft
ook veel droefheid gebracht. In de Kring
van Europeescho zendingsarbeiders was
veel ziekte, meer of minder ernstig. In de
Kring der Javaansche broeders eveneens.
Eéxi onzer goeroe's, Bennan Philemon,
ééix der oudsten, is door den dood ons ont
vallen. Hij was een ijverig en getrouw man,
die voor velen hot instrument is geweest,
waardoor ze hun Heiland gevonden hebben.
Hij heeft een respectabele staat van dienst
in Gods Koninkrijk. De laatste jaren werkte
hij in Bunjoemas en Soekaradja, een moei
lijke post, waar zijn typische pioniersgaven
echter zoo duidelijk tot haar recht kwamen.
Een belangrijke uitbreiding heeft ona
werk ondervonden, allereerst doordat Mej.
C. C. H. Esser, bij het begin van het nieuwe
schooljaar zioh geheel en ai kon gaan wij
den aan bel werk onder vrouwen en
meisjes.
In Djokja is een cursus begonnen voor
vrouwelijke Javaansche evangelisten, speci
aal voor het vrouwen- en meisjeswerk. Ook
van ons terrein kon daar een leerling wor
den heengezonden. De bedoeling is met al
leen theoretische maar ook practisclie scho
ling aan deze cursisten te geven.
Uitbreiding is ook verkregen, doordat Dja
tilawang een kleine jonge gemeente, waar
don laatsten tijd opleving is, nu een eigen
goeroe heelt gekregen. Tevoren wa9 Jiet
Hoofd der School met de zorg voor de ge
meente en voor de Evangelisatie belast,
deze is nu vrijgesteld en kan al zijn tijd en
krachten aan de directe Evangelieverkon
diging geven. Van deze gemeente hebben
wij goede verwachting.
De Hollandsche Kringen zijn op een ge
meenschappelijke vergadering in Poerwo-
kerto bijeen gekomen cn hebben eenparig
besloten de Kerken in Holland te vragen
om een derde missionair predikant, speci
aal voor het Chineesche werk. Dit lijkt hoog
gegrepen, maar het is in den edelen zin
van het woord: noodgedwongen.
Voor de Chineezen in Poerwokerto, Soe
rahaja en Poerbolinggo heeft Ds. Hildering
uit Socrabaia lezingen gehouden. Ook op de
scholen heeft hij gesproken. Er was een ver
rassende belangstelling.
Wat het Jeugdwerk betreft is er eenige
consolidatie gebracht, door het vormen van
oen „Jeugdraad Banjoemas", een overkap
ping van alle bestaande Jeugdwerk: Zon
dagsscholen, Driehoekswerk, Jongenswerk,
Jeugddiensten en wat dies meer zij.
De Javaansche gemeente in Poerwokerto
heeft een Jeugdcommissie gevormd, die al
lerlei vorm van werk heeft aangepakt.
Deze Commissie is weer federatief verbon
den aan de „Jeugdraad Banjoemas".
De kerkeraad van Djokja is tot de Krin
gen in gecombineerde vergadering te Poer
wokerto gekomen met het voorstel den heer
Streefkerk naar Djokja over te plaatsen. Dit
voorstel is met overgroote meerderheid van
6temmen aanvaard.
Wat tenslotte de personalia betreft nog
enkele korte mededeelingen. Zooals reeds in
het vorig verslag werd vermeld, verljet de
heer T e r p s t r a met gedwongen pensio
neering den dienst, als Hoofd der Hollandsch
Javaansche School met den Bijbel te Poer
wokerto, in welke functie hij lange jaren
zoo gezegend heeft gewerkt. De heer Van
der Kooi werd tot op diens buiten-
landsch verlof als waarnemend hoofd be
noemd. De heer Verhoef, tijdelijk werk
zaam als Hoofd te Soekaradja, werd toen
Hoofd in Poerwokerto, terwijl diens neef, de
„jonge" Verhoef, (alsof zijn oom oud zou
kunnen heeten) de opengevallen plaats in
Soekaradja bezetten kwam.
Insulindestraat 258a - Tel. 43251
Eerst een weinig Purol inwrijven
en daarna inzeepen; dan scheert
men zich schoon, zacht en pijnloos.
SCHOOLNIEUWS
TECHNISCHE HOOGESCHOOL
Twee hoogleeraren gaan heen
Naar wij vernemen zullen de hoogleera
ren aan de Technische Hoogeschool Dr. M.
de Haas en ir. G. H. de Vries Broek
man, resp. op 2 Juli en 26 Maart a.s. den
zeventigjarigen leeftijd bereiken. In verband
hiermede zullen zij aan het einde van dezen
oursus hun functóé neerleggen.
Prof. dr. De Haas is hoogleeraar in de
theoretische en toegepaste natuurkunde; prof.
ir. G. H. de Vries Broekman is verbonden
aan de afdeeling der weg- en waterbouw
kunde, waar hij aanleg en exploitatie van
wegen en theoretische hydraulica doceert.
Chr. Schoolcongres 1936
Te behandelen onderwerpen
Het Groot-Comité ter voorbereiding van
het op 29, 30 en 31 October te Utrecht uit
geschreven Chr. Schoolcongres, heeft inzake
de te behandelen onderwerpen het volgende
lijstje, dat door het Congres-bestuur was
opgesteld, aanvaard:
1 Künkels opvoedingsbeginselen in hun
beteekenis en gevaren voor de Christe
lijke opvoeding in huis en school.
2 De dialectische theologie in haar betee
kenis en gevaren voor de Christelijke
opvoeding in huis en school.
3 Waarin ligt het Christelijk karakter van
het onderwijs op de lagere school in
vakken als rekenen, teekenen, handen
arbeid, schrijven, nuttige handwerken
en gymnastiek?
4 Waarin ligt het Christelijk karakter
van het onderwijs op de scholen voor
M.O., V.H.O. en M.U.L.O. in vakken als
rekenen, algebra, meetkunde, schei
kunde, werktuigkunde?
5 Is verdere uitbouw der organisatie van
het Christelijk onderwijs mogelijk en
gewenseht:
a tot reguleering van de opleiding van
Christelijke onderwijzers;
b tot reguleering van de stichting van
kleine scholen?
6 Welke beginselen uit onze schoolstrijd
zijn van beteekenis voor het Christelijk
onderwijs in andere landen?
7 Het rapport der Staatscommissie Bol-
kestein en zijn beteekenis voor het
vraagstuk der aansluiting van het Lager
bij het Voortgezet onderwijs.
8 De lichamelijke tuchtiging in haar be-
beteekenis en gevaren als Christelijk
opvoedingsmiddel in huis en school.
9 De denkbeelden omtrent den totalen
staat en de gevaren daarvan voor de
vrijheid van het Christelijk onderwijs.
10 Het gebed in huis en school in zijn
beteekenis voor de opvoeding tot ge
bedsleven.
11 Het streven naar nieuwe zakelijkheid
in zijn beteekenis en gevaren voor het
Christelijk onderwijs.
12 Het nut van psycho-technisch onder
zoek voor het onderwijs op de Christe
lijke school voor GX.O., B.L.O., U.L.O.,
M.O., V.H.O. en B.L.O.
Het Congres-Comité voegde hieraan de
Volgende onderwerpen toe:
13 De plaats van den onderwijzer in het
schoolleven.
14 Het godsdienstig leven van den kleuter.
15 Het normatief karakter van de theore
tische paedagogiek.
16 De uitbouw van het Christelijk Lager
Onderwijs door middel van het Voor
bereidend Onderwijs.
17 De practische vorming van onderwij
zers en leeraren.
18 Het onderwijs aan psychopaten.
OPENING M.T.S. TE LEEUWARDEN
Prinses Juliana aanwezig
Naar wij vernemen, zal H. K. H.
Prinses Juliana de opening bijwonen
van de nieuwe Middelbaar Technische
School te Leeuwarden, welke op 23
Januari plaats heeft. Ook de minister
van Onderwijs, Kunsten, en Weten
schappen zal hierbij tegenwoordig zijn.
Conferentie over hét
Universiteitsvraagstuk
Naar men ons meldt zal 21, 22 en
23 Februari a.s. in Woudschoten
bij Zeist door het Nederlandsch
Comité voor International Student
Service (I.S.S.) en de Studenten-
Commissie voor Volkseenheid, welke
tezamen alle Nederlandsche studen-
tenorganisaties omvatten, een Confe
rentie georganiseerd worden over het
Universiteitsvraagstuk. (De overbe
volking).
Sprekers zullen zijn: Dr. Philip, J.
Idenburg, Prof. Dr. J. van Loon, Prof.
Dr. Kors, Mr. N. Stufkens, V. Leemans
en Prof. H. R. Kruyt. De conferentie
zal onder leiding staan van Mr. W. H.
Fockema Andrea; en toegankelijk zijn
voor studenten en afgestudeerden.
SCHAKEN OP SCHOOL
De belangstelling voor het schaakspel, zoo
krachtig gestimuleerd door de match Euwe
Aljechin, is thans ook naar de school over
geplant. Het gemeentebestuur van Amster
dam heeft besloten op de openbare lagere
scholen schaaklessen te doen geven bui
ten de schooluren door leden van het
onderwijzend personeel, of anders door
schaakspelers, leden van schaakclubs, die
zich hiervoor belangeloos beschikbaar stellen.
Gistermiddag is de eerste schaakles gegeven
de Metheorenschool aan het Aldebaran-
plein (Tuindorp-Oostzaan); des les werd bij
gewoond door Dr. Euwe.
DE REGEERINGSVERKLARING EN HET
OPENBAAR ONDERWIJS
Naar aanleiding van de op 20 December
1935 in de Tweede Kamer afgelegde Regee-
ringsverklaring heeft het Dagelijksch Bestuur
van het Comité van Actie voor het Openbaar
Onderwijs een vergadering van gedelegeer
den van de bij dit Comité aangesloten orga
nisaties bijeengeroepen.
Overwogen zal worden of het wenschelijlc
is op een nader te bepalen datum en plaats
een instructief congres te beleggen
en daarnaast een commissie te benoe
men, die tot opdracht krijgt op korte termijn
een rapport samen te stellen, zoowel over de
bestaande en ontstane toestand op onderwijs
gebied, als over de grondwettelijke en his
torische positie der openbare school.
PROMOTIES
Leiden. Bevorderd tot doctor in de wis-
en natuurkunde op proefschrift getiteld:
„Zur Geschichte der Mykologie" Das XVIII
Jahrhundert, de heer W. J. Lütj
geboren te Alkmaar.
Academ. Examens. Utrecht. Cand. wijs
begeerte: de heer J. W. v. Horst (met lof).
De Unie-collecte
Zeven en vijftigste Jaarcollncte
voor de Scholen met den Bijbel
Lijst 22
Transport van lljat St J 61.720.31
Doez.um 90.20
Oude-Peketa
Vlagtwedde (Welte)
BAROMETERSTAND
Hoogste stand te Toulouse 772.8.
Laagste stand te Nordöyan 729.2.
Stand vanmorgen halftwaalf 761.9.
WEERVERWACHTING
Stormachtige later afnemende N.W. wind,
gedeeltelijk bewolkt, wellicht nog enkele
regen of hagelbuien, kouder.
BUITENLANDSCH WEEROVERZICHT
De depressie is. in diepte afnemend, verder
langs de Noorsehe kust getrokken en wordt
thans door een snelle stijging van de baro
meter over de Britsche eilanden en het Ka
naal gevolgd, zoodat op de Noordzee thans
een W.N.W. storm waait.
De hooge drukking verdween geheel uit
Finland en de vorst nam daar lot matig af.
In Z. Scandinavië heerscht lichte dooi, die
hij het naar het N.W. van de wind wel weer
in vorst zal omslaan.
_n IJsland, waar het nog flink vriest,
nadert een koude luchtstroom die in Schot
land de thermometer reeds op het vriesmmt
heeft gebracht. Ook elders op de Britsche
eilanden is de temperatuur sterk gedaald.
n Frankrijk is het nog zeer zacht en in
O. Duitschland is de temperatuur nog geste
gen. In W. Duitschland viel zeer zware
regen. Aan de Noorsehe kust waait nog een
Z.W. storm, en tusschen IJsland en Schot
land stormt het uit N.W.
Bij afnemende wind uit N.W. richting is
iling van temperatuur met enkele regen- of
hagelbuien te wachten.
Geseind hedenmorgen te 9.05 uur aan al'©
posten: Wordt verwacht storm uit het N.W.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen halftwaalf 7.4 C.
12 JANUARI
Akkerwoude
79.30
104.—
20.45
Steei
vijk
Zwartsluis
Tiel
Ugchelen
N ieuw-Loos>d r ech I
Oud-Looad recht
Laren (X.-R)
Schei
64 63
16.30
140.-
550 Locate ComltéV» 63.997.6S
Mr J. J HANGELBKOKK.
secretaris van de Un.e
„Een School met den Bijbel1
V,
Oost- en West-Indië
Op de in 1934 flink gevorderde zelfstan-
digmaking der Indische Kerken heeft het
Gouvernement in Februari 1935 geantwoord
met een algemoene maatregel van bestuur,
waarbij de verhouding tusschen Kerk en
Staat aanmerkelijk verbeterd werd, n.l.
door het zieh terugtrekken van de Overheid
uit de bemoeiingen, welke feitelijk liggen
op kerkelijk gebied. Hiermede was de weg
naar vrijer ontplooiing van het kerkelijk
leven gebaand, terwijl niettemin „de zilve
ren koorde" bleef gehandhaafd in het on
gewijzigd laten der bezoldigingen door het
Gouvernement.
Op 11 Juni heeft de Koningin den maat
regel onderteekend en was dus de admi
nistratieve „scheiding tusschen Kerk en
Staat" in Ned.-Indië voltrokken. Op 1 Aug.
is de wet in werking getreden en in 1936
zal een algemeene synode de hieruit voort
vloeiende regelingen vaststellen.
De Zendingsakker
Een merkwaardige datum in de geschie
denis der Zending in Ned.-Indië was 17
Januari, toen de eerste Nederlandsche
vrouwelijke Zendeling, (een dochter
van Minister Slotemaker de Bruine, gelijk
de nieuwe rector der Theol. Hoogeschool te
Buitenzorg een zijner zonen is) werd afge
vaardigd. Op deze plaats herinneren wij
ook aan de financieele worsteling der sa
menwerkende Zendingscorporaties (Oegst-
geest), waarin soms pijnlijke beslissingen,
maar vaak ook verrassende, uitkomsten den
weg door 1935 afteekenden. De pogingen om
deze Zending te binden aan de Ned. Herv.
Kerk. uit welker kring zij hoofdzakelijk
steun ontvangt, zijn nog niet ver gevorderd
(zie ook het lie artikel van ons Jaarover
zicht).
De Zending der Geref. Kerken doorleefde
geen buitengewone gebeurtenissen. Kenmer
kend was in 1935 het toenemend terugkee-
ren der z g.n. Sadrach-Christenen,
waarmee een destijds zeer betreurde breuk
langzaam te horstellen schijnt.
Veel belangstelling wekte de op Suma
tra's Oostkust begonnen actie voor Zon-
d agsrust. die door 'n nieuw Regeerings-
ontwerp op den arbeid in de cultures ern
stig bedreigd wordt. Dit ontwerp is door
den leider der actie (Ds. Mak te Medan) ge
noemd: „een grove onhoffelijkheid jegens
den Minister van Koloniën Dr. Colijn"; een
andere vraag is, of de Volksraad de hoffe
lijkheid zal bewijzen, die men begeert.
Het buitenland
„In den strijd tusschen Kerk en Staaf is
altijd de Staat de verliezende partij". Dit
woord is vanMuSsolini, en hij heeft
vermoedelijk wel eens woorden met minder
waarheidsgehalte gesproken. In elk geval
zou zijn Duitsche ambtgenoot er iets uit
kunnen leeren, indien althans deze bezig
heid hem nog aantrekt. Bijna drie jaren
lang duurt nu reeds de strijd om „het laat
ste woord" in Duitschland, eii ook in het
Jaar 1935 is nog niet de eindstreep bereikt.
Op het Partijcongres te Neurenberg zei
Hitler (11 September): „De (nat. soc.) par
tij heeft getracht een groote Evangelische
Rijkskerk te scheppen, zonder zich daarbij
in 't geringste in belijdenisvraagstukken te
mengen". Ongetwijfeld een edel streven,
maar....koningen of politieke partijen
zijn niet de aangewezen scheppers van
Kerken, gevolg waarvan na de schepping
meermalen gebleken is, dat zij niet goed
wa3.
De Duitsche kerkstrijd
Van deze waarheid heeft het jaar 1935
de voortgezette bewijsvoering geleverd. Niet
dit stellen wij voorop een louter hope-
looze bewijsvoering. Dat de Rijksbisschop
Dr. Muller na zijn bezoek van 27 Februari
aan Hitier zelfs niet meer genoemd wordt,
slaan wij iets hooger aan dan de stille te
rugtocht van een functiónnaris, die geen
persona grata was; eer is te denken aan
het loslaten van een methode, die het be
oogde doel niet in het gewenschte tempo
naderbij bracht. Ook de instelling van de
Rijkskerk- en Landskerkcommissies en de
aanvankelijke houding van Kerrl getuigen
van goedbedoelde (zij het dan principieel
verkeerde) pogingen, om orde te scheppen
op het kerkelijk erf.
Daarentegen waren er talrijke gebeurte
nissen in 1935, die duidelijk bewezen heb
ben. dat het Derde Rijk bezig is, het Staats-
absolulisme door te zetten op een gebied,
voor de grens waarvan het halt had moe
ten houden. Wij herinneren slechts aan de
ambts-ontzetting van den leider der Be
lijdenisbeweging Dr. Mahrarens op 3 Maart;
aan het optreden der geheime staatspolitie
na de voorlezingen van het manifest der
Belijdenissynode op 10 Maart; aan de ar
restaties of het in concentratiekampen zet
ten van voormannen der Belijdenisbewe
ging op 17 Maart en daarna; deze periode
eindigde met het aftreden van Dr. Kinder,
den reehtsbestuurdcr der Duitsoh-Ëvang.
Kerk, waarmee de gedragslijn der Rijks-
regeering van het eerste kwataul voldoen
de is aangegeven.
Augsburg en daarna
Op 6 Juni was de Belijdenis-Synode te
Augsburg bijeen en zij richtte een nota aan
de Rijksregeering, die dez§ niet naast zich
neer kon leggen. De uitspraak, „dat ook
de meest autoritaire macht niet in staat is
de Kerk te ontbinden of te verbieden, daar
de Kerk haar aardsche positie aan God ont
leent", moest immers wel voeren tot een
antwoord van het hiermee aangeduide nat.
soc. régime.
Het heeft nog tot 23 Augustus geduurd,
eer het antwoord kwam. Op dien dag had
de Rijksminister Kerrl een conferentie met
de leiders der Belijdeniskerken en heeft hij
uiteengezet, dat de Staat er in de verste
verte niet aan dacht, zich in kerkelijke re
ligieuze aangelegenheden te mengen, doch
uitsluitend interesse had bij de uitwendige
ordening van het kerkelijke leven. Vanzelf
sprekend werd over de beteekenis van deze
uitspraak rijpelijk gedacht en verschil
lend gedacht, zoodat reeds toen te bevroe
den viel de in het eind des jaars dreigende
scheuring tusschen dc Lufhersche en de
Gereformeerde vleugel der Belijdenisbewe
ging.
Tntussehen werkte Minister Kerrl hot ge
geven inzicht uit, en op 24 September trad
de wet „tot beveiliging der Duitsch-Evane
Kerk" in werking. Zij hield tevens in de
instelling van een Riikskerkcommissie en
van diverse Landskerkcommissies. zoodat
daarmee officieel de Staatsbemoeiing met
dp Kerk was vastgelegd in een voor de
Belijdeniskerken niet te onderschrijven re
geling.
Een schijn van hoop
Er is. zoo schrpven wij in die dagen. ..een
schijn van hoop" op vrede. Met die schijn
's het jaar 1935 in 't jaar 1936 overgegaan.
Tusschen 3 October, de datum der instelling
van de genoemde Kerkcommissies en 31
Dcembcr, de dag, waarop de voorloopige
leiding der Belijdenisbeweging uiteenviel in
de Luthersche en de Gereformeerde rich
ting, vinden wij de bekende rede van Kerrl
voor den Economise hen Raad van de Duit
sche Academie, die gebaseerd was op het
niet minder bekende devies „Ieder moet
maar op z'n eigen manier zalig" worden";
de invrijheidstelling dor predikanten, die
nog altijd in concentratiekampen vertoefden
(het goede begin, dat helaas niet voortge
zet is); het bezoek van Kerrl bij Hitier
(eind November) en de daar overwogen ont
binding der Belijdenisbeweging; op 2 Dec.
de Rijksverordening, die het sluiten der
Theol. Scholen te Berlijn en te Elberfeld,
het verbod tot opening van een Seminarium
in Silezië, het verbieden van beroepen, exa
mens, enz. inhield, m.a.w. een flagrante
loochening was van de belofte, dat de Rijks
regeering zich buiten interne kerkelijk)
aangelegenheden zou houden. Nog zijn ei
eenige wrijvingen geweest (o a. met den be
kenden, ook vroeger reeds gestraften Ds.
Niemöller); evenzoo kwam het in verband
met de Stöckerherdenking tot stoornissen
half December was er er weer toenadering
merkbaar en zoo is eind December geko
men in een verhouding, die misschien met
een matten schijn van ui ter lijken vrede be
vergelijken ware.
Van het overige buitenland zijn weinig
belangrijke feiten te memoreeren. Feiten;
want zonder twijfel werken ook daar stroo
mingen onder de oppervlakte, waarvan
die van de beïnvloeding van het Westen
door het Oosten nog volle aandacht heeft
In Zuid-A frik a is de doorwerking
van het Calvinistisch denken te zien in de
oprichting van de Federatie van Calvin.
Verecnigingen. In Noor ct-A m e ri k a is
soortgelijk verschijnsel te zien in de oprich
ling van het tijdschrift Calvin Forum. Op
de zaak-Machen (bewijs van de toespitsing
der verschillen tusschen modern en ortho
dox in de Preshytcrinansche Kerk) hebben
wij reeds gewezen. In Frankrijk werd
door de Synoden resp. van de Èvang. en
van de Geref. Kerken een fusie voorbereid,
van welke men. gelet op deze numeriek zeer
zwakke groepen, op meer krachtsnntwik
keling hoont, selet vooral op de angstwek
kende vordering van den Bolsjewistischen
west in de Staatsscholen.
Terwijl in Rusland de verwoesting
van het openbare Kerkelijke leven i
de loutering van het geestelijke leven
voortgang maakte, groeide in de Oekr
ne op verheugende wijze het jonge Gere
formeerde leven en maakle de consolidee
ring daarvan goede vorderingen.
13 JANUARI
Zonsopgang 8.07 uur, zonsondergang 4.10 uur
Maan op nam. 9.57 uur, onder v.m. 9.36 uur
VOERTUIGEN MOETEN HUN
LICHTEN OP HEBBEN
13 JANUARI
's avonds 4.39 uur tot 's morgens 7.37 uur
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Scheveningen. Kon. Emmaschool, Ste
vinstraat 65a. Tot onderwijzer: de heer G.
Pronk, thans onderwijzer te Voorschoten.
Valthermond. School voor C.V.O. Tot
onderwijzeres: Mej. J. B. Th. Nip, wacht
geldster te Nijkerk.
N ij v e r d a 1 Chr. Nat. U.L.O.-school
JoncheerelaanTot onderwijzer: de heer
G. Boestoel aldaar.
ij v e r d a 1. 2e C. N. School (Salomon-
sonstraat). Tot onderwijzer: de heer B. v. d.
rfhorstte Meppel.
irdenberg. Chr. Nat. U.L.O.-school.
Tot tijdel. onderw.: de heer J. Jaarsma
te Hilversum.
LAND- EN
TUINBOUW
Spekprijzen
Drie cent hooger
De Nederlandsche Veehouderijcentrale
maakt bekend, dat de prijzen welke voor bij
haar ingeleverd versch rugspek betaald
worden, met ingang van Maandag 13 Jan.
a.s. met 3 cent per Kg. verhoogu zijn.
Chr. Boeren- en Tuindersbond
Afdeeling Zeeland
Woensdag vergaderde te Goes onder voor
zitterschap van den heer C de Putter ie
Axel het Bestuur van bovengenoemde af
deeling.
In zijn openingswoord behandelde de
voorzitter de kwestie van het landbouw
fonds die in de Prov. Staten aan de orde
is geweest. Niet in de eerste plaats uit fi
nancieel maar meer uit rechtsstandpunt ia
de genomen beslissing te betreuren.
Het Bondsburoau berichtte dat de Mi
nister van Waterstaat heeft medegedeeld,
dat uit een oogpunt van veiligheid niet
van de bepalingen inzake de verlichting
van boerenwagens kan worden afgeweken.
De Z.L.M. had aan de afd. Oost Zeeuwsch-
Vlaanderen een schrijven gezonden om te
trachten gedaan te krijgen dat niet wordt
overgegaan tot de instelling van een he-
drijfsraad voor den landbouw in die streek.
Besloten werd het Bondsbureau op enkele
punten dienaangaande te wijzen.
Naar aanleiding van een schrijven van
het Dep. van Sociale Zakken zal. waar mo
gelijk, medewerking worden verleend inza
ke liet opnpmen van jeugdige werkloozen
in het bpdrijf.
Uitgesproken werd dat de loonnnrmen
voon het werken met loontoeslag voor veie
bedrijven aan den hoogen kant zijn
De vergadering kon zich vereenigen met
het protest dat namens de ZeoiuvscheLand
bouworganisaties tot den Minister is ge
zonden tegen de verlaging van den tarwc-
richtprijs. Iedere organisatie zal een audiën
tie bij den Minister aanvragen.
Inzake het persbericht dat de Akkerbouw-
eentrale zal gaan toezien op het „koppen"
der bieten zal aan het Bondsburoau worden
bericht dat de tarreerders der fabrieken
hierop reeds voldoende toezicht houden.
Ook zal worden verzocht de vlascultuur
uit te breiden en de repelpremie te verlmo-
gen, teneinde te voorkomen, dat veel onal-
gewerkt vlas wordt uitgevoerd.
Fruittentoonstelling
Een zilveren veilingsjubileum
KESTF.REN. Ter gelegenheid van het 25-
l'arig bestaan van de veilingvoreeniging
Resteren en Omstreken en van oc Betmvsche
handelsvereeniging werd gisteren in de are-
wone veilingzaal der vereeniging een ver-
koop-fruittentoonstelling gehouden wélke
bestond uit 87 inzendingen met een totaal
van 2700 kisten.
Een groot aantal bezoekers gaf blijk van
zijn belangstelling onder wie de Commissa
ris der Koningin in de provincie Gelderland,
Mr. S. baron van Heemstra
's Middags had een receptie plaats waar
de Commissaris der Koningin namens het
nrovinc'ale bestuur de gevoelens van er
kentelijkheid vertolkte en al hetgeen de ver-
eenieing verricht in het belang van de
fruitteelt in dit deel der provincie. Hij be
sloot met den wensch, dat het vruchtbare
werk in lengte van dagen zal worden voort
gezet.
